Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Radomsku

Transkrypt

1 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Radomsku OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU RADOMSZCZAŃSKIEGO ZA ROK 2012

2 SPIS TREŚCI: Wstęp... 3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych... 4 II. Stan sanitarny, techniczny, funkcjonalność pomieszczeń podmiotów leczniczych stacjonarnych i ambulatoryjnych III. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością IV. Jakość wody przeznaczonej do spożycia oraz wody do kąpieli V. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpielisk VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych VII. Warunki sanitarno higieniczne środowiska pracy VIII. Zapobiegawczy nadzór sanitarny IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia

3 WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku w roku 2012 było promowanie zdrowotnego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności przeciwepidemicznej. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku zapewnia realizację zadań Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w zakresie sprawowania nadzoru nad warunkami : 1) higieny środowiska; 2) higieny pracy w zakładach pracy; 3) higieny procesów nauczania i wychowania; 4) higieny wypoczynku i rekreacji; 5) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; 6) higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Tak więc podstawowym zadaniem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku jest szeroko rozumiana działalność nadzorowa, polegająca na kontroli i czuwaniu, czy spełnione są wymagania obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych. Dzięki profesjonalnej, stale podnoszącej swoje kwalifikacje kadrze pracowników, pracę w systemie zarządzania jakością tut. Stacja jest w stanie zapewnić wykonywanie swoich zadań na właściwym poziomie. Działalność Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku prowadzona jest w oparciu o tworzony corocznie na podstawie Wytycznych Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi Plan zasadniczych przedsięwzięć, w którym określany jest cel, główne kierunki działania i zasadnicze zamierzenia przyjęte do realizacji na dany rok dla poszczególnych komórek organizacyjnych, harmonogram nadzoru nad obiektami oraz harmonogramy poboru próbek. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku obejmuje swoim działaniem powiat radomszczański tj. 3 miasta i 14 gmin ( 378 miejscowości). W roku 2012 nadzorem objęto 2417 obiektów. Przeprowadzono ogółem 2725 kontroli, wydano 594 decyzje administracyjne merytoryczne oraz 281 decyzji płatniczych, pobrano 868 próbek do badań, nałożono 90 mandatów karnych na kwotę zł. W 2012 roku przeprowadzano również liczne kontrole poza harmonogramem, wynikające z otrzymanych powiadomień w ramach funkcjonującego systemu RASFF, wniesionych podań od ludności wnioskujących o podjęcie interwencji oraz na polecenie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi ( kontrole akcyjne) itp. Poniższa ocena ma na celu poznanie wyników działań, jakie na rzecz społeczeństwa powiatu radomszczańskiego podejmuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny i może być jednocześnie pomocna przy podejmowaniu przez organy samorządowe decyzji na rzecz dalszej poprawy w zakresie zdrowia publicznego w Powiecie Radomszczańskim. 3

4 I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie radomszczańskim została sporządzona w oparciu o dane o przypadkach zachorowań i zakażeń, jakie zostały zgłoszone do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Radomsku w 2012 roku zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. W całej Polsce zgłaszanie, kwalifikacja i rejestracja zachorowań na niektóre choroby zakaźne opiera się na opracowanych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Definicjach przypadków chorób zakaźnych. Zastosowanie powyższych definicji ma na celu ujednolicenie zgłaszalności i zapewnienie porównywalności danych, zbieranych w ramach nadzoru epidemiologicznego w Polsce oraz we Wspólnocie Europejskiej. Analizą zostały objęte jednostki i zespoły chorobowe, które stanowiły problem epidemiologiczny, lub były monitorowane w ramach realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną programów. Dane za rok 2012 zostały porównane z danymi za dwa poprzednie lata oraz w niektórych chorobach z danymi za pięć lat. Współczynniki zapadalności dla chorób zostały policzone na 100 tys. ludności. Współczynnik zapadalności (zachorowalności) to liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu * współczynnik (1000, czy ). Powiat radomszczański wg danych GUS ( stan na r.) zamieszkuje : Ludność tys. ogółem Kobiety Mężczyźni W powiecie radomszczańskim ogółem w roku 2012 r. zarejestrowano 1678 zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia w związku z czym 481 osób było hospitalizowanych. Sytuację epidemiologiczną wybranych chorób zakaźnych powiatu radomszczańskiego w 2012 r. w porównaniu do lat ubiegłych przedstawia tabela 1. 4

5 Tabela 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych powiatu radomszczańskiego w latach Jednostka chorobowa Zatrucia pokarmowe pał. Salmonella Biegunki u dzieci do Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności Liczba zachorowań Współczynnik zapadalności 40 34, , , , , ,63 lat 2-bakteryjne WZW typu A WZW typu B 5 4,27 7 5, ,39 WZW typu C 6 5, ,27 3 2,56 WZW inne 1 854, , Ospa wietrzna , , ,35 Krztusiec , , ,80 Różyczka 6 5,12 5 4, ,39 Płonica 90 76,88 3 2, ,51 (szkarlatyna) Nagminne zapalenie przyusznicyświnka Inne wrodzone zakażenia i choroby pasożytniczetoksoplazmoza Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna - róża 7 5,97 8 6, , , , , ,07 Gruźlica 41 35, , ,90 Borelioza 24 20, , , , , ,70 Pokąsania przez zwierzęta 1.1. Choroby szerzące się drogą pokarmową Zatrucia i zakażenia pokarmowe W roku 2012 w powiecie radomszczańskim korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna zatruć i zakażeń jelitowych tabela 2. Obserwowana w ostatnich latach sukcesywna poprawa sytuacji epidemiologicznej zatruć pokarmowych jest między innymi następstwem konsekwentnie realizowanego nadzoru w obszarze bezpieczeństwa żywności oraz popularyzowania wiedzy zdrowotnej. Aktualnie, problem ten nie stanowi zagrożenia. W minionym roku podobnie jak w roku 2011 zatruciom pokarmowym uległo 40 osób, z których 29 wymagało hospitalizacji. Zachorowania powodowane były wyłącznie pał. 5

6 Salmonella, podobnie jak w latach poprzednich dominującym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis (27 przypadków). Najczęstszą przyczyną zatruć było spożywanie potraw sporządzonych z dodatkiem jaj, niezupełnie poddanych obróbce termicznej, nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny. Zgłaszane zatrucia miały charakter indywidualny, w 2012 r. ognisk przenoszonych drogą pokarmową nie rejestrowano / w 2011 r. rejestrowano dwa ogniska - zbiorowe zatrucia pokarmowe/. Tabela 2. Zatrucia pokarmowe i zakażenia (liczba przypadków) w latach Jednostka chorobowa Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Zatrucia pokarmowe (Salmonellozy) 40 34, , ,73 Zatrucia pokarmowe (Czerwonka) Zatrucia pokarmowe (Jadem kiełbasianym) W 2012 r. zarejestrowano więcej przypadków niż w 2011 r. zakażeń z objawami żołądkowo-jelitowymi wywołanych przez czynniki bakteryjne wykazane w tabeli 3 oraz inne określone i nieokreślone bakterie. Spośród zarejestrowanych zachorowań największą liczbę stanowiły przypadki wywołane przez Escherichia coli inną i BNO /15 przypadków/ oraz wywołane przez i inne czynniki określone i nieokreślone /15 przypadków/. Tabela 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe w powiecie radomszczańskim w latach Inne bakteryjne zakażenia jelitowe Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności wywołane przez E.coli biegunkotwórczą wywołane przez E.coli inną i BNO wywołane przez Yersinia enterocolitica, 3 2, ,09 7 5, , , ,39 3 2,56 3 2,56 2 1,7 wywołane przez i inne czynniki określone i nieokreślone 15 12, , ,55 RAZEM 36 30, , ,07 6

7 Ze 109 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych 102 przypadki to nieżyty jelitowe wywołane przez Rotawirusy. Najliczniejszą grupę chorych, bo aż 59,63 % z ogółu zarejestrowanych przypadków wirusowych zakażeń stanowiły dzieci do lat 2 (65 przypadków). W 2012 r. nie stwierdzono zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome i czerwonkę. Obecnie na terenie powiatu radomszczańskiego zamieszkuje 3 stałych nosicieli pałeczek duru brzusznego tj. osób bez objawów klinicznych z dodatnim wynikiem badania bakteriologicznego. Ryzyko zakażenia ze strony nosicieli wzrasta na terenach wiejskich, w okresie powodzi oraz po obfitych opadach deszczu. W 2012 r. rejestrowano 2 przypadki Salmonellozy pozajelitowej ( w roku 2011 rejestrowano 1 przypadek, w roku 2010 nie rejestrowano). W 2012 r. w następstwie wykonanych badań laboratoryjnych zarejestrowano 13 nosicieli bakterii Salmonella, w tym 3 po przebyciu zakażenia pokarmowego, 1 wykryty w ramach badań ze styczności, 8 w grupie badających się dla celów sanitarnoepidemiologicznych. Po przeleczeniu i ponownym wykonaniu badań 10 nosicieli wykreślono z ewidencji Zakażenia krwiopochodne Wirusowe zapalenia wątroby Zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim utrzymuje się na bezpiecznym poziomie i nie stanowi większego problemu epidemiologicznego. Od kilku lat w PSSE Radomsko nie rejestruje się zachorowań na wzw typ A. Również korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna krwiopochodnych typów wirusowego zapalenia wątroby. Jest to następstwem konsekwentnej, wieloletniej realizacji szczepień ochronnych przeciwko Wzw typu B oraz pełnienia w podmiotach leczniczych właściwego nadzoru epidemiologicznego eliminującego przyczyny szerzenia się tych zakażeń. W 2012 r. odnotowano 1 zgłoszenie zachorowanie na ostre wzw typu B / w 2011 r. nie rejestrowano żadnego przypadku/. W 2012 r. w porównaniu do roku 2011 nastąpił spadek zapadalności na wirusowe zapalenia wątroby B i C. Większość zgłaszanych i rejestrowanych przypadków wzw B i C nadal stanowią przypadki przewlekłego wzw B i C, czyli przypadki zakażeń wirusami HBV i HCV, do których doszło przed kilkoma, a nawet kilkunastoma latami co może świadczyć o lepszej zgłaszalności tych przypadków, a także o lepszej obecnie wykrywalności. Zakażenia wirusem HCV częściej niż zakażenia HBV ujawniają się dopiero w fazie przewlekłego zapalenia wątroby. Nie bez znaczenia jest również fakt braku profilaktyki wzw C w postaci szczepień ochronnych. Liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim przedstawia Tabela 4 i Rysunek I.1. W PSSE Radomsko w 2012 r. zarejestrowano 14 nosicieli Ag HBs co stanowi około 0,011% ludności powiatu, natomiast w 2011 r. rejestrowano 18 nosicieli Ag HBs, U 12 osób wykryto przeciwciała anty HCV. Powyższe dane wskazują na jeszcze powszechne występowanie tych czynników chorobotwórczych w populacji i obligują podmioty lecznicze do zachowania czujności i kontynuowania dalszych działań zapobiegawczych w tym zakresie. 7

8 Nosiciel to osobnik zarażony chorobą zakaźną lub posiadający nieprawidłową wersję genu recesywnie dziedziczonej choroby genetycznej, lecz nie wykazujący objawów chorobowych. Nosiciel, choć sam nie doświadcza objawów choroby, może ją przekazywać innym organizmom (niekoniecznie własnego gatunku) bądź potomstwu. Sekcja Nadzoru Epidemiologii prowadziła nadzór nad osobami chorymi i osobami z kontaktu z chorym czy nosicielem. Ogółem w 2012 r. przeprowadzono nadzór nad 79 osobami z kontaktu. Tabela 4. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach Jednostka chorobowa Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby -ostre Wirusowe zapalenie wątroby typu B- przewlekłe Wirusowe zapalenie wątroby typu C Wirusowe zapalenie wątroby inne nie określone Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań RAZEM Liczba zachorowań WZW inne nie określone WZW typ A WZW typ C WZW typ B Rysunek I.1. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach

9 1.3. Choroby wieku dziecięcego W roku 2012 r. w porównaniu do roku 2011 zwiększyła się liczba zachorowań na krztusiec, płonicę i ospę wietrzną Zapadalność na krztusiec wzrosła dwukrotnie w porównaniu do roku 2011, przy czym 71,60 % zarejestrowanych zachorowań stanowiły przypadki możliwe /76 przypadków/ tj. takie, w których rozpoznanie postawiono na podstawie obrazu klinicznego, bez potwierdzenia laboratoryjnego. Można przypuszczać, że część zachorowań zgłoszonych jako przypadki krztuśca może być spowodowana przez pałeczki krztuśca rzekomego lub nawet inne drobnoustroje. Wzrasta również wiek osób chorujących na krztusiec. Coraz więcej choruje młodzieży i osób dorosłych na co niewątpliwie mają wpływ prowadzone obowiązkowe szczepienia ochronne p/krztuścowi wykonywane u dzieci w 1-2 r.ż. oraz w 6 r. ż, a także brak szczepień przypominających po 10 r. ż. W 2012 r. odnotowano wzrost zapadalności na ospę wietrzną, w porównaniu do roku 2011 liczba wzrosła pięciokrotnie. Nie są prowadzone obowiązkowe szczepienia ( za wyjątkiem grup ryzyka). Utrzymująca się na tym samym niskim poziomie liczba zachorowań na świnkę i różyczkę może być spowodowana wprowadzeniem do kalendarza szczepień ochronnych szczepień, ale może być również wynikiem cyklicznej zmienności liczby zachorowań na te choroby, albowiem różyczka podlega wahaniom epidemicznym pomimo prowadzonych obowiązkowych szczepień w 2 i 10 r. ż. W przypadku świnki obserwuje się niską zapadalność w związku z wprowadzeniem drugiego szczepienia p/odrze, śwince i różyczce w 10 r. ż. Wszystkie przypadki tych chorób zarejestrowano jako przypadki możliwe, czyli rozpoznane na podstawie obrazu klinicznego, bez potwierdzenia laboratoryjnego W 2012 r. podobnie jak w 2011 zarejestrowano 1 przypadek zachorowania na odrę, podczas gdy w latach ubiegłych nie rejestrowano takich zachorowań. Zachorowanie wystąpiło u dziecka szczepionego. W ramach programu eliminacji odry prowadzony jest nadzór nad przypadkami zachorowań i podejrzeń zachorowań na tę chorobę.. W związku z tym u pacjentki wykonano badanie w kierunku obecności p/ciał w klasie IgM, które potwierdziło zachorowanie na odrę. W 2012 r. do PSSE Radomsko nie zgłoszono przypadków OPW u dzieci do lat 14 (w 2011 r. zgłoszono 1 przypadek, w którym nie wykryto wirusów poliomyelitis). W ramach programu eliminacji poliomyelitis cały czas prowadzony jest nadzór nad przypadkami ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 14, w ramach których powinny być wykonane w tych przypadkach badania w kierunku obecności wirusów nagminnego porażenia dziecięcego oraz utrzymane na wysokim poziomie wykonawstwo szczepień p/poliomyelitis. Liczbę zachorowań na choroby wieku dziecięcego przedstawia tabela 5 oraz Rysunek I.2. 9

10 Tabela 5. Liczba zachorowań na choroby wieku dziecięcego w latach Jednostka chorobowa Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Ospa wietrzna , , ,35 Krztusiec , , ,80 Świnka nagminne zapalenie przyusznic 7 5,97 8 6, ,95 Różyczka 6 5,12 5 4, ,39 Płonica 90 76,88 3 2, ,51 Odra 1 854, , Ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat , , Liczba zachorowań I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rysunek I.2 Liczba zachorowań na ospę wietrzną w latach

11 1.4. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego - neuroinfekcje Podobnie jak w roku 2011 wśród zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych w 2012 r. dominowały zakażenia o etiologii wirusowej ( 2 przypadki wsp. zapadalności 1,70) Choroba inwazyjne W 2012 r. rejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby meningokokowej - Neisseria meningitidis (w 2011r. nie rejestrowano). W 2012 r. zarejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby pneumokokowej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ( w 2011r nie rejestrowano przypadków ). W 2012 r. podobnie jak w latach poprzednich nie rejestrowano przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae typu B Inne choroby zakaźne Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS W 2012 r. podobnie jak w 2011 r. zgłoszono 1 nowe zakażenie HIV u mieszkańca powiatu radomszczańskiego Grypa i zachorowania grypopodobne W powiecie radomszczańskim liczbę zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach przedstawiono w tabeli 6. Tabela 6. Liczba zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach Jednostka chorobowa Grypa i infekcje grypopodobne Liczba zachorowań współczynnik zapadalności ,86 Liczba zachorowań 5526 w tym 41 AH1N1v współczynnik zapadalności 4730,75 Liczba zachorowań 4055 w tym 1 AH1N1v współczynnik zapadalności 3461,64 W roku sprawozdawczym do PSSE Radomsko zgłoszono 2601 zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne ( wsp. zapadalności 2221,86 ), w tym 1124 dzieci do lat 14. Dane pochodzą ze sprawozdań Mz-55 meldunki o zachorowaniach i podejrzeniach zachorowań na grypę. Kontynuowano nadzór epidemiologiczno-wirusologiczny nad grypą oparty na systemie SENTINEL. W nadzorze SENTINEL w 2012 r. uczestniczyło 2 lekarzy z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej PROMED Radomsko ul. Miła 5. Pobrano wymazy z nosa i gardła od 7 osób chorych. Przypadki nie potwierdzono laboratoryjnie. Skutecznym sposobem ochrony przed grypą jest unikanie dużych skupisk ludzkich w okresie epidemii, utrzymanie właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska oraz poddanie się szczepieniom ochronnym. Rozpowszechnianie szczepień p/ grypie nadal jest niewielkie i nie ma wpływu na sytuację epidemiologiczną choroby (tabela 8 ). 11

12 Najwyższą tygodniową zapadalność w 2012 r. zanotowano w okresie od : r. do r. Porównanie zachorowalności na grypę i infekcje grypopodobne w latach przedstawiono poniżej na Rysunku I.3. Liczba zachorowań Liczba zachorowań Rysunek I.3. Porównanie zachorowalności na grypę i infekcje grypopodobne w latach

13 Gruźlica Od 2009 roku zgłaszanie zachorowań na gruźlicę i prowadzenie rejestru w województwie łódzkim zostały przejęte przez Państwową Inspekcję Sanitarną (PIS). W związku z powyższym PWIS w Łodzi opracował Procedury postępowania w zakresie zwalczania i zapobiegania gruźlicy na terenie woj. łódzkiego. Procedury te określiły zadania i obowiązki wszystkich podmiotów biorących udział w zwalczaniu i zapobieganiu gruźlicy. W 2012 r. w PSSE w Radomsku zarejestrowano mniej niż w 2011 przypadków rozpoznanej gruźlicy tj. 41 przypadków (wsp. zapadalności 35,02), w tym rejestrowano 20 przypadków gruźlicy potwierdzonej mikroskopowym badaniem z posiewem bakteriologicznym, w roku 2011 rejestrowano 33 przypadki (wsp. zapadalności 49,99). Objęto nadzorem epidemiologicznym 102 osoby z kontaktu domowego, miejsca pracy. Powiat radomszczański w 2012 r. pod względem liczby zachorowań na gruźlicę zajmuje III miejsce w województwie łódzkim / w 2011 r. II miejsce/ W 2012 r. w powiecie radomszczańskim 2 osoby z rozpoznaną gruźlicą zmarły (w 2011 r. 7 osób, w 2010 r. - 8 osób). Najwyższą zapadalność odnotowano w grupach wiekowych i powyżej 65 roku życia. Wyższą zapadalność rejestrowano wśród mieszkańców wsi 22 przypadki, niż miasta 19 przypadków, oraz wśród mężczyzn 26 przypadki niż kobiet -15 przypadków. Porównanie zachorowań i zgonów na gruźlicę w latach przedstawiono na Rysunku I kobiety mężczyźni miasto wieś zgony Rysunek I.4. Porównanie zachorowalności na gruźlicę w powiecie radomszczańskim w latach

14 Borelioza z Lyme Spośród innych chorób zakaźnych podlegających obowiązkowemu zgłaszaniu i rejestracji wymienić należy boreliozę. Na terenie działania PSSE Radomsko w 2012 roku podobnie jak w 2011 r. zarejestrowano 24 przypadki ( wsp. zapadalności 20,54 ), w roku 2010 były 22 przypadki. Z analizy przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynika, że większość zakażonych była narażona na kontakt z wektorami przenoszącymi chorobę wskutek przebywania w lesie, ogródku przydomowym lub nie przypomina sobie momentu ukłucia przez kleszcza. Pokąsania przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę Liczbę pokąsań przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę na przestrzeni pięciu lat przedstawia Rysunek I.5. Na 138 osób, które miały kontakt ze zwierzętami 9 osób zakwalifikowano do szczepień. W 2012 r. zarejestrowano o 1 przypadek mniej pokąsań przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę niż w 2011r. Sekcja Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku ściśle współpracuje z Inspekcją Weterynaryjną w zakresie chorób odzwierzęcych. Najczęstszymi sprawcami pokąsań były zwierzęta domowe (13 7 przypadki), głównie psy (132 przypadki tj. 95,65 %) i koty (5 przypadków tj. 3,62 %), rzadziej zwierzęta dzikie - szczur ( 1 przypadek tj. 0,72 %) Rysunek I.5. Liczba pokąsań przez zwierzęta w latach

15 2. Szczepienia ochronne analiza wykonawstwa szczepień ochronnych. Najważniejszym celem zdrowotnym szczepień ochronnych jest zapobieganie określonemu zakażeniu lub chorobie zakaźnej u zaszczepionej osoby lub populacji. Uodpornienie czynne dzieci w Polsce wykonywane jest w drodze realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Szczepienia ochronne w powiecie radomszczańskim prowadzone są w 26 podmiotach leczniczych oraz na oddziale noworodkowym szpitala. Podczas przeprowadzonych kontroli w punktach szczepień zwrócono szczególną uwagę na: wdrażanie obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, stan zaszczepienia dzieci i młodzieży, postępowanie z preparatami szczepionkowymi zgodnie z opracowaną procedurą, maksymalne wykorzystanie szczepionek wielodawkowych, daty ważności, sposób magazynowania i transportowania preparatów szczepionkowych, prawidłowe opracowanie dokumentacji związanej z niepożądanymi odczynami poszczepiennymi. Realizacja szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych ma wpływ na sytuację epidemiologiczną nadzorowanego terenu, w szczególności przyczynia się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne i spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie. W 2012 r. zarejestrowano 6 niepożądanych odczynów poszczepiennych - NOP miejscowych i ogólnych (w 2011 r. rejestrowano 5) z czego 1 NOP zakwalifikowano jako poważny, 4 odczyny jako łagodne. 17 osób na terenie powiatu radomszczańskiego w 2012 r. uchylało się od szczepień ochronnych. W stosunku do roku 2011 przybyło 8 osób. Wobec rodziców dzieci uchylających się od szczepień postępowano zgodnie z wytycznymi Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi dotyczącymi postępowania w sytuacjach odmowy wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych w województwie łódzkim z dnia r. : wysłano 17 informacji i upomnień wezwań do wykonania obowiązku z jednoczesnym zagrożeniem wszczęcia postępowania, wystawiono 10 tytułów wykonawczych, wystawiono 10 postanowień o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach przedstawia tabela 7. W 2012 r. wśród mieszkańców powiatu radomszczańskiego w większości, ilość wykonanych szczepień zalecanych utrzymuje się na podobnym poziomie. W stosunku do roku 2011 w roku 2012 spadło zainteresowanie szczepieniami przeciwko grypie sezonowej i kleszczowemu zapaleniu mózgu. 15

16 Tabela 7. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach Uodpornienie przeciw chorobie Rotawirusy p/wirusowi brodawczaka ludzkiego Streptococcus pneumoniae Neisseria meningitidis Wzw typ A Kleszczowe zapalenie mózgu Dur brzuszny Ospa wietrzna Grypa Analizę wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych w powiecie radomszczańskim w 2012 roku w porównaniu do roku 2011 przedstawiają tabele 8 i 9. Z tabeli 8 Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia wynika iż : 1. wyszczepialność noworodków p/ gruźlicy utrzymuje się na podobnym poziomie - 99,7% (niezaszczepionych pozostało: dwoje dzieci z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz 1 dziecko, którego rodzice nie wyrazili zgody na szczepienie); 2. uodpornienie małych dzieci p/ WZW B jest prawie pełne (oprócz 2 okresowo odraczanych i 2 uchylających się); 3. zaszczepienie małych dzieci p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis utrzymuje się na podobnym poziomie; 4. uodpornienie p/odrze, śwince i różyczce małych dzieci zmniejszyło się z powodu okresowych odroczeń lekarskich wynikających z dużej zachorowalności w okresie jesiennym 2012 roku. Z tabeli 9 Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych wynika iż : 1. zmniejszyła się liczba zaszczepionych w 6 r. ż. p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis z powodu okresowych odroczeń lekarskich wynikających z dużej zachorowalności w okresie jesiennym 2012 roku; 2. szczepienia w 14 r. ż. p/błonicy, tężcowi, krztuścowi utrzymują się na podobnym poziomie; 3. zwiększyła się ilość zaszczepionych w 19 r. ż. p/błonicy, tężcowi; 4. stan uodpornienia II dawką uzupełniającą szczepionki p/odrze, śwince i różyczce dzieci starszych i młodzieży kształtuje się na wysokim poziomie. 16

17 Tabela 8. Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Gruźlica noworodkowa WZW B Szczepienia do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Błonica Tężec Krztusiec Poliomyelitis Odra Świnka Różyczka Odra Świnka Różyczka 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż ,7 99,8 99,9 60,1 98,8 99,4 60,1 98,8 99,4 91,8 98, ,7 99,8 99,8 61,5 99,2 99,4 61,5 99,2 99,7 88,0 98,7 Tabela 9. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych Szczepienia dzieci starszych i młodzieży 6 rok życia Błonica, Tężec 14 rok życia 19 rok życia Poliomyelitis 6 rok życia rocznik 2003 II dawka rocznik 2002 II dawka Odra, Świnka, Różyczka rocznik 1999 II dawka rocznik 1998 II dawka Rocznik 1997 II dawka ,0 96,6 88,8 91,0 0 29,6 17,4 18,2 97, ,6 96,7 91,9 88,6 87,6 31,0 97,3 98,0 98,9

18 II. STAN SANITARNY, TECHNICZNY, FUNKCONALNOŚĆ POMIESZCZEŃ PODMIOTÓW LECZNICZYCH STACJONARNYCH I AMBULATORYJNYCH Sekcja Nadzoru Epidemiologii w 2012 r. podobnie jak w latach poprzednich realizowała zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Było to poddawane ocenie Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kontekście zgodności spełnienia wymogów określonych w przepisach prawnych. Sprawowanie nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi stacjonarnymi i ambulatoryjnymi obejmowało kontrolę: funkcjonalności, stanu technicznego obiektów, zaopatrzenia w wodę, utrzymania czystości powierzchni pomieszczeń, postępowanie z bielizną i odpadami medycznymi. Istotna z uwagi na bezpieczeństwo pacjentów i personelu jest ocena i egzekwowanie prawidłowości prowadzenia procesów dezynfekcji i sterylizacji w nadzorowanych obiektach. Nadzorem objęto również sposób prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń chorób zakaźnych. 1. Działalność kontrolno-represyjna Pod stałym nadzorem Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku znajduje się ogółem 234 obiekty ( stacjonarnych i ambulatoryjnych podmiotów leczniczych) w tym: 2 Zakłady Pielęgnacyjno Opiekuńcze, 15 Przychodni/Ośrodków Zdrowia, 42 NZOZ- y, w tym 5 medycznych laboratoriów diagnostycznych, 3 Pogotowia Ratunkowe, 1 Regionalne Centrum Krwiodawstwa, oraz 171 prywatnych gabinetów lekarskich - indywidualnej, indywidualnej specjalistycznej i grupowej praktyki lekarskiej/ w tym : 23 indywidualne praktyki lekarskie /internistyczne/, 86 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, 57 indywidualnych praktyk lekarzy dentystów, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarzy dentystów, grupowych praktyk lekarzy dentystów, 3 prywatne zakłady rehabilitacji, 2 inne działalności. Ogółem w podmiotach leczniczych przeprowadzono 225 kontroli, w tym 40 w punktach szczepień. Wydano 72 decyzje administracyjne tj. 2 decyzje merytoryczne dotyczące usterek sanitarno technicznych, 59 decyzji dotyczących opinii sanitarnych, 1 decyzję nakazującą osobie chorej poddanie się leczeniu, 4 decyzje odsuwające od pracy, 1 decyzję zmieniającą, 2 decyzje umarzające, 1 decyzję uchylającą oraz 2 decyzje opłatowe. Przeprowadzono 421 dochodzeń epidemiologicznych / wywiadów. Ogółem w ramach nadzoru pobrano 347 prób od 222 osób ( od chorych, ozdrowieńców, osób ze styczności z chorym oraz nosicieli ). 18

19 2. Stan techniczny i funkcjonalność pomieszczeń nadzorowanych obiektów Na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych w roku 2012 w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi, prowadzącymi działalność medyczną ocenia się, że z roku na rok zarówno pod względem sanitarno higienicznym jak i z zakresu świadczonych usług opieka zdrowotna nad mieszkańcami powiatu radomszczańskiego ulega stałej poprawie. Zwiększa się liczba obiektów, które dostosowały się do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą ( Dz. U. z 2012 r., poz. 739). W wyniku realizacji programów dostosowawczych w 2012 r. podmioty lecznicze prowadziły drobne prace modernizacyjno - remontowe. Stan sanitarno techniczny nadzorowanych obiektów ocenia się pozytywnie, drobne usterki techniczne, na które wydano decyzje administracyjne dotyczyły SP ZOZ Przedbórz oraz Prywatnego gabinetu stomatologicznego w Dobryszycach. Stan techniczny obiektów uległ poprawie - obowiązki wynikające z decyzji zostały wykonane. Nadal 1 palcówka ( NZOZ Laboratorium Analityczne CITO w Radomsku) oceniana jest pod względem technicznym jako zła. Decyzja wydana w 2011 roku została przedłużona do r. We wszystkich podległych podmiotach leczniczych stosowane są środki dezynfekcyjne zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych i produktach biobójczych. Nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w te preparaty. Osoby przeprowadzające dezynfekcję ściśle przestrzegają ustalonych procedur opracowanych przez placówki. Środki dezynfekcyjne są dobierane właściwie (spektrum, czas, zastosowanie). W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie sterylizacji dokonano oceny procedur sterylizacyjnych z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań zaopatrzenia w materiały sterylne. Na terenie powiatu ogółem zarejestrowanych jest 75 urządzeń sterylizacyjnych. W placówkach prowadzona jest kontrola wewnętrzna procesów sterylizacji. Wyników skuteczności kontroli procesów sterylizacji nie kwestionowano. Wysoka skuteczność procesu sterylizacji oznacza osiągnięcie wysokiego stopnia bezpieczeństwa podczas wykonywania zabiegów naruszających ciągłość tkanek. W 2012 r. nie przeprowadzano zabiegów dezynsekcji, natomiast zabiegi deratyzacji przeprowadzane były sporadycznie w pomieszczeniach gospodarczych, piwnicach. Nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu z bielizną czystą i brudną. Miejsca gromadzenia bielizny brudnej wydzielane są poza pomieszczeniami w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Bielizna gromadzona jest w workach foliowych. Pranie i dezynfekowanie bielizny odbywa się zgodnie z ustalonymi zasadami za pomocą środków dopuszczonych do obrotu. Dla SPZOZ Zakład Pielęgnacyjno - Opiekuńczy w Przedborzu ul. Częstochowska 25 bielizna prana jest przez firmę zewnętrzną SAMURAJ z siedzibą w Kajetanowie, natomiast NZOZ MEDAX w Radomsku zawarł umowę na pranie z Toruńskimi Zakładami Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu Pralnia Citonet w Łodzi. Nadzorowane podmioty lecznicze coraz częściej stosują bieliznę jednorazowego użytku (podkłady, serwety, ręczniki).odzież ochronna zazwyczaj prana jest we własnym zakresie. Kontrole sanitarne z zakresu gospodarki odpadami pochodzenia medycznego w podmiotach leczniczych w 2012 r. nie wykazały nieprawidłowości. 19

20 Transport wewnętrzny odpadów medycznych i magazynowanie odbywa się w sposób prawidłowy, podmioty lecznicze posiadają podpisane umowy na transport i utylizację odpadów pochodzenia medycznego z firmami posiadającymi stosowne zezwolenia. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach/pojemnikach. Wywozem zajmują się wyspecjalizowane firmy działające na terenie powiatu radomszczańskiego. 3. Ocena działalności zespołów do spraw zakażeń szpitalnych Zakażenia wewnątrzszpitalne to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla hospitalizowanych pacjentów. Zakażeń tych nie można całkowicie wyeliminować, a jedynie doprowadzić do minimalizacji ich występowania. We wszystkich podmiotach leczniczych, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane zostały Zespoły ds. Zakażeń Zakładowych. W Szpitalu Powiatowym w Radomsku w 2012 roku zarejestrowano 1 ognisko epidemiczne na oddziale wewnętrznym wśród 6 pacjentów /objawy ze strony przewodu pokarmowego biegunka, wymioty/. Czynnikiem chorobotwórczym było Clostridium difficile. Prowadzono postępowanie przeciwepidemiczne poprzez izolację pacjentów, ograniczono przemieszczania się pacjentów w obrębie oddziału i szpitala, zwracano uwagę w szczególności na higienę mycia rąk. Ognisko wygasło. W 2012 r. w Szpitalu Powiatowym w Radomsku zespół kontroli zakażeń szpitalnych zarejestrował 304 zakażenia szpitalne dotyczące oddziałów szpitalnych. Z pozostałych dwóch placówek świadczących usługi całodobowo - tj. zakłady pielęgnacyjno opiekuńcze w 2012 r. nie zgłaszano ognisk zakażeń szpitalnych. Bieżąca działalność zespołów ds. zakażeń koncentruje się na analizowaniu i aktualizowaniu procedur epidemiologicznych, adekwatnie do dostrzeganych zagrożeń, zmieniających się wymagań w nowelizowanych przepisach prawnych, standardów postępowania i potrzeb medycznych. Państwowy Inspektor Sanitarny w Radomsku współpracuje z Zespołem do spraw zakażeń szpitalnych w zakresie zapobiegania występowaniu i szerzeniu się zakażeń w placówkach leczniczych, służy pomocą w rozwiązywaniu problemów, jak również udziela niezbędnych informacji dotyczących działań przeciwepidemicznych. Cały personel szpitala musi posiadać wiedzę w zakresie profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wiedzę tę trzeba poprzeć właściwą, codzienną praktyką, z konsekwentnym przestrzeganiem i egzekwowaniem obowiązujących procedur i standardów. Wnioski: 1. Sytuacja epidemiologiczna chorób szerzących się drogą przewodu pokarmowego, których występowanie wiąże się ze stanem sanitarnym, kształtowała się na podobnym poziomie co w roku W roku 2012 zachorowania na biegunki u dzieci do lat 2 były na podobnym poziomie co w roku Nie rejestrowano ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową - zbiorowych zatruć pokarmowych. 3. W porównaniu do roku 2011 zmniejszyła się zapadalność na grypę sezonową. 4. Zaobserwowano wzrost zachorowań na choroby wieku dziecięcego tj. krztusiec, płonicę, ospę wietrzną, natomiast na podobnym poziomie utrzymywała się zapadalność na różyczkę i świnkę. 5. Wystąpiło 1 zachorowanie na odrę. 20

21 6. Liczba osób pokąsanych przez zwierzęta była na podobnym poziomie co w roku 2011, natomiast zmniejszyła się liczba osób, u których podjęto decyzje o szczepieniu p/ wściekliźnie. 7. W 2012 r. zmniejszyła się zapadalność na gruźlicę ( III miejsce pod względem zapadalności w woj. łódzkim). Chorobę tą głównie wykrywa się u osób w wieku 45 i powyżej, częściej u mężczyzn niż kobiet i u mieszkańców wsi niż miast. 8. Zarejestrowano 1 osobę zakażoną HIV. 9. Ważną rolę w profilaktyce chorób zakaźnych spełnia rzetelne upowszechnianie wiedzy o chorobach zakaźnych i zakażeniach. 10. Program Szczepień Ochronnych realizowany był zadawalająco. W 2012 r. zwiększyła się w porównaniu do roku 2011 liczba osób uchylających się od szczepień ochronnych /17 osób/ - przybyło 8 osób. 11. Analiza stanu sanitarnego podmiotów leczniczych wskazuje, że w 2012 r. podobnie jak w 2011 r. jeden obiekt oceniono negatywnie pod względem technicznosanitarnym. Poza tym placówki zorganizowane są prawidłowo i spełniają w podstawowym zakresie obowiązujące wymogi sanitarno-epidemiologiczne. 12. Na podstawie uzyskanych dokumentów można wysnuć wniosek, że rejestracja zakażeń szpitalnych jest nadal w trakcie wdrażania i wymaga udoskonalenia. Zakażenia szpitalne nie są uważane za uchybienia szpitali, ale zjawisko nieodłączne od ich istnienia. Zakażenia szpitalne stanowią ogromny problem społeczny. Jest to świadectwo jakości usług medycznych. Należy pamiętać, że zmniejszenie ich liczby to obniżenie kosztów leczenia przez ograniczenie niepotrzebnych wydatków, a przede wszystkim zmniejszenie śmiertelności leczonych i liczby niepełnosprawnych po hospitalizacji. Tylko świadomość istnienia zakażeń szpitalnych i ich następstw, wiedza o ich przyczynach, epidemiologii i objawach klinicznych zdobyta w toku edukacji, może doprowadzić do prawidłowej ich kontroli i zwalczania. 21

22 III. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA ORAZ MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ Głównym celem działania Sekcji Nadzoru Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku było zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na terenie powiatu radomszczańskiego. W 2012 roku pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku znajdowało się 1248 zakładów produkcji i obrotu żywnością, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami. Najważniejsze grupy zakładów to: 1. Sklepy i spożywcze Żywienie zbiorowe otwarte Obiekty ruchome i tymczasowe Żywienie zbiorowe zamknięte Środki transportu żywności Hurtownie spożywcze Piekarnie Ciastkarnie Młyny Wytwórnie lodów Automaty do lodów Inne zakłady produkcyjne 9 w tym: 2 wytwórnie makaronu, 1 rozlewnia wina, 1 produkcja przypraw, 5 zakładów produkcji materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. 13. Pozostałe zakłady - 67 w tym: 45 aptek, 2 sklepy zielarskie, 11 zakładów obrotu kosmetykami, 9 zakładów obrotu materiałami do kontaktu z żywnością. Podobnie jak w latach ubiegłych najliczniejszą grupę zakładów stanowiły sklepy spożywcze 641 (51,4%), zakłady żywienia zbiorowego otwarte 164 (13,1%), zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 69 (5,5%), obiekty ruchome i tymczasowe 119 (9,5%), środki transportu żywności 50 (4,0%), magazyny hurtowe 37 (3,0%), piekarnie 26 (2,1%), ciastkarnie 11 (0,9%). Kontrole przeprowadzano zgodnie z przyjętym na rok 2012 harmonogramem kontroli. Wykonywano także kontrole poza harmonogramem, w każdym przypadku podejrzenia lub uzyskania informacji o uchybieniach sanitarnych zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi w związku z realizacją zadań w ramach systemu informowania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX a także na wniosek przedsiębiorców. W 2012 r. skontrolowano 589 zakładów co stanowiło 47,2% wszystkich zakładów będących pod nadzorem. Przeprowadzono 1351 kontroli i rekontroli. Wydano: 247 decyzji merytorycznych, 180 decyzji opłatowych. 22

23 Wśród nich były 62 decyzje administracyjne nakazujące poprawę stanu sanitarnotechnicznego nadzorowanych zakładów w wyznaczonym terminie, w tym 2 decyzje czasowego unieruchomienia zakładu do czasu usunięcia usterek. Jeden z nich zaprzestał działalności, w drugim usunięto usterki i wznowiono działalność. Skierowano 7 wniosków do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi o nałożenie kary pieniężnej na podstawie art. 103 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Nałożono także 75 mandatów karnych na sumę zł. Do badań laboratoryjnych pobrano 151 prób różnych artykułów spożywczych, 2 próby materiałów do kontaktu z żywnością oraz 5 prób kosmetyków. Próby nie były kwestionowane. Do PPIS w Radomsku wpłynęło 48 interwencji od konsumentów. Zasadnych było 29 (60,4%). Wszystkie interwencje zostały rozpatrzone. Działania PPIS w Radomsku w 2012 roku mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu, oprócz zaplanowanych w harmonogramie były działaniami akcyjnymi i dotyczyły głównie następujących zagadnień: Zapewnienie bezpieczeństwa Turnieju UEFA EURO 2012 Działania w tym zakresie wynikały z opracowanego przez PWIS w Łodzi,,Planu Działań PIS w ramach przygotowań do Turnieju UEFA EURO W planie tym na terenie powiatu radomszczańskiego wytypowano 12 obiektów żywnościowych mogących mieć znaczenie dla bezpieczeństwa tego turnieju. Wszystkie zakłady były zlokalizowane przy drodze krajowej DK-1, przebiegającej przez obszar powiatu, a zostały uwzględnione w planie działań z uwagi na możliwość wzmożonego ruchu turystycznego. We wszystkich obiektach wyegzekwowano należyty stan sanitarno-techniczny i objęto je wzmożonym nadzorem sanitarnym od stycznia do 15 lipca 2012 r. W ramach tych działań pobrano do badań mikrobiologicznych wymazy sanitarne (tzw. próby czystościowe) w celu sprawdzenia czystości biologicznej sprzętów i rąk pracowników w zakładach gastronomicznych. Dokonano też oceny jakości tłuszczów smażalniczych przy użyciu testów lipidowych. Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono. W okresie przed i w czasie trwania turnieju nie odnotowano żadnego incydentu żywnościowego, który mógł stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi. Nie było też interwencji konsumentów w tym zakresie. Zafałszowany susz jajeczny stosowany w produkcji żywności Od lutego do czerwca 2012 r. prowadzone były działania związane z wprowadzeniem przez firmy z woj. wielkopolskiego do produkcji różnych artykułów spożywczych zafałszowanego suszu jajecznego. Taki susz zakupiły 2 zakłady (ciastkarnie) z terenu powiatu radomszczańskiego. Fałszywy susz jajeczny w ilości 32,5 kg został przez pracowników PSSE w Radomsku zabezpieczony i zwrócony do producenta. Równolegle z wycofywaniem suszu prowadzone były działania mające na celu wycofanie z obrotu handlowego produktów spożywczych wyprodukowanych z udziałem zafałszowanego suszu jajecznego. W wyniku tych działań z placówek handlowych na terenie powiatu wycofano 24,8 kg produktów (krakersy, sucharki, grzanki). Wśród producentów tych wyrobów nie było zakładów z terenu naszego powiatu. 23

24 Sól wypadowa w żywności Od lutego do czerwca 2012 r. prowadzone były działania związane z wprowadzeniem przez firmy z woj. wielkopolskiego do obrotu na terenie całego kraju tzw. soli wypadowej jako soli spożywczej. Na terenie powiatu radomszczańskiego zidentyfikowano 2 zakłady (piekarnie), które zakupiły sól wypadową w ilości 239,3 kg. Sól ta została zabezpieczona przez pracowników PSSE w Radomsku a następnie zwrócona do producenta, o czym pisemnie powiadomiono PPIS w Turku woj. wielkopolskie, terenowo właściwego z uwagi na siedzibę producenta soli. Przeprowadzone przez NIZP PZH w Warszawie badania soli wypadowej wykazały, że poziom jej zanieczyszczeń nie miał wpływu na zdrowie ludzi jednak nie powinna ona nigdy znaleźć się w obrocie spożywczym z uwagi na fakt, że jest to odpad przy produkcji chlorku wapnia, stosowany do posypywania dróg zimą. Zatrucia alkoholem skażonym metanolem pochodzącym z Republiki Czeskiej Z powodu wystąpienia na terenie Republiki Czeskiej i Polski przypadków zachorowań i śmierci po spożyciu skażonego metanolem alkoholu, Główny Inspektor Sanitarny w dniu r. wydał decyzję wstrzymującą wprowadzanie do obrotu na terenie RP na okres 1 miesiąca napojów alkoholowych o zawartości powyżej 20% alkoholu wyprodukowanych w Czechach. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. W związku z tym na terenie powiatu zabezpieczono i wstrzymano obrót 336 butelek różnych alkoholi pochodzących z Czech. W wyniku ustaleń między odpowiednimi służbami RP i Republiki Czeskiej ustalono potencjalne źródła pochodzenia i rodzaje skażonych alkoholi. Wśród zabezpieczonych i wstrzymanych od sprzedaży na terenie powiatu alkoholi nie było żadnego wymienionego jako skażony metanolem. W 12 kontrolach placówek handlowych uczestniczyli funkcjonariusze policji. Dnia r. GIS uchylił w/w decyzję w związku z tym wycofane ze sprzedaży i zabezpieczone alkohole zostały ponownie wprowadzone do obrotu. Działania monitoringowe dotyczące czeskich alkoholi są nadal kontynuowane. Do dnia dzisiejszego na terenie powiatu radomszczańskiego nie było przypadków podejrzeń zatrucia metanolem. Inne działania w ramach systemu RASFF Oprócz w/w działań przeprowadzono 68 kontroli w związku z nadesłanymi powiadomieniami w systemie RASFF (europejski system informowania o niebezpiecznej żywności i paszach). Takich powiadomień o niebezpiecznej żywności oraz materiałach do kontaktu z żywnością, które znalazły się w sprzedaży na terenie powiatu radomszczańskiego w roku 2012 wpłynęło 27. Najważniejsze z nich dotyczyły następujących produktów: obiady w słoikach dla małych dzieci produkcji niemieckiej, w których stwierdzono obecność fragmentów szkła wycofano ze sprzedaży 15 szt. obiady w słoikach dla małych dzieci firmy Gerber z zawyżoną zawartością kadmu i ołowiu wycofano 25 szt. owoce suszone firmy Bakalland zanieczyszczone szkodnikami 13 opakowań poddano utylizacji, rodzynki firmy Bakalland w związku z przekroczeniem dopuszczalnego limitu ochratoksyny A wycofano ze sprzedaży 6 opakowań, komplet szklanek zdobionych produkcji chińskiej z uwagi na zawyżoną migrację kadmu i ołowiu wycofano ze sprzedaży 66 kompletów, 24

25 czajniki elektryczne z tworzywa sztucznego produkcji chińskiej w związku ze zmianą cech organoleptycznych gotowanej w nich wody wycofano 35 szt. Wnioski: 1. Systematycznie poprawia się jakość środków spożywczych o czym świadczy mała ilość próbek kwestionowanych. Jest to wynikiem poprawy stanu sanitarnotechnicznego placówek, przestrzegania ogólnych zasad higieny w produkcji, obrocie, transporcie, wdrożenia i funkcjonowania w coraz większej ilości zakładów systemów kontroli wewnętrznej (GHP, GMP, HACCP), ale także kontroli zewnętrznej, sprawowanej przez PIS w ramach urzędowej kontroli żywności. 2. Najwięcej problemów występuje w zakładach obrotu żywnością oraz obiektach ruchomych i tymczasowych. Ruchome punkty gastronomiczne i handlowe z racji charakteru prowadzonej działalności często mają problemy z przestrzeganiem wymagań sanitarnych. W przypadku sklepów wynika to z ich różnorodności ( od dużych marketów po punkty handlu obwoźnego) oraz dużego asortymentu sprzedawanych produktów. Osoby zatrudnione w zakładach branży spożywczej bardzo często nie posiadają odpowiednich kwalifikacji, wiedzy nt. zapewnienia bezpieczeństwa żywności, podstawowych zasad higieny, przepisów prawa żywnościowego, potencjalnych zagrożeń. Zmiana mentalności tych osób przebiega powoli ale systematycznie. 3. W 2012 roku na terenie powiatu radomszczańskiego nie było żadnego incydentu żywnościowego, który stanowiłby istotne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, zarówno pod względem skali zjawiska jak i rodzaju zagrożenia. Wszystkie stwierdzone nieprawidłowości można określić mianem typowych, które można było szybko i skutecznie wyeliminować za pomocą rutynowych procedur postępowania co uczyniono. 4. W stosunku do lat ubiegłych struktura zakładów branży spożywczej na terenie powiatu radomszczańskiego nie uległa istotnym zmianom. Występują niewielkie wahania ilości obiektów w poszczególnych grupach wynikające z tego, że część z nich ulega likwidacji ale w ich miejsce powstają nowe. Największa rotacja występuje w sklepach spożywczych i punktach gastronomicznych. 25

26 IV. JAKOŚĆ KĄPIELI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA ORAZ WODY DO W 2012 r. bieżącym nadzorem sanitarnym objęto ogółem 41 urządzeń wodociągowych, w tym: 35 urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę: wodociągi o produkcji 100 [m 3 /d] 10 obiektów; wodociągi o produkcji [m 3 /d] 23 obiekty; wodociągi o produkcji [m 3 /d] 2 obiekty; 6 indywidualnych ujęć wody (2 hodowle oraz 3 zakłady produkujące żywność będące pod nadzorem weterynarii). W sezonie letnim 2012 nadzorowano 2 kąpieliska: kąpielisko w Przedborzu ul. Turystyczna - zbiornik oparty na cieku wodnym spod Ochotnika; miejsce wykorzystywane do kąpieli w m. Zakrzówek Szlachecki zbiornik retencyjny przy rzece Warcie. Ogółem przeprowadzono: 107 kontroli obiektów wodociągowych w zakresie oceny jakości wody do spożycia i 39 kontroli stanu sanitarnego urządzeń wodociągowych; 3 kontrole stanu sanitarnego kąpieliska i miejsca wykorzystywanego do kąpieli. Pobrano do badania: 261 próbek wody w ramach nadzoru z urządzeń wodociągowych; 2 próbki wody z kąpieliska; 23 próbki wody basenowej; 65 próbek ciepłej wody z instalacji wodnych w budynkach zakładów opieki zdrowotnej zamkniętej oraz zamieszkania zbiorowego (bursy, internaty, schroniska) w celu oceny stopnia skażenia pałeczkami Legionella sp. 1. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w nadzorowanych wodociągach Na koniec 2012 roku, na podstawie wyników badań próbek wody przeprowadzonych w ramach monitoringu jakości wody, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku ocenił, iż jakość wody w nadzorowanych urządzeń wodociągowych spełniała wymagania. W trakcie roku w 14 przypadkach występowało pogorszenie jakości wody, w tym w 2 przypadkach zostało wszczęte postępowanie administracyjne, w wyniku którego PPIS w Radomsku w drodze decyzji stwierdził: brak przydatności wody do spożycia z uwagi na zanieczyszczenie mikrobiologiczne w wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w wodę - ujęcie Wola Malowana, ze względu na przekroczenie najwyższej dopuszczalnej wartości dla Escherichia coli, Enterokoków oraz bakterie grupy coli. W związku z powyższym inspektor sanitarny wydał zakaz korzystania z wody pochodzącej z w/w ujęcia do celów spożywczych oraz zobowiązał producenta wody do podjęcia działań naprawczych, w tym doprowadzenia jakości wody pod względem mikrobiologicznym do wymagań rozporządzenia. Ponowne badanie próbek wody wykazało, że jakość wody uległa poprawie; 26