Rok akad. 2013/2014 Semestr zimowy, czwartek,

Transkrypt

1 PROWADZĄCY: Prof. Nadzieja Drela Prof. Krystyna Skwarło-Sońta dr Magdalena Markowska dr Paweł Majewski Rok akad. 2013/2014 Semestr zimowy, czwartek,

2 Osiągnięcia i postępy w dziedzinie neuroendokrynoimmunologii i psychoneuroimmunologii, Najnowsze problemy neuroendokrynoimmunologii, Rozwój psychoneuroimmunologii, Układ odpornościowy w depresji, Najczęściej stosowane modele doświadczalne.

3 Rozwój neuroendokrynoimmunologii Solomonsen i Madsen opublikowali pierwszą publikację (1898) wskazującą na wpływ układu nerwowego na układ odpornościowy (reakcje nadwrażliwości: anafilaksja, atopowe zapalenie czy alergiczne związane z aktywnością nerwu błędnego), Reakcja hiperergiczna (nadmierna reakcja zapalna ustroju na czynnik zapalny) została zaobserwowana w odnerwionej tkance (lata 30-te XX w). Tkanka wykazywała reakcję hiperergiczną na neurotransmitery obecne w osoczu uwolnione przez układ nerwowy w jej okolicach (badania przy zastosowaniu odnerwienia tkanki): - wpływu układu nerwowego na tkankę nie sposób wyeliminować poprzez odnerwienie, - wpływ układu nerwowego w części związany jest z wpływem o naturze neurohormonalnej, - odnerwiona tkanka wykazuje od razu nadwrażliwość na czynniki naturalnie ją regulujące.

4 Rozwój neuroendokrynoimmunologii Studenci Iwana Pawłowa ( ) z sukcesem zastosowali metody warunkowania do zjawiska anafilaksji. Badania te w kolejnych latach zostały zaniechane. W 1952 roku, Andor Szentivanyi i Geza Filipp napisali pierwszy na świecie artykuł ukazujący jak układ nerwowy kontroluje układ odpornościowy poprzez aktywność podwzgórza, W 1966 roku zostało dostrzeżone, że homeostaza odporności oraz homeostaza organizmu są blisko ze sobą związane, Lata 60-te XX w rozwój dziedziny zapoczątkowany przez Besedovskiego (Europa) oraz Lock a, Adera i Felter,a (USA).

5 Neuro-endokryno-immunologii vs Psycho-neuro-immunologii Studenci Iwana Pawłowa ( ) z sukcesem zastosowali metody warunkowania do zjawiska anafilaksji. Badania te w kolejnych latach zostały zaniechane. W 1952 roku, Andor Szentivanyi i Geza Filipp napisali pierwszy na świecie artykuł ukazujący jak układ nerwowy kontroluje układ odpornościowy poprzez aktywność podwzgórza, W 1966 roku zostało zaproponowane, że homeostaza odporności oraz homeostaza organizmu są blisko ze sobą związane, Lata 60-te XX w rozwój dziedziny zapoczątkowany przez Besedovskiego (Europa) oraz Lock a, Adera i Felter,a (USA).

6 Rozwój psycho-neuro-immunologii Dziedzina obejmująca elementy: Immunologii Neurobiologii Psychiatrii Psychologii Leonard, B.E., 2008

7 Rozwój psycho-neuro-immunologii Fundamentem rozwoju nowej dzidziny były: Rozwój koncepcji Hansa Seyle (lata 30-te XX w) homeostazy na stres, w której oś HPA i układ odpornościowy mają kluczowe znaczenie w tzw. odpowiedzi adaptacyjnej, Wykazanie, że układ odpornościowy może być warunkowany klasycznie t.j. odruch Pawłowa (ból i światło bodziec warunkowy i bezwarunkowy), Uszkodzenia mózgu wpływa na aktywność układu odpornościowego (lata 30-te XX w).

8 Rozwój psycho-neuro-immunologii Nadal próbuje się określić : Czy możliwą konsekwencją chronicznego stanu zapalnego jest wzrost apoptozy w układzie nerwowym prowadzącym do neurodegeneracyjnych zmian w mózgu? Czy zmniejszona adaptacja na stres jest główną podstawą rozwoju chorób psychiatrycznych? Czy zwiększona odpowiedz na stres prawą półkulą mózgu wpływa na zwiększoną wrażliwość na bodźce negatywne?

9 (CHRONO) (PSYCHO) NEURO (ENDOKRYNO) IMMUNOLGIA albo po prostu: BIOLOGIA INTEGRACYJNA Besedowski O.H., 2003

10 Neuro-endokryno-immunologii vs Psycho-neuro-immunologii DEPRESJA

11 Podanie zdrowym ochotnikom LPS A. Reichenberg et al., 2001

12 Podanie zdrowym ochotnikom LPS wywołało zmianę zachowania, pojawienie się lęku oraz objawy depresyjne. WNIOSEK: Pobudzenie syntezy cytokin lub podawanie cytokin prozapalnych prowadzi do rozwoju objawów depresyjnych. A. Reichenberg et al., 2001

13

14 Neuro-endokryno-immunologii vs Psycho-neuro-immunologii DEPRESIA

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 Figure 1 Schematic of the regulatory loops of clock genes expression in vertebrates (with permission from Bell-Pedersen et al. 2005). Positive elements CLOCK and BMAL1 dimerize and bind to E-boxes on promoter regions of clock-controlled genes and on negative element genes, period (Per) and cryptochrome (Cry), stimulating their transcription. These, in turn are translated, oligomerize and reenter the nucleus, where they interfere with CLOCK/BMAL1 activity. Similarly, the positive elements also stimulate Rev-Erb α and Rora (retinoic acid-like orphan receptor a), which feed bak to regulate rhythmic Bmal1 transcription.

35

36

37 (c) Pathways from the PVN to the adrenal gland. Three different output systems are highlighted: the neuroendocrine neurons

38

39

40 Zależności pomiędzy depresją a rytmami okołodobowymi Zależne od pory dnia pojawianie się objawów depresyjnych, Występowanie depresja sezonowej (z ang. SAD seasonal affective disorder), Związek pomiędzy genami zegara biologicznego a depresją, Zależności pomiędzy występowaniem bezsenności i depresji, Przeciwdepresyjne właściwości deprywacji sennej, Wpływ leków antydepresyjnych zarówno na sen jak i na depresję.

41

42

43 Zależności pomiędzy depresją a rytmami okołodobowymi Dziękuję za uwagę