ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda

Transkrypt

1 ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda

2

3 ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko stanowi strukturę tkanek ustrojowych i wielu związków czynnych, dzięki czemu pełni w organizmie ważne funkcje.

4 MLEKO I JEGO PRZETWORY* wapń składniki mineralne witaminy dobrze przyswajalne i wartościowe białko właściwości probiotyczne produktów mlecznych *produkty mleczne, takie jak: jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, mleko acidofilne, mleko smakowe, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany

5 NAPOJE ROŚLINNE ZASTĘPUJĄCE MLEKO* I PRODUKTY ZASTĘPUJĄCE PRZETWORY MLECZNE** * takie jak napój: sojowy, ryżowy, owsiany, kukurydziany, gryczany, orzechowy, jaglany, kokosowy lub migdałowy ** na bazie soi, ryżu, owsa, orzechów lub migdałów

6 MIĘSO białko żelazo witamina B12 duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych oraz cholesterolu (szczególnie dużo cholesterolu zawierają podroby i wędliny podrobowe)

7 RYBY Białko Fosfor Selen Witamina D Omega 3 Ryby są szczególnie cennym składnikiem diety dziecka. Zaleca się podawać dzieciom 2 porcje ryby morskiej na tydzień.

8 JA JA wzorcowe białko, witamin i składników mineralnych. ŻÓŁTKA JA J duże ilości witaminy A witamina B1 i B2 oraz niacyna, a także składniki mineralne (przede wszystkim cynku i żelaza).

9 NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH białko zbliżone swym składem aminokwasowym do białka zwierzęcego duże ilości witamin z grupy B składniki mineralne, takie jak żelazo, fosfor, wapń dobre źródło błonnika pokarmowego regulującego pracę jelit i mającego znaczenie w profilaktyce chorób żywieniowo zależnych potrawy z nasion roślin strączkowych stanowią dobrą alternatywę dla potraw mięsnych

10 PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI: podawajmy dzieciom chude mięso i wędliny, ograniczajmy spożycie przez dzieci produktów przetworzonych (sól, substancje dodatkowe), podawajmy dzieciom ryby, najlepiej dwa razy w tygodniu, włączajmy do jadłospisu potrawy z roślin strączkowych jako główne dania zamiast dań mięsnych, ograniczajmy potrawy smażone na rzecz gotowanych, duszonych i pieczonych bez tłuszczu.

11 PRODUKTY ŻBOŻOWE W ŻYWIENIU DZIECI I MŁODZIEŻY Produkty te są dobrym źródłem energii i powinny znaleźć się w większości posiłków. Spośród produktów zbożowych należy jak najczęściej wybierać pełnoziarniste.

12 Różnorodność produktów zbożowych W zależności od obróbki technologicznej wyróżniamy produkty zbożowe pełnoziarniste, do których można zaliczyć: - otręby, pieczywo razowe, graham, mąki razowe, płatki nieekstrudowane, grube kasze (np. gryczana, jęczmienna), ryż brązowy, makarony pełnoziarniste, a także produkty zbożowe oczyszczone/przetworzone, tj. mąkę pszenną, białe pieczywo, płatki śniadaniowe, biały ryż.

13 Co zawierają produkty zbożowe z pełnego ziarna? Większość składników mineralnych znajduje się tuż pod okrywą owocowo-nasienną, która jest usuwana w procesie oczyszczania, dlatego też produkty oczyszczone zawierają mniej składników odżywczych. błonnik pokarmowy, węglowodany złożone, witamin z grupy B (szczególnie B1), składniki mineralne: magnez, cynk, żelazo, związki potasu i fosforu czy selen. Węglowodany są również źródłem glukozy, która jest niezbędna do pracy mózgu, szczególnie podczas nauki i wzmożonej koncentracji.

14 Zalecane w diecie: kasze gruboziarniste (gryczana, jęczmienna lub jaglana), pieczywo pełnoziarniste, płatki śniadaniowe jak najmniej przetworzone (owsiane górskie, jaglane, jęczmienne, żytnie).

15 UWAGA! W placówkach edukacyjnych nie może być podawane / sprzedawane pieczywo, pieczywo cukiernicze i półcukiernicze produkowane z ciasta głęboko mrożonego.

16 TŁUSZCZE W DIECIE Większość tłuszczu w diecie dzieci powinna pochodzić z ryb, orzechów i tłuszczów roślinnych.

17 Konieczne jest ograniczanie tłuszczów zwierzęcych stałych (masło, smalec). Tłuszcze zwierzęce należy zastępować tłuszczami roślinnymi bogatymi w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT) (olej słonecznikowy, kukurydziany, sojowy, rzepakowy) i jednonienasycone (oliwa z oliwek, olej sezamowy, rzepakowy), dodając je w postaci surowej do surówek i sałatek. Do jednorazowego smażenia zaleca się stosować olej rzepakowy niskoerukowy lub oliwę z oliwek.

18 SÓL W DIECIE

19 Maksymalne dzienne spożycie: 5 g soli dodawanej do potraw i zawartej w produktach spożywczych Nadmierne spożycie soli może prowadzić do rozwoju: nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, niewydolności oraz zawału serca, raka żołądka i prawdopodobnie raka przełyku, osteoporozy i kamicy nerkowej otyłości.

20 Obowiązujące PRZEPISY PRAWA ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności NORMY ŻYWIENIA DLA POPULACJI POLSKI 2017 Redakcja naukowa Mirosław Jarosz

21 NAPOJE W DIECIE

22 DOZWOLONE: naturalna woda mineralna nisko- lub średniozmineralizowana, woda źródlana i woda stołowa soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne, przeciery, musy owocowe, warzywne oraz owocowowarzywne bez dodatku cukrów i soli, napoje bez dodatku cukrów i substancji słodzących koktajle owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów zastępujących mleko, BEZ dodatku cukrów i substancji słodzących, o których mowa w rozporządzeniu,

23

24 PODSTAWOWE ZASADY SPORZĄDZANIA JADŁOSPISÓW Z UWZGLĘDNIENIEM AKTUALNYCH WYTYCZNYCH Każdego dnia podaje się co najmniej jedną porcję produktów zbożowych w śniadaniu, obiedzie oraz kolacji, każdego dnia podaje się co najmniej dwie porcje mleka lub produktów mlecznych, każdego dnia podaje się co najmniej jedną porcję z grupy mięso, jaja, orzechy, nasiona roślin strączkowych, każdego dnia podaje się warzywa lub owoce w każdym posiłku,

25 co najmniej raz w tygodniu podawana jest porcja ryby, nie więcej niż 2 porcje potrawy smażonej w jadłospisie od poniedziałku do piątku, napoje przygotowywane na miejscu są słodzone cukrem w ilości nieprzekraczającej 10 g cukrów w 250 ml produktu gotowego do spożycia, do smażenia używany jest olej roślinny rafinowany o zawartości kwasów jednonienasyconych powyżej 50% i zawartość kwasów wielonienasyconych poniżej 40%, zupy, sosy oraz potrawy sporządzane są z naturalnych składników bez użycia koncentratów spożywczych, z wyłączeniem koncentratów z naturalnych składników.

26 Ponadto: oferowane posiłki powinny być urozmaicone smakowo, zróżnicowane pod względem tekstury, przy układaniu jadłospisu wykorzystuje się zasadę dotyczącą różnorodności posiłków pod względem konsystencji, barwy, smaku i zapachu, a także stosowanych technik kulinarnych dotyczących przygotowywania posiłków (gotowanie, duszenie, smażenie).

27 Dzięki dokładnym informacjom rodzic nie tylko może mieć kontrolę nad tym co je dziecko, ale także dopasować posiłki, które podaje dziecku w domu. Co powinien zawierać JADŁOSPIS? Wyszczególnione wszystkie składniki potraw (w tym składniki produktów złożonych) wyróżnione alergeny (np. przez pogrubienie, kursywę, podkreślenie czy tło) wartość energetyczną posiłków zgodną z obowiązującymi normami

28 Przykład: Poniedziałek 26 marca 2018 ŚNIADANIE Płatki owsiane na mleku z owocami i cynamonem Składniki: mleko, płatki owsiane górskie, jabłko, banan, cynamon. Porcja: 353 kcal Na wywieszonym jadłospisie powinna być podana: nazwa placówki oraz podpis osoby odpowiedzialnej za przygotowywanie jadłospisu.

29

30

31 ŻYWIENIE W PRZEDSZKOLACH GŁÓWNE ZASADY

32 ILOŚĆ I DZIELENIE POSIŁKÓW W PRZEDSZKOLU: 75% zapotrzebowania dziecka na energię i składniki odżywcze, dzieci mają zapewnione w przedszkolu: śniadanie, dwudaniowy obiad, podwieczorek, przerwa pomiędzy posiłkami nie powinna być dłuższa niż 2 3 godziny, możliwe dzielenie posiłków.

33

34 ŻYWIENIE W SZKOŁACH

35 PRAWIDŁOWY ROZWÓJ I ZDROWIE Żywienie w szkole jest nieodłącznym elementem zapewniającym prawidłowy rozwój i zdrowie uczniów. Odgrywa również bardzo ważną rolę w prewencji chorób dietozależnych, na co wskazują badania ewaluacyjne prowadzonych za granicą programów prozdrowotnych.

36 Należy umożliwić dzieciom spożywanie drugiego śniadania w placówce szkolnej. W przypadku obiadów podawanych na stołówkach, powinny one pokrywać 30% dziennego zapotrzebowania energetycznego.

37 Pełnowartościowy obiad powinien składać się z: warzyw i/lub owoców, dostarczających wielu witamin i składników mineralnych węglowodanów złożonych pochodzących z pełnoziarnistych produktów zbożowych, produktów tzw. białkowych, czyli mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych.

38 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.