I. WPROWADZENIE 2 SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH 9

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE 2 Strona II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 2 III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH 9 IV. OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI 11 V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 15 VI. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA 17 VII. OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY 19 VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA 22 IX. SANITARNY NADZÓR ZAPOBIEGAWCZY 26 X. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO-ZDROWOTNA 26 XI. DZIAŁALNOŚĆ INTERWENCYJNA 35 XII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW NADZOROWANYCH PRZEZ PODLASKIEGO PAŃSTWOWEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA SANITARNEGO W BIAŁYMSTOKU 36 XIII. UWAGI I WNIOSKI 40 1

2 I. WPROWADZENIE. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce realizował w 2012 roku na terenie powiatu sokólskiego zadania z zakresu zdrowia publicznego, określone ustawą z dnia r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn.zm.). Działania te miały na celu ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu i szerzeniu chorób zakaźnych i zawodowych. Oceny bezpieczeństwa sanitarnego powiatu dokonano na podstawie kontroli przeprowadzonych w ramach bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz pobranych do badań laboratoryjnych próbek wody i żywności, jak również na podstawie zarejestrowanych zgłoszeń chorób zakaźnych i zawodowych, a także przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych. Równolegle do działalności kontrolnej prowadzona była działalność oświatowozdrowotna, w celu kształtowania wśród mieszkańców powiatu odpowiednich postaw i zachowań prozdrowotnych. II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH. Działania podejmowane w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynikają przede wszystkim z ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r. nr 122, poz.851 z późniejszymi zmianami) oraz ustawy z dnia 05 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008r. nr 234, poz. 1570, z późniejszymi zmianami). W 2012 roku działania te były następstwem bieżącej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń w powiecie sokólskim, w kraju i na świecie. W ciągu roku przeprowadzono 178 dochodzeń epidemiologicznych w przypadkach zgłoszonych podejrzeń lub wystąpień chorób zakaźnych. Dochodzenia przeprowadzane były w tych jednostkach chorobowych, w których wymagane jest: - wykrycie czynnika etiologicznego powodującego zachorowanie, - ustalenie źródła zakażenia, - objęcie nadzorem osób kontaktujących się z chorym lub podejrzanym o zakażenie, - przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia się zakażenia, - ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia podejrzanego o zakażenie wścieklizną, w celu podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej szczepienia osoby pogryzionej przez to zwierzę, - przeprowadzenie kwalifikacji zachorowań zgodnie z definicjami przypadków chorób zakaźnych dla potrzeb nadzoru epidemiologicznego. Celem prowadzenia nadzoru epidemiologicznego jest monitorowanie sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie oraz wczesne wykrywanie zagrożeń, w celu ich skutecznego zwalczania. Ma to na celu uzyskanie konkretnych korzyści dla zdrowia publicznego. Uzyskane informacje służą nie tylko czystej wiedzy epidemiologicznej, ale dają rozeznanie, co do rozmiarów konkretnych zagrożeń. 2

3 Występowanie chorób zakaźnych: Dane epidemiologiczne dotyczące występowania chorób zakaźnych w 2012 roku w powiecie sokólskim zostały przedstawione w poniższej tabeli. Zapadalność na jednostki zakaźne (na 100 tys. mieszkańców) zarejestrowane na terenie powiatu sokólskiego w porównaniu z Polską i województwem podlaskim. Jednostka zakaźna Salmonellozy - zatrucia pokarmowe Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 Biegunka i zapalenia żołądkowo- jelitowe u dzieci do lat 2 Krztusiec Polska ROK 2011 ROK 2012 woj. podlaskie powiat sokólski Polska woj. podlaskie powiat sokólski 22,71 20,4 4,3 21,94 33,5 11,4 2551,33 538,9 262,2 2196,78 383,4 138,3 1570,9 60,0 97,4 1724,40 61,2 107,1 4,36 11,7-12,16 34,2 4,3 Płonica 47,81 34,8 15,6 65,89 43,8 8,6 Bakteryjne zapalenie opon mózgowordzeniowych Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze 0, ,4 0,8 1,6 2,9 0,58 7,5 14,2 0,49 8,8 11,4 Róża - ogółem 8,9 2,4 4,3 10,95 5,1 8,6 Borelioza z Lyme 23,98 76,5 146,1 22,86 82,1 117,0 Ospa wietrzna 452,30 435,0 341,8 539,72 413,0 101,3 Różyczka /ogółem/ 11,21 7,6 9,9 16,25 6,2 2,9 Wzw typu C 5,71 8,2 1,4 5,86 5,9 1,4 Wzw typu B (przewlekłe) 0,29 1,1-3,88 7,2 4,3 Świnka 6,76 6,9 4,3 7,20 7,1 1,4 Lamblioza 4,54 23,8 224,1 4,29 32,1 294,0 Bąblowica 0, ,2 - Grypa ogółem* 5,66 6,3 14,2 0,40 0,3 - Pokąsanie osób przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę 20,42 20,6 25,5 20,70 19,1 22,8 *) przypadki potwierdzone badaniem wirusologicznym 3

4 Na terenie powiatu w roku 2012 w porównaniu z rokiem poprzednim zaobserwowano: - wzrost zapadalności w zachorowaniach na: salmonellozy - zatrucia pokarmowe, biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe u dzieci do lat 2, krztusiec, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, wzw B (przewlekłe), różę, lambliozę. - spadek zapadalności w zachorowaniach na: wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2, płonicę, kleszczowe zapalenie mózgu, ospę wietrzną, boreliozę, świnkę, różyczkę. Zmalała także ilość przypadków pokąsań ludzi przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę: nieznane psy, koty oraz inne zwierzęta u których potwierdzono wściekliznę. Choroby szerzące się drogą pokarmową. Ilość zachorowań na choroby zakaźne przewodu pokarmowego jest miernikiem stanu sanitarnego, jak i przestrzegania przez ludność zasad higieny. W roku 2012 odnotowano wzrost liczby zachorowań na salmonellozy - zatrucia pokarmowe (współczynnik zapadalności w powiecie 11,4) w stosunku do roku 2011 (współczynnik zapadalności 4,3). Zaobserwowano wzrost ilości zakażeń jelitowych i biegunek o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 (współczynnik zapadalności w powiecie w roku ,1) w porównaniu do roku 2011 (współczynnik zapadalności 97,4). Należy jednak zauważyć, że do zakażeń w przypadku tych zachorowań dochodzi wyłącznie w środowisku domowym. Sytuacja epidemiologiczna w zakażeniach krwiopochodnych. W powiecie sokólskim w roku sprawozdawczym wzrosła ilość zachorowań na wzw typ B (tzw. żółtaczka wszczepienna). Zarejestrowano trzy zachorowania (współczynnik zapadalności powiatu 4,3), w roku poprzednim takich zachorowań nie rejestrowano. Zachorowania zarejestrowane w roku 2012 dotyczyły wyłącznie zachorowań przewlekłych. Przewlekłe wzw typu B najczęściej przebiega w sposób bezobjawowy. Pomimo poprawy sytuacji epidemiologicznej uzyskanej w ostatnich latach dzięki szczepieniom, pozostaje problem leczenia osób zakażonych w przeszłości. Szacuje się, że odpowiedź serologiczna HBsAg dotyczy około 1% polskiej populacji, przy czym u 90% tych osób brak jest specyficznych objawów wskazujących na zakażenie HBV. Chory dowiaduje się zwykle przez przypadek, że przebył zapalenie wątroby. Wirus HBV towarzyszy gatunkowi ludzkiemu od tysięcy lat, jest zatem doskonale przystosowany do bytowania w ludzkim organizmie. Spośród wszystkich wirusów jest jednym z najbardziej zaraźliwych, jednocześnie ma dużą odporność na czynniki środowiska, tj. wysoką temperaturę lub substancje chemiczne, stąd stanowi problem w lecznictwie zabiegowym. Ilość zachorowań na zakażenie wirusem HCV, powodujące wirusowe zapalenie wątroby typu C, jest porównywalna z rokiem Jednak jest to poważny problem epidemiologiczny. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom HCV, np. w drodze szczepień ochronnych, problem zakażeń HCV jest wielkim wyzwaniem dla służby zdrowia. Działania zapobiegawcze polegają m.in. na wdrażaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higieniczno- sanitarnych podczas wykonywania zabiegów w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek. Podobnie jak w przypadku wzw typ B, choroba w początkowej fazie daje niespecyficzne objawy kliniczne i dlatego jej wykrycie jest bardzo często przypadkowe. 4

5 Grypa. Grypa to ostra choroba zakaźna wywołana przez różne szczepy wirusa grypy. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową, dlatego też rozprzestrzenianie się wirusów grypy jest bardzo dynamiczne, co sprzyja zachorowaniom o charakterze epidemicznym lub pandemicznym. Grypa sezonowa to zachorowania występujące corocznie w okresie epidemicznym, spowodowane przez typowe wirusy grypy występujące u ludzi. Grypa pandemiczna to zachorowania występujące co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci światowych epidemii (pandemii) wywoływane przez nowe, nieznane do tej pory u ludzi podtypy lub warianty wirusa. W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę najczęściej trwa od września do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. W powiecie sokólskim w roku 2012 zarejestrowano łącznie 1251 przypadków podejrzeń zachorowań na grypę. Hospitalizowane były 2 osoby. Potwierdzonych badaniem wirusologicznym przypadków nie zarejestrowano. Grypa monitorowana jest również poprzez system nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą SENTINEL. Pobrany od chorego materiał do badań (wymaz z nosa i gardła) wraz z dokumentacją wędruje do laboratorium wojewódzkich stacji sanitarnoepidemiologicznych, gdzie próbki przechodzą badania pozwalające na stwierdzenie grypy i jej wirusa. Po rozpoznaniu wirusa typu A materiał może trafić do jednego z pięciu krajowych laboratoriów, gdzie badanie pozwoli stwierdzić czy mamy do czynienia z wirusem A/ H1N1v. Obecny sezon grypowy 2012/2013 rozpoczął się we września i trwa nadal. Od roku na terenie powiatu rejestruje się kilkakrotnie większą liczbę zgłoszeń podejrzeń zachorowań na grypę i wirusy grypopodobne, niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. W ciągu stycznia w powiecie zarejestrowano 2011 zachorowań i podejrzeń zachorowań, trzy osoby były hospitalizowane. Wynika to w części z poprawy zgłaszalności zachorowań przez podmioty lecznicze a także z sytuacji epidemiologicznej w kraju. W obecnym sezonie grypowym sytuację epidemiologiczną powiatu, jak i w Polsce, determinuje grypa wywołana szczepem wirusa należącym do podtypu AH1N1v, zakwalifikowanym obecne jako szczep grypy sezonowej. Trend powyższy potwierdzają także badania próbek pobranych w ramach programu Sentinel. Na cztery wymazy pobrane do badań wirusologicznych od pacjentów z terenu gminy Sokółka, w trzech przypadkach potwierdzono obecność wirusa typu A podtypu A/H1N1v. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowań i związanych z nim powikłań jest profilaktyka w postaci corocznego szczepienia, poprzedzającego sezon zachorowań na grypę. Światowa Organizacja Zdrowia określa co roku wytyczne dotyczące składu szczepionki przeciw grypie na dany sezon grypowy. Choroby zakaźne będące problemem epidemiologicznym powiatu sokólskiego Powiat sokólski jest terenem endemicznym dla boreliozy i wirusowego zapalenia mózgu, przenoszonych przez kleszcze. Obecność na naszym terenie Puszczy Knyszyńskiej sprzyja zachorowaniom związanym z istnieniem ognisk przyrodniczych, w których patogeny krążą w biocenozie naturalnych gospodarzy - zwierząt i ich przenosicieli - kleszczy. W porównaniu do lat poprzednich w roku 2012 nastąpił spadek zachorowań na boreliozę. Na terenie powiatu sokólskiego w roku sprawozdawczym zarejestrowano 82 nowe zachorowania (79 przypadków potwierdzonych i 3 przypadki prawdopodobne). Współczynnik zapadalności w powiecie wynosił w roku sprawozdawczym 117, w porównaniu do 146,1 w roku poprzednim. Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na boreliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego: 5

6 160 Współczynnik zapadalności na boreliozę w pow sokólskim w latach na tle wojewód podlaskiego Z analizy pięcioletniej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na boreliozę na terenie powiatu sokólskiego wynika, że najwyższy współczynnik zapadalności odnotowano w 2011 roku (146,1). W roku 2012 odnotowano niższy współczynnik zapadalności (117), jednak, podobnie jak w roku poprzednim, jest on wyższy niż w województwie (82,1). Nadal utrzymuje się niekorzystna sytuacja epidemiologiczna dotycząca zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu. Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego. Współczynnik zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego powiat sokólski województwo podlaskie Z przedstawionej na powyższym wykresie pięcioletniej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu na terenie powiatu sokólskiego wynika, że najwyższy współczynnik zapadalności odnotowano w 2010 roku - 25,3 przy współczynniku zapadalności w województwie 11,5. Od tego okresu obserwowany jest nieznaczny spadek ilości tych zachorowań. 6

7 Poniżej przedstawiono rozkład współczynnika zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę w poszczególnych gminach powiatu w roku Współczynniki zapadalności na boreliozę i kzm w gminach powiatu w roku borelioza kleszczowe zapalenie mózgu Najwyższy współczynnik zapadalności w zachorowaniach na boreliozę w 2012 roku wystąpił w gminie Szudziałowo (242,08), przy współczynniku zapadalności w powiecie (117). W roku 2011 najwyższy współczynnik odnotowano w gminie i mieście Krynki. Najniższy współczynniku zapadalności w roku bieżącym zarejestrowano w mieście i gminie Dąbrowa Białostocka (34,4). Nie rejestrowano zachorowań w gminach Korycin i Nowy Dwór. W przypadku zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu najwyższy współczynnik zapadalności, podobnie jak w przypadku zachorowań na boreliozę, odnotowano również w gminie Szudziałowo - 66, przy współczynniku w powiecie 11,4 (w roku poprzednim najwyższy współczynnik odnotowano w gminie i mieście Krynki). Najniższy współczynniku zapadalności zarejestrowano w mieście i gminie Sokółka (5,4). Nie rejestrowano zachorowań w gminach: Dąbrowa Białostocka, Suchowola, Janów, Korycin i Nowy Dwór. Profilaktyka boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. Profilaktyką są działania skierowane przeciwko ukąszeniom kleszczy. Zaleca się stosowanie przed wyjściem do lasu ubrań w kolorach jaskrawych zakrywających nogi oraz ramiona, czapki lub kapelusze chroniące głowę. Dodatkowo należy stosować repelenty tj. środki odstraszające kleszcze. W przypadku profilaktyki boreliozy nadal nie ma dostępniej szczepionki, dlatego też niezwykle ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i zastosowanie właściwego leczenia. Za najskuteczniejsze zabezpieczenie przed kleszczowym zapaleniem mózgu i jego następstwami uznawane są szczepienia. Szczepienia zaleca się osobom przebywającym na terenach endemicznych: zatrudnionym przy eksploatacji lasów, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki terenowe oraz turystom, uczestnikom obozów i kolonii. Należy unikać spożywania mleka surowego. 7

8 Sytuacja epidemiologiczna w chorobach, przeciwko którym stosowane są szczepienia. Na przestrzeni ostatnich trzech lat rejestruje się spadek liczby zachorowań na ospę wietrzną. W roku 2012 na tę jednostkę zakaźną zarejestrowano 71 zachorowań, w porównaniu do 241 zachorowań w roku 2011 i 418 zachorowań w roku Wszystkie osoby, które zachorowały, nie były szczepione przeciwko tej jednostce chorobowej. W roku 2012 dwie osoby zachorowały na różyczkę (w roku 2011 zachorowań na tę jednostkę było 7). Spośród chorób wieku dziecięcego, przeciwko którym stosowane są szczepienia, w 2012 roku zarejestrowano także 1 zachorowanie na świnkę. Zarejestrowano 3 zachorowania na krztusiec, wobec braku takich zachorowań w roku Należy podkreślić, że taki okresowy wzrost zachorowań na choroby zakaźne jest cechą charakterystyczną dla epidemiologii wszystkich chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Jego przyczyną są najprawdopodobniej zmiany w odporności grupowej populacji wynikające z wkraczania w wiek przedszkolny i szkolny kolejnych roczników. Charakterystyczne dla chorób wieku dziecięcego są cykliczne zmiany liczby zachorowań na przestrzeni wielolecia. Lamblioza. W powiecie sokólskim nadal rejestruje się dużą ilość zachorowań na lambliozę. W roku 2012 zarejestrowano 199 takich zachorowań. Współczynnik zapadalności na tę jednostkę chorobową w powiecie (294,0) prawie 9- krotnie przewyższa współczynnik zapadalności w województwie (32,1) i 70- krotnie współczynnik zapadalności w Polsce (4,29). Tak duża ilość zachorowań na lambliozę w powiecie sokólskim wynika z faktu, że wszystkim dzieciom hospitalizowanym w oddziale dziecięcym są wykonywane badania w kierunku lambliozy. Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na lambliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego i Polski: Współczynnik zapadalności na lambliozę w powiecie w latach na tle województwa i Polski powiat sokólski województwo podlaskie Polska Najwyższy współczynnik zapadalności w zachorowaniach na lambliozę w 2012 roku na terenie powiatu odnotowano w gminie Sokółka (304,6), najniższy w gminie Krynki (21,6), przy spółczynniku zapadalności w powiecie 294,0. Nie rejestrowano zachorowań w gminie Korycin. 8

9 Zachorowania na lambliozę w poszczególnych grupach wiekowych przedstawiają się następująco: Ilośc zachorowań w grupach wiekowych lat lata lat lat 5-9 lat 2-4 lata 0-1 rok Największa ilość zachorowań wystąpiła w grupie wiekowej lat (89), oraz lat (52), najmniej w grupie wiekowej lat (1 zachorowanie). III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH Nadzór nad stanem sanitarno-technicznym podmiotów wykonujących działalność leczniczą realizowany był poprzez czynności kontrole. Ilość skontrolowanych w 2012 r. obiektów przedstawiono w poniższej tabeli: Rodzaj obiektu Liczba obiektów w ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba obiektów, w których stwierdzono uchybienia Przychodnie (niepubliczne) poradnie Pogotowia ratunkowe Inne zakłady opieki zdrowotnej Indywidualna praktyka lekarska Indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska Indywidualna praktyka lekarzy dentystów Indywidualna praktyka pielęgniarek i położnych Inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące zoz-ami Ogółem

10 W trakcie kontroli zwracano szczególną uwagę na bieżący stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i sprzętu, oceniano prawidłowość zabiegów dezynfekcji i sterylizacji oraz wykonawstwo szczepień ochronnych. Najliczniejszą grupę podmiotów wykonujących działalność leczniczą na terenie powiatu sokólskiego stanowią przychodnie niepubliczne. W roku 2012 skontrolowano wszystkie takie przychodnie. Negatywnie oceniono cztery podmioty lecznicze ze względu na: zły stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i wyposażenia, nieprawidłowe oznakowanie odpadów medycznych, zapisy w procedurach wewnętrznych nie zapewniające ochrony przed zakażeniami zakładowymi, brak kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, potwierdzonej stosowną dokumentacją. Usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości wyegzekwowano w drodze postępowania administracyjnego. W drodze postępowania administracyjnego wyegzekwowano także poprawę stanu sanitarnotechnicznego pomieszczeń w pogotowiu ratunkowym w Dąbrowie Białostockiej. W 2012 roku skontrolowano 29 (na 31 zarejestrowanych w powiecie) gabinetów indywidualnej praktyki lekarzy dentystów. W tej grupie negatywnie oceniono jeden obiekt ze względu na zły stan sanitarno-techniczny sprzętu medycznego oraz brak właściwego oznakowania sterylnych pakietów z narzędziami stomatologicznymi. Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli zostały usunięte. W pozostałych grupach obiektów podmiotów leczniczych nie stwierdzono zaniedbań w utrzymaniu bieżącego porządku, reżimu p/epidemicznego, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi. Dezynfekcja i sterylizacja wyrobów medycznych odbywała się zgodnie z opracowanymi i wdrożonymi procedurami zapewniającymi ochronę przed zakażeniami zakładowymi. Część podmiotów leczniczych nie spełnia wymagań technicznych i funkcjonalnych ujętych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą. Jednak w myśl ustawy z dnia r. o działalności leczniczej, podmioty wykonujące działalność leczniczą nie spełniające wymagań w/w rozporządzenia mają okresy przejściowe do końca 2016 r. do dostosowania swoich pomieszczeń i urządzeń do jego wymogów. Wykonawstwo szczepień ochronnych. W ramach nadzoru nad prowadzeniem szczepień ochronnych, wiodącym celem działalności było prowadzenie nadzoru nad właściwą realizacją Programu Szczepień Ochronnych, a szczególnie poprawą wykonawstwa szczepień ochronnych oraz bardziej efektywną gospodarką wielodawkowymi preparatami szczepionkowymi. W 2012 r. w przychodniach wykonujących szczepienia ochronne przeprowadzono 19 kontroli, podczas których zwracano szczególną uwagę na: sposób przechowywania i transportu preparatów do szczepień, stan zaszczepienia dzieci i młodzieży wg obowiązującego na rok 2012 Programu Szczepień Ochronnych, sposób prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej szczepień, efektywność wykorzystania szczepionek oraz podejmowanie działań przymuszających do zaszczepienia wobec osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych. PPIS w Sokółce w 2012 r. zaopatrywał w preparaty szczepionkowe zakupione z budżetu państwa 16 świadczeniodawców, realizujących szczepienia na terenie powiatu: 10

11 oddział noworodkowy, stację dializ oraz szpitalny oddział ratunkowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sokółce, oddział chirurgii oraz 3 przychodnie Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Białostockiej oraz 14 Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej. Programem Szczepień Ochronnych w 2012 roku objęto dzieci i młodzieży do 19 roku życia. Wykonawstwo szczepień w roku 2012 przeciwko określonym chorobom w rocznikach podlegających szczepieniom przedstawiało się następująco: - rocznik 2012: p/gruźlicy zaszczepiono 99,3% populacji, p/wzw typu B 100%, - rocznik 2011: p/błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b zaszczepiono 99,3% populacji, p/odrze, śwince i różyczce - 90,5%, - rocznik 2007: p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis - zaszczepiono 87,3% populacji, - rocznik 2003: p/odrze, śwince i różyczce zaszczepiono 92,5% populacji, - rocznik 1999: p/błonicy, tężcowi zaszczepiono 96,5% populacji, - rocznik 1994: p/błonicy, tężcowi zaszczepiono 88,1% populacji. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz Programem Szczepień Ochronnych na 2012 rok, podano 102 dzieciom w wieku od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia preparaty szczepionkowe przeciwko pneumokokom oraz 62 dzieciom do ukończenia 12 roku życia szczepionkę p/ospie wietrznej, finansowane z budżetu państwa. Opóźnienia w podawaniu preparatów szczepionkowych spowodowane były czasowymi lub trwałymi przeciwwskazaniami lekarskimi, czasowymi pobytami rodzin za granicą lub brakiem zgody rodziców na podanie szczepionek swoim dzieciom. Personel medyczny wykonujący szczepienia ochronne informował rodziców o możliwych szczepieniach zalecanych, niefinansowanych z budżetu państwa. W 2012 roku w przychodniach powiatu sokólskiego wykonano następujące szczepienia zalecane: przeciwko grypie (944 osoby), tężcowi (738 osób), odrze, śwince i różyczce (63 osoby), kleszczowemu zapaleniu mózgu (64 osoby), zakażeniom Streptococcus pneumoniae (155 osób), WZW typu A (104 osoby), biegunkom rotawirusowym (35 osób), zakażeniom Neisseria meningitidis (22 osoby) oraz zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego (1 osoba). IV. OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce, zgodnie z art. 12 i 13 ustawy z dn r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisami wykonawczymi do ustawy, prowadzi monitoring jakości wody do spożycia przez ludzi rozprowadzanej systemami zbiorowego zaopatrzenia, a także w wodociągach o zasięgu lokalnym, w tym największych producentów żywności. Dla potrzeb wodociągowych w zakresie zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę wykorzystywane są wody podziemne. W większości są to wody znajdujące się w czwartorzędowym, plejstoceńskim poziomie wodonośnym, zawarte w przepuszczalnych żwirach i piaskach, które ujmuje się poprzez studnie wiercone. Wody te wolne są od zanieczyszczeń bakteriologicznych, co przekłada się na dobrą jakość wody w systemach wodociągowych. W związku z tym w żadnym z 31 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę 11

12 na terenie powiatu nie prowadzi się jej dezynfekcji chemicznej, dzięki czemu w wodzie nie ma ubocznych produktów takiego sposobu uzdatniania wody. Jedynym obiektem, w którym dezynfekcja wody ma charakter stały, jest wodociąg sokólski. Dotyczy to wody podawanej do sieci z ujęcia przy ul. Kołłątaja, którą poddaje się dezynfekcji promieniami UV. Z tego ujęcia pochodzi połowa wody produkowanej przez ten wodociąg. Cechą charakterystyczną wód ujmowanych dla celów zbiorowego zaopatrzenia w wodę jest naturalna zawartość żelaza i/lub manganu. W warunkach powiatu sokólskiego zawartość żelaza w wodzie surowej z ujęć wodociągów publicznych waha się od wartości śladowych do kilku mg Fe/dm 3, a manganu od wartości śladowych do 0,2 mg Mn/dm 3. Zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417, zm. Dz. U. Nr 72, poz. 466 z 2010 r.), dopuszczalna zawartość żelaza w wodzie do picia wynosi 200 µg/dm3 a manganu - 50 µg/dm3 wody. W związku z tym w większości ujęć zachodzi potrzeba uzdatniania wody. Uzdatnianie wody ma miejsce w 26 wodociągach publicznych co stanowi to 83% wodociągów. Spełnienie normatywów higienicznych dla powyższych wskaźników chemicznych jakości wody jest zatem głównym problemem technologicznym w jej uzdatnianiu. Ocena jakości wody oparta jest na wynikach badań próbek pobranych przez inspekcję sanitarną w ramach kontroli urzędowej oraz próbek pobranych przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Wodociągi, w których odnotowano wyższe od dopuszczalnych zawartości żelaza lub manganu czy mętności to: Dąbrowa Białostocka (żelazo i mętność), Kuźnica (żelazo, mangan i mętność), Babiki (żelazo i mętność), Krynki (mangan), Chorużowce (mangan), Bogusze (mętność). Okresy czasowe, w których jakość wody z powodu w/w parametrów nie odpowiadała normatywom były różne i wahały się od kilku dni do 5 miesięcy. Należy podkreślić, że stwierdzane okresowe przekroczenia dopuszczalnej zawartości żelaza i/lub manganu w wodzie nie stwarzały realnego ryzyka zdrowotnego konsumentom wody, powodowały natomiast pogorszenie jej cech organoleptycznych (barwy i mętności), co mogło być przedmiotem uzasadnionych skarg odbiorców wody. Zjawisko skutkowało jednak odkładaniem się związków żelaza i manganu w systemach wodociągowych i stwarzało ryzyko wtórnego zanieczyszczenia wody. W roku 2012 nie odnotowano przypadków złej jakości bakteriologicznej wody wodociągowej o zasięgu obejmującym dłuższe odcinki wodociągowe. Tylko w jednym przypadku, w wodociągu Zwierzyniec Wielki (w próbce pobranej w Szkole Podstawowej w Kamiennej Nowej) stwierdzono liczbę mikroorganizmów w 1 mililitrze wody w liczbie powyżej 300 kolonii, przy wartości dopuszczalnej 100 kolonii. Podjęto działania polegające na dezynfekcji i przepłukaniu sieci. W pozostałych próbkach, pobieranych z tego wodociągu zarówno w ramach nadzoru sanitarnego jak i kontroli wewnętrznej, jakość bakteriologiczna wody spełniała obowiązujące wymagania. Dominującym materiałem używanym obecnie do budowy sieci wodociągowych są rury wykonane z PVC i PE. W celu określenia ewentualnej migracji do wody metali ciężkich z rur wodociągowych wykonanych z tych i innych materiałów, monitorowano poziom ołowiu, kadmu, chromu i arsenu oraz innych metali w wodzie. Monitoringiem objęto wszystkie wodociągi o wydajności powyżej 100 m 3 /d oraz połowę wodociągów o wydajności poniżej 100 m 3 /d. Przebadano w tym zakresie próbki wody z 21 wodociągów. Badania nie wykazały przekroczeń zawartości dopuszczalnych tych metali. W związku z realizacją zobowiązań akcesyjnych Polski, została istotnie rozszerzona lista badanych parametrów określających wymagania chemiczne, jakim powinna odpowiadać woda do spożycia. Ten zakres badań realizowany był też w roku Kontynuowano monitoring obecności pozostałości pestycydów i ich metabolitów w wodzie. Szczególną uwagę zwrócono na pestycydy chloroorganiczne, w tym zaliczane do trwałych związków organicznych (TZO) objęte Konwencją Sztokholmską a 12

13 stosowane w rolnictwie w Polsce do końca lat osiemdziesiątych. Badania zawartości dieldryny i endryny (zaliczanych do TZO) oraz pozostałości innych pestycydów chloroorganicznych (izomerów HCH heksachlorocykloheksanu, izomerów epoksydu heptachloru) w wodzie 23 wodociągów usytuowanych w różnych częściach powiatu sokólskiego wykazały ich poziomy poniżej oznaczalności metodyk. Przebadano poziom fluorków w wodzie wodociągowej wszystkich urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i stwierdzono, że nie przekracza on zawartości 0,3 mg/dm 3 wody, przy poziomie dopuszczalnym 1,5 mg/dm 3. W ramach nadzoru sanitarnego w roku 2012 pobrano do badań laboratoryjnych 171 próbek wody, z czego zakwestionowano 6. Przedmiotem kontroli był ponadto stan sanitarno-techniczny ujęć wodociągowych i stacji uzdatniania wody. Usterki sanitarno-techniczne stwierdzono w 9 stacjach wodociągowych. W wodociągu w Stocku zostały one usunięte przed wydaniem decyzji administracyjnej, natomiast w wodociągach w Zwierzyńcu Wielkim, Kopciówce, Dąbrowie Białostockiej, Jałówce, Suchowoli, Bombli i Sidrze wdrożono postępowania administracyjne, wystosowano również wystąpienie pokontrolne z zaleceniem poprawy stanu sanitarno-technicznego urządzeń wodociągowych wodociągu wiejskiego w Kruszynianach. W pięciu z tych obiektów zalecenia zawarte w decyzjach zostały wykonane do końca roku Dane na temat liczby osób w gminach powiatu sokólskiego korzystających przez cały rok 2012 z wody spełniającej obowiązujące wymagania sanitarne i liczby osób korzystających z wody, która przez część roku nie spełniała tych wymagań, obrazuje poniższy wykres. 13

14 Według stanu na r., woda w sieciach 30 wodociągów publicznych na terenie powiatu odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Z wody o kwestionowanej jakości korzystało na koniec roku 180 osób zaopatrywanych z jednego wodociągu - w Chorużowcach (gmina Nowy Dwór) z uwagi na ponadnormatywną zawartość manganu. Gmina Nowy Dwór podejmowała działania celem poprawy jakości wody, ale nie przyniosły one spodziewanego efektu. W związku z tym planuje się zamkniecie ujęcia wody i hydroforni w Chorużowcach i przyłączenia sieci wodociągowej do stacji hydroforowej w Rogaczach. Prace te planowane są po uzyskaniu funduszy unijnych. Liczbę ludności korzystającej z wody wodociągowej z uwzględnieniem jej jakości wg stanu na 31 grudnia w poszczególnych latach okresu przedstawia poniższy wykres. Poniżej przedstawiono dane nt. nowych odcinków wodociągowych włączonych do eksploatacji w roku Gmina Sidra Nazwa rozbudowanego wodociągu Krzysztoforowo Przyłączone miejscowości/ miejsca rozbudowy Siderka, Kniaziówka, Podsutki, Sidra, Bierniki, Makowlany Długość w (km) wybudowanych sieci przyłączy nowych przyłączy Liczba objętych osób 13,600 0, Sidra Sidra - Krzysztoforowo Podsutki 0, Sokółka Sokółka Sokółka ul. Kwiatowa, Reymonta, Norwida, Prusa, Nałkowskiej, Gałczyńskiego, Sienkiewicza, Tarasiewicza, Osieckiej, 2,106 0, Niemena, Mościckiego, Grechuty, Szkolna Krynki Krynki Kundzicze, Trejgle, Białogorce 2,780 0, Kuźnica Kuźnica - 0,319 0, Razem 19,802 1,

15 Według danych szacunkowych, techniczną możliwość korzystania z wody wodociągowej ma obecnie około 88 % ludności powiatu. Ten wskaźnik zwodociągowania powiatu nie wzrósł istotnie na przestrzeni ostatnich kilku lat. Obserwuje się natomiast spadek ilości wody sprzedawanej obiorcom. Jest to spowodowane racjonalizacją jej zużycia przez ludność i spadkiem zużycia na cele przemysłowe. Zjawisko to przekłada się na wymiar ekonomiczny (w przedsiębiorstwach wodociągowych następuje wzrost kosztów jednostkowych jej produkcji), technologiczny (urządzenia uzdatniające pracują poniżej efektywności optymalnej) i jakościowy (wskutek stagnacji wody w systemach wodociągowych). Jakość wody w wodociągach niepublicznych, należących do największych producentów żywności w powiecie (Zakład Mleczarski w Dąbrowie Białostockiej, Chłodnia Eskimos w Sokółce, Wytwórnia Wód i Napoi w Krynkach) odpowiadała wymaganiom sanitarnym. V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ. W ramach sprawowanego bieżącego nadzoru sanitarnego skontrolowano 205 obiektów użyteczności publicznej. Kontrole sanitarne nie wykazały rażących uchybień sanitarno-higienicznych. W większości obiektów stwierdzone usterki zostały usunięte do końca roku Baseny kąpielowe. Na terenie powiatu funkcjonowały 2 baseny odkryte napełniane wodą powierzchniową: w Krynkach i Sidrze - czynne w okresie letnim. Przeprowadzone kontrole sanitarne tych basenów przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego wykazały konieczność usunięcia niewielkich usterek technicznych w basenie w Krynkach. Zarządca tego obiektu zobowiązał się do wykonania niezbędnych prac przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego i wywiązał się z tych zobowiązań. Dwukrotnie w ciągu roku badana była jakość wody w pływalni krytej w Sokółce, a jej przydatność do kąpieli nie budziła zastrzeżeń. Podczas kontroli obiektu nie stwierdzono również usterek natury sanitarno-technicznej. Miejsca wykorzystywane do kąpieli. W roku 2012 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce wpłynęły trzy zgłoszenia o zorganizowaniu miejsc wykorzystywanych do kąpieli: w Sokółce, Korycinie i Karpowiczach. Ich organizatorami są gminy w Sokółce, Korycinie i Suchowoli. Monitoring jakości wód powierzchniowych w w/w miejscach prowadzony był zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli. Organizatorzy miejsc do kąpieli badali jakość wody w ramach kontroli wewnętrznej przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego i w trakcie jego trwania, a wyniki tych badań przekazywali do PPIS. Nie pobierano próbek wody w ramach kontroli urzędowej, ponieważ wyniki badań próbek pobieranych przez organizatorów spełniały wymagania sanitarne. Na ich podstawie PPIS wydał decyzje o przydatności wody do kąpieli. Obowiązki nałożone na organizatorów miejsc wykorzystywanych do kąpieli wynikające z w/w rozporządzenia wypełniane były przez nich prawidłowo. 15

16 Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej. Na terenie działania PSSE w Sokółce przeważają zakłady małe, jednostanowiskowe, w których pracują ich właściciele. Ich standard z roku na rok się poprawia. W roku 2012 skontrolowano 83 tego typu obiekty, w których nie stwierdzono uchybień sanitarno-higienicznych. Ustępy publiczne. W roku 2012 r. skontrolowano 9 ujętych w ewidencji ustępów publicznych. W dwóch z nich tj. w szalecie publicznym w Dąbrowie Białostockiej ul. Sportowa i szalecie publicznym w Suchowoli przy placu targowym stwierdzono usterki techniczne. Wydano decyzje administracyjne w celu poprawy stanu technicznego tych obiektów. Gmina Dąbrowa Białostocka w związku z częstą dewastacją obiektu zdecydowała, że zostanie on zamknięty. Zarządca szaletu w Suchowoli usunął usterki we wskazanym terminie. Dworce i przystanki kolejowe i autobusowe. W ewidencji PSSE w Sokółce znajduje się 11 tego typu obiektów. Budynek dworca autobusowego w Sokółce jak i jego otoczenie utrzymane było czysto. Nie skontrolowano dworca autobusowego w Dąbrowie Białostockiej, ponieważ jest on czasowo zamknięty. Z uzyskanych informacji wynika, iż otwierany jest tylko w pierwsze trzy dni każdego miesiąca, celem sprzedaży biletów miesięcznych. Podobnie, od lipca 2012 r., funkcjonuje dworzec autobusowy w Sokółce. Zastrzeżenia budził natomiast stan sanitarno-techniczny dworców i przystanków kolejowych administrowanych przez PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe oraz Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie: W przypadku dworców PKP w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej od roku 2008 prowadzone są postępowania administracyjne dotyczące zniszczonej elewacji budynków. Kolejny raz strona poprosiła o przesunięcie terminu wykonania nowych elewacji na obydwu dworcach, z uwagi na trudną sytuację finansową spowodowaną przesunięciem środków pieniężnych na realizację projektów związanych z EURO PPIS w Sokółce przychylił się do prośby strony i przedłużył terminy wykonania w/w robót do końca października 2013 r.. Prowadzone są również postępowania administracyjne dotyczące przeprowadzenia prac remontowych poczekalni dla podróżnych na obu dworcach z terminem realizacji w obu przypadkach do r.. W związku z EURO 2012 w okresie od kwietnia do lipca przeprowadzono 10 kontroli dworca PKP w Kuźnicy. Wydano jedną decyzję administracyjną dotyczącą stanu technicznego pomieszczeń dworca. Wzmożony nadzór nad obiektem przez organy PIS doprowadził do stałego monitorowania czystości i porządku na dworcu przez jego administratora, co skutkowało znaczną poprawą stanu sanitarnego budynku i jego otoczenia. Przeprowadzono kontrole 5 przystanków osobowych PKP: w Gliniszczu Wielkim, Sidrze, Różanymstoku, Czuprynowie i Racewie. Jedynie na przystanku osobowym PKP w Racewie kontrola wykazała konieczność odnowienia ścian i sufitu w poczekalni dla podróżnych. Wydano decyzję administracyjną usterki usunięto. Obiekty świadczące usługi noclegowe i tereny rekreacyjne Na terenie powiatu nadzorem objęto 13 obiektów świadczących usługi noclegowe całoroczne. Stan sanitarno-techniczny większości obiektów nie budził zastrzeżeń. Uchybienia sanitarno- 16

17 techniczne stwierdzone w Ośrodku Wypoczynkowym "Nad Zalewem" w Sokółce zostały usunięte. Skontrolowano 8 obiektów sezonowych: ośrodek wypoczynkowy w Krynkach, stadiony i boiska sportowe (w Sokółce, Dąbrowie Białostockiej, Kuźnicy i Suchowoli), obozowisko harcerskie w Kamiennej Nowej, oraz pola namiotowe w Horodniance i Kudarewszczyźnie. Kontrole sanitarne dwóch obiektów, tj. ośrodka wypoczynku w Krynkach i boiska sportowego w Kuźnicy wykazały usterki sanitarno-techniczne, które w wyniku wdrożonych postępowań administracyjnych zostały usunięte. W ewidencji PSSE w Sokółce figurują 24 gospodarstwa agroturystyczne. W roku 2012 skontrolowano ich 17. Kontrole wykazały, że większość gospodarstw spełnia minimum wymogów sanitarnych. Środki transportu. Skontrolowano 23 autobusy komunikacji publicznej, jeden pociąg relacji Kuźnica- Sokółka, 4 pojazdy do przewozu chorych i 6 pojazdów do przewozu zwłok i szczątków ludzkich. Ogółem dokonano 34 kontrole. Uchybień nie stwierdzono. Pozostałe obiekty. Na terenie powiatu sokólskiego funkcjonują i są objęte nadzorem sanitarnym: kina, ośrodki kultury, domy świadczące opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, stacje paliw, apteki i punkty apteczne. VI. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA Państwowa Inspekcja Sanitarna, zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 marca 1985 r., jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, m.in. poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny procesów nauczania i wychowania oraz higieny wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego nad placówkami nauczania i wychowania należy kontrola przestrzegania przepisów określających: wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczące: higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, higieny procesów nauczania. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sokółce w 2012 r. obejmowała swoim nadzorem 68 obiektów nauczania i wychowania, w tym: 1 żłobek, 8 przedszkoli, 16 zespołów/punktów przedszkolnych, 24 szkoły podstawowe, 3 gimnazja, 12 zespołów szkół samorządowych, 1 zespół szkół ponadpodstawowych, 1 internat, 1 stała baza harcerska, 1 salezjański ośrodek szkolno-wychowawczy. W związku z prowadzonym nadzorem przeprowadzono 87 kontroli sanitarnych, wydano 8 decyzji administracyjnych. 17

18 Stan sanitarno-techniczny placówek nauczania i wychowania był w większości dobry bądź zadowalający. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych w 2012 r. najczęściej stwierdzane nieprawidłowości dotyczyły: złego stanu sanitarno-technicznego sanitariatów (brudne, wymagające malowania ściany, ubytki glazury i terakoty, niesprawna armatura sanitarna), nieszczelnej z odpryskami farby, często spróchniałej stolarki okiennej, trudnych do utrzymania w czystości powierzchni podłóg (ubytki płytek PCV, zniszczona, podziurawiona wykładzina podłogowa), nierównej nawierzchni przejść wokół budynku, braku ciepłej bieżącej wody w sanitariatach uczniów. W 8 placówkach (Zespole Szkół w Sidrze, Zespole Szkół Janowie, Szkole Podstawowej w Majewie, Szkole Podstawowej w Czerwonce, Szkole Podstawowej w Jacowlanach, Szkole Podstawowej w Wólce, Przedszkolu Nr 2 w Sokółce i Przedszkolu Nr 3 w Sokółce) stan sanitarno-techniczny w stosunku do roku ubiegłego uległ poprawie, po przeprowadzeniu bieżących remontów polegających m.in. na: malowaniu ścian w salach lekcyjnych, na korytarzach komunikacyjnych, w sanitariatach uczniów, w szatniach i sali gimnastycznej, cyklinowaniu i lakierowaniu parkietu w salach zabaw dzieci oraz w sali gimnastycznej, wymianie armatury łazienkowej w sanitariatach uczniów, zapewnieniu bezpiecznego ogrodzenia wokół szkoły. W dalszym ciągu zły stan sanitarno-techniczny stwierdza się w Szkole Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Nierośnie (prowadzonej przez Gminę Dąbrowa Białostocka) i Szkole Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Reszkowcach (prowadzonej przez Stowarzyszenie Edukator w Łomży), pomimo przeprowadzenia drobnych napraw i remontów w w/w placówkach. Są to budynki stare, wymagające gruntownego remontu łącznie z wymianą armatury łazienkowej i stolarki okienno-drzwiowej. Brak w ich również odpowiedniej infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Ponadto w Szkole Podstawowej w Reszkowcach stwierdzono nierówną nawierzchnię wokół budynku. Wszystkie obiekty będące pod nadzorem PPIS w Sokółce zaopatrzone są w wodę z wodociągów sieciowych. Jakość wody odpowiada wymaganiom higienicznym. Wszystkie placówki pobytu dzieci i młodzieży na terenie powiatu sokólskiego, realizując zalecenia Ministra Edukacji Narodowej oraz w wyniku działań podejmowanych w tym kierunku przez PPIS w Sokółce, zapewniły ciepłą bieżącą wodę. Jednakże nie jest ona zapewniona przy wszystkich umywalkach, z których korzystają uczniowie. Stała Baza Harcerska w Kamiennej Nowej (pomimo posiadania wodociągu i kanalizacji) w dalszym ciągu posiada ustępy zewnętrzne. Higiena procesu nauczania We wszystkich skontrolowanych kompleksowo placówkach dokonano higienicznej oceny rozkładów zajęć. Oceniono 50 oddziałów w 39 placówkach. Nieprawidłowości nie stwierdzono. 18

19 Realizując zagadnienia dotyczące umeblowania klas lekcyjnych i dostosowania mebli do zasad ergonomii, badania przeprowadzono w 44 placówkach, zbadano 983 uczniów. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Dożywianie dzieci i młodzieży Korzystnym czynnikiem, mającym pozytywny wpływ na zdrowie dziecka jest prowadzenie przez szkoły zorganizowanej formy dożywiania. Wszystkie szkoły podstawowe i gimnazjalne powiatu sokólskiego prowadzą dożywianie uczniów. Zespół Szkół Rolniczych w Janowie nie prowadzi dożywiania. Liczbę i procent dzieci i młodzieży korzystających z dożywiania przedstawia poniższa tabela. Rodzaj placówki Liczba dzieci uczęszczających do placówki Odsetek dzieci korzystających z dożywiania Liczba dzieci korzystających z różnych form dożywiania pełny obiad posiłek jednodaniowy drugie śniadanie przedszkola % szkoły podstawowe % gimnazja % zespoły szkół samorządowych zespoły szkół ponadpodstawowych % VII. OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY. Państwowa Inspekcja Sanitarna wykonuje zadania z zakresu kontroli przestrzegania przepisów dotyczących warunków zdrowotnych środowiska pracy. Celem tej działalności jest poprawa warunków pracy oraz profilaktyka chorób zawodowych i parazawodowych (chorób związanych z pracą, gdzie czynnik środowiska pracy jest samodzielnie niewystarczający do wywołania choroby, lecz współdziała z czynnikami patogennymi spoza tego środowiska). W/w cele są realizowane poprzez: dokonywanie ocen stanu sanitarno-technicznego zakładów; dokonywanie przeglądów stanowisk pracy ze szczególnym uwzględnieniem narażenia pracowników na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia w środowisku pracy, ocenę ryzyka zawodowego, ocenę badań lekarskich pracowników i prowadzonej profilaktyki zawodowej, promcję zdrowia w środowisku pracy, egzekwowanie poprawy warunków pracy w drodze postępowania administracyjnego. Przedmiotem bieżącego nadzoru sanitarnego jest ponadto: 19

20 przestrzeganie przez producentów, importerów, osoby wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje chemiczne, ich mieszaniny lub wyroby obowiązków wynikających z ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz z rozporządzeń Wspólnot Europejskich w niej wymienionych, przestrzeganie przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przestrzeganie przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej. Kontrole przestrzegania w/w przepisów mają na celu: ochronę przed szkodliwym wpływem tych substancji i mieszanin na zdrowie człowieka lub na środowisko, zwalczanie niedozwolonego obrotu substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii, zapobieganie zagrożeniom zdrowia ludzi, które mogą być wynikiem działania produktów biobójczych. Spośród ujętych w ewidencji 371obiektów, skontrolowano w 2012 r. 167 zakładów pracy. Przeprowadzono 233 kontrole (w tym 14 z tytułu chorób zawodowych). W ramach czynności kontrolnych dokonano oceny stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń pracy i przeglądu stanowisk pracy, ze szczególnym uwzględnieniem narażenia pracowników na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia w środowisku pracy. W 44 przypadkach stwierdzono uchybienia i naruszeniami obowiązujących przepisów. Na podstawie kontrolnych wyników i analiz środowiskowych stwierdzono, co następuje: w 167 skontrolowanych zakładach zatrudnione są 3983 osoby; w warunkach czynników szkodliwych i uciążliwych pracuje 2865 osób (71,9% ogółu zatrudnionych), z czego 32 osoby pracują w warunkach przekroczonych normatywów najwyższych dopuszczalnych natężeń (hałasu 29 osób, drgań o działaniu ogólnym 3 osoby); 109 osób narażonych jest na czynniki rakotwórcze (benzen 54 osoby, benzynę niskowrzącą niespecyfikowaną - 54 osoby, prace związane z narażeniem na pył drewna twardego tj. dębu 29 osób, benzynę (ropa naftowa), wszystkie frakcje z reformingu; niskowrząca benzyna z reformingu katalitycznego 22 osoby, olej lekki pochodzenia koksowniczego (węgiel), benzol surowy 22 osoby, benzynę (ropa naftowa), średnie aromaty krakingu parowego, niskowrząca benzyna niespecyfikowana 22 osoby, frakcję naftową (ropa naftowa) szeroka frakcja z destylacji atmosferycznej, frakcja naftowa z destylacji zachowawczej (wsad do reformowania) 22 osoby, pozostałość z hydrokrakingu termicznego (ropa) naftowa), olej opałowy ciężki 22 osoby, destylaty próżniowe (ropa naftowa), olej opałowy ciężki 22 osoby, azbest 12 osób, promieniowanie jonizujące 9 osób, procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych 2 osoby, dichromian potasu (VI) 2 osoby, tlenek chromu (VI) 1 osoba. 20

21 W poniższej tabeli przedstawiono strukturę narażenia na czynniki szkodliwe w latach L.p. Rok Liczba zakładów w ewidencji Liczba skontrolowanych zakładów Zatrudnienie ogółem w skontrolowanych zakładach Zatrudnienie w warunkach czynników szkodliwych, w tym ze względu na: - hałas - pył 2414/147/ /80/ 614/6/ 1820/75/ /49/ /29/ wibracja /2/ - czynniki biologiczne czynniki chemiczne w tym na: a) dymy spawalnicze /2/ 137/2/ b) rozpuszczalniki organiczne kolorem czerwonym zaznaczono liczbę osób zatrudnionych w warunkach przekroczonych normatywów najwyższych dopuszczalnych natężeń i stężeń czynników szkodliwych. W wyniku sprawowania bieżącego nadzoru w zakresie warunków zdrowotnych środowiska pracy ogółem wydano 163 decyzje administracyjne, w tym 59 decyzji nakazowych (zawierających 181 nakazów) oraz 46 decyzji płatniczych na sumę 6609 PLN. W ramach nadzoru sanitarnego w zakresie warunków zdrowotnych środowiska pracy prowadzone postępowanie administracyjne w zakładzie, gdzie stwierdzono przekroczenia NDN czynników szkodliwych, przyniosło poprawę warunków pracy dla 28 osób. Poprawie uległ stan sanitarno-techniczny pomieszczeń pracy w 9 zakładach i pomieszczeń socjalnych w 7 zakładach pracy. Podczas kontroli najczęściej stwierdzanym uchybieniem był brak monitoringu zagrożeń czynnikami szkodliwymi oraz brak właściwie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, a co za tym idzie, brak prowadzonych na szerszą skalę działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu schorzeń zawodowych. Pracodawcy nadal nie przywiązują należytej uwagi do zapoznania pracowników z występującymi w zakładzie zagrożeniami związanymi z stosowaniem niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin. W ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce zarejestrowano 3 obiekty wprowadzające do obrotu prekursor narkotyków, którym był aceton, tj. prekursor kategorii 3. Ogółem w skontrolowanych obiektach zatrudnionych jest 18 pra- 21