OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI

Transkrypt

1 PAÑSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY PAÑSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY ROBERT KOPCIOWSKI, ZIEMOWIT ZIMNAL, LESZEK JANKOWSKI G³ówny koordynator Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski A. BER Koordynator regionu karpackiego A. WÓJCIK OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz Osiek Jasielski (1038) (z 1 tab. i 4 tabl.) WARSZAWA 2014

2 Autorzy: Robert KOPCIOWSKI, Ziemowit ZIMNAL, Leszek JANKOWSKI Pañstwowy Instytut Geologiczny Pañstwowy Instytut Badawczy Oddzia³ Karpacki, ul. Skrzatów 1, Kraków Redakcja merytoryczna: El bieta NAUWALDT Akceptowa³ do udostêpniania Dyrektor ds. pañstwowej s³u by geologicznej mgr in. Andrzej PRZYBYCIN ISBN Copyright by Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa 2014 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, Sebastian GURAJ

3 SPIS TREŒCI I. Wstêp (R. Kopciowski, Z. Zimnal) II. Ukszta³towanie powierzchni terenu (Z. Zimnal) III. Budowa geologiczna A. Stratygrafia Seria œl¹ska (L. Jankowski) 1. Paleogen a. Eocen b. Eocen oligocen c. Oligocen Neogen a. Miocen Miocen dolny Seria dukielska (R. Kopciowski) 1. Jura kreda Paleogen a. Oligocen Seria magurska Siar (R. Kopciowski) 1. Kreda paleogen a. Kreda górna paleocen Kampan paleocen Paleogen a. Paleocen b. Paleocen eocen c. Eocen Eocen górny d. Oligocen Seria magurska raczañska (R. Kopciowski) 1. Kreda paleogen a. Kreda górna paleogen Kampan paleocen

4 2. Paleogen a. Paleocen eocen Czwartorzêd (Z. Zimnal) a. Plejstocen Zlodowacenia najstarsze Zlodowacenia po³udniowopolskie Zlodowacenia œrodkowopolskie Zlodowacenia pó³nocnopolskie b. Czwartorzêd nierozdzielony c. Holocen B. Tektonika (R. Kopciowski, L. Jankowski) C. Rozwój budowy geologicznej (R. Kopciowski)...31 IV. Podsumowanie (R. Kopciowski)...36 Literatura SPIS TABLIC Tablica I Szkic geomorfologiczny w skali 1: Tablica II Szczegó³owe metryczki otworów wiertniczych zamieszczonych na mapie geologicznej Tablica III Szkic tektoniczny w skali 1: Tablica IV Szkic geologiczny odkryty w skali 1:

5 I. WSTÊP Arkusz Osiek Jasielski (1038) Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1: le y w obrêbie województwa podkarpackiego. Wyznaczaj¹ go wspó³rzêdne: i d³ugoœci geograficznej wschodniej oraz i szerokoœci geograficznej pó³nocnej. Prace nad map¹ geologiczn¹ w skali 1: prowadzone by³y w latach , na podstawie projektu badañ geologicznych arkusza Osiek Jasielski (1038) Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000, zatwierdzonym decyzj¹ MOŒNiL pismem KZK/012/107/P/94 z 1994 roku. Przy zestawianiu materia³ów kartograficznych wykorzystano zdjêcie geologiczne R. Kopciowskiego (seria magurska, seria dukielska), L. Jankowskiego (seria œl¹ska). Zdjêcie geologiczne utworów czwartorzêdowych wykona³ Z. Zimnal. W opracowaniu wykorzystano wyniki oznaczeñ mikrofaunistycznych wykonanych przez: M. Gareck¹, M. Jugowiec (nanoplankton) oraz A. Szyd³o i B. Olszewsk¹ (otwornice). Nadzór nad sondami prowadzili R. Kopciowski i Z. Zimnal. Autorzy pragn¹ podziêkowaæ pracownikom Geonafty w Gorlicach: S. Kukowi i J. Nowakowi za owocn¹ wspó³pracê i dyskusjê przy reinterpretacjach g³êbokich wierceñ oraz J. Probulskiemu za konsultacje dotycz¹ce przebiegu g³ównych struktur tektonicznych z obszaru obejmuj¹cego arkusz. Wydzielenia w pó³nocnej czêœci obszaru arkusza Osiek Jasielski (1038) s¹ niezgodne z wydzieleniami na arkuszu Jas³o (1021) ze wzglêdu na przyjêcie innej koncepcji rozwoju budowy geologicznej na tym obszarze. Odmiennoœæ budowy geologicznej okolicy na pó³noc od Harklowej (ark. Jas³o), istnienie osadów o bardzo zmiennej litologii o charakterze zlepieñca tektonicznego opisa³ To³wiñski (1921), uwa aj¹c je za resztki osobnej p³aszczowiny zwanej przez niego jasielsk¹. Œwidziñski (1933) w³¹cza osady okolic Harklowej i Pagorzyny do p³aszczowiny magurskiej, wydzielaj¹c charakterystyczn¹ facjê dul¹bkowsk¹. A. Koszarski i L. Koszarski (1985) próbowali ustaliæ profil osadów pó³wyspu w oparciu przede wszystkim o profil w potoku Bednarka. W podobny, te skomplikowany obraz budowy geologicznej pó³wyspu Harklowej, ujêto na arkuszu Jas³o Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1: (Wójcik i in., 1992, 1993). W niniejszym opracowaniu dla kompleksu 5

6 utworów o chaotycznej litologii wystêpuj¹cych m.in. na obszarze pomiêdzy arkuszami Jas³o i Osiek Jasielski, ustanowiono nieformalne wydzielenie warstw z Gorlic obejmuj¹ce utwory melan u tektonicznego zwi¹zanego z nasuwaj¹c¹ siê p³aszczowin¹ magursk¹, jak utworów o charakterze g³ównie olistostrom zwi¹zanych z niszczeniem paleosk³onu resztkowego, pozosta³ego po basenie kroœnieñskim i resedymentowanych do niego. Pierwsze wzmianki o budowie geologicznej obszaru arkuszy znajdujemy w Atlasie Geologicznym Galicji Szajnochy (1896). Dalsze prace w tym regionie prowadzili Noth (1915) oraz Cizancourt (1927) i Nowak (1921, 1927). Do powstania bardziej szczegó³owego obrazu budowy geologicznej dla tej strefy przyczynili siê: Böhm (1931, 1932, 1933), Œwidziñski (1933), Konior (1933), Obtu³owicz (1933) oraz dla czêœci zachodniej Strzetelski i in. (1933). Dla odmiennych litologicznie utworów pó³wyspu Harklowej To³wiñski (1921) proponuje termin jednostki jasielskiej. Ca³y dostêpny materia³ geologiczny z okresu przedwojennego by³ zrewidowany i zestawiony przez Œwidziñskiego na Mapie geologicznej Polskich Karpat Zachodnich 1: poprawionej po wojnie i opublikowanej (Œwidziñski, 1958). Po II wojnie œwiatowej badania by³y prowadzone przez Tokarskiego (1946, 1947, 1955, 1966, 1970, 1980), który w tym rejonie przeprowadzi³ podzia³ warstw kroœnieñskich wed³ug wzorów stosowanych na terenach wschodnich Karpat przez Horwitza (1932). Wyznaczy³ tak e na podstawie litologii czo³o jednostki dukielskiej w ujêciu Teisseyre a (1930) oraz wprowadzi³ w³asny litologiczny podzia³ warstw magurskich (Tokarski, 1961). Kierowa³ od lat 40. do 1981 roku pracami wiertniczymi zwi¹zanymi ze z³o ami bituminów na polach naftowych Lipinki, Mêcina, Folusz i Mrukowa. W latach Wêc³awik (1969) prowadzi badania w po³udniowo-zachodniej czêœci obszaru proponuj¹c wydzielenie w jednostce magurskiej stref tektoniczno-facjalnych gorlickiej po³udniowej i pó³nocnej. Oprócz tego w okresie powojennym prowadzone by³y w tym regionie przez Kozikowskiego (1947) prace w okolicy na po³udnie od wsi Bednarka, a tak e przez Rudzika, Mrozka (1949) i Mrozka (1951) w okolicy Œwierzowej Ruskiej i Œwi¹tkowej Wielkiej. Oberc (1950) wykonywa³ zdjêcie geologiczne w rejonie brzegu p³aszczowiny magurskiej na wschód od Gorlic. Karnkowski (1957) zajmowa³ siê budow¹ geologiczn¹ fa³du Skalnika i okolic Œwi¹tkowej Wielkiej. Jurkiewicz i Karnkowski (1959) opracowali zmiennoœci facjalne w obrêbie warstw inoceramowych w okolicy Gorlic, wydzielaj¹c miêdzy innymi warstwy ze Œwi¹tkowej. Nastêpnie w okolicy Skalnika Mrukowej by³y prowadzone przez Strzetelskiego (1968) badania na temat mo liwoœci odkrycia z³ó wêglowodorów. Jurkiewicz (1960) badaj¹c próbki z Dzielca stawia pytanie czy stwierdzone utwory miocenu nale ¹ jeszcze do warstw kroœnieñskich, czy s¹ osadami miocenu transgresywnego. W latach Koszarski i Tokarski (1967) uzupe³nili istniej¹ce materia³y i zestawili arkusz Osiek Jasielski Szczegó³owej Mapy Geologicznej bez utworów czwartorzêdowych w wersji tymczasowej wydzielaj¹c tu po raz pierwszy ponad piaskowcami magurskimi ³upki, które nastêpnie Koszarski (1977) nazwa³ 6

7 warstwami nadmagurskimi. W latach 60. pod redakcj¹ Nowaka opracowano materia³y dotycz¹ce osadów Wis³oki (materia³y niepublikowane). Sikora (1970) prowadzi³ badania nad wiekiem warstw magurskich. A. Koszarski, L. Koszarski (1985) uzupe³nili wiadomoœci na temat strefy Siar, wprowadzaj¹c termin piaskowców z W¹tkowej oraz rozbudowali pojêcie jednostki jasielskiej dla utworów wystêpuj¹cych na badanym obszarze na pó³noc od strefy Siar w okolicach Dul¹bki. Po³towicz (1991a, b) podsumowa³ badania nad utworami miocenu wystêpuj¹cym na tym obszarze. Bromowicz (1992) prowadzi³ badania nad rozwojem facjalnym piaskowców magurskich, a Kopciowski (1996) nad rozwojem facjalnym i tektonik¹ tego rejonu. Kopciowski, Garecka (1996) wydzielili najm³odsze osady jednostki magurskiej Siar w rejonie G³adyszowa tj. warstwy z G³adyszowa, a Jankowski (1997) opisuje ponad warstwami kroœnieñskimi osady o charakterze olistostromowym tj. warstwy z Gorlic. Literatura dotycz¹ca utworów czwartorzêdowych wystêpuj¹cych na obszarze arkusza jest nieliczna. Tarasy rzeczne Wis³oki zosta³y opracowane przez Paw³owskiego (1925), a poziomy akumulacji rzecznej w Kotlinie Osieka Jasielskiego przez Klimaszewskiego (1949). Wystêpowanie osuwisk w rejonie Kotania i Krempnej zbada³ Teisseyre (1936). Obserwacje dotycz¹ce utworów czwartorzêdowych w rejonie Krygu zawiera opracowanie Oberca (1950). Genezê i rozwój form skalnych na po³udniowo-zachodnich stokach Magury W¹tkowskiej okreœli³ Lach (1970, 1971). Poziomy tarasowe utworzone przez rzeki: Bednarkê, K³opotnicê oraz Wis³okê u ich wylotu z Beskidu Niskiego opisa³ Magiera (1989). Zwi¹zek osuwisk strukturalnych z budow¹ geologiczn¹ pod³o a okreœli³ Bober (1977). Dane dotycz¹ce niektórych utworów czwartorzêdu pó³nocnej czêœci obszaru podaje Wójcik i in. (1992). Poza tym krótkie charakterystyki geomorfologiczne tego obszaru zawarte s¹ w pracach Klimaszewskiego (1935), Starkla (1972), Adamczyka, Gerlacha (1983). II. UKSZTA TOWANIE POWIERZCHNI TERENU Obszar objêty arkuszem po³o ony jest w Karpatach Zachodnich. Wed³ug podzia³u geomorfologicznego Starkla (1972) nale y on do dwóch regionów Do³ów Jasielsko-Sanockich (czêœæ pó³nocna) oraz Beskidu Niskiego (czêœæ centralna i po³udniowa). Beskid Niski sk³ada siê z pasa grzbietów górskich (pó³nocny pas brze ny) i wystêpuj¹cych na po³udnie od niego obni eñ œródgórskich (Klimaszewski, 1935). Adamczyk, Gerlach (1983) wyró nili: grupê Magury Ma³astowskiej, Kotlinê G³adyszowa, Pasmo Magury W¹tkowskiej, Obni enie Krempnej oraz Obni enie Dusznicy Myscowej. W kierunku pó³nocnym Beskid Niski opada ku Do³om Jasielsko-Sanockim bardzo wyraÿnym (zw³aszcza nad Kotlin¹ Osieka) progiem wysokoœci m. U jego podnó a znajduj¹ siê: Kotlina Libuszy, Kotlina Osobnicy oraz Kotlina Osieka. 7

8 Tworz¹ one szeroki pas obni eñ przewa nie o p³askich dnach. Kotliny oddzielone s¹ od siebie niewysokimi wododzielnymi garbami. RzeŸba Beskidu Niskiego wykazuje œcis³¹ zale noœæ od odpornoœci ska³ pod³o a i przebiegu struktur tektonicznych. Grzbiety górskie zbudowane s¹ z odpornych na wietrzenie kompleksów piaskowców magurskich, a ich kierunki przebiegu nawi¹zuj¹ przewa nie do przebiegu fa³dów i ³usek. Grzbiety i garby górskie charakteryzuj¹ siê ogólnym przebiegiem z pó³nocnego zachodu na po³udniowy wschód. Na obszarze arkusza dominuj¹ grzbiety i garby szerokie zaokr ¹ glone o wierzchowinach do m szerokoœci (tabl. I). Jedynie grzbiet Magury W¹tkowskiej osi¹ga szerokoœæ m. W przebiegu linii grzbietowych zaznaczaj¹ siê wierzcho³ki kopulaste oraz rozdzielaj¹ce je prze³êcze.szczyty wznosz¹ siê od 550 do 830 m n.p.m., a najwy sze wzniesienie na obszarze arkusza W¹tkowa osi¹ga wysokoœæ 846 m n.p.m. Krótkie doliny boczne rozdzielaj¹ przewa nie grzbiety i garby w¹skie zaokr¹glone.wobrêbie grzbietów zachowa³y siêfragmenty powierzchni zrównañ.naomawianym obszarze s¹ to elementy trzech poziomów: œródgórskiego, pogórskiego i przydolinnego. Poziom œródgórski stanowi¹ sp³aszczenia wystêpuj¹ce w obrêbie grzbietów na wysokoœci m n.p.m. (Starkel, 1972). Poziom pogórski tworz¹ fragmenty sp³aszczeñ na wysokoœci m n.p.m. na progu i m n.p.m. w g³êbi Beskidu Niskiego (Starkel, 1972). Poziom przydolinny wykszta³cony jest w formie sp³aszczeñ stokowych odpowiednio na wysokoœci m n.p.m. i m n.p.m. (Starkel, 1972). Stoki grzbietów i zbocza dolin s¹ najczêœciej wypuk³o-wklês³e, rzadziej proste lub wypuk³e. Ich nachylenie, zale ne od odpornoœci ska³ pod³o a, jest zró nicowane i waha siê w granicach od 3 do 30. W obrêbie stoków lub w przywierzchowinowych partiach grzbietów wystêpuj¹ ostañce denudacyjne tworz¹ce niewysokie formy skalne. Do najwiêkszych z nich nale ¹ Diabli Kamieñ w Foluszu (oko³o 8 m wysokoœci) oraz Kornuty w masywie Magury W¹tkowskiej oko³o 15 m (Lach, 1971). U podnó a Kornut znajduje siê stok z pokryw¹ rumoszów skalnych z³o on¹ bloków i g³azów o klikumetrowej œrednicy pochodzenia koluwialnego. Stoki grzbietów Beskidu Niskiego s¹ silnie przemodelowane przez osuwiska. W ich obrêbie zaznaczaj¹ siê nisze i tylne skarpy osuwisk wpostaci mniej lub bardziej wyraÿnych, zazwyczaj pó³kolistych krawêdzi o wysokoœci przewa nie od 3 do 30 m i nachyleniu dochodz¹cym do Najwiêksze rozmiary 65 m wysokoœci i 53 nachylenia posiada skarpa niszy osuwiska na pó³nocno-wschodnich stokach Magurycza Du ego. Jêzory osuwiskowe posiadaj¹ nieregularn¹ i urozmaicon¹ powierzchniê. Sk³adaj¹ siê na ni¹ nabrzmienia, bezodp³ywowe zag³êbienia, wa³y oraz progi kilku-, a nawet kilkunastometrowej wysokoœci. W dnach niektórych dolin osuniêty materia³ koluwialny wkracza na powierzchniê holoceñskich tarasów rzecznych, a w Bodakach i Bartnem barykaduje 8

9 niemal koryta rzeczne. Najwiêksze powierzchniowo zespo³y osuwiskowe zwi¹zane s¹ ze strefami kontaktu grubo³awicowych kompleksów piaskowców magurskich i podœcielaj¹cych je ³upków ilastych (³upków podmagurskich, ³upków pstrych i warstw inoceramowych). Wystêpuj¹ one na po³udniowo-zachodnich stokach Magury W¹tkowskiej oraz na pó³nocnych i wschodnich stokach Góry Mareszka, gdzie zajmuj¹ powierzchnie rzêdu kilku kilometrów kwadratowych. Opisywany obszar nale y do dwóch dorzeczy Ropy (na zachodzie) i Wis³oki (na wschodzie). Dorzecze Ropy stanowi¹ G³adyszówka, Pêtnianka, Bartnianka, Libuszanka i Bednarka odwadniaj¹ce omawiany obszar w kierunku zachodnim, pó³nocno-zachodnim i pó³nocnym. We wschodniej czêœci obszaru przez po³udniowy i pó³nocny jego skraj przebiega Wis³oka, do której uchodz¹ lewostronne dop³ywy: Œwierzówka, Rzeszówka, Ryj i K³opotnica. Doliny wiêkszych rzek i potoków w granicach Beskidu Niskiego biegn¹ generalnie z po³udniowego wschodu na pó³nocny zachód. Niektóre z nich posiadaj¹ jednak krótkie odcinki prze³omowe (o przebiegu zbli onym do SW NE) o charakterystycznych stromych zboczach i w¹skich dnach. Najczêstsz¹ form¹ dolinn¹ wystêpuj¹c¹ na omawianym obszarze s¹ doliny wciosowe.charakteryzuj¹ siê one du ym spadkiem oraz w¹skim i niewyrównanym dnem. Powszechnie wystêpuj¹ równie doliny p³askodenne (skrzynkowe) o w¹skim dnie akumulacyjnym lub erozyjno-akumulacyjnym. Stanowi¹ one formê przejœciow¹ miêdzy górnymi, wciosowymi odcinkami dolin, a dolnymi, posiadaj¹cymi wyraÿne stopnie tarasowe. U wylotu dolin bocznych o du ym spadku, w których potoki transportuj¹ du ¹ iloœæ materia³u wystêpuj¹ sto ki nap³ywowe. Utwory sto ków nadbudowuj¹ osady tarasów rzecznych. Na obszarze Beskidu Niskiego koryta rzek i potoków s¹ w ¹ skie iichszerokoœæ nie przekracza kilku metrów. Przewa nie s¹ one skalne lub skalno-akumulacyjne. Jedynie Wis³oka powy ej Krempnej oraz potok G³adyszówka w G³adyszowie posiadaj¹ koryta akumulacyjne. Wzd³u dolin g³ównych rzek i potoków zaznaczaj¹ siê krawêdzie podciêæ erozyjnych (do20mwysokoœci) oraz kilkumetrowej wysokoœci krawêdzie tarasów rzecznych i sto ków nap³ywowych. Wdnach dolin powszechnie wystêpuj¹ tarasy akumulacyjne nadzalewowe i zalewowe oraz kamieñce rzeczne.tworz¹ one dwa wyraÿne poziomy o wysokoœci 0,5 2,0 m i 3,0 5,0 m. Natomiast tarasy erozyjno-akumulacyjne niskie wystêpuj¹ w postaci pojedynczych p³atów o niewielkiej powierzchni. W Krempnej w wyniku wybudowania jazu na Wis³oce powsta³ niewielki sztuczny zbiornik wodny. Odmienny charakter ma morfologia Do³ów Jasielsko-Sanockich w pó³nocnej czêœci obszaru. G³ówny rys rzeÿby nadaj¹ rozleg³e, nieznacznie nachylone powierzchnie stanowi¹ce system w³o onych, erozyjno-akumulacyjnych sto ków nap³ywowych utworzonych przez Lipinkê, Bednarkê, K³opotnicê i Wis³okê u wylotu z Beskidu Niskiego. T arasy erozyjno-akumulacyjne najwy sze (tzw. poziom Józefowa Magiera, 1989) wznosz¹ siê 90,0 100,0 m n.p. Wis³oki w postaci 9

10 wododzielnego garbu pomiêdzy dolin¹ Bednarki i Wis³oki. Tarasy erozyjno-akumulacyj- ne wysokie (tzw. poziom Folusza Magiera, 1989) wystêpuj¹ miêdzy Foluszem, Dobryni¹ a Wol¹ Dêbowieck¹ jako sp³aszczenia na stoku z pokryw¹ wirow¹ na wysokoœci 30,0 50,0 m n.p. wspó³czesnych koryt rzecznych. Tarasy erozyjno-akumulacyjne œrednie (15,0 30,0 m n.p.rzek) wystêpuj¹ w postaci szerokich p³atów oddzielonych od den dolin wyraÿnym za³omem. Tarasy erozyjno-akumulacyjne niskie (7,0 12,0 m n.p.rzeki) zajmuj¹ znaczne powierzchnie w Kotlinie Osieka wzd³u K³opotnicy, a nieco mniejsze wzd³u Bednarki i Libuszanki. Tarasy nadzalewowe i tarasy zalewowe oraz kamieñce towarzysz¹ powszechnie wszystkim rzekom i wiêkszym potokom tworz¹c dwa wyraÿne poziomy o wysokoœci 0,5 2,0 i 3,0 5,0 m n.p. rzeki. W Kotlinie Osieka oraz w rejonie Krygu wyró niæ mo na ponadto p³askie powierzchnie den dolin i obni eñ. Wzd³u rzek i potoków zaznaczaj¹ siê wyraÿne, o kilkumetrowej wysokoœci krawêdzie tarasów rzecznych i sto ków nap³ywowych. Rozdzielaj¹ one powierzchnie tarasów powsta³ych w kolejnych etapach rozwoju den dolinnych. Koryta rzek i potoków s¹ w¹skie, jedynie Wis³oka w pó³nocno-wschodniej czêœci terenu posiada koryto szerokie do 30 m. Wœród form antropogenicznych zwracaj¹ uwagê wirownie, wystêpuj¹ce w dnie doliny Wis³oki na pó³noc od Osieka. III. BUDOWA GEOLOGICZNA A. STRATYGRAFIA Obszar arkusza Osiek Jasielski obejmuje trzy g³ówne strefy facjalne. S¹ to od po³udnia seria magurska, seria dukielska (okienna) i seria œl¹ska ze stref¹ fa³dów przeddukielskich. Seria œl¹ska P³aszczowina œl¹ska reprezentowana jest przez jej czêœæ wewnêtrzn¹; strefê fa³dów przeddukielskich i strefê œl¹sk¹ w wykszta³ceniu klasycznym. 1. Paleogen a. Eocen Piaskowce piaskowce ciê kowickie. upki czerwone i zielone ³ upki pstre. S¹ tonajstarsze utwory serii œl¹skiej wystêpuj¹ce na powierzchni obszaru. Wystêpuj¹ w okolicy Œwierchowej i na zachod od Lipinek Gorlic. Wyró niono tu dwa ogniwa ³upków pstrych prze³awicaj¹cych piaskowce ciê kowickie. Znane s¹ z wierceñ oraz sztucznych odkrywek Kruczek (1956). upki pstre maj¹ mi¹ szoœæ od kilkudziesiêciu do 150 m. Wyró niono je na podstawie 10

11 obecnoœci czerwonych lub zielonych ³upków ilastych. Podkreœliæ trzeba jednak problematykê wydzieleñ wszystkich facji ³upkowych w eocenie. W starych opracowaniach naftowych wydziela siê poziomy ³upków pstrych, które w istocie odpowiadaj¹ poziomowi warstw hieroglifowych. Piaskowce ciê kowickie w swej g³ównej masie to grubo³awicowe, gruboziarniste piaskowce, niekiedy zlepieñce, z³o one z otoczaków kwarcu jasnego lub ró owego o œrednicy do kilkunastu centymetrów, ze sporadycznie wystêpuj¹cymi fragmenty egzotyków granitowych lub gnejsów. Jak podkreœla Kruczek (1956) egzotyki piaskowców ciê kowickich stanowi¹ horyzont przewodni w opisie otworów. Partie piaskowców ciê kowickich prze³awicane s¹ miejscami wk³adkami ³upków czerwonych lub szarych. Mi¹ szoœæ piaskowców ciê kowickich wynosi na tym obszarze od kilkudziesiêciu do 100 m. upki brunatne i zielone oraz piaskowce cienko³awicowe warstwy hieroglifowe. Utwory te w opracowaniach naftowych okreœlane niekiedy jako najwy - szy poziom ³upków pstrych. W tym opracowaniu wyró niono je razem z ogniwem pstrych ³upków eoceñskich. Stwierdzono je w okolicy Œwierchowej i w pó³nocno-zachodniej czêœci Gorlic. Mi¹ szoœæ ich wynosi ok. 300 m. Wykszta³cone s¹ g³ównie jako ciemnoszare, brunatne ³upki ilaste, bezwapniste z wk³adkami ³upków czerwonych i zielonych. upki prze³awicane s¹ cienko³awicowymi, drobnoziarnistymi piaskowcami, o barwie czarnej lub zielonawej. Piaskowce ³upi¹ siê na drobne kostki, pokryte s¹ niekiedy manganowymi nalotami. Na powierzchniach ³awic wystêpuj¹ hieroglify. b. Eocen oligocen Margle margle globigerynowe tworz¹ cienki kompleks osadów powszechnie uznawany za wa ny horyzont korelacyjny, oddzielaj¹cy osady eocenu od serii menilitowo-kroœnieñskiej reprezentuj¹cej oligocen Jasionowicz (1961), Blaicher (1961). Jak podaje Kruczek (1956) s¹ wyró nialne w otworach geologicznych jako oko³o 10-metrowy pakiet. S¹ to szaropopielate, jasnopopielate lub kremowe margle. Blaicher (1961) margle globigerynowe zalicza wiekowo do górnej czêœci eocenu górnego. Obecnie przyjmuje siê, e jest to pogranicze eocen górny oligocen. c. Oligocen Seria warstw menilitowych w rejonie Œwierchowej wykazuje odmienny rozwój ni w czêœci po³udniowej (³uskach Mrukowej Folusza i Desznicy). W obrêbie serii warstw menilitowych w ³uskach po³udniowych pojawiaj¹ siê facje grubo³awicowych piaskowców i ³upków cergowskich. Mimo wspólnej pokrywy wy szych ogniw warstw kroœnieñskich odmienny rozwój serii menilitowej ka e zaliczyæ utwory rejonu Mrukowej, Folusza i Desznicy do tzw. strefy przeddukielskiej o budowie facjalnej zbli - onej do serii dukielskiej. 11

12 Piaskowce grubo³awicowe i cienko³awicowe oraz ³upki (piaskowce cergowskie) warstwy menilitowe. Wœród ³upków menilitowych w strefie przeddukielskiej pojawia siê facja grubo³awicowych piaskowców o litotypie piaskowców kroœnieñskich. S¹ to zwykle szare, masywne, grubo³awicowe piaskowce, œrednio- i drobnoziarniste, o spoiwie ilasto-wapnistym. Charakterystyczne dla tych piaskowców jest wystêpowanie klastów ró nego rodzaju ³upków i detrytusu roœlinnego. Piaskowce cergowskie, jak siê zdaje, tworz¹ soczwy o zmiennej mi¹ szoœci oko³o 200 m wœród ³upków menilitowych, wystêpuj¹ niekiedy w dwu daj¹cych siê wykartowaæ kompleksach. Zaobserwowano je w potokach w rejonie wsi Samoklêski. upki i piaskowce œrednio³awicowe i cienko³awicowe (³upki cergowskie) warstwy menilitowe. Oprócz grubo³awicowych piaskowców cergowskich wœród ³upków menilitowych wystêpuje wyró niona przez Tokarskiego (1955) facja ³upków cergowskich. S¹ to g³ównie szare, mikowe, wapniste ³upki prze³awicane œrednio- i cienko³awicowymi szarymi, piaskowcami. Utwory te nie ró ni¹ siê litologicznie od facji kroœnieñskich z tym, e prze³awicane s¹ ³upkami menilitowymi. Litofacja ³upków cergowskich osi¹ga mi¹ szoœæ oko³o 150 m. Wystêpuje ponad ogniwem piaskowców cergowskich. Stwierdzono je w potokach w rejonie wsi Samoklêski. upki, piaskowce cienko³awicowe i rogowce (³upki menilitowe) warstwy menilitowe. Warstwy menilitowe w antyklinie Œwierchowej wykszta³cone s¹ jak typowe dla jednostki œl¹skiej brunatne lub czekoladowe, czêsto bitumiczne ³upki. Po zwietrzeniu rozpadaj¹ siê na liœciaste p³ytki. upki s¹ bezwapniste. Rzadziej wystêpuj¹ wk³adki drobnoziarnistych, szarych, laminowanych piaskowców. Kilkadziesi¹t metrów nad sp¹giem wystêpuje poziom rogowców tworz¹cych kilkunastocentymetrowe wk³adki wœród liœciastych ³upków. Rogowce s¹ pasiaste i towarzysz¹ im niekiedy margle krzemieniste. Jak wspomniano inny rozwój wykazuj¹ warstwy menilitowe w rejonie Mrukowej Folusza i Desznicy. upki menilitowe wystêpuj¹ tu zwykle u czo³a nasuniêæ, s¹ zmiête i silnie strzaskane. Stanowi¹ je grube ³awice brunatnych ³upków o odmiennym habitusie ni te z obszarów serii œl¹skiej. Wœród ³upków menilitowych strefy przeddukielskiej wystêpuje te poziom brunatnych rogowców, zupe³nie innych ni te z typowej serii œl¹skiej. Najlepiej utwory te ods³aniaj¹ siê w potoku K³opotnica w Foluszu jak te w Pielgrzymce i na wzgórzu Gamracz w Samoklêskach. W Pielgrzymce wœród ³upków menilitowych, kilkadziesi¹t metrów nad sp¹giem pojawiaj¹ siê wk³adki pelitycznych, laminowanych wapieni nie przypominaj¹cych jednak typowych wapieni ze Skalnika (Œl¹czka, 1971). Dodaæ nale y, e w dnie tego potoku pojawiaj¹ siê te bloki pelitycznych, jasnych lub kremowych wapieni lecz ich pochodzenie jest tu niejasne. upki menilitowe pojawiaj¹ siê w górnej czêœci profilu stanowi¹c prze³awicenia w piaskowcach czy ³upkach cergowskich. Na wzgórzu Gamracz w Samoklêskach, u czo³a nasuniêcia w najni szej czêœci profilu pojawiaj¹ siê ciemnobrunatne, krzemionkowe margle mog¹ce odpowiadaæ marglom podcergowskim. 12

13 Mi¹ szoœæ samych ³upków menilitowych z rogowcami jest zmienna i waha siê od 70 do 150 m w rejonie Wierchowej, a m w okolicach Mrukowej Desznicy. upki i piaskowce warstwy przejœciowe.kompleks wyró niony przez Koszarskiego, Tokarskiego (1967) i opisywany w profilach wierceñ stwarza powa ne trudnoœci w pracach kartograficznych, zw³aszcza przy tak s³abych ods³oniêciach naturalnych jak na obszarze arkusza. Charakterystyczne dla warstw przejœciowych jest wspó³wystêpowanie facji menilitowej i kroœnieñskiej. W pojedynczych ods³oniêciach litofacjê warstw przejœciowych mo na pomyliæ z litofacj¹ ³upków cergowskich. Za górn¹ granicê tych utworów przyjmuje siê umownie ostatnie pojawienie siê ³upków menilitowych. Warstwy te wyró nione w antyklinie Œwierchowej jak te ³uskach fa³dów przeddukielskich maj¹ mi¹ szoœæ oko³o m. * * * W przyjêtym na obszarze Karpat podziale warstw krosnieñskich (Koszarski, ytko, 1961) wystêpuj¹ce na obszarze arkusza warstwy kroœnieñskie nale y uznaæ za warstwy kroœnieñskie dolne. Zastosowano tu trójcz³onowy podzia³ oparty o litologiê. Wyró niono dolne ogniwo grubo³awicowych piaskowców, stwierdzono tylko w okolicy Œwierchowej i w pó³nocno-wschodniej czêœci obszaru, ogniwo piaskowcowo-³upkowe o zmiennym udziale piaskowców i ³upków oraz najwy sze z dominacj¹ ³upków. Piaskowce grubo³awicowe i ³upki warstwy kroœnieñskie dolne. Utwory te wystêpuj¹ na powierzchni tylko w antyklinie Œwierchowej i w fa³dzie Gorlic oraz znane s¹ otworów. Wykszta³cone s¹ jako grubo- lub bardzo grubo³awicowe, szare piaskowce, drobnoziarniste, zwykle o równym ziarnie. G³ównie zbudowane z ziaren kwarcu. Spotyka siê te równo rozproszone ziarna miki. Piaskowce s¹ wapniste, ³atwo rozsypliwe, rzadko przek³adane œrednio³awicowymi piaskowcami z konwolucjami. Mo na je obserwowaæ w potoku Bednarka w Cieklinie. Rzadkie, tworz¹ce cienkie wk³adki, ³upki s¹ szare, wapniste z równomiernie rozproszon¹ mik¹. Mi¹ szoœæ tego ogniwa (otw. 1) (tabl. II) wynosi ponad 700 m. Piaskowce cienko³awicowe i œrednio³awicowe oraz ³upki warstwy kroœnieñskie dolne. Jest to zespó³ piaskowców i ³upków o zmiennym stosunku ³upków do piaskowców. Wystêpuj¹ tu g³ównie piaskowce z konwolucjami znacznie rzadziej p³ytowe. Wykszta³cone typowo jako szare lub popielate drobnoziarniste, wapniste piaskowce, cienko- i œrednio³awicowe. Licznie obecne w piaskowcach ziarna miki najlepiej widoczne s¹ na powierzchniach ³awic. Spêkania ciosowe zwykle wype³nione s¹ strza³k¹ kalcytow¹. Na sp¹gowych powierzchniach ³awic wystêpuj¹ liczne hieroglify pr¹dowe. Piaskowce przek³adane s¹ szarymi, mu³owcowymi, silnie 13

14 mikowymi ³upkami. Ku stropowi zwykle iloœæ ³upków siê zwiêksza, st¹d p³ynne przejœcie do ogniwa o zdecydowanej dominacji ³upków. Zaobserwowano je w potoku Bednarka w Cieklinie. Ich mi¹ szoœæ waha siê pomiêdzy m. W serii przeddukielskiej wystêpuj¹ bezpoœrednio nad warstwami przejœciowymi. upki i piaskowce cienko³awicowe warstwy kroœnieñskie dolne. Utwory te charakteryzuj¹ siê zdecydowan¹ przewag¹ ³upków, jakkolwiek wœród nich wystêpuj¹ te cienko³awicowe piaskowce. Wykszta³cone s¹ typowo jako szare i szaropopielate ³upki wapniste z rozsianym równomiernie py³em muskowitowym. Piaskowce s¹ szare, drobnoziarniste, wapniste, z licznymi hieroglifami na sp¹gowej powierzchni. Mo na je obserwowaæ w potoku Bednarka w Cieklinie. Ich mi¹ szoœæ wynosi co najmniej 600 m. 2. Neogen a. Miocen Miocen dolny upki ilaste z egzotykami warstwy z Gorlic. Pastych utworów, o chaotycznej sedymentacji, stwierdzono w profilach otworów nad warstwami kroœnieñskimi i na powierzchni terenu. Utwory te obejmuj¹ zarówno osady o charakterze olistostrom powsta³ych w wyniku niszczenia paleosk³onów basenu kroœnieñskiego jak i jego basenów resztkowych oraz melan e tektoniczne powsta³e w czasie nasuwania kolejnych ³usek i p³aszczowiny magurskiej. Wprowadzono dla tego typu osadów na tym obszarze nieformaln¹ nazwê warstw z Gorlic (Jankowski, 1997). Najlepiej ods³oniête s¹ w potoku K³opotnica, Cieklinie, w potoku Ha³bów (po³udniowe skrzyd³o ³uski Desznicy). Wykszta³cone tu g³ównie jako szare, popielatoszare, zielone, zielonkawe lub czarne ³upki ilaste z egzotykami. Egzotyki ró nej wielkoœci stanowi¹ fragmenty ska³ fliszowych jak i wapieni (potok Ha³bów). Wielkoœæ egzotyków waha siê od kilku milimetrów do kilkunastu metrów. Z egzotyków ska³ fliszowych najczêœciej spotykane s¹ fragmenty piaskowców z warstw inoceramowych, ³upków i piaskowców typu magurskiego oraz ³upków pstrych, które wystêpuj¹ tu w formie bloków lub roztartych smug. Obecnoœæ m.in. ³upków pstrych czy piaskowców inoceramowych by³a powodem klasyfikacji tych osadów do ró nych ogniw fliszowych zarówno serii magurskiej czy œl¹skiej, sprawia³o to trudnoœci w interpretacjach niektórych profili (m.in. t³umaczone tektonik¹ zazêbianie siê warstw kroœnieñskich i utworów magurskich w kopalni Hanka Karnkowski, ). Depozycja warstw z Gorlic nastêpowa³a w miocenie na co wskazuj¹ wyniki oznaczeñ nannoplanktonu i mikrofauny otwornicowej. W próbkach oznaczono m.in. formy Bulimina ovata d Orb., Cassigerinella boudecensic Pokorny, Tenuitella inaeguiconica (Subb.), Tenuitellinata otnangensis (Rogl), Globigerina bulloides d Orb., - Globigerina cf bolli Cita&Premoli Silva, Globoturborotalia woodi (Horn.), Paragloborotalia 14

15 continuosa (Blow) ozn. Olszewska; w próbkach z otworów stwierdzono m.in. formy: Chiloguembelina gracillima (Andreae), Laterostomella cubensis (Palmer), Globigerina ampliapertura (Bolli), Globigerina droogeri Mjatliuk, Globigerina leroyi Blow et Banner, Globigerina ouachitensis Howe et Wallace, Globigerina praebulloides Blow., Tenuitella brevispira (Subb.), Tenuitellinata angustiubbilicata (Bolli), Tenuitellinata juvenilis (Bolli), Tenuitellinata cf. pseudoedita (Subb.), Paragloborotalia opima (Bolli), Turborotalia cf. liverovskae (Bykova), Turborotalia increbens Bandy, Globorotaloides suteri (Bolli), Cassigerinella chipolensis (Cushman et Ponton), Bolivina crenulata Cushman, Bulimina alsatica Cushman et Parker, Cibicides borislavensis Aisenstat. Mi¹ szoœæ warstw z Gorlic na tym obszarze jest trudna do okreœlenia (chaotyczna sedymentacja, brak u³awicenia). W obserwowanych profilach wierceñ (pole naftowe Bednarka) przejœcie od warstw z Gorlic do ³upków kroœnieñskich osi¹gano na g³êbokoœci ok m. Mi¹ szoœæ ich szacuje siê na wiêcej ni 500 m w serii œl¹skiej, a w fa³dach przeddukielskich powy ej 100 m. Obszar wystêpowania warstw z Gorlic obejmuje znane stanowiska miocenu w Dzielcu i Dobryni (Jurkiewicz, 1960; Po³towicz, 1991a, b; Koszarski; Tokarski, 1967). Ich pozycja w profilu w relacji do ni ejleg³ych warstw kroœnieñskich ju wczeœniej budzi³a w¹tpliwoœci (Jurkiewicz, 1960). Wed³ug innych koncepcji uwa a siê je za miocen transgresywny (Po³towicz, 1991a, b). W tym opracowaniu przyjêto koncepcjê, e warstwy z Gorlic stanowi¹ zakoñczenie sedymentacji w basenie resztkowym utworzonym z basenu kroœnieñskiego, stanowi¹c czêœæ jego wype³nienia. Wspomniane wczeœniej trudnoœci intrpretacyjne, wyraÿna odrêbnoœæ litologiczna od serii magurskiej (przewa nie chaotyczny charakter osadów) tzw. pó³wyspu Harklowej, którego czêœæ obejmuje teren arkusza powodowa³y ró norak¹ klasyfikacjê tych osadów (To³wiñski, 1921, A. Koszarski, L. Koszarski, 1985). Jednak e w chaotycznych, w czêœci olistostromowych osadach pó³wyspu Harklowej, jak i osadach tzw. p³atów (na terenie s¹siedniego arkusza Jas³o) znaleziono mikrofaunê dolnomioceñsk¹ (Jankowski, 1997). Seria dukielska Utwory serii dukielskiej na obszarze arkusza Osiek Jasielski wystêpuja w oknach tektonicznych w okolicy Œwi¹tkowej Wielkiej i Bartnem. Seria ta reprezentowana jest jedynie przez utwory oligocenu. Mi¹ szoœæ wszystkich kompleksów zosta³a podana szacunkowo ze wzglêdu na liczne zluÿnienia i redukcje tektoniczne. 1. Jura kreda Wapienie dolomityczne (wapienie ze Œwi¹tkowej). Bloki wapieni gruz³owych zdolomityzowanych barwy bia³ej, kremowej, oraz kremowopopielatej zawieraj¹cej liczne kawerny. W obrêbie wapieni dolomitycznych nie znaleziono adnych wskaÿników wieku mimo 15

16 u ycia ró nych metod (otwornice, nanoplankton szlify na p³ytkach cienkich). Kawa³ki wapieni dolomitycznych przeciêtnie s¹ kilkudziesiêciocentymetrowe, ale najwiêkszy blok osi¹ga wymiar kilkudziesiêciu metrów. Wiek ustalono na zasadzie podobieñstwa do facji wystêpuj¹cych w pod³o u Karpat fliszowych. 2. Paleogen a. Oligocen Warstwy menilitowe reprezentowane s¹ przez dwa typy litologiczne czarnobrunatne ³upki menilitowe z piaskowcami grubo³awicowymi typu cergowskiego oraz ³upki rozdzielone piaskowcami glaukonitowymi. Piaskowce grubo³awicowe i ³upki (piaskowce cergowskie) warstwy menilitowe. Jest to kompleks piaszczysto-³upkowy z³o ony z piaskowców œrednio- i grubo³awicowych o mi¹ szoœci od 0,4 do 3,0 m. Piaskowce maj¹ barwê niebieskawoszar¹ i s¹ na ogó³ drobnoziarniste, czasem œrednioziarniste, mikowe, kruche o spoiwie ilasto-wapnistym. Niekiedy w poszczególnych ³awicach wystêpuj¹ soczewki wirków oraz okruchy i toczeñce ³upków brunatnoczarnych. Piaskowce rozdzielone s¹ ³upkami czarnymi i brunatnoczarnymi, ilastymi z licznymi wk³adkami ³upków ciemnoszarych i szarych, grubo³upliwych, czêsto marglistych, sporadycznie wystêpuj¹ wœród nich wk³adki ³upków zielonych lub niebieskozielonych. Mi¹ szoœæ tego kompleksu jest bardzo trudna do oszacowania ze wzglêdu na silne zaanga owanie tektoniczne i nieci¹g³e profile. Szacuje siê j¹ na oko³o 250 m. Mo na je obserwowaæ przy moœcie w centrum Œwi¹tkowej Wielkiej w potoku Œwierzówka. Wiek kompleksu, na podstawie mikrofauny (oznaczy³ A. Szyd³o) i nanoplanktonu (oznaczy³a M. Jugowiec), ustalono na oligocen dolny. Piaskowce glaukonitowe i ³upki menilitowe warstwy menilitowe. Ponad piaskowcami cergowskimi le y kompleks piaskowców glaukonitowych oraz czarnych i czarnobrunatnych ³upków takich jak wystêpuj¹ce w asocjacji z piaskowceami cergowskimi. Piaskowce s¹ najczêœciej œrednio³awicowe, barwy be owowej, niebieskiej lub zielonkawej, drobnoziarniste, zbite czêsto pociête y³kami kalcytu. Mi¹ szoœæ tego kompleksu szacuje siê na oko³o 150 m. Mo na je obserwowaæ w potoku Krokowym w Œwi¹tkowej Wielkiej. Wiek kompleksu na podstawie mikrofauny (oznaczy³ A. Szyd³o) i nanoplanktonu (oznaczy³a M. Jugowiec) ustalono na oligocen dolny. Piaskowce œrednio³awicowe i cienko³awicowe oraz ³upki mu³owcowe warstwy krosnieñskie dolne. Utwory te reprezentowane s¹ przez naprzemianleg³e, szare œrednio- i cienko³awicowe, drobnoziarniste, laminowane, mikowe piaskowce i szare, wapniste ³upki mu³owcowe. Jedynie sporadycznie pojawiaj¹ siê wk³adki piaskowców grubo³awicowych oraz brunatnych ³upków marglistych. Mi¹ szoœæ kompleksu oszacowano na oko³o 150 m. Mo na je obser- 16

17 wowaæ w potoku Rzeszówka w Œwi¹tkowej Wielkiej. Wiek kompleksu na podstawie mikrofauny (oznaczy³ A. Szyd³o) i nanoplanktonu (oznaczy³a M. Jugowiec) ustalono na oligocen dolny. upki z wk³adkami piaskowców warstwy kroœnieñskie dolne.kompleks ten to szare, wapniste mu³owce z nielicznymi wk³adkami piaskowców cienko³awicowych. Mi¹ szoœæ tego kompleksu wynosi oko³o 150 m. Stwierdzono je w po³udniowym dop³ywie potoku Krokowego w Œwi¹tkowej Wielkiej. Wiek kompleksu na podstawie mikrofauny (oznaczy³ A. Szyd³o) i nanoplanktonu (oznaczy³a M. Jugowiec) ustalono na oligocen dolny. upki ilaste z egzotykami. Utwory te, to przede wszystkim mu³owce ilaste i i³owce, silnie wapniste. Barwa ich jest zielonopopielatoszara oraz popielata. Struktura osadu jest zaburzona. W obrêbie mu³owców wystêpuj¹ najczêœciej bloki wapieni gruz³owych zdolomityzowanych przeciêtnie kilkudziesiêciocentymetrowych, ale najwiêkszy blok osi¹ga wymiary kilkudziesiêciu metrów. Mi¹ szoœæ tego kompleksu jest nieznana, ale nie mniejsza ni 100 m. Wystepuj¹ w potoku Krokowym w Œwi¹tkowej Wielkiej. Wiek zosta³ okreœlony z próbek pobranych z matrix osadu na podstawie nanoplanktonu na najwy szy oligocen dolny, lecz ze wzglêdu na jego genezê tj. redepozycjê ca³ych mas osadu przyjêto, e s¹ one co najmniej wieku oligocen górny. Na wczeœniejszych mapach wydzielano w tym miejscu warstwy inocramowe, a wychodnie wapieni interpretowano jako porwaki tektoniczne wyci¹gniête z pod³o a na granicy dwóch jednostek tektonicznych. (Koszarski, Tokarski, 1967; Jurkiewicz, Karnkowski; 1959). Seria magurska Siar 1. Kreda paleogen a. Kreda górna paleocen Kampan paleocen Piaskowce cienko³awicowe, œrednio³awicowe i grubo³awicowe, ³upki oraz margle fukoidowe warstwy inoceramowe. S¹tonajstarsze utwory ods³aniaj¹ce siê na powierzchni w strefie raczañskiej pó³nocnej i po³udniowej. W sp¹gowej i œrodkowej czêœci profilu warstw inoceramowych dominuj¹ ³awice piaskowców konwolutnych o mi¹ szoœci cm, rozdzielone ³upkami mu³owcowymi. Udzia³ piaskowców i ³upków w obrêbie tego kompleksu jest zmienny, lecz generalnie ³awice piaskowcowe przewa aj¹. Najczêœciej spotykane tu interwa³y to Tabc, Tbcd, Tcd. Piaskowce konwolutne s¹ drobnoziarniste, dobrze wysortowane, barwy szaro-popielatej, o spoiwie wapnisto-ilastym. Zawieraj¹ widoczne makroskopowo ziarna kwarcu, muskowitu oraz detrytusu roœlinnego podkreœlaj¹cego laminacjê. S¹ to zazwyczaj œrednio³awicowe piaskowce warstwowane równolegle i przek¹tnie, z licznymi konwolucjami. Na powierzchni sp¹gowej 17

18 stwierdzono liczne hieroglify. S¹ to najczêœciej œlady erowania, rozmyte przez schodz¹ce pr¹dy zawiesinowe. Zazwyczaj poszczególne efekty aktów depozycyjnych wewn¹trz ³awic piaskowcowych licz¹ oko³o cm i s¹ rozmyte przez nastêpny akt depozycyjny. Czasami w obrêbie opisanego kompleksu wystêpuj¹ œrednio³awicowe i grubo³awicowe piaskowce z rozproszonym materia³em frakcji gruboziarnistej wewn¹trz dobrze wysortowanego materia³u frakcji drobniejszych. Najgrubszy materia³ gromadzi siê w czêœci sp¹gowej w jamkach wirowych, gdzie najwiêksza œrednica ziarna dochodzi do 0,5 cm. Mi¹ szoœæ ³awic piaskowców nie przekracza 50 cm. W tym kompleksie wystêpuj¹ zlepieñce i piaskowce gruboziarniste, Ÿle wysortowane, barwy szarej, o spoiwie wapnisto-ilastym. Materia³ jest Ÿle obtoczony, a wielkoœæ ziarna waha siê od 0,2 do 0,5 cm. S¹ to przede wszystkim ziarna kwarcu, skaleni oraz fragmenty ³upków serycytowych. awice zbudowane z tych utworów osi¹gaj¹ mi¹ szoœæ 0,5 1,0 m. Pomiêdzy ³awicami piaskowców konwolutnych wystêpuj¹ mu³owce grubo³upliwe, ciemnoszaropopielate, wapniste, nierównomiernie wietrzej¹ce (na bia³o, niekiedy na ó³to-br¹zowo). Prze³am ich jest nierówny, a rysa popielata. W obrêbie dolnej i œrodkowej czêœci kompleksu warstw inoceramowych spotykane s¹ te kremowe margle fukoidowe o mi¹ szoœci cm. Najlepiej ods³oniêt¹ czêœæ profilu obserwujemy w korytach potoków w okolicach Wapiennego, Mêciny Wielkiej i Bartnego. W pobranych próbkach na podstawie obecnoœci mikrofauny: Nothia latissima (Grzybowski), Rhabdammina robusta (Grzybowski), Ammodiscus sp., Hormosina excelsa (Dyl¹ anka), Hormosina ovulum (Grzybowski), Recurvoides sp., Trochamminoides sp., Bolivinopsis spectabilis (Grzybowski), Karrerulina coniformis (Grzybowski), Gerochammina conversa (Grzybowski), Matanzia varians (Glaessner), ustalono wiek na kampan paleocen (oznaczy³ A. Szyd³o). W wy szych partiach profilu warstw inoceramowych obserwujemy zró nicowanie facjalne. Wystêpuj¹ tu grubo³awicowe piaskowce o charakterze soczew, udzia³ ³upków jest podrzêdny. S¹ to piaskowce gruboziarniste, niekiedy zlepieñcowate, barwy szaropopielatej. Najczêœciej s¹ wyraÿnie uziarnione frakcjonalnie, masywne, bezstrukturowe, z licznymi powierzchniami rozmyæ pomiêdzy poszczególnymi aktami depozycyjnymi. Utwory tego typu najlepiej s¹ ods³oniête na pó³noc od Œwi¹tkowej Wielkiej, w potoku Œwierzówka. Lateralnie piaskowce grubo³awicowe zostaj¹ zast¹pione najpierw przez piaskowce konwolutne, a te z kolei przez ³upki mu³owcowe. Kompleks ³upków, mo na korelowaæ z warstwami ze Œwi¹tkowej (Jurkiewicz, Karnkowski, 1959) i obserwowaæ w potokach na pó³nocno-wschodnich stokach w Bartnem i w Œwi¹tkowej Wielkiej, na pó³nocnych stokach góry Uherec. Ze wzglêdu na du e zmiennoœci lateralne w obrêbie warstw inoceramowych nie przeprowadzono ich podzia³u na mapie. W pobranych próbkach z górnej czêœci profilu warstw inoceramowych na podstawie obecnoœci mikrofauny: Subbotina triloculinoides (Plummer), Globigerina calactea (Finlay), Globigerina fringa Subbotina, Chiloguembelina cf. morsei (Kline), ustalono wiek na paleocen dolny (oznaczy³ A. Szyd³o). 18

19 Kierunki transportu w warstwach inoceramowych wskazuj¹ na transport z pó³nocnego wschodu na po³udniowy zachód (Jurkiewicz, Karnkowski, 1959; Sikora, 1970). Ca³kowita mi¹ szoœæ warstw inoceramowych wynosi prawdopodobnie oko³o 600 m i jest doœæ trudna do ustalenia ze wzglêdu na silne zaanga owanie tektoniczne warstw i odk³ucie od podœcielaj¹cych utworów. 2. Paleogen a. Paleocen Piaskowce œrednio³awicowe i grubo³awicowe (piaskowce z Mutnego). Porazpierwszy opisane zosta³y na tym obszarze przez Œwidziñskiego (1944, W: Œwidziñski, 1973) oraz przez Sikorê (1970), który zakwalifikowa³ je jako piaskowce z Mutnego. Zarówno Œwidziñski jak i Sikora przyjmowali, e s¹ to warstwy przejœciowe pomiêdzy warstwami inoceramowymi i eoceñskim ³upkami pstrymi. Autor przeprowadzonych badañ sugeruje, e kompleks ten le y tak e w obrêbie górnej partii warstw inoceramowych. Profil taki mo emy obserwowaæ w Dominikowicach (arkusz Gorlice), gdzie piaskowce z Mutnego znajduj¹ siê oko³o 80 m poni ej poziomu ³upków pstrych w obrêbie piaskowców inoceramowych. Kompleks ten zbudowany jest z grubo- i œrednio³awicowych, grubo- i œrednioziarnistych piaskowców z widocznym makroskopowo muskowitem i kawernami po wietrzej¹cych skaleniach, które nadaj¹ skale charakterystyczny wygl¹d. Barwa piaskowców jest szarobrunatna. S¹ one wapniste, o spoiwie wapnisto-krzemionkowym, prze³amie ostrokrawêdzistym. Piaskowce rozdzielaj¹ cienko ³upi¹ce siê ³upki bezwapniste barwy zielono-brunatnej i zielonej. Najczêœciej wystêpuj¹ce tu interwa³y to Tabc, Taa, Tabcd, Tbc. Ca³kowita mi¹ szoœæ tego wydzielenia wynosi oko³o m. Utwory te stwierdzono jedynie na pó³nocny zachód od Mêciny Wielkiej. Piaskowce z Mutnego s¹ lateralnie zastêpowane przez warstwy inoceramowi, g³ównie ³upkowe. Pobrane próbki nie zawiera³y mikrofauny i wiek kompleksu okreœlono na podstawie pozycji w profilu. b. Paleocen eocen upki czerwone, zielone i piaskowce cienko³awicowe ³upki pstre. Piaskowce œrednio³awicowe i grubo³awicowe piaskowce ciê - kowickie i ³upki pstre.wnielicznych tylko przypadkach mo na przeœledziæ stopniowe przejœcie warstw inoceramowych do ³upków pstrych. Najlepiej ods³oniêta dolna granica ³upków pstrych wystêpuje w górnym biegu potoku Bednarka, gdzie stwierdzono stopniowe przejœcie od ³upków mu³owcowych barwy popielatoszarej w warstwach inoceramowych do ³upków mu³owcowych barwy czerwonej i czerwonozielonej w ³upkach pstrych. Przejœcie to obserwujemy na przestrzeni kilkunastu centymetrów. Inny rodzaj przejœcia obserwujemy w potoku Wapnianka w Wapiennym, gdzie pierwsze pakiety czerwonych ³upków wystêpuj¹ pomiêdzy ³awicami piaskowców konwolutnych warstw inoceramowych. 19

20 upki pstre s¹ to i³owce i mu³owce grubo- i cienko³upliwe, bezwapniste, barwy czerwonej i czerwono-zielonej z wystêpuj¹cymi w nich sporadycznie drobnoziarnistymi piaskowcami cienko³awicowymi barwy zielonkawej od glaukonitu. Mikrofauna oznaczona w próbkach wskazuje na paleocen eocen œrodkowy. Paleocen okreœlono na podstawie nastêpuj¹cych zespo³ów otwornicowych: Saccammina placenta (Grzybowski), Ammodiscus bornemanni (Reuss), Glomospirella grzybowskii (Jurkiewicz), Hormosina ovulum (Grzybowski), Rzehakina fissistomata (Grzybowski), Trochamminoides coronatus (Brady), Bolivinopsis spectabilis (Grzybowski), najni szy dolny eocen: bardzo liczne Glomospira spp.: Glomospira. charoides (Jones et Parker), Glomospira gordialis (Jones et Parker), ponadto Recurvoides sp., Haplophragmoides sp.; wy szy eocen dolny: Saccammina placenta (Grzybowski), Kalamopsis grzybowskii (Dyl¹ anka), Hormosina excelsa (Dyl¹ anka), Hormosina ovulum (Grzybowski), Hormosina velascoense (Cushman), Trochamminoides coronatus (Brady); Trochamminoides lituiformis Brady, Haplophragmoides walteri (Grzybowski), Recourvoides nucleolus (Grzybowski), Recourvoides walteri (Grzybowski), Reticulophragmium amplectens (Grzybowski), Bolivinopsis spectabilis (Grzybowski), Gerochammina conversa (Grzybowski); eocen œrodkowy: Rhabdammina sp. Nothia sp., Reophax duplex Grzybowski, Trochamminoides coronatus (Brady), Trochamminoides lituiformis (Brady), Reticulophragmium amplectens (Grzybowski) bardzo liczne, Gerochammina conversa (Grzybowski) (oznaczy³ A. Szyd³o). W obrêbie dolnej czêœci kompleksu ³upków pstrych, w górnym biegu potoku Rzeszówka, Œwierzówka oraz na po³udnie i po³udniowy zachód od Krempnej wystêpuj¹ piaskowce glaukonitowe. Piaskowce te s¹ najczêœciej œrednio- i grubo³awicowe, miejscami zlepieñcowate, intensywnie zielone, bezwapniste. Zawieraj¹ kwarc, muskowit, glaukonit, skalenie. W utworach tych materia³ jest Ÿle wysortowany, miejscami wystêpuje uziarnienie frakcjonalne z rozdzieleniem na frakcje tylko najgrubszego ziarna. W odró nieniu od piaskowców ciê kowickich okolic Szymbarku i Maœlanej Góry nie tworz¹ zwartego kompleksu, a jedynie pojedyncze ³awice na przestrzeni kilkudziesiêciu metrów. Mi¹ szoœæ ³upków pstrych to oko³o m. c. Eocen Eocen górny upki zielone i brunatne (³upki z Szymbarku) (³upki z Zembrzyc) warstwy podmagurskie. Ponad ³upkami pstrymi wystêpuj¹ ³upki i³owcowe i mu³owcowe, najczêœciej grubo³upliwe, barwy szarozielonej i zielonej, miejscami brunatnoczekoladowe, silnie wapniste. W partii sp¹gowej na przestrzeni kilku centymetrów przechodz¹ od ³upków pstrych do ³upków szarozielonych. Przejœcie to jest najlepiej widoczne w okolicy Mêciñskiej Góry. Mi¹ szoœæ kompleksu ³upków podmagurskich jest zmienna i waha siê od 1 do oko³o 25 m. Zmienna mi¹ szoœæ zwi¹zana 20

21 jest prawdopodobnie z erozyjn¹ dzia³alnoœci¹ pr¹dów zawiesinowych z jednej strony a redukcjami tektonicznymi z drugiej strony. W profilach mo na zaobserwowaæ zwi¹zek pomiêdzy rodzajem utworów nadleg³ych a mi¹ szoœci¹ kompleksu ³upkowego. Je eli na kontakcie pomiêdzy ³upkami podmagurskimi a piaskowcami magurskimi wystêpuj¹ osady turbidytowe z pr¹dów zawiesinowych reprezentuj¹ce interwa³y Taa, Tabcd, Tbcd to mi¹ szoœæ kompleksu ³upków podmagurskich wynosi zazwyczaj kilkanaœcie metrów; w przypadku kontaktu z osadami o podwy szonej gêstoœci sp³ywu typu fluksoturbidytu, mi¹ szoœci zredukowane s¹ do przedzia³u od1mdokilku metrów. Próbka pobrana z ³upków podmagurskich z okolicy Szymbarku (arkusz Gorlice) i Mêciñskiej Góry zawiera zespó³ mikrofauny charakterystyczny dla eocenu górnego: Nothia excelsa (Grzybowski), Saccammina grzybowskii irregularis (Grzybowski), Reophax pilulifer Brady, Haplophragmoides parvulus Blaicher, Haplophragmoides walteri (Grzybowski), Trochamminoides folium (Grzybowski), Gerochammina conversa (Grzybowski) (oznaczyli B. Olszewska, A. Szyd³o). Próbki pobrane na nannoplankton wapienny zawiera³y: Isthmolithus recurvus Deflandre, Reticulofenestra umbilica (Levin) Martini et Ritzkowski, Cribrocentrum reticulatum (Gartner et Smith) Perch-Nielsen, Discoaster saipanensis Bramlette et Riedel, Lanternithus minutus Stradner, Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler et Wade) Bukry et Percival. Gatunki te wskazuj¹ na eocen górny (po³¹czone zony kokolitowe NP 19-20). d. Oligocen Piaskowce grubo³awicowe i mu³owce (facja glaukonitowa) (piaskowce glaukonitowe z W¹tkowej) warstwy magurskie. Zutworów tych zbudowane s¹ pasma grzbietów górskich Magury Ma³astowskiej i W¹tkowskiej. W piaskowcach mo na zaobserwowaæ wyraÿn¹ dwudzielnoœæ. W dolnej partii wystêpuj¹ œrednio- i grubo³awicowe piaskowce ze strefami amalgamacji, rozdzielone kilkudziesiêciocentymetrowymi pakietami grubo³upliwych ³upków podobnych do ³upków podmagurskich. Piaskowce stanowi¹ tu oko³o 70% profilu. Granice sp¹gowe i stropowe piaskowców z mu³owcami s¹ ostre, co sprawia wra enie jakby ³upki te nie by³y (w wiêkszoœci przypadków) zwi¹zane z cyklami osadzania siê piaskowców. Opiniê tê potwierdza wygl¹d piaskowców, które maj¹ charakter sp³ywów piaszczystych o niskiej zawartoœci frakcji ilastej. Mi¹ szoœæ tej czêœci warstw wynosi oko³o m. Wy sza czêœæ piaskowców magurskich ma ju zupe³nie odmienny charakter. S¹ to przewa nie ³awice piaskowcowe z strefami amalgamacji. Mi¹ szoœæ pomiêdzy tymi rozmyciami wynosi od kilku do kilkudziesiêciu centymetrów. Udzia³ mu³owców w tej czêœci profilu zazwyczaj nie przekracza 10%. Mi¹ szoœæ tego kompleksu wynosi od 350 do 500 m. W obrêbie piaskowców magurskich mo na wydzieliæ dwie litofacje. Najczêœciej wystêpuj¹c¹ s¹ piaskowce grubo³awicowe i bardzo grubo³awicowe. S¹ to utwory grubo- i œrednioziarniste, miejscami zlepieñcowate, o spoiwie ilastym, miejscami ilasto-wapnistym. Makroskopowo w piaskowcach 21

22 w przewa aj¹cej iloœci obserwuje siê kwarc, podrzêdnie skalenie oraz liczne ziarna glaukonitu. Pojedyncze ziarna kwarcu na ogó³ nie przekraczaj¹ 0,1 cm, miejscami w partiach sp¹gowych ³awic mog¹ dochodziæ do 0,3 0,5 cm, a sporadycznie w partiach zlepieñcowatych do 1 2 cm. Utwory te na niezwietrza³ych powierzchniach s¹ jasnopopielate z ciemnymi plamami spowodowanymi wystêpowaniem glaukonitu; wietrzej¹c przybieraj¹ barwy brunatno- ó³te, staj¹ siê rozsypliwe. Obserwuje siê w nich uziarnienie frakcjonalne normalne i odwrócone, bardzo czêsto s¹ masywne, bezstrukturowe. W obrêbie piaskowców bardzo grubo³awicowych obserwujemy czêsto warstwowanie równoleg³e wielkoskalowe. S¹ to typowe utwory sp³ywów piaszczystych o bardzo ma³ej zawartoœci frakcji ilastej. Mi¹ szoœæ ³awic siêga kilku metrów; powsta³y one w efekcie z kilku aktów depozycyjnych, rozdzielonych poziomami amalgamacji. Niekiedy w obrêbie piaskowców grubo³awicowych wystêpuj¹ podrzêdnie szarozielone mu³owce grubo³upliwe. Drug¹ litofacj¹ s¹ piaskowce cienko- i œrednio³awicowe o mi¹ szoœci od 5 do 25 cm, drobnoziarniste, dobrze wysortowane. atwe do zaobserwowania jest w nich warstwowanie równoleg³e i przek¹tne w ma³ej skali. Spotykane s¹ tu doœæ czêsto konwolucje zwi¹zane z niestatecznym warstwowaniem. Na powierzchniach sp¹gowych obserwujemy liczne bioturbacje oraz rzadziej œlady po pr¹dach zawiesinowych. Sp¹gowe powierzchnie s¹ ostre, natomiast ku górze przechodz¹ w mu³owce. Pomiêdzy ³awicami piaskowców wystêpuj¹ pakiety mu³owców œrednio³upliwych, barwy ciemnoszarej, bezwapniste, ³upi¹ce siê nierówno. Pakiety mu³owców osi¹gaj¹ mi¹ szoœci cm, a stosunek piaskowców do ³upków wynosi 50:50%. Jedynie miejscami zauwa amy przewagê ³upków, wœród których obserwuje siê ³awiczki piaskowców 1 2 cm. Profil piaskowców magurskich najlepiej ods³oniêty jest w górnym biegu potoku K³opotnica na pó³nocnych stokach pasma Magury Ma³astowskiej. Wiek samego kompleksu warstw magurskich wyznaczono na zasadzie superpozycji ze wzglêdu na brak mikrofauny w obrêbie tych utworów. Przyjmuj¹c wiek stropowej czêœci ³upków podmagurskich (³upki z Szymbarku) na najwy szy eocen górny i bior¹c pod uwagê szybk¹ sedymentacjê utworów opisanych jako piaskowiece magurskie mo na by je zaliczyæ do najni szego oligocenu dolnego. Za A. Koszarskim, L. Koszarskim (1985) mo na sk³oniæ siê ku idei nazywania piaskowców magurskich facji glaukonitowej piaskowcami z W¹tkowej. Ca³kowita mi¹ szoœæ tego kompleksu wynosi od m. upki mu³owcowe, piaskowce œrednio³awicowe (warstwy z Ma³astowa) (³upki z Budzowa) warstwy nadmagurskie. Warstwy nadmagurskie wystêpuj¹ na opisywanym obszarze wzd³u po³udniowej jego granicy, w górnej czêœci pó³nocnego stoku Magury Ma³astowskiej oraz na po³udnie od potoku Potasówka. Od ni ejleg³ych warstw magurskich ró ni¹ siê przede wszystkim udzia³em procentowym ³upków w profilu. Udzia³ ten w warstwach nadmagurskich miejscami dochodzi do 90%, a œrednio wynosi oko³o 70%. Wykszta³cenie piaskowców i ³upków jest takie samo jak w piaskowcach magurskich, jedynie niektóre partie ³upków warstw nadmagurskich 22

23 s¹ bardziej krzemionkowe od ³upków rozdzielaj¹cych piaskowce magurskie. W stropowej partii wydzielenia niektóre ³awice piaskowców i ³upków nie maj¹ glaukonitu, przybieraj¹c barwy popielate, zawieraj¹ natomiast muskowit i upodabniaj¹ siê do litotypu kroœnieñsko-malcowskiego. Za sp¹g warstw nadmagurskich przyjêto pierwsze wyst¹pienie kilkunastometrowego pakietu ³upków nad piaskowcami magurskimi, wœród których ³upki wystêpuj¹ podrzêdnie. Mi¹ szoœæ warstw nadmagurskich wynosi oko³o m. Na podstawie mikrofauny i nannoplanktonu wapiennego oznaczonego w próbkach pobranych z okolic Folusza, G³adyszowa oraz Ma³astowa wiek warstw nadmagurskich okreœlono na oligocen dolny. Wœród otwornic wyró niono wyst¹pienia otwornic aglutynuj¹cych: Rhabdammina sp., Saccammina placenta (Grzybowski), Hormosina ovulum (Grzybowski), Haplophragmoides sp., liczne wapienne formy bentoniczne: Bolivina aenariensiformis Mjatliuk, Bolivina coockei Cushman, Bolivina crenulata Cushman, Bolivina danvilensis Howe et Wallace, Bolivina fastigia Cushman, Cibicides amphisylensis (Andreae), Cibicides lopjanicus Mjatliuk, Globocassidulina globosa (Hantken), Fursenkoina schreibersiana Czjzek, Asterigerina cf. bracteata Cushman, Discorbis sp., Uvigerina sp., a tak e obecnoœæ otwornic planktonicznych: Chiloguembelina gracillima (Andreae), Laterostomella cubensis (Plumer), Acarinina cf. rugosoaculeata Subbotina, Globanomalina micra (Cole), Globigerina leroyi Blow et Banner, Globigerina officinialis Subbotina, Tenuitella brevispira (Subbotina), Tenuitella cf. gemma Jenkins, Globorotaloides suteri (Bolli) wskazuje na najni szy oligocen. Nale y zaznaczyæ, e w próbkach znaleziono otwornice na wtórnym z³o u: Globigerina linaperta Finlay, Globigerina eocaena Guembel, Globigerinatheka conglobata luterbacheri Bolli, albo Acarinina rotundomarginata Subbotina, Globorotalia aculeata Jenkins, a tak e inne szcz¹tki organiczne: okrzemki (spirytyzowane), ig³y g¹bek (oznaczy³ A. Szyd³o). W sp¹gowej czêœci warstw nadmagurskich stwierdzono wystêpowanie nanoplanktonu: Reticulofenestra lockeri Miller, Reticulofenestra ornata Miller, Reticulofenestra umbilica (Levin) Martini et Ritzkowski, Cyclicargolithus floridanus (Roth et Hay in Hay et al.) Bukry, Cyclicargolithus abisectus (Müller) Wise, Isthmolithus recurvus Deflandre. Obecnoœæ takiego zespo³u wskazuje oligocen dolny (oznaczy³a M. Garecka). W próbce pobranej ze stropowej czêœci warstw nadmagurskich oprócz wy- ej wymienionych form stwierdzono obecnoœæ przedstawicieli gatunku Sphenolithus distentus (Martini) Bramlette et Wilcoxon, co wraz z towarzysz¹cymi im pojedynczymi osobnikami Cyclicargolithus abisectus pozwala sugerowaæ wiek tej czêœci kompleksu na wy szy oligocen dolny (NP - 23). upki ilaste z olistolitami (warstwy z G³adyszowa). Utwory te to przede wszystkim mu³owce ilaste i i³owce. W sk³adzie mu³owców ilastych poza minera³ami ilastymi mo na wyró niæ: kwarc, muskowit, glaukonit, piryt, sporadycznie skalenie, z czego makroskopowo jedynie muskowit. Utwory te s¹ silnie wapniste. Barwa ich jest zielonopopielatoszara. W obrêbie mu³owców 23

24 wystêpuj¹ okruchy lub bloki, a nawet fragmenty ³awic ró nych piaskowców i ³upków. Wietrzej¹c mu³owce pokrywaj¹ siê bia³ym nalotem i przybieraj¹ barwê popielatoszar¹. Brak ods³oniêtego przejœcia pomiêdzy warstwami nadmagurskimi a warstwami z G³adyszowa nie pozwala na dok³adne okreœlenie wzajemnej relacji tych dwóch wydzieleñ. (Kopciowski, Garecka, 1996). Mi¹ szoœæ warstw z G³adyszowa jest trudna do oszacowania ze wzglêdu na brak dobrych ods³oniêæ oraz charakter osadu (brak u³awicenia), ale mo na przyj¹æ, e wynosi m. Najlepiej ods³aniaj¹ siê w potoku G³adyszówka na wschód od centrum wsi G³adyszów. Wyró niony zespó³ nanoplanktonu wapiennego z³o ony jest z nastêpuj¹cych form: Reticulofenestra lockeri Miller, Reticulofenestra ornata Miller, Reticulofenestra aff. lockeri Miller, Sphenolithus dissimilis Bukry et Percival, Cyclicargolithus abisectus (Müller) Wise, Cyclicargolithus floridanus (Roth et Hay in Hay et al.) Bukry. Obecnoœæ takiego zespo³u wskazuje na wiek dolnooligoceñski wy szy oligocen dolny (oznaczy³a M. Garecka). W badaniach mikrofaunistycznych wykazano sporadyczne wyst¹pienia otwornic aglutynuj¹cych: Rhabdammina sp., Saccammina placenta (Grzybowski), Hormosina ovulum (Grzybowski), Haplophragmoides sp., liczne wapienne formy bentoniczne: Bolivina aenariensiformis Mjatliuk, Bolivina coockei Cushman, Bolivina crenulata Cushman, Bolivina danvilensis Howe et Wallace, Bolivina fastigia Cushman, Cibicides amphisylensis (Andreae), Cibicides lopjanicus Mjatliuk, Globocassidulina globosa (Hantken), Fursenkoina schreibersiana Czjzek, Asterigerina cf. bracteata Cushman, Discorbis sp., Uvigerina sp., a tak e obecnoœæ otwornic planktonicznych: Chiloguembelina gracillima (Andreae), Laterostomella cubensis (Plumer), Acarinina cf. rugosoaculeata Subbotina, Globanomalina micra (Cole), Globigerina leroyi Blow et Banner, Globigerina officinialis Subbotina, Tenuitella brevispira (Subbotina), Tenuitella cf. gemma Jenkins, Globorotaloides suteri Bolli wskazuj¹ na wczesny oligocen). Nale y zaznaczyæ, e w próbkach znaleziono otwornice na wtórnym z³o u: Acarinina rotundomarginata Subbotina, Globorotalia aculeata Jenkins, Testacarinata incospiqua (Howe), a tak e inne szcz¹tki organiczne: okrzemki (spirytyzowane), szkieletowe elementy g¹bek (oznaczy³ A. Szyd³o). Seria magurska raczañska 1. Kreda paleogen a. Kreda górna paleogen Kampan paleocen Piaskowce cienko³awicowe i œrednio³awicowe z wk³adkami piaskowców grubo³awicowych oraz ³upki i margle fukoidowe warstwy inoceramowe. Warstwy inoceramowe w strefie magurskiej raczañskiej obserwujemy jedynie 24

25 w zwietrzelinie na po³udniowyzachód od G³adyszowa. Dok³adny opis tych warstw zosta³ przeprowadzony w tekœcie dotycz¹cym warstw inoceramowych strefy raczañskiej pó³nocnej. Mi¹ szoœæ warstw inoceramowych w tym rejonie wynosi oko³o m (arkusz Gorlice). 2. Paleogen a. Paleocen eocen upki czerwone, zielone i piaskowce cienko³awicowe ³upki pstre. Podobnie jak warstwy inoceramowe ³upki pstre w tej strefie obserwujemy jedynie w zwietrzelinie na po³udniowyzachód od G³adyszowa. Dok³adny opis tych warstw zosta³ przeprowadzony w tekœcie dotycz¹cym ³upków pstrych strefy raczañskiej pó³nocnej. Mi¹ szoœæ tego kompleksu wynosi oko³o 250 m (arkusz Gorlice). Czwartorzêd Na powierzchni utworów fliszowych wystêpuj¹ osady czwartorzêdowe tworz¹ce ró nowiekowe, zró nicowane genetycznie i litologicznie pokrywy o zmiennych przestrzennie mi¹ szoœciach. Ich rozmieszczenie na obszarze arkusza jest zró nicowane. W obrêbie Beskidu Niskiego zajmuj¹ one stosunkowo niewielkie powierzchnie. Zalegaj¹ przewa nie w dnach dolin oraz w dolnych partiach zboczy. Wyj¹tek stanowi¹ koluwia osuwiskowe, które miejscami zajmuj¹ znaczne powierzchnie stoków. Natomiast w obrêbie Do³ów Jasielsko-Sanockich utwory czwartorzêdowe wykazuj¹ znacznie wiêksze rozprzestrzenienie i zró nicowanie. Granice wydzieleñ wyznaczono w oparciu o ods³oniêcia naturalne, wykonane sondy oraz otwory archiwalne. Stratygrafiê osadów czwartorzêdowych ustalono g³ównie w oparciu o kryteria hipsometryczno-morfologiczne. a. Plejstocen Zlodowacenia najstarsze wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów nadzalewowych 90,0 100,0 m n.p.rzeki tworz¹ wyraÿny poziom akumulacyjny miêdzy Dobryni¹ a Józefowem. S¹ to osady rzeczne z³o one z g³azów i bloków dochodz¹cych do cm œrednicy oraz wirów i piasków, miejscami zaglinionych, a ich mi¹ szoœæ wynosi m (Wójcik i in., 1993). W rowie przy drodze Józefów Dul¹bka Wójcik stwierdzi³ wystêpowanie g³azu narzutowego (ró owy granit) o œrednicy ok. 60 cm. Za w/w autorem przyjêto, e wystêpuj¹ce tu osady s¹ starsze lub co najwy ej równowiekowe z okresem maksymalnego zasiêgu l¹dolodu skandynawskiego i ich powstanie powi¹zano ze zlodowaceniami najstarszymi. 25

26 Zlodowacenia po³udniowopolskie wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów nadzalewowych 30,0 50,0m n.p. rzeki wystêpuj¹ miêdzy Foluszem a Dobryni¹ oraz miêdzy Dobryni¹ a Wol¹ Dêbowieck¹ tworz¹c wyraÿny poziom akumulacyjny. W sk³ad pokrywy aluwialnej wchodz¹ obtoczone, œrednio- i grubookruchowe wiry oraz g³azy, osady piaszczyste i piaszczysto-py³owate. Mi¹ szoœæ serii wirowej wynosi 1,5 3,5 m. Przykrywa j¹ cienka (1,0 2,0 m) warstwa glin zawieraj¹cych domieszkê wirów. Zlodowacenia œrodkowopolskie wiry, g³azy, piaski, gliny i i³y rzeczne tarasów nadzalewowych 15, 0 30, 0 m n. p. rzeki zajmuj¹ najwiêksze powierzchnie w Kotlinie Osieka na prawym brzegu Wis³oki w Œwierchowej, na lewym brzegu Wis³oki w Osieku i Za³ê u oraz na lewym brzegu K³opotnicy w Zawadce Osieckiej. Niewielkie p³aty tych utworów wystêpuj¹ równie w Lipinkach, Bednarce i Œwi¹tkowej. Pokrywê aluwialn¹ tworz¹ otoczone wiry i g³azy (do cm œrednicy), osady piaszczyste i piaszczysto-py³owate. Mi¹ szoœæ pokrywy wirowej osi¹ga 7,5 m i jest ona przykryta bardzo cienk¹ warstw¹ (0,5 1,0 m) glin piaszczystych i glin py³owatych. Zlodowacenia pó³nocnopolskie wiry, g³azy, piaski, gliny i i³y rzeczne tarasów nadzalewowych 7,0 12,0 m n.p.rzeki.tarasy te zajmuj¹ du e powierzchnie na przedpolu Beskidu Niskiego wzd³u K³opotnicy, Szczawy, Bednarki i Libuszanki. W Kotlinie Osieka osi¹gaj¹ m szerokoœci. Wystêpuj¹ równie w postaci pojedynczych niewielkich p³atów wzd³u Pêtnianki, Œwierzówki, potoku Ryj, Bartnianki. Buduja je œrednio- i grubookruchowe wiry oraz g³azy, osady py³owate i py³owato-piaszczyste. Mi¹ szoœæ pokrywy wirowej waha siê od 3 do 6 m. Na osadach facji korytowej zalega warstwa glin piaszczystych i glin py³owatych niekiedy z domieszk¹ wirów o mi¹ szoœci 0,5 2,0 m. Osady aluwialne wystêpuj¹ na cokole skalnym o wysokoœci 2 5 m. b. Czwartorzêd nierozdzielony Bloki, g³azy i rumosze skalne zwietrzelinowe.wydzieleniem objêto grubookruchowe osady pokryw zwietrzelinowych typu go³oborzy. Zajmuj¹ niewielkie powierzchnie na stokach grzbietów zbudowanych z grubo³awicowych piaskowców magurskich. Pokrywê tê tworz¹ g³azy o rozmiarach od kilkunastu do kilkudziesiêciu centymetrów. Natomiast na lewym zboczu Bartnianki w Bodakach wystêpuj¹ g³azy i bloki o œrednicy nawet do 5 m. Grubookruchow¹ pokrywê wype³nia drobny rumosz piaskowcowy, miejscami zagliniony i zapiaszczony. Gliny, mu³ki lessopodobne oraz mu³ki (py³y) zwietrzelinowe, soliflukcyjne i eoliczne.wspólnym wydzieleniem objêto gliniasto-py³owate osady pochodzenia 26

27 zwietrzelinowego, soliflukcyjnego i eolicznego. S¹ to gliny piaszczyste i py³owate, rzadziej ilaste oraz mu³ki piaszczysto-ilaste. Ich litologia w znacznym stopniu zale y od utworów pod³o a fliszowego. Mi¹ szoœæ osadów jest zmienna i wynosi 2 5 m. Osady te wystêpuj¹ w pó³nocno-wschodniej czêœci obszaru w obrêbie Kotliny Osieka, tam gdzie pokrywa zajmuje wiêksz¹, zwart¹ powierzchniê. Gliny, piaski i wiry rzeczne.wystêpuj¹ na obszarze miêdzy Krygiem a Lipinkami. Utwory te sk³adaj¹ siê ze œrednio- i grubookruchowych wirów, glin i i³ów z domieszk¹ piasków. Aluwia le ¹ na bardzo nierównym pod³o u i osi¹gaj¹ nieraz znaczn¹ mi¹ szoœæ (5 21 m), co zosta³o stwierdzone w otworach naftowych (Oberc, 1950). Prawdopodobnie s¹ tu na³o one ró nowiekowe pokrywy akumulacyjne sto ków nap³ywowych, sk³adanych u progu Beskidu Niskiego (Wójcik i in., 1992, 1993). Gliny, piaski i rumosze skalne deluwialne i koluwialne. Wspólnym wydzieleniem objête zosta³y pokrywy soliflukcyjne oraz utwory deluwialne, których kartograficzne rozdzielenie w trakcie badañ terenowych jest praktycznie niemo liwe. S¹ to piaski py³owate, gliny piaszczyste, gliny py³owate, py³y piaszczyste oraz i³y, zawieraj¹ce czêsto rumosze skalne. Zawartoœæ rumoszów jest ró na i zale y od litologii utworów pod³o a fliszowego. Pokrywy te wystêpuj¹ w dolnych partiach stoków, a mi¹ szoœæ dochodzi do 2,5 5,0 m. Osady soliflukcyjne powsta³y w zimnych okresach plejstocenu. W holocenie zosta³y nadbudowane przez osady deluwialne zwi¹zane ze sp³ukiwaniem materia³u ze stoków u ytkowanych rolniczo. G³azy oraz bloki (pakiety fliszu), gliny z rumoszami skalnymi i gliny koluwialne. Wydzieleniem objêto osady koluwialne w obrêbie kilku rozleg³ych osuwisk wystêpuj¹cych miêdzy Bodakami a Œwi¹tkow¹. Koluwia te wykszta³cone s¹ jako gliny, gliny py³owate i gliny piaszczyste, i³y oraz tkwi¹ce w nich drobne okruchy rumoszu ³upkowego i piaskowcowego, bloki i g³azy piaskowcowe oraz ca³e pakiety fliszu. Osuwiska te powsta³y w strefach kontaktu grubo ³awicowych kompleksów piaskowców magurskich oraz podœcielaj¹cych je ilastych ³upków pstrych i warstw inoceramowych. Mi¹ szoœæ koluwiów waha siê od kilkunastu do kilkudziesiêciu metrów, a najwiêksze wartoœci osi¹gaj¹ w osuwiskach na pó³nocno-wschodnich stokach Magurycza Du ego oraz na po³udniowo-zachodnich stokach Magury W¹tkowskiej. Kreda jeziorna wystêpuj¹ w Cieklinie tworz¹c pokrywê o mi¹ szoœci do 0,5 m. c. Holocen Gliny, gliny z rumoszami skalnym, g³azy oraz bloki (pakiety fliszu) koluwialne.wydzieleniem objêto osady ró nych typów osuwisk, obrywów skalnych oraz z³azisk materia³u zwietrzelinowego. W sk³ad koluwiów wchodz¹ gliny, gliny py³owate i gliny piaszczyste, i³y oraz tkwi¹ce w nich drobne okruchy rumoszu ³upkowego i piaskowcowego, bloki i g³azy piaskowcowe 27

28 oraz ca³e pakiety fliszu. Miejscami w obrêbie jêzorów osuwiskowych wystêpuj¹ niewielkie zag³êbienia wype³nione i³ami, mu³kami oraz torfami. Osady koluwialne wykazuj¹ znaczne zró nicowanie pod wzglêdem litologicznym. Ich wykszta³cenie zale ne jest od budowy pod³o a, na którym rozwinê³o siê osuwisko. Na obszarze arkusza osuwiska wykszta³cone s¹ przede wszystkim w obrêbie ³upkowo-piaskowcowych kompleksów warstw inoceramowych, na wychodniach warstw inoceramowych i ³upków pstrych oraz w strefie kontaktu grubo³awicowych kompleksów piaskowców magurskich i podœcielaj¹cych je ³upków ilastych (³upków pstrych, ³upków podmagurskich i warstw inoceramowych). Powstanie i rozwój osuwisk wi¹ e siê równie z wystêpowaniem i przebiegiem uskoków. Mi¹ szoœæ koluwiów jest zró nicowana. Waha siê od kilku do kilkunastu metrów. Utwory koluwialne zajmuj¹ na obszarze arkusza znaczne powierzchnie, a ich rozmieszczenie jest nierównomierne. Osuwiska najliczniej wystêpuj¹ w Bodakach, Bartnem, Wapiennem, Œwi¹tkowej, Kotaniu i Desznicy. Martwica wapienna wystêpuje na zachodnich stokach Góry Kolanin na powierzchni osuwiska u podnó a jego niszy, tworz¹c pokrywê gruboœci cm. I ³ y, gliny (namu ³ y) rzeczne den dolinnych wystêpuj¹ w dnach mniejszych dolin w pó³nocnej czêœci terenu. S¹ to i³y, gliny i gliny piaszczyste z rzadko wystêpuj¹cymi wk³adkami piasków. Mi¹ szoœæ pokrywy aluwialnej wynosi 1 3 m. wiry, g³azy, piaski i gliny oraz mu³ki z domieszk¹ piasków (mady), rzeczne tarasów nadzalewowych 3,0 5,0 m n.p.rzeki. Tarasy te zosta³y kartograficznie wyró nione w dnach doliny K³opotnicy i Wis³oki. Zbudowane s¹ ze s³abo i œrednio obtoczonych wirów oraz g³azów, osadów piaszczystych i piaszczysto-py³owatych. W wirach wystêpuj¹ cienkie (od kilku do kilkudziesiêciu centymetrów mi¹ szoœci) wk³adki piasków, mu³ków lub mu³ków piaszczystych. Mi¹ szoœæ pokrywy wirowej wynosi 2,0 4,5 m. Na osadach facji korytowej zalega warstwa (od 0,5 do 1,5 m mi¹ szoœci) mu³ków, mu³ków piaszczystych, glin py³owatych lub piasków niekiedy z domieszk¹ wirów. Ca³a pokrywa aluwialna wystêpuje na niskim cokole skalnym (od 0,5 do 2,0 m wysokoœci). wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów zalewowych i nadzalewowych 0,5 4,0 m n.p.rzeki. Wspólnym wydzieleniem objêto osady kamieñców, tarasów zalewowych i nadzalewowych w miejscach, gdzie ich kartograficzne rozdzielenie by³o niemo liwe. Aluwia wype³niaj¹ dna dolin dop³ywów bocznych oraz górnych odcinków g³ównych rzek. Kamieniec (do 0,5 m wysokoœci) tworz¹ s³abo obtoczone wiry, g³aziki, a nawet g³azy z domieszk¹ piasków i mu³ków piaszczystych. Tarasy zalewowy i nadzalewowy zbudowane s¹ ze wirów, g³azików i g³azów tkwi¹cych w piaskach i piaskach py³owatych, przykrytych cienk¹ pokryw¹ (0,5 1,0 m) mu³ków, mu³ków piaszczystych oraz piasków py³owatych. Mi¹ szoœæ osadów jest zmienna i waha siê od 0,5 do 3,0 m. Miejscami seria aluwialna z³o ona jest na cokole skalnym o wysokoœci od 0,5 do 2,0 m wysokoœci. 28

29 wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów zalewowych 0,5 2,0 m n. p. rzeki. Tworz¹ w¹skie ³achy przybrze ne (kamieniec) oraz niskie stopnie tarasowe w bezpoœrednim s¹siedztwie koryt rzecznych. Wystêpuj¹ w dolinie K³opotnicy i Wis³oki. Osady te w³o one s¹ w pokrywê tarasów nadzalewowych. S¹ to wiry œrednio- i grubookruchowe oraz g³azy, osady piaszczyste i piaszczysto-py³owate. wiry przykryte s¹ miejscami cienk¹ (do 0,5 m) warstw¹ glin py³owatych i mu³ków piaszczystych. Osady tarasów zalewowych osadzi³y siê w najm³odszym holocenie i kszta³towane s¹ wspó³czeœnie w czasie wezbrañ. Ich mi¹ szoœæ nie przekracza 2,0 m. Torfy zosta³y stwierdzone w G³adyszowie na powierzchni holoceñskich tarasów nadzalewowych oraz w Dobryni na powierzchni tarasów ze zlodowaceñ po³udniowopolskich. Mi¹ szoœæ wystêpuj¹cych tam torfów dochodzi do 0,4 m. B. TEKTONIKA Na obszarze arkusza Osiek Jasielski wystêpuj¹ trzy g³ówne p³aszczowiny (jednostki) tektoniczne oddzielone od siebie p³aszczyznami nasuniêæ tj. p³aszczowina (jednostka) magurska, dukielska (okienna) oraz œl¹ska. Istotn¹ rolê w budowie omawianego obszaru odgrywaj¹ poprzeczne uskoki o charakterze zrzutowo-przesuwczym i g³ównym kierunku SW NE. Jak wynika z analizy kartograficznej tego obszaru, p³aszczowina magurska i œl¹ska przesz³y zapewne wspólnie podolnomioceñski okres rozwoju tektonicznego tj. fa³dowania i uskokowania. Strefy uskokowe wykartowane na obszarze p³aszczowiny magurskiej ci¹gn¹ siê w wielu przypadkach na obszar p³aszczowiny œl¹skiej. P³aszczowina magurska (jednostka magurska). Na obszarze arkusza Osiek Jasielski wystêpuj¹ dwie podjednostki tektoniczne oddzielone od siebie prawdopodobnie stromym uskokiem odwróconym nie maj¹cym raczej charakteru nasuniêcia (Konarski,1980). P³aszczyzna kontaktu serii magurskiej i œl¹skiej zosta³a stosunkowo dobrze poznana z licznymi wierceniami naftowymi, wykonanymi w rejone Folusza i Mrukowej. Upad p³aszczyzny nasuniêcia jednostki magurskiej na jednostkê œl¹sk¹ waha siê w granicach 50 do 70 pomiêdzy Foluszem a Desznic¹, natomiast pomiêdzy Rozdzielem a Bednark¹ wynosi oko³o 30. Gruboœæ pokrywy magurskiej w rejonie Bednarki i Cieklina wynosi zaledwie kilkadziesi¹t metrów. P³aszczowina magurska raczañska (podjednostka raczañska) obejmuje ma³y fragment w po³udniowo-zachodniej czêœci (tabl. III) i stanowi antyklinaln¹ strukturê zbudowan¹ z warstw inoceramowych i ³upków pstrych (tabl. IV). Ze wzglêdu na brak ods³oniêæ jej charakter nie zosta³ do koñca rozpoznany. P³aszczowina magurska Siar (podjednostka Siar). Jednostka ta zajmuje wiêksz¹ czêœæ obszaru arkusza Osiek Jasielski. Wystêpuj¹ce tu struktury fa³dowe maj¹ przebiegu NW SE. Oko³o 60% obszaru stanowi¹ regularnie sfa³dowane piaskowce magurskie i warstwy nadmagurskie tworz¹c 29

30 struktury synklinalne rozdzielone silnie sfa³dowanymi utworami ³upków pstrych i warstw inoceramowych tworz¹cych j¹dra struktur antyklinalnych. Zarówno w obrêbie struktur synklinalnych jak i antyklinalnych mo na zaobserwowaæ liczne z³uskowania i zluÿnienia tektoniczne. Najbardziej wewnêtrzn¹ struktur¹ jest synklina Ma³astowa (tabl. III) z warstwami nadmagurskimi i warstwami z G³adyszowa (tabl. IV) w j¹drach przechodz¹ca ku pó³nocnemu wschodowi w antyklinê (³uskê) Pêtnej. Przed³u eniem tej struktury ku po³udniowemu wschodowi jest ³uska Ochabiska. Dalej ku pó³nocnemu wschodowi obserwujemy p³ytk¹ synklinê przechodz¹c¹ w antyklinê Wo³oœca Wo³owca ze z³uskowanym pó³nocno-wschodnim skrzyd³em i synklinê Dragaszowa ku po³udniowemu wschodowi zast¹pion¹ brachysynklin¹ Mareszki kontynuuj¹c¹ siê jako ³uska Uherca. Na zewn¹trz od tych struktur wystepuje antyklina Bodaków, najwiêksza struktura antyklinalna w obrêbie p³aszczowiny magurskiej na opisywanym terenie. Ma ona charakter antyklinorium zbudowanego z warstw inoceramowych z pojawiaj¹cymi siê oknami tektonicznymi w centralnych partiach antyklinalnych tj. okien w okolicy Bartnego i Œwi¹tkowej Wielkiej (tabl. III). Na po³udniowy wschód kontynuuje siê jako antyklina Krempnej. Na struktury bardziej zewnêtrzne wp³yw ma niew¹tpliwie blokowa budowa zwi¹zana z uskokami zrzutowo-przesuwczymi gdzie czynnik zrzutowy by³ dominuj¹cy. Tak wiêc w pó³nocno-zachodniej czêœci obszaru arkusza w rejonie Mêciny Wielkiej i Wapiennego obserwujemy element wyniesiony sk³adaj¹cy siê ze zrotowanych elementów synklinalnych w okolicy Mêciñskiej i Kamiennej Góry, a dalej ku pó³nocnemu wschodowi w antyklinê Wapiennego z oknem tektonicznym w rejonie Mêciny Wielkiej (tabl. III). Najbardziej zewnêtrzn¹ struktur¹ w tym rejonie jest ³uska Dominikowic zbudowana z ³upków pstrych i warstw inoceramowych (tabl. IV). Ku po³udniowemu wschodowi obserwujemy obni ony element na który sk³adaj¹ siê synklina Kornut, antyklina Œwierzowskiej Góry, ³uska Kosmy i ³uska Jawcze. Dalej na po³udniowy wschód obserwujemy element wyniesiony reprezentowany przez szereg z³uskowanych fa³dów z oknem tektonicznym Kotania na przed³u eniu jednego z elementów antyklinalnych. P³aszczowina dukielska (jednostka dukielska). Na badanym obszarze w dwu miejscach tj. w okolicy Wielkiej Œwi¹tkowej i w Bartnem w oknach tektonicznych wystêpuj¹ utwory serii dukielskiej. W oknie tektonicznym w rejonie Wielkiej Œwi¹tkowej utwory jednostki dukielskiej s¹ silnie stektonizowane i porozrywane tworz¹ce szereg ³usek o przebiegu NW SE. Natomiast w okolicy Bartnego obserwujemy ods³oniêty jedynie kilkunastometrowy porwak ³upków typu menilitowego. P³aszczowina œl¹ska (jednostka œl¹ska) jest reprezentowana przez swoj¹ najbardziej wewnêtrzn¹ czeœæ; fragment centralnego synklinorium karpackiego i strefê przeddukielsk¹. Z³uskowane fa³dy (³uski) Folusza Mrukowej i Desznicy to tylko oligoceñska czêœæ profilu, która zosta³y w³¹czona do strefy przeddukielskiej na podstawie analizy kartograficznej i obszarów przyleg³ych (Œl¹czka, 1971). Istotne znaczenie dla obrazu kartograficznego maj¹ wielkie strefy uskokowe o stosunkowo 30

31 ma³ym przesuwie, ale du ych zrzutach. Potê na strefa uskokowa na linii Mêcina Wielka Lipinki, obcina od wschodu fa³d (³uskê) Gorlic, druga bardziej wschodnia o przebiegu SSW NNE, przebiega przez Cieklin (tabl. III). Pomiêdzy nimi znajduje siê strefa obni ona, wype³niona przesuniêt¹ ku pó³nocy p³aszczowina magursk¹. Najbardziej zewnêtrznym elementem jednostki œl¹skiej jest antyklina Œwierchowej. Jest to doœæ regularny fa³d z ukazuj¹cymi siê w j¹drze (na tym terenie) warstwami ciê - kowickimi (tabl. IV). Fa³d Œwierchowej pociêty jest szeregiem uskoków dziel¹cych go na bloki. Szerok¹ synklinê pomiêdzy fa³dem Wierchowej a nasuniêt¹ ³usk¹ Mrukowej wype³niaj¹ warstwy kroœnieñskie. Wœród nich uda³o siê wykartowaæ, zaznaczaj¹c¹ siê w profilach pomiêdzy Pielgrzymk¹ a Zawadk¹ z³uskowan¹ antyklinê, któr¹ uwa aæ mo na za zachodnie przed³u enie antykliny Iwonicza. Antyklina ta jest te z³uskowana, co zaznacza siê w obserwowanych profilach pomiêdzy Pielgrzymk¹ a Osiekiem Jasielskim, z³uskowanie tej strefy zauwa a te Konarski (1980). Od zachodu jest obciêta wspomnian¹ wczeœniej stref¹ uskokow¹ przebiegaj¹c¹ przez Cieklin. Jej hipotetycznym odpowiednikiem mo e byæ ³uska Cieklina. Wi¹zanie jej z jakimkolwiek antyklinalnym elementem od strony zachodniej jak np. fa³dem Gorlic jest w¹tpliwe, m.in. z powodu istotnych ró nic w profilu. Wielka strefa obni enia, w której lokuj¹ siê utwory tzw. pó³wyspu Harklowej, ró nicuje obszar arkusza i przyleg³e na dwa odmiennie wykszta³cone pod wzglêdem tektonicznym i facjalnym. Strefa ta ma prawdopodobnie za³o enie w pod³o u. Przed p³aszczowin¹ magursk¹ wystêpuje ca³kowicie z³uskowana, pozbawiona elementów skrzyde³ pó³nocnych ³uska Mrukowej, ku zachodowi maj¹ca przed³u enie w ³usce Folusza. O ile ³uska Mrukowej wykazuje doœæ regularny rozwój, profile stratygraficzne wykazuj¹ regularne nastêpstwa o tyle w ³usce Folusza obserwowane w wierceniach profile s¹ zredukowane. Tak wiêc pocz¹wszy od ³uski Mrukowej p³aszczowina œl¹ska (fa³dy przeddukielskie) przyjmuje charakter ³uskowy. Sk³ada siê z szeregu z³uskowanych elementów chowaj¹cych siê pod skoœnie nasuniêt¹ p³aszczowinê magursk¹. Nastêpnym elementem jest ³uska Desznicy o podobnym do ³uski Mrukowej profilu. C. ROZWÓJ BUDOWY GEOLOGICZNEJ Najstarszymi udokumentowanymi utworami na obszarze arkusza Osiek s¹ warstwy inoceramowe serii magurskiej, których sedymentacja przypad³a na kampan paleocen (tab. 1). W tym czasie w basenie trwa³a przede wszystkim sedymentacja turbidytowa, jednak w jej obrêbie wystêpuj¹ te ³upki mu³owcowe brunatne i czarne, bêd¹ce wynikiem sedymentacji pelagicznej i hemipelagicznej. Kierunki transportu obserwowane w piaskowcach inoceramowych wskazuj¹ na obszar Ÿród³owy usytuowany na pó³nocnym wschodzie. Od póÿnego paleocenu do eocenu górnego na obszarze tym obserwujemy zmianê w charakterze sedymentacji. Roœnie udzia³ facji mu³owcowych, przewa nie niebieskopopielatych, które miejscami lateralnie przechodz¹ w facjê ³upków pstrych. W niektórych czêœciach 31

32 TABELA LITOLOGICZNO-STRATYGRAFICZNA Tabela 1 Stratygrafia System Oddzia³ Piêtro Utwory (opis litologiczny) Procesy geologiczne C z w a r t o r z ê d H o l o c e n P l e j s t o c e n Zlodowacenia pó³nocnopolskie Interglacja³ eemski Zlodowacenia œrodkowopolskie Interglacja³ wielki Zlodowacenia po³udniowopolskie Interglacja³ augustowski Zlodowacenia najstarsze Plejstocen dolny Q Torfy t h wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów zalewowych f t 0,5 2,0 m n.p. rzeki Q 1 h wiry i g³azy oraz piaski i gliny rzeczne tarasów zalewowych f t1+ IV i nadzalewowych 0,5 4,0 m n.p. rzeki Q h wiry, g³azy, piaski i gliny oraz mu³ki z domieszk¹ piasków (mady) rzeczne tarasów nadzalewowych 3,0 5,0 m n.p. rzeki f tv Q h I³y, gliny (namu³y) rzeczne den dolinnych i f Q Martwica wapienna mt h Gliny, gliny z rumoszami skalnymi, g³azy oraz bloki (pakiety k fliszu) koluwialne g Q h Kreda jeziorna kj Q G³azy oraz bloki (pakiety fliszu), gliny z rumoszami skalnymi, i gliny koluwialne gk Q dk Gliny, piaski i rumosze skalne deluwialne i koluwialne gp Q Gliny, piaski i wiry rzeczne gpf Q Gliny i mu³ki lessopodobne oraz mu³ki (py³y) zwietrzelinowe, soliflukcyjne i eoliczne gz Q Bloki, g³azy i rumosze skalne zwietrzelinowe ruz Q wiry, g³azy, piaski, gliny i i³y rzeczne tarasów nadzalewowych f BtIV 7,0 12,0 m n.p. rzeki Q p 4 wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów nadzalewowych f tiii 15,0 30,0 m n.p. rzeki Q p 3 wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów nadzalewowych f tii 30,0 50,0 m n.p. rzeki Q p 2 wiry, g³azy, piaski i gliny rzeczne tarasów nadzalewowych f ti 90,0 100,0 m n.p. rzeki Q p 1 Q h Akumulacja osadów organicznych Akumulacja rzeczna w dnach dolin Erozja wg³êbna rzek i potoków rozcinanie pokryw akumulacyjnych Powstanie tarasów zalewowych i nadzalewowych Wytr¹canie siê wêglanu wapnia Grawitacyjne ruchy masowe (osuwiskowe), akumulacja osadów koluwialnych Wype³nianie zag³êbieñ bezodp³ywowych Grawitacyjne ruchy masowe (osuwiskowe), akumulacja osadów koluwialnych Spe³zywanie i sp³ukiwanie materia³u ze stoków, akumulacja osadów soliflukcyjnych i deluwiów w dolnych partiach stoków Akumulacja wirów, piasków i glin w dolinach rzecznych Wietrzenie w klimacie zimnym, akumulacja materia³u eolicznego i deluwialnego Wietrzenie w klimacie zimnym Akumulacja rzeczna i powstanie tarasów rzecznych Denudacja i erozja w warunkach klimatu peryglacjalnego Denudacja i erozja Pog³êbienie den dolin Akumulacja rzeczna i powstanie tarasów rzecznych Denudacja i erozja w warunkach klimatu peryglacjalnego Denudacja i erozja Pog³êbienie den dolin Akumulacja rzeczna i powstanie poziomów tarasowych Denudacja i erozja w warunkach klimatu peryglacjalnego Denudacja i erozja Pog³êbienie den dolin Akumulacja rzeczna i powstanie poziomu tarasowego Denudacja i erozja w warunkach klimatu peryglacjalnego Powstanie przydolinnego poziomu zrównania Neogen Pliocen Rozciêcie pogórskiego poziomu zrównania Powstanie pogórskiego poziomu zrównania Rozciêcie œródgórskiego poziomu zrównania Powstanie œródgórskiego poziomu zrównania 32

33 cd. tabeli 1 Neogen P a l e o g e n Miocen O l i g o c e n Eocen oligocen E o c e n Paleocen eocen Paleocen Miocen dolny upki ilaste z egzotykami warstwy z Gorlic ³ M [œ]* i upki ilaste z olistolitami (warstwy z G³adyszowa) ³ Ol [ms] i upki mu³owcowe i piaskowce œrednio³awicowe (warstwy z Ma³astowa) (³upki z Budzowa) warstwy nadmagurskie ³ Ol [ms] mc Piaskowce grubo³awicowe i mu³owce (facja glaukonitowa) (piaskowce glaukonitowe z W¹tkowej) warstwy magurskie pcmc Ol [ms] Eocen górny Eocen dolny upki ilaste z egzotykami ³ Ol i [d] upki z wk³adkami piaskowców warstwy kroœnieñskie dolne ³pc Ol [d] Piaskowce œrednio³awicowe i cienko³awicowe oraz ³upki mu³owcowe warstwy kroœnieñskie dolne pc Ol [d] upki i piaskowce cienko³awicowe warstwy kroœnieñskie dolne ³pc Ol [œ] Piaskowce cienko³awicowe i œrednio³awicowe oraz ³upki warstwy kroœnieñskie dolne pc Ol [œ] Piaskowce grubo³awicowe i ³upki warstwy kroœnieñskie dolne pc³ Ol [œ] upki i piaskowce warstwy przejœciowe ³pc Ol Piaskowce glaukonitowe i ³upki menilitowe warstwy menilitowe pc Ol [d] [œ] upki, piaskowce cienko³awicowe i rogowce (³upki menilitowe) warstwy menilitowe ³pc Ol [œ] upki oraz piaskowce œrednio³awicowe i cienko³awicowe (³upki cergowskie) warstwy menilitowe ³ Ol [œ] Piaskowce grubo³awicowe i ³upki (piaskowce cergowskie) warstwy menilitowe pc Ol [d] Piaskowce grubo³awicowe i cienko³awicowe oraz ³upki (piaskowce cergowskie) warstwy menilitowe pc Ol [œ] Margle margle globigerinowe me E Ol [œ] upki zielone i brunatne (³upki z Szymbarku) (³upki z Zembrzyc) warstwy podmagurskie ³ E 3 [ms] Piaskowce œrednio³awicowe i grubo³awicowe piaskowce ciê kowickie i ³upki pstre pc E 1 [ms] upki brunatne i zielone oraz piaskowce cienko³awicowe warstwy hieroglifowe ³ E [œ] upki czerwone i zielone ³upki pstre ³ E Piaskowce piaskowce ciê kowickie pc E [œ] [œ] upki czerwone, zielone i piaskowce cienko³awicowe ³upki pstre ³ Pc E [mr], [ms] Piaskowce œrednio³awicowe i grubo³awicowe (piaskowce z Mutnego) pc P c [ms] Powstanie dolin wiêkszych rzek Pionowe ruchy wznosz¹ce Sfa³dowanie i nasuniêcie utworów fliszowych Sedymentacja w basenach fliszowych 33

34 cd. tabeli 1 Kreda paleogen Kreda górna paleocen Kampan paleocen Piaskowce cienko³awicowe i œrednio³awicowe z wk³adkami piaskowców grubo³awicowe, ³upki i margle fukoidowe warstwy inoceramowe pc Cr cp P c [mr] Piaskowce cienko³awicowe, œrednio³awicowe i grubo³awicowe, ³upki oraz margle fukoidowe warstwy inoceramowe pc Cr cp P c [ms] Sedymentacja w basenach fliszowych Jura kreda Wapienie dolomityczne (wapienie ze Œwi¹tkowej) w do JCr *[œ] seria œl¹ska, [d] seria dukielska, [ms] seria magurska Siar, [mr] seria magurska raczañska, basenu osadzaj¹ siê w tym czasie piaskowce z Mutnego, które obrazuj¹ prawdopodobnie pierwsze zmiany jakie zasz³y na obszarze Ÿród³owym w strefie Siar. Wynikiem dalszych zmian na obszarze alimentacji jest pojawienie siê w dolnym eocenie facji piaskowców glaukonitowych (piaskowce ciê - kowickie) wystêpuj¹cych w obrêbie ³upków pstrych. W eocenie œrodkowym dominuje sedymentacja ³upków pstrych, by z pocz¹tkiem eocenu górnego zanikn¹æ ca³kowicie, przechodz¹c w ciemne szarozielone ³upki (³upki podmagurskie) których czêœæ stropowa zawiera zespo³y otwornic, które pozwalaj¹ korelowaæ ten poziom z poziomem margli globigerinowych. Od wy szego paleocenu obserwujemy tak e rozwój osadów serii œl¹skiej. Reprezentowany on jest w paleocenie i eocenie dolnym przez osady grubo³awicowych piaskowców ciê kowickich deponowanych w wyniku turbidytów piaszczystych o podwy szonej gêstoœci sp³ywu. Osady te tworz¹ soczwy w obrêbie ³upków pstrych. W eocenie œrodkowym tak jak i w basenie magurskim nastêpuje spokojna sedymentacja ³upków pstrych. W wy szym eocenie œrodkowym i ni szym eocenie górnym trwa sedymentacja warstw hieroglifowych deponowanych jako turbidyty piaszczyste o niskiej gêstoœci sp³ywu i turbidyty mu³owe. Facje ³upków pstrych i warstw hieroglifowych lateralnie siê zazêbia³y. W wy szym eocenie górnym mia³o miejsce globalne wydarzenie tj. powstanie margli globigerinowych. Na pocz¹tku oligocenu po okresie spokoju nastêpuje silne zró nicowanie w obrêbie basenów. W basenie magurskim na pocz¹tku oligocenu ponownie rozwija³a siê sedymentacja piaskowców facji glaukonitowej tj. piaskowców z W¹tkowej. Utwory te powsta³y g³ównie w wyniku depozycji turbidytów piaszczystych o podwy szonej gêstoœci sp³ywu oraz sporadycznie osadów osuwisk podmorskich. Obszar Ÿród³owy tych osadów znajdowa³ siê prawdopodobnie na pó³nocy, a obserwowane w nich kierunki transportu wskazywa³y na transport z pó³nocnego wschodu. Osady te by³y deponowane w sposób szybki a nawet gwa³towny. Dalej ku górze profilu facja piaskowcowa ustêpuje na rzecz utworów ³upkowych. Nastêpuje znaczne uspokojenie tempa sedymentacji. Wystêpuj¹ce tu ³upki s¹ czêsto skrzemionkowane, co byæ mo e odpowiada facji menilitowej basenu dukielsko-œl¹skiego. W wy szym dolnym oligocenie obserwujemy osady warstw z G³adyszowa bêd¹ce wynikiem 34

35 sedymentacji typu osuwisk podmorskich i olistostrom oraz sp³ywów rumoszowych. Osady tego typu powsta³y prawdopodobnie w wyniku silnej transformacji basenu lub wrêcz jego zamykania. W ca³ym profilu serii raczañskiej pó³nocnej pocz¹wszy od facji inoceramowej obserwuje siê na podstawie zespo³ów otwornicowych sta³¹ tendencje do sp³ycania zbiornika (Szyd³o inf. ustna). W oligocenie dolnym, w basenie dukielskim, obserwujemy przede wszystkim sedymentacje czarnobrunatnych mu³owców zaliczanych do warstw menilitowych w obrêbie których obserwujemy grubo i œrednio³awicowe piaskowce cergowskie, a w górnej partii ogniwo piaskowców glaukonitowych. PóŸniej nastêpuje depozycja warstw kroœnieñskich piaskowcowo-³upkowych, by ku górze nabraæ charakteru ³upkowego. Wydaje siê, e sedymentacjê w basenie koñczy sekwencja olistostromowa wystêpuj¹ca w oknie tektonicznym w Wielkiej Œwi¹tkowej. Od eocenu górnego zaczyna³a siê generalnie zmiana facji w basenie dukielsko-œl¹skim na bardziej p³ytkie, ostatni¹ pelagiczn¹ facj¹ jest facja margli globigerynowych (Leszczyñski, 1996). Basen w którym osadza siê seria warstw menilitowych jest ju p³ytszy ni by³ w eocenie, s³abo dotleniony, otwornice wskazuj¹ na och³odzenie klimatu. Okresowo pojawiaj¹ siê facje turbidytowe piaskowców cergowskich. Typowe facje deponowane przewa nie z pr¹dów zawiesinowych pojawiaj¹ siê wraz z rozwojem basenu kroœnieñskiego, utwory w nim deponowane tworz¹ pokrywê w ujednoliconym basenie dukielsko-œl¹skim. Generalnie basen kroœnieñski zaczyna ulegaæ sp³yceniu. Grubo³upi¹ce siê ³upki kroœnieñskie mog¹ byæ osadem ju p³ytszej czêœci zbiornika. Sedymentacjê w basenie kroœnieñskim koñcz¹ chaotyczne utwory warstw z Gorlic, wype³niaj¹ce utworzone z basenu kroœnieñskiego baseny resztkowe. W czasie miocenu dosz³o prawdopodobnie do ostatecznego sfa³dowania i powstania p³aszczowin, a nastêpnie rozwin¹³ siê system uskoków poprzecznych tn¹cych zarówno struktury fa³dowe jak i p³aszczyzny nasuniêæ. Po sfa³dowaniu i dÿwigniêciu Karpat rozpoczê³o siê formowanie rzeÿby opisywanego obszaru. W pliocenie w wyniku nastêpuj¹cych po sobie ruchów wypiêtrzaj¹cych i okresów wzglêdnego spokoju tektonicznego powsta³y poziomy zrównañ. Rozpocz¹³ siê równie proces wykszta³cania wspó³czesnego systemu sieci rzecznej. W czwartorzêdzie po utworzeniu siê poziomu przydolinnego nast¹pi³o znaczne pog³êbienie dolin rzecznych oraz powsta³ system tarasów rzecznych. W czasie zlodowaceñ nastêpowa³o sk³adanie osadów soliflukcyjnych u podnó y stoków oraz akumulacja aluwiów, a w okresach interglacjalnych ich rozcinanie oraz pog³êbianie den dolin. Ze schy³kiem plejstocenu i z holocenem zwi¹zany jest proces tworzenia siê osuwisk. Wspó³czeœnie w dnach dolin nastêpuje akumulacja osadów rzecznych. U wylotu dolin bocznych rozbudowuj¹ siê sto ki nap³ywowe. Na stokach odm³adzaj¹ siê stare lub powstaj¹ nowe osuwiska, zachodzi proces sp³ukiwania i tworzenia siê pokryw deluwialnych. 35

36 IV. PODSUMOWANIE W czasie prac kartograficznych zosta³o uszczegó³owione rozpoznanie budowy geologicznej tego obszaru. Uœciœlono przebieg g³ównych stref uskokowych maj¹cych generalnie przebieg SW NE. Wykartowano dwa nowe okna tektoniczne w obrêbie serii magurskiej oraz wykonano zdjêcie geologiczne w oknach tektonicznych w Wielkiej Œwi¹tkowej i Mêcinie Wielkiej, zmieniaj¹c jego zasiêg. Po dok³adnych pracach kartograficznych niektóre struktury opisywane dot¹d jako antykliny zakwalifikowano jako ³uski lub zaznaczono z³uskowania i zluÿnienia tektoniczne w ich obrêbie. Opracowano wzajemne relacje lateralne i wiekowe pomiêdzy poszczególnymi wydzieleniami litostratygraficznymi. Na arkuszu Osiek Jasielski wprowadzono dwa nowe wydzielenia: warstwy z Gorlic (Jankowski, 1997) oraz warstwy z G³adyszowa (Kopciowski, Garecka, 1996) mog¹cych mieæ du e znaczenie przy rekonstrukcji modelu geotektonicznego Karpat fliszowych. Wœród utworów czwartorzêdowych wyró niono w trakcie badañ terenowych 9 typów ró nowiekowych pokryw aluwialnych, 5 typów osadów stokowych oraz stwierdzono wystêpowanie torfów, martwicy wapiennej i kredy jeziornej. Kraków, 1997 LITERATURA Adamczyk B., Gerlach T., 1983 Charakterystyka warunków przyrodniczych Beskidu Niskiego. Probl. Zagosp. Ziem Górskich PAN, 23. Blaicher J., 1961 Poziom wapiennej mikrofauny w górnym eocenie serii magurskiej. Biul. Inst. Geol., 166: Bober L., 1977 Osuwiska województwa kroœnieñskiego. Przew. XLIX Zjazdu Pol. Tow. Geol., Krosno wrzeœnia 1977, Wyd. Geol., Warszawa: Böhm B., 1931 Sprawozdanie z badañ geologicznych wykonanych w r w okolicy migrodu, arkusz Jas³o Dukla. Posiedz. Nauk. PIG, 30: Böhm B., 1932 Sprawozdanie z badañ geologicznych, wykonanych w r na SW æwiartce arkusza Jas³o Dukla. Posiedz. Nauk. PIG, 33: Böhm B., 1933 Sprawozdanie z badañ geologicznych, wykonanych w r w po³udniowej czêœci arkusza Jas³o. Posiedz. Nauk. PIG, 36: Bromowicz J., 1992 Basen sedymentacyjny i obszary Ÿród³owe piaskowców magurskich. Zesz. Nauk. AGH, Geol., 54: Cizancourt H., 1927 Z³o a ropy w Polsce. Harklowa. Biul. Stacji Geol., 15: Horwitz L.,1932 Nowe przyczynki w sprawie podzia³u warstw kroœnieñskich. Spraw. PIG, 7, 2: Jankowski L., 1997 Warstwy z Gorlic najm³odsze utwory po³udniowej czêœci jednostki œl¹skiej. Prz. Geol., 45, 3. Jasionowicz J., 1961 Margle globigerynowe z rejonu fa³du Podzamcza (Karpaty œrodkowe). Kwart. Geol., 5, 3:

37 Jurkiewicz H., 1960 Neogeñska mikrofauna w Karpatach w Dzielcu ko³o Jas³a. Rocz. Pol. Tow. Geol., 30, 2: Jurkiewicz H., Karnkowski P., 1959 O wieku warstw inoceramowych p³aszczowiny magurskiej w okolicy Gorlic. Acta Geol. Pol., 9. 1: Karnkowski P., Dokumentacja geologiczna z³o a ropy naftowej w Fellnerówka Hanka. Narod. Arch. Geol PIG-PIB, Oddz. Karpacki, Kraków. Karnkowski P., 1957 Kwarcyty jako nowy poziom korelacyjny w serii menilitowej. Prz. Geol., 5, 11: Klimaszewski M., 1935 Z fizjografji Beskidu Niskiego. Wierchy, 13: Klimaszewski M., 1949 Polskie Karpaty Zachodnie w okresie dyluwialnym. Pr. Wroc³. Tow. Nauk., Ser. B,7: Konarski E., 1980 Wg³êbna budowa karpackiej pokrywy fliszowej w rejonie Gorlicko-Kroœnieñskim. Zak³. Oprac. Geol. Górnictwa Naftowego Geonafta. Wyd. Geol., Warszawa. Konior K., 1933 Z badañ geologicznych w Karpatach œrodkowych miêdzy Gorlicami a Sanokiem. Rocz. Pol. Tow. Geol., 9: Kopciowski R., 1996 Budowa geologiczna p³aszczowiny magurskiej miêdzy Rop¹ a Banic¹. Biul. Pañst. Inst. Geol., 374: Kopciowski R., Garecka M., 1996 Najm³odsze utwory strefy Siar jednostki magurskiej. Prz. Geol., 44, 5: Koszarski L., 1977 Rozwój najm³odszych osadów wschodniej czêœci p³aszczowiny magurskiej. Spraw. z Pos. Kom. Nauk. PAN, 20, 1: Koszarski L., Tokarski A., 1967 Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50000(bez utworów czwartorzêdowych), Region Karpat i Przedgórza, arkusz: Osiek, Wyd. Geol., Warszawa. Koszarski L., Sikora W., Wdowiarz S., 1974 Tectonics of the Carpathian Balkan Regions: Bratys³awa. Koszarski A., Koszarski L., 1985 Geology of the Middle Carpathians and the Carpathian Foredeep. Carpatho-Balkan Geological Association XIII. Cracow, stop 52. Geological Institut Poland. Koszarski L., ytko K., 1961 upki jasielskie w serii menilitowo-kroœnieñskiej w Karpatach Œrodkowych. W: Z badañ geologicznych w Karpatach, 7, Biul. Inst. Geol., 166: Kozikowski H., 1947 Zarys budowy geologicznej p³aszczowiny magurskiej w okolicy Mêciny Wielkiej ko³o Gorlic i jej stosunek do przedpola. Nafta, 3: , , Kruczek J., 1956 Geologia antykliny ê yna-œwierchowa. Biul. Inst. Geol., 110: Lach J., 1970 Fazy rozwoju form skalnych w Magurze W¹tkowskiej. Rocz. Nauk.-Dydakt. WSP w Krakowie, 40, Pr. Geograf. 5: Lach J., 1971 Geneza form skalnych pasma Magury W¹tkowskiej. Spraw. z Pos. Komis. Nauk. PAN, Oddz. w Krakowie, 14,1: Leszczyñski S., 1996 Origin of lithological variation in the sequence of the sub-menilite Globigerina Marl at Znamirowice (Eocene Oligocene transition, Polish Outer Carpathians). Rocz. PTG, 66, 3 4. Magiera J., 1989 Aluwialne sto ki na przedpolu Beskidu Niskiego, miêdzy Nowym migrodem a Libusz¹. Spraw. z Pos. Komis. Nauk. PAN, Oddz. w Krakowie, 33,1: Mrozek K., 1951 Szkic geologiczny okolic Œwi¹tkowej Wielkiej i Œwierzowej Ruskiej. Praca magisterska. Arch. AGM, Kraków. 37

38 Noth J., 1915 Foraminiferen aus Unter und Oberkreide des Osterreichischen Anteils an Flysh, Helvetikum und vorlandvorkomen. Jahrb. der Geol. Bundesand, 3. Nowak J., 1921 Nafta Karpat polskich w œwiecie geologii regionalnej. Pr. Geogr., 6: Nowak J., 1927 Zarys tektoniki Polski. II Zjazd Stow. Geogr. Kraków. Oberc J., 1950 Fa³d gorlicki i brzeg p³aszczowiny magurskiej na wschód od Gorlic. Biul. Pañst. Inst. Geol., 7: Obtu³owicz J., 1933 Mapa geologiczna antykliny Bobrka Rogi. Geol. Statyst. Naft., 8. Paw³owski S., 1925 O terasach w dolinie Wis³oki. W: Pok³osie Geograficzne, Lwów: Po³towicz S., 1991a Miocen strefy karpackiej miêdzy Dêbic¹ a Przemyœlem. Zesz. Nauk. AGH, 4. Po³towicz S., 1991b Miocen strefy karpackiej miêdzy Wieliczk¹ i Dêbic¹. Geol. AGH 17, 3: Rudzik L., Mrozek K., 1949 Zdjêcie geologiczne terenu na NW od Œwierzowej Ruskiej. Spraw. z praktyki wakacyjnej PIG. Sikora W., 1970 Budowa geologiczna p³aszczowiny magurskiej miêdzy Szymbarkiem Ruskim a Nawojow¹. Biul. Inst. Geol., 235: Starkel L., 1972 Karpaty Zewnêtrzne. W: M. Klimaszewski (red.), Geomorfologia Polski, 1 Polska po³udniowa góry i wy yny. PWN, Warszawa: Strzetelski J., 1968 Mo liwoœci odkrycia z³ó ropy w Karpatach dukielskich w rejonie Skalnika Mrukowej. Nafta, 24, 10: Strzetelski J., Trzeœniowski B., Ortyñski H., 1933 Mapa geologiczna obszaru naftowego Lipinki Gorlice. Karpaty 1. Lwów Borys³aw. Szajnocha W., 1896 Atlas Geologiczny Galicji, VI. Kraków. Œl¹czka A., 1971 Geologia jednostki dukielskiej. Pr. Inst. Geol., 63: Œwidziñski H., 1933 Sprawozdanie z badañ geologicznych, wykonanych w r w okolicy Bednarki i Harklowej na ark. Jas³o. Pos. Nauk. PIG, 36. Œwidziñski H., 1958 Mapa Geologiczna Karpat Polskich, czêœæ wschodnia. Wyd. Geol., Warszawa. Œwidziñski H., 1973 Budowa geologiczna i roponoœnoœæ rejonu Szymbarku ko³o Gorlic. Pr. Geol. Komis. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krakowie, 80: Teisseyre H., 1930 Sprawozdanie z badañ geologicznych wykonanych w roku 1929 w okolicy Dukli (arkusz Jas³o-Dukla). Spraw. PIG, 5, 3/4: Teisseyre H., 1936 Materia³y do znajomoœci osuwisk w niektórych okolicach Karpat i Podkarpacia. Rocz. Pol. Tow. Geol., 12: Tokarski A., 1946 Zachodnia czêœæ fa³du Mrukowej oraz mo liwoœci ropne terenów Pielgrzymki i Folusza. Nafta 2: , Tokarski A., 1947 Ramowa tektonika fa³dów jasielskich. Mat. Fizjogr. Kraju, 7: Tokarski A., 1955 Dokumentacje z³o owe; Folusz, Mrukowa, Osobnica, Arch. ZGN, Jas³o. Tokarski A., 1961 ber die Verteilung der hydrochemischen Indexe der Erdolfuhrung in einer Synkline der Maguradecke. II. Konf. Nauk. Instytut Naft. Polski, Czechos³owacji i Wêgier, Kraków. Tokarski A., 1966 Trzeci p³at magurski synkliny Ko³aczyc. Rocz. Pol. Tow. Geol., 36, 4: Tokarski A., 1970 Tektoniczna szansa zdwojenia obszaru z³o a karpackiego. Nafta, 26, 12: Tokarski A., 1980 Szanse prospekcji naftowej w piaskowcach cergowskich pod synklinorium W¹tkowej w jasielskiej Magurze. Problem Wêz³owy. Zadania Nr 01, 02b. 01. ZGN, Warszawa. To ³ wiñski K., 1921 Dyslokacje poprzeczne oraz kierunki tektoniczne w Karpatach polskich. Pr. Geogr., 6:

39 Wêc³awik. S., 1969 Budowa geologiczna p³aszczowiny magurskiej miêdzy Ujœciem Gorlickim a Tyliczem. Pr. Geol. Kom. Nauk Geol. PAN Oddz. w Krawowie, 59: Wójcik A., Jasionowicz J., Szymakowska F., 1992 Szczegó³owa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000, ark. Jas³o. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. Wójcik A., Jasionowicz J., Szymakowska F., 1993 Objaœnienia do Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1:50000, ark. Jas³o. Pañstw. Inst. Geol., Warszawa. 39

40