Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy

Transkrypt

1 Nazwa przedmiotu: Moduł: Propedeutyka wiedzy o kulturze przedmioty w module: Socjologia kultury przedmioty w module: Teorie komunikowania przedmioty w module: Język w ujęciu kognitywnym przedmioty w module: Wstęp do kulturoznawstwa (PRZEDMIOTY PODSTAWOWE) Kod przedmiotu:.0viii96pi01_6 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 1 / 1 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 45 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr hab. Mirosława Kozłowska dr Anna Kapuścińska - wykłady dr Anna Kapuścińska - konwersatoria dr hab. prof US Dorota Kozaryn - wykłady Celem modułu jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu kulturoznawstwa, socjologii kultury, nauk o komunikowaniu służącymi do nazywania i opisywania zjawisk i procesów w kulturze. Ukazanie kultury jako efektu działalności człowieka oraz funkcji kultury w procesie kształtowania osobowości jednostki i zbiorowości. Przygotowanie studentów do wyodrębniania, opisu, analizy i interpretacji zjawisk w kulturze oraz tekstów kultury. Wdrażanie do samodzielnej lektury artykułów naukowych oraz opracowań z dziedziny kulturoznawstwa, socjologii kultury, komunikowania. Krytyczne przedstawienie wybranych teorii komunikowania, modeli i systemów kultury. Kształtowanie postawy krytycznej wobec konstrukcji teoretycznych, uogólnień oraz interpretacji badań nad kulturą. Ukazanie podstawowych założeń podejścia kognitywnego do języka jako jednego z najbardziej skomplikowanych sposobów wyrażania myśli. Ukazanie języka jako elementu aparatu poznawczego człowieka i uświadomienie potrzeby badania języka jako swoistego badania sposobów wymiany myśli w procesie komunikacji międzyludzkiej. Wiedza z zakresu określonego przez program szkoły ponad gimnazjalnej z przedmiotów: wiedza o kulturze, wiedza o społeczeństwie, historii, historii literatury językoznawstwa. EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. student określa przedmiot badan kulturoznawstwa, socjologii kultury, nauki o komunikowaniu; K_W01 K_W05 H1P_W01, H1P_W03, 2. umie zdefiniować podstawowe językoznawcze pojęcia kognitywne K_W05 K_W10 H1P_W02, H1P_W04, Wiedza 3. omawia wybrane teorie komunikowania, wskazuje przykłady ich praktycznego wykorzystania; K_W08 H1P_W01, H1P_W02, 4. definiuje podstawowe pojęcia z socjologii kultury; K_W06 H1P_W03, 5. przedstawia wybrane koncepcje kultury, zachodzących w niej procesów; K_W03 H1P_W02, 6. objaśnia wybraną metodę badań jakościowych /ilościowych; K_W17 H1P_W08,

2 7. czyta i odtwarza w formie ustnej, uporządkowanej wypowiedzi propedeutyczne teksty naukowe z zakresu kulturoznawstwa, nauki o komunikowaniu, socjologii kultury; K_U01 H1P_U01, 8. potrafi odnieść poznane teorie i kierunki badań kultury do samodzielnie obserwowanych zjawisk i procesów; K_U04 H1P_U02, H1P_U13, 9. umie z perspektywy konkretnej teorii, szkoły badawczej omówić i ocenić adekwatność formy komunikowania i stosowanych środków ekspresji do zamierzonych celów; K_U03 K_U11 H1P_U02, H1P_U13, Umiejętności 10. potrafi wykorzystać konkretną technikę komunikowania do przeprowadzenia badania jakościowego; K_U11 H1P_U05, 11. umie wybrać najstosowniejszą spośród poznanych metod badan jakościowych/ilościowych dla konkretnego problemu badawczego; K_U09 H1P_U05, 12. potrafi wskazać, objaśnić samodzielnie lub posługując się właściwym słownikiem metafory występujące w języku ; K_U03 K_U16 H1P_U02, H1P_U06, H1P_U10, 13. rozumie złożoność procesów i zjawisk w kulturze, ich dynamiczny charakter oraz związana z tym konieczność nieustannego poszerzenia oraz weryfikowania swojej wiedzy; K_K01 H1P_K01, 14. dyskutuje i w argumentacji posługiwać się zdobytą wiedzą oraz własnymi obserwacjami; K_K04 H1P_K02, Kompetencje społeczne. rozumie funkcje kultury, mechanizmy jej przemian, potrzebę kultywowania tradycji i związaną z tymi procesami potrzebę refleksji nad rolą społeczności lokalnej, jej tożsamością; K_K08 K_K13 H1P_K03, H1P_K05, 16. rozumie potrzebę doskonalenia języka jako środka komunikacji, poznania świata oraz podtrzymywania stosunków międzyludzkich. K_K11 H1P_K04, TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć: wykłady 1. SOCJOLOGIA KULTURY: socjologia kultury jako dyscyplina naukowa, socjologiczne rozumienie kultury. Koncepcje powstania i nabywania kultury w procesach filogenetycznym i ontogenetycznym. Typy procesów nabywania kultury; socjalizacja, enkulturacja cechy, mechanizmy, funkcje. Trwanie i zmiana kultury. Transmisja kultury. Akulturacja i jej rezultaty, konwergencja i dyfuzja kulturowa. Szok kulturowy i podatność akulturacyjna w kontekście teoretycznego modelu kultury Edgara Scheina. Kontekstowość kultury. Zmienne i orientacje socjo-kulturowe. Model Hofstede. Socjo-ekonomiczny model sześciu grup konsumentów a x-figuratywność kultury (układy kultury); układy kultury perspektywa komunikacyjna. Wskaźniki, uwarunkowania i typy uczestnictwa w kulturze. Osobowość i tożsamość kulturowa pojęcie, powstanie, typy. Naród etniczność wielokulturowość. Etnocentryzm i relatywizm kulturowy. Subkultury kontrkultury alterkultury. 2. TEORIE KOMUNIKOWANIA: kultura a komunikowanie; funkcjonalizm amerykański; teoria użytkowania i korzyści, teoria agenda-setting, interakcjonizm E. Goffmana, hipoteza spirali milczenia E. Noelle-Neumann. Teoria działania komunikacyjnego J. Habermasa, Cultural Studies brytyjska teoria krytyczna. 3. JĘZYK WUJĘCIU KOGNITYWNYM: podstawowe założenia kognitywizmu w językoznawstwie; kategoryzowanie rzeczywistości; prototyp jako podstawa kształtowania kategorii; rola metafory w języku i poznaniu; językowy obraz świata jako odzwierciedlenie roli języka w postrzeganiu rzeczywistości. Forma zajęć: konwersatoria 1. WSTĘP DP KULTUROZNAWSTWA: Kulturoznawstwo i nauki o kulturze. Sposoby rozumienia i opisu kultury. Cultura animi a kultura i cywilizacja. Paradygmat ewolucyjny a koncepcje społeczno-historiozoficzne. Społecznokulturowe uwarunkowania światoobrazu i światopoglądu: mentalność działalność przestrzeń czas; tradycja historia. Typologia i systematyka kulturoznawcza dziedziny, typy, style, kategorie, modele. Aksjologia i estetyka kultury elitarnej i egalitarnej. Społeczno-ekonomiczne, behawioralno-psychologiczne i epistemologiczno-etyczne uwarunkowania kultury masowej: perspektywa diachroniczna i synchroniczna. Procesy globalizacji i homogenizacji kultury paradoksy globalnej wioski, kompleks Veblena. Retoryka komunikacja kultura: retoryka kultury, kultura jako akt retoryczny; teksty kultury jako interakcje komunikacyjne; cechy kultury jako aktu perswazji i komunikacji (ciągłość, intersubiektywność, normatywność, kompleksowość, interkomunikacyjność, kodowość, kontekstualność, kontaktowość). Kulturowe inventio dispositio elocutio. Logos ethos pathos a metody oddziaływania społeczno-kulturowego. Retoryczne wyznaczniki preferencji kulturowych. Perswazja propaganda agitacja i ich znaczenie dla badań kulturoznawczych. Systemy kultury a mechanizmy utrwalania, eksploatowania, wytwarzania, dystrybuowania tradycji. Mit i pogląd mitopodobny jako tworzywo kulturowe. Metody kształcenia wykład, wykład konwersacyjny (1, 2, 3) prezentacja (4) dyskusja, (4)metoda problemowa (4)

3 Nr efektu kształcenia z sylabusa Metody weryfikacji efektów kształcenia * sprawdzian 1,4,7, * kolokwium 2,3,5,8,9,12, * prezentacje 5,6,8,9,13,14,,16, * praca pisemna/esej/recenzja 6,10,11, Forma i warunki zaliczenia egzamin (1,4); praca pisemna (2); kolokwium (3) oceną ostateczną z przedmiotu są wyniki egzaminu/ kolokwium/ pracy pisemnej Literatura podstawowa Golka, M. (Warszawa 2008): Socjologia kultury. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR całość Dobek-Ostrowska, B., red. (Wrocław 2001): Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego całość Bartmiński, J. (Lublin 2007): Językowe podstawy obrazu świata. Wydawnicwo Naukowe UMCS całość Tabakowska, E., red. (Kraków 2001): Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa. Wydawnictwo UNIVERSITAS wybrany artykuł Baldwin,E., Longhurst,B., Mccracken, S., Ogborn,M., Smith G. (Poznań 2007): Wstęp do kulturoznawstwa, Przekład M. Kaczyński, J. Łoziński, T. Rosiński. Zysk i S-ka Wydawnictwo całość Fleischer, M. (Wrocław 2002): Teoria kultury i komunikacji. Systemowe i ewolucyjne podstawy. Przekład M. Jaworowski,. Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji TWP Korolko, M. (Warszawa 1998.): Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Wiedza Powszechna wybrane hasła Literatura uzupełniająca Kłoskowska, A. (Warszawa 2007): Socjologia kultury. Przedmowa Z. Bokszański. Wydawnictwo Naukowe PWN wskazane w rozkładzie materialu Rothenbuhler, E.W. (Kraków 2003): Komunikacja rytualna. Od rozmowy codziennej do ceremonii medialnej. Przekład i redakcja J. Barański. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego wskazane w rozkładzie materialu Ziętek, A.W. (Warszawa 2010): Międzynarodowe stosunki kulturalne. Podręcznik akademicki.. Wydawnictwo Poltext. Nowakowska-Kempna, I. (Warszawa 1995 ): Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Prolegomena,. Bauman, Z. (Warszawa 2000): Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przełożyła Ewa Klekot. Państwowy Instytut Wydawniczy Żuk, P. (2007): Struktura a kultura. O uwarunkowaniach orientacji emancypacyjnych w społeczeństwie polskim. Wydawnictwo SCHOLAR Burszta,W.J.,. Januszkiewicz, M., red. (Warszawa 2010): Kulturo-znawstwo dyscyplina bez dyscypliny?. Wydawnictwo WSPS Academica Gajda, J. (Kraków 2008): Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Oficyna Wydawnicza Impuls" Kempny, M., Nowicka, E. (Warszawa 2003 /2004): Elementy teorii antropologicznej, cz. I i II. Wydawnictwo Naukowe PWN Kempny, M. (Warszawa 1994): Antropologia bez dogmatów-teoria społeczna bez iluzji. Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii Nowicka, E. (Warszawa 1991): Świat człowieka--świat kultury: systematyczny wykład problemów antropologii kulturowej,. Wydawnictwo Naukowe PWN Zajęcia dydaktyczne 75 Udział w konsultacjach Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 10 Przygotowanie się do zajęć 20 Studiowanie literatury Przygotowanie projektu / eseju / itp. Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 225 Liczba punktów ECTS 9 NAKŁAD PRACY STUDENTA:

4 Nazwa przedmiotu: Moduł: Teoretyczne podstawy kulturoznawstwa przedmioty w module: Historia filozofii przedmioty w module: Historia filozofii przedmioty w module: Teorie kultury przedmioty w module: Wstęp do antropologii kultury przedmioty w module: Semiotyka i hermeneutyka kultury (PRZEDMIOTY PODSTAWOWE) Kod przedmiotu: 08.1VIII96PI01_13 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 1 / 1, 2 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 62 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Łukasz Kołoczek dr Łukasz Kołoczek - wykłady dr Łukasz Kołoczek - konwersatoria prof. US Piotr Michałowski - wykłady Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami z zakresu filozofii ze szczególnym uwzględnieniem teoretyczno-filozoficznych podstaw współczesnej refleksji nad kulturą. Wiedza z zakresu określonego przez program szkoły ponad gimnazjalnej z przedmiotów: historia, wiedza o kulturze, historia literatury. EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. Student/ka określa specyfikę filozofii jako dyscypliny naukowej, zakres i cele jej badań; K_W06 H1P_W03, 2. wymienia najważniejsze koncepcje i kierunki w filozofii oraz ich najważniejszych reprezentantów K_W06 H1P_W03, 3. definiuje podstawowe pojęcia i terminy oraz omawia wybrane zagadnienia z historii antropologii kulturowej (społecznej) K_W06 K_W07 H1P_W03, H1P_W03, Wiedza 4. wymienia nazwiska wybranych antropologów kulturowych, koncepcje i kierunki przez nich reprezentowane K_W01 K_W03 H1P_W01, H1P_W02, 5. przedstawia podstawowe założenia najważniejszych teorii kultury K_W03 H1P_W02, 6. objaśnia podstawowe kategorie opisu kultury, jak znak, tekst, symbol, obraz, dzieje K_W04 K_W07 H1P_W02, H1P_W03,

5 7. omawia i potrafi odnieść się krytycznie do wybranych teorii filozoficznych K_U22 K_U01 K_U18 H1P_U13, H1P_U01, H1P_U10, 8. stosuje podstawową terminologię filozoficzną K_U23 H1P_U11, 9. potrafi wskazać kluczowe pojęcia, postaci, kierunki w dziejach filozofii K_U23 H1P_U11, 10. potrafi samodzielnie czytać i odtworzyć treści zawarte w podstawowej literaturze filozoficznej K_U02 H1P_U01, 11. rozpoznaje i potrafi odnieść się krytycznie do wybranych teorii antropologicznych K_U22 K_U23 H1P_U13, H1P_U11, Umiejętności 12. stosuje podstawową terminologię z zakresu antropologii kulturowej (społecznej) K_U04 K_U22 H1P_U02, H1P_U13, H1P_U13, 13. potrafi czytać i przedstawiać najważniejsze tezy zawarte w podstawowej literaturze antropologicznej K_U02 H1P_U01, 14. wskazuje kluczowe pojęcia, postaci, kierunki w dziejach antropologii kulturowej K_U22 H1P_U13,. potrafi odnieść się krytycznie do wybranych teorii kultury K_U22 H1P_U13, 16. stosuje podstawową terminologię teoretyczną w odniesieniu do refleksji nad kulturą oraz obserwowanymi zjawiskami i procesami w kulturze K_U01 K_U04 K_U23 H1P_U01, H1P_U02, H1P_U13, H1P_U11, 17. potrafi wskazać i analizować relacje zachodzące między wytworem kultury, autorem i odbiorcą K_U01 K_U16 H1P_U01, H1P_U06, H1P_U10, 18. ma świadomość osadzenia współczesnej refleksji nad kulturą w szerokim horyzoncie teoretyczno-filozoficznym K_K08 K_K01 H1P_K03, H1P_K01, Kompetencje społeczne 19. rozumie konieczność odwoływania się w badaniach empirycznych i analizach konkretnych wytworów kultury do poziomu teoretycznego K_K01 H1P_K01, 20. potrafi w dyskusji odnieść się do poziom u teoretycznego K_K04 H1P_K02, 21. ma świadomość współtworzenia narzędzi interpretacyjnych związanych z przestrzenią kultury i odpowiedzialności za nie TREŚCI PROGRAMOWE K_K08 H1P_K03, Forma zajęć: wykłady 1. Teorie kultury: Wykład prezentuje wybrane stanowiska teoretyczne, sposoby analizowania zjawisk kulturowych i przykłady zastosowania omawianych paradygmatów w badaniach konkretnych wytworów kultury. Uwzględnione zostaną: - marksizm, - Szkoła Frankfurcka, - strukturalizm, - psychoanaliza Freuda, - hermeneutyka Gadamera, - poststrukturalizm (Derrida, Foucault), - feminizm, - postmodernizm, - Culture Study 2. Wstęp do antropologii kultury: Wykład prezentuje narodziny antropologii jako nowej dyscypliny wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych teoretycznych rozstrzygnięć: ewolucjonizmu, szkoły francuskiej, dyfuzjonizmu, funkcjonalizmu, szkoły F. Boasa, konfiguracjonizmu. Omawiane będą poglądy E. Tylora, J. G. Frazera, E. Durkheima, M. Maussa, M.Dlora, Jamesa matów w badaniach konkretnych wytworów kultury F. Boasa, R. Benedict, B. Malinowskiego, A. R. Radcliffe-Browna, E. Evans-Pritcharda. 3. Semiotyka i hermeneutyka kultury: Podstawowe pojęcia z zakresu semiotyki: znak, typologia znaków, symbol, obraz, znak językowy, przekaz, tekst, model. Kod językowy i kod kulturowy - kultura jako struktura znaków, znaczeń, odwołań; arbitralność znaku a jej antropologiczne uwarunkowania; koherencja struktur i systemów opisu i interpretacji. Metody badania przekazu kulturowego jako systemu znaków - systemu reguł. Kultura i jej opis, historia jako opis i interpretacja - zapis i interpretacja w procesie opisu dziejów. Hermeneutyka kultury: od rozumienia do krytyki - szkoły, teorie, kierunki rozwoju.

6 4. Historia filozofii: Wprowadzenie do zagadnień związanych z filozofią. Historyczny przegląd stanowisk filozoficznych od starożytności do czasów współczesnych. Historyczne ujęcie najbardziej charakterystycznych szkół filozoficznych, podkreślające związki pomiędzy poszczególnymi nurtami oraz wpływ poszczególnych historycznych stanowisk filozoficznych na współczesne pozycje światopoglądowe. Forma zajęć: konwersatoria 1. Historia filozofii: Czytanie i analiza wybranych fragmentów dzieł filozoficznych. Metody kształcenia Wykład, prezentacja, dyskusja Nr efektu kształcenia z sylabusa Metody weryfikacji efektów kształcenia * egzamin pisemny 5,,16,18,19, * egzamin ustny 1,2,7,8,9,10,18,20, * egzamin pisemny 3,4,11,12,13,14,18, 6,17,18,21, Forma i warunki zaliczenia Konwersatorium z historii filozofii: dyskusja nad wybranymi tekstami (obecność obowiązkowa), zaliczenie na podstawie obecności i obserwacji pracy studenta na zajęciach. Nr efektu kształcenia z sylabusa: 7, 8, 10 Literatura podstawowa Strinati D. (1998): Wprowadzenie do kultury popularnej. Zysk i S-ka całość Olszewska-Dyoniziak B. (2003): Człowiek - kultura - osobowość. Wstęp do klasycznej antropologii kulturowej. Alta 2 całość Rosner K. (1991): Hermeneutyka jako krytyka kultury. PIW Tatarkiewicz W. (wiele): Historia filozofii tomy I - III. PWN podane na pierwszym wykładzie Sikora A. (1999): 2. Od Heraklita do Husserla. Spotkania z filozofią. Open podane na pierwszym wykładzie Literatura uzupełniająca Burszta W. J. (1998): Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje. Zysk i S-ka Barker Ch. (2005): Studia kulturowe. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Deliège R. (2011): Historia antropologii. Szkoły, autorzy, teorie. Oficyna Naukowa Barth F. i inn. (2007): Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Hann Ch. (2008): Antropologia społeczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Nowicka E. (2009): Świat człowieka świat kultury. PWN Nowicka E., Głowacka-Grajper M. (2009): Świat człowieka świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii. PWN Barthes R. (1970): Mit i znak. Eseje. Opr. Janus E., Mayenowa M. R. (1977): Semiotyka kultury. Reale G. ( ): Historia filozofii starożytnej. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Gadacz T. (2009): Historia filozofii XX wieku, tom 1 i tom 2. Znak Copleston F. (różne): Historia filozofii tomy I - XI. Pax Zajęcia dydaktyczne 92 Udział w konsultacjach 20 Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 3 Przygotowanie się do zajęć Studiowanie literatury 50 Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 225 Liczba punktów ECTS 9 NAKŁAD PRACY STUDENTA:

7 Nazwa przedmiotu: Moduł: Propedeutyka wiedzy o kulturze artystycznej przedmioty w module: Poetyka przedmioty w module: Wstęp do wiedzy o literaturze przedmioty w module: Wstęp do wiedzy o sztuce przedmioty w module: Teatr i widowisko przedmioty w module: Wstęp do wiedzy o muzyce przedmioty w module: Wstęp do wiedzy o filmie (PRZEDMIOTY PODSTAWOWE) Kod przedmiotu: 08.0VIII96PI01_19 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 1 / 1, 2 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 140 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Artur Kolbiarz dr Artur Kolbiarz - konwersatoria dr hab. Mirosława Kozłowska - konwersatoria dr Justyna Bucknall-Hołyńska - konwersatoria prof. US Piotr Michałowski - konwersatoria prof. US Piotr Michałowski - wykłady Celem modułu jest wprowadzenie studentów w problematykę kultury artystycznej. Zapoznanie z podstawowymi pojęciami, zagadnieniami oraz teoriami nauk dotyczących poszczególnych dziedzin kultury: literatury, teatru, sztuk plastycznych, filmu oraz muzyki: z podstawowymi kategoriami, pojęciami i terminami z zakresu poetyki opisowej, teorii a także wykształcenie umiejętności samodzielnego wykorzystania tej wiedzy w praktyce analizowania, interpretowania i komentowania tekstów literackich i użytkowych; wprowadzenie do podstawowej wiedzy o muzyce, teatrze, filmie umożliwiającej świadomy kontakt z tekstami kultury artystycznej. Wiedza z zakresu określonego przez program szkoły ponadgimnazjalnej z przedmiotów: wiedza o kulturze, wiedza o społeczeństwie, historii, historii literatury EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. posiada podstawową wiedzę na temat poszczególnych dziedzin kultury artystycznej oraz nauk badających te dziedziny K_W05 H1P_W02, 2. wymienia i definiuje podstawowe terminy i pojęcia z zakresu: literaturoznawstwa, filmoznawstwa, wiedzy o teatrze i muzyce oraz historii sztuki K_W06 H1P_W03, 3. potrafi określić tworzywo oraz swoiste cechy dzieł artystycznych: literatury, sztuk plastycznych, filmu, teatru, muzyki K_W05 H1P_W02, 4. określa miejsce muzyki, filmu, teatru, literatury, sztuk plastycznych w systemie sztuk K_W05 H1P_W02, 5. rozumie podstawową terminologię z zakresu teorii i historii muzyki, teatru, filmu K_W06 H1P_W03, Wiedza 6. ma podstawową wiedzę o formach muzycznych, gatunkach i konwencjach teatralnych, gatunkach filmowych K_W06 H1P_W03, 7. wymienia i charakteryzuje w podstawowym zakresie epoki, style muzyczne i ich przedstawicieli K_W02 H1P_W01, 8. wymienia i podaje przykłady form i gatunków muzycznych, teatralnych, filmowych oraz stylów K_W21 H1P_W02, 9. rozpoznaje, wymienia instrumenty muzyczne i ich podział K_W06 H1P_W03, 10. potrafi definiować podstawowe kategorie z zakresu poetyki opisowej (wprowadzenie do poetyki, wersologia, stylistyka, genologia) 11. potrafi definiować podstawowe pojęcia i terminy z zakresu poetyki opisowej (wprowadzenie do poetyki, wersologia, stylistyka, genologia). K_W05 K_W06 H1P_W02, H1P_W03,

8 12. potrafi wyszukać i wyselekcjonować informacje pozwalające na opis i analizę dzieła sztuki 13. umie krytycznie korzystać z bibliotek oraz Internetu realizując treści kształcenia K_U01 K_U02 H1P_U01, H1P_U01, 14. umie przygotować prezentację/ opis poświęcony dziełu, lub zjawisku w kulturze artystycznej K_U04 H1P_U02, H1P_U13,. potrafi wymienić i przedstawić na podstawie zdobytej wiedzy krytyczną interpretację najważniejszych metod służących badaniom poszczególnych dziedzin kultury artystycznej K_U22 K_U18 H1P_U13, H1P_U10, 16. umie wskazać problemy związane z recepcją dzieła literackiego, muzycznego, realizacji teatralnej, sztuk pięknych, filmowego; rozróżnia kategorie adresata i odbiorcy dzieła K_U10 K_U22 H1P_U05, H1P_U13, Umiejętności 17. potrafi przygotować samodzielnie pracę pisemną interpretacyjną poświęconą wybranemu dziełu sztuki K_U13 K_U05 H1P_U07, H1P_U03, K_U04 H1P_U02, H1P_U13, 18. potrafi odnieść epoki i style muzyczne, konwencje teatralne do periodyzacji historii kultury i charakterystyki jej epok (cechy wspólne i cechy swoiste) K_U22 H1P_U13, 19. potrafi posługiwać się podstawową terminologią z zakresu historii i teorii muzyki do opisu dzieła muzycznego, teatralnego, filmowego K_U23 H1P_U11, 20. potrafi podać i rozpoznać cechy wybranych utworów muzycznych z różnych epok K_U22 H1P_U13, 21. rozpoznaje dźwięk podstawowych instrumentów muzycznych i określa ich walory kolorystyczne w utworze K_U23 H1P_U11, 22. potrafi dyskutować i prowadzić dyskusję K_K04 H1P_K02, 23. ma świadomość odrębności rożnych dziedzin sztuki, odmienności stosowanych i wynikającej stąd konieczności poszerzenia swojej wiedzy K_K01 H1P_K01, 24. potrafi określić swoje zainteresowania kulturalne K_K16 H1P_K01, H1P_K06, Kompetencje społeczne 25. wie, jak uzyskać informacje o imprezach kulturalnych K_K14 H1P_K06, 26. jest przygotowany w stopniu podstawowym do świadomego słuchania utworów muzycznych, odbioru przedstawienia teatralnego, filmu, dzieła sztuki 27. ma potrzebę świadomego uczestnictwa w kulturze artystycznej TREŚCI PROGRAMOWE K_K16 K_K16 H1P_K01, H1P_K06, H1P_K01, H1P_K06, Forma zajęć: wykłady 1. WSTĘP DO WIEDZY O LITERATURZE Literaturoznawstwo w systemie nauk. Dyscypliny literaturoznawcze. Literatura w systemie sztuk. Gatunki literackie. Teoria procesu literackiego. Wybrane kierunki i metodologie. Forma zajęć: konwersatoria 1. POETYKA Miejsce poetyki w systemie nauk o literaturze. Wyznaczniki literackości. Język poetycki w systemie komunikacji językowej. Opozycja wiersz proza. Brzmieniowe środki stylistyczne. Rym i strofa. Odmiany wiersza polskiego. Tropy. Składniowe środki stylistyczne. Kompozycja. Podmiot mówiący. Formy narracyjne. Wypowiedzi postaci. 2. WSTĘP DO WIEDZY O SZTUCE Wprowadzenie: definicje dzieła sztuki i sztuk plastycznych, periodyzacja dziejów sztuki. Warsztat badawczy historii sztuki. Terminologia z zakresu historii sztuki. Zasady analizy dzieł sztuk plastycznych. Ćwiczenie analizy i opisu dzieł sztuki. Wybrane teorie z dziedziny historii sztuki. 3. TEATR I WIDOWISKO Przedmiot badań teatrologii. Terminologia. Koncepcje genezy i istoty sztuki teatru (antropologiczna, estetyczna, socjopsychologiczna). Estetyczne i społeczne funkcje teatru. Tworzywo i twórcy przedstawienia teatralnego. Znakowy charakter sztuki teatru. Inscenizacja. Teatr a dramat. Problemy recepcji przedstawienia teatralnego. 4. WSTĘP DO WIEDZY O FILMIE Genologia filmu. Język filmu (jednostki budowy filmu, plany zdjęciowe, punkty i ruch widzenia kamery, obraz filmowy, narracja filmowa, montaż, ropy filmowe). Analiza filmu czasoprzestrzeń, bohaterowie, dźwięk i muzyka. Poetyka filmu - nurty w kinie. Analiza wybranych przykładów (m.in. ekspresjonizm, film noir). Poetyka filmu - kino autorskie. Analiza twórczości wybranego reżysera. 5. WSTĘP DO WIEDZY O MUZYCE Muzyka w systemie sztuk. Notacja muzyczna; partytura; skróty, oznaczenia, wskazówki wykonawcze. System tonalny; kontrapunkt i harmonia podstawowe założenia i idee. Podział instrumentów muzycznych; podstawowe instrumenty i ich brzmienie. Głos jako instrument. Gatunki: aria, chorał, fuga, kantata, koncert, madrygał, motet, msza, pasja, pieśń. Muzyka programowa. Oratorium. Opera. Sonata. Symfonia. Starożytność. Średniowiecze; arcydzieła i przedstawiciele. Renesans; arcydzieła i przedstawiciele. Barok; arcydzieła i przedstawiciele. Klasycyzm; arcydzieła i przedstawiciele. Romantyzm; arcydzieła i przedstawiciele. Muzyka przełomu XIX i XX w.; arcydzieła i przedstawiciele. Muzyka XX wieku główne tendencje. 20 Metody kształcenia Konwersatorium, prezentacja, dyskusja Nr efektu kształcenia z sylabusa Metody weryfikacji efektów kształcenia * zajęcia praktyczne (weryfikacja poprzez obserwację) 1,2,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,,14,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,27, * praca pisemna/esej/recenzja 1,2,16,17,18,19,20,21,23,24,25,26,,14,13,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,27, * kolokwium 1,2,19,18,11,10,9,8,7,6,5,4,3,21, Forma i warunki zaliczenia Wysoka frekwencja (95%). Aktywność na zajeciach. Sprawdzian. Praca pisemna. Esej. Kolokwium. Ostateczna ocena - średnia ocen cząstkowych. Literatura podstawowa H. Markiewicz (1985): Polska nauka o literaturze. Z. Mitosek (1995): Teorie badań literackich. A. Burzyńska, M. P. Markowski (2006): Teorie literatury XX wieku. Podręcznik. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński (1986 ): Zarys teorii literatury.

9 B. Chrząstowska, S. Wysłouch (1987 (i wyd. wcześniejsze)): Poetyka stosowana. H. Markiewicz (1980): Wyznaczniki literatury, [w tegoż:] Główne problemy wiedzy o literaturze. J. Culler (1998): Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie. J. Sławiński (1998 (i 1974)): Wokół teorii języka poetyckiego. [w tegoż:] Dzieło, język, tradycja. J. Sławiński (1987 (i 1967)): : Problemy teorii literatury. A. Kulawik (1990): Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego. E. Miodońska-Brookes, A. Kulawik, M. Tatara (1980): Zarys poetyki. D. Urbańska (1995): Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej. (1996): Słownik terminologiczny sztuk pięknych. R. Arnheim (1978 (lub następne wydania)): Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. (1973 (lub następne wydania)): Wstęp do historii sztuki. J. Degler (2003): Problemy teorii dramatu i teatru cz. I i II. P. Pavis (1998 (lub następne wydania)): Słownik terminów teatralnych. J. Płażewski (2008): Język filmu. A. Helman, A. Pitrus (2008): Podstawy wiedzy o filmie. U. Michels (2003):, Atlas muzyki, t Literatura uzupełniająca ( ): Problemy teorii literatury. Seria 1-4. L. Pszczołowska (1997): Wiersz polski. Zarys historyczny. red. A. Gajewska, T. Mizerkiewicz (2007): Ćwiczenia z poetyki. D. Ulicka (1999 (lub następne wydania)): Poetyka. T. 1. A. D Alleva (2008): Metody i teorie historii sztuki. H. Wölfflin (2006 (lub wcześniejsze wydania)): Podstawowe pojęcia historii sztuki. M. Steiner (2003): Geneza teatru w świetle antropologii kulturowej. red. Łubieniewska (2006): W świecie literatury i teatru. Sztuka współuczestnictwa. red. M. Gołaczyńska i I. Guszpit (2006): Teatr przestrzeń ciało dialog. Poszukiwania we współczesnym teatrze. M. Hendrykowski (2001): Leksykon gatunków filmowych. J. Płażewski (2001): Historia filmu. red. A. Helman i J. Wojnicka (2005): Autorzy kina polskiego. red. A. Helman i A. Pitrus (2005): Autorzy kina europejskiego. A. Frączkiewicz, F. Skołyszewski (wyd. dowolne): Formy muzyczne. J. Chomiński, K. Wilkowska-Chomińska (wyd. dowolne): Historia muzyki, cz NAKŁAD PRACY STUDENTA: Zajęcia dydaktyczne 5 Udział w konsultacjach 25 Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 10 Przygotowanie się do zajęć 50 Studiowanie literatury Przygotowanie projektu / eseju / itp. 20 Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia 25 Inne 10 ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 325 Liczba punktów ECTS 13

10 Nazwa przedmiotu: Moduł: Historia kultury - starożytność przedmioty w module: Kultura antyczna przedmioty w module: Literatura antyczna przedmioty w module: Kultura judeochrześcijańska przedmioty w module: Teatr starożytny przedmioty w module: Sztuka antyczna (PRZEDMIOTY KIERUNKOWE) Kod przedmiotu: 03.6VIII96PI01_24 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 1 / 2 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 60 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Agnieszka Borysowska dr Agnieszka Borysowska - wykłady dr hab. Mirosława Kozłowska - wykłady dr Rafał Makała - konwersatoria Zaznajomienie z podstawowymi wiadomościami z zakresu historii kultury starożytności; rozumienie ciągłości procesu historycznokulturowego; znajomość źródeł i korzeni kultury europejskiej Wiedza z zakresu określonego przez program szkoły ponadgimnazjalnej z przedmiotów: wiedza o kulturze, wiedza o społeczeństwie, historia, historia literatury EFEKTY KSZTAŁCENIA 1. omawia w zakresie podstawowym specyfikę, etapy rozwoju i historyczne uwarunkowania systemów społecznych i ustrojów politycznych starożytnej Grecji i Rzymu; 2. ma podstawową wiedzę o religiach i mitologiach świata antycznego; 3. ma podstawową wiedzę o literaturze antycznej (greckiej i rzymskiej) obejmującą jej periodyzację, genologię oraz klasyczne kanony twórców 4. wymienia i podaje podstawowe informacje o arcydziełach literatury greckiej i rzymskiej efektów dla programu K_W02 K_W02 K_W06 K_W06 efektów dla obszaru H1P_W01, H1P_W01, H1P_W03, H1P_W03, Wiedza 5. umie scharakteryzować przestrzeń teatru antycznego K_W06 H1P_W03, 6. wymienia i objaśnia podstawowe elementy budowy i pojęcia związane z tragedią i komedią antyczną oraz problemy ich inscenizacji; 7. wymienia i charakteryzuje w zakresie podstawowym etapy kształtowania się kultury judeochrześcijańskiej w starożytności i jej najwybitniejsze postacie; 8. ma elementarną wiedzę o Biblii i kształtowaniu się jej kanonu, o apokryfach i pismach judaistycznych; 9. ma podstawową wiedzę o sztuce antycznej, kanonach piękna, założeniach estetycznych, geografii artystycznej i jej najważniejszych dziełach K_W06 K_W02 K_W06 K_W06 H1P_W03, H1P_W01, H1P_W03, H1P_W03,

11 10. potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu kultury starożytnej i stosować je w wypowiedziach ustnych oraz pisemnych; K_U04 H1P_U02, H1P_U13, 11. wymienia podstawowych twórców starożytnych i ich dzieła; K_U04 H1P_U02, H1P_U13, Umiejętności 12. potrafi scharakteryzować wybrane zjawiska i dzieła kultury starożytnej, podając ich przykłady; 13. potrafi odnieść twórczość artystyczną do kontekstu społecznego, kulturowego i religijnego; K_U22 H1P_U13, K_U22 H1P_U13, 14. potrafi wskazać odmienność kultury antycznej i judeochrześcijańskiej, a także ich relacje do innych kultur starożytnych K_U18 H1P_U10, Kompetencje społeczne. ma świadomość wagi tradycji kultury i myślenia historycznego dla rozumienia i kreowania rzeczywistości społecznej; K_K01 H1P_K01, TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć: wykłady 1. kultura antyczna: mitologia i religia starożytnych Greków i Rzymian; kult zmarłych/ zwyczaje pogrzebowe starożytnych; małżeństwa i rozwody starożytnych, kobieta w świecie antycznym; narodziny, wychowanie i edukacja dzieci; człowiek wolny niewolnik wyzwoleniec w starożytności; imiona starożytnych Greków i Rzymian; ustrój i administracja w starożytnej Grecji i Rzymie; czas i sposób jego mierzenia; sport i igrzyska; muzyka, śpiew i taniec 2. literatura antyczna: periodyzacja literatury greckiej i rzymskiej; literatura grecka: Homer - między oralnością a piśmiennością, Hezjod, poeci epoki archaicznej, proza filozoficzna i historiograficzna, dramat grecki; literatura rzymska: początki literatury rzymskiej, komedia rzymska, epoka cycerońska - proza rzymska, epoka augustowska - epika i liryka rzymska, Seneka i Marek Aureliusz, autorzy chrześcijańscy vs. pogańscy (św. Augustyn) 3. kultura judeochrześcijańska: etapy kształtowania się kultury judeochrześcijańskiej: Izrael w czasach Starego Testamentu, czasy Nowego Testamentu; Biblia jako problem kulturowy i literacki: formowanie się tekstu ST - ekspozycja treści, formowanie się tekstu NT - ekspozycja treści, pojęcie kanonu SiNT, krytyka biblijna, najważniejsze tłumaczenia Biblii, Biblia a rozwój języków narodowych, Biblia a kultura europejska (filozofia, muzyka, malarstwo, literatura, film) 4. teatr starożytny: kulturowe uwarunkowania genezy teatru starożytnej Grecji; społeczno-religijne funkcje teatru; przestrzeń teatru starożytnej Grecji i jej rzymskie przekształcenia; aktorzy starożytni: rapsod, mim, pantomim; tragedia jako gatunek dramatyczno-teatralny; opis-rekonstrukcja przedstawienia w amfiteatrze Forma zajęć: konwersatoria 1. sztuka antyczna:sztuka antyczna od epoki Grecji archaicznej aż do czasów wczesnochrześcijańskich - najważniejsze dzieła i nurty artystyczne; kwestie mimetyczności, kanonu i porządków architektonicznych; rozwój sztuk przedstawiających i architektury od okresu archaicznego po późne cesarstwo rzymskie; powiązanie zjawisk artystycznych z głównymi nurtami filozoficznymi i estetycznymi, a także z kontekstem politycznym poszczególnych epok i geografią artystyczną obszaru śródziemnomorskiego; związki między antykiem a kulturami Bliskiego Wschodu i Egiptu; strefy wpływów kultury antycznej w starożytności Metody kształcenia Metody weryfikacji efektów kształcenia Forma i warunki zaliczenia wykład, wykład konwersacyjny, prezentacja, dyskusja, metoda problemowa Nr efektu kształcenia z sylabusa * kolokwium 1,2,14,12,10,8,7,6,5,4,3,, * egzamin ustny 9,11,13,, - przedmioty 1-4 kończą się kolokwium (ustnym lub pisemnym - decyduje prowadzący zajęcia), ocena uzyskana z kolokwium jest oceną końcową z przedmiotu; - przedmiot 5 kończy się egzaminem ustnym, ocena uzyskana z egzaminu jest oceną końcową z przedmiotu Literatura podstawowa Parandowski J. (dowolny): Mitologia: wierzenia i podania Greków i Rzymian. dowolne wydanie całość Stabryła S. (2007): Zarys kultury starożytnej Grecji i Rzymu. PWN całość Cytowska M., Szelest H. (1981): Literatura grecka i rzymska w zarysie. PWN całość Homer (dowolny): Odyseja [tłumaczenie prozą lub wierszem - do wyboru]. wyd. dowolne całość Harrington W.J. (2012): Klucz do Biblii. Inst. Wydaw. PAX całość Kwilecka I. (2003): Studia nad staropolskimi przekładami Biblii. UAM-PAN Inst. Slawistyki s , Kocur M. (2001): Teatr antycznej Grecji. Wydaw. Uniw. Wrocławskiego całość Kocur M. (2005): We władzy teatru. Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie. Wydaw. Uniw. Wrocławskiego całość Sofokles (dowolny): Król Edyp. wyd. dowolne w przekł. K. Morawskiego całość Gombrich E.H. (2008): O sztuce. Dom Wydaw. Rebis całość Literatura uzupełniająca Winniczuk L. (1988): Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu. PWN całość

12 (1983): Mała encyklopedia kultury antycznej. PWN wybrane hasła Kubiak Z. (2003): Literatura Greków i Rzymian. Świat Książki całość Goodman M. (2010): Rzym i Jerozolima. s Srebrny S. (1984): Teatr grecki i polski. PWN całość ( ): Sztuka świata. T. 1-2 Tatarkiewicz W. (2009): Historia estetyki. PWN T. 1 NAKŁAD PRACY STUDENTA: Zajęcia dydaktyczne 75 Udział w konsultacjach 5 Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 10 Przygotowanie się do zajęć Studiowanie literatury Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia 25 ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 175 Liczba punktów ECTS 7

13 Nazwa przedmiotu: Moduł: Historia kultury - średniowiecze przedmioty w module: Kultura IV-XV wieku przedmioty w module: Literatura średniowieczna przedmioty w module: Teatr i widowiska przedmioty w module: Historia sztuki (PRZEDMIOTY KIERUNKOWE) Kod przedmiotu: 08.0VIII96PI01_28 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 2 / 3 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 40 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Barbara Ochendowska-Grzelak dr Barbara Ochendowska-Grzelak - konwersatoria dr hab. Mirosława Kozłowska dr Agnieszka Borysowska dr Janina Kosman Celem zajęć jest przedstawienie dziejów kultury epoki średniowiecza od końca IV w. do XV w. z uwzględnieniem jej szerokich kontekstów. Zapoznanie z chronologią i geografią artystyczną. Przedstawienie dynamiki przemian społecznych, ideowych i filozoficznych i ich wpływ na literaturę, sztukę, widowiska teatralne. Wyposażenie w wiedzę na temat twórców, dzieł, zjawisk artystycznych. Zapoznanie ze specyficznym dla epoki aparatem pojęciowym niezbędnym do przeprowadzenia opisów, analiz i interpretacji dzieł kultury średniowiecznej. Wykształcenie świadomości znaczenia kultury średniowiecznej w historii kultury europejskiej Wiedza z zakresu modułów: Propedeutyka wiedzy o kulturze, Metodologiczne podstawy kulturoznawstwa, Propedeutyka wiedzy kulturze artystycznej, Historia kultury - starożytność EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. zna historyczne tło rozwoju kultury europejskiej od końca IV w. do XV w. K_W01 K_W02 H1P_W01, H1P_W01, 2. wykazuje orientację w procesach przemian historycznych, społecznych, filozoficznych i artystycznych epoki i ich wzajemnych powiązaniach K_W02 H1P_W01, Wiedza 3. zna najważniejsze nurty sztuki i kanoniczne dzieła okresu średniowiecza K_W02 H1P_W01, 4. wymienia podstawowe gatunki literackie, dzieła literatury i formy teatralne epoki średniowiecza K_W02 H1P_W01, 5. ma świadomość różnorodności form kultury średniowiecznej, ich wzajemnych uwarunkowań K_W02 K_W10 H1P_W01, H1P_W04, 6. umie ogólnie scharakteryzować kulturę średniowiecza oraz wskazać jej najważniejsze przejawy; K_U04 H1P_U02, H1P_U13, Umiejętności 7. umie rozpoznać, wymienić, zanalizować przykłady wytworów kultury średniowiecza oraz zinterpretować ich relacje i związki 8. umie samodzielnie zebrać informacje dotyczące średniowiecza, wyselekcjonować je oraz uporządkować i zanalizować K_U22 H1P_U13, K_U18 H1P_U10, 9. umie wskazać, w jaki sposób cechy kultury średniowiecznej odzwierciedlają się w tekstach kultury; K_U02 H1P_U01,

14 10. posiada umiejętność pracy w zespole K_K03 H1P_K02, Kompetencje społeczne 11. potrafi dyskutować, ma świadomość poznawczych i kształcących funkcji dyskusji K_K04 H1P_K02, 12. docenia rolę dziedzictwa kultury epoki średniowiecza K_K13 H1P_K05, 13. rozumie rolę tradycji w kulturze współczesnej, potrzebę poszerzania wiedzy z zakresu historii kultury w celu lepszego rozumienia zjawisk zachodzących w kulturze współczesnej TREŚCI PROGRAMOWE K_K01 H1P_K01, Forma zajęć: wykłady 1. 1.Kultura IV XV w. Ogólne tło historyczne kultury średniowiecza, chrystianizacja świata zachodniego, wykorzystanie tradycji antycznej. Kryzys cesarstwa i podział na Cesarstwo Wschodniorzymskie i Zachodniorzymskie, wieki ciemne. Kultura wczesnochrześcijańska i bizantyjska. Kultura najeźdźców na obszarach dawnego Cesarstwa Zachodniorzymskiego. Chrześcijański Zachód i renovatio imperi za panowania Karola Wielkiego. Epoka romańska. Monastycyzm. Rycerstwo. Kultura dworska, styl międzynarodowy. Kultura miast i mieszczaństwa Literatura Specyfika średniowiecznego języka łacińskiego, rola tłumaczeń w poszczególnych fazach rozwoju kultury średniowiecznej; Język łaciński a rodzące się języki narodowe; Dziedzictwo antyku a nowe, specyficzne dla średniowiecza gatunki literackie, Wpływ średniowiecznej literatury arabskiej i żydowskiej na chrześcijański Zachód; Tematyka utworów, kontekst powstawania, oddziaływanie w epoce średniowiecza a nowożytne modele interpretacyjne; Przegląd i krótkie omówienie najbardziej charakterystycznych dzieł epoki 3. 3.Teatr i widowiska Upadek form i gatunków teatru starożytnego. Widowiska parateatralne: religijne, dworskie, publiczne. Ceremonie jako formy parateatralne. Teatr religijny. Misteria, miracle, jasełka. Teatr ludyczny. Mim i pantomima. Status teatru i aktora. Forma zajęć: konwersatoria 1. Historia sztuki Kryzys Cesarstwa i zmiany rozumienia sztuki. Początki ikonografii chrześcijańskiej. Sztuka bizantyjska, synteza wpływów wschodu i zachodu, ikona. Renesans karoliński wpływ antyku. Średniowieczne malarstwo książkowe. Romanizm. Rola zakonów (benedyktyni, cystersi, zakony żebracze: franciszkanie, dominikanie) w rozprzestrzenianiu form architektonicznych. Symbolika sztuki średniowiecznej: ikonografia, symbolika barw. Gotyk. Katedra gotycka, zasady konstrukcji, symbolika niebiańskiego Jeruzalem. Rzeźba gotycka i jej przemiany. Synteza malarstwa i rzeźby- późnogotycki ołtarz szafiasty (Ołtarz Wita Stwosza). Malarstwo późnego średniowiecza, droga ku Odrodzeniu: Włochy: rola Giotta. Niderlandy: Van Eyckowie i im współcześni. 25 Metody kształcenia Prezentacja, wykład konwersatoryjny, dyskusja, zajęcia warsztatowe Nr efektu kształcenia z sylabusa Metody weryfikacji efektów kształcenia * praca pisemna/esej/recenzja 8,2,5, * prezentacje 9, * kolokwium 3, * sprawdzian 7,9, Forma i warunki zaliczenia zaliczenie testu pisemnego (1), egzamin z historii sztuki (4) kolokwium ( 3) praca pisemna (2) Ocena ostateczna, w przypadku uzyskiwania ocen cząstkowych jest średnią ocen cząstkowych i oceny z ostatniego kolokwium/egzaminu/sprawdzianu. Literatura podstawowa J. Le Goff (2002): Kultura średniowiecznej Europy. J.Huizinga (2003): Jesień średniowiecza. red.a. Chwalba (2006): Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych. S. Zabłocki (2010): Literatura nowołacińska C.S. Lewis (1995): Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej. E.R. Curtius (dowolne wydanie): Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. M.Kocur (2010): Drugie narodziny teatru: performance mnichów anglosaskich. A. Nicoll (1977, lub inne wyd.): Dzieje teatru, tłum. A. Dębnicki. PIW J.Kębłowski (1976): Polska sztuka gotycka. O. Simson (1989): Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie.

15 Z. Świechowski (2004): Sztuka polska.romanizm. Arkady E. Gombrich (2008): O sztuce. Literatura uzupełniająca Ch. Duby (1986 oraz wyd.późniejsze): Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo G. Henderson (1987): Wczesne średniowiecze. E.R. Curtius (wyd. dowolne): Literatura europejska i łacińskie średniowiecze. Ker (1987): Wczesne średniowiecze. Zarys historii literatury. A.Dąbrówka (2001): Teatr i sacrum w średniowieczu: religia, cywilizacja, estetyka. Funna A. Drzewiecka (1998): Skupienie i zabawa: twórczość dramatyczna w średniowiecznej Francji do końca XIII w.. Wydawnictwo UJ D. Kosiński (2010): Teatra polskie historie. Wydawnictwo Naukowe PWN T. Kudliński (1972): Rodowód polskiego teatru. Pax T. Mroczko i M. Arszyński red. (1995): Architektura gotycka w Polsce. oprac zbiorowe ( ): Sztuka świata t. II-V. A. Miłobędzki (1988): Zarys dziejów architektury w Polsce. Sauerlaender, (1978): Rzeźba średniowieczna. P. Skubiszewski (2001): Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX w.. Zajęcia dydaktyczne 70 Udział w konsultacjach 10 Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 5 Przygotowanie się do zajęć 20 Studiowanie literatury 25 Przygotowanie projektu / eseju / itp. Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 175 Liczba punktów ECTS 7 NAKŁAD PRACY STUDENTA:

16 Nazwa przedmiotu: Moduł: Historia kultury nowożytnej przedmioty w module: Kultura XV-XVIII wieku przedmioty w module: Literatura i teatr nowożytny przedmioty w module: Kultura nowożytna w języku przedmioty w module: Sztuka nowożytna (PRZEDMIOTY KIERUNKOWE) Kod przedmiotu: 03.6VIII96PI01_32 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 2 / 4 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 45 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Rafał Makała dr Janina Kosman - wykłady dr hab. Mirosława Kozłowska - wykłady dr Rafał Makała - konwersatoria dr Joanna Rychter - wykłady Celem zajęć jest przedstawienie zarysu dziejów kultury nowożytnej, od jej początków w poł. XIV w. po schyłek w drugiej połowę XVIII w. Na tle społecznego, politycznego i kulturowego kontekstu wskazane zostaną najważniejsze cechy nowożytnej estetyki i jej odzwierciedlenie w różnych dziedzinach kultury. Zajęcia obejmują ukazanie najważniejszych cech literatury, dramatu i sztuki, W porządku chronologicznym zaprezentowane zostaną główne dzieła, nurty, a także sposoby przedstawiania, konwencje stylowe i treści charakterystyczne dla danych epok, z uwzględnieniem geografii artystycznej. Ukończenie zajęć pozwala na orientację w podstawowych zagadnieniach historii kultury nowożytnej a także rozumienia jej miejsca w historii kultury europejskiej. Wiedza z zakresu modułów: Propedeutyka wiedzy o kulturze, Metodologiczne podstawy kulturoznawstwa, Propedeutyka wiedzy o kulturze artystycznej, Historia kultury antyk; Historia kultury średniowiecze. EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. wymienia i charakteryzuje w zakresie podstawowym główne nurty nowożytnej kultury europejskiej, ich filozoficzne podłoże oraz związane z nimi koncepcje artystyczne w ich kontekście społecznym. K_W02 H1P_W01, 2. umie wymienić zasadnicze cechy sztuki nowożytnej, wskazać specyfikę artystyczną różnych regionów Europy, charakterystyczne dzieła i najważniejszych twórców oraz cechy głównych nurtów K_W05 K_W21 H1P_W02, H1P_W02, Wiedza 3. wymienia i podstawowe wyróżniki najważniejszych zjawiskach literackich i teatralnych XV - XVIII w. K_W05 H1P_W02, 4. potrafi wskazać przejawy świadomości językowej epoki nowożytnej K_W05 K_W10 H1P_W02, H1P_W04, 5. wymienia najważniejsze związki między dziedzinami kultury nowożytnej i wskazuje ich wzajemne relacje K_W02 H1P_W01, 6. potrafi opisać wagę epoki nowożytnej dla kształtu kultury współczesnej K_W03 H1P_W02,

17 7. charakteryzuje kulturę nowożytną jako całość i wskazuje jej istotne aspekty widoczne w poszczególnych dziedzinach K_U16 H1P_U06, H1P_U10, 8. objaśnia, w jaki sposób poszczególne cechy kultury nowożytnej odzwierciedlają się w tekstach kultury K_U16 H1P_U06, H1P_U10, 9. mie analizować dzieło sztuki nowożytnej ze wskazaniem na jego cechy charakterystyczne i powiązania z konkretnymi nurtami i procesami historyczno- artystycznymi K_U04 H1P_U02, H1P_U13, Umiejętności 10. potrafi wymienić i podać najważniejsze dzieła literatury nowożytnej w Europie i w Polsce oraz uzasadnić ich przynależność do kanonu epoki 11. potrafi w kontekście funkcji teatru - scharakteryzować przestrzeń oraz podać najważniejsze cechy konwencji teatralnych epoki: commedia dell arte, teatr renesansowej Anglii K_U16 K_U16 H1P_U06, H1P_U10, H1P_U06, H1P_U10, 12. umie wymienić podstawowe czynniki wpływające na język epoki nowożytnej K_U10 H1P_U05, 13. umie formułować pytania i wypowiedzi ustne oraz pisemne dotyczące kultury nowożytnej K_U22 H1P_U13, 14. potrafi samodzielnie znaleźć materiały dotyczące kultury nowożytnej i poszerzyć wiedzę zdobytą na zajęciach K_U02 H1P_U01,. potrafi pracować w zespole K_K03 H1P_K02, 16. rozumie potrzebę ustawicznego poszerzania wiedzy K_K01 H1P_K01, Kompetencje społeczne 17. potrafi dyskutować o funkcjach społecznych, estetycznych tekstów kultury artystycznej, swoich zainteresowaniach K_K04 K_K16 H1P_K02, H1P_K01, H1P_K06, 18. rozumie powiązania rożnych dziedzin kultury, potrafi krytycznie ocenić poziom swojej wiedzy K_K01 H1P_K01, 19. potrafi wymienić najważniejsze zabytki kultury w regionie pochodzące z okresu nowożytnego K_K12 H1P_K05, TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć: wykłady 1. 1Kultura XV-XVIII w. Społeczna i polityczna geneza renesansu we Włoszech i w północnej Europie. Struktura i cechy charakterystyczne nowożytnego społeczeństwa. Zmiany i trwanie obyczajów. Reformacja i kontrreformacja. Problem nietolerancji a rozwój nauki. Druk i ksiażka. Barok jako postawa, styl i Polityczny i społeczny kontekst baroku: wojna trzydziestoletnia, absolutyzm i rozwój mieszczańskiej publiczności. Obyczajowość rokoka. Specyfika kultury nowożytnej w Polsce i na Pomorzu Zachodnim 2. 2 Literatura i teatr nowożytny Rozwój humanizmu w Europie; studia humaniora jako instrument kształtowania nowego ideału osobowego, filologiczne i etyczne aspekty humanizmu, humanistyczne próby odnowienia łaciny, imitatio antiquorum, erazmianizm, program przeniesienia i kształtowania tradycji klasycznej w literaturach języków nowożytnych, zasada varietas i brevitas (Petrarca, Ronsard i Plejada, poezja prowansalska). Kultura potrydencka wobec humanizmu i reformacji, kształtowanie się nowej dykcji poetyckiej, inspiracje manierystyczne w poezji przełomu XVI/XVII w., między poezją religijną a erotyczną, koncepcje Gassendiego i Kartezjusza oraz ich wpływ na kształtowanie się barokowej wyobraźni idea świata w ruchu, pełnego sprzeczności i ukrytych korespondencji zjawisk. Koncept jako instrument poznawania rzeczywistości, rozwój emblematyki, poezja wizualna, ekspresja doznań sensualnych w języku poetyckim baroku, topika pięciu zmysłów, natura zmysłowa jako źródło zagrożenia.teatralność kultury barokowej motyw teatru świata, świata jako spektaklu, snu, mistyfikacji (Calderon). Teatr renesansu a średniowiecze, rozwój scen misteryjnych, commedia dell arte, system czterech masek, parady, żywe obrazy, teatr elżbietański, dramat szekspirowski.barokowa scena-świat à l italienne (Palladio, Aleotti), charakterystyka środowisk życia teatralnego teatr dworski, szkolny i popularny, klasycystyczna tragedia francuska (Corneille, Racine), komedia obyczajowa Moliere a, nowożytna opera włoska. Oświecenie pojęcie, kryzys świadomości europejskiej, kres formacji, rewolucja. Utopia. Libertynizm. Sadyzm jako polemika z russoizmem. Narodziny powieści. Klasycyzm i sentymentalizm. Popularne gatunki teatralne: opera komiczna, drama mieszczańska, melodramat 3. Kultura nowożytna w języku Od dialektów do języków narodowych. Rozwój świadomości językowej w epoce nowożytnej. Społeczne podłoże rozwoju języka (ze szczególnym uwzględnieniem warstwy szlacheckiej). Polityczne podłoże rozwoju języka. O puryzmie językowym. Wpływ techniki na rozwój języka. Język archiwum kultury. O rozwoju leksyki na przestrzeni wieków. Ktoś zażył kogoś z mańki. Frazeologizmy odbiciem zmian kulturowych w dobie nowożytnej. Rozwój świadomości językowej w epoce nowożytnej. Forma zajęć: konwersatoria

18 1. Sztuka nowożytna. Geneza, charakter i periodyzacja sztuki nowożytnej. Renesans we Włoszech XV i XVI w. Znaczenie i sposoby antykizacji. Perspektywa i zmiana statusu artysty. Rola dworu Juliusza II. Manieryzm włoski. Znaczenie wzorników artystycznych. Rozprzestrzenianie się renesansu poza Italią. Reformacja i jej skutki artystyczne. Początki baroku. Architektura jezuicka. Caravaggio i caravaggioniści. Barok rzymski i barok hiszpański w XVII w. Iluzjonizm w malarstwie barokowym. Klasycyzm francuski. Barok w Północnej Europie: palladianizm, malarstwo holenderskie i niderlandyzujace XVII i XVIII w. Sztuka barokowa w środkowej Europie, z uwzględnieniem specyfiki Polski i Pomorza Zachodniego. Estetyka rokoka Metody kształcenia - wykład konwersatoryjny - dyskusja - zajęcia warsztatowe w muzeum - referaty i prezentacje multimedialne Nr efektu kształcenia z sylabusa Metody weryfikacji efektów kształcenia * praca pisemna/esej/recenzja * sprawdzian 1, * egzamin ustny 1,7, Forma i warunki zaliczenia Egzamin ustny (4); praca pisemna (2), (1) ; kolokwium (3) Ocena uzyskana przez stuentka/studentkę przy realizacji formy zaliczenia jest oceną z przedmiotu Literatura podstawowa Wójcik. Z. (2007): Historia powszechna XVI-XVII w.. Warszawa Rietbergen, P. (2001): Europa. Dzieje kultury. Warszawa Red.: Michałowska T. (1990): Słownik literatury staropolskiej, hasła: Antyk, Barok, Cyceronianizm, Emblemat, Epika, Erazmianizm, Horacjanizm, Humanizm, Imitacja, Koncept, Kontrreformacja, Manieryzm, Marinizm, Mecenat, Neoepikurei. Warszawa Red.: Kostkiewiczowa, T. (1991): Słownik literatury polskiego oświecenia, wyd. 2 poszerzone i poprawione, hasła: Drama, Gotycyzm, Klasycyzm, Opera, Orientalizm, Osjanizm, Powieść, Rokoko, Russoizm, Satyra, Sentymentalizm, Tragedia).. Wrocław Nicoll, A. (1983 ( lub inne wydania)): Dzieje dramatu, t.1. Warszawa Dubisz. S. (2005): Język historia - kultura. Warszawa Walczak, B. (1999 (lub inne wydania)): Zarys dziejów języka polskiego. Wrocław Klemensiewicz, Z. (wyd. dowolne): Historia języka polskiego. Warszawa Bajerowa I. (1980): I. Bajerowa, Wpływ techniki na ewolucję języka polskiego, Kraków Kraków Rzepka, W. R. (1971): W. R. Rzepka, Odbicie historii narodu polskiego w dziejach rozwoju języka ojczystego, Nurt 1971, nr 1 (69). Warszawa Grybosiowa A. (2003): Język wtopiony w rzeczywistość, Katowice Katowice Gombrich E. H. (1998 (i nastepne wydania)): O sztuce. Warszawa Kębłowski J. (1987 (i następne wydania).): Dzieje sztuki polskiej. Warszawa Trzeciak, P. ( ): Sztuka świata, T 5-8. Warszawa Literatura uzupełniająca Topolski, J. (2003): Historia Polski. Poznań Levack, B.P. (2009): Polowanie na czarownice w Europie Wrocław Wrocław Berthold, M. (1980): Historia teatru. Warszawa Nicoll, A. (1967): W świecie Arlekina. Studium o komedii dell arte. Warszwa Raszewski, Z. (1990 (lub inne wyd.)): Krótka historia teatru polskiego,. Warszawa Red.: Brown, J. R. (1999): Historia teatru. Warszawa Rousset, J. (1998): O baroku literackim, [w:] Szkoła Genewska w krytyce. Antologia,. Warszawa Miszalska, J. Surma-Gawłowska M. (2008): Historia teatru i dramatu włoskiego, t. 1 Od XIII do XVIII wieku. Kraków J. B. Racine (1997): Andromacha. Berenika. Fedra, przeł. M. Wroncka, K. Brończyk, A. Międzyrzecki, oprac. B. Sosień, Wrocław 1997, BN II, 242 (tu: Wstęp. Wrocław Walczak, B. (2009): Język polski wśród języków Europy dawniej i dziś, w: Studia Językoznawcze, Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, pod red. M. Białoskórskiej, t. 8, Szczecin Szczecin

19 Bartmiński J. (2001): Język w kontekście kultury, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski. Lublin Walczak, B. (2008): Język jako składnik dziedzictwa kulturowego, w: Język. Religia. Tożsamość, pod red. G. Cyrana i E. Skoruskiej-Raczyńskiej, Gorzów Wielkopolski 2008, t. II,. Gorzów Wielkopolski Rzepka W. R. Walczak, B. (1992): Socjolekt szlachecki XVII wieku, w: Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku. Red. M. Stępień, S. Urbańczyk 1992, s Warszawa Lewicki, M. Pajdzińska A. (2001): Frazeologia, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2, Współczesny język polski. Warszawa Walczak A., Piotrowska-Wojaczyk A. (2009): Biblijne skrzydlate słowa wyraz doświadczenia religijnego?, w: Język doświadczenia religijnego, pod red. G. Cyrana i E. Skorupskiej-Raczyńskiej. Szczecin Białostocki J. (2001): Sztuka cenniejsza niż złoto. Warszawa Red.: Białostocki J. (1985): Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce Warszawa Rzepińska M. (1986 (i następne wydania)): Siedem wieków malarstwa. Wrocław Red. R. Toman (1997 (i nastepne wydania)): Barok. Architektura, rzeźba, malarstwo. Warszawa Ziemba A. (2005): Iluzja a realizm. Gra z widzem w sztuce holenderskiej Warszawa Zajęcia dydaktyczne 75 Udział w konsultacjach Zdawanie egzaminu lub/i zaliczenia 2 Przygotowanie się do zajęć 20 Studiowanie literatury 55 Przygotowanie projektu / eseju / itp. 25 Przygotowanie się do egzaminu lub/i zaliczenia 33 ŁĄCZNY nakład pracy studenta w godz. 225 Liczba punktów ECTS 9 NAKŁAD PRACY STUDENTA:

20 Nazwa przedmiotu: Moduł: Historia kultury XIX i I poł. XX wieku przedmioty w module: Kultura XIX i I połowy XX wieku przedmioty w module: Historia kina przedmioty w module: Literatura XIX i I połowy XX wieku przedmioty w module: Teatr XIX i I połowy XX wieku przedmioty w module: Sztuka XIX i I połowy XX wieku (PRZEDMIOTY KIERUNKOWE) Kod przedmiotu: 03.6VIII96PI01_37 Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł: Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Nazwa kierunku: Kulturoznawstwo Forma studiów: pierwszego stopnia, stacjonarne Rok / semestr: 3 / 5 Profil kształcenia: praktyczny Status przedmiotu / modułu: obowiązkowy Specjalność: Język przedmiotu / modułu: polski Forma zajęć: wykłady konwersatoria Wymiar zajęć: 87 Koordynator przedmiotu / modułu: Prowadzący zajęcia: Cel przedmiotu / modułu: Wymagania wstępne: dr Justyna Bucknall-Hołyńska dr Janina Kosman dr hab. Mirosława Kozłowska dr Justyna Bucknall-Hołyńska prof. US Danuta Dąbrowska dr Monika Talarczyk-Gubała dr Diana Wasilewska Celem zajęć jest przybliżenie zjawisk z dziejów kultury, mentalności i obyczajowości europejskiej. Zapoznanie studentów z procesami pojawiania się nowych zjawisk z zakresu kultury umysłowej i artystycznej; poznanie przyczyn i mechanizmów przemian w tradycji i obyczajach współczesnych. Ukazanie najważniejszych zjawisk i nurtów w kulturze artystycznej XIX i I poł. XX wieku jako konsekwencji przemian w kulturze, wydarzeń historycznych oraz postępu technicznego. Uświadomienie Studentom powiązań między dziedzinami kultury, wskazanie zjawisk świadczących o ciągłości oraz kompleksowości kultury. Wdrożenie do kontekstualnej interpretacji tekstów kultury. Wiedza z zakresu modułów: Historia kultury starożytnej, średniowiecznej, nowożytnej oraz propedeutyki wiedzy o kulturze. EFEKTY KSZTAŁCENIA efektów dla programu efektów dla obszaru 1. Student wymienia najważniejsze wydarzenia, zjawiska historyczne i cywilizacyjne kształtujące kulturę XIX w oraz I poł. XX w. oraz wskazać ich wpływ na konkretne dziedziny kultury; K_W02 K_W02 H1P_W01, H1P_W04, 2. wymienia najważniejsze dzieła artystów XIX i I poł. XX w oraz przyporządkowuje je do właściwych nurtów i estetyk; K_W06 H1P_W03, Wiedza 3. wymienia i scharakteryzuje w zakresie podstawowym zjawiska z zakresu kultury umysłowej i artystycznej XIX i I poł. XX wieku; K_W02 H1P_W01, 4. wskazuje przyczyny i mechanizmy przemian w tradycji, obyczajach i mentalności w XIX i I poł. XX w.; K_W13 H1P_W05, 5. wymienia i podaje podstawowe informacje o dziełach sztuki, utworach literackich, filmach reprezentatywnych dla nurtów estetycznych i ideowych XIX i I poł. XX wieku; K_W02 H1P_W01, 6. wskazuje i charakteryzuje w zakresie podstawowym zabytki kultury XIX i I poł. XX wieku na Pomorzu Zachodnim; K_W02 H1P_W01,