POJĘCIA I KONSTRUKCJE PRAWNE UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO

Transkrypt

1 POJĘCIA I KONSTRUKCJE PRAWNE UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO Część pierwsza CZĘŚĆ OGÓLNA ROZDZIAŁ I. Ubezpieczenia społeczne jako metoda realizacji idei zabezpieczenia społecznego 1. Klasyczne metody realizacji idei zabezpieczenia społecznego 2. Ogólna charakterystyka systemu ubezpieczenia społecznego w Polsce 3. Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenie zdrowotne 4. Ubezpieczenie społeczne a ubezpieczenie gospodarcze ROZDZIAŁ II. Finansowanie ubezpieczenia społecznego 1. Finansowanie świadczeń w latach Finansowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego po reformie z 1999 roku 2.1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych 2.2. Otwarte fundusze emerytalne 3. Repartycyjna i kapitałowa metoda finansowania świadczeń ROZDZIAŁ III. Składka na ubezpieczenie społeczne 1. Istota i konstrukcja składki 2. Podział składki 3. Podstawa wymiaru składek 4. Zasady opłacania składek 5. Mechanizmy prawne ułatwiające zapłatę składki 6. Skutki nieterminowego opłacania składek 6.1. Odsetki za zwłokę 6.2. Dodatkowa opłata 6.3. Odpowiedzialność karna płatnika składek 7. Konta indywidualne ubezpieczonych 8. Subkonto ROZDZIAŁ IV. Obowiązek ubezpieczenia społecznego 1. Zasady podlegania ubezpieczeniu społecznemu 2. Ustawowe tytuły obowiązku ubezpieczenia emerytalnego i rentowego 2.1. Katalog tytułów 2.2. Pozostawanie w stosunku pracy 2.3. Wykonywanie pracy nakładczej 2.4. Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych 2.5. Wykonywanie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia 2.6. Prowadzenie pozarolniczej działalności 2.7. Współpraca przy wykonywaniu umowy agencyjnej, zlecenia lub pozarolniczej działalności 2.8. Pozostawanie w Służbie Celnej 2.9. Wykonywanie mandatu posła lub senatora Pobieranie stypendium Pobieranie świadczeń z funduszy publicznych Wykonywanie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania Tytuły niezwiązane z osiąganiem przychodu

2 2.14. Odbywanie zastępczej służby wojskowej 3. Zakres obowiązku ubezpieczenia społecznego 4. Obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowego emerytów i rencistów 5. Zbieg obowiązku ubezpieczenia 5.1. Zbieg tytułów w zakresie ubezpieczenia powszechnego 5.2. Zbieg obowiązku ubezpieczenia powszechnego z obowiązkiem ubezpieczenia rolniczego 5.3. Zbieg obowiązku ubezpieczenia społecznego i podlegania zaopatrzeniu społecznemu 6. Dobrowolne przystąpienie do ubezpieczenia 6.1. Konstrukcja dobrowolnego ubezpieczenia społecznego 6.2. Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe 6.3. Dobrowolna kontynuacja ubezpieczenia 6.4. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe 7. Zasady obowiązku ubezpieczenia społecznego według rozporządzenia Rady (WE) nr 883/2004 ROZDZIAŁ V. Przedmiot ochrony ubezpieczeniowej 1. Zdarzenia losowe biotyczne 2. Pojęcie zdarzenia (ryzyka) ubezpieczeniowego 3. Prawna klasyfikacja zdarzeń losowych biotycznych ROZDZIAŁ VI. Warunki nabycia prawa do świadczeń 1. Istota i rola warunków 2. Czas zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego 3. Staż ubezpieczeniowy 3.1. Pojęcie stażu ubezpieczeniowego 3.2. Struktura stażu ubezpieczeniowego 3.3. Staż do nabycia prawa i staż do wymiaru świadczenia 3.4. Rodzaje i struktura stażu do prawa 3.5. Przeliczniki stażu ubezpieczeniowego 4. Zasady uwzględniania w stażu okresów zagranicznych ROZDZIAŁ VII. Wymiar świadczeń z ubezpieczenia społecznego 1. Założenia ogólne 2. Wymiar rent i emerytur w systemie zdefiniowanego świadczenia 2.1. Formuła wymiaru świadczeń 2.2. Kwota stała świadczenia 2.3. Kwota indywidualna świadczenia Zależność od stażu ubezpieczeniowego Zależność od podstawy wymiaru 2.4. Zmiana wysokości świadczenia Ponowne ustalenie podstawy wymiaru świadczenia Doliczanie nieuwzględnionych okresów składkowych i nieskładkowych Zwiększenie świadczenia z tytułu aktywności zawodowej po przejściu na emeryturę lub rentę 3. Wymiar emerytury w systemie zdefiniowanej składki 3.1. Założenia ogólne 3.2. Formuła wymiaru emerytury z I filaru Podstawa obliczenia emerytury Suma składek Kapitał początkowy

3 Jednorazowa składka Średnie dalsze trwanie życia 3.3. Wzrost emerytury z tytułu dalszego zatrudnienia 4. Wymiar emerytur kapitałowych 4.1. Ustalanie kwoty okresowej emerytury kapitałowej 4.2. Ustalanie wysokości dożywotniej emerytury kapitałowej 4.3. Podwyższanie kwoty emerytury kapitałowej 5. Wymiar emerytury w systemie "mieszanym" 6. Dodatki do rent i emerytur 7. Wymiar świadczeń z uwzględnieniem okresów zagranicznych ROZDZIAŁ VIII. Waloryzacja świadczeń 1. Rola waloryzacji 2. Metody waloryzacji ROZDZIAŁ IX. Realizacja prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego 1. Ogólne zasady ustalania i wypłaty świadczeń 2. Wstrzymanie wypłaty świadczenia 2.1. Ustanie prawa do świadczeń 2.2. Nieprzedłożenie dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczenia 2.3. Niepoddanie się badaniom lekarskim 2.4. Nieistnienie prawa 2.5. Niemożność doręczenia świadczenia 3. Zawieszenie prawa do świadczeń 3.1. Konstrukcja zawieszenia prawa do świadczeń 3.2. Realizacja zawieszenia prawa do emerytury Zawieszenie prawa z mocy ustawy Zawieszenie prawa na wniosek 4. Potrącenia i egzekucja ze świadczeń ubezpieczeniowych 5. Przedawnienie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego 6. Zbieg prawa do świadczeń 6.1. Zbieg prawa do świadczeń ubezpieczeniowych 6.2. Zbieg prawa do świadczeń z ubezpieczenia z prawem do świadczeń z zaopatrzenia społecznego ROZDZIAŁ X. Świadczenie nienależne 1. Konstrukcja pojęcia świadczenia nienależnego 2. Zakres obowiązku zwrotu świadczenia nienależnie pobranego 3. Świadczenie nienależnie pobrane przez osobę inną niż emeryt lub rencista ROZDZIAŁ XI. Pozbawienie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego 1. Wina ubezpieczonego a zajście zdarzenia losowego 2. Rola sankcji pozbawienia prawa 3. Charakter sankcji pozbawienia prawa 4. Zakres utraty prawa do świadczeń ROZDZIAŁ XII. Dochodzenie świadczeń z ubezpieczenia społecznego przed sądem

4 Część druga UBEZPIECZENIE EMERYTALNE ROZDZIAŁ XIII. Ryzyko emerytalne 1. Kształtowanie się i treści ryzyka emerytalnego 2. Treść ryzyka emerytalnego w Polsce 3. Wiek emerytalny jako element treści ryzyka emerytalnego 3.1 Podwójna rola wieku emerytalnego 3.2 Rodzaje wieku emerytalnego 3.3 Przesłanki ustalania wieku emerytalnego 3.4 Kryteria różnicowania wieku emerytalnego ROZDZIAŁ XIV. Ochrona ryzyka emerytalnego 1.Filarowy system ochrony ryzyka emerytalnego 2. Zasady wprowadzenia filarowego systemu 3. Zasady działania systemu emerytalnego po reformie z 1998 roku ROZDZIAŁ XV. Otwarty fundusz emerytalny jako element nowego systemu emerytalnego 1. Status prawny i zasady działania otwartego funduszu emerytalnego 2. Tworzenie i likwidacja otwartego funduszu emerytalnego 2.1. utworzenie funduszu2.2 Likwidacja funduszu 3. Podmioty obsługujące otwarty fundusz emerytalny 3.1. Powszechne towarzystwo emerytalne 3.2. Depzytariusz 3.3. Agent transferowy 3.4 Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych ROZDZIAŁ XVI. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym 1. Zakres podmiotowy członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym 1.1. Kryterium daty urodzenia 1.2. Posiadanie tytułu do ubezpieczenia 2. Uzyskanie członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym 2.1. Umowa o członkostwo 2.2. Losowanie 2.3. Otwarcie rachunku 3. Zmiana funduszu 3.1. Zmiana funduszu z woli członka 3.2. Zmiana funduszu z przyczyn organizacyjnych 4. Obowiązki wynikające z członkostwa 5. Ustanie stosunku członkostwa 5.1. Przeniesienie środków do podmiotu dokonującego wypłaty emerytury dożywotniej albo do ZUS 5.2. Śmierć członka otwartego funduszu emerytalnego ROZDZIAŁ XVII. Rodzaje emerytur z powszechnego ubezpieczenia społecznego 1. Ogólna charakterystyka 2. Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym 3. Emerytura w niższym wieku emerytalnym 4. Emerytura górnicza

5 5. Emerytura kolejowa 6. Emerytura bez względu na wiek 7. Emerytura wcześniejsza 7.1. Konstrukcja prawa do wcześniejszej emerytury 7.2. Prawo do wcześniejszej emerytury przed 1 stycznia 1999 r Prawo do wcześniejszej emerytury od 1 stycznia 1999 r. 8. Emerytura niepełna 9. Emerytura kapitałowa 9.1. Emerytura kapitałowa jako druga część emerytury bazowej 9.2. Okresowa emerytura kapitałowa 9.3. Dożywotnia emerytura kapitałowa 9.4. Wypłata gwarantowana Część trzecia UBEZPIECZENIE RENTOWE ROZDZIAŁ XVIII. Zakres działania ubezpieczenia rentowego 1. Przedmiot ochrony 2. Ochrona w razie wypadku w drodze do pracy lub z pracy 2.1. Kształtowanie się ochrony ubezpieczeniowej drogi do pracy lub z pracy 2.2. Pojęcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy Definicja wypadku w drodze do pracy lub z pracy "Dom" jako drugi biegun drogi do pracy lub z pracy Droga do pracy lub z pracy w znaczeniu prawnym (droga chroniona) Przerwy w odbywaniu drogi do pracy lub z pracy Wypadek w drodze w czasie przerwy w pracy ROZDZIAŁ XIX. Rodzaje ryzyka w ubezpieczeniu rentowym 1. Ryzyko niezdolności do pracy 1.1. Nazwa ryzyka 1.2. Konstrukcja ryzyka niezdolności do pracy 1.3. Treść ryzyka niezdolności do pracy 1.4. Tryb stwierdzania zajścia ryzyka 2. Niezdolność do samodzielnej egzystencji 3. Ryzyko utraty żywiciela 3.1. Założenia konstrukcyjne ryzyka 3.2. Ustawowa treść ryzyka ROZDZIAŁ XX. Świadczenia z ubezpieczenia rentowego 1. Renta z tytułu niezdolności do pracy 1.1. Rodzaje rent 1.2. Warunki nabycia prawa do renty Czas zajścia niezdolności do pracy Warunek stażu ubezpieczeniowego Warunek "gęstości" ubezpieczenia 1.3. Wymiar renty z tytułu niezdolności do pracy Formuła wymiaru Wymiar renty w razie ponownej niezdolności 1.4. Zamiana renty na emeryturę

6 1.5. Zbieg prawa do renty z zarobkiem 2. Renta szkoleniowa 3. Renta rodzinna 3.1. Wtórny charakter prawa do renty rodzinnej 3.2. Warunki nabycia prawa do renty rodzinnej 3.3. Wymiar renty rodzinnej 4. Zasiłek pogrzebowy ROZDZIAŁ XXI. Renty przyznawane w szczególnym trybie 1. Świadczenia w drodze wyjątku 2. Emerytura lub renta na specjalnych warunkach Część czwarta UBEZPIECZENIE CHOROBOWE ROZDZIAŁ XXII. Ogólna charakterystyka ubezpieczenia chorobowego ROZDZIAŁ XXIII. Ryzyko w ubezpieczeniu chorobowym 1. Niezdolność do pracy z powodu choroby 1.1. Choroba w znaczeniu biologicznym 1.2. Choroba w znaczeniu prawnym 1.3. Treść ryzyka niezdolności do pracy z powodu choroby 1.4. Stwierdzanie zajścia ryzyka niezdolności do pracy z powodu choroby 2. Sytuacje zrównane z niezdolnością do pracy z powodu choroby 3. Zmniejszona sprawność do pracy 4. Przerwa w pracy w związku z urodzeniem dziecka (urlop macierzyński) 5. Konieczność opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny ROZDZIAŁ XXIV. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego 1. Zasiłek chorobowy 2. Świadczenie rehabilitacyjne 3. Zasiłek wyrównawczy 4. Zasiłek macierzyński 5. Zasiłek opiekuńczy ROZDZIAŁ XXV. Warunki nabycia prawa i wymiar świadczeń 1. Warunki nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego 1.1. Zajście niezdolności do pracy w czasie trwania ubezpieczenia 1.2. Okres wyczekiwania 1.3. Brak prawa do wynagrodzenia lub innego świadczenia 2. Wymiar świadczeń chorobowych 2.1. Kryteria ustalania wysokości świadczeń chorobowych 2.2. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ROZDZIAŁ XXVI. Okres pobierania zasiłku chorobowego 1. Rola okresu zasiłkowego 2. Długość okresu zasiłkowego 3. Struktura okresu zasiłkowego 4. Zasady liczenia okresu zasiłkowego

7 ROZDZIAŁ XXVII. Pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego 1. Utrata a brak prawa do zasiłku chorobowego 2. Okoliczności pozbawiające prawa do zasiłku chorobowego 2.1. Spowodowanie niezdolności do pracy w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia 2.2. Spowodowanie niezdolności do pracy nadużyciem alkoholu 2.3. Wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia 2.4. Wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z celem 2.5. Sfałszowanie zaświadczenia lekarskiego 2.6. Niepodjęcie pracy zaproponowanej nosicielowi choroby zakaźnej ROZDZIAŁ XXVIII. Prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego 1. Kontynuacja niezdolności do pracy po ustaniu ubezpieczenia 2. Powstanie niezdolności do pracy po ustaniu ubezpieczenia ROZDZIAŁ XXIX. Realizacja prawa do zasiłku chorobowego 1. Ujawnienie a doręczenie zaświadczenia lekarskiego 2. Termin doręczenia zaświadczenia lekarskiego 3. Postępowanie w sprawie wypłaty zasiłków 4. Wstrzymanie wypłaty zasiłku chorobowego 5. Nienależna wypłata zasiłku chorobowego 6. Przedawnienie roszczenia o zasiłek Część piąta UBEZPIECZENIE WYPADKOWE ROZDZIAŁ XXX. Założenia konstrukcyjne ubezpieczenia wypadkowego 1. Kształtowanie się ubezpieczenia od wypadków przy pracy w Polsce 2. Pojęcia prawne ubezpieczenia wypadkowego 3. Zakres ochrony udzielanej przez ubezpieczenie wypadkowe 4. Składka na ubezpieczenie wypadkowe ROZDZIAŁ XXXI. Wypadek przy pracy jako pojęcie prawne 1. Miejsce pojęcia "wypadek przy pracy" w katalogu pojęć prawnych 2. Przedmiot definicji wypadku przy pracy 3. Powiązania między elementami definicji ROZDZIAŁ XXXII. Elementy pojęcia wypadku przy pracy 1. Nagłe zdarzenie 2. Przyczyna zewnętrzna 2.1. Zewnętrzność przyczyny urazu lub śmierci a zewnętrzność przyczyny zdarzenia 2.2. Pojmowanie przyczyny zewnętrznej w orzecznictwie Sądu Najwyższego 3. Związek z pracą 3.1. Charakter związku z pracą 3.2. Wykonywanie pracy 3.3. Wyłączenie (zerwanie) związku z pracą Przerwy w świadczeniu pracy Stan nietrzeźwości a zerwanie związku z pracą 4. Skutek w postaci urazu lub śmierci

8 5. Stwierdzanie zajścia wypadku przy pracy 5.1. Ustalanie okoliczności i przyczyn zajścia wypadku przy pracy 5.2. Ustalanie zajścia wypadku przy wykonywaniu innej ubezpieczonej czynności ROZDZIAŁ XXXIII. Inne kwalifikacje prawne szkód na osobie doznanych w związku z pracą 1. Choroba zawodowa 1.1. Choroba zawodowa jako pojęcie prawne 1.2. Wykaz chorób zawodowych 1.3. Stwierdzanie choroby zawodowej 2. Wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy ROZDZIAŁ XXXIV. Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego 1. Zasady udzielania świadczeń wypadkowych 2. Okoliczności wyłączające prawo do świadczeń 2.1. Wina umyślna lub rażące niedbalstwo poszkodowanego 2.2. Stan nietrzeźwości lub odurzenia poszkodowanego 3. Zakres świadczeń 4. Świadczenia z tytułu skutków wypadku przy pracy w zakresie zdolności do zarobkowania 4.1. Zasiłek chorobowy 4.2. Świadczenie rehabilitacyjne 4.3. Zasiłek wyrównawczy 4.4. Renta z tytułu niezdolności do pracy 4.5. Renta szkoleniowa 4.6. Renta rodzinna 4.7. Dodatki do rent wypadkowych 5. Świadczenia odszkodowawcze z tytułu doznanego uszczerbku na zdrowiu lub śmierci 5.1. Odszkodowanie należne poszkodowanemu 5.2. Odszkodowanie należne rodzinie poszkodowanego 6. Świadczenia zdrowotne ROZDZIAŁ XXXV. Realizacja prawa do świadczeń wypadkowych 1. Tryb przyznawania i wypłacania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego 2. Zbieg prawa do rent wypadkowych z innymi świadczeniami 3. Zawieszenie prawa do rent wypadkowych