RAMOWY SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PROBLEMÓW DZIECI I MŁODZIEŻY OPRACOWANY NA OKRES CZTERECH LAT 2014/ /18

Transkrypt

1 ...Nie zmuszajmy dzieci do aktywności, lecz wyzwalajmy aktywność. Nie każmy myśleć, lecz twórzmy warunki do myślenia. Nie żądajmy, lecz przekonujmy. Pozwólmy dziecku pytać i powoli rozwijajmy jego umysł tak, by samo chciało chcieć... Janusz Korczak SPIS TREŚCI WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE OPIS PODMIOTÓW SZKOŁY I ŚRODOWISKA LOKALNEGO CHARAKTERYSTYKA ODBIORCÓW DIAGNOZA ZAGROŻEŃ CEL I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI REALIZATORZY PROGRAMU MONITOROWANIE REALIZACJI I EWALUACJA PROGRAMU

2 RAMOWY SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI PROBLEMÓW DZIECI I MŁODZIEŻY OPRACOWANY NA OKRES CZTERECH LAT 2014/ /18 PODSTAWY PRAWNE: Konstytucja RP z 02 kwietnia 1997r.(Dz.U. Nr 78, poz.483 ze zm.), art. 48,53,54,70,72, Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz 2572, z późn. zm. Zmiana: Dz.U. z 2007r. Nr 181, poz.1292 z późn. zmianami), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela ( tekst jedn.:dz.u. z 2006r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm. Zmiana: Dz.U. z 2007r. Nr 102, poz.689, Nr 158, poz Zmiana: Dz.U. z 2009r. Nr 1, poz.1), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012r., poz.977); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2001r. Nr 61, poz 624; z 2002r. Dz.U. Nr 10, poz.96, z 2003r. Dz.U. Nr 146, poz oraz z 2004r. nr 66, poz. 606; z 2005r. Nr 10, poz. 75, z 2007r. Nr35, poz.222), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 maja 2013r. w sprawie nadzoru pedagogicznego(dz. U. z 2013r., poz.560) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 lutego 2002r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji ( Dz. U. Nr 23, poz. 225 oraz z 2003r. Nr 107, poz.1003oraz z 2009r. Nr 116, poz.977, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2013r.poz.532) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 października 2012r. w sprawie warunków tworzenia, organizacji oraz działania oddziałów sportowych, szkół sportowych oraz szkół mistrzostwa sportowego (Dz. U. z 2012r., poz. 1129) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 i Nr 130, poz. 906, z 2008 r. Nr 3, poz. 9 i Nr 178, poz. 1097, z 2009 r. Nr 58, poz. 475, Nr 83, poz. 694 i Nr 141, poz. 1150, z 2010 r. Nr 156, poz i Nr 228, poz. 1491, z 2011 r. Nr 35, poz. 178 i Nr 179, poz. 1063, z 2012 r. poz. 262 oraz z 2013 r. poz. 520) Narodowy Program Zdrowia ( ) Statut szkoły Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z 20 listopada 1989r. (Dz.U. z 1991r. Nr 120, poz.526 ze zm.), Europejska Karta Praw Człowieka.

3 Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2003 r. Nr 26, poz. 226), Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z 26 października 2005r. (Dz. U. Nr 179, poz z późn. zmianami); Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ( Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231, Nr 167, poz Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473); Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2000r. Nr 11, poz 109, z późn. zm); Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr 111, poz 535, z późn. zm); Ustawa z dnia 29 lipca 2000r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz 1493); Ustawa z dnia 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996r. Nr 10, poz 55); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2007r. w sprawie form i zakresu finansowego wspierania organów prowadzących w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w publicznych szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 163, poz. 1155, z późn. zm); W dzieciństwie nie wiele zależy od nas samych wiele zaś od tych, którzy są z nami PROFILAKTYKA TO DZIAŁANIE, KTÓRE MA NA CELU ZAPOBIEGANIE POJAWIENIU SIĘ LUB ROZWOJOWI NIEKORZYSTNEGO ZJAWISKA. I. WYCHOWANIE I PROFILAKTYKA W SZKOLE WPROWADZENIE Profilaktyka jest jednym ze sposobów reagowania na zjawiska społeczne, które oceniamy jako szkodliwe i niepożądane. Rozumie się ją jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom. Profilaktyka i wychowanie mają podobny charakter, często się wspomagają i przenikają. Przy czym profilaktyka koncentruje się na przeciwdziałaniu złu, a wychowanie polega na otwieraniu dziecka na dobro, mają one jednak ten sam naczelny cel, jakim jest zapewnienie pełni rozwoju dziecka ( człowieka ).Miarą poczucia bezpieczeństwa człowieka jest jego zaufanie do siebie i otoczenia. Wszyscy są współodpowiedzialni za dojrzewanie młodego człowieka do odpowiedzialnego życia, zgodnego z przyjętymi w społeczeństwie zasadami, normami, wartościami. Eliminowanie czynników ryzyka może być skuteczne jedynie wtedy, jeśli wprowadzi się działania wzmacniające czynniki chroniące. Program szkolnej profilaktyki to ogół działań chroniących dzieci przed zakłóceniami w rozwoju oraz działań interwencyjnych w sytuacjach pojawiających się zagrożeń. Obejmuje kroki podejmowane przez nauczycieli w czasie realizacji programów nauczania i programu wychowawczego, gdy realizowane są zadania ogólne szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki. Nie można pominąć współpracy z rodzicami. Podstawowy fundament pod rozwój moralny kładą rodzice, uczą odróżniać dobro od zła, dokonywać wolnych (nie pod presją kolegów), odpowiedzialnych wyborów. W okresie szkolnym wzorce przyniesione z domu są korygowane bądź wzmacniane przez nauczycieli-wychowawców. Pomoc rodzicom w budowaniu silnej więzi

4 emocjonalnej z dziećmi pozwoli uchronić je przed szukaniem oparcia w grupie rówieśniczej preferującej sposób życia zagrażający zdrowiu i dobrym relacjom z ludźmi. Szkoła może wspomóc rodzinę w systemie wychowawczym, ale jej nie zastąpi; rodzice muszą chcieć wspierać szkołę w edukacji i wychowaniu swoich dzieci. Dlatego w naszym programie profilaktyki szkolnej szczególną uwagę zwraca się na współpracę z rodzicami. Rodzice sprzyjają profilaktyce, gdy: mają dobry kontakt z dzieckiem, mają jasno ustalony i akceptowany przez dziecko system norm, wartości i zasad, okazują swojemu dziecku miłość i szacunek, mają dobry kontakt ze szkołą i szeroko rozumianym środowiskiem dziecka, aktywnie współpracują ze szkołą, dzieląc odpowiedzialność za podejmowane wspólnie oddziaływania profilaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, stanowią wzór osobowy model dla dziecka, potrafią zwracać się o pomoc, dostarczają wzorców zdrowego stylu życia i alternatywnych form spędzania wolnego czasu, dostarczają informacji oraz uczą swoje dziecko ważnych umiejętności życiowych, w tym szczególnie obrony swojego zdania, radzenia sobie z presją rówieśników, podejmowania odpowiedzialnych decyzji, kształtują poczucie własnej wartości u dziecka, nie lekceważą problemów, z którymi przychodzi dziecko, mają lub zdobywają wiedzę na temat prawidłowości i zaburzeń wieku dorastania, dojrzewają razem ze swoim dzieckiem, w sposób naturalny z roli opiekuna przechodzą do roli partnera swojego dziecka. Prowadzenie ucznia ku dojrzałości jest zarówno wychowywaniem jak i profilaktyką prowadzoną przede wszystkim przez dom rodzinny, a wspomagany przez szkołę. Nasza szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze, wspierające wszechstronny rozwój ucznia. Nadrzędnym celem niniejszego program profilaktyki jest zwiększenie ilości i jakości oddziaływań profilaktycznych w szczególności w zakresie ochrony zdrowia i redukcji antyspołecznych zachowań dzieci i młodzieży. Szkolny Program Profilaktyki jest to program działań dydaktycznych i wychowawczych obejmujących całą społeczność szkolną (uczniów, rodziców, nauczycieli) w zakresie profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, skonstruowany dla naszej szkoły i dostosowany do jej potrzeb, oparty na diagnozie, stanowiący spójną całość z programem nauczania i programem wychowawczym szkoły, realizowany przez całą kadrę i pracowników szkoły. W ramach realizacji Szkolnego Programu Profilaktyki chcemy przygotować dzieci i młodzież do zdrowego, wolnego od nałogów i uzależnień, twórczego życia w zgodzie z sobą i innymi ludźmi. Prace nad szkolnym programem profilaktyki prowadzi zespołu do spraw profilaktyki w szkole w skład, którego weszli: dyrekcja, pedagodzy i nauczyciele o różnym doświadczeniu zawodowym i zróżnicowanej znajomości profilaktyki. Zespół ten pokierował proces wspólnego budowania, przez wszystkie podmioty szkoły, programu dostosowanego do wieku i potrzeb rozwojowych naszych wychowanków. Na podstawie przeprowadzonych badań, zostały sformułowane wnioski do dalszej profilaktycznej pracy szkoły. W szkole realizowana jest przede wszystkim profilaktyka pierwszorzędowa (skierowana do grupy niskiego ryzyka), której zadaniem jest przeciwdziałanie zagrożeniom, wspieranie procesu wychowania oraz identyfikacja osób będących w grupie podwyższonego ryzyka. W przypadku rozpoznania uczniów z grupy profilaktyki drugiego czy trzeciego rzędu - szkoła (pedagog szkolny) kieruje takie osoby do współpracujących ze szkołą placówek specjalistycznych. Pierwszym zadaniem zespołu było wypracowanie wspólnego stanowiska w sprawie zasad profilaktyki pierwszorzędowej

5 określenie koncepcji programu i roli szkoły w zapobieganiu zakłóceniom rozwojowym uczniów, oraz zapoznanie z nimi pozostałych pracowników szkoły. Przyjęliśmy, że najbardziej skuteczna w działaniach profilaktycznych będzie strategia programu edukacyjnego, mającego na celu uczenie ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, np. radzenie sobie ze stresem, nawiązywanie kontaktów z ludźmi, samo prezentacji, opieranie się naciskom otoczenia, rozwiązywanie konfliktów. Ponadto nie wykluczamy możliwości stosowania innych strategii takich jak : - informacyjne ich celem jest dostarczanie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i tym samym umożliwienia dokonywania racjonalnego wyboru, - sytuacyjne ich celem jest symulowanie lub wykorzystywanie już istniejących okoliczności, przypadków dla potrzeb wzbudzenia odpowiednich emocji, kształtowania empatii lub też skłaniania uczniów do refleksji. Najistotniejsze jest to, że w trakcie realizowania programu muszą być uwzględnione dwa elementy: wprowadzenie w świat wartości i trening umiejętności. Projekt działań wychowawczo profilaktycznych skonstruowano w odniesieniu do koncepcji człowieka określonej w programie wychowawczym jako wzorcowy model wychowanka. Zakłada on cele i zadania mające chronić dzieci przed zagrożeniami, pomagać im, wspierać ich w sytuacjach kryzysowych. Realizowana w szkole profilaktyka ma na celu: Niedopuszczenie do występowania zjawisk patologicznych na terenie szkoły Ograniczenie i eliminowanie zachowań agresywnych wśród dzieci Wzmożenie aktywności uczniów w kierunku współodpowiedzialności za zachowanie i negatywne postępowanie dzieci i młodzieży Uświadomienie uczniom zagrożeń pojawiających się w ich najbliższym środowisku Rozwijanie dobrego kontaktu nauczycieli z instytucjami działającymi na rzecz bezpieczeństwa Troska o estetykę i czystość w szkole, jej otoczeniu i środowisku Kształtowanie świadomej odpowiedzialności (praw i obowiązków) dzieci i młodzieży Aby nasz program stał się programem skutecznym a profilaktyka osiągnęła swój cel niezbędna jest współpraca na różnych obszarach: szkoła, klasa, środowisko. Do zadań: o wychowawcy należy: - integracja zespołu klasowego - dbałość o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie - współpraca z rodzicami - wyposażenie uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach o kadry szkoły należy: - podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników - dbanie o prawidłowy obieg informacji - planowanie i sprawna organizacja - czuwanie nad spójnością oddziaływań profilaktycznych i wychowawczych wszystkich pracowników o rodziców należy: - udział w realizacji programu - pedagogizacja - podejmowanie wspólnych celów i zadań o środowiska lokalnego należy: - diagnozowanie potrzeb - pomoc w oddziaływaniach profilaktycznych i wychowawczych - zwiększenie skuteczności ochrony mienia szkolnego jako dobra wspólnego

6 - INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE GDZIE DZIECI MOGĄ SZUKAĆ POMOCY? 1. Ośrodek Interwencji Kryzysowej, ul. Chrobrego 16, tel Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, ul. Kościuszki 55, tel Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Boguszowicach, ul. Patriotów tel Dział Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem, ul. Żużlowa 25, tel Placówka Wsparcia Dziennego Klub 17 stka ul. Żurawia 7, tel Komisariat Policji w Boguszowicach, Oś. Południe 36, tel Komenda Miejska Policji, ul. Armii Krajowej 5, tel Prokuratura Rejonowa, ul. Chrobrego 41, tel Sąd rejonowy w Rybniku, ul. Kopernika 2, tel Centrum Doradztwa i Kształcenia Kadr, Pracownia Psychologiczna ul. Mikołowska 18 tel II. OPIS PODMIOTÓW SZKOŁY I ŚRODOWISKA LOKALNEGO DIAGNOZA ZAGROŻEŃ OPIS PODMITÓW SZKOŁY CHARAKTERYSTYKA ODBIORCÓW W naszej szkole liczba uczniów kształtuje się w granicach 620 dzieci. Rozpiętość wiekowa: 6 12 lat. Zdarzają się również repetenci w wieku lat. Jest to faza rozwoju pomiędzy dzieciństwem a dorosłością w czasie, której dokonuje się wiele intensywnych, jakościowych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te, prowokowane intensywnym rozwojem biologicznym, mają swój wyraz w emocjonalności i duchowości, od dążenia do większej samodzielności aż po określenie własnej tożsamości. Fazę tę najczęściej charakteryzuje brak integracji. Dlatego jest to czas podatny na zakłócenia i podejmowanie zachowań ryzykownych. Wiele różnych bezpośrednich motywów skłania dzieci do podejmowania zachowań ryzykownych. Do najczęściej wymienianych należą: ciekawość, przekora, manifestowanie niezależności, presja grupy, fascynacja, moda, chęć zaimponowania, lęk przed odrzuceniem, sposób na urozmaicenie nudnego życia, na przynależenie do grupy.

7 Zachowania te są zastępczym sposobem realizowania celów wieku rozwojowego, są również sposobem radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi. ŚRODOWISKOWY ASPEKT ZAGROŻEŃ Przemiany zachodzące w świecie jak i naszym kraju w ostatnich latach mają duży wpływ na zachowanie jednostki ludzkiej. W okresie przemian pojawia się szereg zjawisk pozytywnych, jednak towarzyszą im często sytuacje dezorganizujące życie społeczne. Dochodzi do dewaluacji wartości uznawanych przez ogół społeczeństwa oraz następuje znaczny wzrost zjawisk patologicznych. Zmieniają się dzieci, dorośli mają dla swoich pociech coraz mniej czasu. Czasami nie zastanawiają się, czy dobrze postępują ze swoim dzieckiem, czy są z nim wystarczającą ilość czasu. Zdarza się, że własne dziecko zauważa się dopiero, gdy zaczyna sprawiać problemy. Uczniowie naszej szkoły to dzieci pochodzą ze środowiska osiedlowego. Sytuacja socjalno bytowa jest przeciętna lub poniżej przeciętnej; część uczniów pochodzi z rodzin o niskim statusie materialnym i korzysta z różnego rodzaju pomocy socjalnej. Rodzice naszych wychowanków posiadają wykształcenie przeważnie zawodowe, znacząco niski jest odsetek uczniów pochodzących z rodzin inteligenckich. Niektórzy wychowankowie pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych i niewydolnych wychowawczo. Część rodziców to osoby z obszaru wykluczenia społecznego, bezrobotne korzystające z różnych form opieki społecznej. Często rodzice sygnalizują trudną (z różnych względów) sytuację rodzinną i oczekują w tym zakresie pomocy. Mierzymy się także z aktualnymi problemami swoich podopiecznych, takimi jak: nowe formy uzależnienia, poważne zaniedbania edukacyjne, wyjazdy rodziców do pracy za granicą czy brak aspiracji edukacyjnych, traktowanie szkoły jako niezrozumiałego przymusu, a wiedzy jako czegoś, co się nigdy w życiu nie przyda, brak motywacji do nauki, zagrożenia wynikające z korzystania z portali społecznościowych i wielu innymi problemami. Wychowankowie przebywający w szkole najczęściej pozostają we wzajemnych interakcjach. Część z nich tworzy jednak podgrupki (uczniowie wagarujący, uczniowie kilkakrotnie nie klasyfikowani czy niepromowani), które mają skłonność do zachowań ryzykownych. Stanowią one zagrożenie dla większości prawidłowo funkcjonujących wychowanków. Pod uwagę należy wziąć również fakt, iż wychowankowie nasi narażeni bywają w drodze do szkoły i na terenie osiedla na kontakty społeczne z młodzieżą spoza szkoły (z okolicznego gimnazjum). Kontakty te wnoszą nie zawsze pozytywne doświadczenia. Bywają także uczniowie, którzy pozostają w związkach z destrukcyjnymi środowiskami rówieśniczymi i są zagrożeni uzależnieniami i innymi formami destrukcji. DIAGNOZA ZAGROŻEŃ Punktem wyjścia do opracowania niniejszego programu profilaktyki są: ewaluacja Programu Profilaktyki Szkolnej na lata 2011/ /2014; wnioski po klasyfikacji końcoworocznej w rok szkolny 2013/2014; analiza sytuacji opiekuńczo-wychowawczej za rok szkolny 2013/2014; diagnoza potrzeb i problemów, rozpoznanie środowiska wychowawczego. Informacje dotyczące zachowań ryzykownych uczniów pozyskano poprzez diagnozę środowiska szkolnego, na którą składają się : - informacje od nauczycieli i wychowawców klas, dotyczących funkcjonowania uczniów; - obserwacja zachowania uczniów; - informacje od pedagoga szkolnego, które uzupełniają wiedzę dotyczącą problemów uczniów o nowe aspekty ich funkcjonowania oraz odnoszą się do uczniów sprawiających problemy wychowawcze, nieradzących sobie z nauką, pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych, pozostających pod opieką specjalistyczną ; - informacje od uczniów i rodziców uzyskane przy okazji rozmów indywidualnych, celowych i innych ;

8 - wywiady z nauczycielami, uczniami, rodzicami; - badania ankietowe skierowane do wychowawców klas, uczniów i rodziców; - analiza ankiet; - analiza frekwencji w dziennikach lekcyjnych; - analiza zeszytów uwag; - analiza frekwencji rodziców na zebraniach organizowanych przez szkołę - analiza protokołów rady pedagogicznej, która dostarcza wiedzy na temat powtarzających się problemów wychowawczych i ewentualnie sygnalizuje pojawienie się nowych zachowań ryzykownych uczniów. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy środowiska wychowawczego oraz ewaluacji Szkolnego Programu Profilaktyki ustalone zostały wskazania do dalszej pracy wychowawczo- - profilaktycznej: Dalsze poszerzanie wiedzy nauczycieli z zakresu profilaktyki i umiejętności wychowawczych w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia nauczycieli oraz zgodnie z indywidualnymi planami rozwoju zawodowego nauczycieli. Udział nauczycieli w kursach i szkoleniach. Nauczyciele powinni nadal pracować nad integracją zespołów klasowych oraz doskonalić wśród uczniów umiejętność rozwiązywania konfliktów, umiejętności interpersonalne, w tym asertywność. - Wskazane byłoby wzmocnienie dyżurów nauczycieli i pracowników administracji w miejscach uważanych przez uczniów za najbardziej niebezpieczne: sklepik, toalety szkolne, szatnie i korytarz przy salach gimnastycznych oraz policji i straży miejskiej na terenie wokół szkoły, a w miarę możliwości także zwiększenie liczby kamer monitoringu wizyjnego. Poprawy wymagałaby współpraca pomiędzy wychowawcami, a pedagogami szkolnymi w zakresie wymiany informacji o uczniach znajdujących się w trudnej sytuacji rodzinnej oraz nierealizujących obowiązku szkolnego i nauki (wagary, przedłużająca się nieobecność, częste zwolnienia). Organizowanie (według potrzeb) spotkań dla uczniów ze specjalistami z zakresu profilaktyki uzależnień, procedur postępowania wobec niepełnoletnich uczniów. Potrzebne byłoby zmotywowanie rodziców do aktywniejszego uczestnictwa w spotkaniach organizowanych przez szkołę i instytucje wspomagające oraz korzystania z proponowanych różnych form pomocy. Wskazana byłaby poprawa współpracy z policją oraz kuratorami sądowymi w zakresie opieki nad uczniami i ich rodzinami. Korzystne z punktu widzenia wychowania i profilaktyki jest włączanie uczniów do aktywnego działania w samorządzie uczniowskim oraz korzystania z różnych form zajęć pozalekcyjnych. W przygotowaniu programu wzięto pod uwagę wyniki dotychczasowej pracy wychowawczej, zjawiska, z którymi stykali się nauczyciele i wychowawcy podczas codziennej pracy oraz wyniki badań przeprowadzanych w szkole. Powyższe doświadczenia wskazują na występowanie w naszej placówce następujących niepokojących zjawisk : - zachowania agresywne (przemoc słowna: straszenie, dokuczanie, przezywanie, używanie wulgaryzmów; przemoc fizyczna: zaczepianie, bicie, kopanie, szarpanie, popychanie), - lekceważenie przez uczniów zasad bezpieczeństwa (niestosowne zachowanie na przerwach, opuszczanie budynku szkolnego w czasie przerw, niewłaściwe poruszanie się na drogach w czasie przejścia do i ze szkoły), obniżenie się poczucia bezpieczeństwa wraz z wiekiem uczniów, - brak zainteresowania nauką szkolną, mimo ogólnego pozytywnego stosunku do szkoły, lekceważenie obowiązków szkolnych, - wagary, nieusprawiedliwione godziny, opuszczanie lekcji,

9 - niska motywacja do nauki, wiedza i nauka przestały być wartością, dla której warto poświęcić czas i wysiłek, - przejawy dyskryminacji rówieśniczej, - niszczenie mienia szkolnego, wandalizm - niski poziom aktywności psychospołecznej uczniów, nieśmiałość, - sporadyczne przypadki próbowania używek, - zbyt małe zainteresowanie problemami dziecka wśród części rodziców, część rodziców obawia się kontaktów ze szkołą lub z innych powodów nie jest zainteresowana współpracą, - nieporadność wychowawcza rodziców, wielu rodziców nie posiada odpowiednich umiejętności wychowawczych, koniecznych do prawidłowego pokierowania rozwojem, zwłaszcza psychicznym i dydaktycznym dziecka. Na podstawie wniosków wypływających z przeprowadzonej diagnozy stworzono listę zachowań problemowych ( zachowań ryzykownych). W naszej szkole problemami są: - niska kultura osobista, brak właściwych postaw i zachowań, - brak zainteresowania nauką, niska motywacja do nauki, niskie potrzeby edukacyjne uczniów - agresywne zachowania, używanie wulgaryzmów, wyśmiewanie, - uzależnienie od Internetu czy innych dóbr multimedialnych, - nieporadność wychowawcza rodziców, - wagary, opuszczanie lekcji, nieusprawiedliwione godziny, - próby używania papierosów, alkoholu i innych środków psychoaktywnych. Przyczyny wyodrębnionych w diagnozie zachowań ryzykownych: NISKA KULTURA OSOBISTA, BRAK WŁAŚCIWYCH POSTAW I ZACHOWAŃ wzorce wyniesione z domu upust emocji chęć zwrócenia na siebie uwagi wyraz buntu wzorce w mediach solidaryzowanie się z grupą o takich zachowaniach brak reakcji dorosłych niewłaściwe wzorce zachowań w grach komputerowych naśladowanie idoli zachwianie pojęcia autorytet manifestowanie dorosłości moda obyczaj środowiskowy zaburzone relacje nauczyciel uczeń ubóstwo języka AGRESJA, WULGARYZMY BRAK ZAINTERESOWANIA NAUKĄ, NISKA MOTYWACJA DO NAUKI, NISKIE POTRZEBY EDUKACYJNE UCZNIÓW jednorodny nudny przekaz wpływ rówieśników w klasie mało przydatne życiowo informacje w programach szkolnych brak systematyczności lenistwo niedostosowanie wymagań do poziomu uczniów faworyzowanie niektórych uczniów osoba nauczyciela nauka dla oceny brak zainteresowania ze strony rodziców wzorce w rodzinie, w środowisku korzystanie z mediów brak aspiracji życiowych, powielanie wzorców rodzinnych brak zainteresowań i celów UZALEŻNIENIE OD INTERNETU I INNYCH DÓBR MULTIMEDIALNYCH

10 sposób na załatwienie spraw odpowiedź na prowokację negatywne wzorce chęć zaistnienia w grupie chęć dominowania nadpobudliwość zły przykład dorosłych odreagowanie stresu brak reakcji lub konsekwencji ze strony otoczenia ubóstwo języka moda na agresję brak kontaktu z rodzicami, słaba więź rodzinna wpływ środków masowego przekazu niewłaściwe słownictwo w grach komputerowych obyczaj środowiskowy NIEPORADNOŚĆ WYCHOWAWCZA RODZICÓW brak lub niski poziom umiejętności wychowawczych brak czasu dla swoich dzieci kryzys wartości brak zainteresowania współpracą ze szkołą, obawa przed kontaktami ze szkołą nieumiejętność radzenia sobie z życiem brak perspektyw na przyszłość obawa przed porażką, zawstydzeniem brak umiejętności komunikacji powielanie negatywnych wzorców wychowawczych WAGARY, OPUSZCZANIE LEKCJI, NIEUSPRAWIEDLIWIONE GODZINY uległość wobec kolegów trudności w nauce, niepowodzenia szkolne surowy nauczyciel, strach przed klasówką nuda na lekcjach niemożność sprostania wymaganiom nauczycieli niska samoocena brak zainteresowań u uczniów poczucie bezkarności brak dyscypliny atrakcje sezonowe złośliwość wobec nauczycieli lenistwo chęć zaimponowania innym zamknięcie w sobie, trudne nawiązywanie kontaktu z otoczeniem pokonanie nudy łatwe uleganie stresom moda chęć zaimponowania innym uległość wobec kolegów brak reakcji dorosłych wyraz buntu upośledzona zdolność kontroli, poddawanie się iluzji ucieczka w ciekawsze pomysły trudności w nauce problemy emocjonalne zaburzone relacje osobowe nieumiejętność planowania własnego czasu nieśmiałość wycofanie się, doświadczenie izolacji PALENIE,ALKOHOL,ŚRODKI PSYCHOAKTYWNE ciekawość wzór w dorosłych podkreślenie swojej dorosłości uległość wobec presji grupy odnalezienie się w grupie przekora, bunt nuda, nieumiejętność planowania wolnego czasu, moda, szpan reklamy nieumiejętność radzenia sobie z życiem brak perspektyw na przyszłość kryzys wartości sposób na załatwienie problemów bezkarność

11 Wspólne dla wielu zachowań problemowych czynniki ryzyka : 1. Słaba lub zaburzona więź rodzinna 2. Kryzys wartości i brak autorytetów 3. Negatywne wzorce wychowawcze 4. Brak reakcji ze strony otoczenia i brak konsekwencji 5. Środowisko społeczne promujące dane wzorce zachowań 6. Niepowodzenia szkolne, niskie wyniki osiągane w szkole 7. Konflikty i doświadczenie izolacji 8. Brak celów życiowych i perspektyw na przyszłość ( marazm ) 9. Nieumiejętność planowania wolnego czasu 10. Brak alternatywnych form spędzania wolnego czasu 11. Obecność w najbliższym otoczeniu osób używających substancji (palących, pijących, biorących leki czy środki odurzające) 12. Łatwość zdobycia substancji uzależniających 13. Dodatnie wartościowanie przez dorosłych używania substancji 14. Negatywny wpływ masmediów 15. Normy społeczne (promujące, prowokujące dane zachowania) 16. Brak umiejętności komunikacji 17. Grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne 18. Wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych. MOTYWY ZACHOWAŃ PROBLEMOWYCH Zależne od szkoły *** Częściowo zależne ** Niezależne * - postawy i zachowania - funkcjonowanie grup - więzi z rodzicami nauczycieli rówieśniczych - wzorce w rodzinie - nuda na lekcjach - wzorce w środowisku - korzystanie z mediów - zasady i obyczaje szkolne - reagowanie ze strony - wzorce w środowisku - negatywne motywowanie dorosłych na pojawiające - nie radzenie sobie z do nauki się zachowania problemowe życiem - brak konsekwencji - odreagowanie emocji - brak kontaktu z - bunt, przekora wobec rodzicami dorosłych Wiele motywów podejmowania zachowań problemowych zależy całkowicie lub częściowo od szkoły, dlatego w szkolnej profilaktyce będziemy swoje działania kierować przede wszystkim na zaspokajanie potrzeb psychicznych uczniów, pomoc w realizowaniu celów rozwojowych i uczenie umiejętności radzenia sobie z trudami życia. Zabezpieczeniem przed zagrożeniami będą następujące czynniki chroniące : 1.Silna więź emocjonalna z rodzicami 2.Szacunek do norm, wartości, autorytetów społecznych 3.Stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą 4.Wsparcie w trudnych sytuacjach u dojrzałej osoby 5.Zainteresowanie nauką szkolną, pozytywny stosunek do szkoły 6.Podejmowanie aktywności ( sport, twórczość, pasje itp.) 7.Zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce 8.Ciekawość poznawcza 9.Regularne praktyki religijne 10. Zakorzenienie w normach i tradycjach

12 11. Radzenie sobie z emocjami 12. Umiejętność rozwiązywania problemów 13. Konstruktywna grupa rówieśnicza 14. Wrażliwość społeczna. III. CEL I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI CEL OGÓLNY PROFILAKTYKI W SZKOLE Celem programu profilaktyki jest przygotowywanie młodego człowieka do dokonywania właściwych wyborów w życiu. Jest to pomoc w pracy nad samorozwojem i kształtowaniem systemu wartości uczniów. OCHRONA CZŁOWIEKA, DZIECKA, UCZNIA, WYCHOWANKA PRZED WSZELKIMI ZAKŁÓCENIAMI ROZWOJU CELE GŁÓWNE Promowanie zdrowego stylu życia, zachowań alternatywnych do zachowań problemowych: tolerancji, pozytywnych kontaktów z innymi, pokojowego rozwiązywania konfliktów, konstruktywnego radzenia sobie z problemami. Wzmacnianie czynników chroniących, szczególnie: więzi emocjonalnej, zainteresowania nauką i własnym rozwojem, szanowania norm, wartości i autorytetów. Ograniczanie czynników ryzyka, szczególnie: przeciwdziałanie nałogom, trudności w nauce, niedojrzałości emocjonalnej, problemów interpersonalnych. ZADANIA SZKOŁY W ZAKRESIE PROFILAKTYKI - stwarzanie przyjaznego klimatu (dobra komunikacja, osobowe relacje pomiędzy nauczycielami i uczniami, udzielanie emocjonalnego wsparcia dzieciom, szczególnie w trudnych dla nich sytuacjach itp.); wypracowanie spójnej polityki szkoły wobec zachowań negatywnych uczniów w oparciu o procedury postępowania i metody współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją; budowanie dobrej współpracy z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników działań wychowawczych oraz profilaktycznych prowadzonych przez nauczycieli; organizowanie szkoleń dla rodziców w zakresie umiejętności wychowawczych oraz profilaktyki domowej; organizowanie pomocy uczniom mającym trudności w nauce; proponowanie uczniom alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu; wczesne rozpoznawanie uczniów z grup ryzyka i udzielanie im pomocy psychologicznopedagogicznej; udostępnianie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą; szkolenie się kadry pedagogicznej w zakresie profilaktyki zagrożeń oraz umiejętności wychowawczych. Jesteśmy świadomi problemów, jakie istnieją w naszym środowisku szkolnym, jednak do wszystkich nie jesteśmy w stanie podejść jednocześnie. Aby nasze działania były w miarę skuteczne nie możemy realizować wszystkich wyłonionych zadań problemowych w jednym momencie. Z tego względu określiliśmy zadania priorytetowe na każdy rok realizowania programu. Wychowawcy w swoich planach pracy wychowawczej na dany rok szkolny dostosowują treści zadania priorytetowego odpowiednio do potrzeb i poziomu dojrzałości wychowanków, a następnie pogłębiają je i rozwijają w kolejnych latach.

13 1. UŚWIADAMIANIE UCZNIOM ZAGROŻEŃ WYNIKAJĄCYCH Z RÓŻNYCH UZALEŻNIEŃ. 2. PROMOWANIE UMIEJĘTNOŚCI I ZACHOWAŃ UMOŻLIWIAJĄCYCH ZDROWY STYL ŻYCIA. 3. KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH, WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA NORM OBOWIĄZUJĄCYCH W SPOŁECZEŃSTWIE. 4. ZWIĘKSZANIE ASPIRACJI EDUKACYJNYCH UCZNIÓW I WZMACNIANIE ICH MOTYWACJI DO NAUKI. REGUŁY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI DOTYCZĄCE SZKOLNEJ PROFILAKTYKI 1. Kieruj swoją uwagę na wzmacnianie czynników chroniących. 2. Nie ograniczaj się do przekazywania informacji o uzależnieniach. 3. W planowanych działaniach angażuj różne sfery życia wychowanka(emocje, wolę, refleksję nad sobą). 4. Reflektuj swoje codzienne działania(sposób odnoszenia się do dzieci, stawianie wymagań, przygotowanie lekcji, sposób oceniania ). 5. Bądź stały i konsekwentny w działaniach. 6. Angażuj do współpracy ludzi, którzy znają i rozumieją specyfikę pracy z dziećmi i młodzieżą. IV. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI ZADANIE I UŚWIADAMIANIE UCZNIOM ZAGROŻEŃ WYNIKAJĄCYCH Z RÓŻNYCH UZALEŻNIEŃ. CEL GŁÓWNY: Utrwalanie wśród dzieci wartości zachowań abstynenckich jako warunku utrzymania wolności wyboru i decydowania o swoim zdrowiu i życiu. Uświadomienie skutków uzależnienia i poznanie podstawowych informacji dotyczących oddziaływania środków uzależniających na organizm i psychikę człowieka. CELE SZCZEGÓŁOWE: Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia człowieka- uświadomienie co może uzależniać (alkohol, papierosy, narkotyki, dopalacze, ). Dostrzeganie przyczyn i skutków nałogów. Uświadomienie skutków uzależnienia od środków psychoaktywnych, papierosów, alkoholu. Zapobieganie netoholizmowi wśród młodych - uświadomienie skutków uzależnienia od gier komputerowych, Internetu, telewizji, telefonów komórkowych oraz uczestniczenia w grach i programach niedostosowanych do wieku odbiorcy. Poznanie wpływu reklamy na psychikę dzieci i przyczyn zagubienia się w świecie rzeczywistym. Wskazanie innych, alternatywnych, zdrowych sposobów spędzania wolnego czasu

14 Rozróżnianie trzech typów zachowań (uległe, asertywne, współpracujące). ZADANIA OPERACYJNE: 1. Kształtowanie takich umiejętności jak: asertywność, podejmowanie decyzji, nawiązywanie kontaktów. 2. Uświadomienie, jakie sytuacje i zachowanie stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia. 3. Prowadzenie akcji edukacyjno informacyjnej dotyczącej zagrożeń i patologii. 4. Rozwijanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy wobec zdrowia własnego i innych. 5. Uświadamianie objawów uzależniania (utrata kontaktu z rzeczywistością, niekontrolowane wybuch agresji i irytacji, kompulsja, problemy zdrowotne). 6. Rozwijanie wyobraźni, twórczego myślenia 7. Uświadomienie, że właściwy sposób spędzania czasu wolnego chroni przed nałogami. 8. Poznanie sposobów samokontroli własnego zachowania. 9. Wzmocnienie przekonania uczniów, że mają wpływ na jakość swego życia i zdrowia. 10. Rozwijanie poczucia własnej wartości. 11. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem. 12. Wyrabianie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje. KONKRETNE DZIAŁANIA: OSŁABIAJĄCE czynniki ryzyka WZMACNIAJĄCE czynniki chroniące Umiejętności nauczyciela Dobra komunikacja w relacji N-U,N-R Odpowiednie treści Konsekwentne reagowanie na przejawy Uczenie krytycznego stosunku do mediów niewłaściwego wyrażania i zachowania Systematyczna kontrola pracy uczniów się uczniów Promowanie zdrowia Ukazywanie pozytywnych wzorców Uwrażliwienie rodziców na problem zagrożenia zachowania bezpieczeństwa dzieci Rozmowy z dzieckiem dostosowane do Uczenie podejmowania roztropnych decyzji jego poziomu rozwoju; rozmowa o Stawianie wymagań stosownych do uczuciach i wewnętrznym nastawieniu możliwości uczniów Wzmocnienia pozytywne (trening Zdolność empatii pozytywnego myślenia poszerzenie Wyrażanie uznania za rzeczywiste świadomości własnych zalet) osiągnięcia i umiejętności Stwarzanie okazji do działań w różnych Budowanie zrozumiałych procedur obszarach funkcjonowania postępowania Bazowanie w działaniach na mocnych Prawidłowe relacje w obrębie zespołu stronach uczniów klasowego Zdolności i zainteresowania umożliwianie Zwiększenie czujności koleżeńskiej wśród realizowania pasji uczniowskich uczniów Umożliwianie autoprezentacji Potrzeba osiągnięć szkolnych Opanowanie umiejętności skutecznego Rozpoznanie i zrozumienie sytuacji komunikowania się rodzinnej uczniów Ćwiczenia umiejętności asertywnego Uczenie tolerancji i szacunku zachowania w różnych sytuacjach Organizowanie ciekawych imprez Ćwiczenia umiejętności mówienia nie klasowych (szkolnych) z udziałem uczniów Rozwijanie zasobu słownictwa, sprawności Oferowanie zróżnicowanej gamy zajęć językowej pozalekcyjnych Ćwiczenia rozwijające spostrzegawczość Prowadzenie zajęć otwartych dla rodziców Rodzice informują o konieczności

15 przez nauczycieli i pedagoga Postawa akceptacji Potrzeba osiągnięć szkolnych Osobisty przykład nauczycieli (zachowanie wolne od nałogów) System reagowania na przypadki stosowania używek Poczucie bezpieczeństwa na terenie szkoły Preferowanie zdrowego stylu życia Odporność uczniów na manipulację Ostrożność i krytycyzm przy podejmowaniu decyzji wejścia do grupy Prawidłowe relacje w obrębie zespołu klasowego Doskonalenie współpracy wychowawcy z pedagogiem szkolnym dla przeciwdziałania sytuacjom zagrożenia Prowadzenie zajęć otwartych dla rodziców przez nauczycieli i pedagoga z zakresu profilaktyki uzależnień Wiedza nauczyciela (potrafi rozpoznać zachowanie ucznia będącego pod wpływem używek) zażywania lekarstw wychowawcę i higienistkę szkolną Zażywanie koniecznych lekarstw przez uczniów w pod kontrolą wychowawcy lub higienistki Kontrola zachowania i zainteresowanie rodziców tym, co oglądają, czytają ich dzieci oraz udziałem w grupach nieformalnych Wkraczanie w funkcjonowanie grupy rówieśniczej, w której dostrzegamy sytuacje zagrażające dziecku Aktywizacja uczniów w działalności sportowej, kulturalnej oraz szeroko pojętych zajęciach pozalekcyjnych Budzenie satysfakcji z samodzielnych osiągnięć, wyrabianie szacunku do własnej pracy Gotowość i wsłuchiwanie się w potrzeby dzieci, w to co mówią Nawiązywanie współpracy ze specjalistami (diagnozowanie, proponowanie różnych form pomocy) Podejmowanie niezbędnych działań zapobiegawczych zabezpieczenie dostępu do sieci w szkolnych pracowniach WYKONAWCY: Wychowawcy, nauczyciele, uczniowie, rodzice, dyrekcja szkoły, pedagodzy szkolni, wychowawcy świetlicy, higienistka szkolna, inspektor BHP. KRYTERIUM SUKCESU: Uczeń rozróżnia pozytywne i negatywne czynniki wpływające na zdrowie Umie odróżnić zagrożenia Uczeń wie jakie konsekwencje zdrowotne poniesie w przypadku stosowania używek Uczeń potrafi umiejętnie odmawiać Uczeń zna umiejętności potrzebna w kontaktach z innymi ludźmi Uczeń szanuje swoje zdrowie Uczeń potrafi w bezpieczny sposób nawiązywać i utrzymywać kontakty z rówieśnikami i dorosłymi Uczeń zna negatywne skutki różnych form uzależnień Uczeń zna alternatywne sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami Uczeń potrafi sobie radzić z własnymi uczuciami i emocjami Uczeń umie odróżnić zagrożenia Uczeń potrafi powiedzieć nie w określonych sytuacjach Uczeń potrafi zachować się asertywnie w sytuacjach nacisku grupowego Uczeń zna i wykorzystuje sposoby konstruktywnego rozwiązywania konfliktów Uczeń zna i rozumie swoje prawa i wie, gdzie może się zgłosić po pomoc. SPOSÓB SPRAWDZENIA WYKONANIA ZADANIA:

16 CO WYKAŻE? Poprawa bezpieczeństwa na przerwach Na ile udział w zajęciach prowadzonych przez pedagoga, wychowawcę zmniejszył stosowanie agresji słownej u dzieci (wulgaryzmy)? Czy nauczyciele i pozostali pracownicy szkoły reagują na wszelkie niewłaściwe formy zachowania się uczniów? Zadawalający wskaźnik uczestniczenia uczniów w życiu kulturalnym Wysoka frekwencja na zajęciach pozalekcyjnych Zmniejszenie ilości obniżonych ocen z zachowania Mniejszy wskaźnik wypadkowości wywołany agresywnymi zachowaniami Mniejsza ilość interwencji rodziców u pedagoga i u dyrekcji, dzięki rozwiązywaniu problemów zgodnie z ustaloną hierarchią postępowania w sytuacjach problemowych JAK SPRAWDZIMY? Analiza dokumentacji, monitoring, obserwacja, prezentacja prac uczniowskich. KTO I KIEDY SPRAWDZI? Wychowawcy, pedagog szkolny ; / na bieżąco, sprawozdanie semestralne i na koniec roku szkolnego / ZADANIE II PROMOWANIE UMIEJĘTNOŚCI I ZACHOWAŃ UMOŻLIWIAJĄCYCH ZDROWY STYL ŻYCIA. CEL GŁÓWNY: Rozwijanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy wobec zdrowia własnego i innych ludzi. CELE SZCZEGÓŁOWE: Wyrabianie poczucia odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne i innych. Kształtowanie świadomości ucznia na temat wpływu aktywności ruchowej na zdrowie. Rozpoznawanie zagrożeń dla życia i zdrowia. Uczenie korzystania z różnorodnych form spędzania czasu wolnego. Wyrabianie nawyków dbałości o czystość i schludność własną oraz otoczenia. ZADANIA OPERACYJNE: 1. Rozwijanie nawyków prawidłowego żywienia. 2. Wskazywanie skutków nieprawidłowego odżywiania się. 3. Wyrabianie i utrwalanie nawyków zdrowotno-higienicznych związanych z higieną osobistą i otoczenia. 4. Rozwijanie umiejętności organizowania czasu wolnego i czasu nauki. 5. Wyrabianie nawyków czynnego wypoczynku. 6. Kształtowanie prawidłowej postawy ciała podczas zajęć ruchowych i w ciągu całego dnia. 7. Dostrzeganie konieczności szukania pomocy w sytuacji zagrożenia. 8. Kształtowanie umiejętności rozróżniania czynników wpływających pozytywnie i negatywnie na rozwój człowieka. 9. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych

17 10. Wdrażanie do zrozumienia własnych pozytywnych i negatywnych emocji, radzenie sobie w sytuacjach trudnych. 11. Wyrabianie umiejętności odróżniania dobra od zła 12. Nabywanie umiejętności zachowania się w przypadkach kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi (petardy, niewybuchy, substancje toksyczne i inne) 13. Uświadomienie skutków zdrowotnych niebezpiecznych i brawurowych zachowań na przerwach, w szatni, ubikacjach, na schodach i poza szkołą. 14. Opieka nad kolegami młodszymi, na bieżąco zwłaszcza nad uczniami klas I III i dziećmi z oddziałów przedszkolnych. 15. Kształcenie umiejętności bezpiecznego spędzania wolnego czasu w domu, na podwórku- bawię się bezpiecznie/bezpieczeństwo w drodze do i ze szkoły 16. Wyrabianie umiejętności reagowania w sytuacjach kryzysowych, kradzieże, pobicia, pożar itp., zagrożenie środkami chemicznymi i biologicznymi, stwierdzenie spożycia przez uczniów alkoholu lub środków odurzających 17. Wdrażanie w życie sposobów racjonalnego spędzania wolnego czasu. 18. Kształtowanie postaw związanych z ochroną środowiska. KONKRETNE DZIAŁANIA: OSŁABIAJĄCE czynniki ryzyka Reagowanie nauczyciela na błędy żywieniowe dziecka i braki nawyku utrzymywania higieny Zajęcia prowadzone metodą działań praktycznych Prawidłowe wykorzystanie czasu (odpowiednie proporcje między pracą a wypoczynkiem) Organizowanie ciekawych imprez sportoworekreacyjnych Promowanie aktywności fizycznej Motywujący system nagród Bezpieczne korzystanie z przerw Zwracanie uwagi na dbałość o porządek i higienę osobistą Ciekawa realizacja edukacji prozdrowotnej Współpraca z prelegentami Działu Profilaktyki i Edukacji Doskonalenie współpracy z pedagogiem i policją (poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych) Odporność uczniów na manipulację Umiejętności nauczyciela Odpowiednie treści Promowanie zdrowia Oferowanie zróżnicowanej gamy zajęć pozalekcyjnych Wyposażenie ucznia w wiedzę gdzie może szukać pomocy, informowanie uczniów o różnych instytucjach udzielających pomocy WZMACNIAJĄCE czynniki chroniące Dbanie o higieniczne spożywanie posiłków w szkole (przerwa śniadaniowa, obiady na świetlicy) Sprawdzanie czystości (czystość rąk, higieniczne korzystanie z toalet, posiadanie chusteczek higienicznych, itp.) Próba przeprowadzenia akcji w klasach Podzielę się swoją kanapką Ustalenie dziennych jadłospisów na różne pory roku Redagowanie planu dnia Wskazanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu Organizowanie gier, zabaw, konkursów Odpowiednie zaplanowanie wycieczek szkolnych Wdrażanie uczniów do współorganizowania imprez Respektowanie zapisów regulaminowych szkoły Systematyczna współpraca nauczyciela z higienistką szkolną w zakresie wyrabiania właściwych nawyków higienicznych u uczniów Realizacja programu Między nami kobietkami dla dziewcząt kl.vi Zajęcia z pedagogiem szkolnym dla uczniów kl.6 i wg. potrzeb Uwrażliwienie na negatywne skutki

18 Czynna postawa nauczyciela w czasie pełnienia dyżurów na przerwach Uwrażliwienie na potrzeby drugiego człowieka Budowanie zrozumiałych procedur postępowania Znajomość zasad właściwego zachowania się w różnych sytuacjach zażywania środków zagrażających zdrowiu Umieszczenie nazw wszystkich instytucji udzielających pomocy na tablicy informacyjnej Kształcenie asertywnego zachowania się uczniów w różnych sytuacjach WYKONAWCY: Wychowawca, nauczyciele, uczniowie, higienistka, wychowawcy świetlicy, pedagodzy KRYTERIUM SUKCESU : Potrafi odpowiednio zaplanować czas wolny i nauki. Zna produkty wzbogacające codzienną dietę. Odrzuca substancje szkodliwe dla zdrowia. Uczeń potrafi zadbać o higienę osobistą i schludność otoczenia. Aktywnie uczestniczy w grach i zabawach sportowych. Posiada określoną wiedzę na temat zdrowego stylu życia, Nabył umiejętności psychologiczne i społeczne, takie jak skuteczne odmawianie, asertywność, SPOSÓB SPRAWDZENIA WYKONANIA ZADANIA : CO WYKAŻE? Zwiększona frekwencja uczniów na kółkach zajęć pozalekcyjnych Uczniowie potrafią przygotować plan dnia Uczniowie odróżniają jakie produkty są dla ich zdrowia korzystne, a które nie Mniej interwencji pedagoga i organów wspomagających szkołę np. policji, w zakresie zażywania przez uczniów różnego rodzaju substancji szkodliwych dla zdrowia Mniej interwencji higienistki szkolnej(np. dotyczących bólów brzucha, niedożywienia itp.) Zwiększona higiena osobista wśród uczniów; czystość otoczenia Znajomość zasad gier i zabaw Uzyskiwanie lepszych wyników z wychowania fizycznego Czy nauczyciele i pozostali pracownicy szkoły reagują na wszelkie niewłaściwe formy zachowania się uczniów? Poprawa bezpieczeństwa na przerwach, w drodze w czasie przejścia do i ze szkoły. Obserwacja postaw i zachowań uczniów w różnych sytuacjach i miejscach. JAK SPRAWDZIMY? Obserwacja, oceny cząstkowe z przedmiotów, analiza dokumentacji KTO I KIEDY SPRAWDZI? Higienistka, wychowawca, pedagog, nauczyciele świetlicy, / na bieżąco, sprawozdanie semestralne i na koniec roku szkolnego /

19 ZADANIE III KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNYCH, WDRAŻANIE DO PRZESTRZEGANIA NORM OBOWIĄZUJĄCYCH W SPOŁECZEŃSTWIE. CEL GŁÓWNY: Rozwijanie umiejętności społecznych ucznia przez zdobywanie prawidłowych doświadczeń we współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej. Upowszechnianie wśród uczniów działań służących kształtowaniu właściwych postaw i zachowań oraz przestrzeganie przyjętych wartości i norm. CELE SZCZEGÓŁOWE: Eliminowanie kryzysu wartości i braku autorytetów. Budzenie szacunku do wartości, norm i autorytetów społecznych. Rozwijanie wewnętrznej motywacji wynikającej z szacunku dla innych. Kształcenie podstawowych zasad postępowania służących zapobieganiu przemocy i agresji słownej jak i fizycznej wśród uczniów. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa wśród uczniów. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i utrzymywaniu kontaktów z rówieśnikami oraz pozytywnego stosunku do innych ludzi. Kształtowanie charakteru dziecka poprzez uczenie umiejętności osiągania celów, przewidywania swoich działań oraz odporności na przeciwności, które spotka na swojej drodze. Konsekwentne egzekwowanie wzorców zachowań akceptowanych i tolerowanych. Kształtowanie umiejętności właściwego zachowania się w różnych sytuacjach i miejscach. Doskonalenie komunikacji wśród uczniów. Kształtowanie postaw życzliwości, szacunku, akceptacji, tolerancji i uznania. Uczenie podejmowania roztropnych decyzji. ZADANIA OPERACYJNE: 1. Komunikowanie się w sposób grzeczny i kulturalny z innymi. 2. Poznawanie alternatywnych sposobów radzenia sobie z negatywnymi emocjami. 3. Kulturalne zachowanie się w różnych miejscach i sytuacjach. 4. Dbanie o kulturę języka. 5. Poznawanie sposobów samokontroli własnego zachowania. 6. Wyrabianie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje. 7. Rozróżnianie i nazywanie stanów emocjonalnych odczuwanych przez ludzi w różnych sytuacjach. 8. Rozwijanie umiejętności empatii i współpracy w grupie. 9. Rozwijanie umiejętności swoich wad i zalet. 10. Kształtowanie wzorców kultury osobistej. 11. Promowanie przez szkołę etycznych wartości jako fundamentu dobrego charakteru. 12. Odwoływanie się do przykładów i wzorów oraz poszukiwanie autorytetów i mistrzów lokalnych i globalnych. 13. Stwarzanie możliwości udziału w działaniach sprzyjających kształtowaniu i uzyskiwaniu pożądanych społecznie postaw. 14. Wzmacnianie pozytywnego obrazu samego siebie i samooceny. 15. Wyrabianie poczucia odpowiedzialności za podejmowane decyzje i zachowania.

20 16. Przeciwdziałanie zachowaniom niepożądanym (agresji/przemocy, odtrąceniu, nieustającemu gniewowi i lękowi itd.). 17. Kształtowanie wśród uczniów świadomej odpowiedzialności prawnej w świetle Ustawy o Postępowaniu w Sprawach Nieletnich. KONKRETNE DZIAŁANIA: OSŁABIAJĄCE czynniki ryzyka Reagowanie na wszelkie zło, nieprawidłowości jakie dostrzega się wokół siebie Budowanie zrozumiałych procedur postępowania Jasne kryteria wymagań stawianych uczniom Reagowanie na łamanie przez uczniów norm i zasad obowiązujących w szkole Dbałość o kulturę języka Uczenie wzajemnej tolerancji, szacunku i poszanowania godności drugiego człowieka Prawidłowe relacje w obrębie zespołu klasowego Czynna postawa nauczyciela w czasie pełnienia dyżurów na przerwach Uczenie zasad prowadzenia dyskusji Bieżące rozwiązywanie problemów wychowawczych Przyswajanie metod i technik negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów Uwrażliwianie na potrzeby drugiego człowieka Zwiększenie czujności koleżeńskiej wśród uczniów Potrzeba osiągnięć szkolnych Rozpoznanie i zrozumienie sytuacji rodzinnej uczniów Doskonalenie współpracy z pedagogiem szkolnym Organizowanie ciekawych imprez klasowych (szkolnych) z udziałem uczniów Prowadzenie zajęć otwartych dla rodziców przez nauczycieli i pedagoga Umiejętności nauczyciela Znajomość oczekiwanych zachowań Pozytywne nastawienie nauczyciela Sposób traktowania oparty na wzajemnym zaufaniu, uczciwości i odpowiedzialności Poczucie bezpieczeństwa na terenie szkoły Uczenie podejmowania roztropnych decyzji Stawianie wymagań stosownych do możliwości uczniów Zdolność empatii WZMACNIAJĄCE czynniki chroniące Dobra komunikacja w relacji U-U, N-U, N-R - relacji opartych na poczuciu bezpieczeństwa i zaufaniu Zapewnienie rodzicom i uczniom informacji na temat obowiązujących norm w szkole Konsekwentne i natychmiastowe reagowanie na przejawy niewłaściwego wyrażania i zachowania się uczniów Respektowanie zapisów regulaminowych w szkole Wspólne tworzenie zasad obowiązujących w klasie Zapoznanie uczniów z normami obowiązującymi w społeczeństwie Ukazywanie pozytywnych wzorców zachowania Stwarzanie warunków do poznawania innych ludzi i ich poglądów oraz nabywanie umiejętności porozumiewania się z nimi w oparciu o zasady szacunku i tolerancji Rozbudzanie szacunku dla tradycji rodzinnych, szkolnych, regionu i kraju Rozwijanie języka poprzez udział w kulturze: konkursy czytelnicze, recytatorskie, gazetki szkolne, wyjścia do kina, teatru Walka z manieryzmami językowymi Kontynuacja zapoznawania uczniów z Deklaracją Praw Człowieka i Konwencją Praw Dziecka Kształtowanie postawy dialogu i umiejętności słuchania innych Wkraczanie w funkcjonowanie grupy rówieśniczej, w której dostrzegamy sytuacje zagrażające dziecku Włączanie uczniów z problemami w zachowaniu do zajęć pozalekcyjnych Tworzenie koleżeńskich grup wsparcia Aktywizowanie samorządności uczniów Wdrażanie uczniów do współpracy między sobą w organizowaniu imprez klasowych