GMINA B R U D Z E W ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Transkrypt

1 GMINA B R U D Z E W ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TEKST STUDIUM Zmiana studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Brudzew uchwalona Uchwał Nr 63/X/07 Rady Gminy Brudzew, z dnia 30 sierpnia 2007 r. z uwzgldnieniem zmiany studium w granicach terenu górniczego Adamów Komin uchwalonej Uchwała Nr XLIX/252/06 z 26 padziernika 2006 r. Załcznik Nr 3 Opracowanie: mgr in. arch. Marian Lis ( członek ZOIU nr Z-167) mgr Henryka Twardowska Brudzew, 2007 r.

2 SPIS TRECI I. WPROWADZENIE 1. Potrzeba opracowania zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Podstawa opracowania zmiany studium 4 3. Materiały wyjciowe. 5 II. UWARUNKOWANIA 1. Dotychczasowe przeznaczeni, zagospodarowanie i uzbrojeniu terenu Stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony Stan rodowiska, w tym stan rolniczej i lenej przestrzeni produkcyjnej, wielkoci zasobów wodnych oraz wymogów ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Warunki i jako ycia mieszkaców, w tym ochrona ich zdrowia Zagroenie bezpieczestwa ludnoci i jej mienia Potrzeby i moliwoci rozwoju gminy Stan prawny gruntów Wystpowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrbnych Wystpowanie terenów naturalnych zagroe geologicznych Wystpowanie udokumentowanych złó kopalin oraz zasobów wód podziemnych Wystpowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrbnych Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporzdkowania gospodarki wodno-ciekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami Zadania słuce realizacji ponadlokalnych celów publicznych Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego w latach Wnioski wynikajce z oceny dotychczasowego zagospodarowania i uzbrojenia

3 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów Kierunki i wskaniki dotyczce zagospodarowania oraz uytkowania terenów, w tym tereny wyłczone z zabudowy Obszary i zasady ochrony rodowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej Obszary, na których rozmieszczone bd inwestycje publiczne o znaczeniu lokalnym Obszary, na których rozmieszczone bd inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust Obszary, dla których obowizkowe jest sporzdzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrbnych, w tym obszary wymagajce scale i podziału nieruchomoci, a take obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda powyej 2000m² oraz obszary przestrzeni publicznej Obszary, dla których gmina zamierza sporzdzi miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagajce zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i lenych na cele nierolnicze i nielene Kierunki i zasady kształtowania rolnej i lenej przestrzeni produkcyjnej Obszary naraone na niebezpieczestwo powodzi i osuwania si mas ziemnych Obiekty i obszary, dla których wyznacza si w złou kopalin filar ochronny Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowizujce na nich ograniczenia prowadzenia działalnoci gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie byłych hitlerowskich obozów zagłady Obszary wymagajce przekształce, rehabilitacji lub rekultywacji Granice terenów zamknitych i ich stref ochronnych Inne obszary problemowe, w zalenoci od uwarunkowa i potrzeb zagospodarowania wystpujcych w gminie IV. UZASADNIENIE ZAWIERAJACE OBJANIENIE PRZYJTYCH ROZWIZA ORAZ SYNTEZA USTALE ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO.96 Załcznik nr 1 do Tekstu Studium CENTRA SOŁECTW GMINY BRUDZEW 3

4 I. WPROWADZENIE 1. Potrzeba opracowania zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zmieniane studium, uchwalone w 1997 r., było pierwszym tego typu opracowaniem, wykonanym zgodnie z postanowieniami ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z 1994 r. Rozwizania przestrzenne zapisane w tym studium stanowiły tylko informacj na temat funkcji terenów. Nowa ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r., podniosła rang studium poprzez ustalenie, e zapis w studium jest wicy przy sporzdzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ewentualna sprzeczno planu z jakimkolwiek ustaleniem studium powoduje niewano planu. W 2006 r. wykonana uchwalona zmiana w/w studium. Obejmowała ona ok. 340 ha i polegała na ustaleniu nowych terenów dla rolnictwa, zabudowy mieszkaniowej, działalnoci gospodarczej i turystyki. Kolejne wnioski złoone do Urzdu Gminy w Brudzewie, zarówno przez osoby prywatne jak i przez KWB Adamów S.A. spowodowały podjcie przez Rad Gminy Brudzew uchwały w sprawie sporzdzenia kolejnej zmiany w zakresie obejmujcym obszar gminy z wyłczeniem terenu objtego zmian w 2005 r. Aktualna zmiana studium stanowi bdzie podstaw do opracowania planów miejscowych dla nowych inwestycji oraz wskae nowe obszary rozwojowe. 2. Podstawa opracowania zmiany studium. 1. Uchwała Nr XLI/206/06 Rady Gminy Brudzew, z dnia 18 stycznia 2006 r., w sprawie przystpienia do sporzdzenia zmiany pozostałych czci studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Brudzew, zatwierdzonego Uchwał nr XXX/176/97 RG w Brudzewie, z dnia 19 grudnia 1997 r., 2. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym / Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 ze zm. /, 3. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury, z dnia 28 kwietnia 2004 r., w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy / Dz. U. Nr 118, poz. 1233, z dnia 26 maja 2004 r. /. 4

5 3. Materiały wyjciowe. - Gmina Brudzew mapa topograficzna w skali 1: oraz mapy ewidencyjne w skali 1 : 5000, - Gmina Brudzew studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego, Uchwała Nr XXX/176/97 RG w Brudzewie, z dnia 19 grudnia 1997 r., - Gmina Brudzew zmiana studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w granicach terenu górniczego Adamów Komin, Uchwała Nr XXVIII/148/05 RG Brudzew, z dnia 24 lutego 2005r. - Województwo wielkopolskie plan zagospodarowania przestrzennego, Uchwała Nr XIII/628/2001 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego, z dnia 26 listopada 2001 r., - Gmina Brudzew opracowanie ekofizjograficzne, 2004 r., - dane statystyczne WUS, - wnioski zgłoszone do zmiany studium. - Dokumentacja geologiczna złoa wgla brunatnego Komin Przedsibiorstwo Geologiczne we Wrocławiu PROXIMA S.A. - Dokumentacja geologiczna uproszczona złoa kruszywa naturalnego BIERZMO, TARNOWA, OLIMPIA KRUSZGEO. Wielkopolskie Kopalnie. Spółka z o.o. - Studium okrelajce obszar bezporedniego zagroenia powodzi RZGW w Poznaniu - Opracowanie Ekofizjograficzne Gmina Brudzew PAG Pracownia Geologiczno-Kartograficzna Pozna - Granica Polno-Lena dla gminy Brudzew WBGiTR w Koninie - Operat Urzdzenia Lasu oraz Plan Ochrony Przyrody zatwierdzone Decyzj Ministra rodowiska DL.Ip /05 z dnia r. - Uproszczony Plan Urzdzenia Lasu i Inwentaryzacja zatwierdzone Decyzj Wojewody Wielkopolskiego - Obowizujce miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Brudzew 5

6 II. UWARUNKOWANIA 1. DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I UZBROJENIE TERENU Gmina Brudzew połoona jest we wschodniej czci województwa wielkopolskiego, około km od Poznania i km od Konina, w powiecie tureckim, przy granicy woj. wielkopolskiego z woj. łódzkim. Ssiaduje z gminami: Kocielec, Władysławów, Turek, Przykona i Dbie oraz przez Wart z gmin Uniejów, wchodzc w skład województwa łódzkiego. - powierzchnia gminy = ha, - pow. uytków rolnych = ha, - pow. lasów i zadrzewie = ha, - pow. pod wodami = 167 ha, - liczba ludnoci = os. - liczba sołectw = 23 W gospodarce Wielkopolski jest liczc si gmin z uwagi, m.in. na eksploatacj wgla brunatnego i kruszywa budowlanego. Przestrzenne zagospodarowanie gminy podporzdkowane jest górnictwu wgla brunatnego, które aktualnie jest wiodc funkcj gospodarcz. Wieloletnia eksploatacja wgla brunatnego spowodowała przekształcenia rzeby terenu, zmiany w budowie geologicznej i stosunkach wodnych, degradacj gleb i szaty rolinnej. Przed rozpoczciem eksploatacji wgla brunatnego teren gminy zajty był przez pola uprawne, lasy i łki oraz rozproszon sie osadnicz i drogi. Odkrywkowa eksploatacja wgla brunatnego doprowadziła do likwidacji zabudowy, wyrbu lasów i zmiany stosunków wodnych. Tereny przeobraone wystpuj w południowo wschodniej czci gminy, w miejscowociach: Bogdałów, Janiszew i Komin. W przeciwległym, północno zachodnim rejonie gminy, objtym prawn ochron jako Złotogórski Obszar Chronionego Krajobrazu, prowadzona jest na skal przemysłow eksploatacja kruszywa naturalnego. Złoa wgla brunatnego eksploatowane s przez Kopalni Wgla Brunatnego Adamów S.A. na potrzeby elektrowni Adamów w Turku, a złoa kruszywa budowlanego eksploatowane s głównie przez KRUSZGEO 6

7 Wielkopolskie Kopalnie SP. z o.o. w Poznaniu, na potrzeby budowlane i drogowe. Wiodca funkcja gospodarcza gminy, któr jest eksploatacja surowców mineralnych, pozostaje w kolizji z warunkami przyrodniczymi. Tereny eksploatacji wgla brunatnego ssiaduj z Dolin rodkowej Warty, bdc obszarem wzłowym i korytarzem ekologicznym, wyróniajcym si bogactwem chronionych gatunków ptaków / projektowany rezerwat Dobrów w gminie Kocielec. Eksploatacja kruszywa budowlanego zmienia rzeb terenu i warunki gruntowe w Złotogórskim Obszarze Chronionego Krajobrazu, który zajmuje północnozachodnie rejony gminy / Bierzmo, Olimpia /. Warunki gruntowo wodne predysponuj kształtowanie produkcji rolniczej do uprawy zbó / głównie yta / i ziemniaków oraz hodowli trzody chlewnej i bydła. Obiektem szczególnie uciliwym dla rodowiska jest ferma w Smolinie, zajmujca si hodowl i ubojem drobiu. Pomidzy terenami zajtymi przez KWB Adamów S.A. i Złotogórskim Obszarem Chronionego Krajobrazu / grunty lene i przeznaczone do zalesiania / rozwija si rolnictwo, którego głównymi orodkami s : Brudzy Smolina i Krwony. W strukturze wielkociowej dominuj gospodarstwa drobne, do 10 ha Jedynie w Brudzyniu i Smolinie, gdzie wczeniej było Pastwowe Gospodarstwo Rolne, wystpuj due, prywatne gospodarstwa. Sie osadnicz tworz 23 sołectwa, wród których najwikszym jest Brudzew. Liczba ludnoci w poszczególnych miejscowociach wynosi od 57 osób / Wincentów / do 444 os. / Krwony / i 1617 os. / Brudzew /. Zabudowa wsi ma charakter pasmowy, wzdłu dróg publicznych. Kształtowanie si liczby ludnoci wykazuje tendencj malejc. Dla przykładu: przyrost ludnoci w latach wynosił osób, w latach tylko + 9 osób, a w latach ju wystpuj wartoci ujemne, tj. 157 osób. Głównym ródłem utrzymania mieszkaców jest praca poza rolnictwem / ok. 64 % /. Praca w indywidualnych gospodarstwach rolnych jest ródłem utrzymania dla ok. 700 osób. Bezrobocie w gminie jest wysokie i wynosi 21,4 % ludnoci w wieku produkcyjnym / ok. 660 osób /. Perspektywy gospodarcze gminy to powikszenie terenów eksploatacji wgla brunatnego o grunty wsi Głowy, Janów,Kwiatków i Cichów oraz rekultywacja terenów przeobraonych. Zabudowa mieszkaniowa gminy, poza Brudzewem, wystpuje wzdłu głównych dróg, przy których połoone s poszczególne wsie. Zabudowa mieszkaniowa jest w 100 % zwodocigowana. 7

8 2. STAN ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGI JEGO OCHRONY Stan ładu przestrzennego gminy jest wynikiem prowadzonej od wielu lat: - eksploatacji odkrywkowej wgla brunatnego prowadzonej przez KWB ADAMÓW S.A. wywierajcej wpływ na ssiadujce tereny, zasoby wód powierzchniowych i gruntowych - eksploatacji kruszyw naturalnych prowadzonej przez KRUSZGEO Kopalnie Wielkopolskie Sp. z o.o. i innych mniejszych przedsibiorców na Obszarze Złotogórskim Chronionego Krajobrazu. Prowadzona działalno eksploatacyjna powinna uwzgldnia zasady ochrony rodowiska i przyrody. Działalno wydobywcza zmienia rzeb terenu i warunki gruntowe. Powoduje to konflikty w procesach rozwojowych oraz zakłóca harmonijne skomponowanie krajobrazu przy zachowaniu lokalnej tosamoci kulturowej i cech rodowiskowych. W fazie prowadzenia działalnoci powoduje wyłczanie gruntów rolnych i lenych z produkcji. Po zakoczeniu działa wydobywczych grunty te s na bieco rekultywowane w kierunku lenym, rolnym, wodnym oraz rónego rodzaju zabudowy w tym rekreacyjnej. Przykładem takiego przywrócenia terenu jest obszar zrekultywowanej odkrywki Bogdałów. Obszar górniczy Komin I czciowo jest usytuowany w obrbie obszaru wzłowego Doliny rodkowej Warty - obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Obszar Dolina rodkowej Warty Kod obszaru PL B Istniejca zabudowa zwizana z produkcja roln, mieszkaniowa jednorodzinna, usługowa i produkcyjna zlokalizowana jest wzdłu głównych cigów komunikacyjnych dróg powiatowych i gminnych, a wzdłu drogi wojewódzkiej nr 470 jest sporadyczna. W wikszoci s to budynki jedno lub dwu kondygnacyjne z dachami skonymi dwuspadowymi. Sporadycznie wystpuj budynki z dachami płaskimi, powstałe w latach 80-ych; obcymi pod wzgldem architektonicznym dla budownictwa wiejskiego. 8

9 3. STAN RODOWISKA,, W TYM STAN ROLNICZEJ I LENEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOCI I JAKOCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY RODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO Charakterystyka tego tematu zawarta jest w opracowaniu ekofizjograficznym wykonanym dla gminy w 2004 r. Opracowanie obejmuje, m.in. : charakterystyk poszczególnych komponentów rodowiska przyrodniczego, ocen stanu i funkcjonowania rodowiska, w tym ocen dotychczasowych zmian w rodowisku, struktur przyrodniczo - funkcjonaln terenu, ocen przydatnoci terenu dla rónych rodzajów uytkowania i form zagospodarowania. Do niniejszego opisu przyjto podstawowe wnioski wynikajce z w/w opracowania. 1. Charakterystyka rodowiska przyrodniczego. Rzeba terenu : W ukształtowaniu powierzchni gminy wyrónia si ponisze formy morfologiczne : a ) wzgórza i pagóry czołowomorenowe w formie ostaców denudacyjnych o wysokociach wzgldnych rzdu 30 ~ 60 m i spadkach dochodzcych do 25 % / Wzgórza Białkowskie i Szadowskie / oraz wysoczyzna morenowa falista o spadkach ok. 3 ~ 8 %. Wschodni granic wymienionych form wyznacza linia : Daniszew Smolina Chrzblice Dzierzna, b ) dolina Warty i Neru z sieci starorzeczy, powierzchniami torfowisk i wydm. Zachodni granic tej formy wyznacza Kanał Pasywny. c ) tereny intensywnych przekształce rzeby spowodowane odkrywkow eksploatacj wgla brunatnego / fragment zwałowiska zewntrznego 0/Bogdałów o wzgldnej wysokoci ok. 45 m, wyrobisko kopalni 0/Komin o głbokoci ok. 45 m / oraz kruszywa naturalnego / deniwelacje terenu od kilku do kilkunastu metrów /, d ) tereny pól uprawnych o duej intensywnoci produkcji rolnej, połoone w kierunku północno - zachodnim od Brudzewa. budowa geologiczna i warunki gruntowe. Utwory trzeciorzdowe, reprezentowane przez mioceskie iły i piaski z seriami wgla brunatnego / o miszoci od kilku do kilkunastu metrów / 9

10 wystpuj w formie szcztkowej. Zasadnicze formacje geologiczne to utwory czwartorzdowe pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego oraz osady rzeczne, zastoiskowe i eoliczne. Osady lodowcowe to gliny i piaski gliniaste o miszoci 40 ~ 70 m. Warunki gruntowe s zrónicowane. Na terenach wysoczyzny morenowej wystpuj gliny piaszczyste i piaski gliniaste, a głównie partie ostaców denudacyjnych / Wzgórza Białkowskie i Szadowskie / pokrywaj piaski i wiry akumulacji wodnolodowcowej. Obszary te charakteryzuj si dobrymi warunkami geotechnicznymi. W obrbie doliny Warty, cz powierzchniow tworz piaszczyste i pylaste mady, a w lokalnych obnieniach grunty organiczne i próchniczne głównie torfy, muły i piaski próchniczne. Najwiksze walory produkcyjne posiadaj gleby okolic Brudzew, Bogdałowa Krwon i Marulewa. S to gleby klasy III a i IV a. U podnóa wzgórz morenowych, w rejonie Wincentowa i Chrzblic, spore fragmenty terenu zajmuj gleby zaliczane do kompleksu zboowo pastewnego mocnego oraz gleby piaszczyste zaliczane do kompleksu ytniego słabego. Uytki zielone wystpuj w dolinie Warty. Odkrywkowa eksploatacja wgla brunatnego w zasadniczy sposób zmieniła stosunki wodne na terenie gminy. Osuszanie złó wgla doprowadziło do powstania leja depresji, który ulegnie zmniejszeniu po zakoczeniu eksploatacji i rekultywacji terenów pokopalnianych. surowce mineralne. a ) wgiel brunatny jest podstawow kopalin eksploatowan od ponad 40 lat przez Kopalni Wgla Brunatnego Adamów dla potrzeb elektrowni Adamów w Turku. Obszary górnicze, w czci dot. O/Adamów i 0/Komin, praktycznie zajmuj południowo wschodni cz gminy, pomidzy dolin Kiełbaski i wschodni granic gminy. Przewidywany zasig obszaru górniczego Komin I obejmuje dolin Warty / wsie : Głowy, Janów,Kwiatków, Cichów/, charakteryzujc si mozaik ekosystemów łkowo lenych i wodnych. Zakoczenie wydobycia wgla przewidziane jest na lata 2020 ~ b ) kopaliny pospolite, w tym kruszywa naturalne udokumentowane dla złó : Tarnowa, Olimpia i Bierzmo - s eksploatowane. Na du skal eksploatowane s wyrobiska w Wincentowie, Izabelinie, Galewie oraz Chrzblicach. Wyznaczone dla wyrobisk obszary górnicze zajmuj powierzchni od 1 ha do kilku hektarów. 10

11 wody powierzchniowe. Teren gminy połoony jest w dorzeczu Warty. Sie cieków wodnych zmienia si, w zalenoci od postpu robót górniczych. Głównym dopływem Warty jest Kiełbaska, która praktycznie oddziela południowo wschodni cz gminy silnie przekształcon od północno zachodniej - mniej przekształconej. Do rzeki Kiełbaski Duej, poprzez kanał Ruszkowski wpada rzeka Teleszyna Dolna, która w zalenoci od panujcych w danym momencie warunków hydrologicznych, atmosferycznych oraz oddziaływania Odkrywki Komin I i II sezonowo prowadzi wod. Struga Janiszewska jest obecnie ciekiem okresowym i wpada do rzeki Kiełbaski Duej. Osuszenie terenu spowodowane eksploatacj wgla spowodowało obnienie poziomu wód w Dolinie rzeki Warty, a w konsekwencji wysychanie starorzeczy, zarastanie torfowisk, stopniowej zagłady zrónicowanych zbiorowisk rolinnych. Natomiast eksploatacja Zbiornika Jeziorsko spowodowała wyrównanie si poziomu wód w rzece Warcie z przewag przepływów rednich. Inny dopływ Warty Teleszyna praktycznie przestała istnie. Powstał natomiast Kanał Pasywny, do którego przełoono Strug Janiszewsk. Struga Janiszewska jest ciekiem okresowym. Osuszanie terenu spowodowane eksploatacj wgla oraz zbiornik Jeziorsko spowodowały w dolinie Warty obnienie poziomu wód / dominacja stanów niskich /, a w konsekwencji do wysychania starorzeczy, zarastania torfianeki stopniowej zagłady zrónicowanych zbiorowisk rolinnych. wody podziemne. Ponad połowa gminy znajduje si w zasigu leja depresyjnego, spowodowanego działalnoci górnicz. Ujcia wody dla potrzeb wiejskiej sieci wodocigowej czerpi wody kredowe z głbokoci 20 ~ 60 m p.p.t. Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych, objtych reimem wysokiej ochrony / OWO /, na terenie gminy jest górnokredowy zbiornik szczelinowo porowy Turek Konin Koło, / wg Kleczkowskiego / oznaczony nr 151. Poziom wodonony zalega na głbokoci ok. 20 ~ 100 m p.p.t. To z tego poziomu czerpi wod wszystkie studnie głbinowe na obszarze gminy. Północno wschodni skraj gminy znajduje si w zasigu czwartorzdowego zbiornika porowego / GZWP nr 150 / Pradoliny Warszawsko Berliskiej. szata rolinna. Grunty lene zajmuj ok. 19 % ogólnej powierzchni gminy, a wystpujcy drzewostan zdominowany jest przez sosny, dby i brzozy. Potencjaln rolinno naturaln stanowi na obszarze gminy : 11

12 - dbrowy wietliste, charakterystyczne dla wzgórz i pagórów morenowych, - siedliska grdów, obejmujce powierzchnie wysoczyznowe i terasowe, - łgi i olsy, charakterystyczne dla teras zalewowych Warty oraz doliny Kiełbaski i jej dopływów. Due kompleksy lene połoone w północno - zachodniej czci gminy, charakteryzuj si przewag siedlisk borowych / bór mieszany wiey i bór wiey / z niewielkim udziałem lasu mieszanego i wieego. Zabezpieczaj one przesuszone zbocza wzgórz przed erozj. Lasy w dolinie Warty s przewanie drzewostany Olszowe rosnce na siedliskach Łegów i Olsów, miejscami na niej połoonych terenach rosn drzewostany Sosnowe na siedliskach Borowych. Pozostałe tereny lene to zrekultywowane fragmenty zwałowisk górniczych i drobne lasy prywatne zdominowane przez młode drzewostany sosnowe. Lasy połoone na wzgórzach morenowych / Wzgórza Białkowskie / s atrakcyjne pod wzgldem turystycznym, a dodatkowym atutem jest urozmaicona rzeba terenu. Na uwag zasługuj : - na południowych zboczach Wzgórz Białkowskich znajduj si liczne stanowiska indywidualnej ochrony przyrody. S nimi, m.in. : zbiorowiska godzika piaskowego, widłaka godzistego, mcznicy lekarskiej, sasanka łakowa, rojnik pospolity, Godzik kartuzek, pierwiosnek lekarskii paprotka zwyczajna. - parki podworskie / XIX w. / w : Brudzewie, Brudzyniu, Kolnicy i Smolinie, - zadrzewiony teren o charakterze parkowym przy kociele w Galewie, - zadrzewione cmentarze w : Brudzewie, Janiszewie, Galewie i Tarnowie, - na północno - wschodnim skraju gminy projektowany jest rezerwat Dobrów o ogólnej powierzchni = 450 ha, w wikszoci na terenie Gm. Kocielec, zajmujcy fragment midzywala Warty przy ujciu Neru. Obejmuje on, m.in. wyspy rzeczne o charakterze zalewowych pastwisk gsich. Gniazduje tutaj wiele gatunków siewek i rybitw, zagroonych w skali europejskiej. Do najcenniejszych nale : cyranka, płaskonos, czernica, czajka, brodziec krwawodzioby. - ekosystemy łkowo lene doliny Warty, w rejonie Kozubowa, Kunicy Janiszewskiej, Janowa, Kwiatkowa i Dbrowy, stanowi obszary specjalnej ochrony. 2. Ocena stanu i funkcjonowania rodowiska, w tym ocena dotychczasowych zmian w rodowisku. Ocena stanu rodowiska. Zachodnia cz gminy / wzgórza morenowe / znajduje si w granicach Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, a wschodnia 12

13 cz / dolina Warty / - w obrbie obszaru wzłowego Doliny rodkowej Warty - obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Obszar Dolina rodkowej Warty Kod obszaru PL B Walory przyrodnicze wymienionych obszarów pozostaj w kolizji z odkrywkow eksploatacj wgla brunatnego. Naturaln konsekwencj odwadniania złó jest rozległy lej depresyjny, który w trzeciorzdowych warstwach wodononych ma zasig regionalny, a w poziomach czwartorzdowych 2,5 krotnie mniejszy. Widocznym efektem jest zanik małych cieków oraz zbiorników wodnych. Masy ziemne lub skalne (nadkład) usuwane lub przemieszczane w zwizku z wydobywaniem kopaliny głównej i kopalin towarzyszcych ze złó wgla brunatnego, wraz z ich przerabianiem deponowane bd na zwałowisku wewntrznym w wyrobisku poeksploatacyjnym do poziomu terenu. Oprócz eksploatacji wgla brunatnego istotny wpływ na rodowisko przyrodnicze ma pozyskiwanie kruszywa naturalnego. Eksploatacja kruszywa prowadzona jest na terenach o wysokich walorach przyrodniczo - krajobrazowych. W jej wyniku oraz póniejszej rekultywacji nastpi obnienie powierzchni duej czci Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Mog te powsta due, płytkie zagłbienia, czciowo tylko wypełnione ziemi zebran z nadkładu. Na terenie gminy dominuj słabe gleby napiaskowe. Tylko rodkowa cz gminy zajta jest przez wzgldnie dobre gleby klasy III i IV. Walory przyrodniczo krajobrazowe gminy pozostaj w kolizji z działalnoci górnicz, której efektem jest, m.in. przejciowa zmiana cech konfiguracyjnych terenu, destabilizacja wód powierzchniowych i podziemnych. Tereny połoone poza obszarami górniczymi charakteryzuj si korzystny mi warunkami zamieszkania i rekreacji, atrakcyjnymi zwłaszcza dla ludzi szukajcych odosobnienia i cenicych sobie spokój. W przyszłoci atutem gminy mog by projektowane zbiorniki wodne i zalesienia terenów pogórniczych. Zakres dotychczasowych zmian w rodowisku dotyczy głównie południowej, pradolinnej czci gminy. Pozostałe tereny uytkowane s rolniczo, bd zajte przez lasy i zadrzewienia. Wieloletnia eksploatacja złó wgla brunatnego spowodowała przejciowo: przekształcenia rzeby terenu, zmiany w budowie geologicznej i stosunkach wodnych, degradacj gleb i szaty rolinnej oraz wyran modyfikacj warunków klimatu lokalnego. Odtworzenie zniszczonych wartoci przyrodniczych rodowiska oraz poprawa jego stanu jest procesem trudnym i długotrwałym. Na podstawie oceny stopnia przekształcenia rodowiska przyrodniczego, wskazano : 1 ) tereny słabo przekształcone s to lasy gospodarcze o uproszczonej strukturze wiekowej i warstwowej, porastajce fragment ostaca 13

14 denudacyjnego, połoone poza zasigiem terenów górniczych KWB Adamów S.A., 2 ) tereny z umiarkowanym przeobraeniem rodowiska s to ekstensywnie uytkowane łki z duym udziałem drzew i krzewów, połoone w północnowschodniej czci gminy oraz ekstensywnie wykorzystywane pola uprawne, 3 ) tereny przekształcone s to tereny skupionej zabudowy mieszkaniowej i usługowej, 4 ) tereny silnie przekształcone s to tereny połoone w zasigu wyznaczonych terenów górniczych poszczególnych odkrywek KWB Adamów S.A.. Za tereny zagospodarowane zgodnie z predyspozycjami rodowiska uzna mona zalesione fragmenty wzgórz i pagórów morenowych, wilgotne dna doliny Kiełbaski i jej wikszych dopływów, zajte przez ekosystemy łkowolene oraz terasy erozyjne w pradolinie. Do terenów zagospodarowanych niezgodnie z predyspozycjami rodowiska zaliczono tereny poeksploatacyjne kopalni, wprawdzie zrekultywowane, ale wymagajce długotrwałego procesu przywracania wzgldnej równowagi w przyrodzie. Funkcjonowanie rodowiska. Gmina Brudzew usytuowana jest na skraju Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz w zasigu obszaru Wzłowego Doliny rodkowej Warty. Pomimo niekorzystnego usytuowania obszarów górniczych, znaczne fragmenty terenu wyróniaj si atrakcyjn rzeb i wysokimi walorami przyrodniczo krajobrazowymi. Obszarami predystynowanymi do szczególnej ochrony s : 1 ) dolina Warty, wchodzca w skład Doliny rodkowej Warty, która jest jednym z głównych obszarów wzłowych o znaczeniu midzynarodowym, 2 ) zachodnia cz gminy połoona w granicach Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, wyróniajca si urozmaicon rzeb oraz du lesistoci. Ochron konserwatorsk objte s : a ) pomniki przyrody : Brudzew platan klonolistny / obwód = 450 cm, wys.ok. 20 m /, przy budynku starej szkoły, b ) zabytkowe parki : Brudzew - park krajobrazowy z XIX w., z dworem murowanym z ok. 1900r. sztucznymi stawami w dnie doliny Kiełbaski, starym drzewostanem / w tym w/w platan klonolistny /, 14

15 Brudzy - park krajobrazowy z poł. XIX w., z pałacem zbudowanym w 1869 r. oraz urozmaiconym drzewostanem : dby, klony, jesiony, lipy, wierki, okaz czerwonego kasztanowca i inne. Kolnica - park z poł. XIX w. z licznymi okazałymi dbami i lipami oraz szpalerami młodszych grabów. Smolina park krajobrazowy z poł. XIX w. z podupadajcym drewnianym dworem. c ) cmentarze / czynne i nieczynne /: Brudzew - kalwiski, maleki, zadrzewiony, nieczynny, Brudzew - rzymsko - katolicki, z pojedynczymi robiniami akacjowymi, czynny, Galew - rzymsko - katolicki z pojedynczymi robiniami akacjowymi, czynny, Janiszew rzymsko - katolicki, z niewielk iloci drzew, czynny, Tarnowa - ewnagelicko augsburski, z okazałym dbem, nieczynny, Tarnowa - rzymsko katolicki, mocno zaronity, nieczynny Struktura przyrodniczo funkcjonalna terenu. W strukturze przyrodniczo - krajobrazowej wyróni mona : A. REJON ZACHODNI, leno rekreacyjny i eksploatacji kruszyw, zbieny z zasigiem Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, wyróniajcy si wyniesieniem, urozmaicon rzeb terenu oraz wysokimi walorami przyrodniczo krajobrazowymi, zajty przez lasy, słabe grunty rolne i nieuytki, szczególnie zasobny w kruszywo naturalne predysponowany do eksploatacji surowców mineralnych oraz zharmonizowanego rozwoju gospodarki rolnej i lenej z lokalnym dopuszczeniem zabudowy mieszkaniowej / Cichów, Galew /, turystyki i rekreacji. B. REJON ZACHODNI / Galew, Wincentów, Chrzblice, Smolina / rolno hodowlany, o dosy duej rónorodnoci biologicznej i zmiennych warunkach budowlanych, stanowicy naturalne przejcie od terenów intensywnej produkcji rolnej do wyniesionych powierzchni Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu predysponowany do zharmonizowanego rozwoju gospodarki polowej, hodowli i osadnictwa, jedynie w czci północnej / w ssiedztwie istniejcej fermy drobiu oraz drogi do Władysławowa / przewidziany do aktywizacji gospodarczej. C. REJON CENTRALNY / Brudzew, Marulew, Krwony /, rolniczy wyróniajcy si zwikszonym udziałem dobrych i rednich gleb kl. IIIa IVb, stanowicy naturaln baz ywieniow gminy predysponowany do intensyfikacji produkcji rolnej z ograniczeniem rozwoju zabudowy 15

16 mieszkaniowej do uzupełnienia terenów ju zainwestowanych, połoonych głównie w najbliszym ssiedztwie Brudzewa oraz aktywizacji gospodarczej na terenach lecych przy drodze do Władysławowa. D. REJON PÓŁNOCNO - WSCHODNI, płaski, połoony w granicach obszaru wzłowego Doliny rodkowej Warty, stanowicej o systemu obszarów chronionych byłego województwa koniskiego i w wikszoci obejmujcy zbiorowiska łkowo pastwiskowe, wyróniajcy si du mozaik ekosystemów i bogat awifaun, niezwykle wany dla zachowania równowagi ekologicznej oraz rónorodnoci biologicznej predysponowany do uytkowania rolniczego, głównie hodowli i produkcji pasz oraz lokalnego wykorzystania rekreacyjnego. E. REJON WSCHODNI / Dbrowa, Kazubów, Kunica Janiszewska /, rolno hodowlany wyróniajcy si du mozaik rolinnoci łkowej i wodnej oraz skupiskami krzewiastej zieleni łgowej, stanowicy obszar erowania i gniazdowania wielu gatunków ptaków predysponowany do ochrony siedlisk ptasich i ekstensywnego uytkowania rolniczego, głównie hodowli i produkcji pasz oraz turystyki i rekreacji. F. REJON PRZEMYSŁOWY, EKSPLOATACJI WGLA BRUNATNEGO / Janiszew, Komin, Praksedów, Janów, Głowy, Kwiatków / o silnie przekształconym rodowisku przyrodniczym, w fazie wydobycia kopaliny, rekultywacji i stopniowego przywracania ( nowej ) równowagi ekologicznej z moliwoci rozwoju zabudowy mieszkaniowej wsi Krwony oraz w zasigu projektowanego udostpnienia złó Ocena przydatnoci terenu dla rónych rodzajów uytkowania i form zagospodarowania. Niemal na całym obszarze gminy, zainwestowanie i uytkowanie terenu podporzdkowane jest i bdzie jeszcze przez co najmniej kilkanacie lat, górnictwu wgla brunatnego. Dlatego wszelkie decyzje dotyczce zagospodarowania przestrzennego musz by uzgadniane z Urzdem Górniczym. Specyfik gminy jest rolnictwo, ukierunkowane na produkcj rolinn oraz łkarstwo połczone z hodowl bydła mlecznego i produkcj pasz. Terenem intensyfikacji produkcji rolnej powinna by rodkowa cz gminy w rejonie Brudzewa, Marulewa i Krwon. Istniejca ferma ( i ubojnia ) drobiu w Smolinie stanowi zagroenie dla jakoci wód podziemnych. Wschodnia cz gminy to Dolina rodkowej Warty obszar wzłowy 16

17 i korytarz ekologiczny, wyróniajcy si bogactwem chronionych gatunków ptaków. Obrzea gminy charakteryzuj si znaczn atrakcyjnoci turystyczn i rekreacyjn. Istniejce zrónicowanie rodowiska daje due moliwoci uprawiania turystyki pieszej i rowerowej, niekiedy konnej. Potencjalnymi terenami rekreacyjnymi mog by zrekultywowane fragmenty obecnych terenów górniczych. Z informacji na temat stanu rodowiska przyrodniczego wynika, e na terenie gminy wystpuj atrakcyjne przyrodniczo obszary, objte prawn ochron przed dewastacj i zmian uytkowania. Do takich obszarów zaliczono Złotogórski Obszar Chronionego Krajobrazu, połoony w północno - zachodniej czci gminy oraz dolin Warty we wschodniej czci gminy, wchodzc w skład obszaru wzłowego Dolina rodkowej Warty objtego programem ochrony NATURA Obszar złotogórskich wzgórz morenowych stanowi zwarty kompleks leny zdominowany przez sosny, brzozy i robinie akacjowe. Oprócz ciekawej rzeby terenu / wzgórza i pagóry morenowe o wysokociach wzgldnych 30 ~ 60 m i spadkach dochodzcych do 25 % /, na południowych zboczach tzw. Wzgórz Białkowskich znajduj si liczne stanowiska indywidualnej ochrony przyrody, m.in. dby czerwone, sosny Banksa, zbiorowiska godzika piaskowego, widłaka godzistego, itd.. Ekosystemy łkowo - lene doliny Warty, w rejonie Kozubowa, Kunicy Janiszewskiej i Dbrowy stanowi obszary specjalnej ochrony ptaków. Na granicy z gm. Kocielec, w rejonie ujcia Neru do Warty, projektowany jest rezerwat Dobrów, który obejmuje, m.in. wyspy rzeczne o charakterze zalewowych pastwisk gsich. Gniazduje tutaj wiele gatunków siewek i rybitw, zagroonych w skali europejskiej. Aktualnie obserwuje si wzrost zainteresowania przez mieszkaców Turku i Łodzi terenami budownictwa letniskowego w Izabelinie, Olimpii i Bierzmie. W południowej czci gminy, pod patronatem Starostwa Powiatowego w Turku oraz Nadlenictwa Turek, wyznaczono piesze i rowerowe cieki dydaktyczne Bogdałów. Prowadz one zarówno przez tereny przekształcone przez górnictwo jak i przez ciekawe pod wzgldem przyrodniczym i krajobrazowym. S to : - trasa nr I / szlak niebieski / - 13,5 km : Bogdałów Chlebów Bogdałów, - trasa nr II / szlak czerwony / - 43 km : Bogdałów Chlebów Chrzblice Polichno Russocice Smolina Brudzy Brudzew Bogdałów, - trasa nr III / szlak zielony / - 27,5 km : Bogdałów Krwony Sacały- Komin Kunica Komiska Kozubów Posoka las Sacały Bogdałów, 17

18 - trasa nr IV / szlak ółty / - 9,4 km : Brudzew las Brudzew Tarnowa Brudzew. 3. Rolnictwo Warunki glebowe gminy nale do jednych z najsłabszych w województwie. Ogólny wskanik rolniczej przestrzeni produkcyjnej, według klasyfikacji IUNiG w Puławach wynosi 51.9, przy redniej byłego województwa koniskiego 59.1 pkt oraz redniej krajowej 66.6 pkt. Grunty orne zajmuj połow ogólnej powierzchni gminy. Uytki zielone zajmuj około 17% powierzchni gminy. Na obszarze dna doliny Warty, w wikszoci wytworzone s na gruntach mineralnych. Natomiast w dolinach Kiełbaski i Strugi Brudzewskiej ich podłoem s najczciej organiczne namuły i torfy. Z uwagi na niezbyt duy udział oraz pełnione funkcje przyrodniczo-ekologiczne, tereny te zasługuj na szczególn ochron. Warunki gruntowe na terenie gminy s zrónicowane. Wysoczyzna morenowa w północno zachodniej czci gminy, zajta jest przez piaski gliniaste, piaski i wiry akumulacji wodnolodowcowej o małej przydatnoci dla rolnictwa. Dolina Warty zajta jest przez piaszczyste i pylaste mady, a w lokalnych obnieniach przez grunty organiczne, głównie torfy i muły uytkowane jako łki i pastwiska. Najlepsze warunki gruntowe dla rolnictwa wystpuj w rejonie Brudzewa, Bogdałowa, Krwon i Marulewa. S tutaj gleby klasy III i IV. Przed rozpoczciem eksploatacji wgla brunatnego teren gminy zajty był przez pola uprawne, lasy i łki oraz rozproszon sie osadnicz i drogow. Odkrywkowa eksploatacja wgla brunatnego, a wczeniej prace przygotowawcze, obejmujce m.in. likwidacj istniejcej zabudowy, wyrb lasów, zmiany w sieci hydrograficznej doprowadziła do zmiany stosunków wodnych. Na terenie gminy funkcjonuje 1075 indywidualnych gospodarstw rolnych, wród których przewaaj te o powierzchni do 10 ha. Gospodarstwa powyej 10 ha stanowi ok. 17,6 %. Najwiksze, w skali gminy, gospodarstwa rolne wystpuj we wsiach popegeerowskich, tj. w Brudzyniu i Smolinie. Z ogólnej liczby gospodarstw 37,6 % - to gospodarstwa rolnicze, 32,3 % - to gospodarstwa pracowniczo - rolnicze, a ok. 2 % włacicieli gospodarstw podjło pozarolnicz działalno gospodarcz. W strukturze upraw przewaa uprawa yta i ziemniaków, a w hodowli chów trzody i bydła. Na ogóln liczb pracujcych, wynoszc osób, w indywidualnych gospodarstwach rolnych pracuje ok. 730 osób. 18

19 Uytkowanie gruntów wg danych WUS za 2004 r. - pow. ogólna gminy ha, w tym : uytki rolne ha, z tego : - grunty orne ha / w tym odłogi ha, ugory 202 ha /, - sady - 24 ha, - łki i pastwiska ha, lasy ha, pozostałe grunty ha. Prowadzona rekultywacja rolna, lena i wodna umoliwia ponowne zagospodarowanie terenów poeksploatacyjnych. S to jednak tereny trwale przekształcone / zmienione cechy konfiguracyjne, nie selektywne wypełnianie wyrobiska urobkiem, a przez to utrudniony proces stabilizacji stosunków wodnych / i odtworzenie zniszczonych wartoci bdzie procesem trudnym i długotrwałym. Powstaje nowa sytuacja morfologiczna i geologiczna, a po ustaniu prac odwodnieniowych zwizanych z eksploatacj pozostałej czci złoa, równie nowa sie hydrograficzna i ponowne wykształcanie si poziomów wód podziemnych. 4. Lasy W strukturze uytkowania gruntów lasy zajmuj ha, co stanowi 19 % powierzchni gminy. W drzewostanie dominuje sosna, brzoza i robinia akacjowa. Due kompleksy lene połoone w północno zachodniej czci gminy wchodz w skład Złotogórskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Tworz je siedliska grdów i dbrowy wietliste. Lasy w dolinie Warty zdominowane s przez siedliska boru wieego uzupełnianego przez dby, graby, jarzbiny i leszczyny. Wikszo lasów stanowi lasy ochronne bdce własnoci Skarbu Pastwa, wchodzce w skład Nadlenictwa Turek. S to lasy: glebochronne, wodochronne, lasy uszkodzone na skutek działalnoci przemysłu, lasy na stałych powierzchniach naukowo-badawczych, lasy na stałych powierzchniach naukowo-badawczych wodochronne, lasy stanowice ostoje zwierzt podlegajcych ochronie gatunkowej i lasy stanowice ostoje zwierzt podlegajcych ochronie gatunkowej wodochronne. Pozostałe tereny lene zajmuj fragmenty zrekultywowanych zwałowisk górniczych i drobne gospodarstwa prywatne, zdominowane przez młode drzewostany sosnowe. Due zainteresowanie zalesianiem gruntów obserwuje si w Izabelinie i Chrzblicach. 19

20 Lasy połoone w północno zachodniej czci gminy s atrakcyjne pod wzgldem turystycznym, a dodatkowym atutem jest urozmaicona rzeba terenu. 20

21 4. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ Wykaz obiektów zabytkowych w gminie Brudzew BIERZMO 1. zagroda nr 7, wł. Piotr Paruszewski : a ) dom, glin., 1890, b ) obora ze stajni, glin., 1937, c ) chlew, glin., 1932, d ) stodoła, drewn., zagroda nr 8, wł. Czesław Brzozowski : a ) dom, drew., 1920, b ) obora, glin., 1918, 3. dom nr 2, wł. Izydor Krzemieniewski, glin., k. XIX. 4. dom nr 10, wł. Józef Krzemieniewski, glin., dom nr 18, wł. Adam Bruzda, glin., dom nr 9, wł. Czesław Zitek, glin., poł. XIX. BOGDAŁÓW 7. dom nr 10, wł. Helena Głodna, mur., dom nr 14, wł. Józef Karbowy, drewn., dom nr 27, wł. Zofia Janiak, glin., dom nr 36, wł. Tadeusz Pecyna, drewn./glin., BOGDAŁÓW KOLONIA 11. dom nr 19, wł. Dorota Ordon, drewn., dom nr 29, wł. Henryk Binkiewicz, drewn., 1 w. XX. 13. dom nr 49, wł. Marian Felisiak, drewn., 1 w. XX. BRATUSZYN 14. kapliczka, mur., dom nr 2, wł. Stanisław Olesiski, glin., dom nr 5, wł. Irena Maciaszek, glin., dom nr 7, wł. Irena Maciaszek, drewn., dom nr 13, wł. Irena Janczy, mur., dom nr 14, wl. Tadeusz Kania, drewn., 2 poł. XIX. 20. dom nr 16, wł. Józef Wójcik, drewn., dom nr 22, wł. Stanisław Maciejewski, mur., XIX/XX. 21

22 BRUDZEW 22. układ urbanistyczny, XVI. 23. zespół kocioła parafialnego p.w. w. Mikołaja : a ) kociół, mur., 1455, odbud., 1730, remont Rej. Zab. A-6/241 z b ) dzwonnica, mur., pocz. XX, c ) ogrodzenie z bram, mur., pocz. XX, d ) plebania, mur., 1 poł. XIX. Rej. Zab. A-47/429 z kociół szpitalny, ob. kaplica pogrzebowa, p.w. w. Ducha, mur., 1680, przebud., Rej. Zab. A-46/428 z zespół cmentarza par. rzymskokatolickiego : a ) cmentarz, 2 poł. XIX, b ) ogrodzenie z bram, mur., pocz. XX. 26. fortyfikacje ziemne, wł. Ryszard Buda., XVII. Rej. Zab. A-95/245 z remiza straacka, pl. Wolnoci, wł. UG. 28. zespół dworski, wł. BEST OF KISS Warszawa: a ) dwór, mur., 1900, Rej. Zab. A-290/32 z b ) ogrodzenie z bram, pocz. XX, c ) park krajobrazowy, poł. XIX, Rej. Zab. A-290/32 z pozostałoci zespołu folwarcznego, wł. Józef Koczak, a ) spichlerz, mur., 2 poł. XIX. Rej. Zab. A-291/33 z ul. Mickiewicza 30. dom nr 1, wł. Tadeusz Janik, mur., 1 w. XX. 31. dom nr 8, mur., wł. Czesław Kroszczyski. ul. Plac Wolnoci 32. dom nr 4, wł. Tadeusz Jacaszek, mur., k. XIX. 33. dom nr 13, wł. Teresa Ziarkowska, mur., pocz. XIX. 34. dom nr 15, wł. Jan Głbowski, mur., dom nr 17, wł. Maria Karbowa, mur.,

23 36. dom nr 18, wł. Roman Heine, pocz. XIX. 37. dom nr 20, wł. Irena Ciemniewska, mur., dom nr 27, wł. Leszek Kasiski, mur., dom nr 32, wł. Ryszard Kaszyski, mur., dom nr 34, wł. Wiesław Słowikowski, mur., dom nr 40, wł. Wiesław Robak, Paweł Kasiski, mur., k. XIX. ul. Poleszczyzna 42. dom nr 6, wł. Urzd Pocztowy, mur., ul. Szkolna 43. dom nr 3, wł. Szczepan Kasprzak, mur., dom nr 4, wł. Stanisław Jacaszek, mur., ul. Turkowska 45. dom nr 34/36, wł. Krystyna Gciska, Teresa Batok, mur., dom nr 32, wł. Jan Tamul, mur., BRUDZY 47. zespół pałacowy, wł. Paweł Bartczak : a ) pałac, mur., poł. XIX, remont 1869, 1905, 1938, Rej. Zab. A-292/34 z b ) rzdcówka, mur., 3 w. XIX, c ) dom ogrodnika, mur., 3 w. XIX, d ) chlewnia, mur., poł. XIX, e ) obora, mur., poł. XIX, f ) stajnia, mur., poł. XIX, g ) spichlerz, mur., poł. XIX, h ) brama na podwórze z parku, poł. XIX, i ) brama główna na podwórze, poł. XIX, j ) park, poł. XIX. Rej. Zab. A-292/34 z osada, KŁ, KP, st. 1, obszar AZP 49/ osada, KŁ, KP, st. 15, obszar AZP 53/ osada, KŁ, KP, st. 23, obszar AZP 61/ CHRZBLICE 51. zagroda nr 33, wł. Zofia Majcherek : a ) dom, drewn., 1910, b ) stodoła, drewn., pocz. XX. 52. dom nr 23, wł. Wacław Górnik, drewn.,

24 53. dom nr 27, wł. Mieczysław Banaszak, drewn., 4 w. XIX. 54. dom nr 30, wł. Jan Prede, drewn., XIX/XX. 55. dom nr 41, wł. Sabina Ochab, mur., 1 w. XX. 56. dom nr 42, wł. Teodor Trzuskolas, drewn dom nr 43. wł. Sabina Ochab, drewn., XIX/XX. 58. dom nr 45, wł. Leokadia Zagozda, glin., 1 w. XX. CICHÓW 59. dom nr 34, wł. Maksymilian Budynek, mur., 1 w. XIX. 60. dom nr 35, wł. Anna Jagodziska, mur., dom nr 53, wł. Kazimierz Ratajczyk, mur./drewn., dom nr 56, wł. Czesław Bryl, drewn., dom nr 58, wł. Jan Sobieraj, drewn., dom nr 60, wł. Wacław Ułanek, mur., cmentarzysko, KŁ, st. 1, obszar AZP 88/ cmentarzysko, KP, osada, P, st. 8, obszar AZP 82/ DBROWA 67. dom nr 8, wł. Zdzisław Andrzejak, drewn., pocz. XX. 68. dom nr 24, wł. Aniela Marzol, drewn., GALEW 69. zespół kocioła par. p.w. Przemienienia Paskiego i w. Walentego : a ) kociół, mur., 1845, rozbud , Rej. Zab. A-293/35 z b ) ogrodzenie z bram, mur., 2 poł. XIX, c ) plebania, mur., 2 poł. XIX, d ) organistówka, dom nr 2, glin., cmentarz parafialny rzymskokatolicki, pocz. XX. 71. remiza straacka, wł. UG Brudzew, mur., dom nr 3, wł. Ireneusz Antosik, glin., dom nr 4, wł. Marian Rybarczyk, mur., dom nr 10, wł. Antoni Karbowy, mur., dom nr 11, wł. Michał Adamek, drewn., dom nr 51, wł. Roman Przybył, glin., 1 poł. XX. GŁOWY 77. osada, KŁ, KP, st. 4, obszar AZP 106/59-44, IZABELIN I 78. dom nr 4, wł. Ryszard Ressel, glin., pocz. XX. 79. dom nr 7, wł. Weronika Pasternak, mur.,

25 80. dom nr 11, wł. Waldemar Maciaszek, mur., IZABELIN II 81. dom nr 24, wł. Stanisław Kumierek, glin., dom nr 33, wł. Ryszard Kokorzycki, drewn., k. XIX. 83. dom nr 35, wł. Władysław Lewandowski, glin., JANISZEW 84. cmentarz parafialny rzymskokatolicki, pocz. XX. 85. osada, KP, P, st. 3, obszar AZP 129/ JANÓW 86. cmentarz ewangelicko-augsburski, 1 poł. XIX, nieczynny, 87. dom nr 13, wł. Kazimiera Woniak, drewn dom nr 16, wł. Paweł Robak, mur., 1 w. XX. 89. dom nr 32, wł. Maria Rumijowska, drewn., dom nr 50, wł. Janina Banasiak, drewn., 1 w. XX. 91. dom nr 41, wł. Edward graczyk, drewn., k. XIX. 92. osada, KŁ, KP, st. 4, obszar AZP 26/ osada, KŁ. KP, st. 8, obszar AZP 31/ osada, KŁ, KP, st. 13, obszar AZP 36/ KOLNICA 95. budynek dworski, ob. dom nr 5, wł. UG Brudzew, mur., park dworski, wł. UG Brudzew, poł. XIX. Rej. Zab. A-294/36 z KOZUBÓW 97. dom nr 10. wł. Mirosław Andrzejewski, drewn., dom nr 21, wł. Stanisław Pajor, drewn., pocz. XX. 99. dom nr 25, wł. Jan Kuna, mur., dom nr 30, wł. Wojciech Binkowski, mur., KO MIN 101. kapliczka, mur., k. XIX dom nr 34, wł. Tadeusz Kałuny, drewn., XIX/XX dom nr 73, wł. Józef Włodarczyk, drewn., wiatrak paltrak, wł. Józef Medycki, drewn., k. XVIII. KRWONY 105. zagroda nr 70, wł. Zbigniew Kamierczak : a ) dom, drew., 1929, b ) obora, glin., 1938, 25

26 c ) stodoła, drewn., 1 w. XX dom nr 41, wł. Czesław Mendelak, glin., dom nr 57, wł. Stanisław Gargała, drewn. pocz. XX dom nr 61, wł. Zofia Koral, drewn. 1 w. XX. KU NICA JANISZEWSKA 109. zagroda nr 44, wł. Danuta Bzdura : a ) dom, drewn., pocz. XX. b ) budynek gospodarczy, pocz. XX dom nr 5, Kazimierz Bober, drewn., 1905, 111. dom nr 6, wł. Zofia Włodarczyk, drewn., dom nr 7, wł. Stanisław Kumierski, drewn., dom nr 12, wł. Jan Urbaniak, drewn. 2 poł. XIX dom nr 13, wł. Zenon Stefanowski, drewn., pocz. XX dom nr 28, wł. Kazimierz Pietrzak, mur., dom nr 37, wł. Stanisław Kwiatkowski, drewn dom nr 43, wł. Piotr Rogala, drewn., pocz. XX. KWIATKÓW 118. zagroda nr 33, wł. Róa Bartela : a ) dom, mur., 1 w. XX. b ) obora, mur., 1 w. XX, c ) budynek gospodarczy, mur., 1 w. XX dom nr 13, wł. Jadwiga Kumierek, mur., dom nr 26, wł. Ireneusz Szustakowski, mur., 1 w. XX dom nr 31, wł. Andrzej Mikołajczak, mur., 1 w. XX dom nr 35, wł. Jan Miko, drewn., 1918, 123. dom nr 36, wł. Bogumił Włodarczyk, drewn., dom nr 41, wł. Kazimierz Michalak, drewn., dom nr 43, wł. Piotr Gruchot, drewn., osada KŁ,KP, PS, st. 11, obszar AZP 54/ MARULEW 127. dom nr 4, wł. Stanisław Rosiak, mur., dom nr 23, wł. Czesław Szuskolas, mur., dom nr 34, wł. Andrzej Pawlicki, mur., OLIMPIA 130. zagroda nr 4, wł. Franciszek Zagozda : a ) dom, mur., 1928, b ) obora, glin., 1928, 131. dom nr 3, wł. Józef Krzemieniecki, glin., 1 w. XX dom nr 8, wł. Eugeniusz Budynek, drewn., 1 w. XX. 26

27 PODŁUYCE 133. kapliczka, mur., dom nr 5, wł. Józef Kowalski, drewn., k. XIX dom nr 6, wł. Helena Jagiełło, drewn., k. XIX dom nr 9, wł. Czesław Paczeny, drewn., 2 w. XX dom nr 10, wł. Stanisław Gapsa, drewn., 2 w. XX. SMOLINA 138. zespół dworski, wł. AWRSP : a ) dwór, drewn., poł. XIX, Rej. Zab. A.-295/37 z b ) lodownia, mur. Rej. Zab. A-295/37 z c ) obora, mur., k. XIX, d ) spichlerz, mur., k. XIX, e ) park krajobrazowy, poł. XIX. Rej. Zab. A-295/37 z TARNOWA 139. cmentarz ewangelicko-augsburski, pocz. XIX, nieczynny, 140. cmentarz ewangelicko-augsburski, pocz. XIX, nieczynny 141. schron bojowy nr 1, wł. Wiesław Synówka, elbet., schron bojowy nr 2, wł. Piotr Krzyanowski, elbet., schron bojowy nr 3, wł. Maria Radwaska, elbet., schron bojowy nr 4, wł. ALP Turek, elbet., zagroda nr 4, wł. Helena Oborska : a ) dom, mur., 1935, b ) obora, mur., dom nr 15, wł. Stanisław Szczepuła, mur., pocz. XX dom nr 17, wł. Piotr Krzyanowski, glin., pocz. XX dom nr 25, wł. Anna Banasiak, drewn., 1 w. XX dom nr 26, wł. Kazimierz Siwek, glin., 1 w. XX dom nr 30, wł. Krzysztof Siwek, glin., 1 w. XX dom nr 31, wł. Alicja Tomczyk, glin., 1 w. XX dom nr 32, wł. Zofia Płuciennik, drewn., dom nr 34, wł. Dariusz Krassowski, drewn., dom nr 39. wł. Bronisław Zagozda, glin., 1 w. XX dom nr 40, wł. Maria Radwaska, drewn., 1 w. XX kunia, wł. Ryszard Mielczarek, drewn., cmentarzysko KŁ, st. 1, obszar AZP 31/ osada KŁ, KP, st. 12, obszar AZP 34/ WINCENTÓW 159. dom nr 8, wł. Wacław Zagozda., mur.,

28 5. WARUNKI I JAKO YCIA MIESZKACÓW, W TYM OCHRONA ICH ZDROWIA 5.1. Zagadnienia demograficzno - ludnociowe oraz sie osadnicza a / liczba ludnoci Kształtowanie si liczby ludnoci w latach ilustruje ponisze zestawienie : Liczba ludnoci w 1975 r. Liczba ludnoci w 1985 r. Przyrost Liczba ludnoci w 1995 r. Przyrost Liczba ludnoci w 2005 r. Zmniejszenie w os os os os. + 9 os os os. b / ruch naturalny Przyrost naturalny Rok Małestwa Urodzenia Zgony ogółem na 1000 ludnoci ,6 5,1 2,3-1,6 c / migracje Napływ Rok ogółem z miast ze wsi z zagra nicy ogółem Odpływ do miast na wie za granic Saldo d / pracujcy Najwaniejszym pracodawc w gminie jest KWB Adamów S.A., która zatrudnia 140 mieszkaców gminy. Liczcym si pracodawc jest równie Gospodarstwo Produkcyjne w Smolinie,zajmujce si hodowl i ubojem drobiu. 28

29 Urzd Gminy, łcznie z podległymi jednostkami / owiata, gospodarka komunalna, itp. / zatrudnia 146 osób. Ogólna sytuacja w zakresie zatrudnienia przedstawia si nastpujco : - liczba ludnoci w wieku produkcyjnym wynosi os., tj. 57 % ogólnej liczby ludnoci. Na terenie gminy zatrudnionych jest ok os., z tego : - ok os. pracuje poza rolnictwem, - ok. 730 os. pracuje w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Wg danych Powiatowego Urzdu Pracy w Turku - liczba bezrobotnych wynosi 660 os., tj. 21,4 % ludnoci w wieku produkcyjnym / wskanik bezrobotnych dla pow. tureckiego wynosi 22,6 % /. e / podmioty gospodarki narodowej / dane za 2004 r. / - liczba podmiotów gospodarki zarejestrowanych w rejestrze REGON = 232, w tym / wg wybranych sekcji / hotele i restauracje - 3, transport i gospodarka magazynowa 6, rolnictwo, lenictwo - 17, przemysł - 41, budownictwo - 19, handel i naprawy - 72, obsługa nieruchomoci - 18, porednictwo finansowe - 8, Osoby fizyczne prowadzce działalno gospodarcz wg wybranych sekcji : - ogółem 184, w tym : przetwórstwo przemysłowe 36, budownictwo 19, handel i naprawy - 71, hotele i restauracje - 3, transport i gospodarka magazynowa - 6, porednictwo finansowe - 7, obsługa nieruchomoci f / sie osadnicza Sie osadnicz gminy tworz 23 sołectwa, z których najwikszym jest Brudzew / 1617 os. /. 29