Wydział Architektury Gospodarka Przestrzenna Katedra Planowania Przestrzennego PROJEKT INŻYNIERSKI W POWIECIE WAŁBRZYSKIM ANALIZA UWARUNKOWAĆ,

Transkrypt

1 Wydział Architektury Gospodarka Przestrzenna Katedra Planowania Przestrzennego PRACA DYPLOMOWA PROJEKT INŻYNIERSKI PROBLEMY MODERNIZACJI UKŁADU KOMUNIKACYJNEGO W POWIECIE WAŁBRZYSKIM ANALIZA UWARUNKOWAĆ, POTRZEB TRANSPORTOWYCH I PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ. PROBLEMS OF MODERNIZATION TRANSPORT SYSTEM IN WAŁBRZYCH COUNTY- ANALYSIS OF THE CONDITIONS, TRANSPORTATION NEEDS AND PROPOSED SOLUTIONS. Anna Didyk promotor: dr inż. Magdalena Mlek-Galewska słowa kluczowe: Wałbrzych model pośrednich możliwości system komunikacji drogowej analizy symulacyjne multimodalny układ komunikacji zbiorowej Praca prowadzi do koncepcji zhierarchizowanego multimodalnego układu transportu zbiorowego, którego celem jest usprawnienie komunikacji na terenie powiatu wałbrzyskiego. Zastosowana metoda badawcza opiera się na analizach układu transportu drogowego oraz analizach symulacyjnych modelu pośrednich możliwości, które wskazały słabe i mocne strony powiatu. This description leads to the concept of hierarchical multi-modal transport system, which aims to improve communication in Wałbrzych County. The applied research method is based on the analysis of transport system and simulation analyses based on a model of intervening opportunities, which showed the strengths and weaknesses of the County. Wrocław, grudzień 2012

2 SPIS TREŚCI I. WSTĘP 3 II. CZĘŚĆ ANALITYCZNA 6 1. Analizy systemu komunikacji drogowej System szlaków międzynarodowych Klasyfikacja omawianego typu dróg Szlaki przebiegające przez obszar oraz w sąsiedztwie System szlaków krajowych Klasyfikacja omawianego typu dróg Szlaki przebiegające przez obszar oraz w sąsiedztwie System szlaków wojewódzkich Klasyfikacja omawianego typu dróg Szlaki przebiegające przez obszar oraz w sąsiedztwie System szlaków powiatowych Klasyfikacja omawianego typu dróg Szlaki przebiegające przez obszar oraz w sąsiedztwie System szlaków gminnych Klasyfikacja omawianego typu dróg Szlaki przebiegające przez obszar oraz w sąsiedztwie Elementy obsługi systemu infrastruktury komunikacyjnej Lokalizacja węzłów autostradowych Lokalizacja miejsc obsługi podróżnych Funkcjonowanie i możliwość rozwoju systemu infrastruktury komunikacyjnej Bariery funkcjonowania i rozwoju Problemy funkcjonowania i rozwoju Wnioski z analiz systemu komunikacji drogowej Analizy symulacyjne Źródła danych do analiz symulacyjnych Sieć drogowa istniejąca Sieć drogowa projektowana Rejony obliczeniowe Masy źródłowe Masy celowe Stosowane metody analiz symulacyjnych 35 Strona 1

3 2.3. Stosowane metody analiz i wizualizacji wyników symulacji Wyniki modelowań Modelowanie dojazdów do pracy drogowa sieć istniejąca Modelowanie dojazdów do pracy drogowa sieć projektowana Modelowanie dojazdów do pracy podsumowanie Modelowanie dojazdów do szkoły podstawowej drogowa sieć istniejąca Modelowanie dojazdów do szkoły podstawowej drogowa sieć projektowana Modelowanie dojazdów do szkoły podstawowej podsumowanie Modelowanie dojazdów do szkoły ponadpodstawowej drogowa sieć istniejąca Modelowanie dojazdów do szkoły ponadpodstawowej drogowa sieć projektowana Modelowanie dojazdów do szkoły ponadpodstawowej - podsumowanie Wnioski z modelowań III. CZĘŚĆ PROJEKTOWA Wnioski do projektu Analizy statystyczne Analizy symulacyjne Wytyczne do projektu Opis koncepcji projektowej Opis projektu 102 IV. SPISY Spis materiałów Spis literatury Spis źródeł Spis rysunków Spis map 109 Strona 2

4 I. Wstęp Powiat wałbrzyski leży w południowo-zachodniej części Polski, na terenie Województwa Dolnośląskiego. Graniczy z powiatem kłodzkim, dzierżoniowskim, świdnickim, jaworskim oraz kamiennogórskim, a także Republiką Czech. W strukturze administracyjnej tworzy go dziewięć gmin: cztery gminy miejskie: Wałbrzych, Boguszów Gorce, Szczawno Zdrój, Jedlina Zdrój, dwie gminy miejsko-wiejskie: Głuszyca, Mieroszów, trzy gminy wiejskie: Czarny Bór, Stare Bogaczowice oraz Walim. Rysunek I.1Położenie i podział administracyjny powiatu wałbrzyskiego. Powierzchnia powiatu to 514,18km2. Według danych z 31 grudnia 2010 roku liczba ludności wynosiła , zauważalny jest ciągły spadek liczby mieszkańców powiatu. Powiat wałbrzyski położony jest, według podziału na regiony klimatyczne Dolnego Śląska, w górskiej dzielnicy klimatycznej Środkowych Gór Sudetów (Pogórze Wałbrzyskie, Góry Wałbrzyskie, Góry Kamienne i Góry Sowie). Wszystkie podstawowe rzeki i potoki Strona 3

5 powiatu wałbrzyskiego mają swoje źródła na jego terenie, wyjątkiem jest rzeka Bystrzyca, która rozpoczyna swój bieg w okolicach Bartnicy w powiecie kłodzkim Górski charakter tego obszaru, walory krajobrazowe, rozwijające się ośrodki sportów letnich i zimowych, turystyki oraz rekreacji dają szansę powiatowi wałbrzyskiemu na przekształcenie się z byłego zagłębia węglowego w rejon turystyczno wypoczynkowy. Upadek kopalń w latach 90. przyniósł niekorzystne skutki takie jak destrukcja społeczeństwa, bezrobocie, jak też pozytywne aspekty: poprawa czystości wód, gleb oraz powietrza. Duże znaczenia dla terenu ma Specjalna Strefa Ekonomiczna Invest Park utworzona w 1997 roku. Celem opracowania jest analiza struktury układu komunikacyjnego w powiecie wałbrzyskim i znalezienie w nim najmocniejszych oraz najsłabszych stron, a następnie odpowiedzi na pytanie, co możemy zrobić, aby przy trudnych uwarunkowaniach topograficznych, jakimi charakteryzuje się teren, usprawnić ruch mieszkańców w ich codziennym życiu. Opracowanie oparte było na trzech etapach: analizy systemu komunikacji drogowej, analizy symulacyjne oraz część projektowa. W pierwszym etapie, wykonano analizy systemu komunikacji drogowej, które miały za zadanie ocenić funkcjonowanie istniejącego układu komunikacyjnego na terenie powiatu wałbrzyskiego, zdefiniować warunki oraz przedstawić planowane zmiany. W celu dokładniejszej oceny granicą analiz objęto powiat wałbrzyski oraz powiaty znajdujące się wokół, które mają bezpośredni wpływ na obszar opracowania: dzierżoniowski, świdnicki, jaworski, kamiennogórskim oraz część powiatu kłodzkiego (do miasta Kłodzko). Stworzono bazę szlaków międzynarodowych, krajowych, wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych. Poszczególne odcinki dróg opisano przypisując im kategorię, klasę oraz prędkość w dwóch jednostkach: m/min oraz km/godz. Następnie poddano analizie elementy obsługi systemu wskazując lokalizację węzłów autostradowych oraz miejsc obsługi podróżnych. Kolejnym krokiem było określenie barier i problemów funkcjonowania i rozwoju infrastruktury komunikacyjnej na tym terenie. Dzięki sporządzonym analizom poznano strukturę układu komunikacyjnego na terenie powiatu wałbrzyskiego oraz możliwe było wyłonienie najmocniejszych i najsłabszych stron tego systemu. Drugim etapem jest część symulacyjna, w której zastosowanym narzędziem był model pośrednich możliwości w dwóch wariantach: wymiana ruchu oraz obciążenie sieci. Modelowanie przeprowadzono w trzech możliwościach przemieszczania się ludności: dojazd do pracy, szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej. Są to podstawowe podróże jakie Strona 4

6 wykonuje człowiek w codziennym życiu. Symulacje przeprowadzono na sieci drogowej istniejącej i projektowanej. Zadaniem analiz było wyłonienie najbardziej obciążonych odcinków dróg oraz relacji o największej wymianie. Wykonane symulacje umożliwiły ocenę systemu komunikacyjnego pod kątem zaspokojenia potrzeb mieszkańców oraz wpływu planowanych zmian Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad oraz Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei na funkcjonowanie układu transportowego. Ostatnim etapem było sporządzenie projektu mającego na celu próbę usprawnienia komunikacji mieszkańcom powiatu wałbrzyskiego. Oprócz analizowanej wcześniej sieci drogowej wzięto pod uwagę koleje i stworzono multimodalny system komunikacji zbiorowej. Osobno potraktowano ruch zewnętrzny i wewnętrzny powiatu wałbrzyskiego. Wyznaczono i zhierarchizowano węzły, przystanki przesiadkowe oraz trasy. Strona 5

7 IV. Spisy 1. Spis materiałów 1.1. Spis literatury BRZUCHOWSKA J., LITWIŃSKA E., OSSOWICZ T. SŁAWSKI J., ZIPSER T Model symulacyjno decyzyjny Orion. Wrocław: Politechnika Wrocławska ZIPSER T Powiązania transportowe jako generatory struktury przestrzennej systemu osadniczego. Wyd. Politechniki Krakowskiej LITWIŃSKA E Modelowanie struktur metropolitalnych w aspekcie zjawiska urban sprawl Wyd. Politechniki Krakowskiej 1.2. Spis źródeł Główny Urząd Statystyczny [Online]. Dostępne < [listopad 2012] Umowa Europejska o głównych drogach ruchu międzynarodowego (AGR) Genewa 15 listopada 1975 r. (Dz. U. z dnia 11 marca 1985 r.) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U.1985 nr 14 poz. 60) Zarządzenie Nr 73 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 grudnia 2008 w sprawie nadania numerów drogom krajowym (Dz. Urz. MI z 2008 r., Nr 15, poz. 78 ze zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U.1985 nr 14 poz. 60) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz. U. Nr 160) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych z późniejszymi zmianami (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115) Zarządzenie Nr 74 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 grudnia 2008 w sprawie nadania numerów drogom wojewódzkim Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998r. w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz. U. Nr 160) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U.1985 nr 14 poz. 60) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U.1985 nr 14 poz. 60) Strona 104

8 Działalność przedsiębiorstw niefinansowanych w roku 2008, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2010 Strategia Rozwoju Powiatu Wałbrzyskiego na lata , Wałbrzych czerwiec 2005 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad [Online]. Dostępne < [październik 2012] Dolnośląska Służba Dróg i Kolei [Online]. Dostępne < [październik 2012] OpensteetMap [Online]. Dostępne < [październik 2012r.] Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Rejestr Form Ochrony Przyrody [Online] [październik 2012] Wikipedia [Online]. Dostępne < [październik 2012] 2. Spis rysunków Rysunek I.1. Położenie i podział administracyjny powiatu wałbrzyskiego....3 Rys. 1.1 System szlaków międzynarodowych Rys. 1.2 System szlaków krajowych Rys. 1.3 System szlaków wojewódzkich Rys. 1.4 System szlaków powiatowych Rys. 1.5 System szlaków gminnych Rys. 1.6 Lokalizacja węzłów autostradowych Rys. 1.7 Lokalizacja miejsc obsługi podróżnych Rys. 1.8 Ukształtowanie terenu Rys. 1.9 Tereny objęte ochroną przyrody Rys Średni dobowy ruch samochodów osobowych w roku Rys Średni dobowy ruch pojazdów ciężarowych w roku Rys Wąskie gardła Rys Wnioski z analiz systemu komunikacji drogowej dla powiatu wałbrzyskiego wraz z otoczeniem Rys Wnioski z analiz systemu komunikacji drogowej dla powiatu wałbrzyskiego Rys. 2.1 Sieć drogowa istniejąca wg klas Rys. 2.2 Sieć drogowa istniejąca wg prędkości [km/godz.] Rys. 2.3 Sieć drogowa projektowana wg klas Strona 105

9 Rys. 2.4 Sieć projektowana wg prędkości [km/godz.] Rys. 2.5 Lokalizacja rejonów obliczeniowych Rys. 2.6 Liczba osób w wieku produkcyjnym Rys. 2.7 Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym Rys. 2.8 Liczba osób pracujących Rys. 2.9 Liczba dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej Rys Liczba dzieci uczęszczających do szkoły ponadpodstawowej Rys. 2.11Schemat wariantów modelowań dla sieci drogowej istniejącej Rys Schemat wariantów modelowań dla sieci drogowej projektowanej Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do pracy na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Strona 106

10 Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do pracy na sieci drogowej istniejącej z istniejącym układem komunikacyjnym Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do pracy na sieci drogowej projektowanej z projektowanym układem komunikacyjnym Rys Zestawienie obciążeń sieci projektowanej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Zestawienie obciążeń sieci istniejącej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 5 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 5 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 15 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 15 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 5 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 5 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 15 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 15 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do szkoły podstawowej na sieci drogowej projektowanej z projektowanym układem komunikacyjnym Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do szkoły podstawowej na sieci drogowej istniejącej z istniejącym układem komunikacyjnym Strona 107

11 Rys Zestawienie obciążeń sieci istniejącej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Zestawienie obciążeń sieci projektowanej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej dla krytycznego zasięgu 116 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 10 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 30 min Rys Wymiana ruchu przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Rys Obciążenie sieci przy dojazdach do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej dla krytycznego zasięgu 109 min Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej istniejącej z istniejącym układem komunikacyjnym Rys Zestawienie modelowania wymiany ruchu dojazdów do szkoły ponadpodstawowej na sieci drogowej projektowanej z projektowanym układem komunikacyjnym Rys Zestawienie obciążeń sieci projektowanej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Zestawienie obciążeń sieci istniejącej dla różnych zasięgów kontaktu Rys Wnioski z analiz symulacyjnych dla powiatu wałbrzyskiego wraz z otoczeniem.. 93 Rys Wnioski z analiz symulacyjnych dla powiatu wałbrzyskiego Strona 108

12 Rysunek III.1 Wyniki analiz systemu komunikacji drogowej dla powiatu wałbrzyskiego..97 Rysunek III.2 Wyniki symulacji dla powiatu wałbrzyskiego wraz z otoczeniem 99 Rysunek III.3 Wyniki symulacji dla powiatu wałbrzyskiego Spis map Mapa 1: Układ transportu drogowego stan istniejący i projektowany. Mapa 2: Wyniki analiz symulacyjnych dla powiatu wałbrzyskiego oraz wytyczne do projektu. Mapa 3: Multimodalny układ komunikacji zbiorowej ruchu zewnętrznego powiatu wałbrzyskiego Mapa 4: Multimodalny Układ komunikacji zbiorowej ruchu wewnętrznego powiatu wałbrzyskiego. Strona 109