Pieniądze a poczucie szczęścia

Transkrypt

1 Pieniądze a poczucie szczęścia Psychologia finansowa r. Wykonały: Marta Wojdak, Ewelina Zagożdżon ZAPRASZAMY

2 Agenda: Dobrobyt definicja Dobrostan ekonomiczny a dobrostan psychiczny Postawy wobec pieniądza Psychologiczne funkcje posiadania Materializm

3 Bibliografia Tadeusz Tyszka (2004). Psychologia ekonomiczna. Gdańsk: Wyd. GWP, cz.1, rozdz. 7. Maria Pietras (1994). Wprowadzenie do psychologii ekonomicznej. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, str

4 nie ma drogi do szczęścia, szczęście jest drogą Budda

5 Człowiek jest jedyną istotą, która zdaje sobie sprawę z nieuchronności swego życia. Świadomość ta zmusza nas do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o ostateczny cel i sens naszego życia. Jest nim to co my sami uznamy za ostateczny cel i sens własnego życia. Inni nie muszą się z nami zgadzać. NASZE ŻYCIE POWINNO BYĆ JAK NAJLEPSZE

6 Dobrobyt Warunki bytowe gwarantujące wysoki poziom życia oraz satysfakcję w sferze kulturalnej. Według koncepcji neoliberalnych najprostszym miernikiem dobrobytu jest poziom PKB (na jednego mieszkańca).

7 Wyróżnia się dwa podejścia do problemu dobrobytu: 1) obiektywistyczne-oparte na zewnętrznych kryteriach ekonomicznych 2) subiektywistyczne- akcentujące psychologiczne stany i właściwości podmiotu

8 Dwie tradycje: hedonizm i eudajmonizm

9 Tradycja hedonistyczna: niech każdy z nas będzie jedynym i ostatecznym sędzią we własnej sprawie, zdając się w ocenie swego życia na osobiste odczucia przyjemności przykrości, spełnienia niespełnienia

10 Tradycja eudajmonistyczna: człowiek nie zawsze wie, co w dłuższej perspektywie jest dla niego dobre, a co złe, nie zna w pełni swojej natury, swoich potrzeb i możliwości, są przyjemności ograniczające rozwój i przykrości sprzyjające pełniejszemu rozwojowi potencjału ludzkiego

11 Dobrostan ekonomiczny a dobrostan psychiczny

12 Związek pieniędzy z dobrostanem psychicznym można badać w trojaki sposób: W przekroju międzynarodowym W ramach jednego społeczeństwa W przekroju czasowym

13 Bogactwo a szczęście narodów Pierwsze analizy wykazały, że bogactwo państwa nie gwarantuje szczęścia jego mieszkańców. Członkowie zamożniejszych społeczeństw nie wydawali się bardziej zadowoleni z życia od swych biedniejszych sąsiadów (Easterlin,1974). Późniejsze analizy zmieniły ten obraz. Okazało się, że związek między PKB a dobrostanem psychicznym całego społeczeństwa jest bardzo silny: dochód wyjaśnia ponad 1/3 wariancji w zakresie poczucia szczęścia i zadowolenia z życia obywateli.

14 Bogactwo a szczęście jednostki Diener, Horwitz i Emmons (1985) stwierdzili na przykład, że spośród 49 najbogatszych Amerykanów co trzeci czuł się mniej szczęśliwy od dziesiątki razy biedniejszego przeciętnego krajana, żaden też nie uważał, aby pieniądze były głównym źródłem szczęścia, choć większość przyznawała, że bogactwo ma swoje zalety.

15 Bogactwo a szczęście jednostki pieniądze mogą nas uszczęśliwiać tylko wówczas, gdy nasze indywidualne dochody rosną szybciej niż dochody sąsiadów i szybciej niż w przeszłości (Easterlin)

16 Pieniądze nie zawsze dają szczęście, a to, czy dają, zależy od poziomu zamożności: biednym dają dużo więcej szczęścia i o wiele częściej niż bogatym. Można zatem powiedzieć, że pieniądze dają szczęście tylko tym, którzy ich nie mają lub mają bardzo mało.

17 Oto hierarchia obiektywnych korelatów dobrostanu Polaków w roku 2000 (Czapiński,Panek,2001) Ranga Korelat dobrostanu psychicznego 1.Wiek (-) 2.Liczba przyjaciół (+) 3.Małżeństwo (+) 4.Dochód (+) 5.Bycie bezrobotnym (-) 6.Płeć (kobiety niższy poziom dobrostanu) 7.Praktyki religijne (+) 8.Nadużywanie alkoholu (-) 9.Bycie rencistą (-) 10.Palenie papierosów (-) 11.Wykształcenie (+) 12.Bycie emerytem (-) 13.Bycie przedsiębiorcą (+) 14.Bycie rolnikiem (-) 15.Dzieci na utrzymaniu (-) 16.Miejsce zamieszkania (im mniejsza miejscowość, tym niższy poziom dobrostanu) 17.Warunki mieszkaniowe (+) 18.Narkotyzowanie się (-)

18 Teorie wyjaśniające związek między ekonomicznym i psychicznym dobrostanem

19 Teoria dół-góra Im więcej zarabiamy, im więcej z sukcesem inwestujemy, im więcej posiadamy, im lepsza jest słowem nasza sytuacja materialna, tym bardziej jesteśmy z niej zadowoleni i tym szczęśliwsi.

20 Teoria góra-dół Im jesteśmy szczęśliwsi ( z racji trwałych cech osobowości i temperamentu, wychowania lub genów) tym bardziej różowe są okulary przez które oceniamy poszczególne aspekty własnego życia.

21 Teoria potrzeb Ruut Veenhoven Ten kto posiada więcej pieniędzy, ma większe szanse zaspokojenia potrzeb warunkujących przetrwanie i według tej teorii powinien być bardziej zadowolony z życia, bo nie odczuwa, bądź rzadziej doświadcza sensorycznie głodu, zimna i bólu związanego z chorobą.

22 Teorie rozbieżności Alex Michalos (1985) Trzema zasadniczymi kryteriami odniesienia do oceny własnego życia są: aspiracje (czego bym chciał), inni ludzie, własna przeszłość, oczekiwania(czego się spodziewałem), oraz to co uważam że mi się należy(na co zasługuję). Przyjmując te kryteria człowiek może ocenić swój aktualny stan

23 Teorie adaptacji Helson, Parducci Z upływem czasu ludzie przyzwyczajają się (adaptują) zarówno do dobrych, jak i złych rzeczy, i to sprawia, że warunki, w jakich się na dłużej znaleźli, przestają wpływać na ich dobrostan psychiczny. W odniesieniu do szczęścia mechanizm ten nazywamy hedonicznym młynem.

24 Czynniki mające udział w przeżywaniu satysfakcji bądź dyssatysfakcji życiowej oraz sytuacyjnej Cambpell wymienia 12 dziedzin życia, determinujących doświadczeni dobrobytu: małżeństwo, życie rodzinne sąsiedzi, posiadłość, przyjaźń, standard życia, praca, naród, mieszkanie(dom), edukacja, zdrowie, JA

25 Postawy wobec pieniędzy

26 Skala Ja i pieniądze Wąsowicz-Kiryło mierzy sześć wymiarów postawy wobec pieniędzy: Kontrola spraw finansowych, Pieniądze jako źródło poczucia winy, Pożyczanie pieniędzy dla zysku, Dobrostan finansowy i inwestowanie pieniędzy, Znaczenie pieniędzy dla Ja, Pieniądze jako środek.

27 Psychologiczne funkcje posiadania

28 Skłonność do gromadzenia i posiadania dóbr nazywa się w psychologii materializmem. Materialistów można scharakteryzować w następujący sposób: umieszczają dobytek w centrum swego życia posiadanie dóbr jest dla nich ważne w życiu, gdyż postrzegają je jako niezbędny warunek satysfakcji i dobrobytu mają tendencję do oceniania własnego sukcesu oraz sukcesu innych przez pryzmat ilości i jakości posiadanego majątku

29 Cebulowa teoria szczęścia Szczęście składa się z wielu warstw. Prof. Janusz Czapiński

30 Najgłębiej ukryta warstwa wola życia warstwa uwarunkowana genetycznie (rodzaj instynktu zachowawczego), praktycznie niezmienna i najmniej wrażliwa na zmiany zachodzące w środowisku zewnętrznym. Pozwala nam się nie załamywać nawet w najbardziej niesprzyjających, czasem dramatycznych okolicznościach.

31 Środkowa warstwa to poczucie szczęścia przeżywane w aspekcie całego naszego życia, czyli przeszłości, przyszłości i teraźniejszości. Poczucie szczęścia zależy od naszych indywidualnych doświadczeń, wyuczonych dyspozycji i prywatnej historii.

32 Warstwa najbardziej zewnętrzna składa się z poszczególnych epizodów, chwil radości i zadowolenia. To właśnie ta warstwa w największym stopniu zależy od sytuacji, w której się obecnie znajdujemy i od tego, jak jesteśmy nastawieni do świata i ile pozytywnych zdarzeń jesteśmy w stanie wyłowić z każdego mijającego dnia. Kształtując tę warstwę, mamy prawdziwą szansę dostrzec własne życie w jaśniejszych i bardziej optymistycznych kolorach.

33 szczęśliwym nie tylko się chce bardziej, ale także więcej mogą, ponieważ szerzej patrzą, mądrzej myślą i mają lepszy kontakt ze swoim ciałem. Prof. Janusz Czapiński

34 SGGW NOWOCZESNOŚĆ DZIĘKUJEMY