Sympozjum Tematyczne TOŻSAMOŚĆ

Transkrypt

1 Sympozjum Tematyczne TOŻSAMOŚĆ 16 grudnia 2013 roku Instytut Psychologii Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Kampus przy ul. Wóycickiego, bud. 21, sala 327 Cykl Sympozjów Tematycznych w ramach Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Studentów i Doktorantów Młoda Psychologii

2

3 Konferencja organizowana przez Sekcję Badawczą Studentów i Doktorantów Koła Naukowego Studentów Psychologii UKSW Komitet Organizacyjny Konferencji: Ewa Topolewska Dominika Karaś Maria Kłym Patronat: Wydawnictwo Liberi Libri

4

5 Problematyka poczucia tożsamości od wielu lat wysuwa się na pierwszy plan w literaturze psychologicznej. I nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ niemal każdy z nas w pewnym okresie swojego życia podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie "kim jestem?" Kiedy jednak stawiamy takie pytanie? Gdzie poszukujemy odpowiedzi? Czy odpowiedź może być jedna i niezmienna przez całe życie? Jaka może być to odpowiedź? A przede wszystkim, co istotne dla nas psychologów: jak badać poczucie tożsamości? Mamy nadzieję, że na naszym sympozjum uda się nam wspólnie znaleźć odpowiedź na te i inne pytania. Sympozjum będzie miejscem, gdzie spotkają się przedstawiciele różnych perspektyw: perspektywy psychologii rozwoju, psychologii osobowości, a także psychologii społecznej i narracyjnej. Przedstawione zostaną najnowsze modele teoretyczne w psychologii tożsamości, jak również obecnie stosowane metody badawcze. Liczymy na to, że uda nam się podjąć dyskusję między różnymi perspektywami, a ta dyskusja być może doprowadzi do próby integracji z pozoru odmiennych perspektyw i da możliwość pełnego spojrzenia na tak złożoną problematykę, jaką jest problematyka poczucia tożsamości. Sympozjum zorganizowane jest w trzy bloki tematyczne. W pierwszej części, przedstawione zostaną najnowsze modele teoretyczne w psychologii tożsamości. W drugiej, zaproszeni przez nas eksperci spróbują spojrzeć na tę problematykę z różnych perspektyw. Wreszcie, będziemy mogli wysłuchać najnowszych doniesień z badań nad poczuciem tożsamości, przedstawionych przez młode pokolenie badaczy, czyli studentów i doktorantów. Serdecznie zapraszamy! Organizatorzy Sympozjum Tematycznego "Tożsamość

6

7 PROGRAM MŁODA PSYCHOLOGIA Sympozjum TOŻSAMOŚĆ - 16 grudnia 2013 Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Kampus przy ul. Wóycickiego, bud. 21, sala 327 9:00 9:15 OTWARCIE SYMPOZJUM 9:15 10:45 SESJA I: Nowe modele tożsamości Przewodnicząca Dominika Karaś dr Konrad Piotrowski (Instytut Badań Edukacyjnych): Dwucykliczny model formowania tożsamości Koena Luyckx'a: wymiary i statusy tożsamości w badaniach polskich mgr Aleksandra Słowińska, prof. dr hab. Anna Oleszkowicz (Uniwersytet Wrocławski): Propozycja modyfikacji integracyjnego modelu formowania się tożsamości Luyckxa i współpracowników mgr Dominika Karaś (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Trójwymiarowy model formowania się tożsamości Meeusa i współpracowników mgr Maria Kłym (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Początki poszukiwania tożsamościowego Ewa Topolewska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Kołowy model stylów tożsamości 10:45 11:45 DYSKUSJA 11:45-12:00 PRZERWA

8 12:00-14:00 SESJA II: Tożsamość z różnych perspektyw teoretycznych Przewodniczący dr Jan Cieciuch Perspektywa psychologii rozwoju: prof. dr hab. Wanda Zagórska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Tożsamość w rozwoju. Psychospołeczne ujęcie E. H. Eriksona Perspektywa psychologii osobowości: prof. dr hab. Henryk Gasiul (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Tożsamość jako wyzwanie i droga do zrozumienia osobowości Perspektywa psychologii społecznej: dr hab. Michał Bilewicz (Uniwersytet Warszawski): Ja w świecie przynależności. Teoria tożsamości społecznej i jej rozwinięcia w psychologii stosunków międzygrupowych Perspektywa psychologii narracyjnej: dr Anna Cierpka (Uniwersytet Warszawski): Tożsamość narracyjna, czyli o nigdy niekończącej się opowieści prof. dr hab. Elżbieta Dryll (Uniwersytet Warszawski): W poszukiwaniu tożsamości narracyjnej semantyczna analiza tekstu 14:00-15:00 DYSKUSJA 15:00-16:00 PRZERWA 16:00-17:45 SESJA III: Doniesienia z badań nad tożsamością Przewodnicząca Maria Kłym mgr Patrycja Maciaszek (Uniwersytet Jagielloński): Pamięć a tożsamość: jak fałszywe wspomnienia kształtują rzeczywistość psychiczną człowieka mgr Dagna Skrzypińska, mgr Monika Słodka (Uniwersytet Jagielloński): Poczucie tożsamości w marzeniach sennych kobiet dr Jolanta Kociuba (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie): Poczucie tożsamości aktorów mgr Krzysztof Dyga (Uniwersytet Jagielloński): Kim jestem gdy mnie nie ma? Problemy z tożsamością osób z zaburzeniami afektywnymi mgr Paweł Sikorski, ks. prof. dr hab. Romuald Jaworski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Tożsamość religijna w ujęciu badań jakościowych mgr Marcin Kłosowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Proces eksploracyjny na poziomie intrapsychicznym propozycja badania i kategoryzacji wyników mgr Agnieszka Rolińska, prof. dr hab. Marta Makara-Studzińska (Uniwersytet Medyczny w Lublinie): Tożsamość w wieku dojrzewania a przynależność i korzystanie z powszechnych portali społecznościowych 17:45-18:15 DYSKUSJA 18:15 ZAKOŃCZENIE KONFERENCJI

9 Streszczenia wystąpień w Sesji I - NOWE MODELE TOŻSAMOŚCI Dwucykliczny model formowania tożsamości Koena Luyckx'a: wymiary i statusy tożsamości w badaniach polskich dr Konrad Piotrowski, Instytut Badań Edukacyjnych Wystąpienie będzie poświęcone dwucyklicznemu modelowi formowania tożsamości, opracowanemu przez zespół pod kierownictwem Koena Luyckxa z Uniwersytetu w Leuven (Belgia). Zaprezentowane zostaną podstawowe założenia Modelu, jak również narzędzie stworzone w celu weryfikacji opartych na nim hipotez: Skala Wymiarów Rozwoju Tożsamości (Dimensions of Identity Development Scale; DIDS). Następnie, zostaną pokrótce omówione i podsumowane kilkuletnie badania, w których wykorzystywano skalę DIDS, prowadzone przez Konrada Piotrowskiego i Annę Brzezińską. Przedstawione zostaną także istotne, w ocenie autora, obszary wymagające dalszych badań z użyciem DIDS. słowa kluczowe: tożsamość, dwucykliczny model, DIDS, Skala Wymiarów Rozwoju Tożsamości Propozycja modyfikacji integracyjnego modelu formowania się tożsamości Luyckxa i współpracowników mgr Aleksandra Słowińska, prof. dr hab. Anna Oleszkowicz, Uniwersytet Wrocławski Integracyjny model rozwoju tożsamości Luyckxa i współpracowników koncentruje się na specyficznych procesach zaangażowanych w formowanie i ewaluację zobowiązań tożsamościowych. Początkowo model zakładał, że formowanie się tożsamości przebiega w dwóch wzajemnie uzupełniających się cyklach, na które składają się cztery procesy poszukiwanie szerokie i podejmowanie zobowiązania tworzące cykl formowania zobowiązania oraz poszukiwanie głębokie i identyfikacja ze zobowiązaniem obecne w cyklu ewaluacji zobowiązania (Luyckx, Goossens, Soenens, Beyers i Vansteenkiste, 2005). Następnie wzbogacono model o nieadaptacyjny wymiar poszukiwania ruminacyjnego, który uzupełnia wyróżnione wcześniej refleksyjne wymiary poszukiwania (Luyckx, Schwartz, Berzonsky, Soenens, Vansteenkiste, Smits, Goossens, 2008). Zaproponowana modyfikacja modelu jest w większym stopniu zorientowana na wyróżnienie adaptacyjnych i nieadaptacyjnych procesów tożsamościowych. Przyjęto, że zarówno poszukiwanie szerokie, jak i poszukiwanie głębokie może przyjmować dwie formy: refleksyjną i ruminacyjną. Pierwsza wiąże się z otwartością i ciekawością poznawczą, druga z uporczywym zaabsorbowaniem i doświadczaniem negatywnych stanów emocjonalnych. Ponadto, zredefiniowano wymiar podejmowania zobowiązania uznając, że odnosi się on do podejmowania wstępnych, a nie jak w modelu oryginalnym silnych zobowiązań tożsamościowych, przez co nie stanowi jedynie normatywnego etapu formowania się tożsamości, ale również może wiązać się z niekorzystnym opóźnianiem dokonywania ważnych dla tożsamości decyzji (Bańka, 2007; Osipow, 1999; Wolfe & Betz, 2004). Poza omówieniem przesłanek do wprowadzenia modyfikacji i wyników badań weryfikujących sam model, zaprezentowany zostanie również Kwestionariusz Procesów Tożsamościowych stanowiący operacjonalizację modelu. słowa kluczowe: tożsamość, dwucykliczny model, Kwestionariusz Procesów Tożsamościowych

10 Trójwymiarowy model formowania się tożsamości Meeusa i współpracowników mgr Dominika Karaś, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Większość współczesnych teorii kształtowania się poczucia tożsamości w cyklu życia człowieka wywodzi się z koncepcji Eriksona (1950), który podkreślił, że choć poczucie to kształtuje się w ciągu całego życia, to jednak okresem najważniejszym dla jego rozwoju jest czas dorastania, kiedy pojawia się przed człowiekiem pytanie "kim jestem?", będące rezultatem piątego z kryzysów rozwojowych. Koncepcja Eriksona została zoperacjonalizowana przez Marcię (1966), który wyróżnił dwa procesy właściwe dla formowania się poczucia tożsamości: poszukiwanie i zaangażowanie. Koncepcja Marcii doczekała się szeregu rozwinięć. Jedno z nich należy do Meeusa i wsp. (Crocetti, Rubini, Meeus, 2008), którzy ujmują poczucie tożsamości w kategoriach trzech procesów: poszukiwania głębokiego, zaangażowania i rewizji zaangażowania. Meeus i wsp. zwrócili uwagę na możliwość zmiany zaangażowania, gdy przestaje ono być satysfakcjonujące dla człowieka oraz podkreślili wagę różnych możliwych sfer zaangażowania. Celem niniejszego wystąpienia jest zaprezentowanie teoretycznego modelu formowania się poczucia tożsamości autorstwa Meeusa i współpracowników wraz z kwestionariuszem Utrecht Management of Identity Commitments Scale (U-MICS), służącym do pomiaru trzech procesów tożsamościowych. W badaniach z wykorzystaniem kwestionariusza U-MICS wzięło udział 396 licealistów oraz 419 młodych dorosłych. Konfirmacyjna analiza czynnikowa potwierdziła trójwymiarową strukturę poczucia tożsamości, we wszystkich badanych grupach. Potwierdzono również zadowalającą rzetelność stosowanego narzędzia. Umiarkowane korelacje wyników z zakresu poszczególnych sfer tożsamości potwierdzają zasadność rozróżnienia między tymi sferami. Kwestionariusz U-MICS wydaje się być wartościowym narzędziem do pomiaru procesów tożsamościowych. Trwają jednak badania nad zaadaptowaniem go do badania poczucia tożsamości u osób starszych niż w wieku adolescencji, a w szczególności nad poszukiwaniem sfer, w których kształtuje się to poczucie, szczególnie ważnych dla współczesnych młodych dorosłych. słowa kluczowe: tożsamość, poszukiwanie głębokie, zaangażowanie, rewizja zaangażowania, U-MICS Początki poszukiwania tożsamościowego mgr Maria Kłym, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego W badaniach dotyczących kształtowania się poczucia tożsamości, rozumianego w nurcie Eriksona (1950, 1968) i Marcii (1966), główne zainteresowanie badaczy skupia się na procesie zaangażowania, jako celu, do którego osiągnięcia dąży człowiek. Zgodnie z definicją statusu tożsamości osiągniętej Marcii, droga do tego celu wiedzie przez badanie różnych dostępnych rozwiązań, czyli poszukiwanie. Luyckx i wsp. (2006) w swoim rozszerzeniu modelu statusów Marcii zaproponowali wyróżnienie poszukiwania szerokiego (odkrywanie, dociekanie, zbieranie informacji o różnych alternatywach tożsamości) od głębokiego (zbieranie jak najbardziej kompletnych informacji o bieżących wyborach i zaangażowaniach). Early Identity Exploration Scale (EIES) zostało stworzone jako próba uchwycenia wczesnego etapu poszukiwania szerokiego. Narzędzie mierzy poszukiwanie w 12 obszarach (wygląd, wolny czas, rodzina, praca, relacje chłopak-dziewczyna, formowanie własnego zdania, postrzeganie własnego miejsca w cyklu życia, samo-refleksja, przyszłość, przyszła rodzina, światopogląd, stosunek do zasad) i przyjmuje formę kwestionariusza portretowego każdy z obszarów jest wprowadzony krótkim opisem dwóch osób różniących się od siebie pod określonym względem, po którym osoba badana przechodzi do itemów odnoszących się do tych portretów.

11 W badaniu wzięło udział 540 osób w wieku lat (M=13,35). Współczynniki alfa Cronbacha poszczególnych skal w przedziale od,62 do,91 świadczą o zadowalającej rzetelności kwestionariusza. Konfirmacyjna analiza czynnikowa wykazała satysfakcjonującą trafność czynnikową. Równoważność konfiguralna, metryczna i skalarna zostały metodą międzygrupowej konfirmacyjnej analizy czynnikowej wykazane dla obu płci. słowa kluczowe: tożsamość, Early Identity Exploration Scale, EIES, poszukiwanie szerokie, eksploracja Kołowy model stylów tożsamości i kwestionariusz ICI Ewa Topolewska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Marcia (1960), operacjonalizując model Eriksona (1968) wyróżnił dwa wymiary istotne dla tworzenia się dojrzałej tożsamości: eksplorację oraz zaangażowanie. W oparciu o te dwa wymiary wyróżnił cztery statusy: tożsamość osiągniętą, przejętą, dyfuzyjną oraz moratorium. Współcześnie funkcjonuje wiele różnych ujęć tożsamości wywodzących się z tradycji eriksonowskiej. Są to na przykład model Crocetti, Rubini i Meeusa (2008), w którym funkcjonują trzy wymiary jako kluczowe w kontekście konkretnych domen dotyczących tożsamości, czy dwucykliczny model Luyckx i współpracowników (2006), w którym wyróżnia się pięć wymiarów. Inne rozumienie kształtowania się tożsamości zaproponował Berzonsky (1989, 2013), proponując trzy style: styl informacyjny, porównywany do statusu osiągniętego lub moratorium, styl dyfuzyjno-unikowy jako pokrewny statusu dyfuzyjnego oraz styl normatywny odpowiadający statusowi nadanemu. Wyniki badań dostępnych w literaturze sugerują jednak wewnętrzne zróżnicowanie statusów wyróżnionych przez Marcię, np. dwa moratoria, dwa rodzaje statusu przejętego, dwa rodzaje statusu dyfuzyjnego, czy też dwa rodzaje stylu dyfuzyjnego-unikowego z ujęcia Berzonsky ego (Crocetti, Rubini, Luyckx, Meues, 2008; Archer, Waterman, 1990; Berzonsky, 1985, Kroger, 1995; Waterman, 1992). Biorąc pod uwagę wewnętrzne zróżnicowanie występujących w literaturze konstruktów tożsamości Topolewska i Cieciuch (2013) zaproponowali kołowy model stylów kształtowania się tożsamości, będący próbą integracji różnych teorii tożsamości. W swoich pracach przyjęli rozumienie sposobu kształtowania się tożsamości wywodzące się z modelu Berzosnky ego. Równocześnie założyli, że wyróżnienie różnych rodzajów tych sposobów jest możliwe w oparciu o dwa podstawowe procesy wywodzące się z tradycji Eriksonowskiej. Do pomiaru tak rozumianych sposobów skonstruowany został kwestionariusz Identity Circumplex Inventory (ICI) mierzący 8 sposobów kształtowania się tożsamości. Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną własności psychometryczne narzędzia. Kołowy model stylów tożsamości zostanie przedstawiony w kontekście innych modeli tożsamościowych: modelu stylów tożsamości Berzonsky ego (2013), pięciowymiarowego modelu Luyckx a (Luyckx i in., 2008) oraz trzywymiarowego modelu Crocetti i in. (2008). słowa kluczowe: tożsamość, kształtowanie się tożsamości, kołowy model

12 Streszczenia wystąpień w Sesji III DONIESIENIA Z BADAŃ NAD TOŻSAMOŚCIĄ Pamięć tożsamość: jak fałszywe wspomnienia kształtują rzeczywistość psychiczną człowieka mgr Patrycja Maciaszek, Uniwersytet Jagielloński Jednym z ważniejszych elementów składowych tożsamości człowieka jest jego pamięć. Treści w niej zawarte decydują o spójności ja, zapewniając orientację autopsychiczną i otwierając pole do kształtowania wiedzy o sobie i samoświadomości. Stanowią też podstawę efektywnej samoregulacji. W takim ujęciu kwestia zgodności śladu pamięciowego z rzeczywistością zewnętrzną (prawdziwość wspomnień) wydaje się szczególnie ważna. Problematyka powstawania fałszywych przypomnień stanowi obszar zainteresowania licznych subdyscyplin, min. psychologii rozwojowej, społecznej, poznawczej, czy ewolucyjnej. Temu zagadnieniu poświęcono także referowane w pracy eksperymenty. By zweryfikować możliwość powstawania fałszywych wspomnień i określić predykaty tego zjawiska dokonano adaptacji paradygmatu list słów skojarzeniowych (DRM; Deese, 1959; Roediger i McDemott, 1995), a następnie przeprowadzono replikację oryginalnych eksperymentów z użyciem tej metody. Uzyskane wyniki porównywano z rezultatami osiąganymi przez innych badaczy. Interpretację wskaźników fałszywych przypomnień u osób badanych w każdej z 3 grup, różniących się warunkiem eksperymentalnym, zestawiono z wynikami w testach różnic indywidualnych. Na podstawie przeprowadzonych analiz, podczas referatu postaram się odpowiedzieć na pytanie o powszechność występowania fenomenu fałszywych wspomnień i czynniki (zarówno sytuacyjne, jak i podmiotowe) zań odpowiedzialne, cały czas mając na uwadze prostą prawdę, że to, co pamiętamy decyduje o tym, kim jesteśmy. słowa kluczowe: pamięć, tożsamość, fałszywe wspomnienia, błędy, zniekształcenia, DRM Poczucie tożsamości w marzeniach sennych kobiet mgr Dagna Skrzypińska, mgr Monika Słodka, Uniwersytet Jagielloński Tożsamość wiąże się z wiedzą jednostki na temat samej siebie. Szczególną rolę w tworzeniu i utrzymywaniu ciągłości tożsamości stanowią sądy dystynktywne, do których zalicza się między innymi samoopis, samoocenę, czy standardy osobiste. Istnieje wiele badań dotyczących zagadnienia tożsamości w stanie czuwania. Niewiele jest jednak opracowań skoncentrowanych na poczuciu podmiotowości w marzeniach sennych. Celem wystąpienia jest próba dostarczenia odpowiedzi na pytanie, czy i jaka wizja własnej osoby obecna jest w snach (z wykluczeniem warunku świadomego śnienia, ang. lucid dreaming). Zaprezentowane zostaną wyniki badania eksploracyjnego, którego zadaniem było sprawdzenie, w jaki sposób osoby śniące rozpoznają siebie w marzeniach sennych. W badaniu udział wzięło 120 kobiet, głównie młodych dorosłych. Zadaniem osób badanych było opisanie ostatniego zapamiętanego snu oraz określenie, czy pojawiają się one we własnych snach, jak również wskazanie na jakiej podstawie rozpoznają w nich same siebie. Podczas opracowania danych

13 pochodzących z przedstawionych narracji marzeń sennych, posłużono się ilościowym systemem kodowania treści snów Halla i Van de Castle a (1966), natomiast wskazówki świadczące o poczuciu tożsamości w marzeniach sennych zanalizowane zostały w sposób jakościowy. Oprócz przeglądu dotychczasowych doniesień na temat poczucia tożsamości w marzeniach sennych oraz wyników badań własnych, podczas wystąpienia przedstawione zostaną również problemy metodologiczne oraz przyszłe kierunki teoretycznej i empirycznej weryfikacji omawianego problemu. słowa kluczowe: tożsamość, marzenia senne, świadomość Tożsamość religijna w ujęciu badań jakościowych mgr Paweł Sikorski, ks. prof. dr hab. Romuald Jaworski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Świadomość indywidualności jednostki pozwoliła na zadanie ważnych i trudnych pytań: Kim Jestem? Kim chciałbym Być? Co odróżnia mnie od innych? Czy to co robię naprawdę określa to kim jestem, czy może jest coś jeszcze? Czy siła z jaką dana osoba utożsamia się z jakąś wartością może mieć wpływ na jej zachowanie? Odpowiedzi na te pytania poszukują od lat uczeni różnych specjalności pochodzący z całego świata. Wystąpienie ma na celu poszerzenie już istniejącego stanu wiedzy o nowe badania jakościowe oraz ukazanie zależności i obszarów wymagających dalszych badań. Przemówienie oparte na badaniach własnych ukaże zarys odpowiedzi możliwych na pytanie: Kim Jestem? oraz gdzie wśród odpowiedzi możemy odnaleźć tożsamość religijną w nowoczesnym polskim społeczeństwie. Ukazane zostaną kategorie tożsamości jakie autor przyjął po jakościowych badaniach wstępnych ze specjalnym uwzględnieniem tożsamości religijnej oraz zależności między podskalami ilościowymi narzędzia stworzonego do potrzeb badań. Podsumowując, wystąpienie zarysuje wagę kategorii tożsamości religijnej wśród innych kategorii składających się na tożsamość badanych osób. słowa kluczowe: tożsamość, tożsamość religijna, poczucie tożsamości, badania jakościowe Proces eksploracyjny na poziomie intrapsychicznym propozycja badania i kategoryzacji wyników mgr Marcin Kłosowski, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Kształtowanie się poczucia tożsamości to jeden z głównych tematów psychologii rozwojowej, zwłaszcza dotyczący okresu adolescencji. Według psychospołecznej teorii rozwoju ego E. Eriksona odpowiedź na pytanie kim jestem jest głównym zadaniem rozwojowym młodego człowieka. Koncepcja J. Marcii, rozwijająca teorię Eriksona, zwraca z kolei uwagę na dwa ważne procesy składające się na kształtowanie się poczucia tożsamości: eksplorację i zaangażowanie. Właśnie eksploracja staje się głównym przedmiotem zainteresowania tego referatu, a zwłaszcza eksploracja na poziomie intrapsychicznym. W jej skład wchodzą różne formy poszukiwania odpowiedzi na wiele pytań. Do tej pory w badaniach nad poczuciem tożsamości zajmowano się głównie ilościowym ujęciem tego zagadnienia, w postaci uchwycenia różnych form i stylów kształtowania się tożsamości. Bardzo mało jest badań, które miały by na celu wydobycie esencji

14 procesu kształtowania się tożsamości a mianowicie treści tego procesu. Autora niniejszego referatu interesuje odpowiedź na pytanie, jakie są obszary i konkretne treści tych poszukiwań. Żeby sprostać takiemu problemowi badawczemu, trzeba wejść nie tylko w nurt psychologii ilościowej, ale także psychologii jakościowej. Referat składać się będzie z dwóch części. Pierwszą z nich jest wprowadzenie w problematykę i przegląd dotychczasowych badań w omawianej dziedzinie. Drugą z nich jest propozycja badań eksploracji intrapsychicznej w procesie kształtowania się tożsamości u adolescentów. Autor referatu zaproponował badanie, na które składają się pisemne wypowiedzi 45 uczniów szkoły średniej, w wieku lat. Wypowiedzi były odpowiedziami na kilka otwartych pytań i dotyczyły różnych aspektów poszukiwania poczucia tożsamości u młodzieży. W ramach drugiej części referatu przedstawione zostaną zebrane wyniki tych badań oraz propozycje ich kategoryzacji. słowa kluczowe: tożsamość, eksploracja, adolescencja, badania jakościowe Tożsamość w wieku dojrzewania a przynależność i korzystanie z powszechnych portali społecznościowych mgr Agnieszka Rolińska, prof. dr hab. Marta Makara-Studzińska, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Internet stanowi obecnie jeden z podstawowych współczesnych środków komunikacji międzyludzkiej oraz sposób nawiązywania i utrzymywania relacji interpersonalnych. W obszarze sieci internetowej tworzą się nowe społeczności, wizerunki osób, normy indywidulane i grupowe, więzi emocjonalne oraz zaspokajane są liczne potrzeby użytkowników. Badania z zakresu relacji, która zachodzi pomiędzy tożsamością człowieka a korzystaniem z Internetu stanowią nowy, intrygujący obszar badań psychologicznych nad tożsamością. Celem prezentowanej pracy jest przedstawienie uzyskanych danych dotyczących związku między czynnikami o charakterze osobowościowym, takimi jak: style autoprezentacji, poczucie samotności, wyznawane wartości, samoocena a sposobem korzystania z cieszących się powszechną popularnością portali społecznościowych, wybranymi czynnikami różnicującymi profile badanych. Badaniem objęto osoby w wieku dojrzewania z uwagi na typowe dla nastolatków problemy i zadania tego wieku rozwojowego: tendencje do poszukiwania własnej tożsamości i konformistyczne postawy względem rówieśników oraz lęk przed odrzuceniem przez grupę, a także biorąc pod uwagę znaczną liczbę osób młodych korzystających z portali społecznościach w naszym kraju. Uzyskane wyniki odniesiono do danych prezentowanych przez innych badaczy dotyczących relacji człowiek i Internet, tożsamość osobowa a tożsamość internetowa. słowa kluczowe: tożsamość, Internet, ja prawdziwe, samoakceptacja