Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 września 2017 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 11 września 2017 r. (OR. en) 12019/17 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 7 września 2017 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: ASIM 97 RELEX 742 NT 5 CO EUR-PREP 43 Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(2017) 470 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY Siódme sprawozdanie z postępów w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2017) 470 final. Zał.: COM(2017) 470 final 12019/17 mg DGD 1B PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2017) 470 draft SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY Siódme sprawozdanie z postępów w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE- Turcja PL PL

3 Wprowadzenie W okresie objętym niniejszym siódmym sprawozdaniem 1 oświadczenie UE-Turcja z dnia 18 marca 2016 r. 2 nadal odgrywało kluczową rolę w zapewnieniu skutecznego i wspólnego rozwiązywania problemu migracji w regionie wschodniośródziemnomorskim przez UE i Turcję. O ile napływ osób w ujęciu dziennym jest nieznacznie większy niż przed okresem letnim, liczba osób nielegalnie przekraczających granicę utrzymała się na niskim poziomie (średnio 93 osoby dziennie od czasu publikacji szóstego sprawozdania). Ogólnie znacznie spadła również liczba ofiar śmiertelnych na Morzu Egejskim. Liczba osób przybywających na terytorium Grecji przez granicę lądową z Turcją również utrzymała się na niskim poziomie. Przesiedlenia odbywały się w równomiernym tempie już prawie Syryjczyków zostało przesiedlonych z Turcji do UE. Poczyniono także dalsze postępy w zakresie zatwierdzenia projektów i wypłaty środków w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji (zwanego dalej Instrumentem ). Obecnie, w ramach kwoty 3 mld EUR na lata , umowy podpisano w odniesieniu do 48 projektów na łączną kwotę 1,664 mld EUR (wzrost z 1,572 mld EUR), a wypłaty sięgnęły kwoty 838 mln EUR (wzrost z 811 mln EUR). Jednakże niedociągnięcia zidentyfikowane w poprzednich sprawozdaniach nadal istnieją. Nie poprawiło się zwłaszcza tempo powrotów z wysp greckich do Turcji. Liczba osób powracających nadal jest znacznie niższa niż liczba osób przybywających, przez co stale wzrasta presja na infrastrukturę hotspotów na wyspach. Podczas spotkania w ramach dialogu politycznego wysokiego szczebla między UE a Turcją, jakie odbyło się w dniu 25 lipca 2017 r., obie strony ponownie potwierdziły swoje zaangażowanie w realizację oświadczenia UE-Turcja. UE jest zdecydowana dążyć do pełnego i niedyskryminującego wdrożenia oświadczenia UE- Turcja we wszystkich jego aspektach oraz względem wszystkich państw członkowskich, tak jak postanowiła to Rada Europejska w dniach czerwca 2017 r Obecna sytuacja Od czasu publikacji szóstego sprawozdania łączna liczba osób, które przybyły z Turcji na wyspy greckie, wyniosła (od dnia 9 czerwca 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r.), co oznacza średnio 93 osoby dziennie. O ile napływ osób w ujęciu dziennym jest większy niż przed okresem letnim, jest wciąż znacznie mniejszy niż w miesiącu, który poprzedzał wydanie oświadczenia. Od czasu rozpoczęcia wdrażania oświadczenia UE-Turcja 4 na Morzu Egejskim odnotowano 113 ofiar śmiertelnych i osób zaginionych osób zginęło lub zaginęło w roku poprzedzającym przyjęcie oświadczenia. 1 Poprzednie sprawozdania: COM(2016) 231 final z dnia 20 kwietnia 2016 r., COM(2016) 349 final z dnia 15 czerwca 2016 r., COM(2016) 634 final z dnia 28 września 2016 r., COM(2016) 792 final z dnia 8 grudnia 2016 r., COM(2017) 204 final z dnia 2 marca 2017 r. i COM(2017) 323 final z dnia 13 czerwca 2017 r. ( szóste sprawozdanie ) Według bazy danych zaginionych migrantów Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji; okres od kwietnia 2016 r. do dnia 4 września 2017 r. 2

4 Liczba osób nielegalnie przybywających do Grecji przez granicę morską z Turcją tygodniowo w latach / [Dane do dnia dla tygodnia 35] 2 Dla władz tureckich priorytetem pozostaje zakwaterowanie sporo ponad trzech milionów uchodźców z Syrii 5, Iraku i innych krajów, co wiąże się z ogromnymi wysiłkami na rzecz zapewnienia odpowiednich warunków przyjmowania i warunków życiowych. Lepsza koordynacja i współpraca Koordynator UE nadal ściśle współpracuje ze wszystkimi odpowiednimi partnerami celem wdrożenia odpowiednich codziennych działań następczych wynikających z oświadczenia oraz wspólnego planu działania w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja 6. Podstawą wspólnego planu działania są nieustające działania Grecji zmierzające do jego realizacji przy wsparciu operacyjnym ze strony wszystkich państw członkowskich. Od czasu poprzedniego sprawozdania Komisja wspierała władze greckie w zakresie koordynacji i zarządzania ochroną i bezpieczeństwem na wyspach; poprawy warunków w ośrodkach recepcyjnych i warunków życia na wyspach; przyspieszenia przenoszenia migrantów objętych regularną procedurą azylową, w tym grup wymagających szczególnego traktowania, do specjalnych ośrodków w części kontynentalnej; wprowadzania niezbędnych procedur umożliwiających zmniejszenie zaległości w instytucjach drugiej instancji i priorytetowe traktowanie osób ubiegających się o azyl już obecnych na wyspach; oraz rozbudowy infrastruktury detencyjnej wykorzystywanej przed wydaleniem na wyspach, na których 5 Według oficjalnych danych tureckich, na dzień 27 lipca 2017 r. Turcja przyznała ochronę czasową Syryjczykom. 6 COM(2016) 792 final z dnia 8 grudnia 2016 r. Wspólny plan działania został zatwierdzony na sesji Rady Europejskiej w grudniu 2016 r.: 3

5 funkcjonują hotspoty, w celu zwiększenia tempa powrotów. Szczególny nacisk nadal kładziono na środki pozwalające zapewnić skuteczną ochronę grup wymagających szczególnego traktowania, na przykład ponownie podkreślając potrzebę wyznaczenia funkcjonariuszy ds. ochrony dzieci w ośrodkach recepcyjnych, w tym we wszystkich hotspotach, w których przebywają dzieci. Skuteczna realizacja postanowień oświadczenia UE-Turcja wymaga nieustannych wysiłków ze strony wszystkich państw członkowskich jako pilnej odpowiedzi na potrzeby stwierdzone przez Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu oraz Europejską Straż Graniczną i Przybrzeżną. Obejmuje to oddelegowanie funkcjonariuszy na wystarczająco długie okresy i zgodnie z przedstawionymi profilami, zwłaszcza jeśli chodzi o oddelegowanie ekspertów ds. azylu na wyspach, na których funkcjonują hotspoty, w tym osób wyspecjalizowanych w określaniu podatności na zagrożenia. Niedobory zidentyfikowane w poprzednich sprawozdaniach nie zostały jednak w pełni rozwiązane. Na dzień 4 września Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu miał rozlokowanych w Grecji 98 tłumaczy ustnych i 96 ekspertów z państw członkowskich. Wszyscy z nich pracowali w hotspotach, z czego 84 zajmowało się konkretnymi przypadkami. Oznacza to, że obecnie brakuje 54 ekspertów. Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna rozlokowała 888 funkcjonariuszy w ramach wspólnej operacji Posejdon, z których 35 zajmuje się działaniami na rzecz wsparcia readmisji jako części realizacji postanowień oświadczenia. We wrześniu niedobór wynosi 11, a w październiku 13 ekspertów na potrzeby programu readmisji w ramach oświadczenia UE-Turcja. Liczba zaproszonych funkcjonariuszy oddelegowanych przez państwa członkowskie i przeszkolonych przez Europol wynosi 278. Są oni rozmieszczani rotacyjnie na okres trzech miesięcy w pięciu hotspotach w Grecji i czterech hotspotach we Włoszech w celu przeprowadzania dodatkowych kontroli bezpieczeństwa. Obecnie 10 zaproszonych funkcjonariuszy rozmieszczonych jest w greckich hotspotach, a dwóch funkcjonariuszy Europolu pracuje w oddziale regionalnej grupy zadaniowej Unii Europejskiej w Pireusie, zajmując się koordynacją. Regionalna grupa zadaniowa Unii Europejskiej to ważne forum, które pozwala koordynować działania na morzu i na lądzie, oraz zapewnia przepływ informacji między krajowymi zainteresowanymi stronami i agencjami UE. W wyniku zintensyfikowanych działań podejmowanych od kwietnia w celu rozwiązania kwestii przekrojowych w hotspotach zaczęto także zapraszać greckie władze na odbywające się co dwa tygodnie posiedzenia grupy. Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna kontynuowała współpracę z NATO oraz z grecką i turecką strażą przybrzeżną. Turecka straż przybrzeżna kontynuowała aktywne patrolowanie i zapobieganie wyjazdom z Turcji. Działania informacyjne W oparciu o trwające projekty na Chios i Lesbos nowo utworzone stanowiska informacyjne na wyspach Samos i Kos zaczęły udzielać informacji migrantom i osobom ubiegającym się o azyl o ich prawach, obowiązkach i dostępnych możliwościach, w tym w zakresie azylu lub powrotów. Komisja naciska na grecki departament przyjmowania i identyfikacji, aby takie 4

6 stanowiska informacyjne zostały stworzone we wszystkich hotspotach, podkreślając ich konieczność. Główne wyzwania i kolejne kroki Państwa członkowskie powinny niezwłocznie udostępnić personel niezbędny Europejskiemu Urzędowi Wsparcia w dziedzinie Azylu oraz Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. Należy kontynuować wysiłki na rzecz wdrożenia działań określonych we wspólnym planie działania w zakresie realizacji postanowień oświadczenia UE-Turcja. 2. Powrót wszystkich nowych nielegalnych migrantów z Grecji do Turcji Oświadczenie przewiduje powrót wszystkich nowych nielegalnych migrantów i osób ubiegających się o azyl, którzy dotarli na wyspy greckie z Turcji po dniu 20 marca 2016 r. i których wnioski o udzielenie azylu zostały uznane za niedopuszczalne lub nieuzasadnione. Działania te prowadzone są w ścisłej zgodności z wymogami prawa UE i prawa międzynarodowego oraz przy pełnym poszanowaniu zasady non-refoulement 7. Stan obecny Od opublikowania poprzedniego sprawozdania do dnia 4 września 2017 r. na podstawie oświadczenia UE-Turcja zawrócono 97 osób, które dostały się do Grecji przez Turcję, w tym 11 Syryjczyków. Pozostałe osoby były obywatelami: Algierii (30), Pakistanu (27), Bangladeszu (5), Iraku (4), Maroka (3), Kamerunu (2), Haiti (2), Iranu (2), Nigerii (2), Senegalu (2), Libanu (1), Afganistanu (1), Egiptu (1), Konga (1), Gambii (1), Wybrzeża Kości Słoniowej (1) i Zimbabwe (1). Łączna liczba migrantów zawróconych do Turcji od daty przyjęcia oświadczenia UE-Turcja wynosi osób 8. Liczba powrotów z wysp greckich do Turcji nadal jest znacznie niższa niż liczba osób przybywających, przez co stale wzrasta presja na hotspoty na wyspach. Jest to łącznym wynikiem nagromadzonych zaległości w rozpatrywaniu wniosków azylowych w drugiej instancji na wyspach greckich oraz niedostatecznych zdolności w zakresie przetwarzania poprzedzającego powroty i przetrzymywania, zwłaszcza na wyspach Chios i Samos. Zdolności w zakresie przetrzymywania przed wydaleniem zwiększyły się na wyspach Lesbos i Kos. Brak aktualnych informacji dotyczących przydzielanego schronienia utrudnia identyfikację i zatrzymywanie migrantów, wobec których wydano w drugiej instancji negatywne decyzje o udzieleniu azylu. W tym celu pilnie potrzebna jest rejestracja migrantów 7 Każdy, kto przybył na wyspy greckie po dniu 20 marca 2016 r., ma prawo do ubiegania się o azyl. Każdy wniosek jest rozpatrywany indywidualnie z uwzględnieniem konkretnej sytuacji wnioskodawcy, zgodnie z dyrektywą w sprawie procedur azylowych. Sposób ten wyklucza wszelkiego rodzaju wydalenie zbiorowe. Osoby ubiegające się o azyl mają prawo do odwołania oraz prawo do skutecznego sądowego środka ochrony prawnej przeciwko jakiejkolwiek negatywnej decyzji w sprawie ich wniosku o udzielenie azylu. Grecja oraz Turcja podjęły odpowiednie kroki prawne w celu zapewnienia pełnego przestrzegania prawa UE i prawa międzynarodowego i obecnie je wdrażają. 8 Od dnia 20 marca 2016 r. na podstawie oświadczenia UE-Turcja odbyło się powrotów do Turcji, natomiast na podstawie protokołu dwustronnego między Grecją a Turcją 589 powrotów. Osoby zawrócone otrzymały uprzednio negatywne decyzje w sprawie udzielenia azylu (w tym negatywne decyzje wydane w drugiej instancji), wycofały swoje wnioski o objęcie ochroną międzynarodową, bądź też nie złożyły wniosków o udzielenie azylu bezpośrednio po przybyciu. 5

7 przebywających w oficjalnych miejscach zakwaterowania na wyspach oraz regularne monitorowanie obecności migrantów i statusu wniosków o azyl. Od czasu publikacji ostatniego sprawozdania 372 migrantów dobrowolnie powróciło z wysp do swojego kraju pochodzenia (jak również 929 osób z części kontynentalnej) dzięki pomocy finansowej lub rzeczowej udzielanej w ramach programu wspomaganych dobrowolnych powrotów i reintegracji. Oznacza to, że od uruchomienia w 2016 r. tego programu skorzystało z niego około migrantów. Grecja powinna dążyć do pełnego wykorzystania i pełnego uczestnictwa w programach powrotowych finansowanych z funduszy UE (zwłaszcza w programie sieci europejskiego instrumentu reintegracji) w celu zwiększenia swoich zdolności w tym zakresie, w drodze ścisłej i aktywnej współpracy z najważniejszymi agencjami wykonawczymi oraz pełnego wykorzystania dostępnego wsparcia. Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji w dalszym ciągu zapewniała stałą obecność na pięciu wyspach będących hotspotami, promując program wspomaganych dobrowolnych powrotów i reintegracji oraz udzielając informacji indywidualnym osobom. Do tej pory 9 57 zawróconych migrantów, którzy nie pochodzą z Syrii, przedłożyło władzom tureckim wnioski o przyznanie statusu ochrony międzynarodowej: dwóm osobom przyznano status uchodźcy, 39 wniosków oczekuje na rozpatrzenie, dziewięć osób otrzymało decyzje negatywne osób zawrócono do ich kraju pochodzenia. Do tej pory wstępną rejestracją na potrzeby ochrony czasowej objęto wszystkich zawróconych Syryjczyków, z wyjątkiem 16 osób, które zdecydowały się dobrowolnie powrócić do Syrii; 19 Syryjczyków postanowiło pozostać w obiektach zakwaterowania zapewnionych przez władze tureckie, a 177 z nich zdecydowało, że chcą zamieszkać na zewnątrz. Środki prawne Jeżeli chodzi o sprawy prowadzone na wyspach greckich, całkowita liczba odwołań od wydanych do tej pory w pierwszej instancji negatywnych decyzji 11 służb azylowych w sprawie dopuszczalności i zasadności wynosi Na wspomnianych spraw odwoławczych decyzje w drugiej instancji wydano w odniesieniu do 2,398 spraw (tj. w 58 % spraw). Dotychczas spośród 556 decyzji odwoławczych w sprawie dopuszczalności w drugiej instancji podtrzymano 135 decyzji wydanych w pierwszej instancji stwierdzających niedopuszczalność wniosków, natomiast w 421 decyzjach odwoławczych wydanych w drugiej instancji uchylono decyzje wydane w pierwszej instancji stwierdzające niedopuszczalność wniosków 13. Jeżeli chodzi o decyzji odwoławczych w sprawie zasadności, w decyzjach wydanych w drugiej instancji podtrzymano negatywne decyzje wydane w pierwszej instancji, a w przypadkach takie decyzje zostały uchylone. Ponadto w 13 przypadkach udzielono ochrony uzupełniającej. W okresie objętym sprawozdaniem Zgodnie z informacjami otrzymanymi od władz tureckich. 10 Ponadto siedem wniosków zaklasyfikowano jako inne (wycofany itp.). 11 Od czasu publikacji oświadczenia na dzień 27 sierpnia 2017 r. na wyspach greckich złożono łącznie wnioski o udzielenie azylu. Ze wspomnianych wniosków, od dnia 20 marca 2016 r. greckie służby azylowe podjęły decyzje w kontekście procedur na wyspach, w tym decyzje w sprawie dopuszczalności i w sprawie zasadności. 12 Stan na dzień 27 sierpnia 2017 r. 13 W łącznej liczbie decyzji uwzględniono decyzje wydane w drugiej instancji uchylające decyzje wydane w pierwszej instancji stwierdzające niedopuszczalność wniosków, jak również decyzje przyznające status uchodźcy. 14 Ta łączna liczba nie obejmuje decyzji w drugiej instancji przyznających status uchodźcy, jak również odrzucających wydane w pierwszej instancji decyzje o niedopuszczalności. 6

8 sprawy odwoławcze zamknięto z przyczyn innych niż orzeczenie w sprawie zasadności odwołania, tj. nieuchylonego wyraźnego i dorozumianego wycofywania sprawy. Liczba 15 komitetów odwoławczych i sprawozdawców 16, którzy pomagają zgromadzić fakty związane ze sprawą, argumenty osoby wnoszącej odwołanie i informacje o jej kraju pochodzenia, nie zmieniła się od ostatniego sprawozdania. Grecki Urząd Apelacyjny w dalszym ciągu usprawnia procedury, na przykład poprzez skuteczniejsze identyfikowanie priorytetowych spraw na podstawie wykazów miejsc schronienia dostarczonych przez grecki departament rejestracji i identyfikacji na wyspach lub poprzez postępy we wprowadzaniu permanentnego narzędzia informatycznego do umawiania spotkań, co umożliwiło by także takie wyspecjalizowanie komisji, by rozpatrywały tylko akta osób z konkretnych krajów pochodzenia. Oprócz zagwarantowania, że Urząd Apelacyjny jest odpowiednio wyposażony (tj. posiada odpowiednie materiały i sprzęt biurowy), wdrożenie tych postanowień służyło usprawnieniu pracy komitetów odwoławczych i skróceniu czasu oczekiwania na wyspie przez osoby wnoszące odwołanie od decyzji wydanych w drugiej instancji, tj. zapewniło przyznawanie ochrony międzynarodowej osobom potrzebującym i kierowanie nielegalnych migrantów do procedury powrotu. Jednakże pomimo tych działań komitety odwoławcze nadal zbyt wolno podejmowały decyzje (od publikacji poprzedniego sprawozdania średnio w tempie około 30 decyzji tygodniowo). Do tej pory wydały one tylko decyzji w kontekście oświadczenia UE-Turcja 132 w sprawie dopuszczalności i w sprawie zasadności. Władze greckie przyznają, że zwiększenie wydajności komitetów odwoławczych jest niezbędne i powinno zostać przeprowadzone niezwłocznie i badają możliwe dalsze środki. Zgromadzenie plenarne greckiej Rady Państwa nie przyjęło jeszcze decyzji w dwóch sprawach przedstawionych dnia 10 marca 2017 r. dotyczących możliwości uznania Turcji za bezpieczny kraj trzeci do celów powrotu dwóch Syryjczyków ubiegających się o azyl, którzy odwołali się od decyzji wydanych w drugiej instancji potwierdzających wydane w pierwszej instancji decyzje o niedopuszczalności ich spraw. Nie podano także daty, kiedy decyzje te miałyby zostać wydane. Działania operacyjne Według władz greckich na wyspach przebywa obecnie migrantów. Oficjalne zdolności przyjmowania udostępnione przez władze greckie na wyspach, na których funkcjonują hotspoty, wynosiły miejsc w hotspotach obsługiwanych przez grecki departament przyjmowania i identyfikacji i 228 miejsc dla małoletnich bez opieki w ośrodkach prowadzonych przez Krajowe Centrum Solidarności Społecznej. Do tej liczby doliczyć należy 1031 miejsc udostępnionych w ramach finansowanego przez UE programu 15 Obecnie dwanaście komitetów odwoławczych podejmuje decyzje w sprawach odwołań od decyzji wydawanych w pierwszej instancji przez greckie służby azylowe. Ponadto jeden komitet odwoławczy zastępuje pozostałe komitety w przypadku, gdy nie są one w stanie funkcjonować (np. ze względu na spowodowany różnymi przyczynami brak większości członków). 16 Dziesięciu sprawozdawców zatrudnionych przez organ odwoławczy i dwunastu sprawozdawców oddelegowanych do organu odwoławczego przez Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu. 17 Podtrzymanie negatywnych decyzji wydanych w pierwszej instancji w sprawach, uchylenie ich w 17 sprawach oraz przyznanie ochrony uzupełniającej w 12 przypadkach. 18 Stan na dzień 3 września 2017 r. Biorąc pod uwagę, że istnieją doniesienia kwestionujące te liczby, Komisja zwraca się do władz greckich o wyjaśnienie, jaka liczba migrantów przebywa na wyspach i w hotspotach. Taka przejrzystość pomoże w procesie planowania i realizacji. 7

9 wynajmu realizowanego przez biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców 19. Władze greckie, także dzięki wsparciu Komisji, podejmowały dalsze działania na rzecz poprawy warunków w hotspotach i na wyspach poprzez modernizację ośrodków i zapewnienie wydajniejszych procedur. Grecki departament przyjmowania i identyfikacji rozpoczął działania zmierzające do sporządzenia regularnych wykazów przydzielanego schronienia dla każdej wyspy, na której funkcjonuje hotspot. Przy wsparciu Komisji zapoczątkowany został proces wymiany danych z tych wykazów między greckim departamentem przyjmowania i identyfikacji, greckimi służbami azylowymi i komitetami odwoławczymi, co przyczyni się do zmniejszenia zaległości w rozpatrywaniu wniosków o udzielenie azylu w pierwszej i drugiej instancji. Grecki departament przyjmowania i identyfikacji musi teraz zapewnić regularną aktualizację wykazów przydzielanego schronienia, w tym wykazów dotyczących obozów znajdujących się pod zarządem gmin oraz programu wynajmu realizowanego przez biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, i musi nadal regularnie udostępniać te wykazy właściwym organom władzy. W celu wzmocnienia powrotów w sierpniu na wyspie Kos ukończono budowę ośrodka zatrzymania przed wydaleniem, zwiększając ilość dostępnych w nim miejsc do 500. Zakończono prace nad obszarami zatrzymania przed wydaleniem w hotspocie na wyspie Lesbos; ośrodek osiągnął teraz pełną zdolność operacyjną 210 miejsc. Na Samos podpisano wspólną decyzję ministerialną o zawarciu umowy na budowę ośrodka zatrzymania przed wydaleniem, jednak prace nie mogły się rozpocząć, ponieważ przeznaczony pod budowę teren jest obecnie wykorzystywany do kwaterowania migrantów, którzy pilnie muszą zostać przeniesieni w inne miejsce. Na wyspie Chios nie poczyniono postępów w budowie ośrodka zatrzymania przed wydaleniem, głównie z powodu sprzeciwu lokalnych mieszkańców. Plany ewakuacji zostały przygotowane przez grecką policję dla wszystkich hotspotów i udostępnione koordynatorom hotspotów. Szkolenia w zakresie bezpieczeństwa zostały zorganizowane we wszystkich hotspotach, a alarmy próbne pomyślnie przeprowadzono na wyspach Chios, Kos, Leros, Samos oraz Lesbos. Podjęte działania nie są jednak wystarczające, aby zaradzić sytuacji na wyspach i w związku z tym wzywa się władze greckie do podjęcia niezbędnych kroków już określonych w ostatnim sprawozdaniu. Należy zwłaszcza skrócić czas między wystąpieniem z wnioskiem a jego złożeniem zgodnie z art. 6 ust. 2 dyrektywy w sprawie procedur azylowych, zgodnie z którym władze greckie są zobowiązane zapewnić, że osoba występująca z wnioskiem o udzielenie azylu ma rzeczywistą możliwość jak najszybszego złożenia wniosku. Wsparcie finansowe UE dla Grecji 19 Dane przedstawione przez grecki krajowy ośrodek koordynacji ds. granic, migracji i azylu, który przejął od greckiej policji zadanie dostarczania danych o zdolnościach przyjmowania na wyspach. W raportach krajowego ośrodka koordynacji ds. granic, migracji i azylu nie uwzględnia się zdolności obozów znajdujących się pod zarządem gmin, które to dane były wcześniej uwzględniane w raportach greckiej policji, natomiast uwzględnia się te dotyczące liczby miejsc dla małoletnich bez opieki w ośrodkach prowadzonych przez Krajowe Centrum Solidarności Społecznej. 8

10 Poczyniono dalsze postępy w zapewnianiu bardziej zrównoważonego podejścia do rozwiązania problemów związanych z migracją, stopniowo przechodząc z Instrumentu na rzecz Wsparcia Doraźnego w UE i pomocy doraźnej w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego na finansowanie w ramach wieloletnich programów krajowych dla Grecji w ramach tych dwóch funduszy. Zgodnie z planem finansowym na 2017 r. dla ośrodków recepcyjnych w Grecji, władze greckie podjęły niezbędne działania w celu zapewnienia środków finansowych w ramach programów krajowych w celu świadczenia usług recepcyjnych na wyspach i prowadzenia schronisk dla małoletnich bez opieki. W dniu 16 sierpnia 2017 r. krajowy program w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji dotyczący Grecji został zmieniony, aby zasilić priorytety polityki w dziedzinie integracji i powrotów dodatkowymi funduszami (28 mln EUR). Dzięki temu całkowita kwota przeznaczona na programy krajowe Grecji w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego wyniesie 537 mln EUR dostępne na lata Ponadto od 2015 r. z Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego dostarczono znaczną pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych, w wysokości około 371,2 mln EUR. Była ona przeznaczona na wsparcie Grecji w jej działaniach na rzecz modernizacji i budowy ośrodków recepcyjnych oraz zwiększenie zdolności tego państwa w zakresie zarządzania migracją, azylem i granicami. Taka pomoc obejmuje dwie dotacje przyznane niedawno w dniach 6 i 31 lipca 2017 r. Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców. Stanowią one wsparcie dla rządu greckiego, koncentrują się na wschodnich wyspach Morza Egejskiego i mają zapewnić ciągłość świadczenia usług, przy czym działania zostają przeniesione z pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych do krajowych programów dla Grecji w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Na dzień 4 września 2017 r. podpisano umowy z 15 partnerami zaangażowanymi w pomoc humanitarną na kwotę 410,6 mln EUR w ramach Instrumentu na rzecz Wsparcia Doraźnego w UE. Zgodnie z planem finansowym z 2017 r. dla ośrodków recepcyjnych w Grecji, stopniowo przestawia się priorytety Instrumentu na rzecz Wsparcia Doraźnego w UE z obozów na wynajmowane miejsca noclegowe (dla osób) i na rozszerzanie wielofunkcyjnego programu pieniężnego, aby objąć również wtedy, gdy to możliwe żywność. W odniesieniu do tych dwóch priorytetów, w lipcu 2017 r. uruchomiono program wsparcia doraźnego na rzecz integracji i zakwaterowania. Składa się on z dwóch umów (o wartości odpowiednio 93,5 mln EUR i 57,7 mln EUR) z Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, który już realizuje działania z partnerami, i w zakresie najmowania kwater wdrażany jest we współpracy z władzami lokalnymi. Kwota 34,9 mln EUR pozostaje dostępna do końca roku na zaspokojenie dalszych potrzeb. W tym kontekście finalizowane są obecnie negocjacje z partnerami zaangażowanymi w pomoc humanitarną w odniesieniu do nowych projektów, jak również dodatkowych przydziałów do projektów już wdrażanych. Główne wyzwania i kolejne kroki Pilne przyspieszenie rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu oraz znaczne zwiększenie liczby decyzji podejmowanych przez poszczególne komitety odwoławcze, nadanie priorytetu odwołaniom złożonym na wyspach i zwiększenie tempa powrotów do Turcji na podstawie oświadczenia UE-Turcja; Zapewnianie niezbędnej zdolności w zakresie przyjmowania i przebywania przed wydaleniem na wszystkich wyspach; 9

11 Zapewnienie w trybie pilnym terminowego, sprawnego i skutecznego wykorzystania dostępnych funduszy UE w ramach programów krajowych Grecji. 3. System przesiedleń jeden za jednego z Turcji do UE Stan obecny Na dzień 4 września łączna liczba Syryjczyków przesiedlonych z Turcji do UE w ramach przesiedleń jeden za jednego wynosiła W okresie objętym sprawozdaniem do 15 państw członkowskich (Austria, Belgia, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Portugalia, Rumunia, Szwecja, Włochy) przesiedlono Syryjczyków 20. Łączna liczba osób zatwierdzonych i oczekujących na przesiedlenie wynosi obecnie Po nieznacznym spadku liczby miesięcznych przesiedleń, które osiągnęły szczytowy poziom w maju 2017 r., nadal istnieje potrzeba zwiększenia stałego tempa przesiedlania z obecnego poziomu, aby pokazać, że alternatywny legalny sposób na dostanie się do UE pozostaje otwarty dla syryjskich uchodźców w Turcji. To równomierne tempo przesiedleń powinno zostać utrzymane w celu spełnienia zobowiązań na 2017 r. opiewających na osób, jak wcześniej podkreślono. Państwa członkowskie nadal czynią wyraźne postępy w przygotowaniach do kolejnych akcji przesiedlenia, w tym do wizyt w Turcji w celu przeprowadzenia wywiadów z kandydatami do przesiedlenia. W 2017 r. władze tureckie przedłożyły Wysokiemu Komisarzowi Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców nowe listy kandydatów do przesiedleń zawierające nazwiska blisko osób. 13 państw członkowskich jeszcze nie dokonało przesiedleń z Turcji 21. Malta odbyła wizytę selekcyjną w Turcji w lipcu, Cypr ma przeprowadzić akcje przesiedlenia w najbliższych tygodniach, a Chorwacja zwiększyła swoje zobowiązania z 30 do 150 osób i zamierza odbyć wizytę weryfikacyjną na początku października. Słowenia zwróciła się do UNHCR z wnioskiem o przesiedlenie 60 osób w ramach oświadczenia UE-Turcja. Działania operacyjne Kwestionariusz opracowany przez delegaturę UE we współpracy z państwami członkowskimi i Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, który ma zapewnić syryjskim kandydatom do przesiedlenia wyczerpujące informacje na temat przyjmujących państw członkowskich, powinien być wkrótce wykorzystywany podczas rozmów z syryjskimi kandydatami w celu zmniejszenia liczby rezygnacji. Główne wyzwania i kolejne kroki Zapewnienie odpowiedniego tempa przesiedleń. 4. Zapobieganie powstawaniu nowych morskich lub lądowych szlaków nielegalnej migracji 20 Ponadto od dnia 4 kwietnia 2016 r. Norwegia przesiedliła 629 Syryjczyków z Turcji. 21 Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Republika Czeska, Dania, Grecja, Węgry, Irlandia, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Zjednoczone Królestwo. 10

12 Nie ma dowodów na to, by wysiłki na rzecz kontrolowania przepływu migrantów na szlaku wschodniośródziemnomorskim spowodowały jakiekolwiek znaczące przesunięcia szlaków z Turcji. Jednakże od czasu publikacji szóstego sprawozdania, pomimo dalszego prowadzenia przez Turcję operacji Aegean Hope i Safe Med 22, w okresie od 9 czerwca do 3 września, z Turcji do Włoch przybyły 23 łodzie, na pokładzie których znajdowało się łącznie migrantów, a na Cypr dopłynęły dwie łodzie przewożące łącznie 228 migrantów, z czego wszyscy byli Syryjczykami. Liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekraczania granic lądowych Turcji z Bułgarią i Grecją w ciągu ostatnich sześciu miesięcy ogólnie wydaje się utrzymywać na niskim poziomie: średnio dziennie odnotowywano dwanaście nielegalnych przekroczeń na granicy z Grecją i dwa na granicy z Bułgarią. Jednakże w ostatnim kwartale odnotowano wzrost liczby wykrytych przypadków na granicy z Grecją, przez co do 18 wzrosła średnia dzienna dla tego okresu. Sytuacja w tym miejscu powinna być uważnie monitorowana. Na granicy bułgarsko-tureckiej rozmieszczonych jest obecnie 87, a na granicy grecko-tureckiej 20 funkcjonariuszy Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej. 5. Program dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych Negocjacje w sprawie standardowych procedur operacyjnych dla programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych z uczestniczącymi państwami i z Turcją posuwają się naprzód, a celem jest jak najszybsze ich uzgodnienie. Szybkie uzgodnienie standardowych procedur operacyjnych i przyjęcie decyzji o ich uruchomieniu przyczyniłoby się do realizacji zapisów oświadczenia i dałoby Syryjczykom bezpieczną i legalną alternatywę wobec nielegalnej migracji do Unii. 6. Liberalizacja reżimu wizowego Jeżeli chodzi o wdrażanie planu działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego, w poprzednich sprawozdaniach wskazano siedem kryteriów, które nadal pozostają niespełnione: wydawanie biometrycznych dokumentów podróży w pełni zgodnych z normami UE; przyjęcie środków przeciwdziałania korupcji przewidzianych w planie działania na rzecz liberalizacji reżimu wizowego; zawarcie umowy o współpracy operacyjnej z Europolem; dokonanie przeglądu przepisów i praktyk w zakresie terroryzmu zgodnie z normami europejskimi; dostosowanie przepisów o ochronie danych osobowych do norm UE; zapewnianie skutecznej współpracy sądowej w sprawach karnych ze wszystkimi państwami członkowskimi UE; wdrożenie wszystkich postanowień umowy o readmisji między UE a Turcją, w tym postanowień dotyczących obywateli państw trzecich, które wchodzą w życie w dniu 1 października 2017 r. Komisja w dalszym ciągu zachęca Turcję do jak najszybszego spełnienia wszystkich jeszcze niespełnionych kryteriów przewidzianych w planie działania na rzecz liberalizacji reżimu 22 W działaniach tych bierze udział pracowników, 65 łodzi straży przybrzeżnej, dwie łodzie ratunkowe, dziesięć śmigłowców i trzy stałopłaty. Według informacji przekazanych przez władze tureckie, jak dotąd w 2017 r. w ramach operacji Aegean Hope zatrzymano nielegalnych migrantów, a w ramach operacji Safe Med

13 wizowego. Komisja i Turcja prowadzą dialog w celu wypracowania odpowiednich rozwiązań, w tym zmian legislacyjnych i proceduralnych niezbędnych do spełnienia wszystkich jeszcze niespełnionych kryteriów. 7. Instrument Pomocy dla Uchodźców w Turcji Od czasu publikacji szóstego sprawozdania Komisja zintensyfikowała wysiłki na rzecz zaspokojenia najważniejszych potrzeb uchodźców i społeczności przyjmujących uchodźców w Turcji. W ramach przyznanej kwoty 2,9 mld EUR umowy podpisano w odniesieniu do 48 projektów na kwotę 1,664 mld EUR (wzrost z 1,572 mld EUR od czasu publikacji poprzedniego sprawozdania). Całkowita wypłacona kwota sięgnęła 838 mln EUR (wzrost z 811 mln EUR) i została przeznaczona na pomoc humanitarną i pozahumanitarną 23. Na ostatnim posiedzeniu Komitetu Sterującego, które odbyło się w dniu 28 czerwca 2017 r., potwierdzono, że finansowanie skoordynowane w ramach Instrumentu nadal miało znaczny bezpośredni wpływ w terenie. Pierwsze wyniki monitorowania w ramach wyników instrumentu zostały przedstawione Komitetowi Sterującemu 24. Komisja ściśle współpracuje z władzami tureckimi i innymi partnerami w celu zapewnienia, aby przyznana kwota prawie 1,4 mld EUR została zakontraktowana przed końcem 2017 r. oraz została szybko wdrożona i wypłacona. Przy realizacji Instrumentu zwraca się szczególną uwagę na sytuację praw człowieka w odniesieniu do uchodźców oraz wspiera w szczególności kobiety, dzieci i osoby niepełnosprawne. Komisja prowadziła dalsze działania na rzecz zapewnienia na wszystkich szczeblach widoczności wsparcia udzielanego w ramach Instrumentu uchodźcom i społecznościom ich przyjmującym w celu utrzymania świadomości i akceptacji społecznej. Wkład Turcji w te działania, w tym poprzez wspólne inicjatywy, będzie miał istotne znaczenie. Pomoc humanitarna Realizacja strategii pomocy humanitarnej w ramach Instrumentu zachowuje swoje tempo 25. Podpisano umowy na kwotę 593 mln EUR w ramach 35 projektów w zakresie pomocy humanitarnej realizowanych przez 19 partnerów, które służyły zaspokojeniu podstawowych potrzeb oraz zapewnieniu ochrony, dostępu do edukacji i służby zdrowia, a także żywności i schronienia. Z tych zakontraktowanych 593 mln EUR dotychczas wypłacono 463 mln EUR. Liczba uchodźców wymagających szczególnego traktowania, którzy otrzymują wsparcie za pośrednictwem Siatki bezpieczeństwa socjalnego w sytuacjach nadzwyczajnych, szybko 23 Środki zostaną w pełni wypłacone w transzach do czasu zakończenia projektów, zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami. W ramach działań na rzecz promocji Instrumentu powstała interaktywna mapa, która pozwala na bezpośrednią wizualizację lokalizacji i oczekiwanych wyników poszczególnych projektów: 24 Na przykład, według stanu na dzień 30 kwietnia 2017 r. (data graniczna 1. cyklu sprawozdawczości kwartalnej ram wyników), syryjskim uchodźcom w wieku szkolnym zapewniono transport, by mogli uczęszczać do szkoły, a w ramach podstawowej opieki zdrowotnej przeprowadzono konsultacji. Wystosowano także drugi kwartalny wniosek o dane pochodzące z monitorowania. 25 Działania zapewniające pomoc humanitarną w ramach tego Instrumentu będą wdrażane zgodnie z unijnym prawem pomocy humanitarnej i według zasad określonych w Konsensusie europejskim w sprawie pomocy humanitarnej. 12

14 wzrosła do osób 26. Celem Komisji jest udzielenie wsparcia za pośrednictwem tej siatki 1,3 mln uchodźców do końca 2017 r. Choć uchodźcy wciąż napotykają sporo trudności przy dostępie do Siatki bezpieczeństwa socjalnego w sytuacjach nadzwyczajnych, głównie związanych z rejestracją, UE i Turcja prowadzą współpracę w celu znalezienia rozwiązań, aby wszyscy uchodźcy wymagający szczególnego traktowania mogli występować ze stosownym wnioskiem. W lipcu miała miejsce druga z co dwumiesięcznych wypłat środków dla rodzin uchodźców w ramach warunkowego przekazywania środków pieniężnych przeznaczonych na kształcenie. Płatności otrzymuje obecnie ponad beneficjentów, a Komisja oczekuje, że w pierwszym roku z tego największego w historii programu kształcenia w sytuacjach nadzwyczajnych skorzysta bezpośrednio dzieci. Wraz z Organizacją Narodów Zjednoczonych i innymi partnerami realizowane są także inne projekty pomocy humanitarnej w dziedzinie podstawowej opieki zdrowotnej, w tym rehabilitacji fizycznej i zdrowia psychicznego, a także kształcenia pozaformalnego i ochrony. Działania w zakresie ochrony są w szczególności ukierunkowane na wspieranie uchodźców w zakresie rejestracji i zapewnianie im dostępu do usług świadczonych przez turecki rząd i organizacje pozarządowe. Komisja współpracuje z partnerami w celu sfinalizowania umów w ramach Planu wdrażania pomocy humanitarnej na 2017 r. dla Turcji. Działania te koordynowane są z tureckimi ministerstwami. Wdrożenie kwoty 714 mln EUR w ramach komponentu Instrumentu dotyczącego pomocy humanitarnej koncentruje się na udzielaniu ciągłego wsparcia niektórym z uchodźców wymagających szczególnego traktowania w Turcji oraz wysiłkach mających na celu zapewnienie im dostępu do usług świadczonych przez rząd. Siatka bezpieczeństwa socjalnego w sytuacjach nadzwyczajnych pozostaje głównym narzędziem niezbędnym do tego wdrożenia 27. Pierwsze umowy mają zostać podpisane już we wrześniu 2017 r. Pomoc pozahumanitarna W ramach komponentu Instrumentu dotyczącego pomocy pozahumanitarnej dotychczas umowy podpisano na kwotę 1,071 mld EUR, a płatności na rzecz partnerów wykonawczych sięgnęły kwoty 375 mln EUR. W dniu 15 czerwca 2017 r. podpisano z Bankiem Światowym umowę dotyczącą projektu o wartości 50 mln EUR, którego celem jest zwiększenie dostępu uchodźców i społeczności ich przyjmujących do krótko- i długoterminowego zatrudnienia, w tym zapewnienie środków pieniężnych na finansowanie programów pracy, szkoleń zawodowych i kursów językowych dla osób w dziesięciu regionach. W dniu 1 września 2017 r. podpisano z KfW przedłużenie projektu na kwotę 45 mln EUR w celu zapewnienia oprócz budowy stałych szkół, na które umowy zostały już podpisane ponad 40 szkół z prefabrykatów, które miałyby rozpocząć działalność w nadchodzącym roku szkolnym. 26 Po wprowadzeniu nowych wartości przekazów i rozszerzeniu kryteriów kwalifikowalności w czerwcu, uprawnione rodziny otrzymują obecnie miesięcznie 120 lir tureckich na osobę oraz dodatkowe dopłaty kwartalne. 27 Strategia ta oparta jest na trzech filarach: zaspokojenie podstawowych potrzeb; usługi zdrowotne; oraz wsparcie edukacji. Filary te są wspierane przez przekrojowe działania w zakresie ochrony. 13

15 Cztery dokumenty dotyczące działania (tj. wnioski o finansowanie w ramach regionalnego funduszu powierniczego UE w odpowiedzi na kryzys w Syrii ( regionalny fundusz powierniczy UE )) o wartości 131,5 mln EUR zostały przyjęte na posiedzeniu Zarządu regionalnego funduszu powierniczego UE w dniu 13 czerwca 2017 r. Celem trzech z tych wniosków jest poprawa dostępu syryjskich uchodźców do świadczeń zdrowotnych, zwiększenie odporności uchodźców syryjskich i społeczności przyjmujących oraz wzrost umiejętności życiowych uchodźców niebędących Syryjczykami. Czwarty wniosek koncentruje się zwłaszcza na wzmocnieniu pozycji kobiet i dziewcząt oraz ilustruje znaczenie, jakie Instrument przykłada do kwestii równości płci i ogólnie praw człowieka. W dniu 20 lipca 2017 r. dwa środki specjalne zostały dostosowane w celu lepszego zaspokojenia potrzeb uchodźców w Turcji. Zmieniony został specjalny środek o wartości 1,415 mld EUR z lipca 2016 r. zwiększono jego wartość o 10 mln EUR i dostosowano cele, aby ułatwić zawieranie umów na pozostałe projekty z międzynarodowymi instytucjami finansowymi. Takie dostosowanie umożliwia sfinansowanie nowej placówki szpitalnej w miejscowości Hatay, która zbudowana zostanie przez Agence Française de Développement, oraz szkół z prefabrykatów, o których mowa powyżej. Inna zmiana wprowadzona do specjalnego środka z kwietnia 2016 r. o wartości 60 mln EUR dotyczącego tureckiej Dyrekcji Generalnej ds. Zarządzania Migracją polegała na rozszerzeniu zakresu wsparcia udzielanego władzom tureckim w celu wzmocnienia ich zdolności w zakresie zarządzania, przyjmowania i goszczenia migrantów zawracanych do Turcji z państw członkowskich UE. Od ostatniego sprawozdania UE podjęła szereg środków mających pomóc w radzeniu sobie z presją wywieraną na lokalną infrastrukturę i usługi. Na przykład, od chwili oficjalnego otwarcia w maju pierwszy ośrodek zdrowia migrantów w Kilis osiągnął już znaczące wyniki: około Syryjczyków zostało tam przebadanych, w tym ponad 600 ciężarnych kobiet 28. Nowy ośrodek zdrowia migrantów powinien zostać uruchomiony w Ankarze we wrześniu 2017 r. Dodatkowe projekty dotyczące infrastruktury zdrowotnej i miejskiej, skupiające się przede wszystkim na zaopatrzeniu w wodę i zapewnieniu urządzeń sanitarnych, są obecnie przygotowywane i ukierunkowane na regiony najbardziej dotknięte przez kryzys. Główne wyzwania i kolejne kroki Szybkie podpisanie umów w odniesieniu do wszystkich pozostałych działań w ramach środków specjalnych i Planu wdrażania pomocy humanitarnej na 2017 r. dla Turcji oraz zapewnienie ich skutecznej realizacji zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami. 8. Udoskonalenie unii celnej Podczas spotkania w ramach dialogu politycznego wysokiego szczebla między UE a Turcją, jakie odbyło się w dniu 25 lipca 2017 r., obie strony uzgodniły, że modernizacja unii celnej pozostaje kwestią o priorytetowym znaczeniu w relacjach między Unią a Turcją. W związku z tym Komisja zachęca Radę do zakończenia prac nad wnioskiem Komisji dotyczącym otwarcia negocjacji z Turcją w sprawie poprawionych dwustronnych ram wymiany handlowej 29. Umożliwi to rozpoczęcie negocjacji dotyczących ważnej umowy, która, stosowana przez wszystkie państwa członkowskie, uwolni wciąż niewykorzystany potencjał wymiany handlowej i stosunków gospodarczych między UE a Turcją. 28 W okresie od maja 2017 r. do lipca 2017 r. 29 Komisja przyjęła swój wniosek dotyczący wytycznych negocjacyjnych w grudniu 2016 r. 14

16 9. Proces akcesyjny Jak dotąd w ramach negocjacji akcesyjnych otwarto 16 rozdziałów, z których jeden został tymczasowo zamknięty. W okresie objętym sprawozdaniem nie odbyły się żadne spotkania. UE oczekuje od Turcji poszanowania najwyższych standardów demokracji, praworządności i przestrzegania podstawowych wolności, w tym wolności słowa. 10. Sytuacja humanitarna w Syrii Wielkim problemem jest nadal sytuacja humanitarna w Syrii, gdzie 6,3 mln osób było zmuszonych zmienić miejsce pobytu, dużo z nich wielokrotnie, a 13,5 mln osób pilnie potrzebuje pomocy. W wyniku wystosowanego w 2017 r. apelu ONZ o przekazanie środków w wysokości 3,3 mld EUR przeznaczonych na potrzeby w Syrii zebrano jak dotąd 35 % tej kwoty. Według doniesień przemoc zmniejszyła się w niektórych obszarach od czasu utworzenia w całej Syrii stref deeskalacji konfliktu, lecz sytuacja pod względem humanitarnym i ochrony dla ludności cywilnej pozostaje bardzo trudna w wielu częściach kraju. W północnozachodniej Syrii w lipcu przeprowadzone zostały operacje wojskowe i doszło do walk między różnymi ugrupowaniami zbrojnymi. W ich wyniku śmierć ponieśli cywile, niektóre działania humanitarne musiały zostać czasowo zawieszone, a kluczowe przejście graniczne z Turcją zostało tymczasowo zamknięte. W Rakce wciąż dochodzi do masowych przesiedleń 30, odnotowuje się tam także ogromne zapotrzebowanie na pomoc zdrowotną, a także brak dostępu do wody pitnej oraz artykułów żywnościowych i nieżywnościowych. Sytuacja humanitarna na obszarach zdominowanych przez niepaństwowe grupy zbrojne pozostaje wyjątkowo niepokojąca, biorąc pod uwagę, że istnieją duże potrzeby. Wygląda na to, że sytuacja pogarsza się także w południowo-wschodniej Syrii, gdzie rośnie liczba osób wewnętrznie przesiedlonych. Kluczowym wyzwaniem pozostaje dostęp do ok. 4,5 mln osób znajdujących się na obszarach trudno dostępnych, w tym osób w miejscach oblężonych, chociaż konwojom humanitarnym Organizacji Narodów Zjednoczonych udało się dotrzeć w lipcu na niektóre tereny trudno dostępne i do oblężonego miasta Nashabiyeh. Do tej pory w 2017 r. pomoc Organizacji Narodów Zjednoczonych dotarła jedynie do 13 % i 39 % osób potrzebujących odpowiednio w obszarach trudno dostępnych i miejscach okupowanych. Podmioty działające w dziedzinie pomocy humanitarnej zgłosiły szereg przeszkód 31 utrudniających dostarczanie pomocy humanitarnej. Nadal coraz większe znaczenie ma pomoc transgraniczna. Większość dostaw transgranicznych odbywa się z Turcji i Jordanii, które nadal ułatwiają przekazywanie pomocy wszystkimi możliwymi szlakami. UE wspiera transgraniczne operacje ratunkowe z Turcji, 30 Ponad osób zostało przesiedlonych od dnia 1 lipca, a ponad od dnia 1 kwietnia (Briefing zastępcy koordynatora pomocy kryzysowej przy Radzie Bezpieczeństwa ONZ ( 31 Należy do nich brak zezwoleń administracyjnych i zaproszeń, brak bezpieczeństwa i toczące się walki, arbitralne ograniczenia wprowadzane przez grupy zbrojne, grupy zaklasyfikowane przez Radę Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych jako grupy terrorystyczne i samozwańcze władze lokalne. 15

17 służące dotarciu do mieszkańców północnej Syrii za pośrednictwem partnerskich organizacji humanitarnych, celem zapewnienia żywności, wody, schronienia, opieki zdrowotnej i ochrony najbardziej potrzebującej ludności. Ponowna rejestracja i zapewnienie odpowiedniego otoczenia regulacyjnego dla międzynarodowych organizacji pozarządowych w Turcji wydaje się mieć wpływ na ich zdolność do przeprowadzania operacji pomocy wewnątrz Syrii. W świetle utrzymującej się przemocy i ogromnego zapotrzebowania na pomoc humanitarną UE nieustannie zachęca wszystkie strony do wywiązywania się z zobowiązań złożonych na mocy międzynarodowego prawa humanitarnego i do zagwarantowania, by ochrona ludności cywilnej z każdego możliwego punktu dostępu, w tym z Turcji i Jordanii, była podstawowym priorytetem. Dotyczy to również koncepcji stref deeskalacji w całej Syrii. UE z zadowoleniem przyjmuje wszystkie wysiłki w tym zakresie, o ile przestrzegane są postanowienia międzynarodowego prawa humanitarnego. 11. Wnioski Oświadczenie UE-Turcja w dalszym ciągu przynosi rzeczywiste efekty. Zmniejszyła się liczba nielegalnych i niebezpiecznych przepraw oraz liczba ofiar śmiertelnych na Morzu Egejskim. Ponadto, co równie ważne, udało się zapewnić praktyczne wsparcie dla uchodźców syryjskich i przyjmujących ich społeczności w Turcji w ramach Instrumentu Pomocy dla Uchodźców w Turcji oraz przesiedlając w sposób bezpieczny Syryjczyków z Turcji do Europy. Czynniki skłaniające do nielegalnej migracji do Europy jednak wciąż istnieją i dlatego właśnie oświadczenie UE-Turcja odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu skutecznego i wspólnego rozwiązywania problemu migracji w regionie wschodniośródziemnomorskim przez UE i Turcję. Konieczne są nieustające wysiłki i wola polityczna wszystkich stron w celu zapewnienia pełnej i trwałej realizacji oświadczenia UE-Turcja. Należy nieustannie zwiększać tempo zawierania umów i realizacji projektów w ramach Instrumentu, aby przyspieszyć udzielanie konkretnego wsparcia uchodźcom syryjskim i przyjmującym ich społecznościom w Turcji. Należy utrzymać aktualne tempo i zobowiązania państw członkowskich dotyczące przesiedlenia uchodźców syryjskich z Turcji do Europy. Działania te ułatwi szybkie przyjęcie programu dobrowolnego przyjmowania ze względów humanitarnych. Poprawa sytuacji na wyspach greckich pilnie wymaga znacznych dodatkowych wysiłków ze strony władz greckich, agencji UE i państw członkowskich na rzecz zwiększania zdolności administracji greckiej w zakresie zarządzania w dziedzinie migracji i azylu oraz zwiększenia liczby powrotów do Turcji osób, które nie są upoważnione do pozostania w Grecji, przy pełnym poszanowaniu prawa unijnego i międzynarodowego. Komisja będzie nadal prowadziła swoje prace i przedstawiała regularnie sprawozdania z poczynionych postępów. 16