Centrum Działań Profilaktycznych ul. Krakowska 37A, Gdów

Transkrypt

1 Centrum Działań Profilaktycznych ul. Krakowska 37A, Gdów

2

3 CEL BADANIA Analiza wybranych problemów społecznych, występujących na terenie miasta. Badany obszar dotyczył kwestii takich jak: Skala problemów alkoholowych Poglądy i postawy wobec alkoholu Spożycie alkoholu Skuteczność oddziaływań profilaktyczno-leczniczych Przemoc domowa Problem narkotykowy i dopalaczy Cyberprzemoc Hazard Dane były zbierane w październiku 2015 r.

4 METODOLOGIA Badanie diagnozujące problemy uzależnień na terenie gminy Mysłowice zostało przeprowadzone zgodnie z metodologią ilościową, przy użyciu papierowego kwestionariusza. Mieszkańcy miasta przed przystąpieniem do badania poinformowani zostali o anonimowości oraz o zasadach wypełniania papierowych ankiet. Wyniki przedstawione w raporcie mają charakter procentowy, a ewentualne dysproporcje (maksymalnie +/-2%) związane są z zaokrągleniem do liczb całkowitych.

5

6 BADANA GRUPA RESPONDENTÓW: DOROŚLI MIESZKAŃCY W anonimowym badaniu ankietowym przeprowadzonym na terenie miasta Mysłowice wzięło udział 207 osób, w tym 125 kobiet i 82 mężczyzn. Rozkład wykształcenia badanej grupy przedstawia wykres.

7 POSTRZEGANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

8 BEZROBOCIE ORAZ WYKLUCZENIE SPOŁECZNE Ankietowani odpowiadali na pytanie, czy w ich gospodarstwie domowym znajduje się osoba bezrobotna. Okazało się, że 25% mieszkańców przyznaje, że jest taka osoba. 40% ankietowanych twierdzi, że w ich domu nie ma takiej osoby.

9 OCENA SZANSY NA ZNALEZIENIE PRACY PRZEZ OSOBĘ BEZROBOTNĄ NA TERENIE GMINY 23% ankietowanych wskazało, że szansa na znalezienie pracy przez bezrobotnych jest niewielka. 35% mieszkańców miasta uważa, że szansa na znalezienie pracy przez osoby bezrobotne jest umiarkowana a 33%, że duża.

10 OCENA BUDŻETU DOMOWEGO 59% mieszkańców zadeklarowała, że funduszy wystarcza im na bieżące wydatki, lecz nie pozwala to na oszczędzanie. Grupa mieszkańców, którym nie brakuje środków do życia i mogą pozwolić sobie na oszczędzanie to 21%. W roku 2014 te dwa aspekty deklarowało około 40% respondentów. 15% ankietowanych żyje bardzo oszczędnie, 6% ankietowanych przyznało, że ich sytuacja materialna jest bardzo ciężka i nie wystarcza im pieniędzy na zaspokajanie bieżących potrzeb.

11 POMOC W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ Osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, według badanych mieszkańców miasta Mysłowice, najczęściej mogą liczyć na pomoc Ośrodka Pomocy Społecznej. Jego wartość dostrzega aż 32% ankietowanych. 23% dostrzega działania Organizacji Społecznych. Do krewnych, Kościoła/Caritas czy sąsiadów zwróciłoby się 12% mieszkańców.

12 PROBLEM ALKOHOLOWY - POSTAWA I WIEDZA Ponad połowa badanych uważa, że powinno się sprzedawać alkohol od 18 roku życia (54%). Kolejna grupa mieszkańców jest zdania, aby podnieść granicę wieku do 21. (28%). Aż 18% przebadanych uważa, że 16-latkowie również powinni mieć prawo do zakupu alkoholu.

13 PROBLEM ALKOHOLOWY - POSTAWA I WIEDZA Opinie stwierdzające, że alkohol znajdujący się w wódce jest bardziej groźny od tego zawartego w piwie lub winie, wskazują na brak świadomości istniejących zagrożeń wynikających ze spożywania jakiejkolwiek formy napojów procentowych. Negatywną informacją jest fakt, że tylko 56% badanych osób posiada realną świadomość zagrożeń. Jest to wynik wyższy od wyników badań ogólnopolskich.

14 PROBLEM ALKOHOLOWY ZMIANY OBYCZAJÓW Respondenci zauważyli zmiany w obyczajowości spożywania alkoholu w swoim środowisku. 40% badanych stwierdziło, że spożycie wzrosło, 30% badanych nie zauważa zmian na przestrzeni ostatnich 10 lat, a 30% badanych uważa, że zmalało.

15 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE Co dziesiąty mieszkaniec przyznał, że nie spożywa alkoholu, 30% badanych mieszkańców miasta pije alkohol okazjonalnie. 17% badanych pije alkohol średnio raz w miesiącu, 10% badanych kilka razy w miesiącu. 7% badanych spożywa napoje alkoholowe raz w tygodniu, 7% mieszkańców więcej niż raz w tygodniu, aż 10% pije alkohol codziennie.

16 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE Najczęściej spożywanym alkoholem jest piwo, 48% mieszkańców deklaruje jego spożycie. Na drugim miejscu wśród preferencji ankietowanych znalazło się wino, po które sięga 17% ankietowanych. Kolejne miejsca zajęły drinki (13%), wódka (9%), likier (9%) i whisky (4%).

17 PROBLEM ALKOHOLOWY OTOCZENIE 48% mieszkańców uważa, że osoby pijące alkohol w miejscu zamieszkania stanowią szczególne zagrożenie dla bezpieczeństwa, odmiennego zdania jest 30%, natomiast 22% nie ma zdania na ten temat.

18 PROBLEM ALKOHOLOWY OTOCZENIE 56% ankietowanych doświadczyło wandalizmu. Deklarowano również obecność bójek (47%), głośnego zachowania młodzieży (31%) i awantur (34%). Aż 28% doznało bezpośredniej krzywdy 19% ankietowanych stwierdziło, że nie doświadczyło żadnej z takich sytuacji w ostatnim czasie.

19 PROBLEM ALKOHOLOWY OCZEKIWANIA 34% badanych mieszkańców oczekuje od władz lokalnych działań, mających na celu zmniejszenie skali problemów alkoholowych w swoim otoczeniu. 41% nie ma zdania w tej kwestii, co może wynikać z braku wiedzy o możliwościach władz lokalnych na zaistniałą sytuacje.

20 PROBLEM NARKOTYKOWY I DOPALACZY 62% respondentów nie zna nikogo w swoim otoczeniu kto zażywa narkotyki. 10% ankietowanych zna jedną osobę, 14 % zna od dwóch do pięciu takich osób, 10% mieszkańców zna od sześciu do dziesięciu osób, zażywających narkotyki. 4% ankietowanych zna więcej niż dziesięć takich osób. Aż 80% respondentów nie zna nikogo zażywającego dopalacze w swoim otoczeniu, a zaledwie 1% kojarzy więcej niż 10 osób.

21 PROBLEM NARKOTYKOWY I DOPALACZY Wyraźnie zarysowuje się też różnica, jeśli chodzi o świadomość dostępności wymienionych produktów.

22 ZJAWISKO PRZEMOCY NA TERENIE GMINY Czy zna osoby, które doświadczają przemocy fizycznej Połowa ankietowanych zna osoby, które padły ofiarą przemocy fizycznej lub psychicznej, a 56% zna rodziny, w których dochodzi do różnych form przemocy. W roku poprzednim odsetek ten stanowił 30.

23 ZJAWISKO PRZEMOCY NA TERENIE GMINY 53% ankietowanych nie wie, jak zachować się w przypadku, gdy ktoś doznaje przemocy i jak takiej osobie pomóc. Jest to wysoki procent, co zmusza do zastanowienia się nad zwiększeniem ilości i zakresu działań przeciw przemocy na terenie miasta, tak, aby każdy, kto jest ofiarą przemocy lub każdy, kto chce takiej osobie pomóc, wiedział - gdzie ma się udać i co zrobić.

24 ZJAWISKO PRZEMOCY NA TERENIE GMINY Większość ankietowanych odpowiedziała stanowczo, że nie ma żadnych sytuacji łagodzących dla przemocy (66%). 3% uważa, że są takie sytuacje, natomiast 31% nie ma zdania na ten temat.

25 ZJAWISKO PRZEMOCY WOBEC DZIECI Czy, Pani/Pana zdaniem, strach dziecka przed rodzicami ułatwia jego wychowanie? Tak 11% Nie 89% Czy, Pani/Pana zdaniem, surowe traktowanie hartuje dziecko i pozwala lepiej radzić mu sobie w życiu? Tak 30% Nie 70% Czy, Pani/Pana zdaniem, stosowanie kar fizycznych powinno być zakazane prawem? Tak 29% Nie 71% Czy zna Pan/i przypadki bicia dzieci przez ich rodziców lub opiekunów? Tak 22% Nie 78% 11% ankietowanych uważa, że strach dziecka przed rodzicami ułatwia jego wychowanie. Aż 30% twierdzi, że surowe traktowanie hartuje dziecko i pozwala lepiej radzić mu sobie w życiu, a kary fizyczne nie powinny być zakazane prawem (71%). Jednocześnie aż 22% ankietowanych zna przypadki bicia dzieci. Odsetek ten jest względnie wysoki (w roku %).

26 CYBERPRZEMOC 37% ankietowanych odpowiedziało, że jest to na mniej niż godzinę. 16% badanych wskazało pomiędzy 1-3 godziny, 13% zadeklarowało, iż jest to od 3 do 5 godzin, a 3% respondentów uznało, że ich dzieci spędzają dłużej niż 5 godzin dziennie przed komputerem.

27 CYBERPRZEMOC 64% ankietowanych mieszkańców miasta nie wie, co oznacza pojęcie cyberprzemocy.

28 RYZYKO HAZARDU - ŚWIADOMOŚĆ Większość ankietowanych odpowiedziała, że tak (65%), 23% twierdzi, iż nie jest to groźne hobby, a 13% nie ma zdania na ten temat.

29 RYZYKO HAZARDU - STYCZNOŚĆ

30 RYZYKO HAZARDU - STYCZNOŚĆ Duża liczba badanych nigdy nie brała udziału w żadnej z wskazanych form hazardu: 35% nigdy nie grało na pieniądze w Internecie 48% na automatach 50% w zakłady bukmacherskie 46% nie wysyłało SMS-ów Współczynnik ten jednak znacznie zmalał, w porównaniu do lat poprzednich, gdzie aż 67% ankietowanych deklarowało nie uczestniczenie w żadnej z wymienionych. 16% nie zna nikogo, kto borykałby się z tym problemem. 9% badanych stwierdziło, że zna jedną taką osobę. 59% wskazało na kilka osób. 16% ankietowanych uważa, że jest wiele takich osób w ich otoczeniu, jednocześnie wskazując hazard, jako bardzo poważny problem społeczny.

31

32 BADANA GRUPA RESPONDENTÓW: DZIECI I MŁODZIEŻ W anonimowym badaniu ankietowym przeprowadzonym na terenie miasta Mysłowice wzięło udział 510 osób, w tym 216 kobiet i 294 mężczyzn. Rozkład struktury grupy przedstawia wykres. Struktura próby wg. płci Ponadgimnazjalna Gimnazjum Podstawowa 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Mężczyzna 53% 56% 65% Kobieta 47% 44% 35%

33 OGÓLNA DYNAMIKA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH Najbardziej rozpowszechnioną substancją wśród młodzieży szkolnej jest alkohol oraz papierosy. Najmniej popularnymi używkami są dopalacze oraz narkotyki, których deklaracja zażywania gwałtownie wzrasta między gimnazjum a szkołą ponadgimnazjalną, jednak nie przekracza 22%. Zażywanie substancji psychoaktywnych Alkohol 2014 Papierosy 2014 Narkotyki 2014 Dopalacze % 73% 56% 58% 54% 54% 38% 34% 30% 22% 17% 11% 6% 10% 14% 4% 8% 8% 3% 7% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna

34 POSTRZEGANE ZAKUPÓW SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Twoim zdaniem, kupić alkohol przez osobę niepełnoletnią w Twoim otoczeniu jest: Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Raczej łatwo, nie wymaga to szczególnych znajomości 0% 27% 34% Raczej trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby, to łatwo 5% 7% 4% Raczej trudno, nie warto się wysilać 7% 20% 14% Bardzo trudno 7% 11% 16% Nie wiem 26% 11% 4%

35 POSTRZEGANE ZAKUPÓW SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Twoim zdaniem, kupić papierosy przez osobę nieletnią w Twoim otoczeniu jest: Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Łatwo, właściwie każdy może kupić 2% 19% 18% Raczej łatwo, nie wymaga to szczególnych znajomości 5% 17% 17% Raczej trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby, to łatwo 4% 13% 1% Nie wiem 66% 36% 48% Raczej trudno, nie warto się wysilać 4% 6% 10% Bardzo trudno 19% 10% 6%

36 POSTRZEGANE ZAKUPÓW SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Twoim zdaniem, zdobycie narkotyków jest w Twoim otoczeniu: Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Łatwe, właściwie każdy może kupić 2% 4% 4% Raczej łatwe, nie wymaga to szczególnych znajomości 4% 4% 4% Raczej trudne, nie warto się wysilać 2% 7% 5% Raczej trudne, ale jak się zna odpowiednie osoby, to łatwe 3% 18% 25% Bardzo trudne 22% 16% 12% Nie wiem 67% 51% 49%

37 UDZIAŁ W ZAJĘCIACH PROFILAKTYCZNYCH dotyczących agresji/przemocy? Tak Nie dotyczących używek/uzależnień? Ponadgimnazjalna Gimnazjum 62% 62% 38% 38% 80% 60% Podstawowa 34% 66% dotyczących zagrożeń korzystania z komputera /Internetu? Podstawowa Tak 54% 46% Nie 40% 20% 0% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Tak 32% 68% 79% Nie 68% 32% 21% Tak Nie Ponadgimnazjaln a 77% 23% 32% 68% Gimnazjum

38 PROBLEM ALKOHOLOWY - WIEDZA Czy, Twoim zdaniem, stwierdzenie alkohol w piwie jest inny i mniej groźny niż w wódce jest: Prawdziwe Fałszywe Ponadgimnazjalna Gimnazjum Podstawowa 33% 42% 53% 67% 58% 47% Większość świadomość mają młodsi respondenci. 67% uczniów szkół podstawowych oceniło zdanie, jako fałszywe, 58% uczniów gimnazjów i zaledwie 47% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Jest to wynik niższy od wyników badań ogólnopolskich. W porównaniu do roku poprzedniego możemy zauważyć, że wiedza w szkołach podstawowych wzrosła (w %), w gimnazjach delikatnie wzrosła(w %) a w szkołach ponadgimnazjalnych zdecydowanie spadła (w %).

39 PROBLEM ALKOHOLOWY - WIEDZA Czy alkoholik to człowiek, który: Pije codziennie Chodzi brudny i zaniedbany Gdy zacznie pić, nie potrafi przerwać w dowolnym momencie 53% 42% 51% 42% 49% 39% 5% 6% 12% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Wynik badania jest zbliżony do roku poprzedniego z jednym wyjątkiem. Aż 49% badanych uczniów szkół podstawowych w 2014 sądziło, że alkoholik to osoba brudna i zaniedbana. To doskonale obrazuje, że dotychczasowe działania profilaktyczne prowadzone na terenie Mysłowic zwiększają wiedze uczniów.

40 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE 27% 0% 0% Większość Ilu Twoich kolegów pije alkohol? 52% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 25% 18% Około połowy 6% 10% 11% Mniejszość 25% 17% 19% 7% 5% Pojedyncze przypadki 77% Nikt W szkole podstawowej są to pojedyncze przypadki, a 77% uczniów twierdzi, że nie zna takich osób. 25% zauważa pojedyncze przypadki, ale już 18% twierdzi, że około połowa ich znajomych pije. 27% twierdzi, że większość kolegów spożywa alkohol. W szkole ponadgimnazjalnej ponad połowa ankietowanych deklaruje, że większość kolegów pije alkohol. Czy kiedykolwiek piłeś/-aś alkohol? Tak Nie Ponadgimnazjalna 73% 27% Gimnazjum 56% 44% Podstawowa 3% 97%

41 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE 80% Jak często pijesz alkohol? 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nie piję już alkoholu Parę razy w roku Raz na miesiąc Kilka razy w miesiącu Raz na tydzień Kilka razy w tygodniu Codziennie Podstawowa 75% 0% 13% 13% 0% 0% 0% Gimnazjum 22% 30% 15% 18% 7% 4% 3% Ponadgimnazjalna 10% 21% 16% 26% 16% 10% 2% 28% młodzieży ze szkół ponadginazjalnych pije co najmniej raz w tygodniu i aż 14% gimnazjalistów.

42 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE Ile razy w życiu zdarzyło ci się upić napojem alkoholowym? Ponadgimnazjalna Gimnazjum Podstawowa Ponad 10 razy 0% 12% 22% 6-10 razy 4% 2% 0% 3-5 razy 0% 12% 22% 1-2 razy 0% 23% 30% Ani razu 22% 52% 100%

43 PROBLEM ALKOHOLOWY SPOŻYCIE W jakim wieku po raz pierwszy spróbowałeś/- aś alkoholu? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 40% uczniów szkoły podstawowej), próbowało alkoholu już w wieku lat. Pozostałe 60% nie pamięta ile miało lat. Jeżeli chodzi o uczniów klas gimnazjalnych, to najczęściej spróbowali oni alkoholu po raz pierwszy mając lat. W szkołach średnich uczniowie najczęściej deklarowali pierwsze spożycie alkoholu również w tym okresie. 58% 60% 40% 40% 24% 16% 18% 16% 10% 6% 6% 4% 0% 0% 0% Mniej niż 9 lat lat lat lat Nie pamiętam

44 PROBLEM ALKOHOLOWY OTOCZENIE 11% gimnazjalistów i 26% uczniów szkół średnich kupowało alkohol ponad dwadzieścia razy. 28% gimnazjalistów przynajmniej raz dokonała zakupu. W szkołach ponadgimnazjalnych współczynnik wyniósł nieco więcej, bo 27%. Osoby z podstawówki nie nabywały alkoholu samodzielnie. Czy kiedykolwiek samodzielnie kupiłeś/-aś alkohol? A jeśli tak, to ile razy? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ani razu 1-2 razy 3-5 razy 6-10 razy razy Ponad 20 razy Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna

45 PROBLEM ALKOHOLOWY OTOCZENIE Czy zdarzyło Ci się kiedyś wrócić do domu w stanie upojenia alkoholowego? Jeśli tak, to jaka była reakcja Twoich rodziców? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 42% 58% 19% 8% 19% 12% 2% 92% 14% 11% 15% 8% Taka sytuacja nie miała miejsca Zdenerwowali się i nakrzyczeli na mnie Ukarali mnie Nie zorientowali się, że jestem pod wpływem alkoholu Zorientowali sie, ale nie zareagowali

46 PROBLEM NIKOTYNOWY SPOŻYCIE Czy kiedykolwiek paliłeś/-aś papierosy? 96% 34% Tak Nie 66% 54% 46% Po papierosy sięgało 4% uczniów szkoły podstawowej. W gimnazjum odsetek ten zwiększa się znacznie, ponieważ więc, niż co trzeci gimnazjalista palił (34%). W szkołach średnich do palenia papierosów przyznało się 54% ankietowanych. Odsetek w porównaniu do poprzedniego roku zmalał o o 2 % w szkołach podstawowych, o 4 % w gimnazjum i również o 4% w szkołach średnich. 4% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna

47 PROBLEM NIKOTYNOWY SPOŻYCIE Uczniowie po raz pierwszy palili papierosy już w wieku 10 lat. Tak odpowiedziało 5% uczniów gimnazjum, którzy zadeklarowali, że palili kiedyś papierosy. Średnia wieku inicjacji nikotynowej, biorąc pod uwagę szkołę podstawową, rysuje się w okolicach 12 roku życia. Patrząc na odpowiedzi gimnazjalistów widzimy, że najchętniej sięgali po papierosy, kiedy byli w wieku 13 lat, tak odpowiedziało 22% ankietowanych oraz w wieku 14 lat (32%). W klasach ponadgimnazjalnych uczniowie najczęściej po raz pierwszy sięgali po papierosy w wieku lat. Ta grupa stanowi 89% wszystkich uczniów szkół średnich, którzy palili papierosy.

48 PROBLEM NIKOTYNOWY SPOŻYCIE Uczniowie szkoły podstawowej deklaratywnie nie palą papierosów w trybie ciągłym. W gimnazjum mniej niż pół roku pali 17% uczniów, do pół roku i więcej przyznało się 9% ankietowanych, a 28% palących gimnazjalistów pali więcej niż dwa lata. W szkołach średnich krócej niż pół rok pali 18% uczniów, 9% uczniów wskazuje na okres ponad pół roku, pozostali palą więcej niż dwa lata (29%). Jak długo palisz papierosy? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Obecnie już nie palę 100% 47% 46% Więcej niż 3 lata 12% 18% Więcej niż dwa lata 16% 11% Pół roku i więcej 9% 9% Mniej niż pół roku 17% 18%

49 PROBLEM NIKOTYNOWY SPOŻYCIE Jak dużo palisz papierosów? Gimnazjum Ponadgimnazjalna Obecnie już nie palę 41% 27% Nie więcej niż paczkę na pół roku 2% 2% Kilka papierosów w miesiącu 6% 9% 1-2 paczki na miesiąc 6% 16% Kilka papierosów dziennie 24% 20% papierosów dziennie 12% 20% Około paczki dziennie 10% 2% Więcej niż paczkę dziennie 4%

50 PROBLEM NIKOTYNOWY OTOCZENIE W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś/-aś kontakt z papierosami? W szkole 17% Na dyskotece 3% W pubie 4% W domu 23% Na wagarach 26% Na wakacjach 27% Czy ktoś namawiał Cię do spróbowania papierosów? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 90% 55% 66% 0% 33% 23% 0% 7% 10% 3% 5% 8% Nie sam, chciałem/chciałam spróbować Tak, kolega, koleżanka Tak, nowo poznani znajomi Tak, nieznajomi

51 PROBLEM NIKOTYNOWY OTOCZENIE Czy, Twoim zdaniem, palenie papierosów wśród Twoich rówieśników jest modne? Podstawowa; 90% Gimnazjum; 62% Gimnazjum; 38% Ponadgimnazjalna; 55% Ponadgimnazjalna; 45% Podstawowa; 10% Tak Nie Najmłodsi ankietowani nie mają takich spostrzeżeń, ale już w starszych grupach odsetek gwałtownie rośnie. 38% gimnazjalistów i 45% uczniów szkół średnich potwierdza, że palenie jest modne wśród ich kolegów i koleżanek.

52 PROBLEM NIKOTYNOWY OTOCZENIE Czy kiedykolwiek samodzielnie kupiłeś/-aś papierosy, a jeśli tak, to ile razy? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 35% 11% 43% 6% 5% 37% 6% 14% 94% 7% 3% 31% 6% 2% Ani razu 1-2 razy 3-5 razy 6-10 razy razy Ponad 20 razy

53 PROBLEM NARKOTYKOWY SPOŻYCIE Czy próbowałeś/-aś kiedykolwiek substancji uznawanej za narkotyki? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 100% 89% 78% 11% 5% 0% 0% 3% 6% 0% 3% 5% Nigdy Wcześniej niż rok temu W ciągu ostatnich 12 miesięcy W ciągu ostatnich 30 dni Problem związany z narkotykami w Mysłowicach rozpoczyna się w gimnazjach i wzrasta wraz z wiekiem uczniów. 11% gimnazjalistów oraz 22% uczniów szkół średnich, którzy przystąpili do badania, przyznało się do brania narkotyków. W roku 2014 rozkład wyglądał następująco: podstawówka 1%, gimnazjum 8%, szkoły średnie 30%.

54 PROBLEM NARKOTYKOWY SPOŻYCIE W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś/-aś kontakt z narkotykami? Inne Na dyskotece Na wakacjach W szkole 0% 10% 20% 30% 40% 50% W szkole Na wagarach Na wakacjach W pubie Na dyskotece W domu Inne Ponadgimnazjalna 20% 20% 5% 0% 15% 15% 25% Gimnazjum 8% 8% 15% 4% 12% 8% 46% Pierwszy kontakt z narkotykami miała w miejscach niewymienionych w ankiecie, jednocześnie żaden z nich nie chciał wskazać, o jakie konkretnie okoliczności chodziło. Warto podkreślić natomiast, że aż 8% gimnazjalistów i 20% uczniów starszych, którzy zażywali narkotyki, pierwszy kontakt z tymi używkami miało w szkole.

55 PROBLEM NARKOTYKOWY SPOŻYCIE Ile miałaś/-eś lat, kiedy po raz pierwszy sięgnąłeś/-aś po jakiś narkotyk? Gimnazjum Ponadgimnazjalna 38% 38% 31% 23% 23% 23% 12% 8% 4% 0% 0% 0% 13 lat 14 lat 15 lat 16 lat 17 lat 18 lat

56 PROBLEM NARKOTYKOWY SPOŻYCIE Jak długo zażywasz narkotyki? Obecnie już nie zażywam Więcej niż trzy lata Więcej niż dwa lata Rok i więcej Mniej niż pół roku 8% 8% 12% 8% Gimnazjum 65% 8% 20% 16% 4% Ponadgimnazjalna 52% Jak często zażywasz narkotyki? Kontakty uczniów z narkotykami najczęściej miały charakter epizodyczny, natomiast niepokoić musi fakt, że 5% gimnazjalistów oraz 4% uczniów szkół średnich, którzy zażywają narkotyki, robi to codziennie, a 8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych i uczniów gimnazjum ma z nimi kontakt od ponad trzech lat Gimnazjum Ponadgimnazjalna 4% 4% 8% 5% 12% 36% 36% 5% 5% Codziennie 2-3 razy w tygodniu Raz w tygodniu Kilka razy w miesiącuraz w miesiącu Rzadziej 9% 18% 18% 41% Tylko jeden raz

57 PROBLEM NARKOTYKOWY SPOŻYCIE Jakiego narkotyku najczęściej używasz? Gimnazjum Ponadgimnazjalna 76% 55% Wśród uczniów szkoły ponadgimnazjalnej obserwujemy deklaracje zażywania wszystkich rodzajów narkotyków, które pojawiły się w kwestionariuszu badania. Najbardziej popularnym narkotykiem, podobnie jak w latach poprzednich, jest marihuana. Do jej palenia przyznaje się 55% gimnazjalistów 76% uczniów starszych. 16% 10% 9% 3% 6% 6% 3% 10% 3% 3% Marihuana Kokaina Heroina Amfetamina Ecstasy/MDMA Inne (jakie?) Nie wiem

58 PROBLEM NARKOTYKOWY OTOCZENIE Czy spotkałeś/-aś osobę, która rozprowadzała narkotyki? Tak, w szkole Tak, poza szkołą Tak, zarówno w szkole, jak i poza szkołą Nie 79% 2% 13% 6% Czy ktoś namawiał cię do spróbowania narkotyków? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Tak, ktoś nieznajomy 100% Tak, nowo poznani znajomi Tak, kolega, koleżanka 17% 13% 13% 4% 4% Wszyscy uczniowie szkół podstawowych, biorących udział w ankiecie stwierdziło, że było namawianych przez nieznajomych. Nieznajomi namawiali też uczniów gimnazjów (4%) oraz szkół ponadgimnazjalnych (4%). Starsi uczniowie często jednak sami chcieli spróbować narkotyków (GIM 65%, PG 83%). Nie, sam chciałem/-am spróbować 65% 83%

59 PROBLEM NARKOTYKOWY Czy spróbowałbyś narkotyku, gdyby nadarzyła się ku temu korzystna okazja? Tak Nie 98% 85% 76% 15% 24% 2% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Większość badanych nie przejawia takiej potrzeby. Wśród odpowiedzi twierdzących mamy podobny 15% uczniów szkoły gimnazjalnej (w 2014 było to 12%) oraz 24% uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (w %). Najmniej przychylni zażywaniu narkotyków są uczniowie najmłodsi.

60 PROBLEM DOPALACZY SPOŻYCIE 120% Czy kiedykolwiek brałeś/-aś dopalacze? 100% Podstawowa; 100% Gimnazjum; 93% Ponadgimnazjalna; 92% 80% 60% Tak Nie 40% 20% 0% Gimnazjum; 7% Ponadgimnazjalna; 8% Podstawowa; 0% 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 Uczniowie potwierdzają, że dopalacze nie są produktem w 100% zlikwidowanym z polskiego rynku. Co gorsze dzieci mają do nich dostęp. 7% gimnazjalistów oraz 8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych przyznało się do spróbowania dopalaczy.

61 PROBLEM DOPALACZY SPOŻYCIE W klasach gimnazjalnych uczniowie deklarowali 13, 14 i 15 lat (po 33%) pierwszej próby dopalaczy. Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych mieli najczęściej 15 lub 17 lat, gdy próbowali dopalaczy (po 29%). Ankietowani mieli kontakt z dopalaczami w różnych miejscach. Standardowo w okresie wakacyjnym szanse takich spotkań są zwiększone.. W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś/-aś kontakt z dopalaczami? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 45% 36% 18% 21% 18% 14% 9% 7% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 50% 50% 21% 9% 0% 0% W szkole Na wagarach Na wakacjach W pubie Na dyskotece W domu Inne (jakie?)

62 PROBLEM DOPALACZY SPOŻYCIE Jak często zażywasz dopalacze? 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Codziennie 2-3 razy w tygodniu Raz w tygodniu Kilka razy w miesiącu Raz w miesiącu Rzadziej Tylko jeden raz Ponadgimnazjalna Gimnazjum Codziennie 2-3 razy w Kilka razy w Raz w tygodniu tygodniu miesiącu Raz w miesiącu Rzadziej Tylko jeden raz Gimnazjum 9% 9% 0% 0% 9% 18% 55% Ponadgimnazjalna 20% 0% 0% 0% 0% 0% 80%

63 PROBLEM DOPALACZY SPOŻYCIE

64 PROBLEM DOPALACZY OTOCZENIE Czy ktoś namawiał cię do spróbowania dopalaczy? Gimnazjum Ponadgimnazjalna Tak, ktoś nieznajomy 8% Tak, nowo poznani znajomi 15% 8% Tak, kolega, koleżanka 8% 25% Nie, sam chciałem/-am spróbować 69% 67% Większość badanych, którzy mają doświadczenie z dopalaczami, chciała spróbować przez ciekawość i raczej było to incydentalne.

65 PROBLEM PRZEMOCY W SZKOLE Uczniowie czują się w szkole raczej bezpiecznie. Jest jednak stosunkowo sporo osób, które w szkole nie zawsze czują się bezpiecznie, z czego spory odsetek czuje się niebezpiecznie. Jest to w sumie 41% uczniów szkoły podstawowej, 17% gimnazjalistów oraz 16% uczniów szkół średnich.

66 PROBLEM PRZEMOCY W SZKOLE Jak często obserwujesz przemoc w swojej szkole? Ponadgimnazjalna Gimnazjum Podstawowa Bardzo często, niemal codziennie 5% 3% Często, kilka razy w tygodniu 6% 5% 7% Kilka razy w miesiącu 5% 30% 13% Rzadko 33% Nie obserwuje wcale 31% 36% 22% Uczniowie zadeklarowali, że jest to zjawisko sporadyczne, lecz są uczniowie, którzy co najmniej raz w tygodniu są świadkami agresji rówieśniczej. 49% 55% Czy zostałeś/-aś kiedykolwiek pobity/-a w szkole? Tak Nie Kolejne pytanie dotyczyło doświadczeń własnych związanych z aktem agresji i przemocy. Mimo braku poczucia bezpieczeństwa, stricte pobicia doświadczyła niewielka grupa dzieci. 12% z podstawówek, 5% z gimnazjów i 6% starszych. 12% 88% 95% 5% 6% 94%

67 PROBLEM PRZEMOCY W SZKOLE Czy byłeś/-aś kiedykolwiek przez rówieśników zmuszany/-a do robienia czegoś, czego nie chciałeś/-aś robić? Tak Nie 86% 86% 85% 14% 14% 15% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna

68 PROBLEM PRZEMOCY W SZKOLE Co zrobisz w sytuacji, kiedy będziesz świadkiem zachowania agresywnego? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Inne 4% 3% Podejmę próbę załagodzenia konfliktu 43% 31% 29% Włączę się w konflikt 2% 20% 21% Poinformuje kogoś dorosłego 47% 29% 21% Nie zareaguję 9% 15% 27% Pozytywnym zjawiskiem, jest zaufanie dzieci do osób dorosłych, ponieważ w szkołach podstawowych 47% uczniów zwróciłoby się właśnie do kogoś dorosłego, np. nauczyciela, rodziców, policji etc. W klasach gimnazjalnych także część ankietowanych zwróciłaby się do osób dorosłych, lecz jest to już 29% ankietowanych.

69 PROBLEM PRZEMOCY W SZKOLE Większość ankietowanych zwróciłaby się w takiej sytuacji do swoich rodziców. Jest pewna grupa uczniów, która nie zgłosiłaby takiego incydentu nikomu. W porównaniu do roku poprzedniego większym zaufaniem w grupach młodszych cieszą się rodzice (41% i 35%), spadła natomiast wiarygodność u młodzieży z 34%. Znacząco spadło też zaufanie do policji (18%, 10% i 22% odpowiednio w roku poprzednim). Do kogo byś się zwrócił/-a, gdybyś padł/-a ofiarą przemocy? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 29% 42% 54% 24% 25% 10% 5% 10% 24% 7% 6% 6% 30% 6% 17% 1% 5% 1%

70 PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE Jak myślisz, co najbardziej mogłoby poprawić Twoje relacje z rodzicami? Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna 27% 26% 28% 21% 22% 19% 16% 12% 8% 14% 11% 10% 14% 12% 13% 13% 12% 6% 9% 4% 4% Okazywanie sobie uczuć Więcej szczerych rozmów Więcej wzajemnego zrozumienia Więcej spędzania czasu razem Uszanowanie przez rodziców mojego temperamentu i charakteru Nic, relacje z rodzicami uważam za bardzo dobre Inne

71 PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE Jakie kary stosują Twoi rodzice lub opiekunowie? Różnego rodzaju zakazy Popychanie, szarpanie Wyzwiska Groźby Poniżanie Szantaż Bicie Nie stosują kar 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140% 160% 180% Popychanie, Różnego rodzaju Nie stosują kar Bicie Szantaż Poniżanie Groźby Wyzwiska szarpanie zakazy Podstawowa 56% 0% 0% 0% 3% 1% 0% 39% Gimnazjum 54% 2% 4% 2% 2% 2% 1% 34% Ponadgimnazjalna 57% 2% 5% 0% 3% 2% 0% 30%

72 PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE 120% Czy dostałeś/aś kiedykolwiek od rodziców lanie, w wyniku którego doznałeś/aś urazu (siniak, zadrapanie, otarcie itp.)? 100% 80% Podstawowa; 98% Gimnazjum; 93% Ponadgimnazjalna; 94% 60% Tak 40% Nie 20% Ponadgimnazjalna; Gimnazjum; 7% 0% Podstawowa; 2% 6% 0% 50% 100% 150% 200% 250% 300% 350% Potwierdzeniem poprzedniego pytania jest odsetek dzieci, które doświadczyły kar fizycznych. 2% z podstawówek, 7% z gimnazjów i 6% ze starszych klas.

73 PROBLEM KORZYSTANIA Z KOMPUTERA I CYBERPRZEMOCY Czas przy komputerze 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Ponad 5 godzin 3-5 godzin 1-3 godzin Nie mam komputera Mniej niż godzinę Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Około 32% respondentów przebywa przed komputerem średnio od 1-3 godzin dziennie (34% uczniów SP, 34 % uczniów gimnazjum i 29% szkoły ponadgimnazjalnej). Od 3 5 godzin 27% badanych (21% SP, 30% gimnazjum, 31% ponadgimnazjalne). Mniej niż godzinę dziennie na komputer poświęca 32% ankietowanych uczniów SP, 17% gimnazjalistów oraz 14% uczniów szkoły średniej. Jest także spora grupa uczniów, którzy spędzają przed monitorem ponad 5 godzin (16% respondentów). W przypadku gimnazjum i szkoły średniej jest to odpowiednio 15% i 23%, a w szkołach podstawowych 11%.

74 PROBLEM KORZYSTANIA Z KOMPUTERA I CYBERPRZEMOCY Czy zdarzyło Ci się spędzić przy komputerze więcej czasu niż pierwotnie planowałeś/-aś? 63% 67% 37% 61% 33% 39% Tak Nie Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Prawie dwie trzecie uczniów, niezależnie od wieku przyznaje, że takie sytuacje miały miejsce.

75 PROBLEM KORZYSTANIA Z KOMPUTERA I CYBERPRZEMOCY Czy doświadczyłeś/-aś przez Internet lub telefon któregoś z takich zachowań, jak wulgarne wyzywanie, straszenie, ośmieszanie? Tak Nie 71% 58% 49% 29% 42% 51% Podstawowa Gimnazjum Ponadgimnazjalna Niestety, coraz większy odsetek ankietowanych bezpośrednio stykał się z przemocą w Internecie. 29% uczniów szkół podstawowych, 42% gimnazjalistów i aż 51% młodzieży ze szkół średnich. W roku 2014 było to kolejno 9%, 4% i 18%.

76

77 DOROŚLI Za najważniejsze problemy środowiska lokalnego mieszkańcy uznali alkoholizm. W tej kwestii z pewnością mają największe oczekiwania wobec władz, nie do końca ufając, że jest to możliwe. Uzyskane dane są dużo wyższe do poprzednich edycji diagnozy profilaktycznej. W przypadku trudnej sytuacji życiowej badani najchętniej zwróciliby się o pomoc do instytucji do tego stworzonych. Jest to przejawem wysokiego zaufania dla takich organizacji wśród społeczności lokalnej, a także o wysokiej wiedzy i świadomości mieszkańców. Jest to kolejna duża zmiana w porównaniu do badań poprzednich, kiedy to ankietowani deklarowali poszukiwanie wsparcia u rodziny bądź instytucji kościelnych. Z danych wynika, że problem narkotykowy i dopalaczy jest coraz bardziej powszechny wśród dorosłych. Duża liczba respondentów deklaruje, że zna osoby w swoim środowisku, które zażywałyby tego typu substancje. Mieszkańcy nie wiedzą, w jaki sposób mogliby zdobyć narkotyki na terenie gminy, ale nie postrzegają tego, jako trudnego zadania. Jeszcze łatwiej zakupić dopalacze. W tym kierunku miasto powinno podjąć stanowcze działania, być może pogląd na łatwą dostępność dopalaczy wynika ze złej prasy. Odsetek ankietowanych, którzy znają osoby doświadczające przemocy fizycznej lub psychicznej wynosi ok. 50%. Badani przeważnie nie wiedzą, w jaki sposób ofiary przemocy mogłyby uzyskać pomoc na terenie gminy (55%). Odsetek ten nieznacznie zmalał w porównaniu do lat poprzednich, ale wciąż jest niepokojąco wysoki. Projektowanie działań profilaktycznych zdaje się być konieczne dla miasta w najbliższym czasie. Większość badanych ma doświadczenia z szeroko rozumianym hazardem. 54% zdarzyło się brać udział w konkursach, których warunkiem jest wysyłanie płatnych SMS-ów, 52% grało na automatach do gier, 50% obstawiało zakłady bukmacherskie. Wyniki są znacznie wyższe niż w latach poprzednich (odpowiednio 33%, 20%,14%).

78 DZIECI I MŁODZIEŻ Problem alkoholowy Większą wiedzę o alkoholu posiadają młodsze dzieci, ale wynik jest niższy od wyników badań ogólnopolskich. Wiedza w szkołach podstawowych wzrosła (w %), w gimnazjach delikatnie wzrosła(w %) a w szkołach ponadgimnazjalnych zdecydowanie spadła (w %). 45% ankietowanych uważa, że alkoholik to osoba, która pije codziennie. 47% alkoholika postrzega, jako osobę, która gdy zacznie pić, nie potrafi przerwać w dowolnym momencie. Po kilka procent dzieci i młodzieży, myśli, że alkoholik musi być brudny i zaniedbany. Wynik badania jest zbliżony do roku poprzedniego z jednym wyjątkiem. Aż 49% badanych uczniów szkół podstawowych w 2014 sądziło, że alkoholik to osoba brudna i zaniedbana. To doskonale obrazuje, że dotychczasowe działania profilaktyczne prowadzone na terenie Mysłowic zwiększają wiedze uczniów. W szkole podstawowej pojedyncze przypadki dzieci kojarzy pijących kolegów. W gimnazjum 25% zauważa pojedyncze przypadki, ale już 18% twierdzi, że około połowa ich znajomych pije. 27% twierdzi, że większość kolegów spożywa alkohol. W szkole ponadgimnazjalnej ponad połowa ankietowanych deklaruje, że większość kolegów pije alkohol. 3% badanych uczniów szkół podstawowych przyznało, że piło napoje alkoholowe. W przypadku gimnazjalistów jest już to ponad połowa badanych (56%), zaś dla uczniów szkoły gimnazjalnej wzrasta o prawie 20 punktów procentowych (73%). Z perspektywy lat poprzednich odsetek ten spadł w szkołach ponadgimnazjalnych (w %) i podstawowych, (w %), ale nieznacznie wzrósł w gimnazjach (w %). 28% młodzieży ze szkół ponadginazjalnych pije co najmniej raz w tygodniu i aż 14% gimnazjalistów. Prawie połowa młodziezy gimnazjalnej przynajmniej raz się upiła i aż 78% ponadgimnazjalnej. 11% gimnazjalistów i 26% uczniów szkół średnich kupowało alkohol ponad dwadzieścia razy. 28% gimnazjalistów przynajmniej raz dokonała zakupu. W szkołach ponadgimnazjalnych współczynnik wyniósł nieco więcej, bo 27%. Osoby z podstawówki nie nabywały alkoholu samodzielnie.

79 DZIECI I MŁODZIEŻ Problem nikotynowy Po papierosy sięgało 4% uczniów szkoły podstawowej. W gimnazjum odsetek ten zwiększa się znacznie, co trzeci gimnazjalista palił (34%). W szkołach średnich do palenia papierosów przyznało się 54% ankietowanych. Odsetek w porównaniu do poprzedniego roku odpowiednio zmalał o dwa procenty, zmalał o 4% i również o 4% w szkołach średnich. Dzieci i młodzież swój pierwszy kontakt z papierosami mieli w dużej części w domu. To aż 23% złych wzorców wyniesionych z najbliższego otoczenia. Na wagarach, na wakacjach i w szkole to kolejne duże liczby. Zapytaliśmy respondentów, czy ktoś namawiał ich do spróbowania papierosów. Większość uczniów deklaruje, że była to ich własna wola. Tak odpowiedziało 55% uczniów gimnazjum oraz 66% najstarszych ankietowanych. Przez kolegów i koleżanki najczęściej namawiani byli uczniowie szkół podstawowych (90%), kolejno uczniowie gimnazjum (33%) i szkół ponadgimnazjalnych(23%). Dzieci oraz młodzież deklarowali również, że palili papierosy z nowo poznanymi znajomymi, oraz zupełnie nieznajomymi osobami. Namawianie do palenia papierosów przez nieznajomych jest niepokojącym zjawiskiem, tym bardziej, że towarzyszyło ono aż 10% najmłodszych uczniów. 38% gimnazjalistów i 45% uczniów szkół średnich potwierdza, że palenie jest modne wśród ich kolegów i koleżanek. Uczniowie szkoły podstawowej deklaratywnie nie palą papierosów w trybie ciągłym. W gimnazjum mniej niż pół roku pali 17% uczniów, do pół roku i więcej przyznało się 9% ankietowanych, a 28% palących gimnazjalistów pali więcej niż dwa lata. W szkołach średnich krócej niż pół rok pali 18% uczniów, 9% uczniów wskazuje na okres ponad pół roku, pozostali palą więcej niż dwa lata (29%). Obecnie nie pali 100% uczniów podstawówek, 41% gimnazjalistów, którzy palili kiedykolwiek i 27% uczniów szkół średnich. Kilka papierosów dziennie, co można traktować już uzależnieniowo, pali 24% gimnazjalistów i 20% uczniów starszych. Więcej niż paczkę dziennie pali 4% z nich.

80 DZIECI I MŁODZIEŻ Problem narkotykowy i dopalaczy Problem związany z narkotykami w Mysłowicach rozpoczyna się w gimnazjach i wzrasta wraz z wiekiem uczniów. 11% gimnazjalistów oraz 22% uczniów szkół średnich, którzy przystąpili do badania, przyznało się do brania narkotyków. W roku 2014 rozkład wyglądał następująco: podstawówka 1%, gimnazjum 8%, szkoły średnie 30%. Większość uczniów stwierdziła, że nie spotkało osoby rozprowadzającej narkotyki (79%). Pierwszy kontakt z narkotykami miała w miejscach niewymienionych w ankiecie, jednocześnie żaden z nich nie chciał wskazać, o jakie konkretnie okoliczności chodziło. Warto podkreślić natomiast, że aż 8% gimnazjalistów i 20% uczniów starszych, którzy zażywali narkotyki, pierwszy kontakt z tymi używkami miało w szkole. Zapytaliśmy także o to, czy ktoś namawiał uczniów do spróbowania narkotyków. Wszyscy uczniowie szkół podstawowych, biorących udział w ankiecie stwierdziło, że było namawianych przez nieznajomych. Nieznajomi namawiali też uczniów gimnazjów (4%) oraz szkół ponadgimnazjalnych (4%). Starsi uczniowie często jednak sami chcieli spróbować narkotyków (GIM 65%, PG 83%). Kontakty uczniów z narkotykami najczęściej miały charakter epizodyczny, natomiast niepokoić musi fakt, że 5% gimnazjalistów oraz 4% uczniów szkół średnich, którzy zażywają narkotyki, robi to codziennie, a 8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych i uczniów gimnazjum ma z nimi kontakt od ponad trzech lat. Większość badanych nie przejawia zainteresowania spróbowaniem narkotyków, gdyby nadarzyła się ku temu okazja. Wśród odpowiedzi twierdzących jest 15% uczniów szkoły gimnazjalnej (w 2014 było to 12%) oraz 24% uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (w %). Uczniowie potwierdzają, że dopalacze nie są produktem zlikwidowanym z polskiego rynku. 7% gimnazjalistów oraz 8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych przyznało się do spróbowania dopalaczy. Ankietowani mieli kontakt z dopalaczami w różnych miejscach. Standardowo w okresie wakacyjnym szanse takich spotkań są zwiększone. Niepokój budzi fakt, że 36% gimnazjalistów i 18% starszych uczniów mieli z nimi kontakt w szkole. Większość badanych, którzy mają doświadczenie z dopalaczami, chciała spróbować przez ciekawość i raczej było to incydentalne.

81 DZIECI I MŁODZIEŻ Zjawisko przemocy 55% uczniów szkół podstawowych, zadeklarowała, że przemoc/agresja to zjawisko sporadyczne, lecz są uczniowie, którzy co najmniej raz w tygodniu są świadkami agresji rówieśniczej. Mimo braku poczucia bezpieczeństwa, stricte pobicia doświadczyła niewielka grupa dzieci. 12% z podstawówek, 5% z gimnazjów i 6% starszych. Pozytywnym zjawiskiem, jest zaufanie dzieci do osób dorosłych, ponieważ w szkołach podstawowych 47% uczniów zwróciłoby się właśnie do kogoś dorosłego, np. nauczyciela, rodziców, policji etc w sytuacji związanej z przemocą. W klasach gimnazjalnych także część ankietowanych zwróciłaby się do osób dorosłych, lecz jest to już 29% ankietowanych. W szkołach średnich 21% uczniów zwróciłoby się do osoby dorosłej. Wiąże się to na pewno z wiekiem respondentów oraz odwagą i umiejętnością podjęcia prób załagodzenia konfliktów na własną rękę. Jest także pewna część uczniów, szczególnie liczna w szkole ponadgimnazjalnej, która z chęcią włączyłaby się w konflikt, (2% SP, 20% GIM oraz 21%PG), a także część uczniów, która zachowałaby bierną i obojętną postawę wobec sytuacji, w której komuś dzieje się krzywda. Większość ankietowanych w sytuacji, kiedy uczeń sam byłby ofiarą przemocy, zwróciłaby się do swoich rodziców (54% - SP, 42% GIM oraz 29% PG). W porównaniu do roku poprzedniego większym zaufaniem w grupach młodszych cieszą się rodzice (41% i 35%), spadła natomiast wiarygodność u młodzieży z 34%. Znacząco spadło też zaufanie do policji (18%, 10% i 22% odpowiednio w roku poprzednim). Dzieci odpowiadały na pytanie dotyczące kar najczęściej stosowanych przez rodziców. Zdecydowanie, w każdej grupie wiekowej dominują zakazy, ale jest też bardzo duży odsetek rodziców, którzy nie stosują żadnych kar. Potwierdzeniem poprzedniego pytania jest odsetek dzieci, które doświadczyły kar fizycznych. 2% z podstawówek, 7% z gimnazjów i 6% ze starszych klas. W porównaniu do 2014 odsetek dzieci, które deklarują stosowanie zakazów przez rodziców znacznie zmalał. Uczniowie szkoły podstawowej są zdania, że ich rodzice rzadko kontaktują się ze szkołą (55%). W gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej mniej więcej, co trzeci i co czwarty uczeń twierdzi, że jego rodzice często kontaktują się ze szkołą). W ogóle ze szkołą nie kontaktują się rodzice 31 % uczniów SP, 13% uczniów gimnazjum oraz 18% uczniów szkoły ponadgimnazjalnej

82 DZIECI I MŁODZIEŻ Korzystanie z komputera i zagrożenie cyberprzemocą Około 32% respondentów przebywa przed komputerem średnio od 1-3 godzin dziennie (34% uczniów SP, 34 % uczniów gimnazjum i 29% szkoły ponadgimnazjalnej). Od 3 5 godzin 27% badanych (21% SP, 30% gimnazjum, 31% ponadgimnazjalne). Mniej niż godzinę dziennie na komputer poświęca 32% ankietowanych uczniów SP, 17% gimnazjalistów oraz 14% uczniów szkoły średniej. Jest także spora grupa uczniów, którzy spędzają przed monitorem ponad 5 godzin (16% respondentów). W przypadku gimnazjum i szkoły średniej jest to odpowiednio 15% i 23%, a w szkołach podstawowych 11%. Prawie dwie trzecie uczniów, niezależnie od wieku przyznaje, że zdarzyło im się spędzić więcej czasu niż pierwotnie planowali przy komputerze. Jak pokazały diagnozy poprzednich lat dzieci i młodzież Mysłowic ma świadomość, że za pośrednictwem komputera może dojść do przemocy. W badaniu z roku % uczniów szkoły podstawowej, gimnazjalnej oraz 80% w przypadku uczniów klas ponadgimnazjalnych zgadzało się z tym stwierdzeniem. Niestety, coraz większy odsetek ankietowanych bezpośrednio stykał się z przemocą w Internecie. 29% uczniów szkół podstawowych, 42% gimnazjalistów i aż 51% młodzieży ze szkół średnich. W roku 2014 było to kolejno 9%, 4% i 18%. Cyberprzemoc coraz częściej dotyka mieszkańców Mysłowic i warto zastanowić się nad profilaktyką tego problemu.

83 DZIECI I MŁODZIEŻ Uwagi ogólne Uczniowie preferują uprawianie sportu oraz spędzanie czasu ze swoimi przyjaciółmi, ale coraz więcej z nich zostaje w domu przed komputerem czy telewizorem. Dyskoteki i puby są formą najmniej popularną dla uczniów we wszystkich placówkach. W porównaniu do lat poprzednich można zauważyć zmniejszenie deklarowanego zażywania substancji psychoaktywnych. Zdecydowanie zmniejszyła się liczba osób spozywających alkohol w szkołach podstawowych (z 17% na 4%) i ponadgimnazjalnych alkoholu (z 81% na 73%) oraz narkotyków z deklarowanych 30% w roku 2014 na 22% w roku W gimnazjach dane się niemal pokrywają. Zbadano dostępność używek dla osób niepełnoletnich na terenie Mysłowic. Odsetek odpowiedzi wskazujących na łatwy dostęp wzrasta wraz z wiekiem. Wśród deklaracji, że alkohol jest zdobyć łatwo i raczej łatwo mamy najwięcej uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (38%). Jeśli chodzi o gimnazjalistów odsetek ten wynosi 34%. W porównaniu do lat poprzednich można zaobserwować spadek. W roku 2014 było to kolejno 60% i 48%. Wśród deklaracji, że papierosy jest zdobyć łatwo i raczej łatwo mamy najwięcej uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (35%). Jeśli chodzi o gimnazjalistów odsetek ten wynosi 36%. Dane te są bardzo zbliżone do wyników z roku poprzedniego. Wśród deklaracji, że narkotyki jest zdobyć łatwo i raczej łatwo mamy podobnie jak przy innych używkach najwięcej uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (8%). Jeśli chodzi o gimnazjalistów odsetek ten wynosi 8%. Dane te są mniejsze niż w latach poprzednich. Niepokojący jest odsetek dzieci ze szkół podstawowych, który wynosi aż 6%. Dzieci i młodzież w zdecydowanej większości uczestniczyły w zajęciach z profilaktyki i postrzegają je, jako interesujące. Deklarują chęć uczestnictwa w kolejnych.

84 PODSUMOWANIE Na podstawie dokonanej diagnozy stwierdzić można, że na terenie miasta w najbliższym czasie wskazane będzie podjęcie następujących działań: Zwiększenie świadomości mieszkańców w zakresie zdrowotnych i psychologicznych konsekwencji nadużywania alkoholu oraz wyrobów tytoniowych. Podjęcie działań profilaktycznych kształtujących kompetencje osobowościowe młodych ludzi oraz ich zdolności interpersonalne niezbędne dla satysfakcjonującego funkcjonowania wśród rówieśników bez pomocy alkoholu, papierosów i narkotyków. Wdrożenie profilaktyki pierwszo- i drugorzędowej w zakresie przemocy rówieśniczej, a także nowych form przemocy za pośrednictwem urządzeń elektronicznych. Należy przy tym zwrócić szczególną uwagę na kwestie związane z ochroną przed cyberprzemocą. Realizacja szkoleń i/lub kampanii informacyjnych dla rodziców uczniów oraz ułatwienie dostępności programów edukacyjnych dla osób dorosłych dotyczących problemów związanych z używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, przeciwdziałaniem przemocy a także promujących zdrowy tryb życia. Szkolenia i kampanie profilaktyczne dla rodziców uczniów z zakresu cyberprzemocy. Ze względu na łatwość nabycia używek warto rozważyć realizacje szkoleń dla sprzedawców napojów alkoholowych. Wykorzystanie lokalnych zasobów dla tworzenia kampanii na rzecz ograniczania problemów alkoholowych w gminie oraz zmniejszenia problemu bezrobocia

85 Centrum Działań Profilaktycznych ul. Krakowska 37A, Gdów