Deficyt finansowania ochrony zdrowia

Transkrypt

1 Deficyt finansowania ochrony zdrowia Łukasz Zalicki Warszawa, 19 marca 2013

2 Wydatki na ochronę zdrowia porównanie międzynarodowe Polska ma obecnie jeden z niższych poziomów wydatków na ochronę zdrowia wśród krajów europejskich w 2010 roku wydatki te w Polsce wyniosły niespełna 1400 USD (w PPP) na mieszkańca. Jednocześnie wydatki te wzrosły w Polsce nominalnie w latach aż o 62%, co było jednym z najwyższych wzrostów w analizowanej grupie krajów. Wydatki na ochronę zdrowia per capita, publiczne i prywatne (w tys. USD PPP) Wzrost wydatków na ochronę zdrowia per capita w latach (w %) Źródło: Dane OECD za 2010 r. Źródło: Dane OECD za lata: 2005 i Strona 2

3 Determinanty wydatków na ochronę zdrowia zamożność Niski poziom wydatków na ochronę zdrowia w Polsce wynika w dużej mierze z relatywnie niskiego poziomu rozwoju gospodarczego. Wydatki na ochronę zdrowia per capita USD PPP [tys.] Strona 3 Wydatki na ochronę zdrowia w relacji do PKB per capita, kraje OECD, 2010 rok Źródło: OECD. Polska PKB per capita USD PPP [tys.] Wyniki analizy przeprowadzonej na grupie krajów OECD wskazują na silną zależność pomiędzy całkowitymi wydatkami na ochronę zdrowie a PKB w przeliczeniu na osobę współczynnik korelacji pomiędzy tymi dwoma zmiennymi wynosi 0,72. W efekcie, wraz z procesem zmniejszania luki rozwojowej, w Polsce wydatki na ochronę zdrowia będą istotnie rosnąć. Ponadto, zgodnie z dostępnymi danymi, elastyczność dochodowa wydatków na ochronę zdrowia jest większa od jedności, co oznacza, że wydatki na ochronę zdrowia rosną szybciej od dochodu wraz ze wzrostem zamożności, ludzie coraz większą część swojego dochodu przeznaczają na zdrowie.

4 Prognozowany wzrost wydatków na zdrowie w Polsce Wartość rynku ochrony zdrowia w Polsce to obecnie ok. 110 mld PLN. Według prognoz Ernst & Young, wartość tego rynku do 2016 roku przekroczy 140 mld PLN Historyczne i prognozowane bieżące wydatki na zdrowie w Polsce (w mld PLN)* 2002 CAGR = 9% Wydatki prywatne CAGR = 7% 2012f Wydatki publiczne 2014f * Prognoza opiera się na panelowym modelu ekonometrycznym stworzonym przez Ernst & Young na podstawie danych OECD. 2016f W latach polski rynek zdrowia był najszybciej rozwijającym się rynkiem spośród krajów Europy Środkowo- Wschodniej. W okresie tym wydatki publiczne i prywatne rosły średniorocznie odpowiednio o 10% i 8%. Zgodnie z prognozą Ernst & Young tempo wzrostu wydatków na zdrowie w Polsce spadnie w najbliższych latach i w skali roku wyniesie ok. 6-7%. Strona 4

5 Niska dzietność i wydłużenie oczekiwanego czasu życia prowadzą do starzenia się populacji w Polsce 2,2 Dzietność kobiet w Polsce prognoza 90 Oczekiwana długość życia w Polsce w momencie narodzin prognoza 2,0 85 1,8 80 1,6 75 1,4 1,2 1, Źródło: Eurostat mężczyźni mężczyźni (prognoza) kobiety kobiety (prognoza) Strona 5

6 W nadchodzących dekadach odsetek osób starszych w populacji w Polsce istotnie wzrośnie Liczba osób w wieku 65+ wzrośnie z 5,1 mln w 2010 roku (13% ludności) do 11,3 mln w 2060 roku (ponad 34% populacji). Odsetek osób w wieku produkcyjnym (20-64 lata) spadnie z 65% w 2010 do 49% w 2060 roku mężczyźni kobiety % % mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety Źródło: Eurostat. Osoby w wieku produkcyjnym (20-64) Osoby w wieku nieprodukcyjnym Strona 6

7 Starzenie się populacji Polski jest wyjątkowo szybkie na tle UE W 2010 roku w Polsce na jedną osobę w wieku starszym (65+), przypadało około pięć osób w wieku produkcyjnym. Do 2060 roku relacja osób w wieku 65+ do osób w wieku lata istotnie zwiększy się we wszystkich krajach Unii Europejskiej, jednak w Polsce zmiana ta będzie wyjątkowo silna statystycznie na jedną osobę w wieku 65+ będzie przypadać zaledwie 1,4 osoby w wieku lata. Relacja liczby osób w wieku 65+ do liczby osób w wieku lata w krajach Unii Europejskiej % 80% 60% 60% UE-27: 58% 40% 20% 0,209 UE-27: 28% 40% 20% 0% Irlandia Słowacja Cypr Polska Luksemburg Rumunia Malta Czechy Holandia Słowenia Litwa Węgry Hiszpania Wielka Brytania Dania Bułgaria Estonia Łotwa Finlandia Francja Belgia Austria Portugalia Grecja Szwecja Włochy Niemcy 0% 70,5% Irlandia Wielka Brytania Dania Belgia Luksemburg Szwecja Francja Cypr Holandia Finlandia Austria Czechy Malta Estonia Hiszpania Włochy Portugalia Grecja Litwa Węgry Słowenia Niemcy Bułgaria Słowacja Rumunia Polska Łotwa Źródło: Eurostat. Strona 7

8 Wpływ demografii na deficyt finansowania ochrony zdrowia wprowadzenie Zapotrzebowanie System ochrony zdrowia w Polsce 1 2 Finansowanie Analizując wpływ demografii na sektor ochrony zdrowia, należy brać pod uwagę trzy wymiary: Zapotrzebowanie potrzeby zdrowotne zgłaszane przez społeczeństwo; Finansowanie możliwości finansowania ochrony zdrowia z różnych źródeł; Podaż dostępne zasoby dla ochrony zdrowia (np. liczba lekarzy, liczba szpitali itp.). 3 Podaż Strona 8

9 Do około 80 roku życia publiczne wydatki na ochronę zdrowia rosną wraz z wiekiem Oznacza to, że przy braku istotnych zmian w strukturze zachorowalności wg wieku, starzenie się populacji będzie prowadzić do wzrostu zapotrzebowania oraz zmiany struktury popytu na świadczenia zdrowotne. To z kolei będzie rodzić implikacje dla systemu finansowania jak i dla podaży usług medycznych. Profil wydatków NFZ na świadczenia opieki zdrowotnej w Polsce na mieszkańca w zależności od wieku w 2011 roku (tys. PLN) Podaż 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 Średnia: 3,4 tys. PLN 65+ 1,5 1,0 Średnia: 1,2 tys. PLN 0,5 0, Źródło: Narodowy Fundusz Zdrowia. Strona 9

10 Prognozy wydatków publicznych na opiekę zdrowotną analizowane scenariusze Z punktu widzenia zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne ważne jest rozdzielenie dwóch skrajnych scenariuszy* wydłużenia czasu trwania życia: wzrost czasu przeżytego w złym zdrowiu; wzrost czasu przeżytego w dobrym zdrowiu. Podaż obecnie starzenie w złym zdrowiu zły stan zdrowia dobry stan zdrowia starzenie w dobrym zdrowiu trwanie życia * Bardziej szczegółowe omówienie scenariuszy znajduje się w załączniku. Strona 10 Na zmiany zgłaszanego zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne będą miały

11 Wzrost zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne w Polsce będzie należał do największych w UE Zapotrzebowanie na świadczenia ochrony zdrowia finansowane publicznie w Polsce do 2030 roku wzrośnie nawet o 1,4% PKB (w 2012 roku 1,4% PKB wyniesie ok. 22,6 mld PLN). Jest to jeden z największych wzrostów (w relacji do PKB) wśród Podaż krajów Unii Europejskiej. Nawet 64% wzrostu może wynikać tylko i wyłącznie z czynników demograficznych. Wzrost zapotrzebowania na ochronę zdrowia finansowaną ze środków publicznych w krajach UE, ,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 % PKB 0,6 0,4 0,2 0,0 Malta Słowacja Niemcy Austria Polska Francja Czechy Holandia Finlandia Dania Słowenia UE27 Hiszpania demografia + czynniki pozademograficzne (wariant pesymistyczny) demografia + czynniki pozademograficzne starzenie w złym zdrowiu starzenie w dobrym zdrowiu Estonia Wlk. Brytania Bułgaria Irlandia Litwa Węgry Szwecja Łotwa Włochy Rumunia Grecja Luksemburg Portugalia Cypr Źródło: European Commission, The 2012 Ageing Report. * dla Portugalii, Luksemburga, Grecji, Rumunii oraz Łotwy wpływ scenariusza starzenia w dobrym zdrowiu jest ujemny. Strona 11

12 Obecny system nie pozwala na sfinansowanie zwiększonego popytu na świadczenia zdrowotne Przy założeniu utrzymania obecnego systemu ochrony zdrowia w Polsce, do 2060 roku luka w finansowaniu potrzeb zdrowotnych może sięgnąć 2,6% PKB. Luka finansowania rosnących potrzeb zdrowotnych w Polsce, * Podaż 5% 4% dochody NFZ (bez reformy emerytalnej) wpływ reformy emerytalnej na dochody NFZ 3% 2% pozostałe źródła finansowania wydatków na ochronę zdrowia % PKB 1% 0% -1% -2% 0,3% - 0,9% -1% -3% demografia + czynniki pozademograficzne (wariant pesymistyczny) demografia + czynniki pozademograficzne starzenie w złym zdrowiu starzenie w dobrym zdrowiu -3% 2010 luka finansowania (demografia + czynniki pozademograficzne, wariant pesymistyczny) luka finansowania (starzenie w dobrym zdrowiu) * W analizie założono, że obecnie zgłaszane zapotrzebowanie na świadczenia w ochronie zdrowia odpowiada bieżącemu finansowaniu. Źródło: przychody NFZ oszacowane na podstawie danych Ministerstwa Finansów. Popyt na podstawie European Commission, The 2012 Ageing Report. Strona 12

13 Liczba lekarzy oraz absolwentów kierunków lekarskich w Polsce jest bardzo niska Liczba praktykujących lekarzy w relacji do populacji w Polsce jest najniższa w grupie przebadanych krajów.* Co więcej, relatywnie mała liczba absolwentów kierunków lekarskich może sprawić, że obserwowana obecnie luka może się w przyszłości jeszcze bardziej pogłębić. Podaż 17 Praktykujący lekarze (oś OX) oraz absolwenci kierunków lekarskich (oś OY) w wybranych krajach europejskich w 2010 roku (na 100 tys. ludności) średnia dla analizowanych krajów medycyny w 2010 r. (na 100 tys. mieszkańców) Strona Praktykujący lekarze w 2010 r. (na 100 tys. mieszkańców) Źródło: Eurostat. *Przeanalizowano wszystkie kraje, dla których były dane w bazie Eurostat.

14 Podsumowanie Starzenie się populacji wiąże się z dużym wzrostem zapotrzebowania na świadczenia w ochronie zdrowia i dużymi wyzwaniami dla strony podażowej i publicznego finansowania w jego zaspokojeniu. Według prognoz Komisji Europejskiej, wzrost zapotrzebowania na publiczne świadczenia zdrowotne w Polsce będzie jednym z najwyższych w Unii Europejskiej. Dotychczasowy model finansowania NFZ jest wysoce niewystarczający. Luka w finansowaniu sięgnie w 2060 roku 2,6% PKB. W przeliczeniu na dzisiejszy poziom PKB jest to ok. 42 mld PLN (a w 2060 r., ze względu na rosnące PKB, niemal trzykrotnie więcej). Luka finansowania to nie jedynie wyzwanie dla służby zdrowia wynikające z czynników demograficznych. Narastać też będzie problem niskiej dostępności kadry medycznej. Zarówno pod względem obecnej liczby lekarzy, jak i liczby absolwentów kierunków lekarskich, Polska znajduje się istotnie poniżej średniej dla UE. Wyzwaniem będzie dostarczenie nie tylko odpowiedniej ilości, ale i dostosowanej do starszej populacji struktury świadczeń (geriatria, onkologia, kardiologia). Strona 14

15 Zastrzeżenia prawne Informacje zawarte w niniejszej prezentacji nie stanowią w żadnym wypadku świadczenia usług. Mimo iż dołożono należytych starań w celu zapewnienia rzetelności prezentowanych tu informacji przez autorów, istnieje ryzyko pojawienia się nieścisłości. Ernst & Young ( EY ) nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności ani nie gwarantuje poprawności i kompletności informacji zamieszczonych w prezentacji. Ponadto w najszerszym dopuszczonym przez prawo zakresie EY wyłącza jakiekolwiek gwarancje, wyraźne lub dorozumiane, w tym między innymi dorozumiane gwarancje sprzedaży i przydatności do określonego celu. W żadnym wypadku EY, powiązane z EY spółki ani też partnerzy, agenci lub pracownicy EY lub spółek powiązanych z EY nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności wobec czytelnika lub innych osób z tytułu jakiejkolwiek decyzji lub działania podjętego na podstawie informacji znajdujących się w niniejszej prezentacji ani też z tytułu jakichkolwiek pośrednich, szczególnych lub ubocznych strat, nawet w przypadku otrzymania informacji o możliwości ich wystąpienia. Copyright by Ernst & Young. Strona 15

16 I. Dziękujemy za uwagę!