SPRAWNOŚĆ RUCHOWA, ORIENTACJA PRZESTRZENNA I LATERALIZACJA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "SPRAWNOŚĆ RUCHOWA, ORIENTACJA PRZESTRZENNA I LATERALIZACJA"

Teresa Nowakowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 SPRAWNOŚĆ RUCHOWA, ORIENTACJA PRZESTRZENNA I LATERALIZACJA Od dziecka w wieku przedszkolnym oczekuje się nie tylko rozwoju funkcji poznawczych, ale również określonego poziomu rozwoju ruchowego. Bardzo istotnym zaburzeniem jest tu obniżona sprawność manualna, czyli zbyt wolne tempo wykonywanych czynności, mała precyzja ruchów dłoni i palców. Rzutuje to niekorzystnie na technikę i estetyczny wygląd pisma oraz poziom prac plastycznych. Powoduje też wolne tempo pisania. Często zdarza się, że dziecko w wieku przedszkolnym ma trudności ze stosowaniem pojęć orientacji przestrzennej typu: góra-dół, prawo-lewo, przód-tył, wyżej-niżej, przed-za, obok-między, na-nad-pod, początek-środekkoniec. Ma kłopoty z orientacją w schemacie własnego ciała i osób stojących naprzeciw, z wykonywaniem czynności wymagających rozumienia stosunków przestrzennych. Dziecko przejawiające zaburzenia w spostrzeganiu położenia przedmiotów w przestrzeni znajduje się w bardzo niekorzystnej sytuacji. Ma trudności ze zrozumieniem znaczenia słów odnoszących się do położenia w przestrzeni. Trudności te ujawniają się już u trzylatka, widoczne są też podczas początkowej nauki czytania i pisania. Jednym z czynników ruchowego rozwoju dziecka jest proces lateralizacji, czyli większa sprawność jednej strony ciała nad drugą. Dotyczy to funkcji kończyn dolnych, górnych, ruchów tułowia oraz pracy parzystych narządów zmysłów np. oczu. Sprawność ruchowa lub motoryczna uzależniona jest od osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego do wieku i jego potrzeb życiowych stopnia rozwoju i opanowania umiejętności koordynacji mechanizmu ruchowego. Prawidłowo ukształtowane postępowanie ruchowe składa się z szeregu czynności następujących po sobie w sposób uporządkowany, zachowujący relacje między kolejnymi fazami wiodącymi do celu. Na wytworzenie odpowiedniej sprawności ruchowej mają wpływ: Fazowość ruchu oznaczająca, iż składa się on z kolejnych etapów spełniających określone funkcje. Harmonia ruchów a więc zachowanie ładu i systematyczności w następowaniu składowych czynności ruchowych. Rytm ruchu, polegający na cykliczności napięć i rozluźnień mięśni zaangażowanych w czynności ruchowe. Przenoszenie ruchu, czyli transmisja energii kinetycznej na kolejne części ciała, wywołujące właściwe uaktywnienie określonych grup mięśni. Płynność ruchu to jego przebieg po zaokrąglonych torach w sposób ciągły, uwzględniający zwolnienia i przyśpieszenia oraz stopniowe przejścia między napięciami.

Rzutuje to niekorzystnie na technikę i estetyczny wygląd pisma oraz poziom prac plastycznych. Powoduje też wolne tempo pisania.

2 Przeciwstawieniem płynności jest kanciastość przerywanie szarpanie. Elastyczność ruchu, wymagająca umiejętności amortyzowania ruchów własnego ciała, wygaszania rozpędu, przejścia z ruchu do ruchu. Dokładność, inaczej precyzja ruchu, wyrażająca stosunek zadania wykonanego do zadania zamierzonego. Skutki niedostatecznej sprawności ruchowej w zakresie całego ciała w wieku przedszkolnym. Dziecko 3 5 letnie: słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, ma problemy z zapinaniem guzików, wiązaniem sznurowadeł, nie potrafi nawlekać koralików, z trudem uczy się jazdy na rowerze, rysuje niechętnie, ma problemy z utrzymaniem kredki, pędzla, ma trudności z budowaniem z klocków, 3-latek nie umie narysować koła, 4-latek kwadratu i krzyża, 5-latek trójkąta, ma problemy ze składaniem obrazków, ma opóźnioną orientację w schemacie własnego ciała (myli prawą i lewą rękę, prawą i lewą nogę itd.). Dziecko 6-letnie: sprawność ruchowa nadal obniżona, słabo biega, słabo przeskakuje, ma trudności z utrzymaniem równowagi, nadal źle funkcjonuje podczas zabaw ruchowych, w dalszym ciągu ma trudności ze sprawnością ruchową rąk, z wycinaniem, malowaniem, rysowaniem, prace plastyczne są ubogie w treści i kolorze, nadal ma problemy z rysowaniem kształtów geometrycznych, obserwuje się zbyt słabe lub zbyt mocne naciskanie ołówka przy pisaniu, ciągłe problemy z czynnościami samoobsługowymi np. wiązanie butów, często, mimo prób ustalenia ręki dominującej, nadal jest oburęczne, nadal występuje opóźnienie w schemacie własnego ciała i przestrzeni,

Dziecko 3 5 letnie: słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, ma problemy z zapinaniem guzików, wiązaniem sznurowadeł, nie potrafi nawlekać koralików, z trudem uczy się jazdy na rowerze,

3 Ćwiczenia obejmujące sprawności ruchowe, orientację przestrzenną i lateralizację. Dziecko 3 5 letnie: Ćwiczenia orientacji przestrzennej: poznawanie własnego ciała w formie zabawowej rodzic z dzieckiem nazywa części ciała np. ucho, ręka, nos, itd. odnajdywanie części ciała na zabawce np. lalka, miś. ćwiczenia dotyczące położenia własnego ciała w przestrzeni np. stań za misiem, stań między krzesłami, stań przed lalką, unieś misia do góry, wejdź pod stół, stań obok misia, itd. zabawa w powtarzanie ruchów rodzica: podnoszenie ręki, podnoszenie prawej lub lewej ręki, podnoszenie nogi, tupnięcie prawą lub lewą nogą. Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej: marsz w prawo i w lewo, bieganie w oparciu o słyszany rytm lub muzykę: szybko, wolno, naśladowanie ruchów zwierząt np. miś, zając, słoń, pies, itd. sprawne bieganie i chodzenie po podłożu równym i zróżnicowanym, czołganie się, chodzenie na czworakach, przechodzenie przez obręcz, upuszczanie i podnoszenie różnych przedmiotów, Ćwiczenia manualne i samoobsługowe: nawlekanie koralików, ubieranie lalki i siebie, nawlekanie sznurowadła, stopniowa nauka sznurowania obuwia, zapinanie guzików z dołu do góry i odwrotnie, swoich i drugiej osoby, wiązanie supełków na chusteczce, potem na sznurku, samodzielne spożywanie posiłków, posługiwanie się łyżką, widelcem i nożem, zakręcanie i odkręcanie butelek, otwieranie i zamykanie pudełek, lepienie z plasteliny, modeliny, nauka lepienia kulki najpierw dłońmi potem palcami, zgniatanie papieru dłońmi i palcami, prawidłowe trzymanie nożyczek, cięcie paska papieru, cięcie większych powierzchni, cięcie według wzoru, wykonywanie prac plastycznych różnymi technikami (plastelina, bibuła,

odnajdywanie części ciała na zabawce np. lalka, miś. ćwiczenia dotyczące położenia własnego ciała w przestrzeni np.

4 malowanie, itd.), trzymanie narzędzia (pędzel, gruba kredka, cienka kredka, ołówek), wypełnianie wzorów kolorem przy pomocy pędzla, kredki, (różne rodzaje kredek), uzupełnianie wzorów szlaczkowych za pomocą różnych technik, wodzenie palcem po śladzie zgodnie z kierunkiem przygotowującym do nauki pisania i czytania, zbieranie drobnych elementów dwoma palcami jak pęsetą Dziecko 6 letnie: Ćwiczenia orientacji przestrzennej: ćwiczenia w formie zabawowej utrwalające pojęcia w zakresie orientacji przestrzennej czyli wykonywanie poleceń np. weź prawą ręką łyżkę, kopnij piłkę lewą nogą, ułóż prawą ręką klocki, przesuń prawą nogą klocek, itd., ćwiczenia w formie plastycznej z niedokończonym obrazkiem np. narysuj lub naklej wazon na stole, dorysuj słońce po prawej stronie domu, umieść ptaka na drzewie, itd., Ćwiczenia ruchowe i zręcznościowe: ruchy ramion: naśladowanie lotu ptaka, szumu drzew, itd., rzuty do celu lewą i prawą ręką, różnymi przyborami, rzucanie piłki w parach, chwytanie piłki i innych przedmiotów jedną ręką lub oburącz, itd., ćwiczenia na równoważni, wymijanie przeszkód slalomy, poruszanie się po określonym torze, podskoki obunóż i na jednej nodze, przeskakiwanie przeszkód, ćwiczenia ze skakanką, zeskoki z różnych wysokości, chwyty oburącz i jedną ręką (przedmioty rzucane do dziecka), rzuty dowolne i do celu z odległości dowolnej i określonej, bieg do celu z wykonywaniem określonych czynności, zabawy stolikowe; bierki, pchełki, bilard, itd., Ćwiczenia manualne i grafomotoryczne: doskonalenie sprawności i zręczności ręki i palców: kulanie, lepienie, naklejanie małych elementów,

technik, wodzenie palcem po śladzie zgodnie z kierunkiem przygotowującym do nauki pisania i czytania, zbieranie drobnych elementów dwoma palcami jak pęsetą Dziecko 6 letnie: Ćwiczenia orientacji

5 malowanie palcami na dużym i małym formacie, układanie z różnych materiałów kształtów geometrycznych po śladzie lub odwzorowywanie plasteliną, nitką, kredką, itd., kalkowanie wzorów dużych i małych o kształtach geometrycznych i literopodobnych za pomocą pędzla, kredki, ołówka, patyka, swobodne projektowanie ozdobnych szlaczków malowanych grubym pędzlem na dużej powierzchni, grubą kredką na małej powierzchni, ołówkiem na małej powierzchni, wykonywanie labiryntów według wzoru i własnego pomysłu, bez dotykania linii, wypełnianie książeczek do kolorowania oraz stemplowanie, wycinanie różnych wzorów wcześniej namalowanych i bez wcześniejszego namalowania, wydzieranie np. postaci ludzkiej i dorysowywanie wybranych rekwizytów, rysowanie dużych i małych kół jedną ręką, obiema rękami, patykiem, pędzlem, kredą, na dużych i małych płaszczyznach, obrysowywanie szablonów, rysowanie szlaczków w liniaturze szerszej i w zeszycie, łączenie wyznaczonych punktów linią ciągłą, z punktów tworzenie obrazków, pogrubianie konturów, obwodzenie po śladzie, kreskowanie wypełnianie rozmaitych konturów małymi kreseczkami stawianymi poziomo, pionowo, ukośnie, zawsze jednak przy zachowaniu kierunku od strony lewej do prawej, Należy bawić się z dzieckiem w taki sposób, aby jednocześnie umiejętnie je ćwiczyć. Umiejętne zachęcanie, współdziałanie z dzieckiem, delikatna pomoc (a nie wyręczanie) pozwolą dziecku po jakimś czasie osiągnąć pożądany efekt. 1. Puzzle (różne wielkości). 2. Loteryjki. 3. Klocki, gry stolikowe (bierki, pchełki, bilard).

dużej powierzchni, grubą kredką na małej powierzchni, ołówkiem na małej powierzchni, wykonywanie labiryntów według wzoru i własnego pomysłu, bez dotykania linii, wypełnianie książeczek do kolorowania

Podobne dokumenty

UMIEJĘTNOSCI I SPRAWNOŚCI NIEZBĘDNE DO ROZPOCZĘCIA NAUKI PISANIA

UMIEJĘTNOSCI I SPRAWNOŚCI NIEZBĘDNE DO ROZPOCZĘCIA NAUKI PISANIA Dzieci rozpoczynające naukę w klasie pierwszej bardzo często nie mają gotowości, dojrzałości szkolnej (mowa tutaj o prawidłowym rozwoju