PRACA DYPLOMOWA INŻYNIERSKA

Transkrypt

1 Wydział Architektury Kierunek: Gospodarka Przestrzenna Katedra: Planowania Przestrzennego PRACA DYPLOMOWA INŻYNIERSKA Analiza dostępności usług edukacyjnych w powiatach polkowickim i lubińskim - diagnoza i propozycje dostosowań. Accessibility of education services in polkowicki and lubiński county - diagnosis and porposals of improvement. Autor: Marta Ewa Grabowska Nr albumu Promotor: dr. inż. Magdalena Mlek-Galewska Wrocław, r. Słowa kluczowe/keywords: analizy symulacyjne/simulation analysis usługi edukacyjne/education services powiat polkowicki/polkowicki county powiat lubiński/lubiński county model alokacyjny pośrednich możliwości/intervening opportunities model Streszczenie: W opracowaniu, poprzez analizy statystyczne oraz symulacyjne, badano dostępność usług edukacyjnych w powiatach polkowickim i lubińskim. Dzięki zastosowaniu modelu alokacyjnego pośrednich możliwości zaproponowano uzupełnienie struktury usług edukacyjnych, a następnie zbadano, w jaki sposób wprowadzone zmiany wpływają na działanie układu. W części projektowej zaproponowano szczegółowe rozwiązania dotyczące lokalizacji placówek przedszkolnych w strukturze przestrzennej wybranych miejscowości. Abstract: In the study, by means of statistics and simulation research, accessibility of education services in polkowicki and lubiński county was analyzed. The intervening opportunities allocation model was used to suggest new locations of educational services. Subsequently, the efficiency of new structure of educational services has been tested. The project discussed in details the new locations of kindergartens in a few villages. 2

2 Spis treści 1. WSTĘP CZĘŚĆ ANALITYCZNA ANALIZY STATYSTYCZNE I ICH ODNIESIENIE PRZESTRZENNE Źródła oraz sposób oszacowania danych statystycznych Stosowane metody przestrzennej analizy danych statystycznych Sieć drogowa na obszarze opracowania Wyniki analiz statystycznych Lokalizacja usług edukacyjnych Lokalizacja przedszkoli w roku szkolnym 2014/ Analiza dostępności przedszkoli w strukturze GRID Lokalizacja szkół podstawowych w roku szkolnym 2014/ Analiza dostępności szkół podstawowych w strukturze GRID Lokalizacja gimnazjów w roku szkolnym 2014/ Analiza dostępności gimnazjów w strukturze GRID Lokalizacja szkół ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2014/ Analiza dostępności szkół ponadgimnazjalnych w strukturze GRID Wnioski z analiz statystycznych ANALIZY SYMULACYJNE Źródła danych do analiz symulacyjnych Stosowane metody analizy symulacyjnej Podstawy teoretyczne Program analiz symulacyjnych Drzewo wariantów Stosowane metody analizy i wizualizacji wyników symulacji Wyniki analiz symulacyjnych Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Szkoły ponadgimnazjalne Wnioski z analiz symulacyjnych CZĘŚĆ PROJEKTOWA OPIS OBSZARU I ZAKRESU OPRACOWANIA WYTYCZNE DO PROJEKTU OPIS PROJEKTU Sprawdzenie efektywności nowego układu przeszkoli w gminie Rudna

3 Przedszkole w Górzynie Przedszkole w Miłogoszczu Przedszkole w Radomiłowie SPIS TABEL I RYSUNKÓW SPIS MIEJSCOWOŚCI SPIS TABEL SPIS RYSUNKÓW

4 1. WSTĘP Celem opracowania jest analiza dostępności komunikacyjnej usług edukacyjnych w powiatach polkowickim i lubińskim oraz próba polepszenia działania całego systemu. Przez usługi edukacyjne rozumie się obowiązkową edukację podstawową, prowadzoną przez jednostki samorządu terytorialnego zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U Nr 16 poz. 95), tj. przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja oraz szkoły ponadgimnazjalne. Obszar opracowania obejmuje powiaty polkowicki i lubiński położone w północnej części województwa dolnośląskiego (rys. 1). Rysunek nr 1. Położenie powiatów na tle województwa dolnośląskiego Dla lepszego zobrazowania rzeczywistej sytuacji związanej z dojazdami do usług edukacyjnych, oprócz wyżej wymienionych powiatów wzięto pod uwagę 15 gmin z nimi sąsiadujących, nazwanych dalej otoczeniem (Rys. 2). Spis objętych opracowaniem gmin obu powiatów oraz otoczenia został przedstawiony w tabeli nr 1. L.P. GMINA POWIAT RODZAJ GMINY L.P. GMINA POWIAT RODZAJ GMINY 1. Gromadka bolesławiecki wiejska 14. Lubin lubiński wiejska 2. Głogów głogowski miejska 15. Rudna lubiński wiejska 3. Głogów głogowski wiejska 16. Ścinawa lubiński miejsko-wiejska 5

5 4. Jerzmanowa głogowski wiejska 17. Chocianów polkowicki miejsko-wiejska 5. Pęcław głogowski wiejska 18. Gaworzyce polkowicki wiejska 6. Żukowice głogowski wiejska 19. Grębocice polkowicki wiejska 7. Jemielno górowski wiejska 20. Polkowice polkowicki miejsko-wiejska 8. Niechlów górowski wiejska 21. Przemków polkowicki miejsko-wiejska 9. Chojnów legnicki wiejska 22. Radwanice polkowicki wiejska 10. Kunice legnicki wiejska 23. Wińsko wołowski wiejska 11. Miłkowice legnicki wiejska 24. Wołów wołowski miejsko-wiejska 12. Prochowice legnicki miejsko-wiejska 25. Legnica Legnica miejska 13. Lubin lubiński miejska Tabela nr 1. Spis gmin w granicach opracowania Rysunek. nr 2. Analizowane powiaty wraz z otoczeniem gmin Wszystkie analizy przeprowadzono z podziałem na miejscowości statystyczne leżące w obszarze opracowania. Obszarem opracowania są powiaty polkowicki i lubiński wraz z otoczeniem w postaci przyległych gmin. Wybór obszaru otoczenia bazuje na założeniu, że w dojazdach do edukacji pole oddziaływania nie powinno wykraczać poza najbliższe sąsiedztwo. Analizy prowadzono z dokładnością do miejscowości. W przypadku dużych miast nie rozdziela się ich na mniejsze części. Ogółem analizowano 391 miejscowości (spis miejscowości w rozdziale 4.1), 80 miejscowości znajduje się w powiecie lubińskim, 82 w powiecie polkowickim, w otoczeniu znajduje się 229 miejscowości. Wśród badanych miejscowości znajduje się 4 większe miasta, 6

6 są to: Legnica, Lubin, Polkowice i Głogów, a porównanie ich wielkości przedstawiono w tabeli nr 2. Nazwa miasta Liczba ludności Powierzchnia [km 2 ] Legnica ,29 Lubin ,68 Polkowice ,75 Głogów ,37 Tabela nr 2. Porównanie statystyczne największych miejscowości obszaru opracowania Rysunek nr 3. Lokalizacja największych miast na obszarze opracowania. Praca została podzielona na trzy części. Pierwsza część, analityczna, ma na celu przedstawienie istniejącego systemu edukacyjnego, pokazanie umiejscowienia placówek edukacyjnych wraz z liczbą uczniów do nich uczęszczających. Przedstawione w niej zostały również dane niezbędne w dalszej części analiz, takie jak rozmieszczenie miejscowości oraz system dróg z podziałem na klasy techniczne. Druga część opracowania opiera się na analizach symulacyjnych. Pierwszym krokiem było zobrazowanie obciążenia dróg przy dojazdach do poszczególnych szczebli publicznych usług oświatowych dla różnych krytycznych zasięgów kontaktu. Jako najmniejszy krytyczny zasięg kontaktu przyjęto zasięg 5 min, który odpowiada pokonaniu około 3 km samochodem bądź autobusem. Nie jest to wartość przypadkowa. Według Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. (Dz.U nr 95 poz. 425) droga do publicznej placówki oświatowej prowadzonej przez gminę nie powinna przekraczać 3 km. Jeśli jest inaczej, odpowiednia 7

7 jednostka samorządu terytorialnego ma obowiązek zapewnienia bezpłatnego dowozu do publicznej placówki oświaty (przedszkola, szkoły podstawowej, gimnazjum). Dzieci dowożone są na zajęcia autobusem szkolnym, który ma ściśle określony rozkład jazdy. Jeśli dana gmina, z różnych przyczyn, nie może spełnić wymogu dowozu dzieci do placówek oświaty, ma obowiązek zwrócenia kosztów transportu rodzicom, bądź opiekunom prawnym. Na podstawie liczby dzieci mieszkających poza 5-minutowym zasięgiem dojazdu, przeprowadzono symulacje, które określiły potencjalne miejsca ulokowania nowych placówek. Część trzecia dotyczy propozycji lokalizacji nowych przedszkoli w jednej z gmin leżących na obszarze opracowania, po uwzględnieniu wniosków wyciągniętych z pierwszej części opracowania oraz analiz symulacyjnych przeprowadzonych w części drugiej. Głównym celem było uzupełnienie istniejącego układu przedszkoli, tak aby skrócić czas dojazdu. 2. CZĘŚĆ ANALITYCZNA 2.1. ANALIZY STATYSTYCZNE I ICH ODNIESIENIE PRZESTRZENNE Źródła oraz sposób oszacowania danych Do przeprowadzenia analiz statystycznych wykorzystano dane roczne (za rok 2014) pozyskane z Banku Danych Lokalnych prowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny dotyczące liczby dzieci według pojedynczych roczników wieku i płci dla poszczególnych miejscowości statystycznych 1. Dane te zostały następnie uszeregowane i zsumowane według schematu: przedszkola obejmują wychowaniem dzieci 3, 4, i 5-letnie szkoły podstawowe obejmują obecnie wychowaniem dzieci od 6 do 12 roku życia włącznie gimnazja obejmują wychowaniem młodzież 13, 14, 15-letnią szkoły ponadgimnazjalne obejmują wychowaniem młodzież 16, 17, 18-letnią. Kolejnymi danymi, o które oparto analizy, są dane pozyskane z Centrum Informatycznego Edukacji działającego w ramach Systemu Informacji Oświatowej 2. Dane te dotyczą liczby przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (publicznych i prywatnych) wraz z liczbą miejsc w placówkach. Przez miejsca w placówkach rozumie się liczbę uczniów zapisanych do danej placówki w roku szkolnym 2014/2015. O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie rysunki opracowano z wykorzystaniem cyfrowej Mapy topograficznej szczegółowej IMAGIS 2013, udostępnionej przez Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej. 1 Bank Danych Lokalnych, Okres sprawozdawczy: dane roczne 2014 r.; Kategoria: Ludność; Grupa: Stan Ludności; Podgrupa: Ludność wg pojedynczych roczników wieku i płci. Dostęp: r. 2 Centrum Informatyczne Edukacji, System Informacji Oświatowej, dane dla województwa dolnośląskiego, dostęp: r. 8