NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie Kraków, dnia grudnia 2009 r. P/09/162 LKR /2009 Pan Włodzimierz Więckowski Dyrektor Zakładu Karnego Nowy Wiśnicz Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie przeprowadziła w Zakładzie Karnym w Nowym Wiśniczu, zwanym dalej ZK, kontrolę funkcjonowania Zespołu Szkół Nr 1 w Nowym Wiśniczu (ZS) w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2009 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole podpisanym w dniu 9 grudnia 2009 r. i omówione na naradzie pokontrolnej dnia 14 grudnia br., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NIK pozytywnie ocenia działania Zespołu Szkół w kontrolowanym zakresie, zwracając jednocześnie uwagę na uchybienia, które miały charakter głównie formalny i nie powodowały negatywnych skutków w działalności Zespołu. PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące oceny cząstkowe. 1. W ZK nie wyodrębniono komórki organizacyjnej odpowiadającej za przeprowadzenie kontroli wewnętrznych. Pozytywnie naleŝy ocenić uregulowanie zarządzeniem Dyrektora z dnia 22 września 2006 r. sprawowanie kontroli funkcjonalnej. 2. ZS został utworzony decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania z dnia 20 sierpnia 1978 r. nr 29/78. Działające w ramach ZS Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (LU) oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa dla Dorosłych (ZSZ) powstały na ul. Łobzowska 67, Kraków tel.: (0-12) , fax: (0-12) , LKR@nik.gov.pl

2 mocy decyzji Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 sierpnia 2004 r. Wszystkie rodzaje szkół posiadały aktualne statuty organizacyjne. Badanie statutu ZSZ wykazało, Ŝe nie posiadał on daty zatwierdzenia, nie określał organizacji pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych, co było wymagane postanowieniami 9 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm.). Statut ZSZ nie określał równieŝ przypadków w których uczeń moŝe zostać skreślony z listy uczniów, co było wymagane postanowieniami art. 60 ust. 1 pkt 7 z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz ze zm.). Uregulowania te były natomiast zawarte w statucie Zespołu Szkół. 3. Dla kaŝdej ze szkół działających w ramach ZS zostały ustalone szkolne plany nauczania, zgodnie z wymogami 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.). Szczegółowa analiza realizacji szkolnych planów nauczania wykazała jednak, Ŝe w cyklu kształcenia LU w latach szkolnych 2005/2006 oraz 2006/2007 zrealizowano 94% planowanego wymiaru godzinowego z języka polskiego i 98,5% fizyki z astronomią. RównieŜ realizacja cyklu kształcenia w przedmiocie fizyka z astronomią w ZSZ, klasa monter elektronik, dla lat szkolnych 2007/2008 i 2008/2009, była niŝsza niŝ planowana i wynosiła 97,2%. Jakkolwiek samo odstępstwo od realizacji, załoŝonego w szkolnym planie nauczania, cyklu kształcenia ocenić naleŝy negatywnie, to w opisanych wyŝej przypadkach, skala tych odstępstw była stosunkowo niewielka i nie przekraczała wymiaru 6% załoŝonego planu. ZS dla realizacji celów dydaktycznych, stosował programy nauczania dopuszczone przez Ministra Edukacji Narodowej. Kontrola wykazała jednak przypadki występowania rozbieŝności pomiędzy oznaczeniami programów wpisanymi do dzienników lekcyjnych, a ujętymi w szkolnym zestawie programów. Dotyczyły one przedmiotów: historia z WOS nauczanego w I kl. o specjalności blacharz, technologia informacyjna nauczanego w I i II klasie o specjalności blacharz oraz w II klasie o specjalności obuwnik a takŝe geografii, nauczanej I klasie o specjalności monter elektronik. Jak wyjaśnił Dyrektor Zespołu Szkół, rozbieŝności te miały charakter oczywistych omyłek. 4. Uwagi NIK dotyczą stanu bazy materialnej i pedagogicznej ZS. Wykorzystywane dla potrzeb dydaktycznych pomieszczenia nie spełniały norm określonych przepisami 2

3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz. U. z 2002 r. Nr75, poz. 690 ze zm.], w zakresie oświetlenia światłem dziennym (stosunek powierzchni okien do podłogi), wysokości sufitu (sala nr 77), wymiarów drzwi wejściowych do sal dydaktycznych oraz wymiaru kabin ustępowych, z których swobodne korzystanie było niemoŝliwe. Zaznaczyć jednak naleŝy, Ŝe nieprawidłowości te są uwarunkowane zabytkowym charakterem budynku pochodzącego z XVII w., a dostosowanie tych pomieszczeń do stanu zgodnego z wymogami przywołanego wyŝej rozporządzenia (oprócz modernizacji rozbudowy kabin ustępowych), byłaby niemoŝliwa bez ingerencji w zabytkowy charakter budowli. UŜytkowany przez ZS sprzęt szkolny nie posiadał atestów wymaganych przepisami 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69), lecz ZK nie dokonywał zakupów takiego sprzętu od roku szkolnego 1997/1998. Ponadto posiadany przez ZS sprzęt był poddawany bieŝącym remontom, nie nosił śladów dewastacji i w ocenie NIK nie stwarzał zagroŝenia dla zdrowia uczniów. Dyrektor ZS przeprowadzał kontrolę obiektów naleŝących do szkoły pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów. Wprawdzie ZS nie posiadał warsztatów szkolnych, to zarówno praktyczna nauka zawodu, jak i egzaminy zawodowe, odbywały się w funkcjonujących na terenie ZK zakładach produkcyjnych Kominus i Robut, wyposaŝonych w kompletne linie produkcyjne. NIK pozytywnie ocenia posiadanie przez ZS ponad 80% pomocy naukowych do prowadzenia zajęć dydaktycznych z przedmiotów zawodowych, zalecanych treścią rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 31 marca 2006 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach: blacharz ( ) [Dz. U. Nr 62, poz. 439]. Na pozytywną ocenę zasługuje równieŝ sposób wywiązania się przez ZS z warunków uczestnictwa w projekcie Pracownie komputerowe dla szkół w 2006 r., w ramach którego wyposaŝony on został w szkolną pracownię internetową oraz salę multimedialną. Jedynym uchybieniem stwierdzonym w tym zakresie było późniejsze niŝ określone w umowie, wywiązywanie się przez nauczycieli z obowiązku ukończenia szkoleń informatycznych. Stwierdzono bowiem, Ŝe pięciu nauczycieli spełniło wymogi w zakresie szkoleń z datą późniejszą, niŝ wyznaczona w umowie, lecz wcześniej niŝ 3

4 dzień, w którym odbyło się przekazanie szkolnej pracowni komputerowej, tj. 22 czerwca 2007 r., a jeden nauczyciel ukończył kurs zaawansowane techniki tworzenia stron internetowych z datą 31 października 2008 r., tj. ponad rok i cztery miesiące po dacie przekazania do uŝytkowania szkolnej pracowni komputerowej. Wszyscy nauczyciele zatrudnieni w ZS posiadali kwalifikacje zawodowe zgodne z obowiązującymi przepisami. Nie stwierdzono równieŝ przypadków finansowania kursów zawodowych, przewidzianych dla nauczycieli, osobie nie będącej nauczycielem. Negatywnie naleŝy ocenić jedynie fakt sfinansowania w 2005 r. szkolenia komputerowego dla jednego nauczyciela, który złoŝył wypowiedzenie z pracy, a którego termin przypadał na dzień 31 października 2005 r. W tym to dniu została bowiem zaakceptowana lista 10 nauczycieli przewidzianych do szkolenia, zawierająca takŝe nazwisko osoby, która złoŝyła wypowiedzenie. 5. NIK pozytywnie ocenia przeprowadzaną kwalifikację uczniów na określony poziom edukacji. W latach szkolnych 2007/2008, 2008/2009 oraz 2009/2008 wystąpił niedobór miejsc w ZSZ na kierunku nauczania monter elektronik, co było spowodowane duŝą popularnością tego kierunku kształcenia. Łączna liczba skazanych, która w ww. latach szkolnych nie została zakwalifikowana do nauki w klasie o tym profilu, wyniosła 31 osób. NIK przyjmuje wyjaśnienia Dyrektora o braku moŝliwości zwiększenia liczby miejsc na tym kierunku, zarówno poprzez zwiększenie liczby miejsc w klasach, jak i brak moŝliwości nauczania w systemie dwuzmianowym. NIK nie wnosi uwag do prowadzenia księgi uczniów. Były one prowadzone rzetelnie. Rzetelnie prowadzono równieŝ dzienniki lekcyjne, o czym świadczy bezzwłoczne wykreślanie uczniów w przypadku wycofania z nauczania. Nie stwierdzono teŝ niezgodności w zakresie odnotowywania obecności uczniów na lekcjach ani teŝ niezgodności pomiędzy ocenami zapisanymi w dziennikach a wprowadzanymi do arkuszy ocen. Jedyne zastrzeŝenia NIK dotyczyły 2 przypadków wykreślenia uczniów z księgi uczniów odpowiednio z 2 i 8 tygodniowym opóźnieniem w stosunku do daty podjęcia decyzji przez Komisję Penitencjarną. Przyczyną tego było opóźnienie w powiadamianiu ZS o podjętych decyzjach przez ww. Komisję. W okresie objętym kontrolą ZK przeprowadził łącznie 13 kursów zawodowych oraz 2 kursy edukacyjne. Łączna kwota wydatkowana na organizowane przez ZS kursy zawodowe wyniosła ,7 zł a średni koszt organizacji jednego kursu wyniósł ok zł. Wszystkie kursy zawodowe, prócz prowadzonego w 2005 r. kursu malarza budowlanego, były zgłaszane do Dyrektora Okręgowego SłuŜby Więziennej (DOSW). 4

5 Fakt niezgłoszenia do DOSW wymienionego wyŝej kursu prowadzonego w 2005 r. naleŝy ocenić negatywnie, gdyŝ zgodne z treścią 33 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 lutego 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu prowadzenia nauczania w zakładach karnych (Dz. U. Nr 37, poz. 337), plany szkoleń kursowych na dany rok kalendarzowy, zatwierdzają dyrektorzy okręgowi SłuŜby Więziennej, dla zakładów im podległych. NIK pozytywnie ocenia natomiast zarówno celowość, gospodarność, jak i rzetelność prowadzenia przez ZS kursów zawodowych, gdyŝ nie pokrywały się one z zakresem nauczania w ZS, były organizowane siłami własnymi ZK, co znacząco obniŝyło ich koszt, prowadzący kurs nauczyciele posiadali wymagane kwalifikacje oraz prawidłowo dokumentowano obecność skazanych na zajęciach. Za celowe uznać naleŝy takŝe prowadzenie kursów edukacyjnych, pomimo Ŝe ich tematyka pokrywała się z zakresem nauczania w ZS. Organizacja kursu z języka angielskiego wynikała bowiem wprost z zaleceń wizytacji przeprowadzonej w 2008 r. przez Kuratorium Oświaty w Krakowie, natomiast zajęcia dodatkowe z języka polskiego były podyktowane koniecznością wyrównania róŝnic edukacyjnych, wykazaną w przeprowadzonej przez ZS analizie. Łączny koszt przeprowadzenia obu ww. kursów edukacyjnych wyniósł 5.499,84 zł. 6. Krytyczne uwagi NIK dotyczą klasyfikacji przez ZK wydatków na funkcjonowanie ZS, poza środkami na wynagrodzenia nauczycieli. Wyniki kontroli wskazuja bowiem, Ŝe koszty ponoszone na działanie ZS w : 426 zakup energii, 435 zakup usługi dostępu do Internetu, opłaty z tytułu zakupu usług telekomunikacyjnych telefonii stacjonarnej, podróŝe słuŝbowe krajowe oraz zakup materiałów papierniczych do sprzętu drukarskiego i urządzeń kserograficznych, nie zostały wyszczególnione w rozdziale inne formy kształcenia osobno niewymienione lecz były ewidencjonowane zbiorczo, razem z kosztami działania całego ZK, w rozdziale więziennictwo. W ocenie NIK klasyfikacja taka była niezgodna z treścią art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz ze zm.) który stanowi, Ŝe wydatki publiczne klasyfikuje się wg działów i rozdziałów określających rodzaj działalności. Łączna kwota nieprawidłowo zaklasyfikowanych, w opisany wyŝej sposób wydatków, została oszacowana na ,55 zł. Taki sposób ujmowania przez ZK wydatków na funkcjonowanie ZS, tj. brak moŝliwości ujmowania wszystkich kosztów ponoszonych na działalność ZS, wynikał wprost ze wzorów planistycznych otrzymywanych corocznie przez ZK z Okręgowego Inspektoratu SłuŜby Więziennej w Krakowie. 5

6 7. Analiza wskaźnikowa kosztów, efektywności i wydajności kształcenia wskazuje na malejącą wydajność, wzrost kosztów, lecz równocześnie takŝe wzrost jakości edukacji. Wskaźniki: wydajności ogólnej kształcenia, mierzonej jako stosunek liczby uczniów pobierających i kończących naukę w ZS do wydatków na płace nauczycieli, liczby uczniów przypadających na jednego nauczyciela, liczby uczniów sklasyfikowanych przypadających na jednego nauczyciela, liczby uczniów promowanych na kolejny semestr i do kolejnej klasy przypadających na jednego nauczyciela, wykazywały trendy spadkowe. Jednocześnie wzrastały wartości wskaźników kosztowych takich jak: koszt objęcia jednego skazanego nauką oraz koszt jednostkowy przypadający na jednego skazanego promowanego na kolejny semestr lub do kolejnej klasy. Mała wydajność ogólna kształcenia, wyraŝająca się w małej liczbie uczniów zdających egzamin końcowy, została wytknięta równieŝ ZS w trakcie łączonej kontroli, przeprowadzonej w dniu 16 czerwca 2008 r. przez przedstawicieli Kuratorium Oświaty w Krakowie oraz Biura Penitencjarnego Centralnego Zarządu SłuŜby Więziennej. Jednocześnie jednak zauwaŝyć naleŝy spadkową tendencję wskaźników: kosztów przypadających na 1 skazanego, który przystąpił do egzaminu końcowego oraz kosztu jednostkowego w przeliczeniu na jednego skazanego, który uzyskał ocenę pozytywną z egzaminu końcowego. Biorąc pod uwagę jednoczesny wzrost odsetka skazanych objętych nauką w programowo najwyŝszym semestrze w danym typie szkół, którzy przystąpili do egzaminu końcowego, moŝna przyjąć, Ŝe jakość nauczania w ZS w poddanym kontroli okresie, ulegała systematycznej poprawie. Zaznaczyć jednak naleŝy, Ŝe faktu wzrostu wartości wskaźników kosztowych kształcenia nie moŝna interpretować jednoznacznie w sposób negatywny z powodu dwóch następujących czynników. Pierwszym z nich jest wzrost wartości płac brutto nauczycieli w kontrolowanym okresie, wynikający z ogólnego wzrostu płac. Drugi czynnik stanowią niezaleŝne od ZS zmienne, wynikające ze specyfiki uczniów pensjonariuszy zakładu karnego, takie jak: liczba uczniów rozpoczynająca naukę w danym roku szkolnym, liczba uczniów wycofanych z nauczania skutkiem przeniesienia do innego zakładu lub decyzją Komisji Penitencjarnej oraz chęć uczniów do przystępowania do egzaminów końcowych. WyŜej wymienione czynniki powodują, Ŝe większość wskaźników zastosowanych do mierzenia wydajności, efektywności oraz skuteczności kształcenia, wykazuje duŝą zmienność pomiędzy poszczególnymi latami szkolnymi. 6

7 8. NIK pozytywnie ocenia wpływ procesu dydaktycznego na zachowanie uczniów w ZK. Wyniki kontroli wskazują, Ŝe w trzech z objętych kontrolą pięciu lat kalenda-rzowych, tj. 2005, 2006 i 2009 r., uczniowie ZS nie sprowokowali ani jednego aktu agresji. W roku 2007 uczeń ZS wywołał tylko jeden akt agresji a wartość współczynnika częstotliwości aktów agresji wywołanych przez uczniów ZS była niŝsza niŝ wartość tego współczynnika dla całego ZK. Tylko w 2008 r. wartość opisanego wyŝej współczynnika była wyŝsza dla uczniów ZS niŝ dla całego ZK i wyniosła 3,1%. Przedstawiając powyŝsze uwagi i oceny NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Krakowie, działając w oparciu o art. 60 ust. 2 ustawy o NIK, wnosi o podjęcie działań zmierzających do wyeliminowania uchybień przedstawionych w tym wystapieniu, w tym równieŝ o modernizację zaplecza sanitarnego ZS w miarę posiadania środków finansowych. Równocześnie informuję, Ŝe przysługuje Panu Dyrektorowi zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeŝeń do zawartych w niniejszym wystąpieniu ocen, uwag i wniosków do Dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatura w Krakowie w terminie 7 dni od daty jego otrzymania. O sposobie wykorzystania przedstawionych uwag i realizacji wniosków oraz o podjętych działaniach lub przyczynach ich niepodjęcia proszę poinformować NajwyŜszą Izbę Kontroli Delegatura w Krakowie w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia lub, w przypadku zgłoszenia zastrzeŝeń, od daty otrzymania ostatecznej uchwały w sprawie ich rozstrzygnięcia, zgodnie z art. 62 ustawy o NIK. Otrzymują: 1. Adresat 2. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Opolu, 3. Akta kontroli. 7