(13) B1 PL B1 RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) P L (11) POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl.

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA (12) OPIS PATENTOWY (19) P L (11) POLSKA (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: Urząd P atentow y (22) Data zgłoszenia: R zeczypospolitej Polskiej (51) IntCl.5: B23B 39/02 Wytaczarka przenośna do otworów, zwłaszcza do obróbki zaworów Z głoszen ie o g ło sz o n o : BUP 18/89 (73) U p raw n ion y z p a ten tu : Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Gospodarki Remontowej Energetyki, Wrocław, PL 72) T w órcy w ynalazku: Henryk Świeściak, Wrocław, PL Władysław Kumor, Wrocław, PL Alfred Leda, Wrocław, PL O u d z ie le n iu p a te n tu ogłoszono: WUP 04/92 PL B1 (57) 1. W ytłaczarka przenośna do otworów, zwłaszcza do obróbki zaworów, napędzana silnikiem elektrycznym, znamienna tym, że ma korpus (1), do którego przymocowana jest tuleja zewnętrzna (2), wewnątrz której osadzona jest obrotowo tuleja napędowa (5) napędzana silnikiem elektrycznym (3) poprzez reduktor (4), a wewnątrz niej umieszczone jest suwliwie wrzeciono (6), w wgłębieniu którego osadzona jest nakrętka (8) ze śrubą pociągową (9) zakończoną z jednej strony kołem palcowym (10) współpracującym okresowo z pilotem (12) osadzonym w korpusie zatrzasku (11) połączonym z korpusem (1), przy czym wrzeciono (6) zakończone jest gniazdem do mocowania narzędzia skrawającego.

2 WYTACZARKA PRZENOŚNA DO OTWORÓW, ZWŁASZCZA DO OBRÓBKI ZAWORÓW Z a s t r z e ż e n i a p a t e n t o w e 1. Wytaczarka przenośna do otworów, zwłaszcza do obróbki zaworów, napędzana silnikiem elektrycznym, z n a m i e n n a tym, że ma korpus / 1/, do którego przymocowana jest tuleja zewnętrzna /2/, wewnątrz której osadzona jest obrotowo tuleja napędowa /5/ napędzana silnikiem elektrycznym /3/ poprzez reduktor /4/, a wewnątrz niej umieszczone jest suwliwie wrzeciono / 6/, w wgłębieniu którego osadzona jest nakrętka /8/ ze śrubą pociągową /9/ zakończoną z jednej strony kołem palcowym /10/ współpracującym okresowo z pilotem /12/ osadzonym w korpusie zatrzasku / 11/ połączonym z korpusem / 1/, przy czym wrzeciono /6/ zakończone jest gniazdem do mocowania narzędzia skrawającego. 2. Wytaczarka według zastrz. 1, z n a m i e n n a tym, że wrzeciono / 6 / zakończone jest imakiem nożowym /7/ i ma wgłębienie, w którym znajduje się tuleja /16/ połączona suwliwie z wałkiem /15/ sprzęgniętym z kołem stożkowym /18/ zazębiającym się z kołem stożkowym /32/ osadzonym na śrubie /19/ współpracującej z nakrętką /30/ osadzoną w prowadnicy / 2 2 /, w której zamocowany jest nóż /23/, przy czym tuleja /16/ zakończona jest kołem stożkowym /17/ współpracującym z wałkiem zębatym /20/ osadzonym w tulei napędowej /5/ i napędzanym korbą /21/. 3. Wytaczarka według zastrz. 1, z n a m i e n n a tym, ze tuleja napędowa /5/ w górnej części cylindrycznej ma wgłębienie /31/ odsłaniające fragment koła palcowego /10/, przy czym wielkość tego wgłębienia jest zależna od kątowego rozsunięcia płytek regulacyjnych /29/. 4. Wytaczarka według zastrz. 2, z n a m i e n n a tym, że imak nożowy /7/ zaopatrzony jest w śrubę /19/ zakończoną kołem stożkowym /32/ współpracującym z kołem stożkowym /18/ napędzanym wałkiem /15/ napędu poprzecznego noża /23/. * * * Przedmiotem wynalazku jest wytaczarka przenośna do otworów, zwłaszcza do obróbki zaworów stosowanych w energetyce. Wytaczarka ta przydatna jest szczególnie przy remontach i regeneracji gniazd zaworowych. Znana jest z polskiego opisu patentowego nr wytaczarka przenośna do roztaczania otworów położonych w trudno dostępnych miejscach, stosowana szczególnie w budownictwie okrętowym, charakteryzująca się tym, że ma wrzeciono z rowkiem wpustowym i osadzonym w nim suwliwie wpustem sprzęgającym je z silnikiem napędowym za pośrednictwem przekładni zębatych oraz dwupołówkową nakrętką, posiadająca połączenie zawiasowe i mechanizm zakleszczający, sprzęgana z wrzecionem za pomocą wpustu, bocznych przekładni zębatych, śruby i sworznia zawiasowego. Prędkość obrotowa dwupołówkowej nakrętki jest nieco inna niż prędkość obrotowa wrzeciona, przez co uzyskiwany jest wypadkowy ruch poosiowy wrzeciona. Wytaczarka mocowana jest za pomocą ramion zakleszczanych na kolumnach prowadnicowych przytwierdzanych do obrabianych przedmiotów i ma możliwość szybkiego przesuwu wrzeciona do położenia wyjściowego poprzez rozłączenie połączenia gwintowego nakrętki dwupołówkowej z gwintem wrzeciona wytaczarki. Znane rozwiązanie wytaczarki przenośnej do obróbki otworów nadaje się głównie do zastosowania w połączeniach kołnierzowych i wymaga wolnych otworów w sąsiedztwie otworu obrabianego w celu zamocowania wytaczarki.

3 Celem wynalazku jest opracowanie rozwiązania konstrukcyjnego wytaczarki do obróbki otworów w miejscach trudno dostępnych, zwłaszcza w gniazdach zaworowych osadzonych głęboko w korpusach, zapewniającej oprócz ruchu obrotowego wrzeciona, mechaniczny i regulowany ruch posuwowy wzdłużny oraz regulowany mechanicznie promieniowy wysuw narzędzia skrawającego. Istota wynalazku polega na tym, że do korpusu wytaczarki przymocowana jest tuleja zewnętrzna, wewnątrz której osadzona jest obrotowo tuleja napędowa napędzana silnikiem elektrycznym poprzez reduktor. Wewnątrz tulei napędowej umieszczone jest suwliwie wrzeciono, zaopatrzone w dwa wybrania. W jednym z nich w górnej części osadzona jest nakrętka ze śrubę pociągową zakończoną z jednej strony kołem palcowym współpracującym okresowo z pilotem osadzonym w korpusie zatrzasku połączonym z korpusem, przy czym wrzeciono zakończone jest gniazdem do mocowania narzędzia skrawającego. W drugim wybraniu wrzeciona umieszczona jest tuleja z wałkiem przesuwu imaka, które zakończone są kołami stożkowymi. Dolne koło stożkowe zazębia się z kołem stożkowym osadzonym na śrubie wysuwu promieniowego imaka. Górne koło stożkowe zazębia się 2 wałkiem zębatym napędzanym korbką. Śruba pociągowa w górnej części zaopatrzona jest w koło palcowe współpracujące z pilotem zatrzasku i zakończona jest kołem stożkowym zazębiającym się z wałkiem uzębionym napędu ręcznego ruchu posuwowego. Górna część tulei napędowej ma wgłębienie odsłaniające fragment koła palcowego, przy czym wielkość wybrania jest zależna od kątowego rozsunięcia płytek regulacyjnych. Imak nożowy zaopatrzony jest w śrubę przesuwu prowadnicy zakończoną kołem stożkowym współpracującym z kołem stożkowym napędzanym wałkiem napędu poprzecznego noża. Zaletą wytaczarki według wynalazku jest możliwość obrabiania gniazda zaworowego głęboko osadzonego w korpusie zaworu lub otworów osadzonych w trudno dostępnych miejscach. Ponadto wytaczarka dzięki możliwości regulacji ruchu posuwowego, umożliwia przeprowadzenie obróbki zgrubnej jak i wykańczającej powierzchni obrabianej. Obróbka otworów w miejscach trudno dostępnych ułatwiona jest dzięki możliwości sterowania ruchem promieniowym narzędzia w urządzeniu zamontowanym na korpusie zaworu, bez konieczności zmiany zamocowania wytaczarki. Wynalazek jest przedstawiony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wytaczarkę zamontowaną na korpusie zaworu, w częściowym przekroju pionowym, fig. 2 - wytaczarkę w częściowym przekroju pionowym, fig. 3 - wytaczarkę w przekroju A-A na fig. 2, fig. 4 - koło palcowe częściowo odsłonięte płytkami regulacyjnymi według szczegółu A na fig. 3. Jak pokazano na rysunku, wytaczarka składa się z korpusu 1, do którego przymocowana jest tuleja zewnętrzna 2, wewnątrz której osadzona jest obrotowo tuleja napędowa 5. Na korpusie 1 zamocowany jest silnik elektryczny 3 wraz z reduktorem 4, którego wałek wyjściowy połączony jest z tuleją napędową 5. Wewnątrz tej tulei umieszczone jest suwliwie wrzeciono 6 zakończone gniazdem, wewnątrz którego zamocowany jest imak nożowy 7 z wysuwną prowadnicą 22 i nożem 23. Wewnątrz imaka nożowego 7 umieszczona jest śruba 19 przesuwu prowadnicy 22. W wgłębieniu wrzeciona 6 znajduje się tuleja 16, wewnątrz której umieszczony jest wałek 15 przesuwu prowadnicy 22 połączony w dolnej części z kołem stożkowym 18. Tuleja 16 w górnej części połączona jest z kołem stożkowym 17, zazębiającym się z wałkiem zębatym 20 napędzanym korbą 21. W górnej części tulei napędowej 5 w wgłębieniu 31 osadzony jest wałek zębaty 13 zazębiający się z kołem stożkowym 24 osadzonym na śrubie pociągowej 9 współpracującej z nakrętką pociągową 8 osadzoną w wrzecionie 6. Na śrubie pociągowej 9 zamocowane jest koło palcowe 10 zazębiające się z pilotem 12 osadzonym w korpusie zatrzasku 1 1. Wałek zębaty 13 napędzany jest korbą 14 i jednocześnie współpracuje z licznikiem 2 8. Koło stożkowe 18 zazębia się z kołem stożkowym 32, które osadzone jest na śrubie 19, po której przesuwa się nakrętka 30 sprzęgnięta z prowadnicą 22. W wybraniu 31 na powierzchni górnej tulei napędowej 5 przymocowane są płytki regulacyjne 29. Działanie wytaczarki według wynalazku jest następujące. Przed zamocowaniem wytaczarki na korpusie zaworu dobiera się kształt noża lub wytaczadła do wymiarów obrabianego gniazda. Następnie mocuje się wytaczarkę na korpusie zaworu 27 za pośrednictwem obsady 26. Z kolei pokręca się korbę 14, co powoduje obrót wałka zębatego 13 i współpracującego z nim koła stożkowego 24 napędzającego śrubę pociągową 9, która poprzez nakrętkę pociągową 8 powoduje

4 wysuwanie się wrzeciona 6 wraz z imakiem nożowym 7 w kierunku gniazda, aż do momentu zetknięcia się z obrabianą powierzchnią. Następnie dokonuje się wyzerowania licznika 28 pomiaru wielkości wysuwu wrzeciona 6. Po włączeniu przycisku 25 silnik elektryczny 3 napędza tuleję napędową 5 i nadaje ruch obrotowy wrzeciona 6 wraz z imakiem nożowym 7. Posuw wzdłużny narzędzia otrzymuje się po zwolnieniu blokady pilota 12, który opierając się wierzchołkiem o tuleję napędową 5 ślizga się po jej powierzchni cylindrycznej do momentu gdy pilot 12 trafi swym wierzchołkiem w pierwszy odsłonięty wrąb koła palcowego 10 w okienku utworzonym przez rozsunięte płytki regulacyjne 29. Do chwili wyzębienia pilota 12 z koła palcowego 10, śruba pociągowa 9 wykonuje obrót względem nakrętki 8, w wyniku czego wrzeciono 6 wysuwane jest z tulei napędowej 5, przy czym wielkość wysuwu jest zależ- na od ką ta obrotu śruby pociągowej 9, który jest wprost proporcjonalny do liczby odsłoniętych wrębów koła palcowego 10. Regulacja wielkości posuwu polega na symetrycznym odsłonięciu płytkami regulacyjnymi 29 od dwóch do kilku wrębów koła palcowego 10. Po jednym przejściu noża 23 wzdłuż powierzchni obrabianej odciąga się ręcznie pilot 12 i wyłącza przycisk 25 napędu wrzeciona 6. Powrót noża 23 do pozycji wyjściowej zapewnia się przez ręczne pokręcanie korbą 14. Głębokość skrawania kolejnego przejścia noża 23 ustawia się przez pokręcanie wałka zębatego 20 przy pomocy korby 21, której obrót odpowiada określonej wielkości posuwu poprzecznego noża 23. Obroty wałka zębatego 20 przenoszone są na koło stożkowe 17 i przez tuleję przesuwu 16 na wałek 15 oraz koła stożkowe 18 i 32, a następnie na śrubę 19, która poprzez nakrętkę 30 zapewnia przesuw prowadnicy 22 wraz z nożem 23. Fig. 4

5

6 Fig. 1 Zakład Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 5000 zł.