KOLORYMETRYCZNE OZNACZANIE ŻELAZA W MATERIALE ROŚLINNYM Z ZASTOSOWANIEM a,a'-dwupirydylu
|
|
- Konrad Murawski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROCZNIKI GLEBOZNAW CZE T. X X, Z. i, W A R SZA W A 1969 A N N A KRAUZE, D ANUTA DOM SKA KOLORYMETRYCZNE OZNACZANIE ŻELAZA W MATERIALE ROŚLINNYM Z ZASTOSOWANIEM a,a'-dwupirydylu K atedra C hem ii R olniczej w O lsztynie K ierow nik prof. dr M. K oter Żelazo jest jednym z podstawowych składników regulujących procesy biochemiczne w organizmach roślin, zwierząt i ludzi. Wchodzi ono w skład hemoglobiny, cytochromów i peroksydaz. Ilość żelaza w roślinach jest na ogół nieduża i zależnie od wieku i gatunku waha się w granicach od 10 do 800 ppm [5]. Do oznaczania mikrogramowych ilości żelaza duże zastosowanie znalazły metody kolorymetryczne, w których wykorzystano barwną reakcję, jaką dają jony Fe3+ i Fe2+ z niektórym i odczynnikami, jak rodanek potasu lub coraz częściej stosowany dwupirydyl [1, 2, 4, 5]. Odczynnik ten odznacza się wysoką czułością i selektywnością oraz pozwala na oznaczanie w badanej próbie całkowitej zawartości żelaza po redukcji Fe3f do Fe2+. Powstałe w środowisku kwaśnym, obojętnym lub alkalicznym czerwono zabarwione kompleksowe połączenia jonów żelazawych z dwupirydylem podlegają praw u Lam berta-b eera w szerokich granicach stężeń i są trw ałe w ciągu kilku miesięcy [7]. W literaturze metodycznej odczuwa się w dalszym ciągu brak dokładnego i szybkiego sposobu oznaczania żelaza w m ateriale roślinnym. T rudności związane z określaniem tego składnika skłoniły nas do opracowania kolorymetrycznego sposobu oznaczania żelaza z zastosowaniem dwupirydylu.
2 232 A. Krauze, D. Dom ska CZĘŚĆ DOŚW IADCZALNA W doświadczeniu użyto następujących odczynników i roztworów: woda utleniona ok. 33%, kwas nadchlorowy o c. wł. 1,54, kwas solny o c. wł. 1,19 rozcieńczony wodą w stosunku 1 : 1, kwas siarkowy 25-procentowy, wodorotlenek sodu ln, p-hydroksyfenyloglicyna (wywoływacz fotograficzny,,glycin ) ОД g rozpuszcza się w objętości 100 m l 0,4n kwasu siarkowego, roztwór a,a'-dwupirydylu 0,5 g w 100 ml 1 0-procentowego kwasu octowego. Sporządzenie krzywej wzorcowej przebiegało następująco: roztw ór podstawowy 0,3510 g FeS0 4(NH4)2S0 4 6 H2O rozpuszcza się w wodzie destylowanej uzupełniając do objętości 500 ml; 1 ml tak sporządzonego roztw oru zawiera 100 y Fe2+; roztw ory wzorcowe: ze świeżo przygotowanego roztw oru podstawowego odmierza się po 5, 10, 15 i 20 ml do kolb miarowych na 100 ml dodając 10 ml 25-procentowego kwasu siarkowego i uzupełniając wodą destylowaną do kreski. Z roztworów tych pobiera się kolejno po 5 ml, co odpowiada 25, 50, 75 i 100 у Fe2+ do kalibrowanych probówek na 25 ml i dalej postępuje się tak, jak z badaną próbą. Oznaczenia wykonano następująco: odważa się 1-2 g powietrznie suchej, zmielonej substancji roślinnej i po zwęgleniu na łaźni piaskowej spala się przez 3-4 godz w piecu w tem peraturze C. W celu przyspieszenia spalania do ostudzonego popiołu zwilżonego wodą destylowaną dodaje się 0,5-1 ml wody utlenionej ok. 33-procentowej i po odparowaniu na łaźni wodnej spala się jeszcze przez 1 godz. W przypadku ciemnej barwy popiołu należy dodać 0,5-1 ml kwasu nadchlorowego (c. wł. 1,54) i spalać na łaźni piaskowej do odparowania kwasu i uzyskania szarobiałej (słoma) lub białej (ziarno) barwy popiołu. Ostudzony popiół zwilża się 2 ml wody destylowanej i dodaje 5 ml kwasu solnego (c. wł. 1,19), rozcieńczonego wodą w stosunku 1 : 1 oraz po przykryciu szkiełkiem zegarkowym podgrzewa do wrzenia i rozpuszczenia. Po ostudzeniu dodaje się 5 ml 25-procentowego kwasu siarkowego i odparowuje do usunięcia kwasu solnego. Otrzymany roztwór rozcieńcza się gorącą wodą destylowaną i sączy przez średnie sączki do kolb m iarowych o objętości 50 ml przemywając kilkakrotnie sączek gorącą wodą destylowaną. Po ostudzeniu i uzupełnieniu wodą destylowaną do kreski oraz po dokładnym wymieszaniu pobiera się 5 ml (co odpowiada 0,1-0,2 g substancji roślinnej i stężeniu 0,5 ml 25-procentowego kwasu siarkowego) do probówek kalibrowanych na 25 ml. Następnie dodaje się 1 ml p-hydroksyfenyloglicyny i 1 ml dw upirydylu oraz 4 ml ln wodorotlenku sodu
3 K olorym etryczne oznaczanie Fe w m ateriale roślinnym 233 w celu doprowadzenia do ph 4,0. Uzupełniony do kreski wodą destylowaną i wymieszany barwny roztwór kolorym etruje się przy długości fali 490 mu w kiuw etach o grubości w arstw y 1 cm. W Y N IK I I D Y S K U S J A W celu sprawdzenia wartości opracowanej metody oznaczania żelaza w m ateriale roślinnym w ybrano i porównano najczęściej spotykane w literaturze metody kolorymetryczne z zastosowaniem rodanku potasu i a,a'-dwupirydylu [2, 6]. Zgodnie z zaleceniem wielu autorów [1, 3, 4, 6] wzięto przy tym pod uwagę następujące czynniki, wpływające na dokładność metody: odczyn badanego roztworu, stężenie odczynnika reagującego i jego czułość, szybkość powstawania i trwałość barwnego kompleksu, rodzaj reduktora. Przeprowadzone pomiary kontrolne stosowanych metod wykazały, że bardzo ważnym elementem, niezależnym od doboru odczynnika reagującego z żelazem, jest określony odczyn środowiska, który nie uregulowany może wpłynąć na obniżenie lub podwyższenie wyników oznaczeń. W metodzie rodankowej wpływ odczynu środowiska uwidacznia się już w roztworach wzorcowych żelaza i dopiero wyrównanie odczynu tych roztworów pozwala na otrzymanie krzywej zgodnej z prawem Lamberta- -Beera (rys. la i lb). Z przeprowadzonych dalszych badań okazało się Rys. 1. Krzyw a do oznaczania żelaza (Fe3+) m etodą rodankow ą Pipera 1 ph p o c z ą tk o w e r o ztw o ró w 1,1-1,3, 2 ph p o c z ą tk o w e ro ztw o ró w <1,0 Curve for determ ining iron (Fe3+) by the P ipers s rhodanate m ethod 1 in itia l ph o f s o lu tio n s 1,1-1,3, 2 in itia l ph o f s o lu tio n s <1,0
4 234 A. Krauze, D. Dom ska również, że stosowanie m etody rodankowej przy oznaczaniu żelaza w materiale roślinnym jest kłopotliwe. Pozwala ono wprawdzie na stosunkowo dokładne określanie małych zawartości żelaza w zakresie stężeń 1-10 у (tab. 1), ale w ystępujące w roślinach duże zróżnicowanie w ilościach T a b e l a 1 Spraw dzenie b łęd u m etody rodankow ej podanej p r z e z P ip e r a V e r i f i c a t io n o f e r r o r o f th e P ip e r s rh odanate m ethod S tężen ie Fe^+ - Fe^+ con cen tra tio n in % w badanej prób ce in th e sample t e s t e d d odatek a d d itio n razen t o t a l z n a le z io n o f о und R ó żn ica D iffe r e n c e B łąd E rror % 4,0 2,5 6,5 6,5 0,0 0,0 0 5,4 2,5 7,9 7,9 0,0 0,0 0 2,3 5,0 7,3 7,2 0,1-1,3 7 4,6 5,0 9,6 9,6 0,0 0,0 0 5,4 5,0 1 0,4 1 0,4 0,0 0,0 0 7,5 5,0 1 2,5 1 2,5 0,0 0,0 0 9,6 5,0 1 4,6 1 3,9 0,7-4,8 0 4,6 7,5 1 2,1 1 2,3 0,2 + 1,6 5 5,4 1 0,0 1 5,4 1 5,2 0,2-1, ,8 1 0,0 2 0,8 1 8,7 2,1-1 0,1 0 Razem - T o ta l 3,3 Î ârednio Mean 0,3 1 i 1,9 2 tego składnika stwarza konieczność ciągłego kontrolowania i ustalania rozcieńczenia badanej próbki. Utrzym anie jednakowego odczynu środowiska decyduje również o dokładności wyników w metodach z zastosowaniem a,a'-dwupirydylu, przy czym uważa się, że optimum odczynu badanego roztworu przy stosowaniu tego odczynnika mieści się w granicach ph 3,0-4,5 [4]. W trakcie oznaczania żelaza ściśle według sposobu podanego przez PiperaiBarona [2, 6] dużą trudność sprawia wyrównanie odczynu badanych roztworów, ponieważ do tego celu autorzy stosują stężone odczynniki i roztwory (stężony amoniak i lon wodorotlenek sodu). W metodzie podanej przez Pipera [6] wywołanie barwnego kompleksu żelaza z dwupirydylem występuje wyraźnie tylko w przypadku dużych ilości żelaza w badanym roztworze. Przy małych ilościach tego pierwiastka wytwarzanie się barw nego kompleksu jest stopniowe, co wpływa na niedokładność wyników, spowodowaną niedostatecznym lub nadm iernym zalkalizowaniem środowiska. W metodzie opracowanej przez Barona używany do redukcji Fe3+ do Fe2+ kwas siarkowy nie daje pewności, że redukcja zaszła całkowicie, przy czym powstający podczas tej reakcji nadm iar dw utlenku
5 K olorym etryczne oznaczanie F e w m ateriale roślinnym 235 Tabela 2 Spraw d zenie b łę d u m etody p odanej p r z e z P ip e r a z zastosow an iem, c* '- d w u p irydylu V e r i f i c a t io n o f e r r o r o f th e.p ip e r s m ethod, under o i, c * '- / l i p y r i d i l a p p lic a t io n S t ę ż e n i e. F e 2+ - F e2+ c o n c e n tr a tio n i n w badanej p róbce i n th e sam ple t e s t e d d odatek a d d itio n razem t o t a l z n a le z io n o fou nd R ó żn ica D iffe r e n c e B łą d E rr o r % 2 2,5 5,0 2 7,5 2 9,0 1,5 + 5, ,5 5,0 6 2,5 6 4,0 1,5 + 2, ,5 1 0,0 3 2,5 2 9,5 3,0-9, ,0 1 0,0 5 0,0 4 9,0 1,0-2, ,5 1 0,0 6 7,5 7 1,0 3,5 + 5, ,0 2 5,0 4 5,0 4 0,0 5,0-1 1, ,0 2 5,0 6 5,0 6 8,0 3,0 + 4, ,0 2 5,0 7 4,0 7 1,0 3,0-4, ,0 5 0,0 7 0,0 6 9,0 1,0-1, ,5 5 0,0 7 2,5 7 1,5 1,0-1,2 5 Razem - T o ta l 2 3,5 i 4 6,7 4 Średnio - Mean 2,3 i 4,4 5 Spraw d zenie b łę d u m etody Barona V e r i f i c a t io n o f e r r o r o f th e B aron s m ethod Tabela 3 S t ę ż e n ie i F e2+ - F e2"* c o n c e n tr a tio n i n ^ w badanej prób ce i n th e sample t e s t e d d odatek a d d itio n razem t o t a l z n a le z io n o fou n d R ó żn ica D iffe r e n c e B łąd E rror 3 0,0 1 0,0 4 0,0 4 0,0 0,0 0, ,0 1 0,0 6 0,0 6 0,0 0,0 0, ,0 2 5,0 5 3,0 5 7,5 4,5 + 8, ,0 2 5,0 7 5,0 7 6,0 1,0 + 1, ,5 2 5,0 7 6,5 7 7,0 0,5 + 0, ,5 2 5,0 8 2,5 9 4,0 1 1, , ,0 5 0,0 8 0,0 9 1,0 1 1, , ,0 '5 0, , ,0 5,0 ; +5, ,5 7 5,0 102,5 n ie odczytano - unread 5 0,0 7 5,0 125,0 n ie odczytano - unread % Raze::. T o ta l 3 3,5-4 3,1 5 Średnio - Me an 4,1 i 5,3 9 siarki nie pozostaje także bez wpływu na dokładność wyników [3, 7]. Przy tym sposobie oznaczania żelaza w ykreślona krzyw a wzorcowa w y kazuje zgodność z praw em Lam berta-b eera dopiero po dłuższym okre-
6 236 A. Krauze, D. Dom ska sie czasu (rys. 2). Odczytane wartości żelaza na podstawie tej krzywej odbiegają znacznie od wyników uzyskanych w metodach opisanych przez Pipera z zastosowaniem rodanku potasu i dw upirydylu (tab. 5). Metoda opracowano > Recently developed method Metoda Barona Boron's method Rys. 2. K rzyw e do oznaczania żelaza (Fe2+) z zastosow aniem a,a'-dw upirydylu A p om iar E w y k o n a n y od razu, В p o m ia r E w y k o n a n y na d ru gi d zień Curve for determ ining iron (Fe2+) under a,a'-dipyridil application A E m e a su r em en t carried o u t im m a d ia te ly, В E m e a su rem en t ca rried o u t on a n o th er d ay Ze względu na wynikające trudności przy oznaczaniu żelaza w m a teriale roślinnym opracowano dokładną i prostą metodę oznaczania całkowitej ilości tego pierw iastka (po redukcji Fe3+ do Fe24*) z zastosowaniem a,a'-dwupirydylu. Różni się ona od metod podanych przez Pipera i Barona większą precyzją wykonania (niezależnie od rozpiętości zaw artości żelaza), wynikającą ze ścisłego ustalenia optym alnego odczynu badanych roztworów, doboru odpowiedniego reduktora oraz właściwego stężenia odczynnika reagującego. Drogą pomiarów analitycznych ustalono, że najbardziej optym alny odczyn środowiska, w którym powstaje trw a ły, barwny, kompleksowy związek żelaza z dwupirydylem jest ph = 4,0 (tab. 6). Ze stosowanych reduktorów, jak kwas siarkowy, p-hydroksyfenyloglicyna i siarczyn sodu najbardziej zadowalające wyniki otrzymano przy użyciu wywoływacza,,glycin w roztworze 0,4n kwasu siarkowego (tab. 5). W celu zlikwidowania wpływu przeszkadzających jonów cynku, miedzi, niklu i innych pierwiastków oraz przyspieszenia powstania barw nego kompleksu Fe2+ z dw upirydylem zastosowano odczynnik reagujący 0 stężeniu 0,5 g w 100 ml 10-procentowego kwasu octowego (tab. 6). Oznaczona zawartość żelaza według opracowanej m etody jest dokładna 1 zgodna z wynikami otrzym anym i sprawdzoną metodą rodankową i dwu-
7 K olorym etryczne oznaczanie Fe w m ateriale roślinnym 237 Spraw dzenie b łęd u opracow anej metody V e r i f i c a t io n o f e r r o r o f th e own, r e c e n t ly d ev elo p ed method S tężen ie Fe2+ - Fe2+ con cen tra tion in ^ v; badajioj próbce in th e sample t e s t e d dodatek a d d itio n razem t o t a l z n a le z io n o found R ó żn ica D iffe r e n c e B łąd «E rror % 1 2,0 2 5,0 5 7,0 3 8,0 1,0 +2, ,0 2 5,0 4 5,0 4 4,5 0,5-1, ,0 2 5,0 4 6,0 4 4,5 1,5-5, ,0 2 5,0 7 9,0 7 8,5 0,5-0, ,0 5 0,0 6 0,0 6 2,0 2,0 + 5, ,0 5 0,0 6 2,0 6 1,5 0,5-0, ,0 5 0,0 7 1,0 7 0,5 0,5-0, ,5 5 0,0 7 ^,5 7 6,0 1,5 +2, ,0 5 0,0 7 9,0 8 0,5 1,5 + 1, ,0 7 5,0 8 5,0 8 6,0 1,0 + 1,1 7 Razem - T o ta l 1 0,5-1 7,5 5 śred n io - L'ean 1,0 1 1,75 XX/ W ystęp ujące n a j c z ę ś c i e j w ahania b łę d u ozn aczeń ż e la z a w z a k r e sie s tężeń od Й /n a 60 ZDadanych/ E rror f lu c t u a t io n s o c c u r r in g m ost f r e q u e n t ly in ir o n d e te r m in a tio n w ith in th e range o f c o n c e n tr a tio n s o f ^ /p e r ea ch o f th e 60 c o n c e n tr a tio n s in v e s t ig a t e d / Z aw artość ż e la z a w r o ś lin a c h w ppm ozn aczonego k ilk om a m etcdar.i Iron con ten t in p la n ts / i n ppm /, determ ined by sev era l methods Tabela 5 Metody - îûethod z c*, e x ' - dwupirydylem w ith cà, o i.1 - d ip y r id il R o ślir ^ P la n t rodankowa rh od anate wg P ip e r a a cc o rd in g to P ip e r Barona -- Baron rod za j red u k tora redu ctor kind nowo opracowana r e c e n t ly d ev elo p ed G ly cin G ly cin e H2so3 KagSOj G ly cin G ly cin e Żyto - słom a - Rye - straw 96,0 98,0 115,0 78,0 98,0 Owies - ziarno - O ats - grain 80,0 80,0 110,0 72,0 80,0 Rzepak - ziarn o - Rape - seed 150,0 160,0 200,0-164,0 K oniczyna - sian o - C lover - hay 76,6 7 5,0 100,0 66,6 79,2 Buraki - k orzenie - B eets - ro o ts 108,5 115,0 162,0 114,0 116,0
8 238 A. K rauze, D. D om ska Tabela 6 Wpływ odczynu śro d o w isk a, cz a su i s t ę ż e n i a o d czyn n ik a rea g u ją c e g o n a w y n ik i o z n a c z e n ia z a w a r to ś c i ż e la z a E f f e c t o f r e a c t io n medium, tim e and c o n c e n tr a tio n o f resp o n d in g r e a g e n t upon th e r e s u l t s o f ir o n c o n te n t d e te r m in a tio n S tężen ie O i, oi. ' - dwupirydylu % <Ы., ' - d ip y r id il c o n c e n tr a tio n, % ph roztw oru ph o f s o lu t io n S te ż e n ie F e2+ w % F e2+c o n c e n tr a tio n, i n J 0,2 0,2 0,5 w c z a s ie od 1-6 g o d zin y w ith in 1-6 h ours X F e2+ po skolorym etrow an iu Û F e2+ a f t e r c o lo r im e tr ic d e te r m in a tio n na d ru g i d z ie ń on th e n ext day od razu Im m ediately w roztw orach wzorcowych - in standard s o lu tio n s 5, ,5 " If 4, , , ,5 " ,0 i ,5 " ,0 " , ,5 и ,0 ii ,5 it ,0 " , ,5 " ,0 " ,5 II ,0 n w roztw orach badanych r o ś l i n - i n s o lu t io n s o f t e s t e d p la n t s 3,0 6,5 6,0 6,5 6,0 3,5 it 6,5 6,5 6,5 4,0 " 6,5 6,5 6,5 4,5 it 6,5 6,5 6,5 4, n.o. n 4, n.o. 5,0 M n.o. 3,0 3 4, ,5 34 3,5 " ,5 34 4,0 " 3 4,5 3 4,5 3 4,5 1 4,5 3 2,5 3 4,0 3 2,5
9 K olorym etryczne oznaczanie Fe w m ateriale roślinnym 239* pirydylową Pipera (tab. 5). K rzywa wzorcowa przebiega zgodnie z p rawem Lamberta-Beera w zakresie stężeń y, średni błąd metody wynosi ± 1,7%. W NIOSKI W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że przy oznaczaniu żelaza w materiale roślinnym przy użyciu a, a -dwupirydylu dokładność oznaczeń zależy głównie od określonego ph środowiska, rodzaju reduktora i stężenia odczynnika reagującego. Najbardziej miarodajne wyniki otrzymano przy ph 4,0 i zastosowaniu odczynnika reagującego w stężeniu 0,5% oraz przy użyciu do redukcji żelaza p-hydroksyfenyloglicyny. Czułość m etody mieści się w zakresie stężeń od y przy średnim błędzie ±1,7%. LITERATURA [1] Allport N.L.: A naliza kolorym etryczna. PZWL, W arszawa [2] Baron H.: L andw. Forsch., В. 4, H. 1, 13, [3] Beicher R., Wilson C.L.: N ow e m etody w analizie chem icznej. PW T W arszawa [4] M a r с z e n к o Z.: O dczynniki organiczne w analizie nieorganicznej. PW N, W arszawa [5] N ow otny-m ieczyńska A.: F izjologia m ineralnego żyw ienia roślin.. PW RiL, W arszawa [6] Piper C.S.: A naliza gleby i roślin. PW N, W arszawa [7] Struszyński М.: A naliza ilościow a i techniczna. PWT, W arszawa А. К Р А У З Е, Д. Д О М СКА КОЛОРИМЕТРИЧЕСКОЕ ОПРЕДЕЛЕНИЕ Ж Е Л Е ЗА В РАСТИТЕЛЬНОМ ВЕЩ ЕСТВЕ С ПРИМЕНЕНИЕМ а,а'-дип ИРИДИ ЛА К а ф е д р а А гр охи м и и В ы сш ей С ел ь ск о х о зя й ст в ен н о й Ш колы, О лы итин Резюме Разработан метод определения общего количества ж ел еза (после восстановления F e3+ до F e2+) в растениях с применением а,а'-дипиридила. Метод разрешает точно определить содерж ание этого элемента при реакции испытуемогораствора ph 4,0 в диапазоне концентрации от 0 до 100 у. По сравнении с обычно рекомендованными в литературны х сведениях способами определения ж ел еза, разработанный метод пригоден для массовых определений этого элемента в растительном вещ естве с большой диф ф еренцированностью содерж ания ж ел еза. Средняя погрешность метода ± 1,7 %.
10 240 A. Krauze, D. Dom ska A. KRAUZE, D. DOM SKA COLORIMETRIC DETERM INATION OF IRON IN PLANT MATERIAL U SING a,a'-d IPY R ID Y L D epartm ent of A gricultural C hem istry C ollege of A griculture in O lsztyn Summary A m ethod has been developed for the determ ination of total iron (after F e3+ to Fe2+ reduction) in plants using a,a'-dipyridyl. The m ethod allows, exact determ ination of that elem ent at ph 4,0 w ithin the range of y; it is applicable to serial determ inations of iron in plants containing different am ount of this elem ent. The m ean error of the m ethod is ±l,7 /o. W płynęło do redakcji w lipcu 1968 r.
IN ŻYNIE R IA S R O D O W IS K A
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLISKIEJ JANUARY BIEŃ KONWENCJONALNE I NIEKONWENCJONALNE PRZYGOTOWANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH DO ODWADNIANIA IN ŻYNIE R IA S R O D O W IS K A Z. 27 A GLIWICE 1986 POLITECHNIKA ŚLĄSKA
Bardziej szczegółowoECHANIKA METODA ELEMENTÓW DRZEGOWYCH W WTBRANTCH ZAGADNIENIACH ANALIZT I OPTYMALIZACJI OKŁADOW ODKSZTAŁCALNYCH NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ
Z E S Z Y T Y NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ TADEUSZ BURCZYŃSKI METODA ELEMENTÓW DRZEGOWYCH W WTBRANTCH ZAGADNIENIACH ANALIZT I OPTYMALIZACJI OKŁADOW ODKSZTAŁCALNYCH ECHANIKA Z. 97 GLIWICE 1989 POLITECHNIKA
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoSPEKTROFOTOM ETRYCZNE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MIEDZI W G LEB IE I M A TERIA LE ROŚLINNYM METODĄ Z D W UKUPRALEM
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. X XIV, z. 2, WARSZAWA 1973 WANDA KAMIŃSKA, ANTONI STRAHL SPEKTROFOTOM ETRYCZNE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MIEDZI W G LEB IE I M A TERIA LE ROŚLINNYM METODĄ Z D W UKUPRALEM IUNG Centralny
Bardziej szczegółowoEcha Przeszłości 11,
Irena Makarczyk Międzynarodowa Konferencja: "Dzieje wyznaniowe obu części Prus w epoce nowożytnej: region Europy Wschodniej jako obszar komunikacji międzywyznaniowej", Elbląg 20-23 września 2009 roku Echa
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja wybranych kationów i anionów
Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy
PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie
Bardziej szczegółowoBADANIA NAD ZAWARTOŚCIĄ MIKROELEMENTÓW W GLEBIE, ROSLINIE I ORGANIZMIE ZWIERZĘCYM W WARUNKACH GÓRSKICH NA PRZYKŁADZIE SUDETÓW
ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. 23, Z. 2, W ARSZAW A 1972 JAN BORKOWSKI, ROMAN CZUBA, JERZY PRES BADANIA NAD ZAWARTOŚCIĄ MIKROELEMENTÓW W GLEBIE, ROSLINIE I ORGANIZMIE ZWIERZĘCYM W WARUNKACH GÓRSKICH NA PRZYKŁADZIE
Bardziej szczegółowopolska ludowa tom Vll PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE
polska ludowa PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE tom Vll INSTYTUT HISTORII POLSKIEJ AKADEMII NAUK POLSKA LUDOWA MATERIAŁY I STU D IA TOM VII PA Ń STW O W E W YDAW NICTW O NAUKOW E W ARSZAW A 1968 1 K O M IT
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH
OZNACZANIE UTLENIALNOŚCI WÓD NATURALNYCH WPROWADZENIE Utlenialność wody jest to umowny wskaźnik określający zdolność wody do pobierania tlenu z nadmanganianu potasowego (KMnO4) w roztworze kwaśnym lub
Bardziej szczegółowoÍ ń ę ń Í ę ź ę ń ľ ń ć ę ę ľ ń ę ľ ć
ń Í ń ę ń Í ę ź ę ń ľ ń ć ę ę ľ ń ę ľ ć Í ń Ó Ń Ń Ń Ó ľ ęż Ń Á ęż Ń Ą ę Ż ć ę ę Ż ć ę ć Ś ę ę Ś Ż Ż Ż Ż ę ę Ż ń Ż ń ę ę ć Ś ę Ż ć Ż ć Ż Ż ć ń Ż ľ ę ę ę ę Ś ę ę ľ ę Ę Ĺ Í ľ ď ý Ę ń ľ ę ń Ó Ń ć Í ô Ó ľ ü
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety
II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.
Bardziej szczegółowoo d ro z m ia r u /p o w y ż e j 1 0 c m d ł c m śr e d n ic y 5 a ) o ś r e d n ic y 2,5 5 c m 5 b ) o śr e d n ic y 5 c m 1 0 c m 8
T A B E L A O C E N Y P R O C E N T O W E J T R W A Ł E G O U S Z C Z E R B K U N A Z D R O W IU R o d z a j u s z k o d z e ń c ia ła P r o c e n t t r w a łe g o u s z c z e r b k u n a z d r o w iu
Bardziej szczegółowoETAP II heksacyjanożelazian(iii) potasu, siarczan(vi) glinu i amonu (tzw. ałun glinowo-amonowy).
ETAP II 04.0.006 Zadanie laboratoryjne W probówkach opisanych literami A i B masz roztwory popularnych odczynników stosowanych w analizie jakościowej, przy czym każda z tych probówek zawiera roztwór tylko
Bardziej szczegółowoZmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.
Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoDEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoBADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ.
BADANIE ZAWARTOŚCI ZWIĄZKÓW AZOTU. OZNACZANIE AZOTU AZOTANOWEGO(V) METODĄ KOLORYMETRYCZNĄ. Wprowadzenie: Azot jest pierwiastkiem niezwykle ważnym dla organizmów ponieważ jest podstawowym składnikiem białek.
Bardziej szczegółowo8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria
8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się
Bardziej szczegółowoPiotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.
SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu
ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu
Bardziej szczegółowoAnaliza środowiskowa, żywności i leków CHC l
Analiza środowiskowa, żywności i leków CHC 0307 l Ćwiczenie : Analiza próbek pochodzenia roślinnego - metale; analiza statystyczna Dobra Praktyka Laboratoryjna w analizie śladowej Oznaczanie całkowitych
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WYMIENNEJ KWASOWOŚCI W GLEBACH LEKKICH METODĄ BUFOROWĄ
RYSZARD SCHILLAK. ZYGMUNT JACKOWSKI OZNACZANIE WYMIENNEJ KWASOWOŚCI W GLEBACH LEKKICH METODĄ BUFOROWĄ Zakład N aw ożenia IUNG Bydgoszcz Wymienną kwasowość gleby, przez którą należy rozumieć sumę w y miennego
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE: Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI
Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoTYPY REAKCJI CHEMICZNYCH
TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Ćwiczenie 1. Reakcja rozkładu KMnO 4 - suche! probówki w statywie - palnik gazowy - łuczywo - uchwyt na probówkę - krystaliczny KMnO 4 (manganian(vii) potasu) Do suchej probówki
Bardziej szczegółowoĆwiczenie II Roztwory Buforowe
Ćwiczenie wykonać w parach lub trójkach. Ćwiczenie II Roztwory Buforowe A. Sporządzić roztwór buforu octanowego lub amonowego o określonym ph (podaje prowadzący ćwiczenia) Bufor Octanowy 1. Do zlewki wlej
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoH a lina S o b c z y ń ska 3
Z a rz ą d z a n ie o ś w ia tą B a z a te c h n o d yd a k ty c z n a B a z a te c h n o d yd a k tyc z n a In w e n ta ryza c ja P o lityk a k a d ro w a B h p w p la c ó w c e o ś w ia to w e j C O
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...
SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych
Bardziej szczegółowo2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:
2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu
Bardziej szczegółowoĘ Ć Ś Ż ź Ż ć ć ć ć Ś ć ć ż ż Ź ć Ż ć
Ł Ę Ć Ś Ż ź Ż ć ć ć ć Ś ć ć ż ż Ź ć Ż ć Ś ć ż ć Ś ć ż ż ć Ść ć ć ć ć Ś Ś ż Ę Ś Ń ć ć Ś ć ć Ż ż ź ź ć ć ź Ż Ą Ś ź ż ż Ż Ż ż Ż ż Ż Ż ć ż Ż Ż ż ć ć Ż ć ć Ż Ą ć ć ż ź Ł Ł Ś Ą Ń Ż Ż Ż ć ć ż Ż ć Ż Ę ć Ż Ż ć
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.
ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych
ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania
Bardziej szczegółowoĄ ń Ę Ę ź Ę Ę Ę ź Ż ź Ę ń ń ć Ę ź Ż
Ó Ś ń Ś Ź ń Ą ń Ę Ę ź Ę Ę Ę ź Ż ź Ę ń ń ć Ę ź Ż Ę Ę Ę ź ź Ą Ą ĄĄ ń Ę Ę ń ń ń Ź Ą ń ń ń ń Ę Ą Ę ń Ę Ę Ą ń ń ń ń ź Ę Ę ź ć ń Ę ń Ę Ę Ą ń Ę Ę ń Ę Ę ć ć ń ń Ę Ę Ę Ę ć ć Ź ć ć Ę Ż Ę ń Ż Ó Ę ć ń Ę Ż Ż Ż Ż Ę
Bardziej szczegółowoGOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów
GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Badanie wypierania wodoru z wody za pomocą metali
VII. Reakcje utlenienia i redukcji Zagadnienia Szereg napięciowy metali Przewidywanie przebiegu reakcji w oparciu o szereg napięciowy Stopnie utlenienie Utleniacz, reduktor, utlenianie, redukcja Reakcje
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Dobór metody analitycznej Oznaczanie żelaza metodą spektrofotometryczną Wstęp Żelazo jest pospolitym
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoAnaliza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH
ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa
Bardziej szczegółowoKATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA
9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoZapisz równanie zachodzącej reakcji. Wskaż pierwiastki, związki chemiczne, substraty i produkty reakcji.
test nr 2 Termin zaliczenia zadań: IIIa - 29 października 2015 III b - 28 października 2015 zad.1 Reakcja rozkładu tlenku rtęci(ii) 1. Narysuj schemat doświadczenia, sporządź spis użytych odczynników,
Bardziej szczegółowoć ć ź Ń Ś ŚĆ ź
Ą ć ć ć ź Ń Ś ŚĆ ź ć Ś ŚĆ Ń Ó Ó ć ć Ś Ń ć ć Ś Ś Ś ź ć Ś Ń ź ć Ś ź ź ŚĆ Ń Ń Ś Ę ć Ó Ś ć Ę Ś Ś Ą ć ź Ń Ń ć ć ź Ę ź ź Ś ŚĆ ź Ę ĘĄ Ę Ż Ó ć ć Ą ź Ą Ą Ę Ń ć ć Ą Ę Ą ć Ń Ń Ś ź ź Ą Ż Ó ć Ę Ę ź ź ź ź Ą Ń Ę Ą
Bardziej szczegółowoMECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH
Ćwiczenie 2 semestr 2 MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Obowiązujące zagadnienia: Związki organiczne klasyfikacja, grupy funkcyjne, reakcje
Bardziej szczegółowoVI. OCENA NARAŻENIA ZAWODOWEGO I ŚRODOWISKOWEGO NA DZIAŁANIE KSENOBIOTYKÓW
VI. OCENA NARAŻENIA ZAWODOWEGO I ŚRODOWISKOWEGO NA DZIAŁANIE KSENOBIOTYKÓW 1. Ocena narażenia zawodowego w przemyśle na przykładzie aniliny Wprowadzenie Pary aniliny wchłaniają się w drogach oddechowych
Bardziej szczegółowoć ź Ą Ł ć
Ł Ł Ł Ł ć ź Ą Ł ć Ę ć Ń ź Ń Ń ź Ń Ś Ń ź ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć Ę ć ć ć ć ć ć ć Ł ć ć ć ć Ę ć ć Ę Ń Ą ć Ą ć Ę ć ć ć Ę Ę ć Ń ć Ą ć ć ć ć Ę ć Ę ć Ę ź ć ć Ę ć Ę Ę ć ć ć ć ć ć ć Ę Ś ć ć ć ć ć ć Ę ć Ą ć Ę ć Ę Ę
Bardziej szczegółowoLaboratorium 3 Toksykologia żywności
Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:
Bardziej szczegółowo10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I
OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoXLVII Olimpiada Chemiczna
M P IA O L I D A 47 1954 2000 CH N A E M Z I C XLVII Olimpiada Chemiczna Etap III KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY CHEMICZNEJ Zadania laboratoryjne Zadanie 1 Analiza miareczkowa jest użyteczną metodą ilościową,
Bardziej szczegółowoEFEKT SOLNY BRÖNSTEDA
EFEKT SLNY RÖNSTED Pojęcie eektu solnego zostało wprowadzone przez rönsteda w celu wytłumaczenia wpływu obojętnego elektrolitu na szybkość reakcji zachodzących między jonami. Założył on, że reakcja pomiędzy
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE INDEKSU FENOLOWEGO W WODZIE
OZNACZANIE INDEKSU FENOLOWEGO W WODZIE WPROWADZENIE Fenole lotne są to wodorotlenowe pochodne benzenu i inne aromatyczne hydroksyzwiązki, które destylują z parą wodną z roztworu kwaśnego i w określonych
Bardziej szczegółowoZadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.
2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowog % ,3%
PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE. STECHIOMETRIA 1. Obliczyć ile moli stanowi: a) 2,5 g Na; b) 54 g Cl 2 ; c) 16,5 g N 2 O 5 ; d) 160 g CuSO 4 5H 2 O? 2. Jaka jest masa: a) 2,4 mola Na; b) 0,25 mola
Bardziej szczegółowoPotencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 4 Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie 1. Wprowadzenie Żelazo
Bardziej szczegółowoI Etap szkolny 16 listopada Imię i nazwisko ucznia: Arkusz zawiera 19 zadań. Liczba punktów możliwych do uzyskania: 39 pkt.
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego I Etap szkolny 16 listopada 2017
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoOpracował dr inż. Tadeusz Janiak
Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości
Bardziej szczegółowoî " i V, < 6 a ; f\ 1
SPIS TREŚCI Od a u t o r a...3 1. W s t ę p...'. 5 2. KATALIZATORY TYPU L A N G E N B E C K A...9 3. CZĘŚĆ DOŚW IADCZALNA I W YNIKI POMIARÓW 3.1. P rep araty k a k a t a l i z a t o r ó w...12 3.1. 1.
Bardziej szczegółowoALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego
Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ. SPEKTROFOTOMETRII podstawy teoretyczne
ELEMENTY ANALZY NSTRUMENTALNEJ Ćwiczenie 3 Temat: Spektrofotometria UV/ViS SPEKTROFOTOMETR podstawy teoretyczne SPEKTROFOTOMETRA jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoĆwiczenia laboratoryjne 2
Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
Bardziej szczegółowoKolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową
Kolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami spektrofotometrii absorpcyjnej w świetle widzialnym (kolorymetrią)
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowo6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity
6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00
Bardziej szczegółowoWładcy Skandynawii opracował
W Ł~ D C Y S K~ N D Y N~ W I I K R Ó L O W I E D ~ N I IW. K J S O L D U N G O W I E 1 K R Ó L O W I E D ~ N I IW. K J S O L D U N G O W I E 2 Władcy Skandynawii G E N E~ L O G I~ K R Ó L Ó W D~ N O R
Bardziej szczegółowoŃ
ź Ś ź ć Ń ŁĄ ĘŚ ć Ń Ś Ą ć ć ź ć Ń Ą ć ć ć Ń Ł Ą ć ć ć ć ć Ą Ń ć ź ć ź Ą ć Ł ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ź ć ć ć ć ć ć ć ć ć Ń ć ć ć ć ź ć ć ć ŁĘ Ę ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć Ń ć ć ć ć ź ć ć ć ć ć ć ć ć ć ć ź
Bardziej szczegółowo( liczba oddanych elektronów)
Reakcje utleniania i redukcji (redoks) (Miareczkowanie manganometryczne) Spis treści 1 Wstęp 1.1 Definicje reakcji redoks 1.2 Przykłady reakcji redoks 1.2.1 Reakcje utleniania 1.2.2 Reakcje redukcji 1.3
Bardziej szczegółowoKREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb. Metoda cyjanmethemoglobinowa: Zasada metody:
KREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb Metoda cyjanmethemoglobinowa: Hemoglobina i niektóre jej pochodne są utleniane przez K3 [Fe(CN)6]do methemoglobiny, a następnie przekształcane pod wpływem KCN w trwały związek
Bardziej szczegółowoKlasa czystości I II III IV V
Oznaczanie azotanów(iii) i azotanów(v) w wodzie 17 XI 014.Łaptaś, M.Kot naliza instrumentalna w ochronie środowiska, III rok OŚ Wprowadzenie W wodach naturalnych może znajdować się azot zawarty w różnych
Bardziej szczegółowoZadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
Bardziej szczegółowoń ń ę ę ę ć ę ę ć ę ę ć ę Ś ę ę ę ć ć ę ć ń ę Ę ć ę ć ć ń ę Ę
Ę ę ĄĄ Ą Ą Ł Ę ę ń ę Ę ć ę ę ę ę ć ę ć ń ę ć ź ć ć ę Ł Ł Ł Ł ń ń ę ę ę ć ę ę ć ę ę ć ę Ś ę ę ę ć ć ę ć ń ę Ę ć ę ć ć ń ę Ę Ą Ę Ł Ę ćę Ę Ę ŁŁ ę ź Ł Ę ń Ł Ł Ł ć Ł ę Ł Ź Ę ę Ą Ę Ł Ę Ą Ó ń ń Ę ń Ś ń Ś ń Ł
Bardziej szczegółowoNiniejsza wersja jest wersją elektroniczną Krajowej Oceny Technicznej CNBOP-PIB nr CNBOP-PIB-KOT-2017/ wydanie 1, wydanej w formie
ń ń ż Ä Ä ż ń Ę Ę ľ Ä ŕ ż ń ř ő ő Ę ż ż ń Ę Ź ř ý ż É ż Ę ń ń ń Ę ľ ż Ż ń ż ż ż Ę ż ć ć ý ż Ę ż ż ý ć Ę ż ć ć ż Ę Ę Ę ż ż ć ź Ą Ł Ł Ł Ł ľ Ł Ł Ł ź ý ľ ż Ł ż Ł ń ý ż ż Ł Ł ý ľ Ł ż Ł Á Ż Ż Ł Ę Ź ż ż ż Á ż
Bardziej szczegółowo