Kinga Krauze Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN

Transkrypt

1 "Błękitno-zielona infrastruktura jako narzędzie zintegrowanej rewitalizacji i zarządzania wodami w miastach aspekty ekologiczne, ekonomiczne i społeczne Kinga Krauze Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN marca 2017, Stormwater Poland 2017

2 Wpływ usunięcia roślinności i uszczelnienia powierzchni na obieg wody w mieście (Wagner i in. 2013, na podst.: Hoyer i in. 2011)

3 Błękitno-zielona infrastruktura narzędzie zapewniające korzyści ekologiczne, gospodarcze i społeczne poprzez rozbudowę systemów przyrodniczych i stosowanie rozwiązań wykorzystujących naturalne procesy występujące w przyrodzie Zintegrowana implementacja BZI Brak BZI Intercepcja, ewapotranspiracja Retencja, recykling wody Efekt wyspy ciepła Ograniczony dostęp do terenów zielonych Dramatycznie niskie przepływy w rzekach Wychwytywanie, absorbowanie zanieczyszczeń Samooczyszczanie Niska ewaporacja Zanieczyszczenie powietrza Infiltracja i zasilanie wód gruntowych Bioróżnorodność i przyroda Gromadzenie wód opadowych Szybki odpływ Ograniczona infiltracja i zasilanie wód gruntowych Źródło rysunku: Herbert Dreiseitl, CEO of our Liveable Cities Lab

4 Rozwiązania oparte na przyrodzie (Nature-Based Solutions) Zrównoważony rozwój odwołujący się do naturalnych procesów przyrodniczych, włączający je w praktykę zapobiegania ryzyku środowiskowemu (zmiany klimatu, bezpieczeństwo wodne, bezpieczeństwo żywnościowe, zdrowie), utrzymania dobrego stanu środowiska i bioróżnorodności oraz zapewnienia ludziom niezbędnych świadczeń ekosystemowych. Dlaczego BZI i NBS są kluczem do zarządzania zasobami w miastach, w tym wodami opadowymi? Elastyczność reakcji na warunki środowiskowe zdolność samoregulacji Energooszczędność wykorzystanie energii słonecznej Zamknięty cykl krążenia związków i wody przyczyniają się do redukcji istniejących zanieczyszczeń Wszechstronność rozwiązań wielofunkcyjność przyrody Wysoka efektywność w stosunku do kosztów Tworzenie zielonego wzrostu i budowanie zielonej ekonomii Polityka wspólnotowa Strategia Europa 2020 Zielona infrastruktura zwiększanie kapitału naturalnego Europy (COM (2013) 249) Strategia Tematyczna w Sprawie Środowiska Miejskiego (SEC(2006) 16), Strategia Tematyczna w Sprawie Zanieczyszczeń Powietrza (2006/2060(INI)) Ramowa Dyrektywa Wodna (2000/60/EC). Europejska Strategia na rzecz Bioróżnorodności 2020 Biała Księga Komisji Europejskiej: Adaptacja do zmian klimatu: Europejskie ramy działania, COM(2009)147 Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 SPA 2020 (MŚ, 2013).

5 ASPEKTY ROZWOJU BŁĘKITNO-ZIELONEJ INFRASTRUKTURY Strategia Adaptacji do Zmian Klimatu Zarządzanie ryzykiem i kosztami: aspekty prawne, finansowe Ochrona bioróżnorodności: Strategia Europejska 2020 Ochrona wód: Ramowa Dyrektywa Wodna Potrzeby mieszkańców

6 KONTEKST PRAKTYCZNY REWITALIZACJA MIAST DZIAŁANIA PLANISTYCZNE I DEWELOPERSKIE INDYWIDUALNE NIERUCHOMOŚCI REHABILITACJA / RENATURYZACJA RZEK I ZBIORNIKÓW

7 Podejście zintegrowane Zasady odpowiedzialnego inwestowania ONZ, opracowane i wdrażane przez UNEP Finance Initiative oraz UN Global Compact (Krauze, Wagner, 2014)

8 Poparcie społeczne? Zmiany w Łodzi proponowane przez mieszkańców więcej skwerów większa powierzchnia skwerów publiczne ogrody zazielenienie ulic rehabilitacja istniejących terenów zielonych renaturyzacja dolin rzecznych tworzenie nowych parków połączenia transportem publicznym z terenami zielonymi więcej ścieżek rowerowych więcej szlaków pieszych więcej zielonych placów zabaw więcej zbiorników, stawów, fontann zielone przestrzenie dla imprez kulturalnych zazielenienie budynków podwórce miejskie inne Krauze, Lewandowska, 2015

9 Poparcie społeczne? Potrzeba zmian w dzielnicy w zależności od wieku respondentów Liczba wskazań <20 > Ścieżki rowerowe Zwiększanie pow. Skwerów Place zabaw Trasy piesze Fontanna, oczka wodne inne zmiany Imprezy Zwiększanie liczby skwerów Usprawnienie komunikacji Stworzenie podwórców miejskich Zazielenienie budynków Utworzenie parku Renaturyzacja dolin rzecznych Rehabilitacja zieleni Ogródki działkowe Zazielenianie ulic Wiek Brak zainteresowania Rehabilitacja, renaturyzacja, zazielenianie budynków Place zabaw, zbiorniki wodne, skwery, rehabilitacja zieleni, zazielenianie ulic Trasy piesze, zbiorniki wodne, rehabilitacja zieleni, zazielenianie ulic Większe skwery, zbiorniki wodne, zazielenianie budynków i ulic Krauze, Lewandowska, 2015

10 Najlepsze praktyki: Projekty indywidualne Planowanie inwestycji Rewitalizacja

11 Ogrody deszczowe K. Krauze Źródło: bbons/rain-gardens/

12 Rolnictwo miejskie Żródło: Żródło: Żródło:

13 Planowanie / rewitalizacja ulic Źródło: NYC Environmental Protection Źródło: Kevin Perry, City of Portland Rewitalizacja potencjał na zastosowanie rozwiązań deszczówkowych niecki, rowy, studnie chłonne

14 Zadrzewione muldy i rigole Wagner, Krauze, 2014 Woonerf potencjał na zastosowanie rozwiązań deszczówkowych

15 Zielone ściany Rewitalizacja możliwość wprowadzenia zielonych ścian zasilanych wodą opadową

16 Rzeki jako odbiorniki wód opadowych

17 Ekohydrologczna rekultywacja zbiorników rekreacyjnych Arturówek Efekt: Ograniczenie związków biogenicznych w ilości min. 2,5 kg/rok poprzez konstrukcję stref buforowych i mat roślinności pływającej dla zbiorników rekreacyjnych Arturówek oraz redukcja potencjału zasilania wewnętrznego o 20% poprzez usunięcie osadów dennych. Jurczak, T., Wagner, I., Zalewski, M.

18 - 90% betonu wykorzystano ponownie - 70% stali odzyskano - Wzrosła różnorodność ptaków, ryb i owadów - Temperatura spadła lokalnie o 3.6 C - Liczba samochodów spadła o 2,3% - Liczba użytkowników transportu publicznego wzrosła o 5,7% - Zachowane zostały małe sklepy i dzielnice historyczne Cheonggyecheon Restoration, Seoul, Korea Południowa <

19 Utracony potencjał przestrzeni miejskiej

20 MOŻLIWOŚCI GRC consulting GRC consulting GRC consulting

21 New Haven, US projekt zagospodarowania wód opadowych poprzez BZI 5,000 drzew posadzonych na gruntach miejskich 5,000 drzew posadzonych na gruntach prywatnych Kampania edukacyjna dla mieszkańców Kursy ogrodnicze, monitoringu środowiska dla absolwentów i bezrobotnych Partnerstwo publiczno prywatne w ograniczeniu intensywności ruchu drogowego Zyski roczne ponad 4mln USD, w tym: Ograniczenie spływu powierzchniowego Oszczędność energii Walory estetyczne i ceny nieruchomości Poprawa jakości powietrza

22 Podejście zintegrowane Zintegrowane działania podejmowane w Filadelfii, w celu zmniejszenia objętości ścieków dopływających do rzek z przelewów burzowych oraz ograniczenia kosztów zarządzania miastem i wspierania zielonej infrastruktury (EPA 2010)

23 Podejście zintegrowane: Low Impact Development (LID), Water Sensitive Urban Design (WSUD) Planowanie przestrzenne i projektowanie dostosowane i szanujące cechy biogeohydrologiczne terenu (ukształtowanie terenu, strukturę geologiczną, bioróżnorodność i siedliska, cykl hydrologiczny) Redukuje negatywny wpływ zabudowy i działalności człowieka na przyrodę zarówno na obszarach zurbanizowanych jak i sąsiednich Woda deszczowa jest wykorzystywana w miejscu opadu w oparciu o retencję krajobrazową wspartą technologią

24

25 Ograniczenia przestrzenne?

26 Partycypacja?

27 Czy mamy wybór? Zmiany ekstremów klimatycznych obserwacje i projekcje. Kundzewicz, Matczak, 2009

28 Czy mamy wybór? Kundzewicz, Matczak, 2009

29 PODSUMOWANIE 1. Rozwiązania oparte na przyrodzie łączą efektywne zarządzanie wodami opadowymi z zarządzaniem ryzykiem powodzi, susz, wyspy ciepła i fal upałów, zanieczyszczenia powietrza. 2. NBS charakteryzują się zdolnością adaptacji która okazuje się krytycznie ważna w kontekście zmian globalnych, nie tylko zmian klimatu ale również ekonomicznych i społecznych które zwiększają wrażliwość społeczeństw na ryzyko środowiskowe 3. NBS pozwalają łączyć cele ekologiczne, społeczne i ekonomiczne, stanowią też skuteczne narzędzie tworzenia tożsamości miejsca i odpowiedzialności za nie. 4. NBS pozwalają na jednoczesną realizację wielu dyrektyw i założeń polityki wspólnotowej. 5. Oczekiwane przez mieszkańców zmiany w strukturze i zarządzaniu miastem potencjalnie wspierają NBS, zwiększenie partycypacji społecznej i edukacja w zakresie zrównoważonego zarządzania wodą i przestrzenią jest kluczem do rzeczywistych zmian

30 Projekty Horyzontu 2020 NAture Insurance value: Assessment and Demonstration