1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby

Transkrypt

1 1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby Odniesienia do Podstawy Programowej SZKOŁA PODSTAWOWA II Etap Edukacyjny: Klasy IV-VI, Przyroda Cele kształcenia: I, II, III, IV i V Treści nauczania: 1 (1, 8), 5 (1, 2, 4, 5), 9 (1, 2, 4, 9, 13), 14 Czas realizacji materiału Około 50 minut Słowa Kluczowe Hodowla Fermentacja Inkubacja Mikroorganizmy Probiotyki Potrzebne Materiały Dla każdego ucznia Kopia KU 1 Kopia MU 1 Dla grupy 0,5 l tłustego mleka pasteryzowanego 1 jogurt naturalny Owoce, dżemy lub inne dodatki Chude mleko w proszku Łyżeczki i kubki z miarką Termometr Płyta elektryczna Folia aluminiowa Termostabilne naczynia Zdrowie i Bezpieczeństwo Podgrzewanie mieszaniny powinno odbywać się pod okiem nauczyciela. Podczas gotowani uczniowie powinni mieć na sobie fartuchy ochronne Wiedza do zdobycia Poziom podstawowy: Dobre drobnoustroje wspomagają nasze zdrowie mogą być pożyteczne dla człowieka Podstawowe Informacje są jednokomórkowymi organizmami, z których większość jest korzystna lub pożyteczna dla człowieka, chociaż niektóre z nich mogą być szkodliwe lub chorobotwórcze. Podstawowym obszarem, w którym wykorzystywane są drobnoustroje (oprócz bakterii również grzyby) jest przemysł spożywczy. Rozwój drobnoustrojów wykorzystywany jest w produkcji sera, chleba, jogurtów, czekolady, octu i alkoholu. Drobnoustroje biorące udział w wytwarzaniu tych produktów prowadzą proces zwany fermentacją proces, w którym drobnoustroje rozkładają związki organiczne na proste produkty takie jak dwutlenek węgla i alkohol. W procesie fermentacji jedne produkty przekształcane są w inne. takie jak: Streptococcus thermophilous czy Lactobacillus bulgaricus po dodaniu ich do mleka w procesie swojego rozwoju zużywają zawarte w mleku cukry, przekształcając mleko w jogurt. Mleko poddane procesowi fermentacji (zsiadłe mleko) zawiera kwasy uniemożliwiające przeżycie potencjalnie chorobotwórczych mikrobów. Bacterie Lactobacillus znane są jako dobre lub przyjazne bakterie. Dobre bakterie, które ułatwiają nam trawienie pokarmu nazwano bakteriami probiotycznymi. Probiotyk z greckiego oznacza dla życia. takie możemy znaleźć w jogurtach i napojach probiotycznych. Potrzebne Będą 1. Kopia KU 1 i MU 1 dla każdegoucznia jogurt naturalny, odtłuszczone mleko w proszku, różne dodatki smakowe. Uwaga Inkubację mieszaniny można przeprowadzić w domu w piekarniku (9-15 godzin) lub w klasie w kąpieli wodnej.

2 1.2 Drobnoustroje Dobre Mikroby Wprowadzenie (15 1. Wytłumacz uczniom, że mikroby (drobnoustroje) mogą mieć zarówno korzystny, jak i negatywny wpływ na nasze zdrowie. Zapytaj dzieci, co wiedzą nt. dobrych, czy przyjaznych bakterii. Dzieci mogły już słyszeć o bakteriach probiotycznych występujących w jogurtach. 2. Wyjaśnij, że dobre mikroby biorą udział w rozkładzie martwych szczątków zwierzęcych i roślinnych, a także wspomagają proces trawienia żywności przez człowieka, a także uczestniczą w procesach przekształcania mleka w jogurty, sery i masło. 3. Przekaż uczniom, że ciasto, z którego robi się chleb, rośnie dzięki działaniu pożytecznych grzybów zwanych drożdżami. Drożdże odżywiają się cukrem obecnym produktach spożywczych i produkują kwasy. Kwasy te mogą zmieniać smak, zapach i postać produktów spożywczych. 4. Powiedz klasie, że ćwiczenie, które będą wykonywać pozwoli im dokładnie zobaczyć, jak dobre mikroby wykorzystywane są w procesie wytwarzania chleba. Ćwiczenie Podstawowe (25 1. Ćwiczenie można przeprowadzić wspólnie całą klasą,lub w grupach. Jeśli dzielimy klasę na grupy, każda grupa powinna pracować pod okiem dorosłego opiekuna. 2. Rozdaj uczniom przepis na jogurt (MU 1). 3. Przypomnij uczniom, że bakterie mogą być pożyteczne dla człowieka, np. bakterie Lactobacillus obecne w jogurtach. Te dobre, czy przyjazne dla człowieka bakterie zwane probiotykami, są dla nas korzystne, ponieważ: a. Chronią nas przed chorobotwórczymi bakteriami, b. Pomagają nam w procesie trawienia. 4. Wyjaśnij uczniom, że źródłem przyjaznych bakterii w ćwiczeniu polegającym na produkcji jogurtu, będą bakterie pobrane z jogurtu kupionego w supermarkecie. 5. Jedną z mieszanin przygotowanych w punkcie 6 (MU 1) wykorzystaj do celów demonstracyjnych. Poproś uczniów, aby zanotowali swoje obserwacje w kartach ucznia. (KU 1). 6. Po wykonaniu instrukcji poproś uczniów, aby obserwowali jogurt, a swoje obserwacje notowali w kartach ucznia (KU 1). Dyskusja (10 1. Poniższe pytania pozwolą sprawdzić, czy dzieci zrozumiały omówione zagadnienia: a. Jaki proces sprawia, że mleko zamienia się w jogurt? W procesie rozwoju bakterie wykorzystują cukry jako źródło energii. b. Co by się stało, gdyby w jogurcie nie było żywych bakterii? Nic, Wzrost bakterii powoduje rozkład cukrów i zamianę mleka w jogurt. c. Dlaczego mieszanina trzymana była przez noc? Większość mikrobów preferuje wzrost w 37 o C i w tej temperaturze szybciej się namnaża. Im szybciej mikroby rozwijają się, tym więcej cukrów jest rozkładanych i szybciej mleko zamienia się w jogurt. d. Jakie inne produkty powstają dzięki wykorzystaniu bakterii lub grzybów? Ser, chleb, wino, piwo, śmietatna. Ćwiczenie dodatkowe 1. Rozdaj uczniom kopie KU Każdy uczeń po powrocie do domu powinien poszukać w kuchni produktów, które mogą zawierać mikroby. Następnie uczniowie powinni zanotować, czy uważają, że produkty te powinny być przechowywane w szafce, czy w lodówce, aby zatrzymać rozwój mikrobów.

3 Dodaj dwie łyżeczki (30 ml) chudego mleka w proszku do połowy litra (500 ml) tłustego mleka. Zagotuj mleko na średnim ogniu, aby pozbyć się niechcianych bakterii. Gotuj przez 30 sekund stale mieszając. Schłodź do temperatury C. Do schłodzonego mleka dodaj 1-2 łyżeczki (5-10 ml) jogurtu naturalnego zawierającego żywe kultury bakterii. Mieszaj dokładnie za pomocą łyżki wysterylizowanej wcześniej poprzez gotowanie lub pozostawienie we wrzątku. Przelej mieszaninę do wysterylizowanych kubków lub naczyń i przykryj folią aluminiową. Poddaj mieszaninę inkubacji w temperaturze C przez 9-15 godzin aż do uzyskania odpowiedniej gęstości. Dodaj swój ulubiony dżem, orzechy, owoce lub trochę cukru, aby nadać smak i Twój pyszny jogurt jest gotowy! Smacznego!

4 ` 7. Postępuj wg wskazówek umieszczonych w Przepisie na Pyszny Jogurt. Czy wiecie, że W przewodzie pokarmowym człowieka znajduje się około 2 kg dobrych mikrobów tyle samo ważą 2 opakowania cukru! Przed Inkubacją Jaka teraz jest gęstość mlecznej mieszaniny? Jak pachnie? Jaki ma kolor? Po Inkubacji Jaka teraz jest gęstość mlecznej mieszaniny? Jak teraz pachnie? Jaki ma kolor? Do jakich zmian doszło w mieszaninie? 1. Co wpłynęło na przemiany, które zaszły w mleku? _ 2. Co zawierał jogurt, który dodaliście do mleka? _ 3. Jak nazywa się proces, do którego doszło w mleku? _ 4. Jakie inne produkty spożywcze powstają w efekcie przemian prowadzonych przez bakterie lub grzyby? _ Ciekawostka W jelitach przeciętnego człowieka bytuje kilka bilionów dobrych bakterii. _

5 Zajrzyj do szafek w kuchni u siebie w domu. Ile produktów może zawierać mikroby, lub w ich produkcji wykorzystano mikroby? Produkt żywnościowy Obecność mikrobów Gdzie produkt powinien być przechowywany? Zaznacz, jeśli masz w domu 1. W których produktach nie spodziewałeś/aś się obecności mikrobów? Surowy kurczak Surowe mięso Niebieski ser pleśniowy Jogurt Marchewki Płatki śniadaniowe Chleb Sałata Lemoniada Piwo Pizza Grzyby na niemytych marchewkach Brak Drożdże stosowane w produkcji chleba lub wirusy, jeśli niemyta Brak, jeśli zamknięta Brak, jeśli zamknięte Drożdże w cieście na pizzę 2. Co Cię zaskoczyło? 3. Które produkty wymagały specjalnych warunków przechowywania, np. w lodówce? 4. Czy któryś z produktów mógłby zagrażać Twojemu zdrowiu, gdyby był niewłaściwie przechowywany? UWAGA: wiele sosów do sałaty zawiera ocet (produkowany w procesie fermentacji), a niektóre ciasta i spody do pizzy wykonane są z ciasta drożdżowego.