INFORMACJA Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu sokólskiego w roku 2014

Transkrypt

1 INFORMACJA Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu sokólskiego w roku 2014 Sokółka, luty 2015 r.

2 SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE 2 Strona II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 2 III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH 13 IV. OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI 15 V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ 19 VI. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA 21 VII. OCENA WARUNKÓW ZDROWOTNYCH ŚRODOWISKA PRACY 23 VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA 26 IX. SANITARNY NADZÓR ZAPOBIEGAWCZY 29 X. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATOWO-ZDROWOTNA 30 XI. DZIAŁALNOŚĆ INTERWENCYJNA 35 XII. NADZÓR NAD ŚRODKAMI ZASTĘPCZYMI 36 XIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW NADZOROWANYCH PRZEZ PODLASKIEGO PAŃSTWOWEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA SANITARNEGO W BIAŁYMSTOKU 36 XIV. UWAGI I WNIOSKI 41 1

3 I. WPROWADZENIE. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce realizował w 2014 roku na terenie powiatu sokólskiego zadania z zakresu zdrowia publicznego, określone ustawą z dnia r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz z późn.zm.). Działania te miały na celu ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu i szerzeniu chorób zakaźnych i zawodowych. Oceny bezpieczeństwa sanitarnego powiatu dokonano na podstawie kontroli przeprowadzonych w ramach bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz pobranych do badań laboratoryjnych próbek wody i żywności, jak również na podstawie zarejestrowanych zgłoszeń chorób zakaźnych i zawodowych, a także przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych. Równolegle do działalności kontrolnej prowadzona była działalność oświatowozdrowotna, w celu kształtowania wśród mieszkańców powiatu odpowiednich postaw i zachowań prozdrowotnych. II. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH. Działania podejmowane w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej wynikają przede wszystkim z ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz ustawy z dnia 05 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 r. nr 234, poz. 1570, z późn.zm.). W 2014 roku działania te były następstwem bieżącej sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń w powiecie sokólskim, w kraju i na świecie. W ciągu roku przeprowadzono 289 dochodzeń epidemiologicznych w przypadkach zgłoszonych podejrzeń lub wystąpienia chorób zakaźnych. Dochodzenia przeprowadzane były w odniesieniu do tych jednostek chorobowych, w których wymagane jest: wykrycie czynnika etiologicznego powodującego zachorowanie, ustalenie źródła zakażenia, objęcie nadzorem osób kontaktujących się z chorym lub podejrzanym o zakażenie, przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia się zakażenia, ustalenie stanu zdrowia zwierzęcia podejrzanego o zakażenie wścieklizną, w celu podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej szczepienia osoby pogryzionej przez to zwierzę, przeprowadzenie kwalifikacji zachorowań zgodnie z definicjami przypadków chorób zakaźnych dla potrzeb nadzoru epidemiologicznego. Celem prowadzenia nadzoru epidemiologicznego jest monitorowanie sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie oraz wczesne wykrywanie zagrożeń, w celu ich skutecznego zwalczania. Ma to na celu uzyskanie konkretnych korzyści dla zdrowia publicznego. Uzyskane informacje służą nie tylko czystej wiedzy epidemiologicznej, ale dają rozeznanie, co do rozmiarów konkretnych zagrożeń. 2

4 Występowanie chorób zakaźnych. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania chorób zakaźnych w 2014 roku w powiecie sokólskim zostały przedstawione w poniższej tabeli. Zapadalność na jednostki zakaźne (na 100 tys. mieszkańców) zarejestrowane na terenie powiatu sokólskiego w porównaniu z Polską i województwem podlaskim. Jednostka zakaźna Salmonellozy zatrucia pokarmowe Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 Biegunka i zapalenia żołądkowojelitowe u dzieci do lat 2 Polska ROK 2013 ROK 2014 woj. podlaskie powiat sokólski Polska woj. podlaskie powiat sokólski 19,17 25,1 11,2 21,3 25,3 25,3 2344,8 483,3 95,0 2866,7 411,0 287,9 2224,7 83,8 142,5 2362,3 93,3 152,4 Krztusiec 5, ,4 5,45 7,3 1,4 Płonica 65,1 53,5 1,4 59,5 46,5 14,1 Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Wirusowe zapalenie mózgu przenoszone przez kleszcze Wirusowe zapalenie opon mózgowych - enterowirusowe Wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 0,94 1,8 1,4 0,64 0,7 0 0,58 9,2 19,5 0,51 9,2 19,7 0,14 0,5-0,86 24,0 40,8 2,59 3,7 1,4 3,83 28,9 22,5 1,75 2,2 2,8 1,94 5,7 21,1 Róża - ogółem 13,7 7,8 15,3 14,3 6,3 12,7 Borelioza z Lyme 33,1 99,8 173,0 36,0 106,3 184,2 Ospa wietrzna 462,9 306,9 168,8 575,5 446,0 897,0 Różyczka /ogółem/ 100,1 52,3 8,4 15,3 7,9 0 WZW typu C 6,8 3,1 1,4 9,2 5,1 2,8 WZW typu B (przewlekłe) 3,78 3,1 2,8 6,94 6,9 0 Świnka 6,32 5,6 2,8 6,52 4,9 7,0 Lamblioza 4,88 36,1 267,9 4,9 31,7 322,0 Bąblowica 0,10 0,7 1,4 0,12 0,6 0 Grypa ogółem *) Pokąsanie osób przez zwierzęta 20,36 20,0 5,6 22,47 24,2 8,4 podejrzane o wściekliznę *) dotyczy zachorowań oraz podejrzeń zachorowań na grypę. 3

5 Na terenie powiatu w roku 2014 w porównaniu z rokiem poprzednim zaobserwowano: - wzrost zapadalności w zachorowaniach na: wirusowe zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe u dzieci do lat 2, salmonellozy - zatrucia pokarmowe, wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2, płonicę, boreliozę, ospę wietrzną, świnkę, lambliozę, pokąsanie przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę, WZW typu C, - spadek zapadalności w zachorowaniach na: bakteryjne zapalenie opon mózgowordzeniowych, WZW B (przewlekłe), różyczkę, bąblowicę, grypę, różę. Choroby szerzące się drogą pokarmową. W roku 2014 odnotowano wzrost liczby zachorowań na biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe u dzieci do lat 2 (współczynnik zapadalności w powiecie 152,4) w porównaniu do roku 2013 (współczynnik zapadalności (142,5) oraz wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 (współczynnik zapadalności w powiecie (287,9) w porównaniu do roku 2013 (współczynnik zapadalności (95,0). Zwiększona ilość zgłoszonych i zarejestrowanych zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 jest następstwem poprawy zgłaszalności przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych. Ilość zachorowań na choroby zakaźne przewodu pokarmowego jest miernikiem stanu sanitarnego, jak i przestrzegania przez ludność zasad higieny. Należy jednak zauważyć, że do zakażeń w przypadku tych zachorowań dochodziło wyłącznie w środowisku domowym. Sytuacja epidemiologiczna w zakażeniach wirusem WZW typu B i C. Wirusowe zapalenia wątroby wywołane wirusem WZW typu B i C to nadal poważny problem zdrowotny, nie tylko w Polsce, ale także na całym świecie. Liczba chorych czy nosicieli jest niedoszacowana (w przypadku WZW typu B szacuje się ją na ok. 5% całkowitej populacji świata, w przypadku WZW typu C na ok. 3%). W większości przypadków do wykrycia wirusów dochodzi przypadkowo podczas badań przesiewowych. Do zakażeń dochodzi głównie drogą parenteralną poprzez naruszenie ciągłości tkanek, kontakt z zakażoną krwią. Poprzez wprowadzenie w 1993 roku obowiązkowych szczepień noworodków przeciwko wzw typu B odnotowuje się w Polsce co roku ciągły spadek liczby zachorowań. W powiecie sokólskim w roku sprawozdawczym nie rejestrowano zachorowań na WZW typ B. Wirus HCV stanowi bardzo poważne zagrożenie, gdyż może doprowadzić do marskości i raka wątroby, a tym samym do przedwczesnej śmierci. U około 80% zakażonych choroba rozwija się bez żadnych specyficznych objawów lub z objawami, które zazwyczaj nie kojarzą się z chorobą wątroby tj. długotrwałe zmęczenie, apatia, nadmierna senność, stany depresyjne czy objawy grypopodobne (bóle stawów, kości, mięśni). Z uwagi na brak swoistych metod zapobiegania zakażeniom, np. w drodze szczepień ochronnych, jedynie działania nieswoiste, polegające na wdrażaniu i utrzymywaniu wysokich standardów higienicznosanitarnych wykonywanych świadczeń medycznych, mogą zapobiec nowym zakażeniom tym wirusem. Istotne znaczenie ma także unikanie ryzykownych zachowań np. przyjmowanie narkotyków dożylnie lub donosowo, utrzymywanie przygodnych kontaktów seksualnych) sprzyjających szerzeniu się zakażeń. W roku 2014 zarejestrowano dwa nowe zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C. W obu przypadkach chorzy byli poddani zabiegom medycznym, w których doszło do prze- 4

6 rwania ciągłości tkanek. Ponadto u 1 osoby przeprowadzono transfuzję krwi przed 1993 rokiem. Grypa. Grypa to ostra choroba zakaźna wywołana przez różne szczepy wirusa grypy. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową, dlatego też rozprzestrzenianie się wirusów grypy jest bardzo dynamiczne, co sprzyja zachorowaniom o charakterze epidemicznym lub pandemicznym. Grypa sezonowa to zachorowania występujące corocznie w okresie epidemicznym, spowodowane przez typowe wirusy grypy występujące u ludzi. Grypa pandemiczna to zachorowania występujące co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci światowych epidemii (pandemii) wywoływane przez nowe, nieznane do tej pory u ludzi podtypy lub warianty wirusa. W Polsce sezon wzmożonych zachorowań na grypę najczęściej trwa od września do kwietnia następnego roku, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. W roku 2014 na terenie powiatu zaobserwowano korzystna sytuację epidemiologiczną dotyczącą zachorowań na grypę. Najwięcej zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne odnotowano w I kwartale 2014 (styczeń 29, luty - 822, marzec 1277 zachorowań). W pozostałych kwartałach ilość zachorowań: w II kwartale - 318, w III kwartale zachorowań nie rejestrowano, w IV kwartale 934 zachorowania. Ogółem na terenie powiatu sokólskiego w 2014 roku zarejestrowano 3380 przypadków zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, 3 osoby były hospitalizowane. W liczbie tej laboratoryjnie potwierdzono grypę u 3 osób (1 osoba w wieku 0-14 lat ) i dwie osoby powyżej 15 roku życia. Najwięcej zachorowań na grypę odnotowano w grupie wiekowej od 15 do 64 lat. Szczegółowy rozkład zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę w 2014 roku w poszczególnych grupach wiekowych przedstawia poniższa tabela: Tabela 4. Liczba zachorowań według grup wiekowych: Wiek (w latach) Liczba zachorowań i więcej 977 Razem 3380 W roku 2014 kontynuowano nadzór na grypą przy wykorzystaniu m.in. systemu SENTINEL. Jest to zintegrowany system nadzoru epidemiologicznego i wirusologicznego nad grypą, prowadzony w tej samej populacji. System SENTINEL ma na celu prowadzenie stałego monitoringu w zakresie ilości zachorowań, ustalenia krążących w danym sezonie epidemicznym szczepów wirusa oraz służy ocenie trendów zachorowań. W ramach tego programu w roku 2014 pobierano od chorych materiału do badań wirusologicznych (wymazy z gardła i nosa). Pobrano do badań wirusologicznych 3 próby - we wszystkich potwierdzono grypę AH1N1 wirus grypy typu A. 5

7 Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowań i związanych z nimi powikłań jest profilaktyka w postaci corocznego szczepienia, poprzedzającego sezon zachorowań na grypę. Światowa Organizacja Zdrowia określa co roku wytyczne dotyczące składu szczepionki przeciw grypie na dany sezon grypowy. Choroby zakaźne będące problemem epidemiologicznym powiatu sokólskiego Powiat sokólski jest terenem endemicznym dla boreliozy i wirusowego zapalenia mózgu, przenoszonych przez kleszcze. Obecność na naszym terenie kompleksów leśnych sprzyja zachorowaniom związanym z istnieniem ognisk przyrodniczych, w których patogeny krążą w biocenozie naturalnych gospodarzy - zwierząt i ich przenosicieli - kleszczy. W porównaniu do 2013 roku, w roku sprawozdawczym nastąpił wzrost liczby zachorowań na boreliozę. Na terenie powiatu w roku sprawozdawczym zarejestrowano 131 nowych zachorowań (116 przypadków potwierdzonych, 15 przypadków prawdopodobnych), w porównaniu do 124 zachorowań w roku 2013, 82 zachorowań w roku 2012 i 103 zachorowań w roku Współczynnik zapadalności w powiecie sokólskim w 2014 roku (184,2) podobnie jak w roku poprzednim przewyższa współczynnik zapadalności w województwie podlaskim (106,3), a prawie 6 - krotnie Polski (36,01) w tej jednostce chorobowej. Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na boreliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego: Współczynnik zapadalności na boreliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego r r r r r. Powiat sokólski Wojewodztwo podlaskie Z analizy pięcioletniej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na boreliozę na terenie powiatu sokólskiego wynika, że najwyższy współczynnik zapadalności odnotowano w 2014 roku (184,2). Podobnie jak w latach poprzednich, jest on zawsze wyższy niż w województwie. Stwierdzone postaci boreliozy to: - postać skórna (rumień wędrujący) - u 94 osób, - postać stawowa - 27 przypadków, - postać skórna i stawowa - u 5 osób, - neuroborelioza (zapalenia opon mózgowo rdzeniowych lub zapalenia mózgu) - w pozostałych 5 przypadkach. 6

8 Rozkład zachorowań na boreliozę ze względu na rodzaj wykonywanej pracy przez chorych przedstawia poniższy wykres: Zachorowania na boreliozę wg zawodów 4,6 3,1 2,3 13 3,1 22,9 8,4 42,6 Emeryci i renciści Bezrobotni Rolnicy Pracownicy leśni Pracownicy ZOZ i weterynarii Pracownicy biurowi Pracownicy uslug i transportu osoby uczące się Nadal utrzymuje się niekorzystna sytuacja epidemiologiczna dotycząca zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego. Współczynnik zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego r r r r r. powiat sokólski Wojewodztwo podlaskie Z przedstawionej na powyższym wykresie pięcioletniej sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu na terenie powiatu sokólskiego wynika, że najwyższy współczynnik zapadalności odnotowano w 2010 roku - 25, 3, przy współczynniku zapadalności w województwie 11,5. W roku sprawozdawczym współczynnik ten jest nieco niższy - 19,8 ale i tak ponad 2 krotnie przewyższa współczynnik zapadalności w województwie - 9,2. Podobnie jak w latach poprzednich, jest on zawsze wyższy niż w województwie. Poniżej przedstawiono rozkład współczynnika zapadalności na kleszczowe zapalenie mózgu i boreliozę w poszczególnych gminach powiatu w roku

9 Zachorowania na boreliozę wystąpiły we wszystkich gminach powiatu. Najwyższy współczynnik zapadalności w zachorowaniach na boreliozę w 2014 roku wystąpił w mieście i gminie Krynki (426,4), przy współczynniku zapadalności w powiecie (185,8). Najniższy współczynniku zapadalności w roku bieżącym podobnie jak w roku poprzednim zarejestrowano w gminie Nowy Dwór (35,8). W przypadku zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu najwyższy współczynnik zapadalności także odnotowano w mieście i gminie Krynki (91,4), przy współczynniku w powiecie (19,8). W roku poprzednim najwyższy współczynnik odnotowano także w tej gminie. W gminach: Kuźnica (70,8), Szudziałowo (31,4), Janów (46,4) współczynniki zapadalności w zachorowaniach na kleszczowe zapalenie mózgu przewyższają współczynnik w powiecie (19,8). Niższy współczynnik w zachorowaniach na KZM od współczynnika w powiecie zarejestrowano w mieście i gminie Sokółka (15,2) oraz w mieście i gminie Dąbrowa Białostocka. Nie rejestrowano zachorowań w gminach: Suchowola, Korycin, Sidra i Nowy Dwór. Profilaktyka boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. Profilaktyką są działania skierowane przeciwko ukąszeniom kleszczy. Zaleca się stosowanie przed wyjściem do lasu ubrań w kolorach jaskrawych zakrywających nogi oraz ramiona, czapki lub kapelusze chroniące głowę. Dodatkowo należy stosować repelenty tj. środki odstraszające kleszcze. W przypadku profilaktyki boreliozy nadal nie ma dostępniej szczepionki, dlatego też niezwykle ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i zastosowanie właściwego leczenia. Za najskuteczniejsze zabezpieczenie przed kleszczowym zapaleniem mózgu i jego następstwami uznawane są szczepienia. Szczepienia zaleca się osobom przebywającym na terenach endemicznych: zatrudnionym przy eksploatacji lasów, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki terenowe oraz turystom, uczestnikom obozów i kolonii. Należy unikać spożywania mleka surowego i jego niepasteryzowanych produktów. 8

10 Lamblioza. Na terenie powiatu nadal rejestruje się także dużą ilość zachorowań na lambliozę. W roku sprawozdawczym zarejestrowano 229 takich zachorowań, w porównaniu do 192 zachorowań w roku 2013, 199 zachorowań w roku 2012 i 158 zachorowań w 2011 roku. Współczynnik zapadalności w powiecie na tę jednostkę chorobową (324,7 w roku 2014), 8 krotnie przewyższa współczynnik zapadalności w województwie (36,1) i prawie 66 krotnie współczynnik krajowy (4,9). Tak duża ilość zachorowań na lambliozę wynika z faktu, że większości dzieci hospitalizowanych w oddziale dziecięcym są wykonywane badania w tym kierunku. W tabeli poniżej przedstawiono rozkład zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych. Ilość zachorowań Grupy wiekowe (w latach) i więcej Poniżej przedstawiono trend współczynnika zapadalności na lambliozę w powiecie sokólskim w latach na tle województwa podlaskiego i Polski: Współczynnik zapadalności na lambliozę w powiecie w latach na tle województwa i Polski r r. Powiat Wojewodztwo Polska Współczynnik zapadalności w powiecie na tę jednostkę chorobową (322, 0) w roku 2014, 10 krotnie przewyższa współczynnik zapadalności w województwie (31,7) i prawie 66 krotnie współczynnik krajowy (4,9). Sytuacja epidemiologiczna w chorobach, przeciwko którym stosowane są szczepienia. Na terenie powiatu, podobnie jak w całej Polsce zarejestrowano znaczny wzrost zachorowań na ospę wietrzną. W roku 2014 na tę jednostkę zakaźną zarejestrowano 638 zachorowań, w porównaniu do 121 zachorowań w roku 2013, 71 zachorowań w roku 2012, 241 zachorowań w roku 2011 i 418 zachorowań w roku

11 Zachorowało 323 mężczyzn i 315 kobiet. Wszystkie osoby, które zachorowały nie były szczepione w kierunku ospy. W tabeli poniżej przedstawiono rozkład zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych. Płeć Mężczyźni (323) Kobiety (315) Ogółem (638) Grupy wiekowe (w latach) i więcej Wśród chorób wieku dziecięcego, przeciwko którym stosowane są szczepienia, w 2014 roku zarejestrowano także 5 zachorowań na świnkę W 2013 roku na tę jednostkę chorobową zachorowały 2 osoby, w roku 2012 wystąpiło 1 takie zachorowanie. Cztery osoby, które zachorowały w roku sprawozdawczym, były zaszczepione jedną dawką szczepionki, jedna nie była szczepiona. W roku 2014 zarejestrowano także 1 zachorowanie na krztusiec (był to 74 letni mężczyzna), w roku poprzednim także było jedno takie zachorowanie. Należy podkreślić, że taki okresowy wzrost zachorowań na choroby zakaźne jest cechą charakterystyczną dla epidemiologii wszystkich chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Jego przyczyną są najprawdopodobniej zmiany w odporności grupowej populacji wynikające z wkraczania w wiek przedszkolny i szkolny kolejnych roczników nieuodpornionych dzieci. Należy zaznaczyć, że choroby powyższe wykazują charakterystyczne dla chorób wieku dziecięcego cykliczne zmiany liczby zachorowań na przestrzeni wielu lat (są to tzw. epidemie wyrównawcze). Wirusowe zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. W powiecie sokólskim, podobnie jak na terenie województwa podlaskiego, w 2014 roku zanotowano duży wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowordzeniowych. Zarejestrowano ogółem 60 takich zachorowań: - 29 to wirusowe zapalenie opon mózgowych enterowirusowe, - 16 to wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone, - 15 to zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone. Z analizy sytuacji epidemiologicznej dotyczącej wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych w powiecie sokólskim wynika, że pierwsze zachorowania wystąpiły w okresie letnim i dotyczyły pojedynczych przypadków. Znaczny wzrost zachorowań odnotowano we wrześniu (najwięcej w gminie Korycin), co mogło być najprawdopodobniej spowodowane powrotem dzieci do szkół i przedszkoli, a co za tym idzie przebywaniem w większych skupiskach, sprzyjających rozprzestrzenianiu się wirusów. 10

12 Zachorowania wystąpiły we wszystkich gminach powiatu. Ilość zachorowań w poszczególnych gminach powiatu sokólskiego przedstawia zamieszczony niżej wykres: 25 Ilości zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w gminach powiatu sokólskiego Najwięcej zachorowań zarejestrowano w mieście i gminie Sokółka oraz w gminie Korycin. Szczegółowy rozkład zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wg etiologii przedstawia poniższa tabela: Wyszczególnienie zachorowań wg etiologii Wirusowe zapalenie opon mózgowych enterowirusowe Wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone Zapalenie opon mózgowych inne określone i nieokreślone Grupy wiekowe (w latach) Ilość przypadków Ilość przypadków Ogółem zachorowało 44 mężczyzn (31 ze wsi i 13 z miasta) i 16 kobiet (10 ze wsi i 6 z miasta). Chorzy byli hospitalizowani w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku przy ulicy Żurawiej 14 lub w Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku przy ulicy Waszyngtona

13 Z przeprowadzonych dochodzeń epidemiologicznych wynikało, że w większości przypadków chorzy kontaktowali się ze sobą. Najczęściej kontakt taki miał miejsce na terenie szkół i przeszkoli, a także w środowisku domowym (rodzeństwo). W związku z zaistniałą sytuacją: - zobowiązano dyrektorów placówek oświatowo-wychowawczych na terenie Sokółki i Korycina do wprowadzenia zaostrzonych zasad przestrzegania higieny przez uczniów i wzmożenie działań profilaktycznych, mających na celu ograniczenie nowych zachorowań, - w sezonie kąpielowym z miejsc wykorzystywanych do kąpieli (w Sokółce, Korycinie i Karpowiczach) pobrano dodatkowe próbki do badań laboratoryjnych. Gruźlica Od 1 stycznia 2013 roku podmioty lecznicze mają obowiązek zgłaszania do PPIS zachorowań na gruźlicę. Wcześniej takie zachorowania zgłaszano do jednostek specjalistycznych. W 2014 roku do PSSE w Sokółce wpłynęło 5 nowych zgłoszeń zachorowań na gruźlicę (w 2013 roku 8 zgłoszeń). 4 przypadki dotyczyły gruźlicy płuc, w tym 2 zachorowania na gruźlicę prątkującą i 1 przypadek gruźlicy układu moczowego. Wszystkich rozpoznań dokonano na podstawie zmian w obrazie RTG lub KT klatki piersiowej, w 3 przypadkach rozpoznanie potwierdzono badaniami bakteriologicznymi. Zachorowania wystąpiły na terenie: miasta i gminy Sokółka 3 zachorowania, miasta Suchowola - 1 zachorowanie, gminy Korycin - 1 zachorowanie. Swoistą metodą zapobiegania gruźlicy są stosowane od 80 lat szczepienia BCG, obowiązkowe w Polsce, wykonywane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych u noworodków najpóźniej w ciągu 24 h od urodzenia. Najważniejszą metodą zapobiegania szerzeniu się gruźlicy jest wczesne wykrycie choroby i natychmiastowe leczenie chorego. Podejrzenia o zakażenie wirusem wścieklizny. Nadal zagrożeniem dla ludności powiatu sokólskiego jest ryzyko zakażenia wirusem wścieklizny w związku z pogryzieniem przez zwierzęta. W roku 2014 zgłoszono 34 przypadki pokąsań przez zwierzęta. 28 z nich to pogryzienia przez niedopilnowane przez właścicieli, wolno biegające psy. Wszystkie zwierzęta poddano 15 dniowej obserwacji przez lekarza weterynarii celem wykluczenia wścieklizny. W 6 przypadkach poszkodowani zostali pokąsani przez nieznanego kota, szczura i nieznane psy (4). W tych przypadkach potrzebne było szczepienie przeciwko wściekliźnie, ponieważ nie było możliwości poddania zwierząt badaniom weterynaryjnym. Wszystkie osoby zostały skierowane do Poradni Osób szczepionych p/wściekliźnie w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku ul. Żurawia 14 i DSK ul. Waszyngtona 17. W trakcie prowadzonego nadzoru epidemiologicznego w tym zakresie współpracowano z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Sokółce. 12

14 III. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PODMIOTÓW LECZNICZYCH Nadzór nad stanem sanitarno-technicznym podmiotów wykonujących działalność leczniczą realizowany był poprzez czynności kontrole. Ilość skontrolowanych w 2014 r. obiektów przedstawiono w poniższej tabeli: Rodzaj obiektu Liczba obiektów w ewidencji Liczba obiektów skontrolowanych Liczba obiektów, w których stwierdzono uchybienia Przychodnie (niepubliczne) poradnie Pogotowia ratunkowe Medyczne laboratoria diagnostyczne Inne zakłady opieki zdrowotnej Indywidualna praktyka lekarska Indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska Indywidualna praktyka lekarzy dentystów Indywidualna praktyka pielęgniarek i położnych Inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące zoz-ami Ogółem W trakcie kontroli zwracano szczególną uwagę na bieżący stan sanitarno-techniczny pomieszczeń i sprzętu, oceniano prawidłowość zabiegów dezynfekcji i sterylizacji oraz wykonawstwo szczepień ochronnych. Najliczniejszą grupę podmiotów wykonujących działalność leczniczą na terenie powiatu sokólskiego stanowią przychodnie niepubliczne. W roku 2014 skontrolowano wszystkie takie przychodnie. Negatywnie oceniono dwa podmioty lecznicze ze względu na: zły stan sanitarno-techniczny wyposażenia przychodni, nieprawidłowe oznakowanie odpadów medycznych, brak dokumentów potwierdzających czas magazynowania odpadów medycznych, brak opracowanej oceny ryzyka zawodowego zranienia ostrymi narzędziami oraz przeniesienia zakażenia w wyniku ekspozycji na krew lub inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny, brak opracowanych procedur bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami, brak raportu o bezpieczeństwie i higienie pracy w zakresie zranień ostrymi narzędziami. Usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości wyegzekwowano w drodze postępowania administracyjnego. W drodze postępowania administracyjnego wyegzekwowano także poprawę stanu sanitarnotechnicznego pomieszczeń i ich wyposażenia w pogotowiu ratunkowym w Sokółce oraz Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Sokółce. W 2014 roku skontrolowano 29 gabinetów dentystycznych. W tej grupie negatywnie oceniono jeden obiekt ze względu na: brak opracowanej oceny ryzyka zawodowego zranienia ostrymi narzędziami, brak opracowanych procedur bezpiecznego postępowania z ostrymi narzędziami oraz brak raportu o bezpieczeństwie i higienie pracy w zakresie zranień ostrymi narzędziami. Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli zostały usunięte. 13

15 W pozostałych grupach obiektów podmiotów leczniczych nie stwierdzono zaniedbań w utrzymaniu bieżącego porządku, reżimu p/epidemicznego, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi. Dezynfekcja i sterylizacja wyrobów medycznych odbywała się zgodnie z opracowanymi i wdrożonymi procedurami zapewniającymi ochronę przed zakażeniami zakładowymi. Wykonawstwo szczepień ochronnych. W ramach nadzoru nad prowadzeniem szczepień ochronnych, wiodącym celem działalności było prowadzenie nadzoru nad właściwą realizacją Programu Szczepień Ochronnych, a szczególnie poprawą wykonawstwa szczepień ochronnych oraz bardziej efektywną gospodarką wielodawkowymi preparatami szczepionkowymi. W 2014 r. w podmiotach leczniczych przeprowadzających szczepienia ochronne przeprowadzono 14 kontroli, podczas których zwracano szczególną uwagę na: sposób przechowywania i transportu preparatów do szczepień, stan zaszczepienia dzieci i młodzieży wg obowiązującego na rok 2014 Programu Szczepień Ochronnych, sposób prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej szczepień, efektywność wykorzystania szczepionek oraz podejmowanie działań przymuszających do zaszczepienia wobec osób, uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych. PPIS w Sokółce w 2014 r. zaopatrywał w preparaty szczepionkowe zakupione z budżetu państwa 17 świadczeniodawców, realizujących szczepienia na terenie powiatu: oddział noworodkowy, stację dializ oraz szpitalny oddział ratunkowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sokółce, 3 przychodnie Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Białostockiej oraz 15 Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej. Programem Szczepień Ochronnych w 2014 roku objęto dzieci i młodzieży do 19 roku życia (o 492 osoby mniej niż w roku 2013). Wykonawstwo szczepień w roku 2014 przeciwko określonym chorobom w rocznikach podlegających szczepieniom przedstawiało się następująco: - rocznik 2014: p/gruźlicy zaszczepiono 98,46% urodzonych dzieci, p/wzw typu B 88,03% populacji, - rocznik 2013: p/wzw typu B zaszczepiono 99,44% populacji, p/błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b zaszczepiono 99,25% populacji, p/odrze, śwince i różyczce - 87,78 % populacji, - rocznik 2009: p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis - zaszczepiono 80,56% populacji, - rocznik 2005: p/odrze, śwince i różyczce zaszczepiono 94,24% populacji, - rocznik 2001: p/błonicy, tężcowi zaszczepiono 94,72% populacji, - rocznik 1996: p/błonicy, tężcowi zaszczepiono 88,72% populacji. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych oraz Programem Szczepień Ochronnych na 2014 rok, 168 dzieciom w wieku od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia podano preparaty szczepionkowe przeciwko pneumokokom oraz 20 dzieciom do ukończenia 12 roku życia szczepionkę p/ospie wietrznej, finansowane z budżetu państwa. 14

16 Opóźnienia w podawaniu preparatów szczepionkowych spowodowane były czasowymi lub trwałymi przeciwwskazaniami lekarskimi, czasowymi pobytami rodzin za granicą lub brakiem zgody rodziców na podanie szczepionek swoim dzieciom. Personel medyczny wykonujący szczepienia ochronne informował rodziców o możliwych szczepieniach zalecanych, niefinansowanych z budżetu państwa. W 2014 roku w przychodniach powiatu sokólskiego wykonano następujące szczepienia zalecane: przeciwko grypie (zaszczepiono 846 osób), tężcowi (zaszczepiono 924 osoby), ospie wietrznej (zaszczepiono 20 osób), kleszczowemu zapaleniu mózgu (zaszczepiono 99 osób), zakażeniom Streptococcus pneumoniae (zaszczepiono 168 osób), WZW typu A (zaszczepiono 3 osoby), biegunkom rotawirusowym (zaszczepiono 66 osób) oraz zakażeniom Neisseria meningitidis (zaszczepiono 7 osób). IV. OCENA ZAOPATRZENIA W WODĘ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce, zgodnie z art. 12 i 13 ustawy z dn r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz przepisami wykonawczymi do ustawy, prowadził monitoring jakości wody do spożycia przez ludzi rozprowadzanej systemami zbiorowego zaopatrzenia, a także w wodociągach o zasięgu lokalnym, w tym największych producentów żywności. Dla potrzeb wodociągowych w zakresie zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę wykorzystywane są wody podziemne. W większości są to wody znajdujące się w czwartorzędowym, plejstoceńskim poziomie wodonośnym, zawarte w przepuszczalnych żwirach i piaskach, które ujmuje się poprzez studnie wiercone. Wody te wolne są od zanieczyszczeń bakteriologicznych, co przekłada się na dobrą jakość wody w systemach wodociągowych. W związku z tym w żadnym z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie powiatu nie prowadzi się jej dezynfekcji chemicznej, dzięki czemu w wodzie nie ma ubocznych produktów takiego sposobu uzdatniania wody. Cechą charakterystyczną wód ujmowanych dla celów zbiorowego zaopatrzenia w wodę jest naturalna zawartość żelaza i/lub manganu. W warunkach powiatu sokólskiego zawartość żelaza w wodzie surowej z ujęć wodociągów publicznych waha się od wartości śladowych do kilku mg Fe/dm 3, a manganu od wartości śladowych do 0,2 mg Mn/dm 3. Zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417, z późn. zm.), dopuszczalna zawartość żelaza w wodzie do picia wynosi 200 µg/dm 3, a manganu - 50 µg/dm 3 wody. W związku z tym w większości ujęć zachodzi potrzeba uzdatniania wody. Uzdatnianie wody ma miejsce w 24 spośród 30 wodociągów publicznych funkcjonujących na terenie powiatu, co stanowi 80% wodociągów. Spełnienie normatywów higienicznych dla powyższych wskaźników chemicznych jakości wody jest zatem głównym problemem technologicznym w jej uzdatnianiu. Ocena jakości wody oparta jest na wynikach badań próbek pobranych przez inspekcję sanitarną w ramach kontroli urzędowej oraz próbek pobranych przez przedsiębiorstwa wodociągowe w ramach kontroli wewnętrznej. Wodociągi, w których odnotowano wyższe od dopuszczalnych poziomy: mętności, zawartości żelaza lub manganu to: Bogusze (mętność), Janów (mętność, mangan, żelazo), Kopciówka (mętność, mangan, żelazo), Sidra (mętność), Suchowola (mętność, mangan, żelazo), Kuźnica (mętność), Zwierzyniec Wielki (mangan, mętność). Okresy czasowe w których jakość wody z powodu w/w parametrów nie odpowiadała normatywom były różne i wahały się od kilku dni do 5 miesięcy. Należy podkreślić, że stwierdzane okresowe 15

17 przekroczenia dopuszczalnej zawartości żelaza i/lub manganu w wodzie nie stwarzały realnego ryzyka zdrowotnego konsumentom wody, powodowały natomiast pogorszenie jej cech organoleptycznych (barwy i mętności). W pierwszych miesiącach 2014 r. do sieci wodociągu Szudziałowo podawana była woda o podwyższonej zawartość azotanów. Przyczyną takiego stanu rzeczy była konieczność okresowego uruchomienia studni rezerwowej z powodu awarii zespołu pompowego w ujęciu podstawowym. Zakład Gospodarki Komunalnej w Szudziałowie przeprowadził niezbędne prace modernizacyjno-naprawcze i ponownie ją uruchomił. W roku 2014 nadzorowano wodociąg w Kruszynianach, gmina Krynki który na dzień r. został zdjęty z ewidencji. Sieć tego wodociągu przyłączono do wodociągu Górka. W związku z realizacją zobowiązań akcesyjnych Polski, została istotnie rozszerzona lista badanych parametrów określających wymagania chemiczne, jakim powinna odpowiadać woda do spożycia. Ten zakres badań realizowany był też w roku Kontynuowano monitoring obecności pozostałości pestycydów i ich metabolitów w wodzie. Przebadano poziom fluorków w wodzie wodociągowej wszystkich urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i stwierdzono, że nie przekracza on zawartości 0,3 mg/dm 3 wody, przy poziomie dopuszczalnym 1,5 mg/dm 3. Dominującym materiałem używanym do budowy sieci wodociągowych są rury wykonane z PVC i PE. W celu określenia ewentualnej migracji do wody metali ciężkich z rur wodociągowych wykonanych z tych i innych materiałów monitorowano poziom ołowiu, kadmu, chromu i arsenu oraz innych metali w wodzie. Monitoringiem przeglądowym w zakres którego wchodzą 44 parametry chemiczne i 5 mikrobiologicznych objęto wszystkie wodociągi o wydajności powyżej 100 m 3 /d oraz połowę wodociągów o wydajności poniżej 100 m 3 /d. Ująwszy badania w ramach kontroli wewnętrznej wykonane przez przedsiębiorstwa wodociągowe, przebadano w tym zakresie próbki wody z 28 wodociągów. Badania nie wykazały przekroczeń zawartości dopuszczalnych parametrów jakości wody. W roku 2014 w próbkach z 6 wodociągów stwierdzono niedopuszczalną obecność bakterii grupy coli - w wodociągu w Zwierzyńcu Wielkim w próbkach pobranych w ramach kontroli wewnętrznej i w 5 wodociągach (Dąbrowie Białostockiej, Długim Ługu, Dubaśnie, Kopciówce i Kuźnicy) w ramach nadzoru sanitarnego. Czas występowania zanieczyszczenia w wodzie wahał się od 6 dni do 16 dni. Przyczynami występowania niewłaściwej jakości mikrobiologicznej wody były najczęściej: mały rozbiór wody z długich sieci wodociągowych jak również brak regularnego płukania sieci. Przedsiębiorstwa wodociągowe szybko reagowały na zaistniałą sytuację, podejmując działania naprawcze polegające na dezynfekcji i przepłukaniu sieci. W ramach nadzoru sanitarnego w roku 2014 pobrano do badań laboratoryjnych 133 próbki wody, z czego zakwestionowano 17, co stanowi blisko 13% próbek. W roku 2014 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce wydał 8 decyzji administracyjnych w celu wyegzekwowania poprawy jakości wody przeznaczonej do spożycia. Przedmiotem kontroli był ponadto stan sanitarno-techniczny ujęć wodociągowych i stacji uzdatniania wody. Usterki sanitarno-techniczne stwierdzono w stacji wodociągowej w Janowie - wdrożono postępowanie administracyjne. Część zaleceń (malowanie ścian i sufitów w budynku hydroforni) została wykonana, termin usunięcia pozostałych uchybień (korozja na zewnętrznych powierzchniach odżelaziaczy i mieszaczy) ustalono na r.. Dane na temat liczby osób w gminach powiatu sokólskiego korzystających z wody spełniającej obowiązujące wymagania sanitarne i liczby osób korzystających z wody, która przez jakiś okres nie spełniała tych wymagań obrazuje poniższy wykres. 16

18 Według stanu na r., woda w sieciach wszystkich 29 wodociągów publicznych na terenie powiatu odpowiadała wymaganiom sanitarnym. Liczbę ludności korzystającą z wody wodociągowej z uwzględnieniem jej jakości wg stanu na 31 grudnia w poszczególnych latach okresu przedstawia poniższy wykres LICZBA LUDNOŚCI W POWIECIE KORZYSTAJĄCEJ Z WODY WODOCIĄGOWEJ Z UWZGLĘDNIENIENIEM JEJ JAKOŚCI WG STANU NA 31 GRUDNIA W POSZCZEGÓLNYCH LATACH liczba osób w powiecie korzystających z wody o kwestionowanej jakości liczba osób w powiecie korzystających z wody o niekwestionowanej jakości 17

19 W roku 2014 z pozyskanych środków unijnych w ramach programu Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Regionalnego Programu Operacyjnego dokonano modernizacji stacji uzdatniania wody w Kopciówce, Dąbrowie Białostockiej i Suchowoli. Zakres prac obejmował budowę nowych budynków technologicznych i zbiorników wody uzdatnionej. Poniżej przedstawiono dane nt. nowych odcinków wodociągowych włączonych do eksploatacji w roku Gmina Dąbrowa Białostocka Dąbrowa Białostocka Suchowola Nazwa rozbudowanego wodociągu Dąbrowa Białostocka Nierośno Jałówka Stock Zwierzyniec Wielki Suchowola Przyłączone miejscowości/ miejsca rozbudowy ul. Armii Krajowej, ul. Popiełuszki, Wesołowo, Kamienna Stara Nowe Stojło, Kol. Dryga, Kol. Chodorówka, Suchowola Długość wybudowanych (w km) sieci przyłączy 0,564 0,261 0,958 0,222 0,411 0,020 0,024 nowych przyłączy Liczba objętych osób , Suchowola Kopciówka Piątak 0, Janów Janów Białousy 0,079 0, Korycin Korycin Bombla , Krynki Górka Krynki Ciumicze -Górka Górka -Kruszyniany Plebanowo 1,594 1, Kuźnica Kuścińce Popławce, Łosośna Mała 6, Szudziałowo Szudziałowo Szudziałowo 0, Razem 10,043 5, Według danych szacunkowych, techniczną możliwość korzystania z wody wodociągowej ma obecnie 90% ludności powiatu. Ten wskaźnik zwodociągowania powiatu nie wzrósł istotnie na przestrzeni ostatnich kilku lat. Obserwuje się natomiast spadek ilości wody sprzedawanej odbiorcom. Jest to spowodowane racjonalizacją jej zużycia przez ludzi i spadkiem zużycia na cele przemysłowe. Zjawisko to przekłada się na wymiar ekonomiczny (w przedsiębiorstwach wodociągowych następuje wzrost kosztów jednostkowych produkcji wody), technologiczny (urządzenia uzdatniające pracują poniżej efektywności optymalnej) i jakościowy (wskutek stagnacji wody w systemach wodociągowych). Jakość wody w wodociągach niepublicznych, należących do największych producentów żywności w powiecie (Zakład Mleczarski w Dąbrowie, Chłodnia Eskimos w Sokółce, Wytwórnia Wód i Napoi w Krynkach) odpowiada wymaganiom sanitarnym. 18

20 V. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ. W ramach sprawowanego bieżącego nadzoru sanitarnego skontrolowano 233 obiekty użyteczności publicznej. W wyniku przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono rażących uchybień sanitarno-higienicznych. Baseny kąpielowe. Na terenie powiatu funkcjonowały 2 baseny odkryte (w Krynkach i Sidrze) napełniane wodą powierzchniową, czynne w okresie letnim. Kontrola obu basenów nie wykazały usterek natury sanitarno-technicznej. Zaplanowano dwukrotne badanie wody w roku 2014 z pływalni krytej w Sokółce. Jednak w związku ze wzrostem w województwie podlaskim liczby zachorowań na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych spowodowanych enterowirusami, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce zalecił wzmożenie reżimu sanitarno- epidemiologicznego w pływalni polegające na prowadzeniu kontroli jakości wody w ramach kontroli wewnętrznej, utrzymaniu należytych warunków higieniczno-sanitarnych w całym obiekcie, nadzoru nad higieną osób kąpiących się. Zwiększona ilość poboru próbek wody spowodowana była również tym, że stwierdzano w niej obecność bakterii grupy coli. Zarządca obiektu szybko reagował na zaistniałą sytuację i podejmował działania naprawcze zmierzające do poprawy jakości wody w pływalni, a mianowicie: przeprowadzał chlorowanie szokowe, podnosił wartość chloru wolnego, przeprowadzał dezynfekcję podłóg w szatni i obejściu niecek basenowych, włączył drugą pompę obiegową celem zwiększenia wydajności filtrów oraz zmniejszał w godzinach nocnych wartość ph wody w celu poprawienia skuteczności działania podchlorynu sodu. Ogółem w pływalni krytej w Sokółce pobrano 24 próbki wody w tym 13 ramach nadzoru sanitarnego i 11 w ramach kontroli wewnętrznej. Na koniec roku 2014 jakość wody w pływalni uległa poprawie, w pobranych próbkach wody nie stwierdzono obecności bakterii grupy coli. Podczas kontroli obiektu nie stwierdzono usterek natury sanitarno-technicznej. Miejsca wykorzystywane do kąpieli. W roku 2014 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce wpłynęły trzy zgłoszenia ze strony gmin o zorganizowaniu miejsc wykorzystywanych do kąpieli: w Sokółce, Korycinie i Karpowiczach. Monitoring jakości wód powierzchniowych w w/w miejscach prowadzony był zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli. Organizatorzy miejsc do kąpieli badali jakość wody w ramach kontroli wewnętrznej przed rozpoczęciem sezonu kąpielowego i w trakcie jego trwania, a wyniki tych badań przekazywali do PPIS. Nie pobierano próbek wody w ramach kontroli urzędowej, ponieważ wyniki badań próbek pobieranych przez organizatorów spełniały wymagania sanitarne. Na ich podstawie PPIS wydał decyzje o przydatności wody do kąpieli. W trakcie trwania sezonu kąpielowego Ośrodek Sportu i Turystyki w Sokółce poinformował Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Sokółce o zauważonym zakwicie sinic na powierzchni wody w miejscu wykorzystywanym do kąpieli w zalewie w Sokółce. Wydano ocenę bieżącą o nieprzydatności wody do kąpieli. Po trzech dniach w oparciu o wizualną obserwację wody w akwenie oraz wyniki badań bakteriologicznych próbek wody wydano decyzję o dopuszczeniu wody do kąpieli. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej. Na terenie powiatu dominują zakłady małe, jednostanowiskowe, w których usługi świadczą ich właściciele. Standard obiektów z roku na rok się poprawia. W roku 2014 skontrolowano 80 tego typu obiektów, w których nie stwierdzono uchybień sanitarno-higienicznych. 19

21 Ustępy publiczne. Skontrolowano 6 szaletów publicznych (4 skanalizowane i 2 nie skanalizowane). Usterek nie stwierdzono. Dworce i przystanki kolejowe i autobusowe. W roku 2014 zostały zlikwidowane 2 dworce autobusowe: w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej. W 2014 r. zaplanowano do kontroli 3 dworce i 6 przystanków kolejowych. Są one administrowane przez PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe oraz Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Warszawie. Przeprowadzona kontrola sanitarna dworca PKP w Sokółce wykazała zniszczoną elewację budynku dworca (odpadające płaty tynku). Od 2014 roku prawo własności murowanego budynku dworca kolejowego posiada Gmina Sokółka. W związku z tym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Sokółce zwrócił się z prośbą do Burmistrza Sokółki o przedstawienie zamierzeń w zakresie poprawy stanu technicznego tego obiektu. Gmina poinformowała, iż została opracowana dokumentacja termomodernizacji budynku dworca kolejowego. Prace remontowe rozpoczęto w roku 2014 (doprowadzono sieć wodociągową), dalsze zaplanowane są w najbliższej przyszłości i wówczas to przewidziany jest remont elewacji budynku. Przystanek osobowy w Różanymstoku został zlikwidowany a budynki przeznaczone do rozbiórki. W pozostałych obiektach nie stwierdzono usterek natury sanitarno-technicznej. Obiekty świadczące usługi noclegowe. Na terenie powiatu nadzorem objęto 14 obiektów świadczących usługi noclegowe. Stan sanitarno-techniczny tych obiektów nie budził zastrzeżeń. W ewidencji PSSE w Sokółce figuruje 35 gospodarstw agroturystycznych. W roku bieżącym skontrolowano 19 gospodarstw. Kontrole wykazały, że większość gospodarstw spełnia zaledwie minimum wymogów sanitarnych. Tereny rekreacyjne. Skontrolowano 9 obiektów sezonowych: ośrodek wypoczynkowy w Krynkach, basen kąpielowy odkryty w Krynkach i Sidrze, stadiony i boisko sportowe (w Sokółce, Dąbrowie Białostockiej, Kuźnicy i Suchowoli), obozowisko harcerskie w Kamiennej Nowej oraz pole namiotowe w Horodniance. Kontrola boiska sportowego w Kuźnicy wykazała brudne, z odpryskami farby ściany w szatni dla sportowców. Zarządca usunął uchybienia. Pozostałe obiekty. Na terenie powiatu objęte nadzorem sanitarnym są ponadto: kina, ośrodki kultury, domy świadczące opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku, stacje paliw, apteki i punkty apteczne, parking leśny. Usterki sanitarno-techniczne stwierdzono w: 1) Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury w Dąbrowie Białostockiej, ul Lecia PP 4: zniszczona stolarka okienna we wszystkich pomieszczeniach obiektu i korytarzach przejściowych do tych pomieszczeń zarówno od strony wewnętrznej jak i zewnętrznej budynku, odrapane z farby schody prowadzące z parteru na piętro budynku MGOK. Usterka ta została usunięta w trakcie trwania postępowania administracyjnego. W sprawie zniszczonej stolarki okiennej wystosowano wystąpienie do Burmistrza Dąbrowy Białostockiej. 2) Gminnym Ośrodku Kultury Sportu i Turystyki w Korycinie ul. Knyszyńska 2a: 20

22 brudne ściany na całej wysokości w sali bilardowej w budynku przy ul. Knyszyńskiej, brudne ściany w szatniach i sanitariatach na Orliku przy ul. Słowiańskiej. Wydano decyzję administracyjną z terminem wykonania usterek do dnia r.. Nadzorem sanitarnym objęta była również droga dojazdowa do drogowego przejścia granicznego w Kuźnicy. Ogółem w roku 2014 przeprowadzono 10 kontroli sanitarnych. Stan sanitarno-porządkowy drogi w porównaniu do roku ubiegłego uległ poprawie. Środki transportu publicznego. Skontrolowano 9 autobusów komunikacji publicznej, jeden pociąg relacji Kuźnica- Sokółka, 2 samochody do przewozu chorych, 6 pojazdów do przewozu zwłok i szczątków ludzkich, 14 taksówek TAXI. Ogółem dokonano 32 kontroli. Uchybień nie stwierdzono. VI. STAN SANITARNO-TECHNICZNY PLACÓWEK NAUCZANIA I WYCHOWANIA Państwowa Inspekcja Sanitarna, zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, m.in. poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieny procesów nauczania i wychowania oraz higieny wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego nad placówkami nauczania i wychowania należy kontrola przestrzegania przepisów określających: wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczące: higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, higieny procesów nauczania. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Sokółce w 2014 r. obejmowała swoim nadzorem 70 obiektów nauczania i wychowania, w tym: 2 żłobki, 9 przedszkoli, 16 zespołów/punktów przedszkolnych, 23 szkoły podstawowe, 3 gimnazja, 12 zespołów szkół samorządowych, 1 zespół szkół ponadpodstawowych, 1 internat, 1 stała baza harcerska, 1 salezjański ośrodek szkolno-wychowawczy, 1 świetlicę środowiskową. W związku z prowadzonym nadzorem przeprowadzono 101 kontroli sanitarnych, wydano 5 decyzji administracyjnych. Stan sanitarno-techniczny placówek nauczania i wychowania był w większości dobry bądź zadowalający. Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych w 2014 r. najczęściej stwierdzane nieprawidłowości dotyczyły: - złego stanu sanitarno-technicznego sanitariatów (brudne, wymagające malowania ściany, ubytki glazury i terakoty, niesprawna armatura sanitarna), - nieszczelnej z odpryskami farby, często spróchniałej stolarki okiennej, - trudnych do utrzymania w czystości powierzchni podłóg (ubytki płytek PCV, zniszczona, podziurawiona wykładzina podłogowa), - braku osłon na kaloryferach w salach gimnastycznych. W 4 placówkach (Zespole Szkół w Nowym Dworze, Szkole Podstawowej w Majewie, Szkole Podstawowej w Jacowlanach i Salezjańskim Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Róża- 21

23 nymstoku) stan sanitarno-techniczny w stosunku do roku ubiegłego uległ poprawie, po przeprowadzeniu bieżących remontów polegających m.in. na: - malowaniu ścian w salach lekcyjnych, na korytarzach komunikacyjnych, w sanitariatach uczniów, w szatniach i sali gimnastycznej, - zmodernizowaniu schodów wejściowych do budynku, - zapewnieniu dobrego stanu technicznego sprzętu sportowego. W dalszym ciągu zły stan sanitarno-techniczny stwierdza się w Szkole Podstawowej w Nierośnie (prowadzonej przez Gminę Dąbrowa Białostocka) i Szkole Podstawowej, w Reszkowcach (prowadzonej przez Stowarzyszenie Edukator w Łomży), pomimo przeprowadzenia drobnych napraw i remontów w w/w placówkach. Są to budynki stare, wymagające gruntownego remontu łącznie z wymianą armatury łazienkowej i stolarki okienno-drzwiowej. Brak w nich również odpowiedniej infrastruktury do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego. Obiekty nauczania i wychowania zaopatrzone są w wodę z wodociągów publicznych. W przebadanych próbkach stwierdzono okresowo podwyższoną mętność wody w: Szkole Podstawowej w Boguszach, Kamiennej Nowej, Zespole Szkół w Sidrze i w Przedszkolu w Kuźnicy. Podwyższoną zawartość manganu i żelaza stwierdzono w Zespole Szkół w Janowie i we wszystkich placówkach nauczania i wychowania na terenie gminy Suchowola. Okres przekroczenia tych parametrów był różny i wahał się w granicach od 13 do 180 dni. Wszystkie placówki zapewniły ciepłą bieżącą wodę. Jednakże nie jest ona zapewniona przy wszystkich umywalkach, z których korzystają uczniowie. Stała Baza Harcerska w Kamiennej Nowej (pomimo posiadania wodociągu i kanalizacji) w dalszym ciągu posiada ustępy zewnętrzne. Higiena procesu nauczania We wszystkich skontrolowanych kompleksowo placówkach dokonano higienicznej oceny rozkładów zajęć. Oceniono 48 oddziałów w 37 placówkach. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Realizując zagadnienia dotyczące umeblowania klas lekcyjnych i dostosowania mebli do zasad ergonomii, badania przeprowadzono w 49 placówkach, zbadano 1095 dzieci. Nieprawidłowości nie stwierdzono. Dożywianie dzieci i młodzieży. Korzystnym czynnikiem, mającym pozytywny wpływ na zdrowie dziecka jest prowadzenie przez szkoły zorganizowanej formy dożywiania. Wszystkie szkoły podstawowe i gimnazjalne powiatu sokólskiego prowadzą dożywianie uczniów. Nie prowadzi dożywiania Zespół Szkół Rolniczych w Janowie. Liczbę i odsetek dzieci i młodzieży korzystających z dożywiania przedstawia poniższa tabela. 22