WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK"

Transkrypt

1 WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK

2 Wody opadowe są z ekonomicznego i przyrodniczego punktu widzenia zasobem naturalnym, tj. zasobem zaliczanym do bogactw naturalnych, sił przyrody oraz walorów środowiska decydujących o jakości życia człowieka. Charakterystyczną cechą tych zasobów jest ich nieustanna zmiana w zależności od upływającego czasu.

3 1. Zasilanie zasobów wodnych 2. Zagospodarowanie wód opadowych mne.htm

4 Zasilanie Wody słodkie Woda na Ziemi ( około mln km 3) Niebieska planeta Wody słone 58, ,rzeka-jangcy,,3.html

5 Zasilanie Zasoby wody pitnej są odnawialne: w rzekach woda odnawia się w czasie dni, w atmosferze 12 dni, w jeziorze 10 lat, zaś wody podziemne odnawiają się ponad lat, około lat odnawiają się wody zawarte w lodowcach. Proces ten regulowany jest obiegami hydrologicznymi.

6 Zasilanie Odnawialność zarówno wód powierzchniowych jak i podziemnych zapewniają opady atmosferyczne (wody opadowe), są podstawową częścią zasobów wodnych..

7 Zasilanie W skali całej kuli ziemskiej parowanie i opady są równej wielkości - wynoszą średnio mm rocznie. Opady na powierzchni lądów wynoszą około 710 mm, średnioroczne, parowanie około 470 mm, odpływ natomiast (powierzchniowy, gruntowy i wgłębny) wynosi około 240 mm rocznie.

8 Zasilanie Rozkład opadów atmosferycznych na powierzchni lądów jest bardzo nierównomierny. Są miejsca na kuli ziemskiej, gdzie przez ostatnich kilkanaście lat nie spadła kropla deszczu i takie miejsca, gdzie roczny opad wynosi mm. ŚREDNIE ROCZNE SUMY OPADÓW

9 Zasilanie ŚREDNIE TEMPERATURY ROCZNE Podobnie jak opad bardzo nierównomiernie kształtują się zasoby wody słodkiej (pitnej) na kuli ziemskiej. Na blisko 150 mln km 2 przypada aż 35 mln km 2 obszarów suchych. Na około 60% powierzchni lądów panuje stały niedobór lub brak wody słodkiej st-anniversary-memorable/

10 Zasilanie Średni odpływ wód powierzchniowych z terytorium Polski łącznie z dopływami z zagranicy w latach wynosił 59,9 km 3. W przeliczeniu na 1 mieszkańca daje to roczny zasób o wielkości 1,6 dam 3. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych wg stanu na koniec 2015 r wyniosły 17,7 km 3. Rok 2015

11 Zasilanie Rok 2014 Średni z wielolecia opad atmosferyczny w Polsce wynosi około 620 mm i jest mniejszy od średniej światowej wynoszącej około 800 mm. Rok 2015

12 Zasilanie

13 Zasilanie Głównym źródłem zaopatrzenia gospodarki narodowej w wodę są wody powierzchniowe. Ich pobór w 2015 r wyniósł 8,7 km 3 i pokrył ponad 84% potrzeb. Zaopatrzenie ludności w wodę do picia (pobór na cele eksploatacyjne sieci wodociągowej) zostały pokryte w 88% z zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych. Zasoby eksploatacyjne wód podziemnych wg stanu na koniec 2015 r wyniosły 17,7 km 3

14 Dane o wielkości poborów, wskazują, że na obszarze 96,7% kraju nie stwierdza się nadmiernego sczerpania zasobów wód podziemnych dostępnych do zagospodarowania.

15 Zapasy słodkiej wody są duże ale nie są nieograniczone, zmniejszają się. Zmiany klimatyczne Od początku XX wieku temperatura powierzchni globu podniosła się o około 0,75 C, a do połowy bieżącego stulecia może wzrosnąć o dalsze 1,5-4 C. Zmiany hydrologiczne Cykl hydrologiczny jest szczególnie czuły na wszelkiego rodzaju zmiany klimatyczne.

16 Powszechny chaotyczny proces urbanizacji powoduje zachowanie bilansu zasobów wodnych. Przyspieszenie spływu wód opadowych zakłóca naturalny obieg wody w przyrodzie, w tym ogranicza zasilanie zasobów wód podziemnych. Wzrost intensywności spływu stwarza równocześnie zagrożenie dla odbiorników wód opadowych

17 Wody opadowe powinny być chronione przed zanieczyszczeniami oraz zagospodarowane i wykorzystywane na obszarach zurbanizowanych Zarządzanie wodą pochodząca z opadów jest jednym z bardziej istotnych czynników warunkujących efektywną gospodarką wodną na terenach zlewni. a,materialy_i_technologie,artykul,zrownowa zone_systemy_drenazu,7458

18 Zagospodarowanie Zagospodarowana woda opadowa, jako naturalny zasób wodny w miejscu jej wystąpienia pozwala na Wykorzystanie jej do celów komunalnych (oszczędzamy wodę pitną) Podlewanie kwiatów, mycie samochodu, nawadnianie upraw roślinnych lub zraszanie trawnika Stworzenie atrakcyjnych przestrzeni publicznych w obszarach zurbanizowanych (tworzymy małą retencje, zwiększamy infiltracje) Sprzątanie, spłukiwanie toalety

19

20

21

22

23 Woda nie jest produktem handlowym takim jak każdy inny, ale raczej dziedzictwem, które musi być chronione czytamy w Ramowej Dyrektywie Wodnej.

24 DZIĘKUJE ZA UWAGĘ

Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych

Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych Wprowadzenie do tematyki zrównoważonego gospodarowania wodą na terenach zurbanizowanych Agnieszka Kapusta Kierownik projektów Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites Idea zrównoważonego rozwoju Zrównoważony

Bardziej szczegółowo

Światowe i polskie zasoby wód

Światowe i polskie zasoby wód Światowe i polskie zasoby wód Woda jest jednym z najważniejszych elementów powstawania, kształtowania i trwania życia na ziemi. Jest ona niezbędna do życia wszystkim znanym organizmom żywym, stanowiąc

Bardziej szczegółowo

Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska

Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska Nowe prawo wodne oraz jego wpływ na gospodarkę wodami opadowymi i roztopowymi Mariusz Gajda Podsekretarz Stanu Ministerstwo Środowiska Gdańsk, 27 marca 2017 r. Wody opadowe charakterystyka problemu Ustalenie

Bardziej szczegółowo

Rekomendacje organizacyjno-prawne w gospodarce wodami opadowymi i roztopowymi w Polsce. Słupsk 2013r.

Rekomendacje organizacyjno-prawne w gospodarce wodami opadowymi i roztopowymi w Polsce. Słupsk 2013r. Rekomendacje organizacyjno-prawne w gospodarce wodami opadowymi i roztopowymi w Polsce. Słupsk 2013r. mgr inż. Adam Gołębiewski Główny Specjalista ds. technicznych Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie Woda

Bardziej szczegółowo

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego

Bardziej szczegółowo

Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.

Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu

Bardziej szczegółowo

Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych

Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych Warszawa, r. Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 1 Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w Polsce 70 % suma poborów wód podziemnych około 70% wody przeznaczonej do spożycia

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu. 1. Pochodzenie wód podziemnych. 2. Klasyfikacja wód podziemnych

Plan wykładu. 1. Pochodzenie wód podziemnych. 2. Klasyfikacja wód podziemnych Plan wykładu 1. Pochodzenie wód podziemnych Cykl hydrologiczny Zasilanie wód podziemnych Wody podziemne w strukturach geologicznych 2. Klasyfikacja wód podziemnych Wody strefy aeracji Wody strefy saturacji

Bardziej szczegółowo

Propozycje ochrony zasobów wodnych w Polsce

Propozycje ochrony zasobów wodnych w Polsce KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Propozycje ochrony zasobów wodnych w Polsce Lipiec 1992 Elżbieta Berkowska, Jacek Głowacki Informacja Nr 53 Polska

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Relacje człowiek środowisko przyrodnicze

Relacje człowiek środowisko przyrodnicze 138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające

Bardziej szczegółowo

22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach

22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 MARZEC ŚWIATOWY DZIEŃ WODY Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Święto to ma na celu uświadomienie nam, jak wielką rolę

Bardziej szczegółowo

Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego

Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Smardzewice,

Bardziej szczegółowo

Perspektywa działań IGWP w obszarze wód opadowych i roztopowych

Perspektywa działań IGWP w obszarze wód opadowych i roztopowych Perspektywa działań IGWP w obszarze wód opadowych i roztopowych Woda Woda pokrywa większą część naszej planety (około 72% powierzchni), ale zasoby wody pitnej są znacznie mniejsze (zaledwie 4% wody). Dodatkowo

Bardziej szczegółowo

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY

NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY NATURALNE ZMIANY CYKLU OBIEGU WODY prof. dr hab. inż. MACIEJ MACIEJEWSKI, e-mail: maciej.maciejewski@imgw.pl dr inż. TOMASZ WALCZUKIEWICZ, e-mail: tomasz.walczykiewicz@imgw.pl mgr CELINA RATAJ, e-mail:

Bardziej szczegółowo

DLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU?

DLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU? XXIV Ogólnopolska Konferencja Metodyczna Ochrona Środowiska na studiach przyrodniczych DLACZEGO EDUKOWAĆ W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU? Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK Kraków, 6-8 września

Bardziej szczegółowo

KOMPENDIUM WIEDZY EKOSYSTEMY WODNE

KOMPENDIUM WIEDZY EKOSYSTEMY WODNE DRUGIE DNO H 2 O czyli woda w moim mieście KOMPENDIUM WIEDZY EKOSYSTEMY WODNE Tekst: Agnieszka Bańkowska, Anna Sikora Autorzy zdjęć: Anna Sikora (A.S), Agnieszka Bańkowska (A.B.), Michał Wasilewicz (M.W.),

Bardziej szczegółowo

PROJEKT PLANU PRZECIWDZIAŁANIA SKUTKOM SUSZY

PROJEKT PLANU PRZECIWDZIAŁANIA SKUTKOM SUSZY PROJEKT PLANU PRZECIWDZIAŁANIA SKUTKOM SUSZY dr inż. Beata Głuchowska dr inż. Ozana Gromada Problematyka suszy w planowaniu wodnogospodarczym SGGW, Warszawa, 09.01.2014 r. Sfinansowano ze środków Narodowego

Bardziej szczegółowo

Przebieg niżówki hydrogeologicznej i jej wpływ na warunki zaopatrzenia w wodę podczas suszy 2015 roku na obszarze wybranych rejonów kraju

Przebieg niżówki hydrogeologicznej i jej wpływ na warunki zaopatrzenia w wodę podczas suszy 2015 roku na obszarze wybranych rejonów kraju Przebieg niżówki hydrogeologicznej i jej wpływ na warunki zaopatrzenia w wodę podczas suszy roku na obszarze wybranych rejonów kraju Piotr Herbich Państwowy Instytut GeologicznyPaństwowy Instytut Badawczy

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego

Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Charakterystyka głównych składowych bilansu wodnego Opad pionowy deszcz, mŝawka (opad ciekły); śnieg, grad (opady stałe). Opad poziomy mgła; rosa, szron, sadź, gołoledź (osady atmosferyczne) OPAD - pomiar

Bardziej szczegółowo

SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING. Marta BEDRYJ. Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska

SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING. Marta BEDRYJ. Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska SUSZA OCENA, WYSTĘPOWANIE, MONITORING Marta BEDRYJ Tamara Tokarczyk Wiwiana Szalińska Seminarium Polskiego Komitetu Globalnego Partnerstwa dla Wody Problematyka suszy w planowaniu wodnogospodarczym Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Zagospodarowanie wód opadowych na terenach miejskich w świetle planowanych zmian legislacyjnych. Michał Behnke

Zagospodarowanie wód opadowych na terenach miejskich w świetle planowanych zmian legislacyjnych. Michał Behnke Zagospodarowanie wód opadowych na terenach miejskich w świetle planowanych zmian legislacyjnych Michał Behnke 20.01.2017 1 Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne Rozporządzenie Ministra Środowiska

Bardziej szczegółowo

Projekt aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego. - programy działań dotyczące Regionu Wodnego Środkowej Odry. 11 czerwca 2015 r.

Projekt aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego. - programy działań dotyczące Regionu Wodnego Środkowej Odry. 11 czerwca 2015 r. Projekt aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego kraju - - programy działań dotyczące Regionu Wodnego Środkowej Odry 11 czerwca 2015 r. Wałbrzych PLAN PREZENTACJI 1. Aktualizacja Programu Wodno-środowiskowego

Bardziej szczegółowo

MIASTO WODA - JAKOŚĆ ŻYCIA

MIASTO WODA - JAKOŚĆ ŻYCIA MIASTO WODA - JAKOŚĆ ŻYCIA ZAGOSPODAROWANIE WÓD DESZCZOWYCH NA TERENACH ZURBANIZOWANYCH WROCŁAW 24 25 Październik 2018 Wojciech Kaczkowski Zasoby wód GOSPODAROWANIE WODAMI OPADOWYMI Źródło wody pitnej

Bardziej szczegółowo

dr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa tel.:

dr Adam Hamerla Główny Instytut Górnictwa tel.: Wpływ zmian klimatycznych na programowanie i prowadzenie gospodarki wodno-ściekowej w miastach. Analiza i przeciwdziałanie zjawiskom suszy i powodzi. Omówienie roli Informatycznego Systemu Osłony Kraju

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje

Bardziej szczegółowo

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu

Bardziej szczegółowo

Brak wody jest torturą

Brak wody jest torturą Brak wody jest torturą Brak dostępu do wody pitnej nie uśmierca w sposób spektakularny i czytelny dla opinii publicznej jak powodzie, trzęsienia ziemi i wojny. Jego ofiary odchodzą w ciszy są to przede

Bardziej szczegółowo

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed

Bardziej szczegółowo

Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze

Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze Nr 2 /2008 / 2009 grudzień, styczeń, luty Szkoła Podstawowa nr 1 im. Polskich Noblistów w Twardogórze 1 Kwartalnik Ekologiczny Powstaje przy udziale uczniów : KOŁA PRZYRODNICZEGO KOŁA EKOLOGICZNEGO Pod

Bardziej szczegółowo

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI ZASOBY WODNE I PRZYRODNICZE MONOGRAFIA pod redakcją Jana Dojlido i Bohdana Wieprzkowicza WARSZAWA 2007 SPIS TREŚCI WSTĘP 7 1. ZASOBY WODNE 9 1.1. EWOLUCJA POGLĄDÓW NA GOSPODARKĘ

Bardziej szczegółowo

ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ

ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ ROLA WODY W ZRÓWNOWAŻONYM ZAGOSPODAROWANIU MIASTA KRAKOWA - PROPOZYCJE KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ Mariusz CZOP Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej WODA W MIASTACH WODY PODZIEMNE występują poniżej

Bardziej szczegółowo

NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI

NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI Konferencja Naukowa Instytut Technologiczno Przyrodniczy dla nauki, praktyki i doradztwa NOWE SPOJRZENIE NA GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI I ROZWÓJ J MAŁEJ RETENCJI Waldemar Mioduszewski Zakład

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z WODĄ NA OBSZARACH WIEJSKICH

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z WODĄ NA OBSZARACH WIEJSKICH Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Konferencja naukowo-techniczna p.n.: Uwarunkowania przebiegu zjawisk hydrologiczno-meteorologicznych na obszarach wiejskich Falenty, 1-2.12.2010 r. ZAGROŻENIA ZWIĄZANE

Bardziej szczegółowo

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Projekt Zintegrowana Strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni finansowany ze środków funduszy norweskich, w ramach programu

Bardziej szczegółowo

Lokalne instrumenty. w gospodarce nadrzecznej

Lokalne instrumenty. w gospodarce nadrzecznej Lokalne instrumenty planowania przestrzennego w gospodarce nadrzecznej KONFERENCJA Katowice 13-14 czerwca 2018. Politechnika Śląska Wydział Architektury Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego

Bardziej szczegółowo

Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN

Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN Konferencja Lasy Tatr i Podtatrza przeszłość i teraźniejszość Zakopane, 12 kwietnia 2012 Las i jego funkcje Funkcje lasu Biotyczne,

Bardziej szczegółowo

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH

LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH PLANOWANYCH DO DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA IGOSPODARKI WODNEJ W KATOWICACH NA 2015 ROK I. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach,

Bardziej szczegółowo

RAPORT O ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO ZA LATA

RAPORT O ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO ZA LATA DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ I PRZESTRZENNEJ RAPORT O ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZYM WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO ZA LATA 2008-2015 JAKO WSTĘP DO DIAGNOZY STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO 2030 Maja

Bardziej szczegółowo

Mariusz CZOP. Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH

Mariusz CZOP. Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej AGH Nowoczesne rozwiązania dla potrzeb zrównoważonej gospodarki wodnej i ochrony zasobów wód na obszarach o silnej antropopresji, ze szczególny uwzględnieniem terenów prowadzonej i planowanej działalności

Bardziej szczegółowo

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski

Hydrologia Tom II - A. Byczkowski Spis treści Hydrologia Tom II - A. Byczkowski 4. Hydronomia - metody analizy 4.1. Bilans wodny 4.1.1. Zasoby wodne hydrosfery 4.1.2. Pojęcie bilansu wodnego 4.1.3. Bilans wodny Ziemi, Europy i Polski 4.1.3.1.

Bardziej szczegółowo

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53 Rozkład materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) przy 2 godzinach geografii w tygodniu w klasie drugiej gimnazjum. Nr lekcji

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE I OCHRONA ZASOBÓW POWIERZCHNI ZIEMI

WYKORZYSTANIE I OCHRONA ZASOBÓW POWIERZCHNI ZIEMI WYKORZYSTANIE I OCHRONA ZASOBÓW POWIERZCHNI ZIEMI Powierzchnia geodezyjna województwa kujawsko-pomorskiego według stanu w dniu 1 I 2011 r. wyniosła 1797,1 tys. ha, co stanowiło 5,7 % ogólnej powierzchni

Bardziej szczegółowo

Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk. Dr Sylwia Kulczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski

Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk. Dr Sylwia Kulczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytet Warszawski Ochrona i konserwacja wartości przyrodniczych Polski Wschodniej jako podstawa trwałego rozwoju Prof.dr hab. Andrzej Kowalczyk Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski Dr Sylwia

Bardziej szczegółowo

JAK WODA KSZTAŁTUJE ŻYCIE W AFRYCE?

JAK WODA KSZTAŁTUJE ŻYCIE W AFRYCE? Geografia (SP) JAK WODA KSZTAŁTUJE ŻYCIE W AFRYCE? Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: określa znaczenie wody w przyrodzie i przedstawia jej obieg; omawia światowe zasoby wodne ze szczególnym

Bardziej szczegółowo

SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH

SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH Polski Komitet GLOBALNEGO PARTNERSTWA DLA WODY Walne Zgromadzenie 29 marzec 2011 r. SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH Edward Pierzgalski Katedra Kształtowania Środowiska SGGW PLAN PREZENTACJI

Bardziej szczegółowo

dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska

dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska Eutrofizacja To proces wzbogacania zbiorników wodnych

Bardziej szczegółowo

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ochrona wód i gospodarka wodna

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ochrona wód i gospodarka wodna Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Ochrona wód i gospodarka wodna Warszawa 2013 Skutecznie i efektywnie wspieramy działania na rzecz środowiska. NFOŚiGW lider systemu finansowania

Bardziej szczegółowo

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO

PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO PROGRAM MAŁEJ RETENCJI DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO MAZURSKIEGO NA LATA 2016 2030 POWIAT SZCZYCIEŃSKI GMINA MIEJSKA SZCZYTNO 2016 1 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólna charakterystyka gminy... 3 2.1. Położenie,

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy. Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka

Bardziej szczegółowo

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii Propozycja rozkładu materiału nauczania w podziale na poszczególne jednostki lekcyjne (tematy) do podręcznika Planeta Nowa 1 przy 1 godzinie geografii w tygodniu w klasie pierwszej gimnazjum. Nr lekcji

Bardziej szczegółowo

Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych

Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Warszawa, Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 Wikimedia Commons 1 01 Zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 2 Zasoby wodne

Bardziej szczegółowo

Bilansowanie zasobów wodnych

Bilansowanie zasobów wodnych 1 Bilansowanie zasobów wodnych Definicje: 1. Zasoby wodne są to wszelkie wody znajdujące się na danym obszarze stale lub występujące na nim czasowo (Dębski). 2. Przepływ średni roczny Q śr -jest to średnia

Bardziej szczegółowo

Nowe Prawo wodne. r.pr. Hubert Schwarz.

Nowe Prawo wodne. r.pr. Hubert Schwarz. Nowe Prawo wodne r.pr. Hubert Schwarz 1 Rodzaje wód: - podziemne (wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi w strefie nasycenia, w tym gruntowe w bezpośredniej styczności z gruntem lub podglebiem) i powierzchniowe;

Bardziej szczegółowo

Opłaty za usługi wodne ( Zarząd Zlewni Gliwice, stan na ) Franciszek Pistelok

Opłaty za usługi wodne ( Zarząd Zlewni Gliwice, stan na ) Franciszek Pistelok Opłaty za usługi wodne ( Zarząd Zlewni Gliwice, stan na 1.02.2018) Franciszek Pistelok Regulacje w zakresie opłat za usługi wodne Wód Polskich Regulacje prawne: Ustawa Prawo wodne z dnia 23 sierpnia 2017

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE WODAMI OPADOWYMI NA PRZYŁADZIE MIASTA KILONIA. Dr. inż. Roman Edel Urząd Miasta Kilonia (Kiel / Niemcy)

ZARZĄDZANIE WODAMI OPADOWYMI NA PRZYŁADZIE MIASTA KILONIA. Dr. inż. Roman Edel Urząd Miasta Kilonia (Kiel / Niemcy) ZARZĄDZANIE WODAMI OPADOWYMI NA PRZYŁADZIE MIASTA KILONIA Dr. inż. Roman Edel Urząd Miasta Kilonia (Kiel / Niemcy) 1. Położenie geograficzne miasta Kilonia i struktura federalna państwa Niemiec 2. Lokalizacja

Bardziej szczegółowo

Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu.

Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu. Warsztaty 3: Konsekwencje zmian klimatycznych i użytkowania ziemi dla systemu wód powierzchniowych i wielkości odpływu. Zadania grupy: 1.Analiza wpływu zmian klimatycznych na bilans wodny zlewni i wielkość

Bardziej szczegółowo

Aspekty prawne i techniczne w gospodarce wodami opadowymi. Andrzej Osiński

Aspekty prawne i techniczne w gospodarce wodami opadowymi. Andrzej Osiński Aspekty prawne i techniczne w gospodarce wodami opadowymi Andrzej Osiński Najważniejsze zasady Efektywna gospodarka wodna powinna gwarantować: wyeliminowanie zagrożeń związanych z deficytem i nadmiarem

Bardziej szczegółowo

Załącznik 3. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

Załącznik 3. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko Załącznik 3 Analiza i ocena MPA na środowisko Analiza i ocena na środowisko działań adaptacyjnych Działania ocenione zostały wg następującej skali: Działanie będzie pozytywnie oddziaływało na dany element

Bardziej szczegółowo

Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom

Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom Witold Retke Wydział ds. Programu LIFE Logika tworzenia projektu LIFE

Bardziej szczegółowo

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni Projekt finansowany ze środków funduszy norweskich, w ramach programu Polsko-Norweska Współpraca Badawcza realizowanego przez Narodowe

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza

Praca kontrolna semestr IV Przyroda... imię i nazwisko słuchacza Praca kontrolna semestr IV Przyroda.... imię i nazwisko słuchacza semestr 1. Ilustracja przedstawia oświetlenie Ziemi w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Uzupełnij zdania brakującymi informacjami,

Bardziej szczegółowo

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany

Bardziej szczegółowo

KONFERENCJA SŁUPSK SIT 28 LISTOPADA Wizja bez działania to marzenie. Działanie bez wizji to koszmar. Andrzej Wójtowicz

KONFERENCJA SŁUPSK SIT 28 LISTOPADA Wizja bez działania to marzenie. Działanie bez wizji to koszmar. Andrzej Wójtowicz KONFERENCJA SŁUPSK SIT 28 LISTOPADA 2013 Wizja bez działania to marzenie. Działanie bez wizji to koszmar. Andrzej Wójtowicz ISTOTNE PYTANIA czy jesteśmy w stanie odpowiedzieć? Czy w mieście Słupsku i regionie

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU WODY W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM

WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU WODY W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU WODY W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Szczelne nawierzchnie Utwardzone place Betonowe nabrzeża Brak powierzchni biologicznie czynnej Bydgoszcz miasto nad dwiema rzekami

Bardziej szczegółowo

Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.

Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...

Bardziej szczegółowo

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,

Bardziej szczegółowo

Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Warszawa, 11 kwietnia 2014 r. Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej Ustawa z dnia 18 lipca 2001

Bardziej szczegółowo

DEMONSTRACJA NOWYCH TECHNOLOGII

DEMONSTRACJA NOWYCH TECHNOLOGII DEMONSTRACJA NOWYCH TECHNOLOGII Przedstawienie problemów miast uczestniczących w projekcie PREPARED oraz rozwiązań, które będą demonstrowane w miastach. AARHUS (Dania); BARCELONA (Hiszpania); Berlin (Niemcy);

Bardziej szczegółowo

ZAGOSPODAROWANIE WODY DESZCZOWEJ

ZAGOSPODAROWANIE WODY DESZCZOWEJ JAK WYKORZYSTAĆ DESZCZÓWKĘ? ZAGOSPODAROWANIE WODY DESZCZOWEJ Statystyki pokazują, że dzienne zużycie wody kranowej (a więc oczyszczonej i przygotowanej do celów spożywczych) w przeciętnym gospodarstwie

Bardziej szczegółowo

Przykłady racjonalnego odwodnienia inwestycji liniowych w aspekcie ochrony środowiska. Józef Jeleński Ove Arup & Partners Ltd.

Przykłady racjonalnego odwodnienia inwestycji liniowych w aspekcie ochrony środowiska. Józef Jeleński Ove Arup & Partners Ltd. Przykłady racjonalnego odwodnienia inwestycji liniowych w aspekcie ochrony środowiska Józef Jeleński Ove Arup & Partners Ltd. Kierunki zmian środowiskowych: obniŝenie zwierciadła wód gruntowych, przyśpieszenie

Bardziej szczegółowo

Instrumenty ekonomiczne gospodarki wodnej w świetle projektu ustawy Prawo wodne

Instrumenty ekonomiczne gospodarki wodnej w świetle projektu ustawy Prawo wodne Instrumenty ekonomiczne gospodarki wodnej w świetle projektu ustawy Prawo wodne Dr inż. Izabela Godyń Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej Wydział Inżynierii Środowiska Plan prezentacji Planowane instrumenty

Bardziej szczegółowo

HYDROSFERA - ZADANIA

HYDROSFERA - ZADANIA HYDROSFERA - ZADANIA 1. Uzupełnij schemat obiegu wody w przyrodzie, wpisując w odpowiednie pola wyrażenia: kondensacja, spływ powierzchniowy, infiltracja, retencja. 2. Które z podanych cech charakteryzują

Bardziej szczegółowo

OKI KRAKÓW. Załącznik F. Model hydrologiczny opad odpływ R Z G W REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

OKI KRAKÓW. Załącznik F. Model hydrologiczny opad odpływ R Z G W REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE REGIONALNY ZARZĄD GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE R Z G W WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ Załącznik F Model hydrologiczny opad odpływ 1. Określenie hietogramu hipotetycznego [1]

Bardziej szczegółowo

Na p Na ocząt ą e t k

Na p Na ocząt ą e t k Program Ochrony Jezior Polski Północnej prezentacja nowego programu Krzysztof Mączkowski Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu Na początek Woda jest jednym z komponentów

Bardziej szczegółowo

UZASADNIENIE wynikające z art. 42 pkt 2 oraz. PODSUMOWANIE wynikające z art. 55 ust. 3

UZASADNIENIE wynikające z art. 42 pkt 2 oraz. PODSUMOWANIE wynikające z art. 55 ust. 3 UZASADNIENIE wynikające z art. 42 pkt 2 oraz PODSUMOWANIE wynikające z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa

Bardziej szczegółowo

Gdzie i jak zwiększać zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych?

Gdzie i jak zwiększać zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych? Gdzie i jak zwiększać zasoby dyspozycyjne wód powierzchniowych? dr hab. Magdalena Matysik dr hab. Damian Absalon Projekt: Opracowanie planu przeciwdziałania skutkom suszy na obszarach dorzeczy Nr Projektu:

Bardziej szczegółowo

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz

Bardziej szczegółowo

Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej w Polsce w 2011 r.

Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej w Polsce w 2011 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Regionalnych i Środowiska Notatka informacyjna WYNIKI BADAŃ GUS Warszawa, 03.09.2012 Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej

Bardziej szczegółowo

MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI

MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI MIKRORETENCJA JAKO ELEMENT OBIEGU WODY W ROLNICTWIE, SADOWNICTWIE I HODOWLI Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno-Przyrodniczy 1 października 2015 r. ZAKRES WYSTĄPIENIA 1. Wprowadzenie nowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

BYDGOSKI OBSZAR FUNKCJONALNY Inwestycje kluczowe do realizacji do roku 2020

BYDGOSKI OBSZAR FUNKCJONALNY Inwestycje kluczowe do realizacji do roku 2020 BYDGOSKI OBSZAR FUNKCJONALNY Inwestycje kluczowe do realizacji do roku 2020 Zespół nr III Gospodarka Komunalna i Ochrona Środowiska Grzegorz Boroń -Z-ca Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony

Bardziej szczegółowo

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Ocena możliwości i warunków osiągnięcia celów redukcyjnych HELCOM dla azotu i fosforu. II Bałtycki Okrągły Stół 13 maja 2014 r

Ocena możliwości i warunków osiągnięcia celów redukcyjnych HELCOM dla azotu i fosforu. II Bałtycki Okrągły Stół 13 maja 2014 r Ocena możliwości i warunków osiągnięcia celów redukcyjnych HELCOM dla azotu i fosforu II Bałtycki Okrągły Stół 13 maja 2014 r 08.05.2014 Deklaracja Ministrów HELCOM w Kopenhadze Raport podsumowujący opracowanie

Bardziej szczegółowo

ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA WODNA W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ

ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA WODNA W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ ZRÓWNOWAŻONA GOSPODARKA WODNA W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ PROPOZYCJA KOMPLEKSOWYCH ROZWIĄZAŃ DLA MIASTA KRAKOWA Mariusz CZOP Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej WODA W MIASTACH WODY PODZIEMNE występują

Bardziej szczegółowo

Wdrażanie nowych systemów gospodarki zasobami wodnymi. Joanna Anczarska Wydział Ochrony Wód, Departament Planowania i Zasobów Wodnych, KZGW

Wdrażanie nowych systemów gospodarki zasobami wodnymi. Joanna Anczarska Wydział Ochrony Wód, Departament Planowania i Zasobów Wodnych, KZGW Wdrażanie nowych systemów gospodarki zasobami wodnymi Joanna Anczarska Wydział Ochrony Wód, Departament Planowania i Zasobów Wodnych, KZGW Reforma gospodarki wodnej - Główne cele Głównym zadaniem reformy

Bardziej szczegółowo

Współczesne problemy. Karol Augustowski. godziny konsultacji: wtorek 8:30 10:00 mail: s.433; 13:00 14:30

Współczesne problemy. Karol Augustowski. godziny konsultacji: wtorek 8:30 10:00 mail: s.433; 13:00 14:30 Współczesne problemy hydrologiczne Karol Augustowski godziny konsultacji: wtorek 8:30 10:00 mail: kaugustowski@wp.pl; s.433; 13:00 14:30 karolaug@up.krakow.pl Warunki zaliczenia: 100% obecności każda nieobecność

Bardziej szczegółowo

Zrównoważone gospodarowanie wodami opadowymi z zastosowaniem innowacyjnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych

Zrównoważone gospodarowanie wodami opadowymi z zastosowaniem innowacyjnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych Zrównoważone gospodarowanie wodami opadowymi z zastosowaniem innowacyjnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych Paweł Zawartka Jan Bondaruk Adam Hamerla www.gig.eu 1 Dotychczasowe podejście - skutki

Bardziej szczegółowo

Waldemar Mioduszewski

Waldemar Mioduszewski PROBLEMY WDRAśANIA RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH Waldemar Mioduszewski Zakład Zasobów Wodnych Instytut Melioracji i UŜytków Zielonych Falenty, 05-090 Raszyn e-mail: w.mioduszewski@imuz.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Zgodnie z powyżej przywołanym paragrafem, jego ust. 1, pkt 4 ścieki bytowe, komunalne, przemysłowe biologicznie rozkładalne oraz wody z odwodnienia

Zgodnie z powyżej przywołanym paragrafem, jego ust. 1, pkt 4 ścieki bytowe, komunalne, przemysłowe biologicznie rozkładalne oraz wody z odwodnienia UZASADNIENIE rozporządzenia Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 13 grudnia 2017 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalenia warunków korzystania z wód regionu wodnego

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE Załącznik do Uchwały Rady Gminy nr XXII/170/2004, z dnia 24.06.2004 r. Gmina Michałowice PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII

PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII CKU PITAGORAS PROGRAM KURSU PRZYGOTOWAWCZEGO DO MATURY Z GEOGRAFII I. Elementy metodyki badań geograficznych./2 godziny/ 1.Geografia jako nauka. 2.Zródła informacji geograficznej. 3.Metody prezentacji

Bardziej szczegółowo

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie. Rozkład materiału plan wynikowy Przedmiot: geografia Podręcznik: Oblicza geografii, Wydawnictwo Nowa Era Rok szkolny: 2018/19 Nauczyciel: Katarzyna Pierczyk Klas I poziom podstawowy Lp. Klasa I Temat lekcji

Bardziej szczegółowo

Obieg materii w skali zlewni rzecznej

Obieg materii w skali zlewni rzecznej WODY PODZIEMNE Wody podziemne stanowią nie tylko formę retencji wody w zlewni, ale równocześnie uczestniczą w procesach przemieszczania rozpuszczonej materii w zlewni. W ramach ZMŚP na Stacjach Bazowych

Bardziej szczegółowo

OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO OGÓLNE INFORMACJE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Jan Fryc, Zofia Płoszaj-Witkowicz Urząd Statystyczny w Katowicach, Śląski Ośrodek Badań Regionalnych Katarzyna Kimel, Barbara Zawada Urząd

Bardziej szczegółowo

UTRZYMANIE I ROZBUDOWA OBSZARÓW RETENCJI NA TERENIE ŁODZI

UTRZYMANIE I ROZBUDOWA OBSZARÓW RETENCJI NA TERENIE ŁODZI UTRZYMANIE I ROZBUDOWA OBSZARÓW RETENCJI NA TERENIE ŁODZI Anita Waack-Zając Wydział Gospodarki Komunalnej UMŁ RETENCJA Retencja to możliwość gromadzenia deszczu lub wód roztopowych w miejscu powstania.

Bardziej szczegółowo

Racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych poprzez pomiar śladu wodnego

Racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych poprzez pomiar śladu wodnego Racjonalizacja wykorzystania zasobów wodnych poprzez pomiar śladu wodnego dr inż. Wiesław Fiałkiewicz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Kraków, 13.09.2017 r. Plan prezentacji Definicja wody wirtualnej

Bardziej szczegółowo

OCHRONA PRZED POWODZIĄ. - kilka uwag. Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno- Przyrodniczy Zakład Zasobów Wodnych

OCHRONA PRZED POWODZIĄ. - kilka uwag. Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno- Przyrodniczy Zakład Zasobów Wodnych OCHRONA PRZED POWODZIĄ - kilka uwag Waldemar Mioduszewski Instytut Technologiczno- Przyrodniczy Zakład Zasobów Wodnych KATAKLIZMY ZWIĄZANE Z WODĄ Powodzie Fale sztormowe Cyklony Osuwiska, lawiny błotne

Bardziej szczegółowo

OŚ PRIORYTETOWA IV RPO WO ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

OŚ PRIORYTETOWA IV RPO WO ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE OŚ PRIORYTETOWA IV RPO WO 2014-2020 ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie IV Zapobieganie zagrożeniom 4.1 Mała retencja 1. LP Nazwa kryterium Źródło informacji

Bardziej szczegółowo

Zasoby wodne a wydobycie gazu z łupków

Zasoby wodne a wydobycie gazu z łupków Zasoby wodne a wydobycie gazu z łupków dr Małgorzata Woźnicka - Gospodarka wodna przedsięwzięcia 1. Etap poszukiwania i rozpoznawania złóż 2. Etap eksploatacji Rodzaj potrzeb wodnych Gospodarka wodna Lokalizacja

Bardziej szczegółowo

Wody opadowe rozwiązania dla miast przyszłości dr hab. inż. Ewa Wojciechowska, prof. nadzw. PG

Wody opadowe rozwiązania dla miast przyszłości dr hab. inż. Ewa Wojciechowska, prof. nadzw. PG Wody opadowe rozwiązania dla miast przyszłości dr hab. inż. Ewa Wojciechowska, prof. nadzw. PG Świat w XXI wieku Wzrost liczby ludności Gwałtowna urbanizacja Kurczące się zasoby naturalne, w tym zasoby

Bardziej szczegółowo