SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU A DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH

Transkrypt

1 SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU A DZIAŁALNOŚĆ ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH

2 Społeczna odpowiedzialność biznesu Społeczna odpowiedzialność biznesu Corporate social responsibility (CSR) to: DOBROWOLNA strategia organizacji, zakładająca uwzględnianie celów społecznych przy dążeniu do osiągania celów ekonomicznych. CSR uwzględnia: Prawa człowieka Ekologię Zasady etyczne Interesy otoczenia społecznego

3 Compliance Compliance działania organizacji zgodne z przepisami prawa, ogólnymi normami moralnymi, zasadami panującym w społeczności i wewnętrznymi regułami danego przedsiębiorstwa. Idea compliance to odpowiedniość wewnętrznych uregulowań z zewnętrznymi normami

4 CSR a przewaga rynkowa Wyróżnia się dwa stanowiska Etyka w biznesie to niepotrzebne koszty Etyka w biznesie się opłaca Dzięki działaniom etycznym można osiągnąć cele biznesowe mniejszym kosztem w dłuższej perspektywie czasowej: Wzrost zaufania do organizacji Mniejsza fluktuacja kadr Niższe koszty zarządzania Jawne standardy zarządzania firmą Wspólnie wypracowane sposoby postępowania

5 3 drogi do CSR Droga nacisku obywatelskiego Otoczenie społeczne (klienci, NGO s) wymagają nie tylko produktu ale i etycznych działań organizacji Chcąc osiągnąć sukces należy spełniać życzenia otoczenia społecznego Należy stosować strategię społecznej odpowiedzialności

6 3 drogi do CSR Droga nacisku społecznego Firma Ochrona Juwentus Sp. z o.o. znacząco utrudniała działalność związków zawodowych w ramach spółki. Ochraniała także obiekt, w którym pomieszczenia były wynajmowane przez firmę doradczą Deloitte. NSZZ Solidarność wywarła nacisk na Deloitte działania przyniosły zmianę postępowania firmy Juventus.

7 3 drogi do CSR Droga dobrowolnych ograniczeń Organizacja (lub związki organizacji) dążą do podniesienia standardów Jednym ze sposobów jest wdrażania zasad CSR Zobowiązanie do działań społecznie odpowiedzialnych może być nowym standardem danej branży

8 3 drogi do CSR Droga dobrowolnych ograniczeń Firmy mogą wdrażać systemy zarządzania jakością, takie jak ISO , AA 1000 czy SA Uzyskanie certyfikatu gwarantuje wdrożenie działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu. Firmy mogą dobrowolnie przyjmować kodeksy etyczne i monitorować ich przestrzeganie. Kodeksy mogą być także przyjmowane przez całe branże.

9 3 drogi do CSR Nacisk instytucjonalny Organizacje międzynarodowe i państwa mogą wymagać od przedsiębiorstw wdrożenia niektórych praktyk CSR Wymogi mogą zawierać kary za brak wdrożenia i nagrody za wyróżniające się praktyki

10 3 drogi do CSR Nacisk instytucjonalny Firma może przyjąć zasady Global Compact (patrz dalej) lub zastosować się do wymogów Corporate Governance (patrz dalej) obowiązujących w krajach, gdzie funkcjonuje. Prawo państwowe może stawiać organizacjom dodatkowe wymagania dotyczące praktyk CSR

11 ODPOWIEDZIALNOŚĆ BIZNESU OBSZAR ODPOWIEDZIALNOŚCI Odpowiedzialność ekonomiczna Odpowiedzialność prawna Odpowiedzialność etyczna Odpowiedzialność filantropijna STOPIEŃ REALIZACJI ODPOWIEDZIALNOŚ CI Wymagana Wymagana Oczekiwana Pożądana PRZEDMIOT ODPOWIEDZIALNOŚCI Zyskowność maksymalizacja przychodów minimalizacja kosztów Przestrzeganie prawa: - gospodarczego - ochrony środowiska - ochrony konsumenta - prawa pracy - prawa podatkowego przestrzeganie norm etycznych unikanie niewłaściwych zachowań ujawniania złych praktyk kodeksy etyczne sponsoring nauki i sportu działalność na rzecz społeczności lokalnej działalność charytatywna

12 INTERESARIUSZE DEFINICJE: INTERESARIUSZ (ang. Stakeholder) każdy podmiot (osoba, organizacja, instytucja), na który dana organizacja wywiera wpływ każdy podmiot zainteresowany działalnością danej organizacji AKCJONARIUSZ/WŁAŚCICIEL (ang. Stockholder) podmiot zainteresowany wartością posiadanej organizacji i przynoszonym przez nią zyskiem

13 INTERESARIUSZE WŁAŚCICIELE KONKURENCJA ZARZĄD PRZEDSIĘBIORST WO SPOŁECZNOŚĆ LOKALNA PRACOWNICY KLIENCI DOSTAWCY RZĄD

14 CSR a INTERESARIUSZE Praktyki CSR mają uwzględniać wymagania interesariuszy dotyczące organizacji Organizacja społecznie odpowiedzialne w zarządzaniu musi uwzględniać żądania interesariuszy Ponadto powinna włączać ich w proces zarządzania, tak, aby stale monitorować zmienne zachowania

15 INTERSARIUSZE proces zarządzania 1. Tworzenie mapy relacji interesariuszy 2. Odwzorowanie porozumień interesariuszy 3. Identyfikacja oczekiwań interesariuszy 4. Ustalenie rodzaju wpływu interesariuszy na organizację 5. Ustalenie priorytetów spełniania oczekiwań 6. Monitoring efektów i oczekiwań

16 Programy etyczne Jednym z narzędzi CSR jest tworzenie wewnętrznych programów etycznych. Umożliwiają one identyfikację obszarów, gdzie pracownicy firmy są zagrożeni możliwością nieetycznych działań i przedstawienie im gotowych rozwiązań Programy etyczne powinny dotyczyć zarówno praktyk zakazanych jak i zalecanych Dzięki programom etycznym można edukować pracowników i tworzyć etyczną kulturę organizacji

17 Przygotowanie programów etycznych Faza Rodzaj działania Działanie Efekt Faza 1 Planowanie Identyfikacja celów Lista celów do zrealizowania Zaangażowanie interesariuszy Przekazanie informacji o planowanych działaniach interesariuszym. W wyniku udzielenia informacji zwrotnej niekiedy trzeba zmienić wyznaczone cele. Opracowanie wyznaczników W oparci o cele wskazanie mierzalnych wyznaczników Faza 2 Wprowadzenie w życie Dostarczenie zasobów i ludzi Stworzenie budżetu, wyznaczenie sprzętu i ludzi do realizacji celów Zarządzanie łańcuchem dostaw i komunikacją Zachęcanie dostawców do wprowadzenia odpowiedzialnej polityki, informowanie o poczynionych postępach Dokumentacja Zachowywanie dokumentacji poszczególnych działań Faza 3 Ewaluacja Monitoring i ocena Porównanie efektów działania z wyznaczonymi celami i wskaźnikami Przegląd i poprawa Analiza wyników i wysuwanie wniosków

18 Co powinny zawierać kodeksy etyczne Misję i wartości firmy Określenie standardów etycznych i zawodowych Podręcznik etycznych zachowań Program etycznego kształcenia Opis stanowiska specjalisty ds. etyki Sposoby promowania zachowań etycznie właściwych Narzędzia monitoringu zachowań Wymagania dotyczące audytu etycznego

19 Zawartość kodeksów etycznych Bezpieczeństwo wyrobów i usług Bezpieczeństwo w miejscu pracy Informowanie o nieprzestrzeganiu norm Inwestycje negatywne i międzynarodowy bojkot Jakość Konflikt interesów Likwidacja działalności i redukcje Molestowanie seksualne Nagradzanie i karanie Normy prawne jakich należy przestrzegać Ochrona środowiska

20 Zawartość kodeksów etycznych Poufność Praca a rodzina Przechowywanie dokumentów finansowych Przechowywanie i udostępnianie informacji Prywatność w miejscu pracy i poza nim Różnorodność i tolerancja Stosunki ze światem polityki Świadczenia na rzecz społeczności lokalnych Upominki i udział w przyjęciach Zdrowie pracowników - badania okresowe Zwrot poniesionych kosztów

21 Przykłady dobrych kodeksów etyki British Petroleum (BP): Rozdziały kodeksu: Rzetelność ponad wszystko (opisana struktura kodeksu oraz jego cel. Wskazówki, gzie zwracać się po pomoc w razie problemów Zdrowie, bezpieczeństwo i środowisko (zawiera wytyczne dotyczące BHP i norm ekologicznych) Pracownicy (prawa pracownicze) Partnerzy w interesach (prawa i obowiązki partnerów BP) Instytucje rządowe i społeczność lokalna (standardy zachowania BP wobec otoczenia, między innymi zakaz łapownictwa) Aktywa firmy i rzetelność w sprawach finansowych (zobowiązania do rzetelnego prowadzenia rachunkowości i sprawozdawczości oraz przestrzegania prawa własności intelektualnej)

22 Obowiązki specjalisty do spraw etyki Doradztwo w sytuacjach niejednoznacznych Monitoring działań nieetycznych w organizacji i jej otoczeniu Raportowanie naruszeń programu etycznego zarządowi Współpraca z interesariuszami (między innymi ze związkami zawodowymi) w celu lepszego przestrzegania zasad etyki Promowanie działań etycznych w organizacji

23 Działa ekologiczne w ramach CSR Działania na rzecz społeczności lokalnej i pracowników to również działania proekologiczne Ekologia oznacza współdziałanie z przyrodą, zachowywanie jej kształtu i minimalizowanie oddziaływania na nią Nie zawsze konieczne są duże inwestycje w ochronę środowiska czasami wystarcza zmiana zachowań

24 SUSTAINABILITY SUSTAINABILITY to część zobowiązań wynikających z CSR dotyczących ochrony środowiska. ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ oznacza takie korzystanie z zasobów środowiska, które umożliwi jego utrzymanie.

25 ODCISK EKOLOGICZNY ŚLAD WĘGLOWY, ODCISK EKOLOGICZNY, EKOODCISK (carbon footprint) Suma emisji gazów cieplarnianych (mierzonych w tonach CO 2 ) przypadających na daną osobę, przedsiębiorstwo, produkt czy wydarzenie. Jest używany w celu porównywania wpływu na środowisko poszczególnych gospodarek, technologii, firm lub ludzi.

26 ODCISK EKOLOGICZNY Organizacje szczególnie uciążliwe dla środowiska powinny dążyć do minimalizowania swojego oddziaływania lub do równoważenia strat Odcisk węglowy można zredukować np. poprzez sadzenie drzew, które pochłoną wyemitowany dwutlenek węgla Można także neutralizować wpływ poprzez działania takie jak zielone biuro, zmniejszenie zużycia energii w firmie, wzajemne podwożenie się pracowników, racjonalizację używania pojazdów służbowych, e-faktury itp.

27 Public Relations a CSR Dzięki praktykom CSR organizacja może zyskać wizerunkowo Firma może być postrzegana nie tylko jako rzetelna lub efektywna, ale także etyczna Korzyści: Dodatkowa wartość dla klientów kupują towary od firmy wrażliwej społecznie Dodatkowa wartość dla pracowników jasne zasady polityki zatrudnienia, jawność kryteriów wynagradzania Dodatkowa wartość dla dostawców stabilność zamówień i płatności

28 Public Relations a CSR Zagrożenia związane z wykorzystaniem CSR w PR Firmy mogą pozornie angażować się w działania CSR w celu podbudowy wizerunku Mogą tworzyć fasadowe instytucje i programy Brak spójności między wizerunkiem firmy a jej rzeczywistym obrazem Zazwyczaj jest to taktyka nieopłacalna w dłuższej perspektywie czasowej prawda i tak wyjdzie na jaw (wystarczy jeden niezadowolony klient, pracownik lub dostawca)

29 GREENWASHING CZYSZCZENIE WIZERUNKU Praktyka polegająca na podejmowani pozornych działań proekologicznych w celu ukrycia rzeczywistych nadużyć. Np. sponsorowanie inicjatyw ekologicznych bez budowania infrastruktury zmniejszającej wpływ firmy na środowisko Może być skuteczna w krótkim okresie czasu, w dłuższym przyniesie więcej szkód niż pożytku.

30 Czyszczenie wizerunku - przykład Firma została oskarżona w mediach o nieprzestrzegania praw pracowniczych wymuszanie nadgodzin, nierespektowanie prawa do odpoczynku, opóźnianie wypłat, mobbing etc. W odpowiedzi zarząd przyjmuje kodeks etyczny, zaleca jego wdrożenie, organizuje konferencje prasowe, gdzie pokazuje swoje pozytywne działania Po uciszeniu afery organizacja wraca do swoich starych, nieuczciwych praktyk

31 Standardy zarządzania uwzględniające CSR Szereg standardów zarządzania uwzględnia normy zawarte w ogólnych dokumentach dotyczących dobryk praktyk w biznesie Główne normy to: Social Accountibility 8000 (SA 8000) AcountAbility 1000 (AA 1000) ISO 26000

32 SA 8000 Social Accountibility 8000 Zakaz pracy dzieci Zakaz pracy przymusowej Pracownik powinien mieć możliwość wypowiedzenia umowy; umowa powinna działać w dwie strony Zatrudnienia pracownika nie może opierać się na składaniu depozytów ani dokumentów tożsamości Zapewnienie odpowiedniego standardu BHP Zapewnienie pracownikom bezpiecznych warunków środowiska pracy Powołanie osoby odpowiedzialnej za BHP Zapobieganie potencjalnym przyczynom chorób oraz zagrożeń życia i zdrowia pracowników Wolność zrzeszania się i prawo do negocjacji zbiorowych

33 SA 8000 Zakaz dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, poglądy lub religię Nie może być różnić stosunku pracodawcy do pracowników ze względu na różnice rasowe, religijne i in. Wszyscy powinni być traktowani jednakowo Zakaz stosowania kar cielesnych i psychicznego znęcania Pracownik nie może być poddawany karom cielesnym i psychicznym przymusom ani agresji słownej Zakaz wymuszania nadgodzin ponad ustalenia prawne Tydzień pracy nie może przekraczać czasu określonego w Kodeksie Pracy Prawo do takiego samego wynagrodzenia za taką samą pracę Pracownik pracujący w pełnym wymiarze czasu musi otrzymywać wynagrodzenie stanowiące wysokość przynajmniej minimalnej krajowej płacy Stali pracownicy muszą być zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę Wymogi dotyczące systemu zarządzania Zdefiniowanie i wdrożenie systemów zarządzania zasobami ludzkimi Polityka społeczna; ciągłe doskonalenie; system komunikacji społecznej; relacje z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi; dokumentowanie zasad, sposobów realizacji i wyników; kontrola dostawców i partnerów.

34 AcountAbility 1000 AA 1000 Dostosowanie zarządzania do wymogów interesariuszy Wymaga przeprowadzenia zewnętrzego audytu etycznego Promowanie jawności

35 AcountAbility zasady AA Fundamentalna zasada włączania Zasada istotności Zasada odpowiadania

36 AcountAbility 1000 Zasada włączania Organizacja powinna aktywnie włączyć interesariuszy w proces zarządzania Proces włączenia interesariuszy powinien być ciągły (firma prowadzi stale dialog z interesariuszami) Organizacja identyfikuje interesariuszy, ich interesy, ułatwia proces komunikacji, wprowadza możliwość włączenia interesariuszy w procesy decyzyjne

37 AcountAbility 1000 Zasada istotności organizacja wie, jakie jej działania oddziaływują na interesariuszy Analiza informacji od interesariuszy Świadomość finansowego i pozafinansowego wpływu Przedstawia jasne kryteria oceniania żądań interesariuszy Publikuje rankingi żądań interesariuszy

38 AcountAbility 1000 Zasada odpowiadania Organizacja reaguje na żądania interesariuszy Proces reakcji jest ciągły Odpowiedzi organizacji są wyczerpujące Odpowiedzi są dostępne dla interesariuszy

39 Norma ISO Norma opracowana w 2010 Nie zawiera wymogów, tylko wytyczne Nie jest przeznaczona do certyfikacji Promuje: Przestrzeganie prawa Przestrzeganie praw człowieka Przestrzeganie praw pracowniczych Dialog społeczny Relacje z interesariuszami Wszystkie powyższe elementy powinny być brane pod uwagę w zarzązaniu

40 Norma ISO Obejmuje zagadnienia: Ład korporacyjny właściwe zarządzanie firmą, odpowiednie raportowanie wyników finansowych, poszanowanie praw akcjonariuszy mniejszościowych itp. Prawa człowieka przeciwdziałanie dyskryminacji, prawo do zrzeszania się, ochrony praw pracowniczych Stosunki pracy bezpieczeństwo i higiena pracy,, rozwój pracowników (szkolenia), opieka społeczna, relacje pracodawca-pracownicy

41 Norma ISO Ochrona środowiska naturalnego zmniejszanie wpływu na zmiany klimatyczne, racjonalna gospodarka środowiskiem i odpadami, dobre relacje z innymi instytucjami ekologicznymi Relacje z konsumentami: uczciwy marketing i polityka jakości, uczciwe warunki umów, rzetelną obsługę i właściwe zarządzanie reklamacjami Zaangażowanie społeczne: współpraca z lokalnymi organizacjami pozarządowymi, wspieranie inicjatyw służących społeczności lokalnej, prowadzenie dialogu społecznego, uwzględnianie realnych potrzeb społeczności lokalnej

42 Rola związków zawodowych w CSR Związki zawodowe są istotnym czynnikiem we wdrażaniu praktyk CSR jako: Reprezentant interesariuszy pracobiorców Czynnik nacisku na organizację w celu wdrażania praktyk CSR Organizacja monitorująca przestrzeganie wdrożonych praktyk Obrona przed fasadowością praktyk CSR Domaganie się zwiększenia głosu pracowników w ocenie żądań interesariuszy

43 Rola związków zawodowych w CSR Nacisk na organizację Związki mogą wywierać nacisk na wdrożenie praktyk CSR poprzez: Wymaganie ich w trakcie negocjacji zbiorowych Wpisywanie ich w układ zbiorowy Bieżące wymagania dotyczące organizacji Nacisk poprzez dostawców lub klientów organizacji

44 Rola związków zawodowych w CSR Promocja rozwiązań CSR Związki zawodowe mogą być wzorem w stosowaniu zasad CSR takich jak: Partycypacja w zarządzaniu Uwzględnianie roli interesariuszy Promowanie rozwiązań pro-ekologicznych Przestrzeganie zasad BHP

45 Rola związków zawodowych w CSR Monitoring W trakcie monitoringu związki powinny: Poznać wdrożony w organizacji program etyczny Dowiedzieć się jakie kompetencje posiada specjalista do spraw etyki Raportować specjaliście i zarządowi naruszenia i zachowania niezgodne z programem etycznym Zgłaszać własne postulaty dotyczące polepszenia programu etycznego

46 Rola związków zawodowych w CSR Komunikacja nadużyć Jeżeli w organizacji brak jest programu etycznego i/lub specjalisty do spraw CSR, związki powinny raportować nadużycia do: Zarządu firmy Władz związku Centrali związkowej Właścicieli Opinii publicznej poprzez media Komunikacja nadużyć powinna służyć rozwiązaniu trudności a nie atakom osobistym

47 10 zasad Global Compact 10 Zasad GLOBAL COMPACT Global Compact nakłania firmy do poparcia, przyjęcia i stosowania, we wszystkich sferach działalności, dziesięciu fundamentalnych zasad z zakresu praw człowieka, standardów pracy, ochrony środowiska i przeciwdziałania korupcji. Przestrzeganie tych reguł prowadzi do dokonania wielu pozytywnych zmian w sferze działalności operacyjnej firm. Zasady te wynikają z następujących przyjętych fundamentalnych dokumentów: "Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka" "Deklaracji Międzynarodowej Organizacji Pracy o Fundamentalnych Zasadach i Prawach w Pracy" - The International Labour Organization's Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work "Deklaracji z Rio o Środowisku Naturalnym i Rozwoju" Agenda 21 - The Rio Declaration on Environment and Development "Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji" - United Nations Convention against Corruption Prawa Człowieka Zasada 1. Popieranie i przestrzeganie praw człowieka przyjętych przez społeczność międzynarodową. Zasada 2. Eliminacja wszelkich przypadków łamania praw człowieka przez firmę.

48 10 zasad Global Compact Standardy pracy Zasada 3. Poszanowanie wolności zrzeszania się. Zasada 4. Eliminacja wszelkich form pracy przymusowej. Zasada 5. Zniesienie pracy dzieci. Zasada 6. Efektywne przeciwdziałanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia. Środowisko naturalne Zasada 7. Prewencyjne podejście do środowiska naturalnego. Zasada 8. Podejmowanie inicjatyw mających na celu promowanie postaw odpowiedzialności ekologicznej. Zasada 9. Stosowanie i rozpowszechnianie przyjaznych środowisku technologii. Przeciwdziałanie korupcji Zasada 10.Przeciwdziałanie korupcji we wszystkich formach, w tym wymuszeniom i łapówkarstwu.

49 Przykłady działań CSR GREEN EVENTS Wydarzenia organizowane w poszanowaniu dla zasad zrównoważonego rozwoju Mają na celu minimalizację negatywnego wpływu wydarzenia na środowisko Promują lokalnych dostawców Odbywają się w ośrodkach przyjaznych środowisku Zamawiający szkolenie, promocję, wyjazd integracyjny lub konferencję ma prawo żądać, żeby wdrożone były zasady zielonych wydarzeń.

50 Zielone wydarzenia BRITISH STANDARD 8901 (BS 8901) Miejsce przyjazne środowisku Wyżywienie od lokalnych producentów z ekologicznych upraw Minimalizacja i zrównoważenie (offset) śladu węglowego samodzielnie bądź poprzez współpracę z równymi organizacjami Recykling odpadów minimalizacja ilości i sortowanie śmieci Transport wyłącznie publiczny lub podwożenie się wzajemne (car pooling) minimum 3 osoby w samochodzie

51 Przykłady praktyk CSR Zielone biuro: Detektory ruchu oświetlenie włączane jest tylko na czas przebywania osoby w pomieszczeniu Czasomierze oświetlenia Dostosowanie klimatyzacji do pory dnia 80 % światła dziennego w biurach 70% odpadów nadaje się do powtórnego użycia Segregacja śmieci Dokumenty głównie elektroniczne Cały sprzęt elektroniczny oznaczony znakiem oszczędnej energii Energy Star Drukowanie tylko tego co konieczne druk dwustronny i najlepiej na papierze z recyklingu

52 Przykłady praktyk CSR Ułatwienia dla młodych rodziców Elastyczny czas pracy dla młodych matek po powrocie do pracy Dodatkowe dni urlopu dla matek i ojców Zmniejszona ilość godzin w pracy dla matek, część pracy odbywa się poprzez home office Ubezpieczenie zdrowotne dla całej rodziny Wspomaganie finansowe młodych matek i ojców

53 Przykłady praktyk CSR Bezpieczna jazda Dodatkowe kursy bezpiecznej jazdy dla kierowców pojazdów służbowych Monitorowanie umiejętności i doskonalenie ich poprzez cykliczne kursy Projekcje filmów edukacyjnych dla kierowców Zajęcia na symulatorach poślizgu i stanu nietrzeźwości Promowanie np. premiami, jazdy bezpiecznej i zgodnej z przepisami

54 Przykłady praktyk CSR Promocja zdrowego trybu życia Firma zachęca do zdrowego trybu życia poprzez: Organizację firmowych wydarzeń sportowych Wspieranie inicjatyw pracowniczych (rajdy, turnieje itp.) Karnety dla pracowników do centrów sportowych Edukację na temat zdrowego trybu życia Urlopy dla podreperowania zdrowia Firma może skorzystać na zdrowych pracownikach mniej zwolnień chorobowych, mniej absencji

55 Przydatne strony internetowe Forum Odpowiedzialnego Biznesu strona zawierająca zbiór dobrych praktyk CSRinfo portal informacyjny na temat CSR Trudny dialog przykłady manipulacji w negocjacjach zbiorowych Standardy etyczne baza wiedzy na temat standardów etycznych w zarządaniu Indeks RESPECT odpowiedzialność społeczna spółek giełdowych Centrum CSR- informacje na temat nowych inicjatyw społecznie odpowiedzialnych