Związek Dealerów Samochodów, ul. Podchorążych 83, Warszawa tel.(22) , fax (22) ,

Transkrypt

1 Warszawa, dnia 6 marca 2015 roku REKOMENDACJA PRAWNA dot. abonamentu RTV od odbiorników w samochodach demonstracyjnych, ekspozycyjnych i zastępczych po wyroku WSA w Warszawie z dnia r. sygn. akt VI SA/Wa 1050/14 Opis stanu prawnego Podstawą prawną do pobierania abonamentu radiowo telewizyjnego jest ustawa z dnia 25 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz.U. Nr 85, poz. 728), która określa podmioty zobowiązane do ponoszenia opłat, zasady wnoszenia i ich wysokość oraz zwolnienia z tego obowiązku. Przedsiębiorca odmiennie niż w przypadku gospodarstw domowych płaci za każdy odbiornik radiowy i telewizyjny który wchodzi w skład jego przedsiębiorstwa, a więc łącznie z odbiornikiem w samochodzie służbowym. Zgodnie z art. 2 ust. 7 ustawy, odbiornikiem radiofonicznym albo telewizyjnym jest urządzenie techniczne dostosowane do odbioru programu. Dodatkowo w art. 2 ust. 2 ustawodawca wprowadził domniemanie, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Powyższe przepisy w sposób precyzyjny i nie budzący wątpliwości przesądzają o konieczności wnoszenia opłat za każdy firmowy odbiornik. Dotychczas jednak samochody demonstracyjne, ekspozycyjne w salonie oraz zastępcze w serwisie traktowane były jako wyjątek, ponieważ obowiązujące było stanowisko, że odbiornik radiowy w wymienionych kategoriach pojazdów (jako standard wyposażenia pojazdu) nie różni się od radia stojącego na półce w sklepie oprócz tego tylko, że jest opakowany całym samochodem i razem z tym samochodem stanowi przedmiot sprzedaży, ewentualnie wynajmu lub użyczenia. W związku z powyższym zastosowanie miał art. 5 ust. 2 ustawy, który dotyczy rejestracji odbiorników. Przepis ten zwalnia z obowiązku rejestracji odbiorniki przeznaczone przez przedsiębiorcę wyłącznie do sprzedaży lub przekazania osobom trzecim do

2 używania na podstawie umów, jeżeli czynności te należą do przedmiotu działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy. Samochód demonstracyjny w myśl przepisów podatkowych do czasu kiedy nie wchodzi do środków trwałych dealera wciąż zachowuje status towaru handlowego. Samochód taki jest zawsze albo wynajmowany (odpłatnie) albo użyczany (nieodpłatnie) klientom lub potencjalnym klientom dealera celem odbycia jazd demonstracyjnych, w związku z czym podpada pod kategorię przeznaczonego do przekazania osobom trzecim na podstawie umów. Ponadto jego głównym przeznaczeniem jest i tak zawsze sprzedaż. Samochód ekspozycyjny, który stoi w salonie jest towarem przeznaczonym na sprzedaż. Zgodnie z art. 543 Kodeksu cywilnego, wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży. Samochody zastępcze w serwisie są również przeznaczone do przekazania osobom trzecim do używania na podstawie umów i umowy te to albo użyczenie (jeżeli samochód jest udostępniany nieodpłatnie na czas naprawy klientowi serwisu) albo najem (jeżeli klient serwisu płaci za samochód zastępczy). Jako że zwolnienie z obowiązku rejestracji jest tożsame z nie podleganiem pod przepisy ustawy o opłatach abonamentowych, skutkuje to brakiem obowiązku płacenia abonamentu od wymienionych kategorii pojazdów. Sytuacja uległa zmianie po wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia r. sygn. akt VI SA/Wa 1050/14. W wyroku tym sąd przede wszystkim uznał, że radio w samochodzie stanowi oddzielną rzecz. Sąd wprawdzie w ogóle nie analizował tej kwestii w uzasadnieniu i nie wyraził tam takiej opinii, ale to że tak uznał wynika z opisanych w całym uzasadnieniu przesłanek które stanowiły dla sądu podstawę do wydania wyroku. Sąd uznał więc te kwestię za tak oczywistą, że nie widział nawet potrzeby szerszego jej uzasadniania. Niemniej, w związku z faktem, że w ocenie WSA w Warszawie radio nie stanowi części składowej samochodu, to nie podziela też losu prawnego samochodu, co oznacza że o ile samochody demonstracyjne, ekspozycyjne i zastępcze przeznaczone są do sprzedaży lub przekazania osobom

3 trzecim do używania na podstawie umów, to radia w nich zamontowane już niekoniecznie, a przynajmniej że nie można tak przyjąć z automatu. Sąd uznał także, że ustawa o opłatach abonamentowych wprowadza generalny obowiązek ponoszenia opłat abonamentowych, a wyjątki od niego, takie jak powoływany tu art. 5 ust. 2 pkt 3 muszą być interpretowane wąsko, a nie rozszerzająco. Z literalnego brzmienia tego przepisu wynika według sądu - że ma on zastosowanie tylko do przedsiębiorców, których przedmiotem działalności gospodarczej jest sprzedaż lub przekazywanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych osobom trzecim do używania na podstawie umów. Sąd wskazał dalej, że z ustaleń Ministra Administracji i Cyfryzacji (który wydał tu decyzję w II instancji), co do przedmiotu działalności gospodarczej dealera nie wynikało, aby czynności w zakresie sprzedaży lub przekazywania odbiorników do używania na podstawie umów należały do zakresu jego działalności gospodarczej. P onadto sąd zawarł kluczowe zdanie, że sprzedaż lub przekazywanie do używania odbiorników radiofonicznych nie było przedmiotem ewentualnych umów z klientami dealera, a w każdym bądź razie spółka nie wykazała tego np. poprzez złożenie stosownych umów zawierających stosowne zapisy w tym względzie. Rekomendacja działania: krok I oddzielna umowa z klientem na sprzedaż/wynajem/użyczenie radia Idąc za tokiem rozumowania sądu, radia w samochodach muszą być teraz przedmiotem oddzielnych umów. I tak, sprzedając klientowi samochód trzeba mu oddzielnie sprzedać radio. Wynajmując lub użyczając samochód demonstracyjny albo zastępczy w serwisie, trzeba klientowi oddzielnie wynająć/użyczyć radio. W ocenie Związku Dealerów Samochodów nie jest celowe zawieranie umów na radia na oddzielnym papierze (chociaż dla większej pewności można je stosować), a wystarczające po prostu umieszczenie dodatkowego zapisu w już stosowanych umowach: a) dla umowy sprzedaży powinien on brzmieć: Poza pojazdem określonym w ( ) sprzedaje także znajdujący się w pojeździe odbiornik radiowy i stanowi on odrębny przedmiot sprzedaży którego cena zawiera się w cenie pojazdu,

4 b) dla umowy najmu/użyczenia powinien on brzmieć: Poza pojazdem określonym w ( ) przedmiotem najmu/użyczenia jest wbudowany w pojeździe odbiornik radiowy i stanowi on odrębny przedmiot najmu/użyczenia. Strony zgodnie ustalają, że zawierają umowę najmu/użyczenia odbiornika radiowego na czas umowy najmu/użyczenia pojazdu i w celu tożsamym z umową najmu/użyczenia pojazdu Oczywiście w takim przypadku wynajem radia powinien być dokumentowany oddzielną pozycją na fakturze wynajmu samochodu. Rekomendacja działania: krok II dostosowanie przedmiotu działalności dealera w rejestrach WSA w Warszawie w omawianym wyroku dość dużą część uzasadnienia poświęcił temu, że nie wykazano iż dealer rzeczywiście prowadzi działalność w zakresie sprzedaży lub wynajmu/użyczenia odbiorników radiowych. Sąd powołał się między innymi na to, że działalność taka nie wynika z załączonego odpisu KRS dealera. W ocenie Związku Dealerów Samochodów wpis w KRS nie powinien być tutaj przesądzający i działalność w zakresie sprzedaży lub wynajmu/użyczenia odbiorników radiowych można także wykazać w inny sposób. Niemniej czyniąc zadość takiej interpretacji WSA w Warszawie rekomenduje się uzupełnienie przedmiotu działalności przez dealera i dodanie działalności w zakresie sprzedaży odbiorników oraz ich wynajmu. W przypadku dealerów prowadzących działalność jednoosobowo oraz w formie spółek cywilnych wymagać to będzie zmiany w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, którą można zrobić nawet przez Internet. Natomiast w przypadku dealerów prowadzących działalność w formie spółek prawa handlowego wymagać to będzie zmiany umowy spółki, a więc sporządzenia kolejnego aktu notarialnego, a następnie wpisu do KRS. Działalność powinna zostać uzupełniona o, co najmniej, następujące kody działalności według PKD 2007:

5 Zastrzeżenie końcowe Spełnienie powyższych wymagań mając na uwadze treść omawianego wyroku - powinno uchronić dealerów od konieczności uiszczania abonamentu w ich samochodach. Nie zmienia to faktu, że dealerzy powinni w dalszym ciągu w przypadku postępowań kontrolnych i przed WSA podnosić, że odbiornik radiowy jest częścią składową samochodu i dzieli jego los prawny, czyli jest przeznaczony wyłącznie do sprzedaży/wynajmu/użyczenia razem z samochodem. Argumentacja powinna opierać się przede wszystkim na tym, że obecne radia w samochodach stanowią w pełni zintegrowany z deską rozdzielczą pojazdu system, niewyjmowalny bez naruszenia konstrukcji tego systemu deski rozdzielczej. W większości przypadków system ten (w szczególności jego ekran) służy nie tylko do obsługi odbiornika radiowego ale także do obsługi takich funkcji samochodu jak nawigacja, komputer pokładowy, klimatyzacja, podłączenie telefonu komórkowego lub tabletu. Sądy mogą takiej wiedzy nie mieć i być może w ich ocenie radio w aucie to wciąż kieszeń i wyjmowany odbiornik. Związek Dealerów Samochodów wyraża ponadto nadzieję, że dealerzy będący adresatem tego typu wyroków WSA w Warszawie (a poza wyrokiem z r. wiadomo jeszcze o innych podobnych wydanych ostatnio przeciwko dealerom) zaskarżą te wyroki i zostaną one uchylone przez Naczelny Sąd Administracyjny, a tym samym uzupełnianie umów sprzedaży/najmu/użyczenia pojazdów oraz zmiany w rejestrach dotyczące przedmiotu działalności będą zbędne i wszystko wróci do poprzednio obowiązujących zasad. Do czasu jednak wyroku NSA rekomendowane jest wprowadzenie zmian jak powyżej, ponieważ z pewnością Minister Administracji i Cyfryzacji będzie obecnie opierał swoje decyzje na wykładni WSA w Warszawie. Związek Dealerów Samochodów podejmie ponadto wszelkie działania prawne i lobbingowe mające na celu zmianę orzecznictwa Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz sądów tak aby dealerzy samochodów mogli korzystać z wyłączenia obowiązku płacenia abonamentu RTV, na podstawie art. 5 ust. 2 pkt 3 ustawy, bez konieczności wprowadzania opisywanych zmian organizacyjnych i prawnych. Zespół Prawny Związku Dealerów Samochodów