Spis treści. Wstęp do trzeciego wydania... V Wykaz skrótów... XV Bibliografia... XXIII

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp do trzeciego wydania V Wykaz skrótów XV Bibliografia XXIII Rozdział 1. Zagadnienia wstępne Prawo międzynarodowe w systemie prawa Podstawowe etapy historii prawa międzynarodowego i nauki prawa międzynarodowego Rozdział 2. Tworzenie prawa międzynarodowego Źródła prawa międzynarodowego zagadnienia wstępne I. Pojęcie źródeł prawa międzynarodowego II. Hierarchia źródeł formalnych III. Hierarchia norm prawa międzynarodowego Pierwszeństwo zobowiązań wynikających z Karty NZ Normy bezwzględnie obowiązujące (ius cogens) Zobowiązania erga omnes i zbrodnie międzynarodowe Hierarchia pomiędzy poszczególnymi reżimami prawnymi 50 IV. Źródła pomocnicze Orzecznictwo Doktryna Tworzenie prawa międzynarodowego poprzez umowy międzynarodowe I. Definicja umowy międzynarodowej II. Budowa umowy międzynarodowej III. Rodzaje umów międzynarodowych IV. Klasyfikacje materialne Traktaty normotwórcze i kontrakty (law-making treaties & contracts, traités-lois & traités-contrats) Umowy ogólne i partykularne Umowy normatywne i umowy tworzące organizacje międzynarodowe V. Klasyfikacje formalne VI. Zawarcie umowy międzynarodowej Procedura wewnętrzna Procedura międzynarodowa

2 VIII Spis treści 3. Tworzenie prawa międzynarodowego poprzez zwyczaj I. Wprowadzenie II. Elementy zwyczaju Praktyka Przekonanie o mocy wiążącej (opinio iuris sive necessitatis) III. Zakres obowiązywania norm zwyczajowych Podstawy obowiązywania normy zwyczajowej Zwyczaje regionalne i lokalne IV. Umowa międzynarodowa a prawo zwyczajowe Ogólne zasady prawa jako źródło prawa międzynarodowego I. Wprowadzenie II. Zasady ogólne w orzecznictwie trybunałów międzynarodowych Zasada dobrej wiary Estoppel Zasada słuszności III. Konkluzje Tworzenie prawa międzynarodowego poprzez akty jednostronne 145 I. Pojęcie aktu jednostronnego II. Akty jednostronne państwa Akty jednostronne państwa sensu stricto Akty jednostronne państwa sensu largo Skutki prawne aktów jednostronnych państwa Akty jednostronne jako źródło prawa międzynarodowego 153 III. Akty jednostronne organizacji lub organów międzynarodowych Akty przyjmowane w ramach organizacji lub organów międzynarodowych Skutki prawne uchwał organizacji międzynarodowych Uchwały prawnie wiążące Akty jednostronne organizacji międzynarodowych jako samoistne źródło prawa międzynarodowego Rozdział 3. Stosowanie prawa międzynarodowego podmioty Podmioty o pełnych kompetencjach: państwa I. Pojęcie państwa Efektywność Suwerenność państwowa Prawo do samostanowienia jako element legitymizujący państwo II. Terytorialny zakres suwerenności państwowej Terytorium państwowe Przestrzeń powietrzna Przestrzeń kosmiczna Obszary morskie

3 Spis treści IX 5. Międzynarodowe drogi wodne Terytoria niepodlegające suwerenności państwowej Granice państwowe III. Personalny zakres suwerenności państwowej Ludność państwa obywatelstwo Ochrona mniejszości Cudzoziemcy Uchodźcy Ekstradycja Inne aspekty zwierzchnictwa personalnego IV. Władza państwowa Struktura organizacyjna władz państwowych Struktura wewnętrzna państwa Kompetencje państwa i ich ochrona I. Kompetencje do stanowienia i stosowania prawa krajowego. 291 II. Immunitet państwa Immunitet jurysdykcyjny Działania w stosunku do majątku obcego państwa i immunitet egzekucyjny Immunitet państwa a naruszenia norm iuris cogentis III. Immunitet głowy państwa i członków rządu IV. Prawo obce przed sądem krajowym. Doktryna aktu państwa V. Wyłączna kompetencja wewnętrzna państwa VI. Ochrona interesów gospodarczych państwa VII. Prawo dyplomatyczne i konsularne jako środki ochrony kompetencji i interesów państwa Wprowadzenie Przywileje i immunitety dyplomatyczne Konwencja wiedeńska z 1963 r. o stosunkach konsularnych Konwencja z r. o misjach specjalnych Konwencja wiedeńska z r. dotycząca reprezentacji państw w ich stosunkach z organizacjami międzynarodowymi o charakterze uniwersalnym Zmiany terytorialne, uznanie i sukcesja państw I. Nabycie terytorium państwowego II. Uznanie w prawie międzynarodowym Uznanie państwa Obowiązek nieuznawania sytuacji nielegalnych Uznanie rządu III. Sukcesja państw Pojęcia sukcesji, identyczności i ciągłości państwa Wymóg zgodności sukcesji z prawem międzynarodowym Sukcesja w odniesieniu do umów międzynarodowych

4 X Spis treści 4. Sukcesja w odniesieniu do mienia państwowego, archiwów oraz długów państwowych Sukcesja w odniesieniu do członkostwa w organizacjach międzynarodowych Sukcesja w odniesieniu do obywatelstwa Sukcesja w odniesieniu do odpowiedzialności międzynarodowej Podmioty o kompetencjach szczegółowych organizacje międzynarodowe I. Organizacje prawa międzynarodowego publicznego Osobowość organizacji międzynarodowych w prawie wewnętrznym państw członkowskich Osobowość międzynarodowoprawna Podział organizacji międzynarodowych Kompetencje organizacji międzynarodowej Wspólne kompetencje minimalne Kompetencje o charakterze szczególnym Ochrona kompetencji organizacji międzynarodowych Okres funkcjonowania organizacji Członkostwo organizacji międzynarodowej Organy organizacji międzynarodowej Tryb podejmowania decyzji II. Organizacja Narodów Zjednoczonych Członkostwo ONZ Organy ONZ III. Rada Europy Struktura instytucjonalna Rady Europy Konwencje Rady Europy IV. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie V. Unia Europejska System instytucjonalny Unii Europejskiej Cechy szczególne porządku prawnego UE Zasady odpowiedzialności państw za naruszenia prawa unijnego Źródła prawa unijnego Wspólna polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony VI. Pozaeuropejskie, regionalne organizacje polityczne: OPA, UA, Organizacja Państw Amerykańskich (OPA) VII. Międzynarodowe organizacje finansowe: Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Światowy VIII. Pozarządowe organizacje międzynarodowe (Non-governmental Organizations NGOs) IX. Podmiotowość wielonarodowych przedsiębiorstw publicznych Podmioty o ograniczonych kompetencjach jednostka w prawie międzynarodowym

5 Spis treści XI I. Prawa jednostek II. Ochrona praw człowieka Pojęcie praw człowieka Specyfika regulacji międzynarodowoprawnych dotyczących praw człowieka Szczególne cechy zobowiązań traktatowych w zakresie praw człowieka Prawa człowieka w Karcie NZ Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948 r Konwencja z 1948 r. o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa Międzynarodowa Konwencja z 1966 r. w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej Pakty Praw Człowieka z 1966 r Organy ONZ zajmujące się ochroną praw człowieka Inne umowy międzynarodowe o charakterze powszechnym Ochrona praw człowieka w Europie Europejska konwencja z r. o zapobieganiu torturom Wymiar ludzki OBWE Amerykański system ochrony praw człowieka III. Obowiązki jednostek na gruncie prawa międzynarodowego Odpowiedzialność jednostki za naruszenie prawa międzynarodowego Odpowiedzialność jednostki działającej jako organ lub funkcjonariusz państwa Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii Międzynarodowy Trybunał Karny Podmioty o ograniczonych kompetencjach powstańcy, strona wojująca oraz ruch narodowowyzwoleńczy jako podmioty walczące o wykonanie prawa do samostanowienia Rozdział 4. Stosowanie prawa międzynarodowego modus operandi Stosowanie umów międzynarodowych I. Skutek umowy wobec stron II. Konflikt norm III. Skutek umowy wobec państwa trzeciego Skutek umowy oparty na zgodzie Klauzula największego uprzywilejowania Skutek umowy oparty na zwyczaju Skutek umowy wobec agresora Skutek erga omnes traktatu IV. Interpretacja umowy V. Zmiana umowy VI. Nieważność, wygaśnięcie i zawieszenie działania umowy Nieważność

6 XII Spis treści 2. Skutki prawne nieważności Wygaśnięcie i zawieszenie działania umowy Skutki prawne wygaśnięcia i zawieszenia działania umowy Prawo międzynarodowe w porządku krajowym I. Zagadnienia ogólne II. Zasada prymatu prawa międzynarodowego w stosunku do prawa wewnętrznego III. Wybór metody stosowania prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym IV. Stosowanie prawa międzynarodowego w prawie krajowym aspekt formalny Prawo zwyczajowe Obowiązywanie umów międzynarodowych Miejsce traktatu inkorporowanego w prawie krajowym Umowy międzynarodowe w nowych konstytucjach państw Europy Środkowej i Wschodniej Stosowanie wiążących uchwał organizacji międzynarodowych ( prawo pochodne organizacji międzynarodowych) V. Stosowanie prawa międzynarodowego w prawie krajowym aspekt materialny Stosowanie prawa międzynarodowego dla interpretacji normy krajowej Bezpośrednie stosowanie (direct applicability) norm prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym koncepcja norm samowykonalnych (self-executing) VI. Stosowanie umów międzynarodowych w Polsce pod rządami Konstytucji RP z 1997 r Umowy ratyfikowane Umowy zatwierdzane Prawo Unii Europejskiej Uchwały organizacji i organów międzynarodowych VII. Przeszkody dla bezpośredniego stosowania prawa międzynarodowego w prawie wewnętrznym Bariery prawa międzynarodowego Bariery prawa wewnętrznego przeszkody konstytucyjne Przeszkody jurysdykcyjne pozycja sędziego krajowego w porządku wewnętrznym Przeszkody po stronie rządu VIII. Konkluzje Rozdział 5. Odpowiedzialność międzynarodowa i egzekwowanie prawa międzynarodowego Odpowiedzialność międzynarodowa I. Odpowiedzialność za naruszenie prawa międzynarodowego (state responsibility)

7 Spis treści XIII 1. Przesłanki odpowiedzialności międzynarodowej Odpowiedzialność za szkody wyrządzone cudzoziemcom (ochrona dyplomatyczna, opieka dyplomatyczna) Zbrodnie międzynarodowe państw Okoliczności wyłączające odpowiedzialność międzynarodową Konsekwencje naruszenia prawa międzynarodowego Formy odpowiedzialności międzynarodowej Podmioty uprawnione Odpowiedzialność organizacji międzynarodowych II. Odpowiedzialność za działania niezabronione (state liability) Odpowiedzialność oparta na umowie międzynarodowej Odpowiedzialność za działania niezabronione w pracach KPM Pokojowe załatwianie sporów międzynarodowych I. Metody dyplomatyczne Negocjacje Mediacja Dobre usługi Komisja śledcza Koncyliacja Rozstrzyganie sporów przez organizacje międzynarodowe 801 II. Procedury sądowe i arbitrażowe Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza Arbitraż Procedury szczególne OBWE Rozstrzyganie sporów wynikających z prawa unijnego Egzekwowanie prawa międzynarodowego środkami pokojowymi 836 I. Retorsje II. Represalia III. Ekscepcja inadimplenti non est inadimplendum Akcja zbiorowa w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa I. Sankcje zbiorowe w Pakcie LN II. Sankcje zbiorowe w Karcie NZ Kompetencje RB ONZ Kompetencje ZO ONZ Siły pokojowe ONZ Egzekwowanie prawa międzynarodowego przy użyciu siły zbrojnej I. Zakaz użycia siły zbrojnej Konwencja Drago-Portera Ograniczenie użycia siły zbrojnej w Pakcie LN Pakt Brianda Kellogga Zakaz użycia siły zbrojnej w Karcie NZ

8 XIV Spis treści II. Zakres zakazu użycia siły i groźby użycia siły Prawo do samoobrony Akcja zbrojna w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa Akcja zbrojna na podstawie układów regionalnych i organizacji regionalnych Klauzule o państwach nieprzyjacielskich Użycie siły zbrojnej w celu realizacji prawa do samostanowienia Interwencja zbrojna Interwencja w celu ochrony własnych obywateli Interwencja humanitarna Interwencja humanitarna praktyka lat 90. XX w Interwencja humanitarna bez upoważnienia RB Użycie siły w pracach nad reformą ONZ. Koncepcja obowiązku ochrony (responsibility to protect) Prawo do samoobrony a egzekwowanie norm skutecznych erga omnes Represalia zbrojne (środki odwetowe o charakterze wojskowym) Prawo do samoobrony w związku z aktami terrorystycznymi III. Międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych Regulacje prawne dotyczące konfliktów wewnętrznych Indeks rzeczowy Indeks orzeczeń Indeks umów międzynarodowych