"16 V 1891 Pierwszy tramwaj konny wyrusza w trasę z Bydgoskiego Przedmieścia do Dworca Miasto." FOTOREPORTAŻ

Transkrypt

1 RUSZYŁ TRAMWAJ DO UNIWERSYTETU! MZK ZAMAWIA NOWE AUTOBUSY Z PĘTLI DO PĘTLI: - TESTY MERCEDESA CITARO - SYGNALIZACJA DO KOORDYNACJI - WYBRANO MALOWANIE DLA PESY - MAJÓWKA SOLARISA W TORUNIU - PASAŻER SAM OTWORZY DRZWI - VI OFF-ROAD TKMKM NA LINII: 27 FOTOREPORTAŻ R u sz y ł t r a m w a j d o U n i w er sy t et u! Paweł Chmielecki 24 czerwca ruszył ruch regularny tramwajów do Uniwersytetu. Nowa trasa rozwija sieć szynową miasta i zwiększa dostępność do tramwajów. Nie jest jednak bez zauważalnych gołym okiem wad. Po wielu latach oczekiwań, w dniu 24 czerwca 2014 roku miało miejsce oficjalne otwarcie linii tramwajowej na Bielany. Dokładnie o godzinie 12, na al. Solidarności rozpoczęły się uroczystości związane z otwarciem trasy tramwajowej. Prezydent Miasta Torunia p. Michał Zaleski na samym początku przybliżył zebranym na al. Solidarności mieszkańcom Torunia informacje dotyczące zakończonej inwestycji oraz korzyści płynące z eksploatowania linii dla mieszkańców, jak i gości miasta Torunia. Po przemówieniach nastąpiło symboliczne przecięcie wstęgi, w którym uczestniczyli m. in. Prezydent Miasta Torunia p. Michał Zaleski, Prezes Miejskiego Zakładu Komunikacji p. Janusz Szymański, przedstawiciel wykonawcy inwestycji firmy Budimex oraz motorniczy p. Mariusz Szałecki. Następnie wszyscy goście udali się do podstawionych na al. Solidarności tramwajów o numerach bocznych oraz , które zawiozły pasażerów do pętli Uniwersytet na konferencję prasową. Miała ona miejsce w kampusie UMK znajdującym się w pobliżu nowej pętli tramwajowej. Regularne kursy po nowej trasie rozpoczęły się w dniu r. Pierwszy tramwaj linii numer 1 o numerze bocznym z pętli Uniwersytet wyruszył o godz. 4:44. W związku z otwarciem linii na Bielany trasy przebiegu tramwajów uległy zmianie, lecz nie jest jeszcze znany docelowy układ komunikacyjny ze względu na czekające nas kolejne liczne remonty na sieci tramwajowej. W okresie od do w związku z remontem łuków na pl. Rapackiego tramwaje linii numer 3 oraz 5 kursowały trasą objazdową: linia numer 3 od Reja przez Sienkiewicza Kraszewskiego do Wschodniej, linia numer 5 od pętli Motoarena przez Kraszewskiego al. Solidarności do pętli Olimpijska. Na dzień r. układ sieci linii tramwajowych w Toruniu przedstawiał się następująco: Linia numer 1 kursuje na odcinku od pętli Olimpijska przez al. Solidarności do pętli Uniwersytet. Częstotliwość przez cały tydzień wynosi 12 minut. 25 czerwca 2014 roku o godzinie 4:44 z pętli Uniwersytet odjechał pierwszy tramwaj linii nr 1. fot. Wojciech Osmański "16 V 1891 Pierwszy tramwaj konny wyrusza w trasę z Bydgoskiego Przedmieścia do Dworca Miasto." 1

2 Ruszył tramwaj do Uniwersytetu! Linia numer 2 kursuje od pętli Motoarena do pętli Wschodnia. Trasę skrócono ze względu na prace drogowo torowe na ul. Skłodowskiej Curie. Linia kursuje co 15 min. cały tydzień (w dni robocze dodatkowy kurs w godz. szczytu). Linia numer 3 kursuje od Reja przez aleję Solidarności do pętli Wschodnia z częstotliwością 15 min. przez cały tydzień (w dni robocze dodatkowy kurs w godz. szczytu). Linia numer 5 kursuje od pętli Olimpijska przez plac Rapackiego do pętli Motoarena co 33 minuty. Oceniając nową trasę tramwajową po niespełna miesięcznym okresie eksploatowania, można wymienić mankamenty nowego układu sieci tramwajowej. W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się lokalizacji przystanków. Na nowym odcinku najbardziej dziwi umiejscowienie przystanków w okolicach Auli UMK. Na nowej trasie tramwajowej zlokalizowano przystanek Akademiki przed Aulą oraz przystanek Aula UMK za Aulą. Taki układ przystanków wprowadza zamieszanie oraz nie jest wygodny dla pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w tej okolicy. Dodatkowo wydłuża czas przejazdu na tym odcinku. Bardziej racjonalnym rozwiązaniem byłoby pozostawianie przystanku w starej lokalizacji przystanku autobusowego tzn. naprzeciwko auli UMK. Z kolei brak czytelnej informacji dla pasażerów na pętli Uniwersytet powoduje, iż pasażerowie gubią się na pętli. Zwłaszcza, iż przystanek końcowy dla tramwajów jest jednocześnie początkowym dla autobusów. Takie rozwiązanie wprowadza pasażerów w błąd. to wydłużenie czasu przejazdu jak i pozbawia pasażerów linii numer 3 przystanku w centrum miasta (linia numer 3 zatrzymuje się przy Uniwersyteckiej, a następnie przy placu Teatralnym). Pozostawianie przystanku Odrodzenia w starej lokalizacji pozwoliłoby na sprawniejszy przejazd przez pl. NOT jak i zwiększyło by dostęp pasażerom do linii tramwajowych. Dodatkowo warto zaznaczyć, iż linia numer 3 i tak zatrzymuje się na wysokości starej lokalizacji przystanku Odrodzenia ze względu na sygnalizację świetlną, więc czas przejazdu by się nie zwiększył. Lokalizacja przystanku "Osiedle Młodych" na łuku utrudnia motorniczym jadącym w kierunku Centrum obserwację drzwi. Wprowadzono również zmiany w nazewnictwie niektórych przystanków między innymi nazwę zmienił przystanek Merkury na Rydygiera, Jubilat na Warneńczyka, pl. Teatralny na Wały Gen. Sikorskiego. Niestety zmiany te wprowadzono w rozkładach jazdy lecz nie na przystankach. Szkoda również, ze zmiany nie zostały wprowadzone np. na przystanku Uniwersytecka, gdzie odpowiedniejszą byłaby nazwa Dworzec PKS, natomiast węzeł przesiadkowy powinien nosić nazwę al. Solidarności. Tramwaj linii nr 1 na tle Rektoratu UMK. Słabym punktem nowego układu jest też lokalizacja przystanków w trójkącie pl. Teatralny Odrodzenia Kraszewskiego. Na odcinku od pl. Teatralnego do Kraszewskiego tramwaj linii numer 1 zatrzymuje się 5 razy. Do zaakceptowania jest postój na przystanku Wały Gen. Sikorskiego (stary pl. Teatralny) ze względu na postój na światłach, lecz już zatrzymanie na przystanku Odrodzenia jest nieuzasadnione. Kolejną kontrowersyjną lokalizacją jest nowy przystanek Osiedle Młodych. Warto postawić pytanie czy uzasadnione jest, aby tramwaj w ścisłym centrum miasta zatrzymywał się co 100 metrów. Poprzez takie rozwiązania komunikacja tramwajowa nie jest konkurencyjną wobec autobusów, jak i nie jest atrakcyjna dla pasażerów. Kolejnym bublem jest nowa lokalizacja przystanku Odrodzenia w kierunku Motoareny, który został przeniesiony za skrzyżowanie. Takie rozwiązanie powoduje, iż tramwaj musi najpierw zatrzymać się na światłach oraz ponownie na przystanku zaraz za skrzyżowaniem. Powoduje Tramwaj linii nr 3 nie zatrzymuje się już przy ul. Odrodzenia. Trudno również nie zwrócić uwagi podczas przejazdu nową linią tramwajową na ustawione wzdłuż całej trasy na ul. Gagarina ogrodzenie w kolorze żółtym. Na wysokości byłej pętli Okrężna ogrodzenie stoi po obu stronach, pomimo iż w okolicy brak jest jakichkolwiek ciągów pieszych. Niestety nie dodaje to walorów estetycznych nowej trasie, jak i okolicy. "1 II 1899 Uruchomiono pierwszy tramwaj elektryczny w Toruniu." 2

3 Fotoreportaż z nowej trasy tramwajowej Zanim otwarto trasę, w sobotę i niedzielę czerwca, odbyły się przejażdżki tramwajem turystycznym po nowych szynach. Chętnych na przejazd na Bielany nie brakowało! Uroczyste otwarcie trasy nastąpiło 24 czerwca. Były przemowy, przecięcie wstęgi, inauguracyjny przejazd oraz konferencja prasowa w obiekcie UMK. fot. Paweł Chmielecki Platforma przystankowa przy al. Solidarności została elegancko wykonana. Cieszy też pozornie błaha rzecz, czyli obecność przejścia dla pieszych z obu jej stron. Budowa torowiska wzdłuż ul. Gagarina w pobliżu pętli Okrężna. Na niektórych fragmentach tory jeszcze nie zostały Przybyło w mieście sygnalizatorów przeznaczonych dla transportu publicznego na zdjęciu widzimy sygnalizatory tramwajowe kierunkowe oraz trzykomorowy dla autobusów. Wideodetektor stojący tuż za przystankiem w kierunku placu NOT wywołuje wzbudzenie sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniu. Pojazdy czekają jednak zbyt długo na zielone. Lewy pas zachodniego wlotu Wałów gen. Sikorskiego przeznaczony jest tylko dla autobusów i rowerzystów skręcających w al. Solidarności. Samochody tam nie skręcają. "VI 1926 Elektrownia, Gazownia i Tramwaje przechodzą pod Zarząd Miasta" 3

4 Fotoreportaż z nowej trasy tramwajowej Tramwaje stojące na terenie "zajezdni" Olimpijska. Na pętli przybyły 3 tory, które ogrodzono. Bezpieczne nocowanie tram wajów zapewnia stróż i monitoring. Fot. Paweł Chmielecki. Pętla Uniwersytet, a dokładniej przystanek odjazdowy dla autobusów i przyjazdowy (dwa tory) dla tramwajów. Tutaj wagony oczekują przed wykonaniem kolejnego kursu. Przystanek Akademiki, z którego bliżej jest do Auli UMK niż z przystanku o tej nazwie. Niezrozumiała jest dla nas też lokalizacja przystanków w tak bliskiej odległości od siebie. Tramwaj nauki jazdy na ul. Gagarina. Po otwarciu przez MZK Ośrodku Szkolenia Motorniczych, na nowej trasie szkoleni są przyszli prowadzący. Po mieście kursują 2 tramwajowe "elki". Na ul. Sienkiewicza tramwaj współdzieli jezdnię z samocho dami. Na uwagę zasługują przystanki wyniesione w jezdnię, przystosowane do obsługi tramwajów niskopodłogowych. Skrzyżowanie ul. Sienkiewicza z Broniewskiego ma obecnie najbardziej rozbudowany układ torowy w mieście. Z tego powodu w lipcu uruchomiono tam sygnalizację świetlną. "9 II 1946 Pierwszy autobus po II Wojnie Swiatowej wyjeżdża na linię komunikacji miejskiej w Toruniu." 4

5 MZK zamawia nowe autobusy Mirosław Czerliński 11 czerwca 2014 r. MZK w Toruniu ogłosił przetarg na zakup 6 fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych klasy Maxi zasilanych olejem napędowym (ON) z opcją zakupu 8 więcej autobusów o identycznych parametrach oraz 1 autobusu o napędzie spalinowo elektrycznym. Pojazdy o długości od mm do mm mają zabierać na pokład minimum 85 osób, w tym 31 na miejscach siedzących. Autobusy mają być wyposażone w automatyczną skrzynię biegów, silnik spełniający wymagania normy Euro 6, cyfrowy monitoring wizyjny przedziału pasażerskiego i kabiny kierowcy, automat do sprzedaży biletów, klimatyzację przestrzeni pasażerskiej i kabiny kierowcy, bezprzewodową sieć internetową (WiFi) oraz system detekcji i gaszenia pożaru komory silnika. Autobusy mają też być przystosowane do przewozu osób niepełnosprawnych. Prezentacja hybrydowego Solarisa na alei Solidarności. Nowością w nowych pojazdach będzie układ drzwi Ponadto by móc w pełni wykorzystać możliwości klimatyzacji, boczne okna uchylne w ich górnej części zamykane będą na klucz. Tej możliwości szczególnie brakowało w ostatniej dostawie Solarisów Urbino 12 # , gdzie nie ma możliwości zablokowania okien. Oprócz tego, komputer pokładowy, w który wyposażone zostaną pojazdy współpracować będzie z modułem GPS. Umożliwi on identyfikację przystanków na trasie przejazdu na podstawie odczytanego położenia oraz będzie aktualizował bieżący czas w komputerze. Informacje o pozycji otrzymanej z modułu GPS, numerze bocznym pojazdu i numerze linii realizowanej przez pojazd będą z kolei przekazywane do modułu GSM. Moduł ten będzie wysyłał online informacje do dyspozytora, co umożliwi zdalny podgląd lokalizacji pojazdów na mapie w czasie rzeczywistym oraz podgląd z jednej dowolnie wybranej kamery zamontowanej w autobusie. Do siedziby zamawiającego dostarczony ma zostać serwer systemu wraz z oprogramowaniem oraz serwer map z monitorem o rozdzielczości 40'' z przeznaczeniem dla dyspozytora. System ma umożliwiać wyświetlenie na mapie aktualnej pozycji GPS pojazdów w czasie rzeczywistym, filtrację widoku pojazdów według numeru bocznego lub linii, śledzenie wybranego pojazdu i wyświetlenie sygnału alarmowego z pojazdu wraz z automatycznym pokazaniem jego lokalizacji na mapie. Automat biletowy zamontowany w pojazdach umożliwi natomiast realizację płatności nie tylko bilonem, ale też poprzez karty typu PayPass/PayWave nie wymagające autoryzacji kodem PIN przy kwocie transakcji nie większej niż 50 zł. Oprócz 22 calowego panelu LCD stosowanego dotychczas do informacji pasażerskiej wewnątrz pojazdu, zamontowany będzie dodatkowy panel reklamowy o wielkości 22''. Monitor ma umożliwiać odtwarzanie plików AVI, MPEG 1, MPEG 2 i MPEG 4. Panel zlokalizowany będzie przed przednimi drzwiami. Autobus hybrydowy będzie posiadać układ rekuperacji energii, tj. funkcję odzyskiwania energii kinetycznej podczas hamowania pojazdu i magazynowania jej w postaci elektrycznej w bateriach lub superkondensatorach. Poza tym wyposażony będzie w automatyczny system start/stop wyłączający silnik spalinowy m.in. w czasie postoju. Dostawca udzieli 3 letniej gwarancji na dostarczone pojazdy od daty ich odbioru. Z kolei 6 letnia gwarancja dotyczyć będzie powłoki lakierniczej autobusów, natomiast 10 letnia lub km (w zależności, który warunek zostanie wcześniej spełniony) dotyczyć będzie konstrukcji autobusu: blach poszycia zewnętrznego, poszycia dachu, szkieletu kratownicy i podwozia w zakresie wytrzymałości i odporności na korozję. Wybór najkorzystniejszej oferty odbędzie się na podstawie 5 kryteriów: ceny (75% oceny oferty), warunków technicznych (21%), kosztów zużycia energii (2%), kosztów emisji CO2 (1%) i kosztów emisji NOX, PM i NMHC (1%). Ocena ofert w kryterium cena dotyczyć będzie najszerszego możliwego zakresu zamówienia 15 pojazdów. Na ocenę warunków technicznych składać się będą parametry dotyczące autobusów zasilanych olejem napędowym: materiały konstrukcji podwozia (najlepsza ocena dla stali odpornej na korozję PN EN lub stali konstrukcyjnej o zwiększonej wytrzymałości i odporności na korozję, zabezpieczonej przed korozją w procesie kataforezy KTL), unifikacja silników autobusów (najlepsza ocena dla unifikacji z dotychczas stosowanymi w MZK Toruń silniki posiadające takie same elementy wymienne, tj. blok silnika i układ korbowo tłokowy), unifikacja skrzyni biegów (najlepsza ocena dla unifikacji z dotychczas stosowanymi w MZK Toruń Voith Diwa), liczba miejsc dostępna z poziomu niskiej podłogi (najlepsza ocena dla liczby miejsc powyżej 10), przebiegi międzyobsługowe z wymianą olejów i filtrów (najlepsza ocena dla 60 tys. km i powyżej), zawieszenia nadwozia (najlepsza ocena przy zastosowaniu zawieszenia przedniego belki sztywnej ze stabilizatorem przechyłu), maksymalna moc silnika wg homologacji (najlepsza ocena dla mocy powyżej 200 kw), maksymalny moment obrotowy silnika wg homologacji (najlepsza ocena dla momentu powyżej 1200 Nm), pojemność silnika (najlepsza ocena dla pojemności powyżej 9000 cm3). Otwarcie ofert nastąpi r. o godzinie 12:00. Dostawa nowych pojazdów ma nastąpić w terminie do 10 listopada 2014 r. Natomiast przy wykorzystaniu prawa opcji, pojazd hybrydowy może zostać dostarczony dwa miesiące później. "11 II 1968 Wycofano z autobusów i tramwajów stałą służbę konduktorską." 5

6 Z pętli do pętli - infrastruktura Koordynacja sygnalizacji od Zieleńca do Bażyńskich W styczniu 2014 r. wybrano wykonawcę linii światłowodu wzdłuż skrzyżowań w ciągu ul. Broniewskiego, Kraszewskiego, Czerwona Droga, Przy Kaszowniku i Warneńczyka. Realizacją zadania zajmie się firma Elkard z Torunia, która wystartowała w przetargu z ofertą o wartości nieco ponad 1 mln zł. Światłowód umożliwi koordynację pracy sygnalizacji świetlnych na 9 skrzyżowaniach wzdłuż wskazanego ciągu. W praktyce oznacza to możliwość współpracy sterowników sygnalizacji świetlnej: wymiany danych, w tym m.in. czasu bieżącego i sygnału offsetu umożliwiającego realizację tzw. "zielonej fali", czyli wyświetlania sygnału zielonego na kolejnych skrzyżowaniach dla koordynowanego ciągu z odpowiednim opóźnieniem względem wybranego sterownika nadrzędnego. Zamówienie obejmuje wykonanie kanalizacji i instalacji sieci światłowodowej na wymienionym odcinku, a także wykonanie przyłącza do siedziby MZK przy ul. Sienkiewicza. Łącze to umożliwi przesył sygnału z monitoringu przystanków, natomiast w przeciwną stronę dotrze sygnał do przystankowego systemu informacji pasażerskiej. Światłowód będzie również podstawą dla planowanego Inteligentnego Systemu Transportowego dla miasta Torunia. W jego ramach możliwe będzie wdrożenie systemu sterowania ruchem, który zoptymalizuje warunki ruchu, a także umożliwi realizację priorytetu dla komunikacji miejskiej. ITS tworzony będzie w ramach unijnych funduszy na lata Zadanie koordynacji sygnalizacji świetlnej na odcinku Zieleniec Bażyńskich realizowane jest z kolei w ramach projektu "Rozwój sieci komunikacji tramwajowej w Toruniu w latach Podprojekt I: System zarządzania ruchem drogowym w Toruniu". (mc) Przybywa tablic Systemu Informacji Pasażerskiej Na większości wyznaczonych przystanków tramwajo wych w Toruniu (z wyjątkiem przeznaczonych do moder nizacji) stanęły już tablice SIP. Łącznie ustawionych zostanie 65 tablic diodowych 63 jednostronne, 3 wierszowe oraz 2 dwustronne, 8 wierszowe. Nowe tablice informować będą w czasie rzeczywistym o przewidywanym czasie przyjazdu tramwaju na przystanek. Mogą też ostrzegać o zagrożeniach i przekazywać komunikaty, np. dotyczące zmian tras linii. Ponadto w 40 wagonach zainstalowane będą urządzenia GPS lokalizujące pojazdy i komunikujące się z serwerem systemu. Wykonawca wyposaży też stanowiska dyspozytorów w zestawy komputerowe, natomiast dyspozytorzy odbędą niezbędne szkolenia w zakresie obsługi systemu. Obecnie system jest w fazach testów i dostrajania, więc informacje przekazywane przez tablice mogą być nieprawdziwe. Informacja o kursach odbywa się też na razie nie w czasie rzeczywistym, a według rozkładu jazdy. Po pierwszych miesiącach pracy możemy odnieść się do prezentowanych na tablicach informacji. Wyświetlają one naprzemiennie 3 najbliższe kursy oraz 2 kolejne. Jednak, czy informacja o przyjeździe trzeciego w kolejności tramwaju linii nr 2 jest komukolwiek potrzebna? Ponadto w przypadku utrudnień na danym odcinku na wszystkich tablicach w mieście wyświetlane są mało czytelne komunikaty np. "Brak przejazdu przez Wały gen. Sikorskiego". W takim przypadku czytelniejszy byłby komunikat " Zablokowana linia nr 1 do pętli Olimpijska/UMK. Kursuje autobus zastępczy". System Informacji Pasażerskiej realizuje firma GMV Innovating Solutions, wybrana w przetargu opierwającym na kwotę 4,5 mln zł. (mc/pc) System zasilania sieci trakcyjnej do modernizacji Światłowód ułożony będzie na odcinku Bażyńskich Zieleniec. Otwarcie pętli Uniwersytet dla autobusów W dniu 1 marca 2014 roku nastąpiło otwarcie pętli Uniwersytet przy ul. Szosa Okrężna. Na nowopowstałej pętli zatrzymują się autobusy: 15, 17, 28, 0 i linia nocna 02. W dniu otwarcia na pasażerów czekał tam miłośnik komunikacji miejskiej przebrany za konduktora, który rozdawał cukierki wszystkim którzy przyjechali w tym dniu na pętlę. Gdy zostanie ukończona linia tramwajowa na Bielany będzie dojeżdżała tam linia tramwajowa numer 1. (im) Spółka Trakcja PRKiL S.A. z Warszawy zmodernizuje w ramach projektu BiT City system sterowania i urządzenia odpowiedzialne za zasilanie tramwajowej sieci trakcyjnej. Modernizacja obejmuje prace remontowo budowlane i wyposażenie podstacji "Wschodnia" i "Centralna" w urządze nia umożliwiające pełną kontrolę i nadzór nad pracą urządzeń w stacjach trakcyjnych wraz z włączeniem ich w system zdalnego sterowania. Prace pozwolą przystosować istniejące pomieszczenia hali głównej i komór transformatorowych do nowych urządzeń energetycznych. Ponadto podłączona do sieci światłowodowej zostanie stacja "Zachodnia". Modernizacja kosztować będzie 8,5 mln zł, a planowany termin zakończenia realizacji zadania to 31 lipca 2015 r. (mc) "19 V 1980 Otwarto przebudowaną trasę tramwajową Kościuszki do ul. Wojska Polskiego 6

7 Z pętli do pętli - tabor Testy Mercedesa Citaro w MZK Tym razem na toruńskich ulicach testowany jest autobus z silnikiem spełniającym ekologiczną normę Euro VI. Testy autobusu to głównie sprawdzenie parametrów, jego zalet ale także i wad. Jednym z głównych celów jest też poznanie opinii kierowców oraz pasażerów. Ich opinie były bardzo pozytywne. Można powiedzieć, że ocenili ten autobus na 5 z plusem. W pierwszym dniu testów udział wzięli członkowie Toruńskiego Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej Igor Maras i Mateusz Szulc. Autobus zrobił na nich spore wrażenie pod względem wykonania podłogi, siedzeń, elementów z tworzyw sztucznych, jak i różnych gadżetów np. tabletu, który służy między innymi do zmiany kierunku jazdy. W autobusie zainstalowano też m.in. system wykrywania i automatycznego gaszenia pożaru w komorze silnika. Na temat autobusu wypowiedział się również jeden z kierowców toruńskiego MZK, który testował dany autobus. W swoich słowach chwalił pojazd za dobrą zwrotność, prowadzenie, wyciszenie w środku oraz bardzo dobre zawieszenie i doskonałe wykonanie. Słoneczna kolorystyka dla nowych tramwajach W wyniku konsultacji społecznych wybrano schemat malowania nowych niskopodłogowych tramwajów produkcji PESA Bydgoszcz. Największą liczbę głosów zdobył projekt B. Jak to się mówi, o gustach się nie dyskutuje, więc większego wywodu na temat wybranego projektu malowania nie będziemy prowadzili, lecz zwrócimy uwagę na kilka elementów kolorystyki nowych tramwajów. Po pierwsze toruńskie tramwaje nigdy nie posiadały w schemacie malowania koloru żółtego, po drugie w projektowaniu malowania pojazdów komunikacji miejskiej w Polsce jak i w Europie stosuje się schematy proste, tzn. jeden kolor dominujący oraz drugi uzupełniający bez żadnych wymyślnych wzorów. Wybrany wzór będzie szczególnie trudny w utrzymaniu, gdy występować będą uszkodzenia powierzchni tramwajów w czasie kolizji. Jak naprawdę będą się prezentować nowe toruńskie tramwaje będziemy mogli zobaczyć i ocenić we wrześniu. (pc) Wybrana kolorystyka (B) i pozostałe propozycje malowań. Źródło: torun.pl/ Mercedes Citaro C2 testowany był m.in. na linii nr 27. Historię linii poznacie w dziale "Na linii" na stronie 18. Koszt jednego takiego autobusu w standardowej wersji to około zł. Właścicielem autobusu jest spółka EvoBus Wolica z okolic Warszawy. Średnie zużycie paliwa to około litry na 100 kilometrów. Również w pierwszym dniu testów udział wzięła Telewizja TV Toruń, która przygotowała materiał do Aktualności Toruńskich. Mercedes Citaro C2 na toruńskich liniach był testowany przez 2 tygodnie od 5 do 18 lutego i jeździł na takich liniach jak: 30, 21, 34, 26, 15, 40, 22, 27, 10, 20, 11. Model Citaro C2 zdobył nagrodę Bus of the year (im) Modernizacja tramwajów Na przełomie stycznia/lutego z hali remontowej wyjechały kolejne dwa zmodernizowane wagony tramwajowe o numerach bocznych 244 oraz 245. Nowością jest zmiana umiejscowienia tylnego wyświetlacza, który zamiast u samej góry szyby tylnej znajduje się pośrodku, między poręczami. Obecnie trwają prace przy modernizacji dwóch ostatnich wagonów o numerach bocznych 240 oraz 241. (pc) Pożar MAN a 8 stycznia w godzinach rannych doszło do pożaru MANa NL283 Lion's City #542. Wóz tego dnia obsługiwał linię nr 29. Na szczęście nikomu nic się nie stało, ponieważ zdarzenie miało miejsce podczas postoju na pętli Szubińska. Mimo przyjazdu straży pożarnej, ogień dość mocno uszkodził tylną część autobusu. Z tego powodu nie wiemy czy naprawa pojazdu będzie opłacalna i czy wróci on do ruchu. (tk) Nabytki taborowe toruńskiej Arrivy Toruński oddział Arrivy w minionym półroczu wzbogacił się o kolejny odbudowany autobus oraz czeskiego SOR a. Poza tym przemalowano kolejne wozy w barwy przewoźnika. Do toruńskiej floty dołączył Autosan H10 10 # Wyprodukowany w 1999 roku pojazd przez lata obsługiwał połączenia PPKS Kołobrzeg, a później tamtejszego oddziału Connexu, Veolii i w końcu Arrivy. We wrześniu 2013 r. pojazd odbudowano w Łańcucie i w nowym malowaniu kremowo ciemnozielonym trafił do Torunia obsługiwać lokalne połączenia. Ponadto w taborze pojawił się SOR LC12 #CT 5413K. Wyprodukowany w 2013 roku 12 metrowy autobus zasilił tabor lokalny toruńskiego oddziału Arrivy. (mc) "IV 1981 Ukończenie budowy odcinka torów na Szosie Lubickiej od pl. Daszyńskiego do ul. Slaskiego." 7

8 Z pętli do pętli - tabor, akcje Nowa oferta i autokary w firmie Mixs "Mixs dla dzieci" tak zatytułowano ofertę promocyjną toruńskiej firmy przewozowej. Gucio autobus specjalnie przygotowany do przewozu dzieci, może zabrać wycieczkę przedszkolaków lub uczniów klas I III w dowolne miejsce w granicach Torunia za 160 zł. Bus Mercedes 814D, fantazyjnie pomalowany w dziecięce wzory, na pokładzie może pomieścić do 33 osób. W cenie przejazdu zawarto też poczęstunek słodyczami. Oferta promocyjna uwzględnia zbieranie pieczątek na karcie lojalnościowej, która po zebraniu 9 pieczątek umożliwia odbycie 10 bezpłatnej podróży. Ze względu na duże zainteresowanie ofertą, firma przygotowuje już drugi pojazd do obsługi wycieczek szkolnych. Pojazd będzie nosił imię Maja. STOP wandalizmowi w komunikacji miejskiej Popisane, rozerwane scyzorykiem, skopane i z przyklejoną gumą do żucia dermowe siedzenie z wyrwanym uchwytem do trzymania się, a także pozostawiona zgnieciona puszka po napoju i fragment butelki taki obraz przedstawia plakat akcji toruńskiego MZK "STOP wandalizmowi w komunikacji miejskiej". Pojazdem z plakatu może stać się dowolny autobus, którym podróżujesz do pracy, szkoły, urzędu lub klubu. Może nim też zostać pieczołowicie odrestaurowany #413. Kampania ma na celu wzbudzenie Twojej wrażliwości i aktywności społecznej w piętnowaniu zachowań chuligańskich. Nikt z nas przecież nie chce podróżować pojazdami w takim stanie. Z aktami wandalizmu wiążą się też znaczne środki przeznaczane na wymianę zniszczonych elementów wyposażenia pojazdów. Dotyczy to również wiat przystankowych, w których nagminnie wybijane jest szkło. Efektem działań chuliganów są mniejsze środki przeznaczane na bieżące funkcjonowanie komunikacji miejskiej, co może objawiać się np. mniejszą liczbą kursów, bądź niższym standardem kursujących pojazdów. Partnerami akcji MZK są: PZU, Komenda Miejska Policji, Straż Miejska oraz firma AMS. (mc) Na pomysł oferty "Mixs dla dzieci" wpadł pracownik firmy oraz jego wnuk. Serdecznie gratulujemy oryginalności. W bieżącym roku w firmie pojawił się kolejny autobus wysokopokładowy. Jest to 8 letnia Setra S415 GT HD, która dotychczas należała do firmy Gwiździel z Kamienia Krajeńskiego. Setry należą do pojazdów wysokiej klasy i każdy kolejny pojazd tego typu w taborze znacznie podwyższa jakość oferowanych przewozów. W firmie zagościł też pojazd najnowszej generacji tego producenta Setra S515 HD, jednak nie wiemy czy pojazd pozostał u przewoźnika na stałe, czy też był tylko czasowo wypożyczony do testów. (mc) Jak skorzystać z WiFi w autobusie MZK? Nowością w dostarczonych w minionym roku autobusach dla MZK jest dostęp do bezpłatnego i bezprzewodowego Internetu. WiFi działa w ośmiu Solarisach Urbino 12 o numerach taborowych # Aby skorzystać z Internetu, trzeba za pomocą urządzenia mobilnego włączyć dostęp do sieci WiFi, a następnie wyszukać sieć o nazwie "MZK". Po połączeniu możliwe jest już bezpłatne korzystanie z Internetu. Instrukcję nawiązywania połączenia z WiFi zawierają też ogłoszenia wewnątrz pojazdów. Instalacja WiFi w autobusie wiążę się jednak z pewnym kosztem ponoszonym przez przewoźnika. Operator sieci komórkowej dostarcza router dostępowy za ok. 200 zł oraz kartę abonamentową za ok. 20 zł miesięcznie netto. Jak zaznaczono, jeśli Torunianie chętnie będą korzystać z sieci WiFi, to wprowadzona ona będzie do innych nowych pojazdów, m.in. nowych tramwajów, których dostawa rozpocznie się we wrześniu 2014 roku. (mc) Plakat akcji MZK "STOP wandalizmowi w komunikacji miejskiej", który pojawił się w pojazdach przewoźnika. Bilet kupuję w kiosku NIE opóźniam przejazdu Jeden z istotnych problemów komunikacji miejskiej w Toruniu porusza kolejna akcja MZK. Kupowanie biletów u kierowców i motorniczych ma duży wpływ na punktualność przejazdów. Szczególnie duży wpływ na rozkład jazdy mają rzesze pasażerów kupujących bilety w pojazdach linii nocnych. Tymczasem warto się zastanowić, czy nie lepiej kupić biletów na zapas, wyjść z domu kilka minut wcześniej by kupić bilet w kiosku lub skorzystać z dostępnej od niedawna możliwości zakupu biletu przez komórkę. Najgorsze w całej kwestii jest to, że kupując bilet u kierowcy nie tylko opóźniamy nasz przejazd, ale czasem też i kilkudziesięciu współpasażerów. Prosimy o zastanowienie i apelujemy o szacunek dla naszego czasu oraz naszych współpasażerów. Na szczęście co raz większy odsetek taboru wyposażony jest w automaty biletowe, jednak nadal jest ich zbyt mało. (mc) "01 I 2006 Ponownie uruchomiono linię autobusową numer 34, na trasie Rubinkowo II Okrężna." 8

9 Z pętli do pętli - linie komunikacji miejskiej 1 stycznia. Korekty w rozkładach 21, 30, 35 i 37 Budowa węzła Kościuszki Dworcowa Pierwszego dnia 2014 roku wprowadzono korekty na liniach podmiejskich. Zmiany polegały na zmianie godzin odjazdów kilku kursów oraz likwidacji wjazdu na ulicę Wapienną: Autobusy linii nr 21 w kursach z Gronowa o godz. 6.12, 7.12 i linii nr 37 o godz oraz z autobusy linii nr 21 w kursach z ul. Uniwersyteckiej o godz , i nie wjeżdżają w ul. Wapienną. Kurs linii nr 21 z Gronowa o godz został przyspieszony na godz. 7.12, kurs z ul. Uniwersyteckiej z godz został zmieniony na godz , a kurs autobusu linii nr 30 z godz (z godz w soboty i niedziele) został zmieniony na godz Pierwszy kurs autobusu linii nr 35 z Lubicza w dni wolne został przyspieszony z godz na (wo) Rozpoczęto budowę ulicy Dworcowej oraz przebudowę zjazdu z wiaduktu Kościuszki w ulicę Chrobrego. W związku z tym 27 lutego zjazd ślimakiem z wiaduktu został czasowo zamknięty. Autobusy linii nr 33 w kierunku Mazowieckiej skierowano trasą linii nr 42 ulicami Kościuszki, Batorego i Towarową. Objazd dla linii nr 15, 19, 22, 23, 30, 31 i 35 w kierunku centrum poprowadzono ulicą Sobieskiego. Ze względu na obowiązujący zakaz skrętu z ulicy Żółkiewskiego w Sobieskiego, autobusy kursowały z przejazdem bez zatrzymywania przez pętlę przy Dworcu Wschodnim. Przystanek "Garbaty Mostek" na ulicy Chrobrego zawieszono. Zastępczo autobusy zatrzymywały się na przystanku o tej samej nazwie przy ulicy Sobieskiego. Autobusy wróciły na zjazd z wiaduktu Kościuszki w ul. Chrobrego 14 maja. (tk) 1 stycznia skorygowano rozkład jazdy m.in. linii nr stycznia. Zmiana dla przystanku Odrodzenia Od poniedziałku, 13 stycznia w związku z budową węzła przesiadkowego przesunięto tramwajowy przystanek Odrodzenia w kierunku Motoareny. Przystanek przeniesiono za skrzyżowanie, przy ul. Czerwona Droga (naprzeciw przystanku "Odrodzenia" w kierunku wschodnim). (wo) 17 lutego. Korekty w rozkładzie linii nr 11 Od 17 lutego 2014 r. na wniosek pasażerów wprowadzono korektę rozkładu jazdy autobusów linii nr 11. W dni robocze przyspieszono odjazdy autobusów linii nr 11 z pętli Koniuchy z godz. 5:53 na godz. 5:51 oraz z godz. 6:20 na godz. 6:18. (wo) Tymczasowe zmiany na liniach tramwajowych W okresie od r. do r. w związku z pracami drogowo torowymi na pl. NOT wprowadzono zmiany w kursowaniu tramwajów. Rozkład linii numer 1 został zmieniony tak, by dostosować go do odjazdów linii nr 3 i 4 na pokrywającym się odcinku. Linia numer 2 została zawieszona, linia numer 3 kursowała całodziennie przez cały tydzień, natomiast trasa linii numer 4 została wyznaczona przez plac Rapackiego i ulicę Uniwersytecką. Identyczne zmiany miały miejsce w okresie od 16 do 20 maja. (pc) Linia nr 15 kursowała objazdem ul. Sobieskiego. 1 marca. Korekta rozkładu jazdy linii nr 19 1 marca na wniosek pasażerów dokonano korekty rozkładu linii nr 19. We wszystkie dni tygodnia przyspieszono kurs ze Spacerowej z godziny 21:10 na 21:05. (wo) 14 marca. Zmiana dla przystanku Odrodzenia Od piątku, 14 marca od godz autobusy linii nr 15, 28 i 43 odjeżdżające z przystanku "Odrodzenia" w kierunku Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na Bielanach zatrzymywały się na przystanku linii nr 22. (wo) 1 kwietnia. Zmiany rozkładów 29, 33, 36, 40 i 42 Od 1 kwietnia wprowadzono zmiany w kursowaniu autobusów linii nr 29, 33, 36, 40 i 42. Na liniach nr 33 i 42 dokonano korekty czasów przejazdu dostosowując je do obecnych warunków drogowych. Dodatkowo ostatni kurs linii nr 33 z pętli Mazowiecka o godz. 22:07 kursuje przez przystanek Hutowo na ul. Polnej. Na wniosek mieszkańców zmieniono trasę przejazdu autobusów linii nr 40. Autobusy tej linii w obu kierunkach kursują ulicami: Marii Skłodowskiej Curie, Wschodnią i Rydygiera, Natomiast przystanek Dandelskiego przy ul. Andersa (w obu kierunkach) dla linii nr 29 i 36 został przystankiem stałym, a nie jak dotychczas na żądanie. (wo) "6 VI 2007 Pożar Jelcza 120M #424 na linii nr 22. Ogień strawił komorę silnika." 9

10 Z pętli do pętli - linie komunikacji miejskiej 9 kwietnia. Zmiany w rozkładach jazdy linii 33 i 42 1 i 5 maja. Zmiany na liniach nr 2, 3, 4, 13, 19 i 25 Od środy 9 kwietnia wprowadzono korektę w rozkładach jazdy linii nr 33 i 42. Dotychczasowy kurs linii nr 33 o godz. 15:38 z pętli przy ul. Mazowieckiej wykonywany jest z oznaczeniem i po trasie linii nr 42. Kurs linii nr 42 o godz. 16:30 z pętli przy ulicy Mazowieckiej podjeżdża pod przystanek "Kociewska". (wo) 1 maja ze względu na bardzo małe wykorzystanie, zlikwidowano linię autobusową nr 25 oraz zwiększono częstotliwość kursowania linii nr 19 do 30 minut w godzinach szczytu w czasie roku szkolnego. Wielkanocna komunikacja W okresie Wielkanocy częściej kursowały linie nocne. Od 18 kwietnia do 21 kwietnia na linii 02 obowiązywał rozkład na dni wolne, a także kursował tramwaj linii 1N. 17 i 18 kwietnia (czwartek piątek) ruch autobusowy odbywał się według rozkładów jazdy obowiązujących od poniedziałku do piątku w dni feryjne. Z kolei w sobotę 19 kwietnia obowiązywał sobotni rozkład jazdy. W niedzielę i poniedziałek Wielkanocny (20 i 21 kwietnia) ruch tramwajowy i autobusowy był ograniczony. Tramwaje linii nr 1 i 3 oraz autobusy linii nr C, 10, 11, 13, 15, 19, 20, 21, 22, 23,27, 35 i 44 kursowały według świątecznych rozkładów jazdy nie wykonywano kursów oznaczonych w rozkładach literką "b". Na pozostałych liniach, poza niekursującą tramwajową 5 i autobusowymi 31 i 40, kursy odbywały się według rozkładów jazdy obowiązujących w niedziele. Natomiast we wtorek, 22 kwietnia, ruch autobusów odbywał się na podstawie rozkładu jazdy od poniedziałku do piątku dla dni feryjnych. (mc) 29 kwietnia. Remont zatok autobusowych Do gruntownego remontu wytypowano trzy zatoki autobusowe: przystanek "Kozacka" przy ulicy Grudziądzkiej w kierunku centrum oraz przystanki "Witosa" przy ulicy Ligi Polskiej w obu kierunkach. Dotychczasowa nawierzchnia tych zatok niszczyła się wskutek intensywnego użytkowania, dlatego teraz wykonane zostały z bardziej wytrzymałego materiału betonu. W trosce o osoby niewidome, na peronach przystanków ułożona została kostka betonowa z wypukłymi elementami ostrzegawczymi. Na czas remontu, przystanki zostały przesunięte poza zatoki. Prace rozpoczęto 29 kwietnia, a zakończono w pierwszej połowie czerwca. (tk) Autobusy linii nr 25 kursowały z Rubinkowa do Dworca Głównego przez most im. Elżbiety Zawackiej. Od 5 maja z powodu przebudowy ul. Rudackiej autobusy linii nr 13 omijają odcinek ul. Rudackiej od przejazdu kolejowego do pętli i kursują objazdem w obu kierunkach ulicami Podgórską, Okólną, Łódzką, Trasą Wschodnia z wjazdem na pętlę Działki Rudak. Dodatkowo, zwiększeniu uległa częstotliwość kursów w godz do 30 minut. W związku z tymczasową zmianą trasy linii nr 13 zawieszono kurs autobusu Szkolnego o godz. 7:40 z przystanku "Ceramika". Również od tego dnia nastąpiły zmiany w komunikacji tramwajowej. W związku z zakończeniem prac torowych przez firmę Budimex S.A. na placu NOT oraz na skrzyżowaniu ulic Broniewskiego/Sienkiewicza/Bema tramwaje linii linii nr 2 i 4 w obu kierunkach ponownie kursują ul. Odrodzenia, Czerwoną Drogą, Kraszewskiego, Bema, Broniewskiego. Zmiany dotyczyły też lokalizacji przystanków. Przystanek "Odrodzenia" w kierunku Elany tymczasowo przeniesiono na dotychczasowy przystanek "Uniwersytecka", natomiast w kierunku Motoareny naprzeciw powyższego. (wo) 4 maja. Bieg 10km Run Toruń zatrzymał autobusy W niedzielę, 4 maja, w godzinach od 8:00 do 11:30, z powodu biegu "10km Run Toruń" z ruchu wyłączona była całkowicie wschodnia jezdnia Szosy Okrężnej od ulicy Broniewskiego do Łukasiewicza. Z tego powodu autobusy linii nr 26, 34, 36 i 40 skierowano do pętli "Uniwersytet", a autobusy linii nr 18 kursowały w obie strony zachodnią jezdnią Szosy Okrężnej. W związku z powyższym przystanek autobusowy "Plac Skalskiego" nie był w tym czasie obsługiwany. (tk) 5 maja. Przegubowiec trafił na 40 Solaris #578 opuszcza nową zatokę przystanku Kozacka. W związku z tym, że od maja na linii nr 15 obowiązuje rozkład feryjny jeden z pojazdów przegubowych wypadł z obiegu tej linii. W zamian skierowano go na linię nr 40. (wo) "3 IV 2008 Likwidacja linii E firmy Europol. Była to pierwsza i jak dotąd jedyna komercyjna linia miejska." 10

11 Z pętli do pętli - linie komunikacji miejskiej 1 4 maja. Komunikacja na majówce W długi majowy weekend tramwaje i autobusy kursowały inaczej niż w pozostałe dni. Od nocy 30 kwietnia/1 maja do nocy 3/4 maja kursowała nocna "jedynka", a linia autobusowa 02 jeździła według rozkładu weekendowego (częstsze kursy). W dni świąteczne 1 i 3 maja nie kursowały linie: tramwajowa nr 5 oraz autobusowe nr 31 i 40. Linie nr 1, 4, 10, 11, 13, 15, 19, 20, 21, 22, 23, 27, 35, 44 i C kursowały według rozkładów świątecznych i nie były wykonywane kursy z oznaczeniem "b". Pozostałe linie 0, 2, 12, 14, 18, 26, 30, 34, 36, 38 i 43 kursowały zgodnie z rozkładami niedzielnymi. 2 maja był dniem roboczym przypadającym między dwoma dniami wolnymi, zatem zgodnie z przyjętą w Toruniu zasadą obowiązywały tego dnia rozkłady sobotnie. Podczas majówki w mieście odbywało się wiele imprez, dlatego Organizator transportu postanowił, że w dniach 1 4 maja wszystkie tramwaje linii nr 1 i 5 kursowały w składach dwuwagonowych. Ponadto wieczorem 2 i 3 maja na placu Cyrkowym przy ulicy Przy Skarpie odbywało się widowisko plenerowe, po zakończeniu którego na przystankach "Przy Skarpie" zostały podstawione dodatkowe wozy: linii nr 1 w kierunku Reja około godziny 22:00 i 22:10 oraz linii nr 31 w kierunku Wrzosów około 22:10. (tk) Objazd dla linii 10 i 20 1 czerwca. Zmiany w sieci linii autobusowych (linie nr 11, 13, 15, 27, 28, 29, 32, 36, 40, 43, 44) Z dniem 1 czerwca wprowadzono sporo zmian tras i rozkładów jazdy linii autobusowych. Po licznych wnioskach pasażerów zmieniono trasę linii nr 13. Nie jest to już linia objeżdżająca połowę miasta. Kursuje teraz na trasie: Działki Rudak Dworzec Wschodni przez most Piłsudskiego co minut. Na linię powróciły autobusy 12 metrowe. Zmieniona także została trasa linii nr 29. Autobusy z nowego mostu nie wjeżdżają już w Szosę Lubicką, ale przejeżdżają ulicą Żółkiewskiego, przy Dworcu Wschodnim, a dalej przez I i II Rubinkowo. Obecnie ze względu na remont ulicy Rudackiej autobusy tej linii z ulicy Andersa jadą ulicą Łódzką w kierunku nowego mostu. Docelowo po zakończeniu remontu, linia zostanie skierowana przez Okólną, Podgórską i Rudacką, zapewniając dodatkowy dojazd na działki na Rudaku. Linia kursuje teraz również w soboty i niedziele. Na trasy po półrocznej przerwie wróciła linia nr 32, w nieco zmienionej trasie. Została połączona z linią nr 43 i kursuje w relacji Wrzosowa Przy Lesie przez aleję Solidarności. Linię obsługują dwa krótkie wozy. Wydłużono trasę przejazdu linii nr 36 od przystanku "Kluczyki Cmentarz" do pętli Szubińska. Linia kursuje teraz co 30 minut w szczycie oraz co 45 minut poza szczytem i w dni wolne. W godzinach szczytu na linię wyjeżdża trzeci wóz. Prowadzone 23 maja prace bitumiczne na skrzyżowaniu ulic Legionów i Lelewela wymusiły skierowanie linii autobusowych nr 10 i 20 objazdem w obu kierunkach. Autobusy w godzinach od 18:00 do 23:00 kursowały ulicami Podgórną, Kołłątaja i Trasą Średnicową Północną. Przystanki "Lelewela" były w tym czasie zawieszone, a w zamian uruchomiono przystanki tymczasowe na ulicy Kołłątaja, przy skrzyżowaniu z Lelewela. (tk) Zmiana tras autobusów w rejonie alei Solidarności Od 25 czerwca w związku z otwarciem węzła przesiadkowego w rejonie alei Solidarności zmieniono trasy linii autobusowych przejeżdżających przez pl. NOT. Wszystkie linie oprócz 15, 28 i 31 (w kierunku na Skarpie) skierowano przez nowy węzeł przesiadkowy. (wo) Na jezdnię autobusowo tramwajową w al. Solidarności mogą wjeżdżać wyłącznie pojazdy MZK. Po półrocznej przerwie do łask powróciła linia nr 32. Kursuje obecnie na trasie Wrzosowa Przy Lesie. Po otwarciu Trasy Średnicowej Północnej linię nr 40 wycofano z ulicy Żwirki i Wigury i skierowano nową arterią. Przystanki na TŚP zlokalizowane są przy ulicy Grudziądzkiej, przy Legionów i przy Szosie Chełmińskiej. Linia kursuje co 20 minut w szczycie i minut poza szczytem. Tym samym spadła częstotliwość przejazdu autobusów ulicą Żwirki i Wigury, gdzie pasażerom pozostała tylko jedna linia kursująca na Rubinkowo 26. W związku z otwarciem dla ruchu ulicy Sienkiewicza, na swoje dawne trasy wróciły linie nr 11, 15, 28 i 36. Linia nr 32 (dawniej 43) kursuje nadal i kursować będzie ulicą Reja. Oprócz kursów weekendowych, na linii nr 27 trzy kursy wydłużono na Barbarkę również w dni robocze. Są to kursy z Dworca Głównego o godzinie 8:13, 11:05 i 18:13. Ponadto korekty rozkładów jazdy wprowadzono na liniach nr 11 i 44. Korekty związane były z dostosowaniem odjazdów do rozkładu linii nr 19 oraz powrotem linii nr 11 na ulicę Sienkiewicza. (tk) "1 II 2009 Rusza komunikacja międzygminna firmy Mobilis do Gminy Lubicz. MZK traci podmiejskie trasy." 11

12 Z pętli do pętli - linie komunikacji miejskiej i lokalnej Komunikacja w Boże Ciało i długi weekend czerwca 27/28 czerwca. Zmiana trasy linii 1N Tradycyjnie od pierwszej nocy zawierającej dzień wolny, czyli ze środy na czwartek (18/19.06) do niedzieli, częściej kursowały linie nocne. Linia nr 02 kursowała według rozkładu dla dni wolnych, a także po mieście poruszał się tramwaj linii 1N. 19 czerwca, w Boże Ciało, ograniczony został ruch tramwajowy i autobusowy. Tramwaje linii nr 1 i 4 oraz autobusy linii nr C, 10, 15, 19, 20, 21, 22, 23,27, 32, 35 i 44 kursowały według świątecznych rozkładów jazdy nie wykonywano kursów oznaczonych w rozkładach literką "b". Na pozostałych liniach, poza niekursującą tramwajową 5 i autobusowymi 31 oraz 40, kursy odbywały się według rozkładów jazdy obowiązujących w niedziele. W piątek, 20 czerwca, ze względu na zawarcie się pomiędzy dwoma dniami wolnymi, ruch tramwajów i autobusów podlegał rozkładowi sobotniemu. Dodatkowo kursowały linie autobusowe nr 16 i 17. W sobotę, 21 czerwca, oraz w niedzielę, 22 czerwca, obowiązywały standardowe rozkłady jazdy na te dni. (mc) W związku z oddaniem trasy tramwajowej na Bielany zmieniono trasę nocnej linii tramwajowej. Linia 1N kursuje po trasie linii nr 1, czyli Olimpijska al. Solidarności Uniwersytet. (wo) 28 czerwca. Rusza linia 106 do Kamionek Tak jak w ubiegłych latach, również w te wakacje Urząd Miasta zapewnia torunianom dojazd do Kamionek linią autobusową nr 106. Linia rozpoczęła w tym roku kursowanie w sobotę 28 czerwca i funkcjonowała będzie do 31 sierpnia. Cena przejazdu w jedną stronę jest taka, jak na liniach miejskich (bilet normalny 2,80zł, ulgowy 1,40zł), z tym że obowiązują wyłącznie bilety zakupione w pojeździe. Linia wykonuje codziennie 4 kursy z ulicy Odrodzenia oraz 4 powrotne. Godziny odjazdów są takie same jak w ubiegłym roku: z Odrodzenia 9:00, 10:40, 16:40, 18:20 z Kamionek 9:45, 11:25, 17:30, 19:10. Obsługę linii powierzono Miejskiemu Zakładowi Komunikacji w Toruniu Sp. z o.o. Remont przejazdu na Równinnej podział 16 na pół Od poniedziałku 30 czerwca, w związku z remontem przejazdu kolejowego przy ulicy Równinnej, zmieniony został rozkład jazdy linii autobusowej nr 16. Linia została podzielona na dwa odcinki: Wrzosy Równinna (16w) i Równinna Olimpijska (16o). Przy przejeździe kolejowym zorganizowany został punkt przesiadkowy, a odjazdy z niego są skoordynowane tak, by zapewnić pasażerom czas na przesiadkę. Kursy wykonywane są co 30 minut, a podróż z przesiadką jest możliwa na jednym bilecie. Remont przejazdu prowadzony jest na zlecenie PKP PLK w ramach zadania Polepszenie jakości usług przewozowych poprzez poprawę stanu technicznego linii kolejowej nr 353 na odcinku Inowrocław Jabłonowo Pomorskie (z wyłączeniem odcinka Toruń Główny Toruń Wschodni). (tk) MZK na linii Ciechocinek Toruń Wielka Nieszawka? W ramach działalności komercyjnej, po remoncie ul. Nieszawskiej prowadzącej do Małej i Wielkiej Nieszawki, który umożliwił przejazd nią autobusami niskopodłogowymi, MZK przymierzał się do uruchomienia nowej wakacyjnej linii nr 100. Linia połączyć miała Centrum Sportu i Rekreacji "Olender" w Wielkiej Nieszawce z centrum Torunia oraz uzdrowiskiem w Ciechocinku. Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się również, że linię tą obsługiwać miały pojazdy przegubowe. Przewoźnik złożył już niezbędne dokumenty i oczekiwał na pozwolenie z Urzędu Marszałkowskiego, ponieważ pojazdy przekraczałyby granice kilku gmin. Plany częściowo pokrzyżowało jednak wznowienie kursów kolejowych do Ciechocinka na trasie z Torunia Wschodniego. Pociągi odjeżdżające w weekendy i kursujące według specjalnej oferty cenowej, zagroziłyby konkurencyjności planowanego połączenia. Na wyżej wymienionych trasach kursują też od lat autobusy toruńskiej Arrivy. W zeszłym roku część kursów linii nr 106 do Kamionek wykonywana była w podwójnej obsadzie. W przypadku utrzymywania się złych warunków atmosferycznych takich jak długotrwałe opady lub niska temperatura, przewozy mogą zostać wstrzymane przez przewoźnika. Informacja taka pojawi się na stronach MZK Toruń i rozesłana zostanie przez system Toruń SMS oraz wywieszona będzie na przystankach linii 106 w granicach miasta. (tk) Obecność i rozwój konkurencji najwidoczniej zatrzymało plany uruchomienia nowego połączenia. Do momentu wydania tego numeru "Na pętli" (koniec lipca 2014 r.) autobusy linii nr 100 nie wyjechały w trasę. "25 VI 2010 Dostawa pierwszych 3 Solarisów do MZK. Marka zdominowała kolejne zakupy." 12

13 Z pętli do pętli - wydarzenia Wiadukt przy placu Armii Krajowej zamknięty Walentynki z #413 W minionym półroczu ponownie w okresie weekendowym zamykano wiadukt przy placu Armii Krajowej, który jest w trakcie przebudowy. Dłuższego zamknięcia obiekt doczekał się 2 czerwca. Na zlecenie PKP przebudowę wiaduktu realizuje firma Skanska. Remont jest częścią unijnego projektu BiT City dofinansowanego z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Po obiekcie prowadzą linie kolejowe nr 18: Kutno Piła oraz nr 353: Poznań Wschód Skandawa i ma on strategiczne znaczenie w toruńskim węźle kolejowym. W tym półroczu weekendowe zamknięcia dotyczyły następujących dni: 7 i 8 stycznia, 8 i 9 lutego, 1 i 2 marca, 5 i 6 kwietnia, 26 i 27 kwietnia, 17 i 18 maja oraz dłuższe zamknięcie, które miało potrwać od 2 czerwca do 17 lipca. W okresie zamknięcia pod wiaduktem nie mogą poruszać się pojazdy ani przechodzić piesi. W związku z tym liczne linie autobusowe przekraczające most im. Piłsudskiego skierowane zostały na trasy objazdowe. Linie autobusowe nr 10, 11, 12, 13, 14, 20, 36 i 38 w obu kierunkach kursują objazdem ul. Kujawską i Podgórską, a autobusy linii nr 44 ul. Podgórską. (mc) W dniu 14 lutego, z okazji święta zakochanych, na toruńskie drogi wyjechał toruński retro autobus o numerze bocznym 413. Jeździł on od godziny 9 do 15 na linii numer 11, która kursuje między zajezdnią autobusową przy ul. Legionów a Czerniewicami. W autobusie w roli konduktora wystąpił miłośnik komunikacji miejskiej, który wsiadającym pasażerom rozdawał cukierki. Towarzyszyła mu pracowniczka MZK, która w swojej paczuszce trzymała długopisy, smycze i rozdawała je pasażerom tego właśnie autobusu. Autobus nie był darmowy, więc bilety trzeba było normalnie kasować. Momentami w pojeździe bywało głośno, ponieważ w gorącej atmosferze pękały balony. Do autobusu wsiedli również reporterzy z toruńskiego oddziału Gazety Wyborczej, którzy pytali się pasażerów jakie mają plany na święto zakochanych. (im) 12 stycznia. Orkiestrowy tramwaj na WOŚP W tym roku po raz kolejny z okazji finału WOŚP uruchomiono specjalny orkiestrowy tramwaj. Biletem wstępu była dobrowolna ofiara na tą inicjatywę. Zbiórkę pieniędzy do puszek prowadzili orkiestrowi wolontariusze, członkowie TKMKM. Tramwaj kursował na trasie linii nr 5 i wykonał 9 kółek. Podczas przejazdów tramwajem zebrano 1149 zł i 94 grosze. (wo) Wolontariusze z TKMKM pod "Orkiestrowym Tramwajem". fot. Wojciech Osmański 8 10 maja. Dodatkowe kursy na Juwenalia W związku z Juwenaliami od nocy z 8/9 maja do nocy z 10/11 wprowadzono weekendowy rozkład jazdy linii nr 02 oraz uruchomiono dodatkowy autobus linii nr 02 kursujący na trasie Uniwersytet pl. Teatralny. Rozkład jazdy z pętli przy Uniwersytecie: 0.10, 0.30, 1.00, 1.31, 2.15, 3.00, Na dodatkowej brygadzie kursował autobus przegubowy. Warto także dodać, że od 8 maja od godz. 8:00 do 11 maja do godz. 6:00 przejazdy dla studentów były bezpłatne. (wo) Symulacja wypadku tramwaju z samochodem W dniu r. MZK Toruń brał udział w VI edycji ogólnopolskiej kampanii społecznej Bądźmy Razem Bezpieczni, mającej na celu zwiększenie świadomości społecznej uczestników ruchu drogowego w zakresie bezpieczeństwa oraz zmniejszenie liczby kolizji i wypadków. Toruńska symulacja wypadku miała miejsce na wyłączonym z eksploatacji torowisku przy ulicy Wschodniej. W akcji brał udział skład tramwajowy oraz samochód osobowy. Warto zwrócić uwagę, iż w ostatnim roku w całej Polsce ponad 60% wypadków z udziałem tramwajów spowodowali piesi i kierowcy innych pojazdów. (pc) Chwila zderzenia składu z samochodem. fot. Paweł Chmielecki Polskibus dwa razy częściej do Warszawy 18 kwietnia Polskibus podwoił liczbę połączeń w ramach linii P2 na trasie Warszawa Toruń Bydgoszcz. Łącznie pasażerów obsługuje teraz 6 kursów dziennie. Wraz ze wzrostem zainteresowania połączeniem do Warszawy, stopniowo rośnie maksymalna cena za przejazd na tej trasie. Obecnie ostatnie miejsca na pokładzie autokarów sprzedawane są za 33 zł. Przypomnijmy, że kursy odbywają się z toruńskiego dworca autobusowego i objęte są całkowitą, internetową rezerwacją miejsc. Nie ma więc możliwości zakupu biletu u kierowcy. (mc) "31 III 2011 Likwidacja torowiska przy ulicy Wschodniej z powodu budowy trasy mostu gen. Zawackiej." 13

14 Z pętli do pętli - wydarzenia Dzień otwarty na zajezdni tramwajowej Pierwszy przejazd techniczny do Uniwersytetu W sobotę 17 maja 2014 r. Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu zorganizował dzień otwarty w zajezdni tramwajowej. W programie znalazło się zwiedzanie terenu zajezdni wraz z halą napraw i izbą pamięci oraz przejazd tramwajem turystycznym. Wejścia odbyły się o godzinie 10:00 oraz 12:30. Ze względu na duże zainteresowanie obowiązywały bezpłatne wejściówki. (wo) Dzień r. przejdzie do historii toruńskiej komunikacji szynowej. W tym właśnie dniu miał miejsce pierwszy przejazd tramwaju po nowej linii na Bielany. Skład tramwajowy o numerze bocznym przemierzył odcinek od bram zajezdni po nowym torowisku w ulicy Sienkiewicza, wzdłuż ulicy Gagarina aż do nowej pętli Uniwersytet. Przejazd odbył się bez żądnych problemów. Drugi w kolejności przejazd miał miejsce r. również składem Natomiast pierwszy przejazd po nowym odcinku sieci tramwajowej wzdłuż al. Solidarności miał miejsce r. również składem tramwajowym (pc) Majówka Solarisa w Toruniu W dniu 24 maja w Toruniu odbyła się VI Fotograficzna Majówka z Solarisem organizowana przez Solaris Bus & Coach. Impreza rozpoczęła się o godzinie Zbiórkę uczestników ustalono pod dworcem miasto. Kilka minut po jedenastej wszyscy ruszyli autobusami na trasę przejazdu. W imprezie uczestniczyły dwa pojazdy toruńskie: Urbino 12 #560 CNG i Urbino 12 #588. Były również dwa przegubowce jeden dla Czech i drugi dla Niemiec oraz jeden Urbino 10 dla Malborka i Urbino 12 dla Oslo. Była również nowość czyli gra miejska. Na tegorocznej imprezie ustalono dwie trasy. Pierwsza prowadziła spod Dworca Miasto ul. Bulwar Filadelfijski, plac Rapackiego, Warszawską, plac św. Katarzyny i mostem Piłsudskiego. Druga trasa natomiast prowadziła z pętli osiedle Młodych a następnie Kraszewskiego, koło CH Plaza, przy Motoarenie i Szosą Bydgoską. Impreza trwała do godziny 17. Koniec imprezy był przy Motoarenie gdzie wykonano wspólne zdjęcie uczestników i można było obejrzeć każdy autobus. (im) Pierwszy i drugi przejazd tramwaju na trasie do Uniwersytetu wykonał skład Konstal 805Na # Ten sam skład po raz pierwszy przejechał też aleją Solidarności. fot. Paweł Chmielecki Wciśnij guzik i otwórz sobie drzwi Finał Majówki pod toruńską Motoareną, gdzie spotkali się uczestnicy imprezy oraz 6 Solarisów bohaterów tego dnia. MZK uruchomił Ośrodek Szkolenia Motorniczych Zmiany w przepisach dotyczących prowadzenia szkoleń dla kandydatów na motorniczych, zmusiły MZK Toruń do utworzenia Ośrodka Szkolenia Motorniczych. Obecnie szkolenia takie mogą być prowadzone wyłącznie przez przedsiębiorstwa, które świadczą usługi transportu tramwajowego. Jako tramwajowe elki jeżdżą tramwaje o numerach bocznych oraz Jako ciekawostkę warto dodać, iż w województwie kujawsko pomorskim wyłącznie MZK Toruń uruchomił OSM. (pc) Na wniosek Toruńskiego Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej zdecydowano się wprowadzić w toruńskich autobusach pilotażowy program Indywidualnego Otwierania Drzwi przez pasażera. Program ma ograniczyć wychładzanie się pojazdów zimą oraz przedostawania się ciepłego powietrza do wnętrza klimatyzowanych pojazdów latem, podczas postojów na przystankach. Celem programu jest zwiększenie komfortu podróżowania pasażerów MZK. Pasażerowie samodzielnie otwierają drzwi w autobusach linii nr 11 i 15 (od marca) w autobusach niskopodłogowych. O konieczności wciśnięcia guzika zlokalizowanego przy drzwiach informują piktogramy. Informacja o programie umieszczona została również na przystankach ww. linii. Warto również przypomnieć, by nie otwierać uchylnych okien w nowych Solarisach o numerach taborowych # , gdy działa klimatyzacja. Efekt takiego działania będzie wprost przeciwny do zamierzonego klimatyzacja będzie działać mniej efektywnie, a wewnątrz pojazdu zamiast chłodniej będzie jeszcze cieplej. Prosimy pamiętać o tym, ponieważ powyższe pojazdy nie mają możliwości zablokowania okien. Dopiero pojazdy z tegorocznej dostawy będą wyposażone w okna zamykane na klucz. (mc) "2 I 2012 Powrót linii nr 23 obsługiwanej przez MZK do Złotorii i Kopanina." 14

15 Fotorelacja - Majówka Solarisa, fot. Mirosław Czerliński Solaris Urbino 12 #588 z MZK na ul. Św. Katarzyny. Razem z autobusem na CNG przewoził tego dnia uczestników imprezy na trasy. W upalny dzień przydała się klimatyzacja. Solaris Urbino 10 dla MZK Malbork. Autobus klasy midi był najmniejszym przedstawicielem pojazdów producenta na Majówce. Pojazd o charakterystycznym układzie drzwi Solaris Urbino 12 CNG #560 z toruńskiego MZK na tle Starego Miasta. Na pierwszej trasie autobusy kursowały m.in. Bulwarem Filadejfijskim i mostem im. Jóżefa Piłsudskiego. Solaris Urbino 12 dla przewoźnika Norgesbuss AS z Oslo na tle Bramy Mostowej. Krwisto czerwony autobus wyróżniał się najbardziej ze wszystkich goszczących na ulicach Torunia. Solaris Urbino 18 dla niemieckiego przewoźnika Technische Werke Kaiserslautern GmbH. Sympatyczny kierowca, świetnie współpracował z fotografującymi miłośnikami komunikacji. Solaris Urbino 18 dla czeskiego przewoźnika Jaroslav Štěpánek z Pragi. Druga trasa prowadziła przy Motoarenie, centrum Plaza, górach Piekarskich i osiedlu Młodych. "1 I 2013 MZK wraca na wszystkie trasy do Gminy Lubicz, przejęte przez Mobilis w 2009 roku." 15

16 Z pętli do pętli - wydarzenia VI off road po powiecie toruńskim Wniosek TKMKM o poprawę informacji pasażerskiej Szósta już edycja "off roadu po powiecie toruńskim" odbyła się 28 czerwca 2014 r. Tym razem gwiazdą imprezy został odrestaurowany Jelcz 120MM/1 #413 z MZK Toruń. W imprezie uczestniczyło 30 osób, które wyruszyły w podróż po zakątkach powiatu toruńskiego i inowrocławskiego. Impreza rozpoczęła się o godz. 10:00 w bramie zajezdni autobusowej przy ul. Legionów. Pierwsze "fotostopy" zaplanowane zostały na moście im. gen. Elżbiety Zawackiej i Drodze Popiołowej prowadzącej pod bramę poligonu. Kolejne atrakcje czekały na uczestników już poza granicami Torunia, w tym dwie duże niespodzianki. Były nimi zapowiedziane wizyty na terenie Aeroklubu Kujawskiego oraz zajezdni MPK Inowrocław. Z kolei tradycyjny grill odbył się nad jeziorem Pakoskim w Janikowie. Po grillu pojazd wrócił do Inowrocławia na pamiątkowe zdjęcie z remontowanym dworcem PKP, a także by utworzyć "bramę" na nowej drodze życia pary małżonków. Po opuszczeniu granic Inowrocławia pojazd udał się w drogę powrotną do Torunia, gdzie zatrzymał się pod Dworcem Głównym oraz na nowym węźle autobusowo tramwajowym w al. Solidarności. W czerwcu 2014 r. Stowarzyszenie wystosowało pismo do Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Torunia (organizatora transportu publicznego w mieście) w sprawie informacji pasażerskiej. Sprawa dotyczyła przypadków zmiany rozkładów jazdy i lokalizacji przystanków. Stowarzyszenie powołało się na zmiany wprowadzone w komunikacji od 1 czerwca. Pierwsza ze zmian dotyczyła likwidacji linii nr 43 i zastąpienia jej linią nr 32. Już 31 maja na stronie internetowej torun.pl oraz przystankach autobusowych rozkłady linii nr 43 zastąpione zostały rozkładami 32. Tymczasem pasażer nie miał możliwości sprawdzenia godzin odjazdów dla bieżącego dnia. Takie sytuacje nie powinny mieć miejsca. Poza tym zwrócono uwagę na brak informacji o likwidacji przystanków "Grunwaldzka" i uruchomieniu przystanków "Wybickiego" przy skrzyżowaniu z Trasą Średnicową Północną. W związku z powyższym, niepoinformowani pasażerowie mijający przystanek "Wybickiego" wysiadali dopiero przy "Bema". W związku z powyższymi przypadkami zaproponowano następujące rozwiązania, poprawiające poziom informacji pasażerskiej w przypadku zmian w sieci komunikacyjnej: umieszczanie na stronie miejskiej równolegle dwóch rozkładów jazdy z odmiennym oznaczeniem i zaznaczeniem okresu obowiązywania, powyższe postępowanie miałoby dotyczyć też gablot lub słupków przystankowych, na których jest wystarczająca ilość miejsca, by zamieścić oba rozkłady jazdy, umieszczanie informacji o zmianach w lokalizacji przystanków, przynajmniej w komunikatach na stronie internetowej. (mc) Uczestnicy imprezy w bazie MPK Inowrocław przy Solarisach przewoźnika i wynajętym toruńskim Jelczu 120MM/1 #413. O godzinie 18:00 ostatni uczestnicy imprezy opuścili pojazd pod zajezdnią przy ul. Legionów, po czym off road można było uznać za zakończony. (mc) Zmiany w zarządzie TKMKM 27 czerwca 2014 r. odbyło się Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Toruński Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej. Wybrano na nim nowe władze stowarzyszenia. W skład zarządu weszli: Wojciech Osmański na stanowisko prezesa, Dawid Chruściński wiceprezes i Tomasz Karolak sekretarz. Dotychczasowy prezes Stowarzyszenia Adrian Giza zakończył pracę na tym stanowisku po 3 latach. Dziękujemy mu za wniesiony wkład w życie Stowarzyszenia oraz życzymy sukcesów nowemu Zarządowi. (mc) Przykład przystankowej informacji pasażerskiej o zmianach w komunikacji tramwajowej w okresie r. Komunikacja bez elektronicznego papierosa Toruńscy radni na sesji Rady Miasta dnia 26 czerwca 2014 r. uaktualnili przepisy odnośnie korzystania z komunikacji miejskiej. Zakazali w niej palenia e papierosów. Zapis ten dotyczy zarówno pasażerów, jak i obsługi pojazdów. Toruń jest kolejnym miastem po Warszawie i Krakowie, który wprowadził ten zakaz. (wo) "I połowa 2013 MZK rozpoczyna remont i odrestaurowanie Jelcza 120MM/1 #413 do stanu fabrycznego." 16

17 Reklamy Reklamy założone: Styczeń: Luty: #235, 252 TK Maxx (C) #519 Centrum Spotkań Młodzieży (L) #524 Centrum Spotkań Młodzieży (L) #535 TK Maxx (T) #538 TK Maxx (T) #539 TK Maxx (T) #540 TK Maxx (T) #543 TK Maxx (T) #545 TK Maxx (T) #550 TK Maxx (T) #551 Fundacja Światło (L,T) #552 TK Maxx (T) #554 Szklarska Poręba (C) Reklamy założone: Reklamy zdjęte: Marzec: # BiT City (C) # Nesquik (C, odnowiona) #507 Mentor Sport (C) #525 Mikrowsparcie (C) Kwiecień: # Nesquik (C) #519 Szkoła językowa (T) #522 Okna Veka (C, odnowiona) #524, 527 Szkoła językowa (T) Styczeń: #235 Wyższa Szkoła Bankowa (C) #521 International Violin Festival (C) Luty: #488, 492, 499, 510, 511 Centrum Handlowe Plaza (C) Marzec: #500 De Paulo (C) Maj: #270, 271 Port Lotniczy Bydgoszcz (C, odnowiona) #529 Wyższa Szkoła Bankowa (C) #530 Wyższa Szkoła Bankowa (C) #559, 562, 563, 570 Serwis pojazdów/opon MZK (T) Legenda: C reklama całopojazdowa L/P reklama na lewym/prawym boku Czerwiec: #212 Wyższa Szkoła Bankowa (C) T reklama na tyle pojazdu Kwiecień: Maj: # Centrum Handlowe Plaza (C) # Centrum Handlowe Plaza (C) #270 Meta (C) #536 Osiedle 4 Sfery (C) Czerwiec: #541 Jubiler Eliza (C) Remonty Remonty W trakcie: #240 NG (modernizacja) #241 NG (modernizacja) #480 NG redakcja: Zakończone: #244 NG (modernizacja) #245 NG (modernizacja) Legenda: NG Naprawa Główna NB Naprawa Bieżąca zdjęcia: korekta: Stopka redakcyjna Mirosław Czerliński Paweł Chmielecki Tomasz Karolak Igor Maras Wojciech Osmański Mirosław Czerliński Paweł Chmielecki Wojciech Osmański Tomasz Karolak "III 2013 Rozpoczęcie budowy trasy tramwajowej na Bielany." 17

18 Na linii: 27 Mirosław Czerliński Uruchomienie linii nr 27 nastąpiło na początku lat 90. XX wieku. Od początku połączenie służyło mieszkańcom Wrzosów i Chełmińskiego Przedmieścia w dojeździe do Centrum i Dworca Głównego. Linia powstała w efekcie rozwoju osiedla Wrzosy oraz likwidacji linii tramwajowej nr 3 dojeżdżającej do Dworca Północnego na skraju Wrzosów i Chełmińskiego Przedmieścia. Wrzosy zabudowane domami jednorodzinnymi przez lata obsługiwała linia nr 10, która jednak nie pokonywała drogi do Centrum najprostszą możliwą drogą Szosą Chełmińską, którą kursował tramwaj linii 3 a ul. Legionów. Po likwidacji tramwaju, zdecydowano się na skrócenie trasy linii nr 10 do pętli Koniuchy przy zajezdni autobusowej, a w zamian uruchomiono linię nr 27. Nowa linia autobusowa, do Dworca Głównego odjeżdżała z pętli Wrzosy I przy ul. Pawiej. Do 1993 roku trasa linii prowadziła ulicami: Szosa Chełmińska, al. Solidarności, Wały gen. Sikorskiego, al. 700 lecia Torunia (obecnie Jana Pawła II), mostem im. Piłsudskiego i ul. Kujawską. Pierwsza zmiana trasy linii na osiedlu Wrzosy nastąpiła w 1994 roku. Autobusy skierowano wewnątrz osiedla na ulice: Słoneczną, Lnianą, Chabrową i Kwiatową. bez oczekiwania w zatorze, ze względu na wyłączenie z ruchu pojazdów indywidualnych tzw. dolnej półki ul. Podgórskiej. Po otwarciu nowego mostu drogowego, im gen. Elżbiety Zawackiej, 10 grudnia 2013 r. trasa linii w rejonie Dworca Głównego wróciła do pierwotnego kształtu. Przez wiele lat w weekendy w okresie lata na Barbarkę kursowały autobusy linii specjalnej z pl. Teatralnego. Ich trasa w znacznej części pokrywała się z linią nr 27, a wkładem dodatnim był odcinek trasy prowadzący Szosą Chełmińską i Drogą Przysiecką do osady leśnej na Barbarce popularnego miejsca wypoczynkowego Torunian. W lipcu 2009 włączono kursy do Barbarki w ramy linii nr 27. Od tego czasu 4 kursy tej linii wykonywane w weekendy i święta od maja do października dojeżdżały do Barbarki. Z kolei od 1 czerwca 2014 r. kursy w tym okresie roku na Barbarkę wykonywane są również w dni powszednie (3 dziennie). 10 stycznia 2010 r. w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy na fragmentach trasy linii nr 27 pojawił się "Orkiestrowy Autobus" MAN #549. Pasażerowie nie opłacali w tym pojeździe przejazdów, lecz wspomagali kasę WOŚP. Akcja współorganizowana była przez MZK i Toruński Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej. Kolejna zmiana trasy linii nr 27 na Wrzosach miała miejsce 1 grudnia 2010 r. Na okres próbny skierowano wtedy linię ulicami: Zbożową, Ugory i Fasolową ( w drodze powrotnej ulicą Słoneczną). Rozdzielenie trasy linii z linią nr 31 wzbudziło duże kontrowersje wśród mieszkańców Wrzosów, którzy dotychczas obiema liniami mogli odjeżdżać w obrębie osiedla z tych samych przystanków. Linię na zmienionej trasie jednak utrzymano. Mijanka dwóch Jelczy 120M #404 i #418 na linii nr 27. Linia kursuje mostem Piłsudskiego od dnia uruchomienia. Na wyjątkowy objazd linia trafiła 7 czerwca 1999 roku, w czasie wizyty papieża Jana Pawła II w Toruniu. W znacznym stopniu ograniczono tego dnia kursowanie linii regularnych, a linia nr 27 była jedną z 10 zwykłych linii kursujących tego dnia. Ze względu na przemarsze pielgrzymów trasa linii została zmieniona. Autobusy w obu kierunkach od Szosy Chełmińskiej kursowały ulicami: Grudziądzką, Uniwersytecką, Szumana, Warszawską, Bulwarem Filadelfijskim i wracały na trasę na moście im. Piłsudskiego. Tego dnia linię obsługiwało 6 pojazdów z częstotliwością 11 minut. Wraz ze wzrostem liczby samochodów poruszających się po toruńskich ulicach, powszechnym zjawiskiem stało się tworzenie zatorów na ul. Kujawskiej, która umożliwiała wjazd na jedyny w tym czasie miejski most drogowy w Toruniu im. Piłsudskiego. Z tego powodu w 2008 roku zmieniła się trasa linii nr 27 w kierunku Wrzosów I. Autobusy objeżdżały Dworzec Główny naokoło ul. Kujawską i Podgórską do pl. Armii Krajowej. Trasa ta umożliwiała przejazd na most Przebieg linii nr 27 na planie miasta. Podkład mapowy: Obecnie linia nr 27 kursuje na trasie: DWORZEC GŁÓWNY Kujawska Plac Armii Krajowej most im. J.Piłsudskiego Plac Rapackiego al. Jana Pawła II Wały gen. Sikorskiego aleja Solidarności Szosa Chełmińska Kwiatowa Chabrowa Lniana Słoneczna Ugory Zbożowa Szosa Chełmińska WRZOSY I / BARBARKA. W kierunku Dworca Głównego zatrzymuje się na 15 przystankach, natomiast w kierunku Barbarki na 18 (do Wrzosów I 17). W dni powszednie wykonywanych jest na linii 59 kursów (3 do Barbarki), w soboty i niedziele 51 (4 do Barbarki), a w święta 48 (4 do Barbarki). Warto dodać, że wyjątkowo 1 listopada do Barbarki dojeżdża aż 7 kursów linii nr 27. "16 V 2013 Toruński PKS znów zmienia właściciela. Po Connexie i Veolii spółka trafia w ręce Arrivy." 18

19 Fotoreportaż - Mirosław Czerliński Citaro z silnikiem spełniającym normę Euro 6, poza mniejszą emisją zanieczyszczeń od Euro 5, ma zapewniać o 8% mniejsze zużycie paliwa oraz o 40% mniejsze zużycie AdBlue. Wnętrze testowanego Mercedesa. Pojazd ma umieszczony silnik w zabudowie wieżowej, jak w Solarisach. Wyróżniają go z kolei duże otwierane okna. fot. Wojciech Osmański. W I połowie 2014 r. zakończyła się modernizacja wagonów #244 i #245. Łącznie MZK przebudował już 16 tramwajów, a ostatnie 2 trafiły już do hal remontowych przedsiębiorstwa. Jelcz 120M/3 #487 w obsłudze zatramwaju linii nr 53 w relacji Odrodzenia Reja. Połączenie uruchomiono na czas remontu przejazdu tramwajowego na pl. Rapackiego. Linię nr 36 na ul. Sobieskiego skierowano po wypadku, który miał miejsce 2 maja 2014 r. na moście Piłsudskiego. Przejazd zablokowany był na całej szerokości jezdni mostu. > < Autobusy trafiły na egzotyczny objazd ulicami: Odrodzenia, Przy Kaszowniku, Sobieskiego, Żółkiewskiego i trasą mostu gen. Zawackiej. Na zdjęciu linia nr 11 na ul. Odrodzenia. "5 VI 2013 Ogłoszenie przetargu na zakup 12 nowych, niskopodłogowych tramwajów 3 i 5 członowych." 19

20 Fotoreportaż - Mirosław Czerliński Jelcz 120MM/1 #413 w obsłudze linii nr 11 w dniu 14 lutego. Zabytek MZK wyjechał z okazji Walentynek. Na pokładzie konduktorzy rozdawali pasażerom słodycze i drobne gadżety. Linię nr 40 od 1 czerwca skierowano Trasą Średnicową Północną. Na zdjęciu Solaris Urbino #586 przemierza odcinek od ul. Legionów w stronę Szosy Chełmińskiej. Autosan H10 10 #40101 to nowy pojazd toruńskiego oddziału Arrivy. 10 metrowy pojazd przed remontem przez lata obsługiwał połączenia lokalne wokół Kołobrzegu. Irisbus Evadys #CT 8323J przybrał już nowe wdzianko. Część wozów Arrivy z przodu otrzymuje seledynowe malowanie, natomiast po bokach reklamy połączeń, które obsługuje. 8 letnia Setra S415 GT HD z Mixsu. Wóz ma 12,2 m długości, 2,55 m szerokości i 3,62 m wysokości. Na pokład zabierze 51 pasażerów. Wyposażony jest m.in. w klimatyzację. Van Hool TD927 Astromega #P904 w obsłudze kursu linii P2 z Warszawy do Bydgoszczy przez Toruń. Pojazd na zdjęciu jest 6 letnim używanym autokarem sprowadzonym z Holandii. "24 VI 2014 Uroczyste otwarcie torowiska do Uniwersytetu oraz węzła w al. Solidarności." 20