Fig _31 Przyk ad dyskretnego modelu litologicznego

Transkrypt

1 Regionalne modele przestrzenne dla utworów dolnej jury i dolnego triasu (Bartosz Papiernik, Marek Hajto, Jacek Che mi ski, Ewa Szynkaruk, Maciej Tomaszczyk) Wspó cze nie, modelowanie w asno ci o rodka geologicznego najcz ciej odbywa si wed ug schematu dwuetapowego. Pierwszym krokiem jest stworzenie modelu litologiczno-facjalnego, który wraz z wcze niej przyj tym typem warstwowania (layering) b dzie w dalszej cz ci sterowa procesem interpolacji parametrów zbiornikowych. Niezale nie od przyj tego schematu modelowania, przestrzenna estymacja modelu 3D odbywa si wzd u wyznaczonych warstw (layers), wg zasad interpolacji numerycznej. Model litologiczno - facjalny (b d tylko litologiczny lub facjalny) jest konstruowany na podstawie bezpo rednich informacji geologicznych uzyskiwanych w trakcie wiercenia zwiercin i rdzenia podlegaj cych analizom chemicznym i petrograficznym. Wspomagaj c, a cz sto podstawow informacj ilo ciow stanowi wyniki interpretacji litologiczno-facjalnej krzywych geofizycznych (patrz Fig _31). Dane litologiczne (facjalne) niezale nie od tego czy s to punktowe obserwacje laboratoryjne czy ci g y zapis krzywych geofizycznych, s przetwarzane w format danych dyskretnych, w którym poszczególne typy litologii, facji czy wydzielenia stratygraficzne s kodowane w postaci liczbowej. (Dubrule 1998, 2003; Papiernik, Zaj c 2003; Mastalerz et al. 2006). Fig _31 Przyk ad dyskretnego modelu litologicznego 59

2 Dyskretny format danych.litologicznych nak ada znacz ce ograniczenia na proces interpolacji, nie mo na jej bowiem wykona stosuj c ci g e techniki obliczeniowe. Przyk adowo: u rednienie litologii zakodowanych jako 1 i 3 wprowadzi oby litologi o kodzie 2 tam, gdzie jej nie ma. By unikn tego rodzaju zafa szowa przestrzenne symulacje zmienno ci litologiczno facjalnej s wykonywane specjalnie dostosowanymi algorytmami wska nikowymi - deterministycznymi b d stochastycznymi. Pa stwowy Instytut Geologiczny do procesów modelowania przestrzennego wykorzystuje oprogramowanie GoCad nale cy do grupy oprogramowa typ CAD, w których osnowa stratygraficzna budowana jest w oparciu o parametryczne powierzchnie, które dla jednej lokalizacji x, y mog wykazywa wi cej ni jedn warto z, wykorzystuj c do budowy modelu przestrzennego algorytm Discrete Smooth Interpolation (Mallet 2002, Mallet 2008). W praktyce badawczej pe en zakres czynno ci niezb dnych do opracowania statycznego modelu w formie grida 3D jest niezwykle szeroki i w przypadku zastosowania pe nej procedury interpretacyjnej wymaga wykonania nast puj cych zasadniczych etapów prac: Opracowanie bazy danych otworowych oraz wykonanie geologicznej, geofizycznej i litologiczno-z o owej interpretacji profili wierce 1D; Interpretacja danych sejsmicznych (2D lub 3D) w domenie czasowej i ich konwersja czasowog boko ciowa (do domeny g boko ci) (opcjonalne); Opracowanie map strukturalnych w formacie regularnych siatek interpolacyjnych [RSI] (gridów 2D) na podstawie danych: sejsmicznych i otworowych; cyfrowanych map archiwalnych i danych otworowych; danych otworowych (na ogó tylko mapy pr dko ci rednich b d interwa owych w przypadku potrzeby dokonania konwersji czasowo g boko ciowej. Stworzenie przestrzennego (3D) modelu strukturalnego z wykorzystaniem opracowanych RSI (patrz Fig _32, 33 i 34) i interpretacji tektoniki nieci g ej: Utworzenie sekwencji stratygraficznych (Sequence, Zone) wraz z dyslokacjami; Wprowadzenie warstwowania wewn trz sekwencji stratygraficznych (layers). Utworzenie modelu facjalnego lub litologicznego na podstawie danych otworowych: U rednienie danych litologicznych w profilach utworów (wells upscaling, well model); Przestrzenne modelowanie zmienno ci facjalnej w wydzielonych sekwencjach i warstwach, z zastosowaniem algorytmów deterministycznych b d stochastycznych. Wykorzystanie interpretacji sejsmiki i atrybutów sejsmicznych (sejsmika 2D i 3D) do interpretacji strukturalno-tektonicznej i 3D modelowania wewn trznej zmienno ci parametrów fizycznych o rodka skalnego. Modelowanie zmienno ci parametrów petrofizycznych (porowato ci, zailenia przepuszczalno ci) z wykorzystaniem wyników modelowa strukturalnych i litologicznofacjalnych: Tworzenie podstawowych modeli jak np. modele porowato ci i zailenia dla poszczególnych sekwencji i litologii; Tworzenie modeli pochodnych, takich jak np. jako uszczelnie czy jako ska zbiornikowych w sekwencjach stratygraficznych. Wyniki modelowania 3D mo na przedstawia w postaci rysunków pseudo trójwymiarowych map i tzw. diagramów p otowych (fence diagrams) b d w formie dwuwymiarowych map odzwierciedlaj cych u rednione warto ci wybranych parametrów i sekwencji/warstw/facji. Osi gni cie zadowalaj cych jako ciowo rezultatów modelowania 3D jest mo liwe w zasadzie wy cznie przy u yciu specjalistycznego oprogramowania obejmuj cego szereg modu ów interpretacyjnych, funkcjonuj cych jako samodzielne programy lub skupionych w pakiety. 60

3 Fig _32 Mapa strukturalna stropu jury środkowej, dolnej i triasu 61

4 Fig _33 Mapa strukturalna stropu triasu górnego 62

5 Fig _34 Mapa strukturalna stropu środkowego pstrego piaskowca 63