Znakowanie wartością odżywczą produktów spożywczych. Informacje obowiązkowe i dobrowolne systemy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Znakowanie wartością odżywczą produktów spożywczych. Informacje obowiązkowe i dobrowolne systemy"

Transkrypt

1 Znakowanie wartością odżywczą produktów spożywczych. Informacje obowiązkowe i dobrowolne systemy dr inż. Katarzyna Stoś, prof. nadzw. IŻŻ dr inż. Beata Przygoda

2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności ( ) Od 13 grudnia 2016 r. Środki spożywcze obowiązkowo znakuje się wartością odżywczą 2

3 Elementy obowiązkowe w informacji o wartości odżywczej wartość energetyczna zawartość tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka soli*. * W odpowiednich przypadkach można zamieścić bezpośrednio w pobliżu informacji o wartości odżywczej komunikat wskazujący, że zawartość soli wynika wyłącznie z obecności naturalnie występującego sodu. Wartość odżywcza Wartość energetyczna Tłuszcz w tym kwasy tłuszczowe nasycone Węglowodany w tym cukry Białko Sól 100 g produktu 2150 kj/515 kcal 29 g 17 g 57 g 50 g 5,8 g 0,14 g

4 Elementy dobrowolne w informacji o wartości odżywczej Treść obowiązkowej informacji o wartości odżywczej, może zostać uzupełniona informacją o ilości jednego lub większej liczby z następujących składników: a) kwasy tłuszczowe jednonienasycone; b) kwasy tłuszczowe wielonienasycone; c) alkohole wielowodorotlenowe; d) skrobia; e) błonnik; f) każda z witamin lub każdy ze składników mineralnych wymienionych w załączniku XIII część A pkt 1 i obecnych w znaczącej ilości zgodnie z jej definicją w załączniku XIII część A pkt 2. (Art. 30 Treść)

5 Informacja o witaminach i składnikach mineralnych, musi być wyrażana także, jako wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia określonych w załączniku XIII część A pkt 1, w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml Wartość odżywcza 100 g produktu % RWS* w 100 g produktu Wartość energetyczna Tłuszcz w tym kwasy tłuszczowe nasycone 1611 kj/381 kcal 3,6 g 0,7 g Węglowodany 77 g w tym cukry 25 g Białko 7,7 g Sól 0,25 g Witamina E 6 mg 50% Witamina C 64 mg 80% Wapń 400 mg 50% Żelazo 7 mg 50% * Dzienne Referencyjne Wartości Spożycia witamin i składników mineralnych (dla osoby dorosłej)

6 Załącznik XIII Referencyjne wartości spożycia część A dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych (dla osób dorosłych) 2. Znacząca ilość witamin i składników mineralnych Co do zasady do celów określania, czy dana substancja stanowi ilość znaczącą, należy uwzględniać następujące wartości: 15 % referencyjnych wartości spożycia określonych w punkcie 1, zawarte w 100 g lub 100 ml, w przypadku produktów innych niż napoje, 7,5 % referencyjnych wartości spożycia określonych w punkcie 1, zawarte w 100 ml, w przypadku napojów, lub 15 % referencyjnych wartości spożycia określonych w punkcie 1, w przeliczeniu na porcję, jeżeli dane opakowanie zawiera wyłącznie jedną porcję.

7 Załącznik XIII Referencyjne wartości spożycia część A dzienne referencyjne wartości spożycia witamin i składników mineralnych (dla osób dorosłych) Witaminy RWS Witamina A 800 µg Witamina D 5 µg Witamina E 12 mg Witamina K 75 µg Witamina C 80 mg Tiamina 1,1 mg Ryboflawina 1,4 mg Niacyna 16 mg Witamina B 6 1,4 mg Kwas foliowy 200 µg Witamina B 12 2,5 µg Biotyna 50 µg Kwas pantotenowy 6 mg Składniki mineralne RWS Potas 2000 mg Chlorek 800 mg Wapń 800 mg Fosfor 700 mg Magnez 375 mg Żelazo 14 mg Cynk 10 mg Miedź 1 mg Mangan 2 mg Fluorek 3,5 mg Selen 55 µg Chrom 40 µg Molibden 50 µg Jod 150 µg

8 Wartość energetyczna i ilość składników odżywczych, może być wyrażana dodatkowo jako: wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia określonych w załączniku XIII część B, w przeliczeniu na 100 g lub na 100 ml i/lub na porcję. Wartość odżywcza 100 g produktu % RWS* w 100 g produktu Wartość energetyczna 1611 kj/381 kcal 19% Tłuszcz 3,6 g 5% w tym kwasy tłuszczowe nasycone 0,7 g 4% Węglowodany 77 g 30% w tym cukry 25 g 27% Białko 7,7 g 15% Sól 0,25 g 4% * Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8 400kJ/2 000 kcal)

9 Załącznik XIII Referencyjne wartości spożycia część B referencyjne wartości spożycia dla wartości energetycznej i wybranych składników odżywczych innych niż witaminy i składniki mineralne (dla osób dorosłych) Składnik odżywczy Wartość energetyczna Tłuszcz Kwasy tłuszczowe nasycone Węglowodany Cukry Białko Sól Referencyjne wartości spożycia 8400 kj (2000 kcal) 70 g 20 g 260 g 90 g 50 g 6 g Jeżeli podawana jest wartość procentowa referencyjnych wartości spożycia, bezpośrednio w ich pobliżu zamieszcza się następujący komunikat dodatkowy: Referencyjna wartość spożycia dla przeciętnej osoby dorosłej (8 400 kj/2 000 kcal).

10 Inne formy wyrażania informacji o wartości odżywczej

11 Oprócz form wyrażania informacji o wartości odżywczej w przeliczeniu: na 100 g lub 100 ml, porcję, wartość procentową referencyjnych wartości spożycia oraz prezentacji (nazwa składnika, wartość numeryczna). Informacja o wartości odżywczej może być podawana za pośrednictwem innych form wyrażania lub prezentowania z zastosowaniem oprócz słów i liczb form graficznych lub symboli, pod warunkiem, że zostaną spełnione następujące wymogi: (Art. 35 Dodatkowe formy wyrażania i prezentacji informacji)

12 a) opierają się one na rzetelnych, naukowo uzasadnionych badaniach konsumenckich i nie wprowadzają konsumenta w błąd, b) ich opracowanie jest wynikiem konsultacji z szerokim spektrum zainteresowanych grup; c) mają na celu ułatwienie konsumentowi zrozumienia znaczenia danej żywności dla zawartości energii i składników odżywczych w diecie; d) są one wsparte naukowo uzasadnionymi dowodami zrozumienia takich form wyrażania lub prezentacji informacji przez przeciętnego konsumenta; (Art. 35 Dodatkowe formy wyrażania i prezentacji informacji)

13 e) w przypadku innych form wyrażania informacji są one oparte albo na zharmonizowanych referencyjnych wartościach spożycia określonych w załączniku XIII, albo w przypadku ich braku na ogólnie przyjętych zaleceniach naukowych dotyczących spożycia energii lub składników odżywczych; f) są one obiektywne i niedyskryminacyjne; oraz g) ich stosowanie nie stwarza przeszkód dla swobodnego przepływu towarów. (Art. 35 Dodatkowe formy wyrażania i prezentacji informacji)

14 Inne formy wyrażania informacji o wartości odżywczej Profilowanie składników odżywczych Przykłady

15 Informacje powtórzone - przykłady

16 Schemat zastosowania profilu składników odżywczych Tłuszcze nasycone Sól Cukry proste Inne składniki Schemat profilu Spełnia Nie spełnia

17 Systemem sygnalizacji drogowej Traffic-light food labelling Wielka Brytania

18 W Wielkiej Brytanii do znakowania żywności wartością odżywczą stosowany jest tzw. system sygnalizacji świetlnej. Oparty jest on na wytycznych UK S Food Standards Agency FSA (Brytyjska Agencja Jakości Żywności) Opiera się on na trzech sygnałach-kolorach: czerwonym pomarańczowym (bursztynowym ang. amber) zielonym

19 Oznakowanie to ma za zadanie w prosty sposób pokazać konsumentowi, który produkt spożywczy ma: wysoką, średnią niską zawartość: tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów soli. Informacje te podaje się na froncie opakowania. Kolorowe oznakowanie ma pomóc konsumentowi łatwo, szybko i bezbłędnie zidentyfikować dany produkt, pod względem zawartości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów lub soli. Czy ma on ich wysoką, średnią lub niską zawartość. A co za tym idzie odpowiednio zbilansować dietę.

20 Niska zawartość tłuszczu Niska zawartość kw. tł. nasyconych Wysoka zawartość cukru Średnia zawartość soli

21 Produkt znakowany systemem Traffic-light musi spełniać żywieniowe kryteria, odnośnie zawartości poszczególnych składników odżywczych w nim zawartych, opracowane przez Food Standard Agency. Inne kryteria opracowano dla produktów stałych, a inne dla produktów płynnych. Przedstawione wartości odnoszą się do 100 g i 100 ml produktu Żywieniowe kryteria przyjęte w odniesieniu do 100 g produktów stałych Żywieniowe kryteria przyjęte w odniesieniu do 100ml produktów płynnych Tłuszcz 3,0g > 3,0g do 20,0 g > 20,0g Nasycone kwasy tłuszczowe 1,5g > 1,5g do 5,0g > 5,0g Cukry 5,0g > 5,0g do 15,0g > 15,0g Tłuszcz 1,5g > 1,5g do 10,0 g > 10,0g Nasycone kwasy tłuszczowe 0,75g > 0,75g do 2,5g > 2,5g Cukry 2,5g > 2,5g do 7,5g > 7,5g Sól 0,30g > 0,30g do 1,50g > 1,50g Sól 0,30g > 0,30g do 1,50g > 1,50g

22 Znakowanie żywności systemem sygnalizacji drogowej - Traffic-light food labelling - przykłady

23 Systemem dziurki od klucza Keyhole labelling system Kraje skandynawskie

24 Znakowanie żywności systemem Dziurki od klucza Keyhole labelling system Znakowanie żywności systemem Dziurki od klucza zostało opracowane w Szwecji. A następnie zostało ono zaadoptowane w innych krajach skandynawskich. Znakowanie żywości systemem Dziurki od klucza jest uregulowane prawnie.

25

26 Produkty spożywcze spełniające określone kryteria względem zawartości tłuszczu, cukrów, soli błonnika pokarmowego mogą być oznakowane symbolem Dziurki od klucza w kolorze zielonym lub czarnym Znakowanie symbolem Dziurki od klucza ma być prostym i wiarygodnym narzędziem przeznaczonym dla konsumenta, ułatwiającym mu wybór bardziej pożytecznych produktów, które mogą przyczynić się do lepszych nawyków żywieniowych i lepszego zdrowia.

27 Symbolem Dziurki od klucza można znakować produkty paczkowane, które spełniają wszystkie warunki dla grupy żywności wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia (33 grupy). Dodatkowo następujące produkty spożywcze, które nie są paczkowane, mogą być oznakowane symbolem Dziurki od klucza : 1. Nieugotowane warzywa (ziemniaki, warzywa korzeniowe, rośliny strączkowe (z wyłączeniem orzeszków ziemnych) i inne warzywa i przyprawy 2. Owoce i jagody 3. Chleb miękki itp., Chleb żytni itp. 4. Chleb twardy i suchary 5. Ser 6. Produkty, które są całkowicie lub częściowo pochodzenia roślinnego, przeznaczone do stosowania jako alternatywa dla serów 7. Produkty rybołówstwa i żywe małże 8. Nieprzetworzone mięso

28 Symbolem Dziurki od klucza nie można znakować produktów przeznaczonych dla dzieci do 36 m.ż. W produktach oznakowanych Dziurką od klucza nie może być substancji słodzących (dodatki do żywności ), produktów nowej żywności o właściwościach słodzących, fitosteroli, estrów fitosteroli, fitostanoli i estrów fitostanoli. Oleje i inne tłuszcze stosowane do produkcji żywności mogą zawierać maksymalnie 2 g izomerów trans kwasów tłuszczowych powstających przemysłowo w 100 g oleju i tłuszczu. Tłuszcz, cukry i sól można dodawać tylko do środków spożywczych, w odniesieniu do których w grupach żywności w załączniku nr 2 wyraźnie wskazano warunki dotyczące tłuszczów, cukrów lub soli. Tego rodzaju składnik odżywczy może być dodawany do środków spożywczych w innych grupach tak długo, jak to nie jest zabronione w większych ilościach niż to jest konieczne w celu osiągniecia pożądanego efektu.

29

30

31 Wiem co wybieram ˮMy choice

32 Wiem, co wybieram - My choice Wiem, co wybieram jest międzynarodowym programem znakowania produktów żywnościowych opracowany przez firmę Unilever: Cele programu: ułatwienie konsumentom dokonywania wyboru produktów spożywczych, o zgodnej z żywieniowymi zaleceniami zawartości kwasów tłuszczowych nasyconych, kwasów tłuszczowych typu trans, soli (sodu) oraz cukrów. Logo WIEM CO WYBIERAM umieszczone na opakowaniu ułatwia wybór produktów, które mogą stać się elementem dobrze zbilansowanej diety. ma on również zachęcić producentów żywności do weryfikacji i zmiany receptur swoich produktów, aby były zgodne z międzynarodowymi zaleceniami żywieniowymi.

33 Wiem, co wybieram - standardy Wytyczne dla zawartości: kwasów tłuszczowych typu trans, kwasów tłuszczowych nasyconych, sodu, cukrów dla produktów spożywczych oparto na międzynarodowych zaleceniach żywieniowych. Zostały one opracowane przez Unilever Health and Research Institute. Produkty spożywcze aby mogły być objęte programem Wiem, co wybieram, muszą spełniać powyższe kryteria dla wszystkich czterech składników

34 Wiem, co wybieram opakowanie Na przedzie opakowań produktów spożywczych znajduje się logo Wiem, co wybieram (własność międzynarodowej Fundacji Choices). Logo powinno być poparte pełną informacją żywieniową, łącznie z podaniem wartości energetycznej, zamieszczoną na tylnej stronie opakowania.

35 Regulacja reklamy

36 Początki Na początku lat 90. XX w. Amerykańska Akademia Pediatryczna zasugerowała, wprowadzenie zakazu emitowania w mediach, a szczególnie w telewizji reklam skierowanych do dzieci, gdyż dzieci nie rozumieją relacji pomiędzy wyborem spożywanego produktu a zdrowiem. W 2003 r. w raporcie WHO i FAO ogłoszono, że reklamy produktów spożywczych mogą sprzyjać otyłości. Wprowadzenie ograniczenia reklamy produktów spożywczych skierowanej do dzieci jest jednym z możliwych sposobów walki z nadwagą i otyłością wśród tej grupy wiekowej.

37 Przykłady 1. Szwecja i Norwegia wprowadzono zakaz reklamy żywności w programach adresowanych do dzieci poniżej 12 roku życia.

38 Przykłady 2. Wielka Brytania Model profilowania substancji odżywczych, służący do różnicowania żywności na podstawie ich składu w odniesieniu do telewizyjnej reklamy dla dzieci, opracowany przez Agencję Standardów Żywności (Food Standards Agency) W modelu tym zastosowano system punktów przyznawanych za zawartość danego składnika odżywczego w 100 g produktu lub napoju. Składniki odżywcze podzielono na dwie grupy: Grupa A - obejmująca wartość energetyczną, kwasy tłuszczowe nasycone, cukry i sód Grupa C - obejmująca zawartość owoców, warzyw i orzechów, błonnika pokarmowego i białka. Wynik profilu danego produktu spożywczego otrzymuje się odejmując od sumy punktów A sumę punktów C.

39 Punkty zdobyte w zależności od ilości danej substancji odżywczej w 100 g żywności lub napoju (Grupa A) Punkty Wartość energetyczna (kj) Kwasy tłuszczowe nasycone (g) Cukry (g) Sód (mg) 0 < ,5 < 90 1 > 335 > 1 > 4,5 > 90 2 > 670 > 2 > 9 > > 1005 > 3 > 13,5 > > 1340 > 4 > 18 > > 1675 > 5 > 22,5 > > 2010 > 6 > 27 > > 2345 > 7 > 31 > > 2680 > 8 > 36 > > 3015 > 9 > 40 > > 3350 > 10 > 45 > 900 Model profilowania substancji odżywczych stosowany przez FSA

40 Punkty zdobyte w zależności od ilości danej substancji odżywczej w 100 g żywności lub napoju (Grupa C ) Punkty Warzywa, owoce i orzechy (%) Błonnik NSP (polisacharydy nieskrobiowe) (g) Błonnik AOAC (g) Białko (g) ,7 0,9 1,6 1 > 40 > 0,7 > 0,9 > 1,6 2 > 60 > 1,4 > 1,9 > 3,2 3 > 2,1 > 2,8 > 4,8 4 > 2,8 > 3,7 > 6,4 5 > 80 > 3,5 > 4,7 > 8,0 Model profilowania substancji odżywczych stosowany przez FSA

41 Produkty spożywcze, które uzyskają 4 i więcej punktów oraz napoje, które uzyskają 1 i więcej punktów, klasyfikowane są jako mniej zdrowe i podlegają kontroli instytucji Ofcom w zakresie telewizyjnej reklamy żywności skierowanej do dzieci. Model ten jest stosowany do wszystkich rodzajów żywności i napojów. Model profilowania substancji odżywczych stosowany przez FSA

42 Przykład profilowania substancji odżywczych z zastosowaniem modelu profilowania substancji odżywczych desery mleczne Produkt Wartość odżywcza Punkty Deser mleczny, ryżowo-jabłkowy Wartość energetyczna 562 kj Białko 2,8 g Węglowodany 23,6 g w tym cukry 16,2 g Tłuszcz 3,0 g w tym kwasy tłuszczowe nasycone 2,0 g Błonnik 0,3 g Sód 54 mg Wapń 86 mg Punkty A w. energetyczna 1 kw. tł. nasycone 1 cukry 3 sód 0 razem pkt. A = 5 Punkty C owoce, warzywa i orzechy 0 błonnik 0 białko 1 Razem pkt. C = 1 Łącznie A C = 5-1 = 4 Według modelu profilowania substancji odżywczych stosowany przez FSA Opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia produkt zaklasyfikowano jako mniej zdrowy

43 Przykłady 3. Polska Samoregulacja reklamy żywności z inicjatywy producentów żywności zrzeszonych w EU Pladge (w Polsce reprezentowaną przez Polską Federację Producentów Żywności Związek Pracodawców, PFPŻ ZP) oraz na mocy porozumienia podpisanego przez największych nadawców telewizyjnych w sprawie zasad rozpowszechniania reklam i wskazań sponsorskich dotyczących artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana. Weszła ona w życie od dnia 1 stycznia 2015 r. Zgodnie z tym postanowieniem nadawcy telewizyjni zobowiązali się, że audycjom dla dzieci nie będą towarzyszyć reklamy oraz wskazania sponsorskie dotyczące artykułów spożywczych i napojów, które nie spełniają opracowanych przez PFPŻ ZP Kryteriów żywieniowych do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci w wieku poniżej 12 roku życia w Polsce.

44 Reklama produktów żywnościowych nie może być kierowana bezpośrednio do dzieci, które nie ukończyły 12 roku życia, przy założeniu, że dzieci te stanowią więcej niż 35% widowni danej audycji. Powyższe ograniczenia reklamy produktów żywnościowych nie dotyczą produktów, które spełniają określone kryteria żywieniowe oparte na zaakceptowanych dowodach naukowych i/lub narodowych oraz międzynarodowych zaleceniach żywieniowych. Audycja dla dzieci audycja telewizyjna w rozumieniu Ustawy o radiofonii i telewizji, która ze względu na porę nadawania (w godzinach: od godz. 6:00 do godz. 20:00) i treść jest adresowana (skierowana) głównie do odbiorców (dzieci) w wieku od 4 (czterech) do 12 (dwunastu) lat; Reklama przekaz handlowy pochodzący od Reklamodawcy w związku z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług; Wskazanie sponsorskie wskazanie zawierające nazwę, firmę, znak towarowy lub inne oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorcę lub jego działalność, odniesienie do jego towarów, usług lub ich znaku towarowego.

45 Kryteria żywieniowe do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci w wieku poniżej 12 roku życia w Polsce Kryteria żywieniowe zostały oparte o zawartość składników odżywczych, których spożycie należy ograniczać tj. soli, kwasów tłuszczowych nasyconych i cukrów oraz o zawartość składników odżywczych i grupy żywności, których spożycie powinno się promować, np. wapń, warzywa i owoce. W Kryteriach wyodrębniono, także kategorie produktów spożywczych, które nie mogą być reklamowane dzieciom do 12 roku życia. Są to: cukier i produkty na bazie cukru, obejmujące czekoladę i wyroby czekoladowe, dżem lub marmoladę, nie czekoladowe słodycze i inne produkty cukrowe; napoje bezalkoholowe; chipsy ziemniaczane i przekąski na bazie ziemniaków, w tym produkty z ciasta.

46

47 Przykłady 4. WHO regionu europejskiego WHO Regional Office for Europe NUTRIENT PROFILE MODEL, Copenhagen Denmark 2015 W opracowaniu tym określono produkty dopuszczone na określonych warunkach oraz produkty niedopuszczone do reklamowania dzieciom. Jest to model profili żywieniowych, w którym szczegółowo opisano m.in.: kategorie żywności (17); przykłady produktów wchodzących w skład kategorii; przykłady produktów niewchodzących w skład kategorii; kryteria zawartości wybranych składników w produktach: tłuszczu ogółem, kwasów tłuszczowych nasyconych, cukrów ogółem, cukrów dodanych, substancji słodzących (słodzików), soli, energii.

48 Produkty niedopuszczone: 1. Czekolada i słodycze, batony energetyczne, polewy i desery (czekolada i inne wyroby czekoladowe, biała czekolada, galaretki, żelki, słodycze i gotowane słodycze, gumy do żucia, karmel, czekolada do smarowania i inne słodkie polewy do kanapek, kremy orzechowe do smarowania z wyłączeniem masła arachidowego, marcepan, batony: zbożowe, granola i musli); 2. Ciasta, ciastka, inne słodkie pieczywo (wypieki, croissants, ciastka biszkoptowe, wafle, słodkie bułki, ciastka/herbatniki, herbatniki w czekoladzie, torty i ciasta); 4. Napoje a) 100% soki owocowe i warzywne, soki odtworzone z koncentratu, smoothies*; b) napoje energetyzujące; 5. Lody jadalne (lody, mrożone jogurty, lody wodne i sorbety); * Zgodnie z wytycznymi WHO dotyczącymi spożycia cukrów przez dzieci i osoby dorosłe. Jednakże, kraje mogą dopuścić 100% soki owocowe w małych porcjach. Model profili żywieniowych wg. WHO Regional Office for Europe, 2015

49 Produkty dopuszczone na określonych warunkach: 3. Pikantne przekąski (snacki) (popcorn i kukurydziane produkty, orzechy i mieszanki orzechów, savoury herbatniki, precle, inne snacki wyprodukowane z ryżu, kukurydzy, ziemniaków) zawartość cukrów dodanych zawartość soli 0 g/100 g 0,1 g/100 g 4. Napoje b) napoje mleczne (mleko i mleka słodzone, mleka migdałowe, sojowe, ryżowe i inne); zawartość tłuszczu ogółem: 2,5 g/100g zawartość cukrów dodanych: 0 g/100 g zawartość soli: 0,1 g/100 g d) inne napoje (Cola, lemoniada, oranżada, inne słodkie napoje, woda mineralna i wody smakowe); zawartość cukrów dodanych : 0 g/100g zawartość substancji słodzących: 0 g/100 g Model profili żywieniowych wg. WHO Regional Office for Europe, 2015

50 Produkty dopuszczone na określonych warunkach: 6. Zbożowe produkty śniadaniowe (owsianka, płatki kukurydziane, czekoladowe zbożowe produkty śniadaniowe, musli); zawartość tłuszczu ogółem: 10 g/100g zawartość cukrów ogółem: 15 g/100 g zawartość soli: 1,6 g/100 g 7. Jogurty, zsiadłe mleko, śmietana i inne podobne produkty (jogurt, kefir, maślanka, mleko i napoje fermentowane, świeży ser, śmietana); zawartość tłuszczu ogółem: zawartość kw. tł. nasyconych: zawartość cukrów ogółem: zawartość soli: 2,5 g/100g 2,0 g/100 g 10 g/100 g 0,2 g/100 g Model profili żywieniowych wg. WHO Regional Office for Europe, 2015

51 Systemy graficzne dotyczące znakowania żywności mogą być interesującą propozycją, uzupełniającą znakowanie żywności wartością odżywczą, wpisującą się w nurt profilowania składników odżywczych żywności, istniejący w różnych krajach i w różnych formach. Zastosowanie znaków graficznych może ułatwić konsumentowi wybór odpowiedniej dla niego żywności, zgodnej z zasadami prawidłowego żywienia.

52 Dziękuję za uwagę INSTYTUT ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA IM. PROF. DRA MED. ALEKSANDRA SZCZYGŁA ul. Powsińska 61/ Warszawa Tel: (022) Fax: (022) izz@izz.waw.pl

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2) Dz.U.07.137.967 2010.01.22 zm. Dz.U.2010.9.63 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2) (Dz. U. z dnia 31 lipca 2007 r.) Na

Bardziej szczegółowo

Znakowania Wartością Odżywczą GDA

Znakowania Wartością Odżywczą GDA Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowa Inspekcja Sanitarna Polska Federacja Producentów Żywności Warszawa, 19.09.2007 Znakowanie, a strategia walki z nadwagą i otyłością

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż,

Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Główny Inspektorat Sanitarny i Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów

Bardziej szczegółowo

Rola poszczególnych składników pokarmowych

Rola poszczególnych składników pokarmowych Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.

Bardziej szczegółowo

Znakowanie żywności przyszłe zmiany, nowe wyzwania

Znakowanie żywności przyszłe zmiany, nowe wyzwania Znakowanie żywności przyszłe zmiany, nowe wyzwania Klaudyna Terlicka, Principal Regulatory Advisor 21 Październik 2011 Innovation Nutrition Regulatory Safety Sensory Leatherhead Food Research 1919 Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

Zatwierdzone oświadczenia żywieniowe

Zatwierdzone oświadczenia żywieniowe Zatwierdzone oświadczenia żywieniowe Oświadczenia żywieniowe i warunki ich stosowania zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do

Bardziej szczegółowo

Nowe wymagania UE w znakowaniu żywności TOMASZ DOŁGAŃ

Nowe wymagania UE w znakowaniu żywności TOMASZ DOŁGAŃ Nowe wymagania UE w znakowaniu żywności TOMASZ DOŁGAŃ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności

Bardziej szczegółowo

Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne TOMASZ DOŁGAŃ

Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne TOMASZ DOŁGAŃ Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne TOMASZ DOŁGAŃ Granola z Granatem Sante jest źródłem witamin i składników mineralnych takich jak kwas foliowy, fosfor, miedź, mangan Fosfor pomaga w utrzymaniu zdrowych

Bardziej szczegółowo

GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)

GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) 1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego

Bardziej szczegółowo

dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?

dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1 Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /...

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /... KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 2.6.2017 r. C(2017) 3664 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE) /... uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży

Bardziej szczegółowo

GDA. Prawidłowe odżywianie

GDA. Prawidłowe odżywianie GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne

Bardziej szczegółowo

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku

SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie

Bardziej szczegółowo

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego

Bardziej szczegółowo

Prezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!

Prezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę! Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2a do Kodeksu Etyki Reklamy. do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci w wieku poniżej 12 roku życia w Polsce

Załącznik 2a do Kodeksu Etyki Reklamy. do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci w wieku poniżej 12 roku życia w Polsce Załącznik 2a do Kodeksu Etyki Reklamy Kryteria Żywieniowe do samoregulacji dotyczącej reklamy żywności skierowanej do dzieci w wieku poniżej 12 roku życia w Polsce Marzec 2014 r. str. 1 Spis treści Wstęp...

Bardziej szczegółowo

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy

Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego

Bardziej szczegółowo

11) zawartość tłuszczu w przypadku produktów mlecznych,

11) zawartość tłuszczu w przypadku produktów mlecznych, Dziennik Ustaw Nr 86 1642 Poz. 401 i 402 401 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTROW z dnia 25 lipca 1994 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kosztów upomnienia oraz przypadków, w których egzekucja administracyjna

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 27.12.2018-28.12.2018 Ile dni: 2 Termin rozpoczęcia: 2018-12-27 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny

Bardziej szczegółowo

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI

ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.

Bardziej szczegółowo

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS

Piramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie suplementów diety. (Dz. U. z dnia 17 lutego 2003 r.)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA. z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie suplementów diety. (Dz. U. z dnia 17 lutego 2003 r.) Dz.U.03.27.236 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie suplementów diety (Dz. U. z dnia 17 lutego 2003 r.) Na podstawie art. 9 ust. 4 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach

Bardziej szczegółowo

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1

WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 WYKAZ WYMAGAŃ, JAKIE MUSZĄ SPEŁNIAĆ ŚRODKI SPOŻYWCZE STOSOWANE W RAMACH ŻYWIENIA ZBIOROWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY W JEDNOSTKACH SYSTEMU OŚWIATY 1 W żywieniu zbiorowym dzieci i młodzieży w jednostkach systemu

Bardziej szczegółowo

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum

8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum 8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte

Bardziej szczegółowo

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.

dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak

Bardziej szczegółowo

(Dz.U. L 55 z , str. 22)

(Dz.U. L 55 z , str. 22) 1996L0008 PL 20.06.2007 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B DYREKTYWA KOMISJI 96/8/WE z dnia 26 lutego

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 29.10.2018-02.11.2018 Ile dni: 4 Termin rozpoczęcia: 2018-10-29 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

BEBILON PROSYNEO HA 2 mleko następne od 6. miesiąca życia 400 g

BEBILON PROSYNEO HA 2 mleko następne od 6. miesiąca życia 400 g BEBILON PROSYNEO HA 2 mleko następne od 6. miesiąca życia 400 g Cena: 33,49 PLN Opis słownikowy Dawka - Opakowanie Postać Producent Rodzaj rejestracji Substancja czynna 400 g prosz. NUTRICIA POLSKA SP.

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: tydzień

Plan żywieniowy: tydzień Plan żywieniowy: tydzień 09.01.2018-12.01.2018 Ile dni: 4 Termin rozpoczęcia: 2018-01-09 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia..... 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą Na podstawie art. 51 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

12. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

12. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 12. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Jak rozumieć informacje zamieszczone na etykiecie produktu spożywczego. Cel: wyjaśnienie uczniom, jak korzystać z informacji żywieniowych

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 29.04.2019-02.05.2019 Ile dni: 3 Termin rozpoczęcia: 2019-04-29 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: tydzień

Plan żywieniowy: tydzień Plan żywieniowy: tydzień 31.12.2018-04.01.2018 Ile dni: 4 Termin rozpoczęcia: 2018-12-31 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość

Bardziej szczegółowo

Składniki prozdrowotne w owocach i sokach owocowych. dr n. med. Beata Piórecka

Składniki prozdrowotne w owocach i sokach owocowych. dr n. med. Beata Piórecka Składniki prozdrowotne w owocach i sokach owocowych dr n. med. Beata Piórecka Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. zawiera informacje o zasadach umieszczania

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) L 230/8 PL 25.8.2016 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2016/1413 z dnia 24 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 432/2012 ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności,

Bardziej szczegółowo

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.

RACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 3, str. 711 717 Halina Weker 1, 3, Małgorzata Więch 1, Marta Barańska 2, Hanna Wilska 3 ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ

Bardziej szczegółowo

Oddział Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Procesów Nauczania

Oddział Nadzoru Higieny Żywności, Żywienia i Procesów Nauczania Prowadzenie żywienia w placówkach nauczania i wychowania w świetle znowelizowanych przepisów zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych

Bardziej szczegółowo

Jedzmy zdrowo na kolorowo!

Jedzmy zdrowo na kolorowo! Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:

Bardziej szczegółowo

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego

Bardziej szczegółowo

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. 13/t. 15

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. 13/t. 15 454 31996L0008 L 55/22 DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH 6.3.1996 DYREKTYWA KOMISJI 96/8/WE z dnia 26 lutego 1996 r.w sprawie żywności przeznaczonej do użycia w dietach o obniżonej energetyczności

Bardziej szczegółowo

Wymagania w zakresie znakowania produktów mięsnych w świetle nowego rozporządzenia Unii Europejskiej

Wymagania w zakresie znakowania produktów mięsnych w świetle nowego rozporządzenia Unii Europejskiej Wymagania w zakresie znakowania produktów mięsnych w świetle nowego rozporządzenia Unii Europejskiej Po kilku latach dyskusji na poziomie europejskim oraz wielu konsultacji z organizacjami producentów

Bardziej szczegółowo

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga

Bardziej szczegółowo

PO BASENIE NA FRYTKI? ĆWICZENIA TO NIE WSZYSTKO

PO BASENIE NA FRYTKI? ĆWICZENIA TO NIE WSZYSTKO PO BASENIE NA FRYTKI? ĆWICZENIA TO NIE WSZYSTKO Monika Hajduk dietetyk ZNACZENIE PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Prawidłowe żywienie dzieci i młodzieży jest czynnikiem warunkującym ich optymalny

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda

ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko

Bardziej szczegółowo

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe

Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: tydzień

Plan żywieniowy: tydzień Plan żywieniowy: tydzień 02.01.2018-08.01.2018 Ile dni: 5 Termin rozpoczęcia: 2018-01-02 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych

11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych 11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej

Bardziej szczegółowo

Dobrowolny System Znakowania Wartością Odżywczą GDA ZASADY

Dobrowolny System Znakowania Wartością Odżywczą GDA ZASADY Dobrowolny System Znakowania Wartością Odżywczą GDA ZASADY Dorota Kozłowska Polska Federacja Producentów Żywności Warszawa, 27.03.2008 1 Główne cele znakowania wartością odżywczą Znakowanie produktów spożywczych

Bardziej szczegółowo

Śniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej

Śniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Śniadania mleczne i bezmleczne dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Mleko i przetwory mleczne Mleko i przetwory mleczne stanowią ważną grupę żywności, która jest najlepszym źródłem

Bardziej szczegółowo

Co jadłem/jadłam wczoraj?

Co jadłem/jadłam wczoraj? 1 Co jadłem/jadłam wczoraj? 2 Talerz zdrowia 2 Pieczywo i produkty zbożowe Podstawowe źródło węglowodanów złożonych w diecie i pokarm o stosunkowo dużej wartości odżywczej. Produkty zbożowe dostarczają

Bardziej szczegółowo

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA

MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność

Bardziej szczegółowo

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach

Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia

Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: TYDZIEŃ 3 - SZKOŁA CHRZANÓW

Plan żywieniowy: TYDZIEŃ 3 - SZKOŁA CHRZANÓW Plan żywieniowy: TYDZIEŃ 3 - SZKOŁA CHRZANÓW Ile dni: 5 Termin rozpoczęcia: 2017-01-16 Posiłki: 1. obiad Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla podanej grupy: Wybrane posiłki mają zapewnić %

Bardziej szczegółowo

Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie?

Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? prof. dr hab. Lidia Wądołowska

Bardziej szczegółowo

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3

ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,

Bardziej szczegółowo

"Program pilotażowy - Dieta Mamy".

Program pilotażowy - Dieta Mamy. "Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 września 2015 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 września 2015 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 września 2015 r. (OR. en) 12428/15 ADD 1 PISMO PRZEWODNIE Od: Data otrzymania: 25 września 2015 r. Do: DENLEG 122 AGRI 493 SAN 302 DELACT 124 Sekretarz Generalny Komisji

Bardziej szczegółowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo

Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości

Bardziej szczegółowo

DEKARCENAL 2:1 O SMAKU KAWY Z MLEKIEM

DEKARCENAL 2:1 O SMAKU KAWY Z MLEKIEM DEKARCENAL 2:1 O SMAKU KAWY Z MLEKIEM żywność specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego w niedożywieniu i w ryzyku jego powstania DEKARCENAL 2:1 o smaku kawy z mlekiem to kompletny

Bardziej szczegółowo

Cukier 1/3 łyżki (5 g) Jaja kurze - JEDNO średnie jajko 2 i 1/3 sztuki (120 g) Pomidor 1 sztuka (170 g) Szpinak, świeży 8 garści (200 g)

Cukier 1/3 łyżki (5 g) Jaja kurze - JEDNO średnie jajko 2 i 1/3 sztuki (120 g) Pomidor 1 sztuka (170 g) Szpinak, świeży 8 garści (200 g) Poniedziałek Jaja kurze - JEDNO średnie jajko 2 i 1/3 sztuki (120 g) Pomidor 1 sztuka (170 g) Szpinak, świeży 8 garści (200 g) 1 łyżka (10 ml) Wołowina, rostbef, polędwiczka 2 i 3/4 sztuki (200 g) 1 łyżka

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z MONITORINGU ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO I SUPLEMENTÓW DIETY W 2007 ROKU

RAPORT Z MONITORINGU ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO I SUPLEMENTÓW DIETY W 2007 ROKU RAPORT Z BADAŃ MONITORINGOWYCH ZAKRESIE WYBRANYCH GRUP ŚRODKÓW SPOŻYWCZYCH SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA ŻYWIENIOWEGO ORAZ SUPLEMENTÓW DIETY PRZEPROWADZONYCH PRZEZ PAŃSTWOWĄ INSPEKCJĘ SANITARNĄ W 2007 ROKU.

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 690

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 690 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 690 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 2 lutego 2018 r. Nazwa i adres AB 690 INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Zawartość w 100 g proszku

Zawartość w 100 g proszku HUMANA SL Proszek Produkt leczniczy przeznaczony do specjalnych celów żywieniowych, bez mleka. Produkt bezglutenowy. Zbilansowana dieta dla niemowląt i małych dzieci z nietolerancją mleka krowiego. Właściwości

Bardziej szczegółowo

dyrektywy Rady 90/496/EWG z dnia 24 września 1990 r. w sprawie oznaczania wartości odżywczej środków spożywczych

dyrektywy Rady 90/496/EWG z dnia 24 września 1990 r. w sprawie oznaczania wartości odżywczej środków spożywczych KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I KONSUMENTÓW grudzień 2012 WYTYCZNE DLA WŁAŚCIWYCH ORGANÓW W SPRAWIE KONTROLI ZGODNOŚCI Z PRAWODAWSTWEM UE W ODNIESIENIU DO: rozporządzenia Parlamentu

Bardziej szczegółowo

Mądre zakupy. Kryteria wyboru żywności

Mądre zakupy. Kryteria wyboru żywności Kryteria wyboru żywności Plan prezentacji: Podstawowe definicje Rady dla kupującego Etykiety produktów żywnościowych Substancje dodatkowe Wzbogacanie żywności Znakowanie żywności ekologicznej Znakowanie

Bardziej szczegółowo

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW

ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia

Bardziej szczegółowo

Znakowanie wyrobów przemysłu cukrowniczego w świetle wymogów rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. Marta Cieślakiewicz Związek Producentów Cukru w Polsce

Znakowanie wyrobów przemysłu cukrowniczego w świetle wymogów rozporządzenia (UE) nr 1169/2011. Marta Cieślakiewicz Związek Producentów Cukru w Polsce Znakowanie wyrobów przemysłu cukrowniczego w świetle wymogów rozporządzenia (UE) nr 1169/2011 Marta Cieślakiewicz Związek Producentów Cukru w Polsce Rozporządzenie PE i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25.10.2011

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 13.11.2018-16.11.2018 Ile dni: 4 Termin rozpoczęcia: 2018-11-13 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

DIETA PRZY CHOROBACH SERCA

DIETA PRZY CHOROBACH SERCA ZALECENIA OGÓLNE Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (należy dbać o urozmaicenie posiłków). W skład produktów spożywczych wchodzą niezbędne składniki odżywcze zawarte w różnych ilościach i

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywności i warunków ich stosowania

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywności i warunków ich stosowania Dz.U.03.27.237 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywności i warunków ich stosowania (Dz. U. z dnia 17 lutego 2003 r.) Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Zbożowe śniadanie zimowe. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej

Zbożowe śniadanie zimowe. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Zbożowe śniadanie zimowe dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Asortyment produktów zbożowych Produkty zbożowe stanowią podstawę wyżywienia ludności na całym świecie, znajdują się

Bardziej szczegółowo

Echo Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.

Echo Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.

Bardziej szczegółowo

KOSZ OWOCOWY ZAWRÓT GŁOWY

KOSZ OWOCOWY ZAWRÓT GŁOWY KOSZ OWOCOWY ZAWRÓT GŁOWY 1. Galaretki Fresh & Fruity 160g Składniki: cukier, syrop glukozowy, woda, substancja żelująca: pektyny; regulator kwasowości: kwas cytrynowy; naturalne aromaty, soki owocowe

Bardziej szczegółowo

1. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne

1. Kontrola jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne Stosownie do planu pracy na IV kwartał 2011r. i programu kontroli nr DIH-81-17(1)/11/MJ przedkładam informację z wyników kontroli jakości i prawidłowości oznakowania tłuszczów do smarowania innych niż

Bardziej szczegółowo

Radom, dnia r. OGŁOSZENIE

Radom, dnia r. OGŁOSZENIE Radom, dnia 10. 08. 2016 r. OGŁOSZENIE Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej Nr 32 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Radomiu ogłasza konkurs ofert na najem pomieszczenia i prowadzenie sklepiku szkolnego

Bardziej szczegółowo

Dieta kompletna, wysokoenergetyczna, bezresztkowa.

Dieta kompletna, wysokoenergetyczna, bezresztkowa. Nutramil suplement diety Dieta kompletna, wysokoenergetyczna, bezresztkowa. Nutramil stanowi kompozycję niezbędnych składników pokarmowych białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin, mikro- i makroelementów

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 maja 2016 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 maja 2016 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 maja 2016 r. (OR. en) 8540/16 ADD 1 REV 1 DENLEG 34 AGRI 222 SAN 162 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 10 maja 2016 r. Do: Sekretariat Generalny

Bardziej szczegółowo

Śniadanie jeść czy nie jeść? To nie jest trudne pytanie.

Śniadanie jeść czy nie jeść? To nie jest trudne pytanie. Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka Wydział V Nauk Medycznych Polska Akademia Nauk Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Śniadanie jeść czy nie

Bardziej szczegółowo

NAPOJE Z TWOIM LOGO! KATALOG PRODUKTÓW

NAPOJE Z TWOIM LOGO! KATALOG PRODUKTÓW NAPOJE Z TWOIM LOGO! KATALOG PRODUKTÓW NAPÓJ ENERGETYZUJĄCY NAPÓJ ENERGETYZUJĄCY - puszka aluminiowa typu: slim 250ml skład: woda, cukier, glukoza, kwas cytrynowy, dwutlenek węgla, tauryna (400mg/100ml),

Bardziej szczegółowo

SKLEPIKI SZKOLNE. Lista produktów spożywczych polecanych do sklepiku szkolnego

SKLEPIKI SZKOLNE. Lista produktów spożywczych polecanych do sklepiku szkolnego SKLEPIKI SZKOLNE Prawidłowe żywienie jest jednym z istotnych elementów wpływających korzystnie na zdrowie dziecka. Dzieci i młodzież powinny spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia. Oznacza to, iż w czasie

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIA. (Tekst mający znaczenie dla EOG)

ROZPORZĄDZENIA. (Tekst mający znaczenie dla EOG) L 259/2 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2017/1798 z dnia 2 czerwca 2017 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych

Bardziej szczegółowo

DOBROWOLNY PROGRAM ZNAKOWANIA WARTOŚCIĄ ODŻYWCZĄ GDA

DOBROWOLNY PROGRAM ZNAKOWANIA WARTOŚCIĄ ODŻYWCZĄ GDA DOBROWOLNY PROGRAM ZNAKOWANIA WARTOŚCIĄ ODŻYWCZĄ GDA Opracowany przez STOWARZYSZENIE POLSKA FEDERACJA PRODUCENTÓW ŻYWNOŚCI na podstawie Przewodnika Konfederacji Przemysłu Żywności i Napojów UE (CIAA) przygotowanego

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA

WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA 6.9.2017 L 230/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2017/1522 z dnia 2 czerwca 2017 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy

AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy AE/ZP-27-17/15 Załącznik Nr 1 Formularz Cenowy Cena brutto zamówienia - każdego pakietu powinna stanowić sumę wartości brutto wszystkich pozycji ujętych w pakiecie, natomiast wartość brutto poszczególnych

Bardziej szczegółowo

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie

Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga

Bardziej szczegółowo

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko...

Dietetyk Angelika Frączek DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA. Imię i nazwisko... DZIENNICZEK KILKU DNIOWEGO SPOŻYCIA Imię i nazwisko... Proszę o sumienne wypełnienie niniejszego wywiadu żywieniowego, który posłuży do oceny Pani/Pana sposobu żywienia. Dobrze, aby dzienniczek wypełniać

Bardziej szczegółowo

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka

ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,

Bardziej szczegółowo

Plan żywieniowy: Tydzień

Plan żywieniowy: Tydzień Plan żywieniowy: Tydzień 01.10.2018-5.10.2018 Ile dni: 5 Termin rozpoczęcia: 2018-10-01 Posiłki: 1. I śniadanie 2. II śniadanie 3. obiad 4. podwieczorek Przypisana grupa żywieniowa: Norma na energię dla

Bardziej szczegółowo

Czy opodatkowanie dyskryminujące cukier to właściwa droga do walki z otyłością?

Czy opodatkowanie dyskryminujące cukier to właściwa droga do walki z otyłością? Czy opodatkowanie dyskryminujące cukier to właściwa droga do walki z otyłością? Michał Gawryszczak Dyrektor Biura Związku Producentów Cukru w Polsce Konferencja Pokampanijna Stowarzyszenia Techników Cukrowników

Bardziej szczegółowo