Podwyższenie wieku emerytalnego

Transkrypt

1 MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Podwyższenie wieku emerytalnego projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw Luty 2012 r. 1

2 Demografia Wskutek malejącej dzietności i wydłużającemu się trwaniu życia nasze społeczeństwo starzeje się. Do 2035 r.: liczba ludności w wieku poprodukcyjnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) wzrośnie o 3,5 mln osób ; co czwarty Polak osiągnie wiek emerytalny ludność w wieku produkcyjnym zmniejszy się o 3,7 mln osób; liczba dzieci i młodzieży zmniejszy się o 1,9 mln osób (w porównaniu do 2007 r.) 2

3 Przeciętne dalsze trwanie życia osoby w wieku 60 lat Rok kobieta mężczyzna ,05 14, ,92 15, ,47 18,25 Przeciętne dalsze trwanie życia mężczyzn i kobiet w wieku 60 lat w Polsce w latach (GUS) 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0, Lata Rok Mężczyźni Kobiety 3

4 Struktura demograficzna w roku 2010 i porównanie W tysiącach osób 2010, ogółem 38,2 milionów osób 2060, ogółem 32,5 milionów osób ,8% populacji 6,4 mln 12,2 mln 37,5% populacji 68,1% populacji 26,0 mln 16,5 mln 50,5% populacji 15,2% populacji 5,8 mln 3,9 mln 12,0% populacji Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Kobiety Źródło: Prognoza demograficzna Eurostat, AWG za KPRM 0-14 M15-64, K15-59 M65+, K60+- 4

5 Współczynnik obciążenia ekonomicznego (prognoza demograficzna) Rok Osoby w wieku produkcyjnym Osoby w wieku poprodukcyjnym Współczynnik obciążenia ekonomicznego (iloraz liczby osób w wieku nieprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym) Rok Osoby w wieku produkcyjnym Osoby w wieku nieprodukcyjnym

6 Wiek emerytalny w Europie Wiek emerytalny w 2040 roku 2 Kobiety Dania 70,0 Włochy 68,6 Finlandia 68,0 Irlandia 68,0 Niemcy 67,0 Szwecja 67,0 Hiszpania 67,0 Holandia 67,0 Wielka Brytania 67,0 Francja 67,0 Czechy 66,5 Estonia Węgry Austria Belgia Portugalia Litwa Cypr Malta Grecja Luxemburg Rumunia 63,0 Bułgaria 63,0 Łotwa 62,0 Słowacja 62,0 Słowenia 61,0 Polska 60,0 Mężczyźni 70,0 68,6 68,0 68,0 67,0 67,0 67,0 67,0 67,0 67,0 66,5 62,0 62,0 63,0 1 Według aktualnego stanu prawnego, biorąc pod uwagę docelowy wiek emerytalny 2 Dodatkowo, niektóre kraje wprowadziły odstępstwa, np. ze względu na długi staż pracy Źródło: European Commission, Economic Policy Committee, Working Group on Ageing Populations and Sustainability,

7 Zrównany wiek emerytalny mężczyzn i kobiet Równy wiek emerytalny 1 Zróżnicowany wiek emerytalny 1 Szwecja Finlandia Estonia Irlandia Wielka Brytania Holandia Dania Niemcy Polska Litwa Łotwa Belgia Luksemburg Czechy Słowacja Francja Austria Węgry Słowenia Rumunia Portugalia Włochy Bułgaria Hiszpania Malta Grecja Cypr 1 Według aktualnego stanu prawnego, biorąc pod uwagę docelowy wiek emerytalny Źródło: European Commission, Economic Policy Committee, Working Group on Ageing Populations and Sustainability,

8 Proponowane rozwiązania stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn do jednakowego poziomu 67 lat. Podnosząc wiek emerytalny od 1 stycznia 2013 r. o 1 miesiąc co cztery miesiące, poziom ten zostałby osiągnięty w przypadku mężczyzn w 2020r., a w przypadku kobiet w 2040 r. ograniczenie stosowania przepisów, umożliwiających wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej, które funkcjonują w systemie emerytalnym rolników oraz sędziów i prokuratorów. ujednolicenie stażu ubezpieczeniowego uprawniającego do najniższej emerytury dla mężczyzn i kobiet. Wydłużając staż od 1 stycznia 2014 r. o rok co dwa lata, docelowy staż na poziomie 25 lat, uprawniający kobiety do wypłaty emerytury minimalnej, zostałby osiągnięty po 31 grudnia 2021 r. 8

9 Rolnicy Obecnie rolnik, który nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego, ma prawo do emerytury po osiągnięciu 55 lat życia - kobieta i 60 lat mężczyzna, jeżeli podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat i zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. W projekcie proponuje się, aby z tego uprawnienia mogli skorzystać tylko ci rolnicy, którzy ww. wiek oraz staż ubezpieczeniowy osiągną do dnia 31 grudnia 2017 r. Spełnienie trzeciego warunku, tj. zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej, mogłoby nastąpić w dowolnym czasie, a więc również po dniu 31 grudnia 2017 r. 9

10 Sędziowie i prokuratorzy Obecnie sędzia i prokurator przechodzi na swój wniosek w stan spoczynku, z zachowaniem prawa do uposażenia, po ukończeniu 55 lat przez kobietę, jeżeli przepracowała na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 25 lat, a 60 lat przez mężczyznę, jeżeli przepracował na stanowisku sędziego lub prokuratora nie mniej niż 30 lat. W projekcie proponuje się, aby z prawa do przejścia w stan spoczynku po osiągnięciu ww. wieku mogły skorzystać wyłącznie te osoby, które wymagane warunki spełnią do dnia 31 grudnia 2017 r. 10

11 Wiek emerytalny kobiet Wiek emerytalny Rok urodzenia Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

12 Wiek emerytalny mężczyzn 67 66,8 Wiek emerytalny 66,6 66,4 66, ,8 65,6 65,4 65, Rok urodzenia Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

13 Okresowe emerytury kapitałowe Obecnie okresowe emerytury kapitałowe przyznawane są urodzonym po 1948 r. ubezpieczonym - członkom otwartych funduszy emerytalnych. Ze świadczeń tych korzystają wyłącznie kobiety, ponieważ okresowa emerytura kapitałowa przysługuje do osiągnięcia 65 lat życia. Po osiągnięciu tego wieku przysługuje dożywotnia emerytura kapitałowa. Proponuje się, aby od 1 stycznia 2013 r. okresowa emerytura kapitałowa przysługiwała do osiągnięcia wieku odpowiadającego stopniowo podwyższanemu wiekowi emerytalnemu mężczyzn. Okresowe emerytury kapitałowe mają charakter wygasający, ponieważ w przyszłości nastąpi zrównanie wieku emerytalnego dla obu płci do 67 lat. 13

14 Minimalna emerytura Ubezpieczony urodzony po 1948 r. ma gwarantowaną wypłatę nowej emerytury w kwocie minimalnej, jeżeli udowodnił co najmniej 20 - letni (kobieta) lub 25 - letni (mężczyzna) staż ubezpieczeniowy. Proponuje się stopniowe zrównanie wymaganego dla tych celów stażu ubezpieczeniowego na jednolitym poziomie 25 lat dla kobiet i mężczyzn. Zmiana dotyczyłaby tylko tych kobiet, których dotyczy podwyższanie wieku emerytalnego, a więc tych, które do dnia wejścia w życie projektowanej ustawy nie osiągnęły 60 lat życia. Docelowy staż na poziomie 25 lat uprawniający kobiety do wypłaty emerytury minimalnej zostałby osiągnięty po dniu 31 grudnia 2021 r. 14

15 Lata hipotetyczne Zostanie wydłużony okres, do którego dolicza się lata hipotetyczne przy obliczaniu wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Przy obliczaniu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, będzie się doliczać po 0,7 % podstawy wymiaru renty za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby określony dla niego, nowy wiek emerytalny. Obecnie doliczenie to przysługuje do ukończenia przez rencistę obecnego wieku (60, 65 lat) emerytalnego. art.10a ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS 15

16 Emerytury pomostowe i nauczycielskie świadczenia kompensacyjne- wydłużenie okresu pobierania Bez zmian pozostanie wiek uprawniający do świadczeń o charakterze wygasającym, tj. do emerytur pomostowych i świadczeń kompensacyjnych nauczycieli. Nie ulegną zmianie również warunki nabywania prawa do świadczeń przedemerytalnych. Konsekwencją zmiany powszechnego wieku emerytalnego będzie wydłużenie okresu wypłaty tego rodzaju świadczeń, w tym również przyznanych przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy. 16

17 Programy Modyfikacja rządowego programu Solidarność pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności zawodowej osób w wieku 50+ Nowy, oddzielny program prozatrudnieniowy dla osób w wieku

18 Priorytety Ministra Pracy na obecną kadencję: Zwiększenie efektywności usług rynku pracy, poprzez poprawę funkcjonowania PSZ, odbiurokratyzowanie działań na rynku pracy i włączanie III sektora i prywatnych agencji w krąg instytucji rynku pracy zajmujących się aktywizacją; Ustalenie i realizacja Programów Rynku Pracy skoncentrowanych na grupach problemowych (Młodzież do 30 roku życia, Osoby 50+ i 60+ na rynku pracy) Wypracowanie mechanizmów dialogu społecznego zwiększającego rolę partnerów społecznych pracodawców i związków zawodowych w formułowaniu celów polityki zatrudnienia i rynku pracy (zarządzanie wiekiem, kształcenie ustawiczne, praktyki uczniowskie i studenckie) Reforma prawa pracy oparta na dialogu i kompromisie oraz dostosowaniu przepisów do nowych wyzwań reforma czasu pracy, reforma warunków zatrudnienia w kierunku ograniczenia stosowania umów na czas określony, ograniczanie segmentacji w zakresie zatrudnienia (tzw. umowy śmieciowe) Reformy ubezpieczeń społecznych kontynuacja Reformy systemu zabezpieczenia społecznego (instrumenty prorodzinne, efektywność pomocy społecznej, pomocy niepełnosprawnym) 18

19 W odpowiedzi na kryzys, wyzwania demograficzne rosnące deficyty budżetowe, rządy kładą coraz większy nacisk na zwiększenie poziomu aktywności zawodowej Globalne wyzwania Demografia i starzejąca się populacja Globalna recesja Wzrost bezrobocia w latach Kłopoty systemów zabezpieczenia społecznego Globalizacja, informatyzacja, postfordowski model rozwoju gospodarki Konsekwencje Rosnąca presja na finanse publiczne Rewizja systemów zabezpieczenia społecznego Spadek produktywności, zagrożenie dla wzrostu gospodarczego Poszukiwanie nowego modelu rynku pracy Cele globalnej polityki rynku pracy Wzrost aktywności zawodowej grup będących tradycyjnie poza rynkiem pracy Rozwój usług aktywizacyjnych odpowiadających na indywidualne potrzeby Rosnąca rola współpracy sektora publicznego z sektorem prywatnym i trzecim sektorem i indywidualizacja wsparcia 19

20 Filozofia współpracy PSZ z sektorem prywatnym i pozarządowym Ścisła współpraca z publicznymi urzędami pracy na rzecz zwiększenia efektywności. Komplementarność ról. Tworzenie nowej wartości, a nie konkurencji. Dzielenie się wiedzą i doświadczeniami, wspólne wypracowywanie najlepszych praktyk. Innowacje wykorzystanie nowych technologii. Dopasowanie pracodawcy, osoby bezrobotnej i odpowiedniej pracy oraz programu wsparcia. Odpowiedzialność za rezultaty. Sektor prywatny i NGO jako podwykonawcy. Działanie na rzecz pozyskiwania do współpracy pracodawcy, zainteresowanego pozyskaniem dobrego pracownika Nowe zadania w zakresie aktywizacji osób starszych w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego, nowe zadania w ramach budowy koncepcji flexicurity, aktywizacji młodzieży 20

21 Zasady współpracy sektora prywatnego i publicznego Współodpowiedzialność i dzielenie się sukcesami. Wymiana doświadczeń i wspólne projektowanie programów. Elastyczność w zakresie wprowadzania innowacji i przystosowania się do zmian. Partnerzy wykorzystują swoje najlepsze umiejętności i uzupełniające się kompetencje. Sektor prywatny używa metod i narzędzi niedostępnych dla sektora publicznego ze względu na uwarunkowania instytucjonalno-finansowe. Partnerstwo prowadzi do wyższej wydajności i skuteczności. Wysoka efektywność płatność powiązana z rezultatami, a nie wyłącznie z oferowanym wsparciem Sektor prywatny wynagradzany za efektywność. Partnerstwo zachęca pracodawców i szukających pracy do współpracy, składania ofert. 21

22 Kluczowe jest efektywne zamawianie usług, kreowanie zakresu usług i rozliczanie efektów przez PSZ Nabywca Główny wykonawca Podwykonawcy Określa cele Organizuje otwarte, przejrzyste przetargi Ocenia programy Tworzy innowacje Odpowiada za spodziewane rezultaty Zarządza procesem Szczegółowe elementy programu Zaspokajanie złożonych potrzeb klienta ok. 40 % z 3-go sektora 22

23 Prawo pracy Gruntowna przebudowa przepisów działu VI Kodeksu pracy czas pracy Zmiany w zasadach stosowania umów na czas określony Odbiurokratyzowanie prawa pracy Nowe formy organizowania pracy, np. telepraca Działanie te wymagają konsultacji i negocjacji partnerów społecznych, ale przy aktywnym udziale ekspertów rządowych

24 Dialog społeczny Mechanizmy dialogu w zakresie konsultacji i zasad współpracy trzech stron dialogu nowe zasady dialogu społecznego, Dialog regionalny WKDS wykorzystanie potencjału organizacji pracodawców, związków zawodowych, administracji rządowej i samorządowej (rynek pracy, rozwój regionalny, kształcenie zawodowe i ustawiczne, Dialog społeczny współpraca z III sektorem

25 Dziękuje za uwagę. 25