INFORMACJA Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu sokólskiego

Transkrypt

1 INFORMACJA Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu sokólskiego w roku 2011 Sokółka, luty 2012 r. 1

2 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE 2 Strona II. III. IV. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 2 STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK OCHRONY ZROWIA 9 OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI 11 V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZ- NEJ 14 VI. VII. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA 17 OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRA- CY 19 VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI i ŻYWIENIA. 21 IX. SANITARNY NADZÓR ZAPOBIEGAWCZY 25 X. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO-ZDROWOTNA 25 XI. STAN SANITARNY OBIEKTÓW NADZOROWANYCH PRZEZ PODLASKIEGO PAŃSTWOWEGO WOJEWÓDZKIEGO IN- SPEKTORA SANITARNEGO W BIAŁYMSTOKU 34 XII. UWAGI I WNIOSKI 37 2

3 I. WPROWADZENIE Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce realizował w 2011 roku na terenie powiatu sokólskiego zadania z zakresu zdrowia publicznego, określone ustawą z dnia r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn.zm.). Działania te miały na celu ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu i szerzeniu chorób zakaźnych i zawodowych. Oceny bezpieczeństwa sanitarnego powiatu dokonano na podstawie kontroli przeprowadzonych w ramach bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz pobranych do badań laboratoryjnych próbek wody i żywności, jak również na podstawie zarejestrowanych zgłoszeń chorób zakaźnych i zawodowych a także przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych. Równolegle do działalności kontrolnej prowadzona była działalność oświatowozdrowotna, w celu kształtowania wśród mieszkańców powiatu odpowiednich postaw i zachowań prozdrowotnych. II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH. Działania podejmowane w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynikają przede wszystkim z ustawy z dnia 05 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008r. nr 234, poz. 1570, z późniejszymi zmianami). W 2011 roku działania te były następstwem bieżącej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń w powiecie sokólskim, w kraju i na świecie. W ciągu roku przeprowadzono 154 dochodzenia epidemiologiczne w przypadkach zgłoszonych podejrzeń lub wystąpień chorób zakaźnych. Dochodzenia przeprowadzane były w tych jednostkach chorobowych, w których wymagane jest: wykrycie czynnika etiologicznego powodującego zachorowanie, ustalenie źródła zakażenia, objęcie nadzorem osób kontaktujących się z chorym lub podejrzanym o zakażenie, przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia się zakażenia, ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia podejrzanego o zakażenie wścieklizną w celu podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej szczepienia osoby pogryzionej przez to zwierzę, przeprowadzenie kwalifikacji zachorowań zgodnie z definicjami przypadków chorób zakaźnych dla potrzeb nadzoru epidemiologicznego. Celem prowadzenia nadzoru epidemiologicznego w powiecie jest monitorowanie sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych oraz wczesne wykrywanie zagrożeń w celu ich skutecznego zwalczania. Ma to na celu uzyskanie konkretnych korzyści dla zdrowia publicznego. Uzyskane informacje służą nie tylko czystej wiedzy epidemiologicznej, ale dają rozeznanie, co do rozmiarów konkretnych zagrożeń. Występowanie chorób zakaźnych. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania chorób zakaźnych w 2011 roku w powiecie sokólskim zostały przedstawione w poniższej tabeli. 3

4 Zapadalność na jednostki zakaźne (na 100 tys. mieszkańców) zarejestrowane na terenie powiatu sokólskiego w porównaniu z Polską i województwem podlaskim. Jednostka zakaźna Polska ROK 2010 ROK 2011 Województwo Powiat Województwo podlaskie Polska sokólski podlaskie Powiat sokólski Salmonellozy zatrucia pokarmowe 25,01 38,4 25,3 22,71 20,4 4,3 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci 1901,6 339,4 84,9 2551,33 538,9 262,2 do lat 2 Biegunka i zapalenia żołądkowo- jelitowe 1389,2 57,9 223,8 1570,99 60,0 97,4 u dzieci do lat 2 Krztusiec 3,32 22,7 7,0 4,36 11,7 - Płonica 36,50 18,6 8,4 47,81 34,8 15,6 Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych inne bakteryjne określone 0,95 1,7 1,4 0, ,4 i nie określone Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze 0,77 11,5 25,3 0,58 7,5 14,2 Róża - ogółem 8,24 4,6-8,9 2,4 4,3 Borelioza z Lyme 23,58 75,9 138,0 23,98 76,5 146,1 Ospa wietrzna 480,39 316,2 588,5 452,30 435,0 341,8 Różyczka /ogółem/ 10,99 7,6-11,21 7,6 9,9 WZW typu C 5,79 2,5 1,4 5,71 8,2 1,4 WZW typu B 0,34 0,5-0,29 1,1 - Świnka 7,21 8,1 9,9 6,76 6,9 4,3 Lamblioza 6,15 26,8 267,5 4,54 23,8 224,1 Bąblowica 0,09 0,3-0, Grypa ogółem*) 0,76 0,3-5,66 6,3 14,2 Grypa wywołana nowym wirusem 0,57 0,1-3,97 4,1 9,9 A(H1N1) Pokąsanie osób przez zwierzęta podejrzane 19,7 18,7 7,1 20,42 20,6 25,5 o wściekliznę *) przypadki potwierdzone badaniem wirusologicznym 4

5 Na terenie powiatu w roku 2011 w porównaniu z rokiem poprzednim zaobserwowano: -wzrost zapadalności w zachorowaniach na: wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2, płonicę, różę, boreliozę, różyczkę. Wzrosła ilość przypadków pokąsań ludzi przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę: nieznane psy, koty, kunę, lisa; - spadek zapadalności w zachorowaniach na: salmonellozy zatrucia pokarmowe, biegunka i zapalenia żołądkowo- jelitowe u dzieci do lat 2, krztusiec, wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze, ospę wietrzną, wzw typu B, świnkę. Choroby szerzące się drogą pokarmową. Ilość zachorowań na choroby zakaźne przewodu pokarmowego jest jednym z mierników stanu sanitarnego, jak i przestrzegania przez ludność zasad higieny. W roku 2011 odnotowano istotny spadek liczby zachorowań na salmonellozy zatrucia pokarmowe (współczynnik zapadalności - 4,3) w stosunku do roku 2010 (25,3). Spadek liczby zachorowań dotyczył nie tylko ogółu zatruć pokarmowych, ale również zachorowań wywołanych poszczególnymi zidentyfikowanymi czynnikami chorobotwórczymi. Obserwowany jest natomiast, utrzymujący się od kilu lat wzrost ilości zakażeń jelitowych i biegunek o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2. Należy jednak zauważyć, że do zakażeń w przypadku tych zachorowań dochodzi wyłącznie w środowisku domowym. Sytuacja epidemiologiczna w zakażeniach krwiopochodnych. W powiecie sokólskim ilość zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typ B (tzw. HBV- żółtaczka wszczepienna ) już od kilku lat utrzymuje się na niskim poziomie. W roku 2011 w ogóle nie rejestrowano takich zachorowań. Na tak korzystną sytuację epidemiologiczną może mieć wpływ: - dobra realizacja Programu Szczepień Ochronnych i wysoki procent uodpornienia populacji, - prowadzenie szczepień osób z grup ryzyka, - powszechne korzystanie ze szczepień zalecanych (dotyczy osób przyjmowanych do zabiegów planowanych). Ilość zachorowań na zakażenie wirusem HCV, powodującym wirusowe zapalenie wątroby typu C, jest porównywalna z rokiem Jednak jest to poważny problem epidemiologiczny. Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom HCV np. w drodze szczepień ochronnych, problem zakażeń HCV jest wielkim wyzwaniem dla służby zdrowia. Działania zapobiegawcze polegają m.in. na wdrażaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higieniczno-sanitarnych podczas wykonywania zabiegów w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek. Podobnie jak w przypadku WZW typ B, choroba w początkowej fazie daje niespecyficzne objawy kliniczne i dlatego jej wykrycie jest bardzo często przypadkowe. Grypa. Grypa to ostra choroba zakaźna wywołana przez różne szczepy wirusa grypy. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową, dlatego też rozprzestrzenianie się wirusów grypy jest bardzo dynamiczne, co sprzyja zachorowaniom o charakterze epidemicznym lub pandemicznym. W dniu 10 sierpnia 2010 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła koniec pandemii grypy typu AH1N1. Czas po zakończeniu pandemii jest okresem postpandemicznym, podczas którego wirus krąży nadal w środowisku jako wirus grypy sezonowej. W roku kalendarzowym 2011 wirus grypy AH1N1 był przyczyną zwiększonej ilości zachorowań. W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od września do kwietnia następnego 5

6 roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. Również w powiecie sokólskim w tym okresie rejestrowano wzrost zachorowań. Najwięcej zachorowań na grypę i schorzenia grypopodobne odnotowano w I kwartale 2011 roku , w II kwartale - 412, w III kwartale zachorowań nie rejestrowano, w IV kwartale -2 zachorowania. Poniżej przedstawiono ilość zachorowań na grypę w poszczególnych miesiącach 2011 roku Ogółem na terenie powiatu sokólskiego w 2011 roku zarejestrowano 3349 przypadków zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, 13 osób było hospitalizowanych. Najwięcej zachorowań na grypę i schorzenia grypopodobne odnotowano w grupie wiekowej od 15 do 64 lat. Szczegółowy rozkład zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę w 2011 roku w poszczególnych grupach wiekowych przedstawia tabela. Wiek Liczba zachorowań 0-4 lat lat lat 1641 powyżej 65 lat 202 Razem 3349 Współczynnik zapadalności powiatu w przypadku zachorowań na grypę AH1N1 wyniósł 9,9, podczas gdy współczynnik zapalności województwa podlaskiego wyniósł 4,1. W roku 2011 kontynuowano nadzór na grypą przy wykorzystaniu m.in. systemu SENTINEL. Jest to zintegrowany system nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą, prowadzony w tej samej populacji. System Sentinel ma na celu prowadzenie stałego monitoringu w zakresie ilości zachorowań, ustalenia krążących w danym sezonie epidemicznym szczepów wirusa oraz służy ocenie trendów zachorowań. W ramach tego programu, oprócz rejestracji przypadków podejrzeń/zachorowań na grypę, pobierany był od chorych materiał do badań wirusologicznych (wymazy z gardła i nosa) 6

7 w celu wyizolowania wirusa grypy. W roku 2011 pobrano do badań wirusologicznych 16 prób (w 4 przypadkach potwierdzono grypę typu AH1N1, w 2 typu A, w jednym typu B). Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowań i związanych z nim powikłań jest profilaktyka w postaci corocznego szczepienia, poprzedzającego sezon zachorowań na grypę. Światowa Organizacja Zdrowia określa co roku wytyczne dotyczące składu szczepionki przeciw grypie na dany sezon grypowy. Obecny sezon grypowy 2011/2012 rozpoczął się od miesiąca września 2011 i trwa nadal. W tym okresie (do dnia roku) zarejestrowano cztery zachorowania, ale przed nami miesiące w których zazwyczaj następuje zwyżka zachorowań. W związku z niekorzystną sytuacją epidemiologiczną dotyczącą zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę w 2011 roku podejmowane były przez PSSE następujące działania: 1. Codziennie była monitorowana sytuacja epidemiologiczna grypy (liczby nowych zachorowań, ich dynamiki, rozkładu przestrzennego i wiekowego zachorowań, osób hospitalizowanych i zgonów). Dane pochodzące od lekarzy POZ i lecznictwa specjalistycznego przekazywane były do Podlaskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. 2. Uczestniczono w nadzorze epidemiologicznym SENTINEL. 3. Prowadzono działania informacyjne adresowane do ludności dotyczące profilaktyki grypy (zmniejszające ryzyko zachorowań i promocyjne mające na celu zwiększenie odsetka zaszczepionych) z wykorzystaniem lokalnych środków przekazu. 4. Informacje dotyczące grypy sezonowej, profilaktyki i szczepień p/grypie umieszczane były na łamach prasy lokalnej. Posocznica meningokowa. W roku 2011 zarejestrowano jedno zachorowanie na inwazyjną chorobę meningokokową - posocznicę meningokokową. Był to pierwszy przypadek tego typu zachorowania od kilku lat na naszym terenie. Osobą chorą był 17 letni mężczyzna. U chorego potwierdzono Neisseria meningitidis z grupy B, choroba mimo ciężkiego przebiegu, zakończyła się wyzdrowieniem. W toku dochodzenia epidemiologicznego objęto nadzorem osoby mające kontakt z chorym i zastosowano chemioprofilaktykę. W przypadku wystąpienia zakażenia meningokokowego prowadzone są skoordynowane działania lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, mikrobiologów, pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych i KOROUN (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego w Warszawie) w celu podjęcia odpowiednich działań zapobiegawczych. Choroby zakaźne będące problemem epidemiologicznym powiatu sokólskiego. Powiat sokólski jest terenem endemicznym (takim, gdzie stale występuje dana choroba zakaźna) dla boreliozy i wirusowego zapalenia mózgu, przenoszonych przez kleszcze. Obecność na naszym terenie kompleksów leśnych sprzyja zachorowaniom związanym z istnieniem ognisk przyrodniczych, w których patogeny krążą w biocenozie naturalnych gospodarzy - zwierząt kręgowych i ich przenosicieli - kleszczy. Jest to potwierdzeniem już ugruntowanej tezy, że Podlasie, obok Mazur i Opolszczyzny, należy do obszarów endemicznych chorób pokleszczowych, aczkolwiek obecnie coraz częściej uważa się, że cały nasz kraj stał się terenem endemicznym gdyż kleszcze nie tylko występują coraz częściej, ale również opanowują coraz to nowe tereny wykraczające poza skupiska leśne. 7

8 W porównaniu do lat poprzednich w roku 2011 nastąpił wzrost zachorowań na boreliozę. Na terenie powiatu sokólskiego w roku sprawozdawczym zarejestrowano 103 nowe zachorowania (89 przypadków potwierdzonych i 14 przypadków prawdopodobnych). Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na boreliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego. Współczynniki zapadalności na boreliozę w powiecie sokólskim w latach na tle woj. podlaskiego powiat sokólski woj. podlaskie Z przedstawionej na powyższym wykresie pięcioletniej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na boreliozę na terenie powiatu sokólskiego wynika, że najwyższy współczynnik zapadalności powiatu odnotowano w 2011 roku (146,1). Podobnie jak w roku 2010 (138) prawie dwukrotnie przewyższał on współczynnik zapadalności województwa podlaskiego (76,5). Poniżej przedstawiono rozkład współczynnika zapadalności na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu w poszczególnych gminach powiatu w roku Współczynniki zapadalności na boreliozę i kzm w gminach powiatu sokólskiego w roku 2011 borelioza kzm 8

9 Najwyższy współczynnik zapadalności w zachorowaniach na boreliozę w 2011 roku na terenie powiatu sokólskiego wystąpił w gminie Krynki (315,9) i mieście Krynki (233,1), przy współczynniku zapadalności w powiecie 146,1. Najniższy współczynnik zapadalności na terenie powiatu zarejestrowano w mieście Dąbrowa Białostocka (16,9), a w mieście Suchowola nie rejestrowano zachorowań. W przypadku zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu, najwyższy współczynnik zapadalności odnotowano w gminie Krynki (157,9), przy współczynniku zapadalności w powiecie 14,2. Profilaktyka boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. Profilaktyką są działania skierowane przeciwko ukąszeniom kleszczy. Zaleca się stosowanie przed wyjściem do lasu ubrań w kolorach jaskrawych zakrywających nogi oraz ramiona, czapki lub kapelusze chroniące głowę. Dodatkowo należy stosować repelenty tj. środki odstraszające kleszcze. W przypadku profilaktyki boreliozy nadal nie ma dostępniej szczepionki, dlatego też niezwykle ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i zastosowanie właściwego leczenia. Za najskuteczniejsze zabezpieczenie przed kleszczowym zapaleniem mózgu i jego następstwami uznawane są szczepienia. Szczepienia zaleca się osobom przebywającym na terenach endemicznych: zatrudnionym przy eksploatacji lasów, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki terenowe oraz turystom, uczestnikom obozów i kolonii. Należy unikać spożywania mleka surowego. Nadal rejestruje się także dużą ilość zachorowań na lambliozę. W roku sprawozdawczym zarejestrowano 158 takich zachorowań, w porównaniu do 190 zachorowań w 2010 roku. Współczynnik zapadalności powiatu na tę jednostkę chorobową (224,1) w roku 2011 prawie 10-krotnie przewyższa współczynnik zapadalności w województwie (23,8) i prawie 50 - krotnie współczynnik zapadalności w Polsce (4,54). Tak duża ilość zachorowań na lambliozę w powiecie sokólskim wynika z faktu, że wszystkim dzieciom hospitalizowanym w oddziałach dziecięcych są wykonywane badania w kierunku lambliozy i jak się wydaje, niedoszacowania skali zjawiska w Polsce. Poniżej przedstawiono rozkład zachorowań na lambliozę w powiecie sokólskim w roku 2011 według grup wiekowych. Rozkład zachorowań na lambliozę w grupach wiekowych ludności powyżej 18 lat 2% poniżej 2 lat 1% 3-6 lat 10% lat 42% 7-13 lat 45% Na ogólną liczbę zarejestrowanych 158 zachorowań - 80 wystąpiło na terenach wiejskich, 78 - w miastach. 9

10 III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK OCHRONY ZROWIA Nadzór nad stanem sanitarno-technicznym placówek ochrony zdrowia realizowany był poprzez czynności kontrolne. Ilość skontrolowanych w 2011 r. obiektów służby zdrowia przedstawiono w poniższej tabeli: Rodzaj obiektu Liczba obiektów w ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba obiektów, w których stwierdzono naruszenia Przychodnie (niepubliczne), poradnie Pogotowia ratunkowe Inne zakłady opieki zdrowotnej Indywidualna praktyka lekarska Indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska Indywidualna praktyka lekarzy dentystów Indywidualna praktyka pielęgniarek i położnych Inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące zoz-ami Ogółem W trakcie kontroli zwracano szczególną uwagę na bieżący stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i sprzętu, oceniano prawidłowość zabiegów dezynfekcji i sterylizacji oraz wykonawstwo szczepień ochronnych. Najliczniejszą grupę placówek służby zdrowia na terenie powiatu sokólskiego stanowią przychodnie niepubliczne. W roku 2011 skontrolowano wszystkie takie przychodnie. Negatywnie oceniono sześć zakładów ze względu na: - zły stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i wyposażenia, - nieprawidłowe oznakowanie odpadów medycznych oraz niezgodny z procedurą sposób postępowania z odpadami medycznymi, - nieprawidłowe przechowywanie i oznakowanie preparatów dezynfekcyjnych, - używanie narzędzi medycznych o niewłaściwej czystości (ze śladami korozji), - brak procedur lub opracowanie ich w sposób nie zapewniający ochrony przed zakażeniami zakładowymi, - brak do wglądu orzeczeń lekarskich personelu, - naruszenia w zakresie środowiska pracy (niepełna dokumentacja ryzyka zawodowego i brak zaznajomienia pracowników z jego oceną, brak szkoleń pracowników, brak oznakowania zagrożeń w miejscach pracy. Usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości wyegzekwowano w drodze postępowania administracyjnego. Ogółem na naruszenia w tej grupie obiektów wystawiono 7 decyzji administracyjnych oraz 7 decyzji płatniczych na kwotę 769 złotych, 1 osobę ukarano grzywną. Część obiektów będących zakładami opieki zdrowotnej nie spełnia wymagań technicznych i funkcjonalnych zawartych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej. Jednak w myśl rozporządzenia, podmioty już istniejące mają okres przejściowy (do końca 2016r.) do dostosowania swoich pomieszczeń do jego wymogów. 10

11 W 2011 roku skontrolowano 30 (na 31 zarejestrowanych w powiecie) gabinetów indywidualnej praktyki lekarzy dentystów. W tej grupie negatywnie oceniono jeden obiekt ze względu na brak procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami zakładowymi. Na nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli wdrożono postępowanie administracyjne. Wystawiono decyzję administracyjną i decyzję płatniczą na kwotę 125 złotych. W pozostałych grupach obiektów zakładów służby zdrowia nie stwierdzono zaniedbań w utrzymaniu bieżącego porządku, reżimu p/epidemicznego, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi. Sterylizacja wyrobów medycznych odbywała się zgodnie z opracowanymi i wdrożonymi procedurami zapewniającymi ochronę przed zakażeniami zakładowymi. Wykonawstwo szczepień ochronnych. Podstawowym a zarazem najbardziej skutecznym narzędziem w profilaktyce chorób zakaźnych są szczepienia ochronne. PPIS w Sokółce w roku 2011 zaopatrywał w preparaty szczepionkowe zakupione z budżetu państwa 16 świadczeniodawców, realizujących szczepienia na terenie powiatu: - oddział noworodkowy, stację dializ oraz szpitalny oddział ratunkowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sokółce, - oddział chirurgii oraz 3 przychodnie Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Białostockiej, - 13 Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz - 1 Gabinet Praktyki Lekarza Rodzinnego. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z r. oraz Programem Szczepień Ochronnych na 2011 r. podano 53 dzieciom w wieku od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia preparaty szczepionkowe p/streptococcus pneumoniae oraz 27 dzieciom do ukończenia 12 roku życia szczepionkę p/ospie wietrznej, finansowane z budżetu państwa. Programem Szczepień Ochronnych w 2011 roku objęto dzieci i młodzieży do 19 roku życia. Pierwsze szczepionki przeciwko gruźlicy i WZW typu B podawano w oddziale noworodkowym szpitala w Sokółce. Spośród 542 urodzonych w 2011 r. noworodków, p/gruźlicy zaszczepiono 539 dzieci, przeciwko WZW typu B zaszczepiono wszystkie. Wykonawstwo szczepień w roku 2011 przeciwko określonym chorobom w poszczególnych rocznikach przedstawia się następująco: - rocznik 2011: p/gruźlicy - zaszczepiono 99,4% populacji, p/wzw typu B - zaszczepiono 100% populacji, - rocznik 2009: p/błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influaenze typu b - zaszczepiono 97,9% populacji; p/odrze, śwince, różyczce - zaszczepiono 99,2% populacji, - rocznik 2006: p/błonicy, tężcowi, krztuścowi - zaszczepiono 87,4% populacji, - rocznik 2002: p/odrze, śwince, różyczce - zaszczepiono 98,5% populacji, - rocznik 1998: p/błonicy, tężcowi - zaszczepiono 99,0% populacji, - rocznik 1993: p/błonicy, tężcowi - zaszczepiono 82,8% populacji. Szczepienia ochronne przeprowadzano zgodnie z zasadami zachowania bezpieczeństwa p/epidemicznego, wyłącznie sprzętem jednorazowego użycia, przez personel posiadający od- 11

12 powiednie kwalifikacje i kursy w zakresie szczepień ochronnych. Gabinety szczepienne spełniały wymagania sanitarno-higieniczne. Opóźnienia w podawaniu preparatów szczepionkowych spowodowane były czasowymi lub trwałymi przeciwwskazaniami lekarskimi, czasowymi pobytami osób za granicą lub brakiem zgody rodziców na podanie szczepionek swoim dzieciom. Szczepienia zalecane. Personel medyczny wykonujący szczepienia ochronne informował rodziców o możliwych szczepieniach zalecanych, nie finansowanych z budżetu państwa. W 2011 roku w przychodniach powiatu sokólskiego wykonano następujące szczepienia zalecane: przeciwko grypie (1215 osób), zakażeniom Streptococcus pneumoniae (152 osoby), kleszczowemu zapaleniu mózgu (99 osób), zakażeniom Neisseria meningitidis (76 osób), rotawirusom (49 osób), ospie wietrznej (24 osoby), zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego (4 osoby), przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (2 osoby) i przeciwko odrze, śwince i różyczce (1 osoba). IV. OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce, zgodnie z art. 12 i 13 Ustawy z dn r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisami wykonawczymi do ustawy, prowadzi monitoring jakości wody do spożycia przez ludzi rozprowadzanej systemami zbiorowego zaopatrzenia, a także w wodociągach o zasięgu lokalnym, w tym największych producentów żywności. Dla potrzeb wodociągowych w zakresie zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę wykorzystywane są wody podziemne. W większości są to wody znajdujące się w czwartorzędowym, plejstoceńskim poziomie wodonośnym, zawarte w przepuszczalnych żwirach i piaskach, które ujmuje się poprzez studnie wiercone. Wody te wolne są od zanieczyszczeń bakteriologicznych, co przekłada się na dobrą jakość wody w systemach wodociągowych. W związku z tym w żadnym z 32 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu nie prowadzi się jej dezynfekcji chemicznej, dzięki czemu w wodzie nie ma ubocznych produktów takiego sposobu uzdatniania wody. Jedynym obiektem w którym dezynfekcja wody ma charakter stały, jest wodociąg sokólski. Dotyczy to wody podawanej do sieci z ujęcia przy ul. Kołłątaja, którą poddaje się dezynfekcji promieniami UV. Z tego ujęcia pochodzi połowa wody produkowanej przez ten wodociąg. Cechą charakterystyczną wód ujmowanych dla celów zbiorowego zaopatrzenia w wodę jest naturalna zawartość żelaza i/lub manganu. W warunkach powiatu sokólskiego zawartość żelaza w wodzie surowej z ujęć wodociągów publicznych waha się od wartości śladowych do kilku mg Fe/dm 3, a manganu od wartości śladowych do 0,2 mg Mn/dm 3. Zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417, zm. Dz. U. Nr 72, poz. 466 z 2010 r.), dopuszczalna zawartość żelaza w wodzie do picia wynosi 200 µg a manganu - 50 µg/dm3 wody. W związku z tym w większości ujęć zachodzi potrzeba uzdatniania wody. Uzdatnianie wody ma miejsce w 27 wodociągach publicznych co stanowi to 84% wodociągów. Spełnienie normatywów higienicznych dla powyższych wskaźników chemicznych jakości wody jest zatem głównym problemem technologicznym w jej uzdatnianiu. Ocena jakości wody oparta jest na wynikach badań próbek pobranych przez inspekcję sanitarną w ramach kontroli urzędowej oraz próbek pobranych przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. 12

13 Wodociągi, w których miały miejsce wyższe od dopuszczalnych mętność, zawartości żelaza lub manganu to: Stock (gm. Dąbrowa Bł.), Bogusze (gm. Sokółka), Babiki (gm. Szudziałowo), Suchowola, Leśniki (gm. Suchowola), Kuźnica, Makowlany (gm. Sidra), Janów, Białousy (gm. Janów). Okresy czasowe, w których jakość wody z powodu w/w parametrów nie odpowiadała normatywom były różne i wahały się od kilku dni do 6 miesięcy. Odnotowano też niewielkie przekroczenie zawartości dopuszczalnej jonu amonowego w wodociągu w Janowie. Czas trwania przekroczenia tego parametru wynosił około dwóch miesięcy. Należy podkreślić, że stwierdzane okresowe przekroczenia dopuszczalnej zawartości żelaza i/lub manganu w wodzie nie stwarzały realnego ryzyka zdrowotnego konsumentom wody, powodowały natomiast pogorszenie jej cech organoleptycznych (barwy i mętności), co mogło być przedmiotem uzasadnionych skarg odbiorców wody. Zjawisko skutkowało jednak odkładaniem się związków żelaza i manganu w systemach dystrybucji wody, co prowadziło do jej wtórnego zanieczyszczenia. W roku 2011 tylko w jednym przypadku stwierdzono niewłaściwą jakość mikrobiologiczną wody (wodociąg Kruszyniany - obecność bakterii grupy coli). Okres pogorszonej jakości wody trwał 9 dni. Dane na temat liczby osób w gminach powiatu sokólskiego korzystającej przez cały rok z wody spełniającej obowiązujące wymagania sanitarne i liczby osób korzystających z wody, która przez jakiś okres nie spełniała tych wymagań obrazuje poniższy wykres. 13

14 Według stanu na r., woda w sieciach 30 wodociągów publicznych na terenie powiatu odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Z wody o kwestionowanej jakości w zakresie mętności i żelaza korzystało 2385 osób zaopatrywanych z dwóch wodociągów (w Leśnikach i w Makowlanach). Liczbę ludności korzystającą z wody wodociągowej z uwzględnieniem jej jakości wg stanu na 31 grudnia w poszczególnych latach okresu przedstawia poniższy wykres. Praktyka pokazuje, że gruntowna i trwała poprawa jakości wody w większości wodociągów jest ograniczona bieżącymi możliwościami technologicznymi stacji uzdatniania w zakresie filtrowania wody i jest możliwa tylko poprzez zmiany obecnej technologii uzdatniania, które uwzględniałyby nowe realia takie jak rozbudowa sieci wodociągowych, zwiększone i nierównomierne zużycie dobowe wody. W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata przebudowano i rozbudowano stację wodociągową w Nowym Dworze. Zakresem prac objęto: budowę dwóch zbiorników wyrównawczych, stalowych o kubaturze 2x150 m 3, zbiornika bezodpływowego, chloratora, podziemnej komory zasuw, przebudowę dachu budynku stacji uzdatniania wody wraz z wykonaniem robót instalacyjnych oraz remontowych. Występujący w ostatnich latach problem podwyższonej zawartości azotanów w wodociągu Horczaki, gm. Szudziałowo został rozwiązany poprzez zamknięcie ujęcia w Horczakach oraz przyłączenie sieci do wodociągu w Starej Kamionce. Dominującym materiałem używanym do budowy sieci wodociągowych są rury wykonane z PVC i PE. W celu określenia ewentualnej migracji do wody metali ciężkich z rur wodociągowych wykonanych z tych i innych materiałów monitorowano poziom ołowiu, kadmu, chromu i arsenu oraz innych metali w wodzie. Monitoringiem objęto wszystkie wodociągi o wydajności powyżej 100 m 3 /d oraz połowę wodociągów o wydajności poniżej 100 m 3 /d. Przebadano w tym zakresie próbki wody z 21 wodociągów. Badania nie wykazały przekroczeń zawartości dopuszczalnych tych metali. W związku z realizacją zobowiązań akcesyjnych Polski, została istotnie rozszerzona lista badanych parametrów określających wymagania chemiczne, jakim powinna odpowiadać woda do spożycia. Ten zakres badań realizowany był też w roku Kontynuowano monitoring obecności pozostałości pesty- 14

15 cydów i ich metabolitów w wodzie. Ponieważ przeprowadzone w roku 2008 badania poziomów obecności kilkunastu środków ochrony roślin stosowanych współcześnie nie wykazały problemu ich obecności w wodzie wodociągowej, w roku 2011 szczególną uwagę zwrócono na pestycydy chloroorganiczne, w tym zaliczane do trwałych związków organicznych (TZO) objęte Konwencją Sztokholmską a stosowane w rolnictwie w Polsce do końca lat osiemdziesiątych. Badania zawartości dieldryny i endryny (zaliczanych do TZO) oraz pozostałości innych pestycydów chloroorganicznych (izomerów HCH heksachlorocykloheksanu, izomerów epoksydu heptachloru) w wodzie 21 wodociągów usytuowanych w różnych częściach powiatu sokólskiego wykazały ich poziomy poniżej oznaczalności metodyk. Przebadano poziom fluorków w wodzie wodociągowej wszystkich urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i stwierdzono, że nie przekracza on zawartości 0,3 mg/dm 3 wody, przy poziomie dopuszczalnym 1,5 mg/dm 3. W ramach nadzoru sanitarnego w roku 2011pobrano do badań laboratoryjnych 162 próbki wody z czego zakwestionowano 7. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce wydał 4 decyzje administracyjne i 1 wystąpienie pokontrolne w celu wyegzekwowania poprawy jakości wody przeznaczonej do spożycia. Przedmiotem kontroli był ponadto stan sanitarno-techniczny ujęć wodociągowych i stacji uzdatniania wody. W roku 2011 skontrolowano w tym zakresie 31 wodociągów publicznych i 5 lokalnych. Usterki sanitarno-techniczne stwierdzono w 11 stacjach wodociągowych (Chorużowcach, Sadowie, Kuźnicy, Suchowoli, Leśnikach, Nierośnie, Krynkach, Kuścińcach, Sidrze, Dubaśnie, Kopciówce). W celu wyegzekwowania usunięcia usterek wdrożono postępowania administracyjne, w rezultacie na koniec roku uzyskano zadawalający bądź dobry stan sanitarno-techniczny tych obiektów. V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ. W ramach sprawowanego bieżącego nadzoru sanitarnego skontrolowano 200 obiektów użyteczności publicznej takich jak: baseny kąpielowe, miejsca wykorzystywane do kąpieli, zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej, ustępy publiczne, dworce i przystanki kolejowe i autobusowe, obiekty świadczące usługi noclegowe, gospodarstwa agroturystyczne, schroniska młodzieżowe, pola biwakowe, tereny rekreacyjne, środki transportu publicznego. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono rażących uchybień sanitarnohigienicznych. W większości obiektów usterki zostały usunięte do końca roku Baseny kąpielowe. Na terenie powiatu funkcjonują 2 baseny odkryte (w Krynkach i Sidrze) napełniane wodą powierzchniową - czynne w okresie letnim. Przeprowadzone kontrole sanitarne tych basenów przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego wykazały konieczność usunięcia niewielkich usterek technicznych. Zarządcy tych obiektów zobowiązali się do wykonania niezbędnych prac przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego i wywiązali się z tych zobowiązań. 15

16 Dwukrotnie w ciągu roku badana była jakość wody w pływalni krytej w Sokółce, a jej przydatność do kąpieli nie budziła zastrzeżeń. Podczas kontroli obiektu nie stwierdzono usterek natury sanitarno-technicznej. Miejsca wykorzystywane do kąpieli. W roku 2011 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce wpłynęły trzy zgłoszenia o zorganizowaniu miejsc wykorzystywanych do kąpieli: w Sokółce, Korycinie i Karpowiczach. Ich organizatorami były gminy w Sokółce, Korycinie i Suchowoli. Monitoring jakości wód powierzchniowych w w/w miejscach prowadzony był zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli. Pobrano po dwie próbki wody w ramach kontroli wewnętrznej przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego i w trakcie jego trwania, a wyniki ich badań przekazano do PPIS w Sokółce. Nie pobierano próbek wody w ramach kontroli urzędowej, ponieważ wyniki badań próbek pobieranych przez organizatorów spełniały wymagania sanitarne. Na ich podstawie PPIS wydał decyzje o przydatności wody do kąpieli, a informacja o tym była wywieszana przez organizatora na tablicy ogłoszeń umieszczonej w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca wykorzystywanego do kąpieli. Obowiązki nałożone na organizatorów miejsc wykorzystywanych do kąpieli wynikające z w/w rozporządzenia wypełniane były przez nich prawidłowo. Stan sanitarno-techniczny i porządkowy plaż i terenów przyległych do miejsc wykorzystywanych do kąpieli w Sokółce i Karpowiczach oceniono jako zadawalający. Jedynie w Korycinie w trakcie kontroli sanitarnej stwierdzono drobne usterki, które zostały usunięte przez zarządcę obiektu jeszcze przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej. Na terenie działania PSSE w Sokółce przeważają zakłady małe, jednostanowiskowe, w których pracują ich właściciele. Ich standard z roku na rok się poprawia. W roku 2011 skontrolowano 73 tego typu obiekty, w których nie stwierdzono uchybień sanitarno-higienicznych. Ustępy publiczne. Pod nadzorem PSSE w Sokółce jest 9 szaletów publicznych (5 skanalizowanych i 4 nie skanalizowane). Podczas kontroli ich stan sanitarno-techniczny był zadawalający. Dokonano kontroli pięciu kabin typu TOI-TOI przy ul. Barlickiego i Piłsudskiego w Sokółce, która wykazała niewłaściwy stan higieniczny czterech z nich. Osobę odpowiedzialną za ich utrzymanie ukarano grzywną. W krótkim czasie sytuacja uległa poprawie. Należy jednak nadmienić, że utrzymanie w ciągłej czystości ustawionych na stałe tego typu nieskanalizowanych kabin przeznaczonych do krótkotrwałego wykorzystania, wymagających sprzątania ich specjalistycznym sprzętem, jest bardzo trudne. Sprawdzano również dostępność dla interesantów i stan sanitarny ubikacji ogólnodostępnych w siedzibach administracji publicznej. Skontrolowano ubikacje w 10 urzędach. W każdym z nich znajdują się ustępy oddzielne dla mężczyzn i kobiet. Korzystać z nich mogą zarówno pracownicy urzędów jak i interesanci. Wszystkie ubikacje zaopatrzone były w ciepłą wodę, mydło, papier toaletowy oraz były w dobrym stanie sanitarno-porządkowym. Dworce i przystanki kolejowe i autobusowe. W ewidencji PSSE w Sokółce znajduje się 11 tego typu obiektów. Budynki i tereny dworcowe komunikacji samochodowej PKS utrzymane były czysto. Zastrzeżenia budził natomiast stan sanitarno-techniczny (brudne, popisane z odpryskami farby ściany i sufity, ubytki glazury wewnątrz pomieszczeń) dworców i przystanków kolejo- 16

17 wych administrowanych przez PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe oraz Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie. Były to: Dworce PKP w Dąbrowie Białostockiej i Kuźnicy oraz przystanki osobowe PKP w Różanymstoku i Czuprynowie. Ponadto na dworce PKP w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej od roku 2008 prowadzone są postępowania administracyjne dotyczące zniszczonej elewacji budynków. Usterki na dworcu w Kuźnicy i przystanku w Czuprynowie zostały usunięte. Obiekty świadczące usługi noclegowe. Na terenie powiatu nadzorem objęto 12 placówek świadczących całoroczne usługi noclegowe udostępniających łącznie 365 miejsc. Jedenaście z nich to obiekty o różnym standardzie, bez kategorii zaszeregowania. Stan sanitarno-techniczny większości z nich nie budził zastrzeżeń. Uchybienia stwierdzono jedynie w Zajeździe "Bakunówka" w Sokółce ul. Mickiewicza 2. W wyniku wdrożonego postępowania administracyjnego usterki zostały usunięte. Pod koniec roku 2011 otwarto nowy obiekt o wyższym standardzie (***) - Pensjonat Poniatowski w Suchowoli ul. Białostocka 21. Ponadto w ewidencji PSSE w Sokółce figurują 24 gospodarstwa agroturystyczne. W roku bieżącym skontrolowano ich 19. Kontrole wykazały, że większość gospodarstw spełnia minimum wymogów sanitarnych. Tereny rekreacyjne. Na terenie ośrodka wypoczynku w Krynkach, ul. Kościelna znajduje się basen kąpielowy odkryty, plac zabaw dla dzieci, boisko sportowe, szatnie i łazienki dla sportowców, szalety ogólnodostępne skanalizowane. Podczas kontroli stwierdzono brudne z odpryskami farby ściany w ubikacji i pomieszczeniu socjalnym. W wyniku wystosowanego wystąpienia pokontrolnego do zarządcy obiektu usterki zostały usunięte. W roku 2011 w związku z pisemną interwencją mieszkańców Osiedla Stok w Dąbrowie Białostockiej dotyczącą zagrożenia spowodowanego usytuowaniem na placu zabaw słupa energetycznego, przeprowadzono kontrolę placu zabaw, którego właścicielem jest Gmina Dąbrowa Białostocka. Uznano zasadność skargi mieszkańców. Burmistrz Dąbrowy Białostockiej podjął działania zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa dzieci i ich opiekunów przebywających na terenie placu zabaw. Środki transportu publicznego. Skontrolowano 23 autobusy komunikacji publicznej, jeden pociąg relacji Kuźnica- Sokółka, 5 pojazdów do przewozu chorych i 7 pojazdów do przewozu zwłok i szczątków ludzkich. Uchybień nie stwierdzono. Pozostałe obiekty. Na terenie powiatu sokólskiego funkcjonują i są objęte nadzorem sanitarnym: 3 kina - w Sokółce, Dąbrowie Białostockiej i Suchowoli, 10 ośrodków kultury, 2 domy świadczące opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, 2 stadiony i 2 boiska sportowe, 6 stacji paliw, 25 aptek i punktów aptecznych, 39 cmentarzy i 4 zakłady pogrzebowe, droga dojazdowa do przejścia granicznego w Kuźnicy. 17

18 Podczas kontroli stan sanitarno-porządkowy drogi dojazdowej do przejścia granicznego w Kuźnicy nie budził zastrzeżeń. Odcinek drogi o długości 5 kilometrów przed przejściem granicznym jest systematycznie sprzątany przez Zakład Budżetowy w Gródku. Problemem może być oczekiwanie pojazdów na przekroczenie granicy na długim odcinku drogi dojazdowej, na której na całej jej długości brak jest infrastruktury sanitarnej (ubikacji z umywalnią). Usterki sanitarno-techniczne stwierdzono w trzech skontrolowanych obiektach (kinie "Lotos" w Dąbrowie Białostockiej, Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Dąbrowie Białostockiej i stadionie sportowym w Sokółce ul. Mariańska 31). W wyniku prowadzonych postępowań administracyjnych zostały one usunięte. VI. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA Państwowa Inspekcja Sanitarna, zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 marca 1985 r., jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, min. poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny procesów nauczania i wychowania oraz higieny wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego nad placówkami nauczania i wychowania należy kontrola przestrzegania przepisów określających: wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowowychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, higieny procesów nauczania. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sokółce w 2011 r. obejmowała swoim nadzorem 69 obiektów nauczania i wychowania, w tym: 8 przedszkoli, 19 zespołów/punktów przedszkolnych, 24 szkoły podstawowe, 2 gimnazja, 12 zespołów szkół samorządowych, 1 zespół szkół ponadpodstawowych,1 internat, 1 stała baza harcerska, 1 salezjański ośrodek szkolno-wychowawczy. W związku z prowadzonym nadzorem przeprowadzono 101 kontroli sanitarnych, wydano 8 decyzji administracyjnych. Stan sanitarno-techniczny placówek nauczania i wychowania był w większości dobry bądź zadowalający. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych w 2011 r. najczęściej stwierdzane nieprawidłowości dotyczyły: złego stanu sanitarno-technicznego sanitariatów (brudne, wymagające malowania ściany, ubytki glazury i terakoty, niesprawna armatura sanitarna), nieszczelnej z odpryskami farby, często spróchniałej stolarki okiennej, trudnych do utrzymania w czystości powierzchni podłóg (ubytki płytek PCV, zniszczona, podziurawiona wykładzina podłogowa). W 8 placówkach (Zespole Szkół w Sidrze, Zespole Szkół Nowym Dworze, Szkole Podstawowej w Majewie, Szkole Podstawowej w Nierośnie, Szkole Podstawowej w Sieruciowcach, Szkole Podstawowej w Wólce, Punkcie Przedszkolnym w Bombli oraz Punkcie Przedszkolnym w Malawiczach, stan sanitarno-techniczny w stosunku do roku ubiegłego uległ poprawie, po przeprowadzeniu bieżących remontów polegających min. na: wymianie okien, malowaniu ścian w salach lekcyjnych, na korytarzach komunikacyjnych, 18

19 w sanitariatach, malowaniu stolarki okiennej, wymianie armatury łazienkowej w sanitariatach uczniów, zapewnieniu bezpiecznego ogrodzenia wokół szkoły. W dalszym ciągu zły stan sanitarno-techniczny stwierdza się w Szkole Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Nierośnie (prowadzonej przez Gminę Dąbrowa Białostocka) i Szkole Podstawowej z Oddziałem Przedszkolnym w Reszkowcach (prowadzonej przez Stowarzyszenie Edukator w Łomży), pomimo przeprowadzenia drobnych napraw i remontów w w/w placówkach. Są to budynki stare, wymagające gruntownego remontu łącznie z wymianą armatury łazienkowej i stolarki okienno-drzwiowej. Brak w ich również odpowiedniej infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Wszystkie obiekty będące pod nadzorem PPIS w Sokółce zaopatrzone są w wodę z wodociągów sieciowych. Jakość wody w 1 placówce (Szkoła Podstawowa w Majewie) nie odpowiada wymaganiom higienicznym z uwagi na niewłaściwe parametry fizyko-chemiczne, tj. podwyższoną zawartość żelaza i oraz niewłaściwą mętność). Wszystkie placówki pobytu dzieci i młodzieży na terenie powiatu sokólskiego, realizując zalecenia Ministra Edukacji Narodowej oraz w wyniku działań podejmowanych w tym kierunku przez PPIS w Sokółce, zapewniły ciepłą bieżącą wodę w sanitariatach uczniów. Stała Baza Harcerska w Kamiennej Nowej (pomimo posiadania wodociągu i kanalizacji) w dalszym ciągu posiada ustępy zewnętrzne. Higiena procesu nauczania We wszystkich skontrolowanych kompleksowo placówkach dokonano higienicznej oceny rozkładów zajęć. Oceniono 51 oddziałów w 38 placówkach. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Realizując zagadnienia dotyczące umeblowania klas lekcyjnych i dostosowania mebli do zasad ergonomii, badania przeprowadzono w 45 placówkach (w 57 oddziałach), zbadano 855 uczniów. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Dożywianie dzieci i młodzieży Korzystnym czynnikiem, mającym pozytywny wpływ na zdrowie dziecka jest prowadzenie przez szkoły zorganizowanej formy dożywiania. Wszystkie szkoły podstawowe i gimnazjalne powiatu sokólskiego prowadzą dożywianie uczniów. Zespół Szkół Rolniczych w Janowie nie prowadzi dożywiania. Liczbę i procent dzieci i młodzieży korzystających z dożywiania przedstawia poniższa tabela. Rodzaj placówki Liczba dzieci uczęszczających do placówki Odsetek dzieci korzystających z dożywiania pełny obiad Liczba dzieci korzystających z różnych form dożywiania posiłek jednodaniowy drugie śniadanie przedszkola % szkoły podstawowe % gimnazja % zespoły szkół samorządowych zespoły szkół ponadpodstawowych %

20 VII. OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY. Państwowa Inspekcja Sanitarna wykonuje zadania z zakresu kontroli przestrzegania przepisów dotyczących warunków zdrowotnych środowiska pracy. Celem tej działalności jest poprawa warunków pracy oraz profilaktyka chorób zawodowych i parazawodowych. W/w cele są realizowane poprzez: dokonywanie ocen stanu sanitarno-technicznego zakładów; dokonywanie przeglądów stanowisk pracy ze szczególnym uwzględnieniem narażenia pracowników na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia w środowisku pracy, ocenę ryzyka zawodowego, ocenę badań lekarskich pracowników i prowadzonej profilaktyki zawodowej, promocję zdrowia w środowisku pracy, egzekwowanie poprawy warunków pracy w drodze postępowania administracyjnego. Przedmiotem bieżącego nadzoru sanitarnego jest ponadto: przestrzeganie przez producentów, importerów, osoby wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje chemiczne, ich mieszaniny lub wyroby obowiązków wynikających z ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz z rozporządzeń Wspólnot Europejskich w niej wymienionych, przestrzeganie przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przestrzeganie przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej. Kontrola przestrzegania w/w przepisów ma na celu: ochronę przed szkodliwym wpływem tych substancji i mieszanin na zdrowie człowieka lub na środowisko, zwalczanie niedozwolonego obrotu substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii, zapobieganie zagrożeniom zdrowia ludzi, które mogą być wynikiem działania produktów biobójczych. Spośród ujętych w ewidencji 367 obiektów, skontrolowano w 2011 r. 161 zakładów pracy. Przeprowadzono 240 kontroli. W ramach czynności kontrolnych dokonano oceny stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń pracy i przeglądu stanowisk pracy ze szczególnym uwzględnieniem narażenia pracowników na czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia w środowisku pracy. W 59 przypadkach stwierdzono uchybienia i naruszeniami obowiązujących przepisów. Na podstawie kontrolnych wyników i analiz środowiskowych stwierdzono, co następuje: w 161 skontrolowanych zakładach zatrudnionych jest 3748 osób; w warunkach czynników szkodliwych i uciążliwych pracuje 2689 osób (71,7% ogółu zatrudnionych), z czego 49 osób pracuje w warunkach przekroczonych normatywów najwyższych dopuszczalnych natężeń hałasu; 203 osoby narażone są na czynniki rakotwórcze (benzen - 55 osób; benzynę, benzynę niskowrzącą niespecyfikowaną - 55 osób; azbest - 19 osób; dichromian (VI) potasu - 2 osoby; tlenek chromu (VI) - 1osoba; pył drewna twardego (dąb) - 23 osoby; 20

21 WZW typu B - 103osoby; WZW typu C - 70 osób; procesy technologiczne związane z narażeniem na działanie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych obecnych w sadze kominowej - 2 osoby; benzynę (ropę naftową) wszystkie frakcje z reformingu, niskowrzącą benzynę z reformingu katalitycznego - 21 osób). W poniższej tabeli przedstawiono strukturę narażenia na czynniki szkodliwe w latach L.p. Rok Liczba zakładów w ewidencji Liczba skontrolowanych zakładów Zatrudnienie ogółem w skontrolowanych zakładach Zatrudnienie w warunkach czynników szkodliwych, w tym ze względu na: - hałas 446/124/ 2414/147/ 1918/80/ 1820/75/ 1939/49/ - pył /6/ wibracja czynniki biologiczne czynniki chemiczne w tym na: a) dymy spawalnicze b) rozpuszczalniki organiczne /2/ 137/2/ kolorem czerwonym zaznaczono liczbę osób zatrudnionych w warunkach przekroczonych normatywów najwyższych dopuszczalnych natężeń i stężeń czynników szkodliwych W wyniku sprawowania bieżącego nadzoru w zakresie warunków zdrowotnych środowiska pracy ogółem wydano 153 decyzje administracyjne, w tym 66 decyzji nakazowych (zawierających 197 nakazów) oraz 58 decyzji płatniczych na sumę 6787 PLN. W ramach nadzoru sanitarnego w zakresie warunków zdrowotnych środowiska pracy prowadzone postępowanie administracyjne w zakładzie, gdzie stwierdzono przekroczenia NDN hałasu, przyniosło poprawę warunków pracy dla 50 osób. Poprawie uległ stan sanitarno-techniczny pomieszczeń pracy w 5 zakładach i pomieszczeń socjalnych w 11 zakładach pracy. Podczas kontroli najczęściej stwierdzanym uchybieniem był brak monitoringu zagrożeń czynnikami szkodliwymi oraz brak właściwie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, a co za tym idzie brak prowadzonych na szerszą skalę działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu schorzeń zawodowych. 21

22 Pracodawcy nadal nie przywiązują należytej uwagi do zapoznania pracowników z występującymi w zakładzie zagrożeniami związanymi z stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych. W ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce zarejestrowano 3 obiekty wprowadzające do obrotu prekursor narkotyków, którym był aceton, tj. prekursor kategorii 3. Ogółem w skontrolowanych obiektach zatrudnionych jest 35 pracowników, w tym 17 osób zajmuje się sprzedażą prekursora. Nieprawidłowości w kontrolowanych obiektach nie stwierdzono. Następstwem działania czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobów wykonywania pracy są rozpoznawane u pracowników choroby zawodowe. W 2011 roku na podstawie danych zawartych w orzeczeniach lekarskich, wydanych przez upoważnione jednostki służby zdrowia oraz analizy ocen narażenia zawodowego pracowników, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce wydał 10 decyzji stwierdzających chorobę zawodową. Na terenie powiatu sokólskiego najwięcej chorób zawodowych (są to borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu) stwierdzono wśród rolników. Są one konsekwencją kontaktu tej grupy zawodowej z kleszczami podczas wykonywania pracy na terenie gospodarstw rolnych. Dane dotyczące przypadków zachorowań uznanych za zawodowe na terenie powiatu sokólskiego w latach zawarto w poniższej tabeli. L.p. Jednostka chorobowa Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych postać przewlekła 2. Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych. 3. Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy: przewlekłe zapalenie nadkłykcia kości ramiennej. 4. Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka 5. Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa: borelioza kleszczowe zapalenie mózgu Razem VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA. W 2011r. w rejestrze zakładów podlegających urzędowej kontroli żywności znajdowało się 476 obiektów, w tym: 55 zakładów produkcyjnych, 286 obrotu żywnością,1 środek transportu, 128 zakładów żywienia zbiorowego, 1 zakład produkcji materiałów i wyrobów do kontaktu żywnością, 5 miejsc obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością. Ponadto nadzorem sanitarnym objęto 9 miejsc obrotu kosmetykami. 22