HYDROMORFOLOGICZNA OCENA RZEK uwarunkowania i potrzeby

Transkrypt

1 POLITECHNIKA KRAKOWSKA INSTYTUT INśYNIERII I GOSPODARKI WODNEJ HYDROMORFOLOGICZNA OCENA RZEK uwarunkowania i potrzeby Zofia Gręplowska

2 Treść referatu 1. Wprowadzenie 2. Jakość hydromorfologiczna rzek i polskie uwarunkowania jej oceny 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię 4. Uwagi 5. Wybrane problemy do rozwiązania

3 1. Wprowadzenie PBZ-KBN 061/T07/2001 Metodyczne podstawy narodowego planu zintegrowanego rozwoju gospodarki wodnej w Polsce Monografia Identyfikacja i ocena skutków antropogenicznych oddziaływań na zasoby wodne dla wskazania części wód zagroŝonych nieosiągnięciem celów środowiskowych

4 1. Wprowadzenie - cd Zespół autorski: prof. dr hab. inŝ. Stanisław Czaban (Akademia Rolnicza we Wrocławiu) dr inŝ. Zofia Gręplowska (Politechnika Krakowska) dr inŝ. Adam Jarząbek (Politechnika Krakowska) doc. dr hab. inŝ. Ewa Jasińska (Instytut Budownictwa Wodnego PAN, Gdańsk) prof. dr hab. inŝ. Wojciech Majewski (Instytut Budownictwa Wodnego PAN, Gdańsk) prof. dr hab. inŝ. ElŜbieta Nachlik (Politechnika Krakowska) dr inŝ. ElŜbieta Niemirycz (IMGW Gdynia) dr inŝ. Dorota Pusłowska Tyszewska (Politechnika Warszawska), prof. dr hab. inŝ. Andrzej Szczepański (Akademia Górniczo Hutnicza, Kraków) prof. dr hab. inŝ. Jadwiga Szczepańska (Akademia Górniczo Hutnicza, Kraków) dr inŝ. Sylwester Tyszewski (Politechnika Warszawska) mgr Andrzej Walkowiak (Wojew. Inspektorat Ochrony Środowiska, Gdańsk) dr hab. inŝ. Stanisław Witczak, prof. AGH (Akademia Górniczo Hutnicza, Kraków)

5 2. Jakość hydromorfologiczna rzek i polskie uwarunkowania jej oceny Elementy jakości hydromorfologicznej rzek: ciągłość rzeki, reŝim hydrologiczny, określony wielkością i dynamiką przepływu oraz stanem powiązań z wodami podziemnymi, warunki morfologiczne, określone zmiennością szerokości i głębokości, strukturą i składem podłoŝa rzek oraz strukturą stref nadbrzeŝnych

6 2. Jakość hydromorfologiczna rzek i polskie uwarunkowania jej oceny - cd Do przeprowadzenia pełnej oceny rozwaŝanego stanu niezbędne jest: zdefiniowanie warunków referencyjnych dla określonych typów rzek, opracowanie metodyki klasyfikacji stanu w oparciu o kryteria ilościowe, dokonanie charakterystyki koryt rzek i terenów zalewowych w drodze kartowania, określenie antropogenicznych zmian charakterystyk hydrologicznych

7 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię ETAP I Wskazanie części wód o dobrym stanie hydromorfologicznym oraz części wód o stanie gorszym niŝ dobry

8 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię - cd Tab. 1 Wskaźniki oceny stanu hydrologicznego części wód

9 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię - cd Tab. 2 Wskaźniki oceny stanu morfologicznego części wód

10 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię - cd ETAP II Identyfikacja przyczyn zagroŝenia i moŝliwości przeciwdziałania im

11 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię - cd Istotne oddziaływania na stan hydrologiczny a) Określenie typu ujęć powodujących zmianę reŝimu hydrologicznego b) Wskazanie dominującego uŝytkownika c) Oszacowanie zasięgu oddziaływania poborów

12 3. Metodyka wstępnej identyfikacji części wód zagroŝonych ze względu na hydromorfologię - cd Istotne oddziaływania na stan morfologiczny - ocena ekspercka

13 Przykład rzeka Raba Rzeka Raba części wód 14

14 Przykład rzeka Raba - cd Etap I Część nr 4 Stradomka a) stan hydrologiczny e 3 = 1-(SSQ/SSQ n ) = 78,2% (wartość progowa - 10%); b) stan morfologiczny e 6 =ΣL c /ΣL r = 45,6% (wartość progowa - 30%) e 7 = ΣL reg /ΣL r = 42,1% (wartość progowa - 20%)

15 Przykład rzeka Raba - cd Etap II Część nr 4 Stradomka a) stan hydrologiczny: brak poborów podlegających inwentaryzacji, zaopatrzenie gospodarstw ze źródeł i studni kopanych b) stan morfologiczny: regulacja dla stabilizacji koryta ograniczenie moŝliwości migracji ryb i niekorzystne zmiany warunków ich Ŝycia

16 4. Uwagi

17 5. Wybrane problemy do rozwiązania Problemy zasadnicze: relacja pomiędzy reŝimem hydrologicznym i morfologią koryta relacja między stanem hydromorfologicznym a stanem elementów biologicznych