STEROWANIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PRĘDKOŚCIĄ KĄTOWĄ SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO Z ZASTOSOWANIEM PĘTLI SYNCHRONIZACJI FAZOWEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STEROWANIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PRĘDKOŚCIĄ KĄTOWĄ SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO Z ZASTOSOWANIEM PĘTLI SYNCHRONIZACJI FAZOWEJ"

Transkrypt

1 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/ Michał Knapczyk, Krzysztof Pieńkowski Politechnika Wrocławska STEROWANIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PRĘDKOŚCIĄ KĄTOWĄ SILNIKA INDUKCYJNEGO KLATKOWEGO Z ZASTOSOWANIEM PĘTLI SYNCHRONIZACJI FAZOWEJ SPEED CONTROL SYSTEM OF SQUIRREL-CAGE INDUCTION MOTOR BASED ON PLL TECHNIQUE Abstract: The paper presents the application of PLL technique in AC drive system. In most standard speed control systems the shaft velocity is measured using tachogenerator and is given in the form of DC voltage. This voltage proportional to shaft velocity is compared with the voltage given at the input of the speed controller. Tachogenerator must meet high requirements as linear speed-voltage characteristics, ability of detection the velocity direction, negligible temperature errors and acceptable pulsations of output voltage. Its accuracy depends on magnetic flux (time-limited stability of permanent magnets - magnetic aging). Besides tachogenerator generates no signal when run at very low speed and produces commutation noises. The core of using PLL technique is the conversion of input and output velocity signals of standard speed control from voltages to proportional frequency signals. The wanted input value of velocity is given to the input of speed control system not as a voltage signal but as a frequency signal. The shaft velocity is measured using resolver that gives sine signal of frequency proportional to the actual shaft speed. This signal is next synchronized with input frequency trough the control process. Then the angular velocity of the motor shaft meets perfectly the input velocity. 1. Wstęp Płynne sterowanie prędkością kątową silników elektrycznych w szerokim zakresie regulacji jest wymaganiem niemal każdego procesu technologicznego w przemyśle. Niska cena, a przy tym duża niezawodność silników indukcyjnych klatkowych zadecydowały o ich powszechnym zastosowaniu, zarówno w przemyśle jak i w indywidualnych urządzeniach technicznych. Rozwój energoelektroniki wyeliminował całkowicie trudności regulacyjne silników indukcyjnych, tworząc niezawodne układy napędowe o wszechstronnych możliwościach zastosowania. Wymagania wielu procesów technologicznych, a także przeznaczenie dużej liczby urządzeń technicznych narzucają układowi napędowemu wysokie wymagania co do jakości regulacji prędkości. Dotyczy to dokładności jej odtwarzania w zakresie od bardzo małych do znamionowych wartości prędkości kątowych przy jednoczesnym wytwarzaniu możliwie największego momentu. Zastosowanie falowników napięcia z modulacją szerokości impulsów napięcia wyjściowego sprawiło, że możliwe jest generowanie napięć zasilających maszyny indukcyjne o dowolnie małej częstotliwości podstawowej harmonicznej. Równocześnie zachowany jest mały współ czynnik odkształceń wyższymi harmonicznymi. Taki sposób zasilania silnika umożliwia teoretycznie rozszerzenie regulacji w zakresie małych wartości prędkości kątowej. Ze względu jednak na niedoskonałość i ograniczoną dokładność elementów pomiarowych, pulsacje momentu, nieliniowe zjawiska związane z występowaniem suchego tarcia, a także zakłócenia od strony sieci zasilającej rzeczywista prędkość silnika nie zawsze odpowiada prędkości zadanej. Istnieją zastosowania, w których dokładność regulacji prędkości kątowej ma priorytetowe znaczenie. Dokładność tą można zapewnić stosując dodatkową nadrzędną pętlę regulacji prędkości, działającą na zasadzie synchronicznej pętli fazowej [1,4]. W ogólnym ujęciu istota tej metody sterowania polega na zsynchronizowaniu częstotliwościowych sygnałów prędkości zadanej oraz prędkości wirującego wału silnika. Wtedy wszelkie zakłócenia i niedokładności, a także zmiany momentu obciążenia kompensowane są przesunięciem fazowym pomiędzy tymi sygnałami. 2. Istota zjawiska synchronizacji fazowej Zjawisko synchronizacji drgań znane jest w technice już od wielu lat. Prawdopodobnie pierwszym, który zaobserwował to zjawisko był

2 72 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/2004 holenderski uczony Christiaan Huygens ( ), konstruktor pierwszego zegara wahadłowego[1]. W artykule tym zjawisko synchronizacji zostało opisane na przykładzie drgań elektrycznych. Warunkiem występowania tego zjawiska jest konieczność aby rozpatrywany układ był autonomicznym źródłem ciągłych okresowych drgań elektrycznych o stałej amplitudzie. W ogólnym przypadku można przyjąć, że drgania te mają charakter sinusoidalny [1] i opisane są zależnością: a ( t ) = A sin Φ 0 ( t ) (1) gdzie a(t) jest napięciem chwilowym, A amplitudą, a Φ 0 (t) fazą chwilową układu. Przebieg (1) przedstawia drgania własne układu nazywanego generatorem drgań. Ponadto musi istnieć inne niezależne źródło okresowego przebiegu napięcia, którym oddziałuje się na ten generator. Upraszczając zjawisko przyjęto, że przebieg napięcia tego źródła ma również charakter sinusoidalny: b( t) = B( t) sinψ ( t) (2) Jeżeli pod wpływem przebiegu źródła (2) generator drgań będzie w stanie ustalonym wytwarzać stabilne drgania w postaci: przy czym: c( t) = C( t) sin Φ( t) d dt [ ( t) ] = k [ ψ ( t) (3) d Φ ] (4) dt to wówczas zachodzi zjawisko synchronizacji generatora drgań z niezależnym źródłem. Oznacza to, że częstotliwość sygnału generatora zrównuje się z częstotliwością sygnału źródła stałej wartości przesunięcia fazowego między tymi sygnałami. Współczynnik k w równaniu (4) może mieć dowolną stałą wartość. Przebieg (2) nazywany jest przebiegiem synchronizującym, a przebieg (3) drganiami synchronizowanymi generatora. Do dalszych rozważań przyjęto, że: ψ ( t) = ωs0 t + γ ( t) (5) gdzie ω s0 pulsacja drgań w stanie synchronizacji. Korzystając z zależności (4) na równość faz, otrzymuje się wyrażenie określające pulsację drgań wytwarzanych w generatorze: d d ω g = k ψ ( t) = k ω s0 + γ ( t) dt (6) dt W przypadku gdy wartość współczynnika k=1 to generator w stanie synchronizacji wytwarza drgania o pulsacji równej pulsacji ω s0 przebiegu synchronizującego, a ponadto śledzi zmiany fazy przebiegu synchronizującego określone składnikiem dγ(t)/dt [1]. 3. Pętla synchronizacji fazowej Początkowe eksperymenty z synchronizacją układów samodrgających polegały na bezpośrednim wtrąceniu źródła przebiegu synchronizującego w obwód generatora. Taka metoda synchronizacji jest nazywana metodą bezpośrednią [1]. Szybki rozwój elektroniki dał początek wzrostowi zainteresowania możliwościami zastosowań zjawiska synchronizacji, a dalsze prace doprowadziły do opracowania nowej metody synchronizacji w układzie z fazoczułym sprzężeniem zwrotnym. Układ taki nazywany jest pętlą synchronizacji fazowej (PLL ang. Phase-Locked Loop), a występujący w niej generator drgań jest przestrajany automatycznie napięciem przestrajającym, które w liniowych układach PLL jest proporcjonalne do różnicy faz przebiegu synchronizującego i synchronizowanego. Metoda ta daje możliwość bardziej elastycznej kontroli parametrów układu i posiada wiele korzystnych cech nieosiągalnych w metodzie bezpośredniej. Klasyczną konfigurację schematu blokowego układu pętli fazowej przedstawiono na rys.1. Układ PLL zawiera detektor fazy (DF), filtr dolnoprzepustowy (FDp) i generator przestrajany napięciem (VCO). Detektor fazy jest układem, który porównuje dwa sygnały wejściowe, wytwarzając sygnał proporcjonalny do przesunięcia fazowego pomiędzy nimi. u s ( t) = U s sin( ω t +ϕ ( t)) 0 s u (t) d u f (t) DF FDp VCO ug ( t) = U g cos( ω 0 t + ϕ g( t)) Rys.1. Schemat blokowy układu pętli fazowej Jeżeli zadana częstotliwość wejściowa różni się od częstotliwości generatora, to sygnał błędu fazy, po przefiltrowaniu i wzmocnieniu, powoduje przesunięcie częstotliwości generatora w stronę częstotliwości wejściowej, utrzymując stałe przesunięcie fazy w stosunku do sygnału wejściowego. Zjawisko to jest nazywane zaskokiem pętli [1].

3 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/ Układy regulacji z zastosowaniem techniki PLL mogą różnić się między sobą typem zastosowanego detektora fazy. Najkorzystniejsze parametry uzyskuje się dla układu z detektorem fazy, w którym zastosowano licznik rewersyjny odporny na zjawisko koincydencji [5]. Zakres pomiarowy przesunięcia fazowego może być dowolnie rozszerzony przez zwiększenie pojemności licznika. 4. Technika PLL w zastosowaniach do układów regulacji prędkości kątowej silników elektrycznych W większości napędów elektrycznych prędkość kątowa wału jest mierzona za pomocą prądnicy tachometrycznej. Sygnał napięcia stałego generowany na zaciskach prądnicy jest porównywany w regulatorze prędkości z napięciem zadającym wartość prędkości. Zamiana analogowych sygnałów prędkości zadanej i mierzonej na sygnały częstotliwościowe o częstotliwości proporcjonalnej do poziomu sygnału pozwala na zadawanie prędkości układowi napędowemu z generatora w formie częstotliwości. Pomiar prędkości kątowej wału następuje wtedy przez resolwer w postaci sygnału częstotliwościowego, który następnie jest synchronizowany z częstotliwościowym sygnałem prędkości zadanej. Po uzyskaniu stanu synchronizacji prędkość kątowa silnika bardzo dokładnie odpowiada prędkości zadanej, czyli uchyb statyczny regulacji prędkości jest równy zeru. Ogólną zasadę synchronizacji w zastosowaniu do układu napędowego sterowania silnikiem prądu stałego przedstawiono na rys.2: Rys.2. Technika PLL w zastosowaniu do regulacji prędkości kątowej silnika prądu stałego W rozpatrywanym układzie napędowym wzrost momentu obciążenia na wale silnika powoduje zmniejszenie prędkości silnika Ω. Powoduje to odpowiednie zmniejszenie częstotliwości ω 2 generowanej w impulsowym czujniku prędkości PP. W wyniku tej zmiany następuje narastanie różnicy fazy w detektorze fazy DF w stosunku do sygnału częstotliwości zadanej. W układzie detektora fazy następuje wzrost współczynnika wypełnienia impulsów sterujących przerywaczem prądu stałego, sterującym prędkością silnika. Wzrasta wtedy wartość średnia napięcia zasilającego twornik silnika. W konsekwencji następuje wzrost prędkości silnika do wartości z jaką silnik pracował przed wystąpieniem zakłócenia. Korzystną właściwością tego typu rozwiązania jest zerowy statyczny uchyb prędkości, bez względu na występujące zmiany momentu obciążenia, napięcia sieci zasilającej oraz zmiany parametrów elementów układu sterowania. Charakterystyka mechaniczna silnika odznacza się wtedy idealną sztywnością, a prędkość układu zależy wyłącznie od częstotliwości sygnału zadającego ω 1 [4]. 5. Układ napędowy z silnikiem indukcyjnym klatkowym z pętlą regulacji prędkości W pracy [3] wykonano i opisano badania symulacyjne układu sterowania prędkością kątową silnika indukcyjnego klatkowego z zastosowaniem techniki PLL. Badania obejmowały analizę dwóch struktur układów sterowania częstotliwościowego silnika indukcyjnego z falownikiem napięcia FN- MSI: klasycznego skalarnego układu sterowania z regulatorem prędkości typu PI [2]; skalarnego układu sterowania z nadrzędnym torem regulacji prędkości kątowej, zrealizowanym z zastowaniem techniki PLL. Strukturę układu sterowania wykorzystywaną w badaniach symulacyjnych przedstawiono na rys.3. W układzie sterowania zastosowano metodę pośredniej stabilizacji strumienia skojarzonego stojana przez zmianę amplitudy napięcia stojana w zależności od częstotliwości napięcia zasilania stojana [2]. Rys.3. Model układu napędowego z pośrednim sterowaniem strumienia przez zmianę napięcia w funkcji częstotliwości stojana W układzie z rys.3 przyjęto, że sygnał prędkości zadanej jest sygnałem analogowym. Ele-

4 74 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/2004 mentem pomiarowym prędkości kątowej silnika jest prądnica tachometryczna prądu stałego TG. W układzie zastosowano regulator prędkości typu PI, którego nastawy zostały dobrane w sposób optymalny z zastosowaniem kryterium symetrii. Następnie do tego układu dodano nadrzędną pętlę regulacji prędkości kątowej działającej na zasadzie synchronizacji sygnałów częstotliwościowych. Otrzymano w ten sposób układ sterowania pozwalający na jednoczesne porównywanie obu metod regulacji. Schemat symulacyjny tego układu sterowania przedstawiono na rys.4. Rys.4. Model układu napędowego z nadrzędną regulacją prędkości w pętli synchronizacji fazy W układzie tym zastosowano resolwer jako dodatkowy element pomiarowy prędkości kątowej silnika, a także fazowy regulator prędkości, którego zasadniczym elementem jest detektor fazy. Schemat fazowego układu regulatora prędkości przedstawiono na rys.5. W fazowym regulatorze prędkości następuje konwersja analogowego sygnału zadającego prędkość na zadany sygnał sinusoidalny o odpowiedniej częstotliwości. W regulatorze tym występują bloki komparatorów, które zamieniają sygnał sinusoidalny prędkości zadanej oraz sygnał pochodzący z resolwera na sygnały prostokątne sterujące detektorem fazy DF. Detektor fazy został zrealizowany w technice cyfrowej z zastosowaniem liczników w układzie rewersyjnym. Występują tu dodatkowe bloki pomocnicze, wyliczające kąt przesunięcia fazowego między sygnałami podlegającymi synchronizacji. Są one przeznaczone do wizualizacji przebiegów i nie mają wpływu na działanie układu regulacji. Rys.5. Schemat fazowego regulatora prędkości Należy zwrócić szczególną uwagę na bezpośrednie połączenie analogowego sygnału wejściowego z sygnałem wyjściowym detektora fazy. Oznacza to, że tor regulacji fazowej dostarcza dodatkowy sygnał korygujący, w wyniku czego uzyskuje się wysoką dokładność sterowania prędkością kątową. Detektor fazy jest elementem o charakterze całkującym, dlatego w wewnętrznej strukturze układu regulacji zastąpiono regulator prędkości PI regulatorem proporcjonalnym P. Wykonano badania symulacyjne określające odpowiedź układu z nadrzędną pętlą PLL na zadany sygnał prędkości w formie sinusoidy o amplitudzie odpowiadającej zakresowi prędkości silnika dla jakich został zaprojektowany układ regulacji (-ω n ω n ). Wybrane wyniki badań symulacyjnych [3] przedstawiono na rys Na rys.6 przedstawiono przebiegi ilustrujące wysoką dokładność odtwarzania przez układ sterowania zadanej prędkości kątowej dla obu kierunków wirowania silnika w zakresie prędkości znamionowych silnika. Badano również dokładność utrzymywania prędkości zadanej w zakresie regulacji dla prędkości bliskich zeru. W układzie sterowania przyjmowano wtedy wartości prędkości zadawanej odpowiadające 5% wartości prędkości znamionowej (0.05 p.u.) zmieniającej się okresowo względem tej wartości o 1% (0.01 p.u.) z częstotliwością 0.5 Hz. Wyniki tych badań przedstawiono na rys.7.

5 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/ Rys.6. Dokładność śledzenia zadanej prędkości przez układ napędowy pracujący na biegu jałowym W celu zbadania wpływu tego zjawiska w badaniach symulacyjnych zamkniętego układu regulacji prędkości z rys.3 wprowadzono umyślnie błąd pomiaru prędkości kątowej o wartości równej 10%. Przeprowadzono symulacje układu zamkniętego z regulatorem prędkości typu PI oraz tego samego układu z dodatkową pętlą regulacji prędkości i z wewnętrznym regulatorem typu P. W obu układach przyjmowano stałą prędkość zadaną o wartości znamionowej (ω=1 p.u.). Przebieg z rys.8. przedstawia odpowiedź układu bez dodatkowego sprzężenia prędkościowego. Z przeprowadzonych badań wynika, że otrzymany wtedy przebieg prędkości charakteryzuje się w stanie ustalonym dużym uchybem o wartości równej 10%. Rys.7. 1% zmiana prędkości wokół 5% prędkości znamionowej Z wykonanych badań wynika, że sygnały przebiegu prędkości zadanej i przebiegu prędkości rzeczywistej są z sobą zsynchronizowane. Między obu sygnałami występują jedynie nieistotne odstępstwa. W analizie wymienionych powyżej dwóch struktur układów sterowania częstotliwościowego silnika indukcyjnego przyjęto, że elementem pomiarowym prędkości kątowej jest prądnica tachometryczna prądu stałego. Napięcie twornika prądnicy tachometrycznej opisane jest następującą zależnością: E = k e Φω (7) Prędkość kątowa silnika napędowego zostanie błędnie zmierzona, w przypadku gdy wartość strumienia magnetycznego nie będzie równa znamionowej. Jest to spowodowane najczęściej pogorszeniem parametrów magnetycznych wzbudzenia od magnesów trwałych podczas eksploatacji prądnicy. Rys.8. Odpowiedź układu bez nadrzędnej pętli fazowej na zadaną prędkość ω=1 Natomiast jeżeli ten układ zostanie wyposażony w dodatkową pętlę regulacji prędkości działającą na zasadzie synchronizacji sygnałów, to niedokładność statyczna zostanie całkowicie wyeliminowana, co przedstawia rys.9. W przypadku wystąpienia nawet tak dużego błędu pomiaru prędkości w układzie podrzędnym, układ doprowadza do synchronizacji sygnałów prędkości zadanej z prędkością rzeczywistą silnika. Zmiany momentu obciążenia, błędy pomiaru prędkości są kompensowane przesunięciem fazowym pomiędzy sygnałami częstotliwościowymi prędkości zadanej i mierzonej.

6 76 Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 69/2004 Rys.9. Odpowiedź układu z nadrzędną pętlą fazową (PLL) na zadaną prędkość ω=1 W układzie regulacji fazowej jest możliwe zwiększenie dokładności sterowania przez zwiększenie częstotliwości środkowej sygnałów częstotliwościowych prędkości zadanej i odczytywanej z resolwera. Wybrane wyniki badań symulacyjnych odpowiedzi układu napędowego na zadane wymuszenie ω=0.05 otrzymane dla różnych wartości częstotliwości środkowej przedstawiono na rys.10 i 11. Rys.10. Przebieg prędkości układu dla 5% prędkości znamionowej; częstotliwość środkowa sygnałów prędkości 2kHz Z porównania symulacji wynika, że zwiększenie częstotliwości sygnałów synchronizowanych zwiększa dokładność śledzenia prędkości przez układ napędowy z synchroniczną pętlą fazową. 6. Podsumowanie Zastosowanie nadrzędnej pętli synchronizacji fazowej zwiększa dokładność regulacji prędkości kątowej układu napędowego z silnikiem indukcyjnym i pozwala wyeliminować występujące niedokładności elementów pomiarowych. Wysoka jakość regulacji prędkości występuje w całym badanym zakresie regulacji. Dokładność tą uzyskano przez konwersję sygnałów prędkości zadanej i mierzonej do sygnałów częstotliwościowych i ich synchronizację ze stałym w czasie przesunięciem fazowym. W zależności od wymagań możliwe jest zwiększenie dokładności regulacji prędkości oraz jej zakresu przez zwiększenie częstotliwości środkowej sygnałów prędkości zadanej i mierzonej. W układzie z nadrzędną fazową pętlą regulacji prędkości, prędkość kątowa wału silnika zależy wyłącznie od częstotliwości sygnału zadającego prędkość. Literatura [1].Jeżewski M., Szkudliński W.: Generatory synchronizowane i ich zastosowania. Warszawa, WNT [2].Kaźmierkowski M., Tunia H.: Automatyka napędu przekształtnikowego.warszawa, PWN [3].Knapczyk M.: Układy sterowania prędkością kątową silników asynchronicznych w szerokim zakresie regulacji. Magisterska praca dyplomowa, Politechnika Wrocławska, Wydział Elektryczny, Wrocław, [4].Rulaff B.: Układ napędowy z synchroniczną pętlą fazową. Mat. Konf. III Krajowej Konferencji Elektroenergetycznej Napędu Elektrycznego i Trakcji. Kraków: Wyd. AGH [5].Tietze U., Schenk C.: Układy półprzewodnikowe. Warszawa, WNT mgr inż. Michał Knapczyk dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski Instytut Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych, Politechnika Wrocławska, ul. Wybrzeże Wyspiańskiego Wrocław Rys.11. Przebieg prędkości układu dla 5% prędkości znamionowej; częstotliwość środkowa sygnałów prędkości- 4kHz

Podstawy Elektroniki dla Informatyki. Pętla fazowa

Podstawy Elektroniki dla Informatyki. Pętla fazowa AGH Katedra Elektroniki Podstawy Elektroniki dla Informatyki Pętla fazowa Ćwiczenie 6 2015 r. 1. Wstęp Celem ćwiczenia jest zapoznanie się, poprzez badania symulacyjne, z działaniem pętli fazowej. 2. Konspekt

Bardziej szczegółowo

UKŁADY Z PĘTLĄ SPRZĘŻENIA FAZOWEGO (wkładki DA171A i DA171B) 1. OPIS TECHNICZNY UKŁADÓW BADANYCH

UKŁADY Z PĘTLĄ SPRZĘŻENIA FAZOWEGO (wkładki DA171A i DA171B) 1. OPIS TECHNICZNY UKŁADÓW BADANYCH UKŁADY Z PĘTLĄ SPRZĘŻENIA FAZOWEGO (wkładki DA171A i DA171B) WSTĘP Układy z pętlą sprzężenia fazowego (ang. phase-locked loop, skrót PLL) tworzą dynamicznie rozwijającą się klasę układów, stosowanych głównie

Bardziej szczegółowo

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7

Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej

Bardziej szczegółowo

UKŁAD AUTOMATYCZNEJ REGULACJI SILNIKA SZEREGOWEGO PRĄDU STAŁEGO KONFIGUROWANY GRAFICZNIE

UKŁAD AUTOMATYCZNEJ REGULACJI SILNIKA SZEREGOWEGO PRĄDU STAŁEGO KONFIGUROWANY GRAFICZNIE UKŁAD AUOMAYCZNEJ REGULACJI SILNIKA SZEREGOWEGO PRĄDU SAŁEGO KONFIGUROWANY GRAFICZNIE Konrad Jopek (IV rok) Opiekun naukowy referatu: dr inż. omasz Drabek Streszczenie: W pracy przedstawiono układ regulacji

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 20/10. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL WUP 05/15. rzecz. pat.

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 20/10. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL WUP 05/15. rzecz. pat. PL 219507 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219507 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 387564 (22) Data zgłoszenia: 20.03.2009 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO

LABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ TRANSPORTU KATEDRA LOGISTYKI I TRANSPORTU PRZEMYSŁOWEGO NR 1 POMIAR PRZESUNIĘCIA FAZOWEGO Katowice, październik 5r. CEL ĆWICZENIA Poznanie zjawiska przesunięcia fazowego. ZESTAW

Bardziej szczegółowo

Badanie prądnicy synchronicznej

Badanie prądnicy synchronicznej POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORIUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy synchronicznej (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWICZ

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób regulacji prądu silnika asynchronicznego w układzie bez czujnika prędkości obrotowej. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL

PL B1. Sposób regulacji prądu silnika asynchronicznego w układzie bez czujnika prędkości obrotowej. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL PL 224167 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224167 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 391278 (51) Int.Cl. H02P 27/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Zastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych

Zastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych UKŁADY ELEKTRONICZNE Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Zastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych Laboratorium Układów Elektronicznych Poznań 2008 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze operacyjne

Wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie

Bardziej szczegółowo

Wykaz ważniejszych oznaczeń Podstawowe informacje o napędzie z silnikami bezszczotkowymi... 13

Wykaz ważniejszych oznaczeń Podstawowe informacje o napędzie z silnikami bezszczotkowymi... 13 Spis treści 3 Wykaz ważniejszych oznaczeń...9 Przedmowa... 12 1. Podstawowe informacje o napędzie z silnikami bezszczotkowymi... 13 1.1.. Zasada działania i klasyfikacja silników bezszczotkowych...14 1.2..

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O NAPĘDZIE Z SILNIKAMI BEZSZCZOTKOWYMI 1.1. Zasada działania i

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O NAPĘDZIE Z SILNIKAMI BEZSZCZOTKOWYMI 1.1. Zasada działania i SPIS TREŚCI PRZEDMOWA WYKAZ WAŻNIEJSZYCH OZNACZEŃ 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O NAPĘDZIE Z SILNIKAMI BEZSZCZOTKOWYMI 1.1. Zasada działania i klasyfikacja silników bezszczotkowych 1.2. Moment elektromagnetyczny

Bardziej szczegółowo

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (2010/2011) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych

Bardziej szczegółowo

Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera.

Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. ĆWICZENIE 5 Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. I. Cel ćwiczenia Badanie właściwości dynamicznych wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie

Bardziej szczegółowo

10. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego

10. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego 102 10. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego Cele ćwiczenia Badanie właściwości pętli fazowej. Badanie układu Costasa do odtwarzania nośnej sygnału AM-SC. Badanie układu Costasa

Bardziej szczegółowo

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (../..) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych

Bardziej szczegółowo

Synteza częstotliwości z pętlą PLL

Synteza częstotliwości z pętlą PLL Synteza częstotliwości z pętlą PLL. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadą działania pętli synchronizacji fazowej (PLL Phase Locked Loop). Ćwiczenie polega na zaprojektowaniu, uruchomieniu

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób i układ tłumienia oscylacji filtra wejściowego w napędach z przekształtnikami impulsowymi lub falownikami napięcia

PL B1. Sposób i układ tłumienia oscylacji filtra wejściowego w napędach z przekształtnikami impulsowymi lub falownikami napięcia PL 215269 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215269 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 385759 (51) Int.Cl. H02M 1/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ UKŁADU NAPĘDOWEGO Z SILNIKIEM INDUKCYJNYM ŚREDNIEGO NAPIĘCIA POPRZEZ JEGO ZASILANIE Z PRZEMIENNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI

POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ UKŁADU NAPĘDOWEGO Z SILNIKIEM INDUKCYJNYM ŚREDNIEGO NAPIĘCIA POPRZEZ JEGO ZASILANIE Z PRZEMIENNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 73/5 49 Zbigniew Szulc, łodzimierz Koczara Politechnika arszawska, arszawa POPRAA EFEKTYNOŚCI ENERGETYCZNEJ UKŁADU NAPĘDOEGO Z SILNIKIEM INDUKCYJNYM ŚREDNIEGO

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym.

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Ćwiczenie 1 Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Środowisko symulacyjne Symulacja układu napędowego z silnikiem DC wykonana zostanie w oparciu o środowisko symulacyjne

Bardziej szczegółowo

12. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego

12. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego 94 12. Demodulatory synchroniczne z fazową pętlą sprzężenia zwrotnego Cele ćwiczenia Badanie właściwości pętli fazowej. Badanie układu Costasa do odtwarzania nośnej sygnału AM-SC. Badanie układu Costasa

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób i układ sterowania przemiennika częstotliwości z falownikiem prądu zasilającego silnik indukcyjny

PL B1. Sposób i układ sterowania przemiennika częstotliwości z falownikiem prądu zasilającego silnik indukcyjny RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 199628 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 367654 (51) Int.Cl. H02P 27/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.05.2004

Bardziej szczegółowo

Demodulowanie sygnału AM demodulator obwiedni

Demodulowanie sygnału AM demodulator obwiedni Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny Laboratorium Teletechniki Skrypt do ćwiczenia T.12 Demodulowanie sygnału AM demodulator obwiedni 1. Demodulowanie sygnału AM demodulator obwiedni Ćwiczenie to

Bardziej szczegółowo

Silnik indukcyjny - historia

Silnik indukcyjny - historia Silnik indukcyjny - historia Galileo Ferraris (1847-1897) - w roku 1885 przedstawił konstrukcję silnika indukcyjnego. Nicola Tesla (1856-1943) - podobną konstrukcję silnika przedstawił w roku 1886. Oba

Bardziej szczegółowo

Automatyka i sterowania

Automatyka i sterowania Automatyka i sterowania Układy regulacji Regulacja i sterowanie Przykłady regulacji i sterowania Funkcje realizowane przez automatykę: regulacja sterowanie zabezpieczenie optymalizacja Automatyka i sterowanie

Bardziej szczegółowo

UKŁAD HAMOWANIA ELEKTRYCZNEGO DO BADANIA NAPĘDÓW

UKŁAD HAMOWANIA ELEKTRYCZNEGO DO BADANIA NAPĘDÓW Z E S Z Y T Y N A U K O W E P O L I T E C H N I K I Ł Ó D Z K I E J Nr 1108 ELEKTRYKA, z. 123 2011 WOJCIECH BŁASIŃSKI, ZBIGNIEW NOWACKI Politechnika Łódzka Instytut Automatyki UKŁAD HAMOWANIA ELEKTRYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne

Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne Wykład 2 Silniki indukcyjne asynchroniczne Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 1 Budowa silnika inukcyjnego Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów 2 Budowa silnika inukcyjnego Tabliczka znamionowa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny"

Ćwiczenie: Silnik indukcyjny Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZ OPERACYJNY

WZMACNIACZ OPERACYJNY 1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.

Bardziej szczegółowo

Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników:

Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników: Temat: Analiza pracy i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych Sposób analizy zjawisk i właściwości ruchowych maszyn synchronicznych zależą od dwóch czynników: budowy wirnika stanu nasycenia rdzenia

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PRACY SILNIKA SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI W WARUNKACH ZAPADU NAPIĘCIA

ANALIZA PRACY SILNIKA SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI W WARUNKACH ZAPADU NAPIĘCIA Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 4/2014 (104) 89 Zygfryd Głowacz, Henryk Krawiec AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków ANALIZA PRACY SILNIKA SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI W WARUNKACH ZAPADU

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Instytut Elektrotechniki i Automatyki Okrętowej Część 8 Maszyny asynchroniczne indukcyjne prądu zmiennego Maszyny asynchroniczne

Bardziej szczegółowo

Symulacja sygnału czujnika z wyjściem częstotliwościowym w stanach dynamicznych

Symulacja sygnału czujnika z wyjściem częstotliwościowym w stanach dynamicznych XXXVIII MIĘDZYUCZELNIANIA KONFERENCJA METROLOGÓW MKM 06 Warszawa Białobrzegi, 4-6 września 2006 r. Symulacja sygnału czujnika z wyjściem częstotliwościowym w stanach dynamicznych Eligiusz PAWŁOWSKI Politechnika

Bardziej szczegółowo

Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO Temat: ŹRÓDŁA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1 Źródła energii elektrycznej prądu przemiennego: 1. prądnice synchroniczne 2. prądnice asynchroniczne Surowce energetyczne: węgiel kamienny i brunatny

Bardziej szczegółowo

Regulacja adaptacyjna w anemometrze stałotemperaturowym

Regulacja adaptacyjna w anemometrze stałotemperaturowym 3 Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN Tom 8, nr 1-4, (2006), s. 3-7 Instytut Mechaniki Górotworu PAN Regulacja adaptacyjna w anemometrze stałotemperaturowym PAWEŁ LIGĘZA Instytut Mechaniki Górotworu

Bardziej szczegółowo

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II

Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Automatyka i Regulacja Automatyczna Laboratorium Zagadnienia Seria II Zagadnienia na ocenę 3.0 1. Podaj transmitancję oraz naszkicuj teoretyczną odpowiedź skokową układu całkującego z inercją 1-go rzędu.

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacz operacyjny

Wzmacniacz operacyjny ELEKTRONIKA CYFROWA SPRAWOZDANIE NR 3 Wzmacniacz operacyjny Grupa 6 Aleksandra Gierut CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniaczy operacyjnych do przetwarzania

Bardziej szczegółowo

Od prostego pozycjonowania po synchronizację. Rozwiązania Sterowania Ruchem. Napędy Elektryczne i Sterowania

Od prostego pozycjonowania po synchronizację. Rozwiązania Sterowania Ruchem. Napędy Elektryczne i Sterowania Od prostego pozycjonowania po synchronizację Rozwiązania Sterowania Ruchem 1 Podstawy Silniki Sterowniki Serwo Sterowniki Motion Zajęcia praktyczne Przykłady parametryzacji serwonapędu Kreator parametryzacji

Bardziej szczegółowo

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI

PRACA RÓWNOLEGŁA PRĄDNIC SYNCHRONICZNYCH WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 66 Politechniki Wrocławskiej Nr 66 Studia i Materiały Nr 32 2012 Zdzisław KRZEMIEŃ* prądnice synchroniczne, magnesy trwałe PRACA RÓWNOLEGŁA

Bardziej szczegółowo

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Wydział: EAIiIB Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok: Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Celem

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w energię

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy

Ćwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA5 Silnik 2-fazowy indukcyjny wykonawczy 1. Zapoznanie się z konstrukcją, zasadą działania i układami sterowania

Bardziej szczegółowo

SILNIK INDUKCYJNY STEROWANY Z WEKTOROWEGO FALOWNIKA NAPIĘCIA

SILNIK INDUKCYJNY STEROWANY Z WEKTOROWEGO FALOWNIKA NAPIĘCIA SILNIK INDUKCYJNY STEROWANY Z WEKTOROWEGO FALOWNIKA NAPIĘCIA Rys.1. Podział metod sterowania częstotliwościowego silników indukcyjnych klatkowych Instrukcja 1. Układ pomiarowy. Dane maszyn: Silnik asynchroniczny:

Bardziej szczegółowo

Laboratorium układów elektronicznych Ćwiczenie 7: Pętla synchronizacji fazowej PLL

Laboratorium układów elektronicznych Ćwiczenie 7: Pętla synchronizacji fazowej PLL Ćwiczenie 7 Pętla synchronizacji fazowej PLL Zagadnienia do przygotowania Budowa i zasada działania pętli synchronizacji fazowej Podstawowe parametry PLL Detektory fazy w PLL Rola filtru dolnoprzepustowego

Bardziej szczegółowo

Silniki synchroniczne

Silniki synchroniczne Silniki synchroniczne Silniki synchroniczne są maszynami synchronicznymi i są wykonywane jako maszyny z biegunami jawnymi, czyli występują w nich tylko moment synchroniczny, a także moment reluktancyjny.

Bardziej szczegółowo

Eliminacja drgań w układach o słabym tłumieniu przy zastosowaniu filtru wejściowego (Input Shaping Filter)

Eliminacja drgań w układach o słabym tłumieniu przy zastosowaniu filtru wejściowego (Input Shaping Filter) Eliminacja drgań w układach o słabym tłumieniu przy zastosowaniu filtru wejściowego (Input Shaping Filter) 1. WSTĘP W wielu złożonych układach mechanicznych elementy występują połączenia elastyczne (długi

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie EA1 Silniki wykonawcze prądu stałego

Ćwiczenie EA1 Silniki wykonawcze prądu stałego Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA1 Silniki wykonawcze prądu stałego Program ćwiczenia: A Silnik wykonawczy elektromagnetyczny 1. Zapoznanie się

Bardziej szczegółowo

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY 1. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana

Bardziej szczegółowo

WPŁYW USZKODZENIA TRANZYSTORA IGBT PRZEKSZTAŁTNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI NA PRACĘ NAPĘDU INDUKCYJNEGO

WPŁYW USZKODZENIA TRANZYSTORA IGBT PRZEKSZTAŁTNIKA CZĘSTOTLIWOŚCI NA PRACĘ NAPĘDU INDUKCYJNEGO Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 69 Politechniki Wrocławskiej Nr 69 Studia i Materiały Nr 33 2013 Kamil KLIMKOWSKI*, Mateusz DYBKOWSKI* DTC-SVM, DFOC, silnik indukcyjny,

Bardziej szczegółowo

Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego

Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego Rozwój sterowania prędkością silnika indukcyjnego trójfazowego 50Hz Maszyna robocza Rotor 1. Prawie stała prędkość automatyka Załącz- Wyłącz metod a prymitywna w pierwszym etapie -mechanizacja AC silnik

Bardziej szczegółowo

STEROWANIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE SILNIKÓW INDUKCYJNYCH SYNCHRONIZOWANYCH

STEROWANIE CZĘSTOTLIWOŚCIOWE SILNIKÓW INDUKCYJNYCH SYNCHRONIZOWANYCH Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 60 Politechniki Wrocławskiej Nr 60 Studia i Materiały Nr 27 2007 Stanisław AZAREWICZ *, Marcin GRYS ** Napęd elektryczny, sterowanie

Bardziej szczegółowo

Badanie wzmacniacza niskiej częstotliwości

Badanie wzmacniacza niskiej częstotliwości Instytut Fizyki ul Wielkopolska 5 70-45 Szczecin 9 Pracownia Elektroniki Badanie wzmacniacza niskiej częstotliwości (Oprac dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia: klasyfikacje

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTRONIKA. Opracował: mgr inż. Tomasz Miłosławski

LABORATORIUM ELEKTRONIKA. Opracował: mgr inż. Tomasz Miłosławski LABORATORIUM ELEKTRONIKA Generatory drgań sinusoidalnych Opracował: mgr inż. Tomasz Miłosławski Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Rodzaje generatorów. 2. Warunki generacji generatorów RC z przesuwnikiem

Bardziej szczegółowo

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PRĄDNICE I SILNIKI Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prądnice i silniki (tzw. maszyny wirujące) W każdej maszynie można wyróżnić: - magneśnicę

Bardziej szczegółowo

Generatory. Podział generatorów

Generatory. Podział generatorów Generatory Generatory są układami i urządzeniami elektronicznymi, które kosztem energii zasilania wytwarzają okresowe przebiegi elektryczne lub impulsy elektryczne Podział generatorów Generatory można

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Zasada eliminacji drgań. Odpowiedź impulsowa obiektu na obiektu impuls A1 (niebieska), A2 (czerwona) i ich sumę (czarna ze znacznikiem).

Rys.1. Zasada eliminacji drgań. Odpowiedź impulsowa obiektu na obiektu impuls A1 (niebieska), A2 (czerwona) i ich sumę (czarna ze znacznikiem). Eliminacja drgań w układach o słabym tłumieniu przy zastosowaniu filtru wejściowego (Input Shaping Filter). WSTĘP W wielu złożonych układach mechanicznych elementy nie są połączone z sobą sztywno a występują

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy Laboratorium Podstaw Elektroniki i Miernictwa Ćwiczenie nr 5 WZMACNIACZ OPERACYJNY A. Cel ćwiczenia. - Przedstawienie właściwości wzmacniacza operacyjnego - Zasada

Bardziej szczegółowo

Filtry aktywne filtr środkowoprzepustowy

Filtry aktywne filtr środkowoprzepustowy Filtry aktywne iltr środkowoprzepustowy. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości iltrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów iltru.. Budowa

Bardziej szczegółowo

Wykład 7. Selsyny - mikromaszyny indukcyjne, zastosowanie w automatyce (w układach pomiarowych i sterowania) do:

Wykład 7. Selsyny - mikromaszyny indukcyjne, zastosowanie w automatyce (w układach pomiarowych i sterowania) do: Serwonapędy w automatyce i robotyce Wykład 7 Piotr Sauer Katedra Sterowania i Inżynierii Systemów Selsyny Selsyny - mikromaszyny indukcyjne, zastosowanie w automatyce (w układach pomiarowych i sterowania)

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób regulacji prędkości obrotowej silnika asynchronicznego zasilanego z falownika napięcia z filtrem silnikowym

PL B1. Sposób regulacji prędkości obrotowej silnika asynchronicznego zasilanego z falownika napięcia z filtrem silnikowym PL 214857 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214857 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 381804 (51) Int.Cl. H02P 21/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

A-5. Generatory impulsów prostokatnych, trójkatnych i sinusoidalnych

A-5. Generatory impulsów prostokatnych, trójkatnych i sinusoidalnych A-5. Generatory impulsów prostokatnych, trójkatnych i sinusoidalnych Zakres ćwiczenia. Wytwarzanie napięcia zmieniającego się liniowo.. Paraboliczne przybliżenie sinusoidy.. Modelowanie równania obwodu

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ADDYTYWNYCH ZAKŁÓCEŃ TYPU SINUSOIDALNEGO SYGNAŁÓW WEJŚCIOWYCH REGULATORÓW PI W UKŁADZIE FOC Z SILNIKIEM INDUKCYJNYM NA PRĘDKOŚĆ OBROTOWĄ

WPŁYW ADDYTYWNYCH ZAKŁÓCEŃ TYPU SINUSOIDALNEGO SYGNAŁÓW WEJŚCIOWYCH REGULATORÓW PI W UKŁADZIE FOC Z SILNIKIEM INDUKCYJNYM NA PRĘDKOŚĆ OBROTOWĄ POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 83 Electrical Engineering 2015 Wiktor HUDY* Kazimierz JARACZ* WPŁYW ADDYTYWNYCH ZAKŁÓCEŃ TYPU SINUSOIDALNEGO SYGNAŁÓW WEJŚCIOWYCH REGULATORÓW PI

Bardziej szczegółowo

Generatory przebiegów niesinusoidalnych

Generatory przebiegów niesinusoidalnych Generatory przebiegów niesinusoidalnych Ryszard J. Barczyński, 2017 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Przerzutniki Przerzutniki

Bardziej szczegółowo

Obliczenia polowe silnika przełączalnego reluktancyjnego (SRM) w celu jego optymalizacji

Obliczenia polowe silnika przełączalnego reluktancyjnego (SRM) w celu jego optymalizacji Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki Studenckie Koło Naukowe Maszyn Elektrycznych Magnesik Obliczenia polowe silnika

Bardziej szczegółowo

Filtry aktywne filtr górnoprzepustowy

Filtry aktywne filtr górnoprzepustowy . el ćwiczenia. Filtry aktywne filtr górnoprzepustowy elem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości filtrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów filtru.. Budowa

Bardziej szczegółowo

Badanie energoelektronicznego układu napędowego z silnikiem obcowzbudnym prądu stałego.

Badanie energoelektronicznego układu napędowego z silnikiem obcowzbudnym prądu stałego. 1 z8 Pracownia energoelektroniczna energoelektronicznego ZST Radom 2006/2007 Badanie energoelektronicznego układu napędowego z silnikiem obcowzbudnym prądu stałego. W wyniku badań i analizy wyników uczeń

Bardziej szczegółowo

Rys.14 Schemat funkcjonalny układu RDC.

Rys.14 Schemat funkcjonalny układu RDC. mogą przetwarzać dane pomiarowe z TPK, których wał obraca się z maksymalną prędkością 62 400 obr/min, częstotliwość napięcia referencyjnego musi się zawierać w przedziale od 50 do 20 000 [Hz], w robotach

Bardziej szczegółowo

WZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych

WZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych WZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Tematem ćwiczenia są zastosowania wzmacniaczy operacyjnych w układach przetwarzania sygnałów analogowych. Ćwiczenie składa się z dwóch części:

Bardziej szczegółowo

Detektor Fazowy. Marcin Polkowski 23 stycznia 2008

Detektor Fazowy. Marcin Polkowski 23 stycznia 2008 Detektor Fazowy Marcin Polkowski marcin@polkowski.eu 23 stycznia 2008 Streszczenie Raport z ćwiczenia, którego celem było zapoznanie się z działaniem detektora fazowego umożliwiającego pomiar słabych i

Bardziej szczegółowo

Wpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji

Wpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji Wpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji Wiesław Miczulski* W artykule przedstawiono wyniki badań ilustrujące wpływ nieliniowości elementów układu porównania napięć na

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 ZASTOSOWANIE WZMACNIACZY OPERACYJNYCH W UKŁADACH

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNE SILNIKÓW RELUKTANCYJNYCH Z ROZRUCHEM ASYNCHRONICZNYM PRZY STEROWANIU CZĘSTOTLIWOŚCIOWYM

WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNE SILNIKÓW RELUKTANCYJNYCH Z ROZRUCHEM ASYNCHRONICZNYM PRZY STEROWANIU CZĘSTOTLIWOŚCIOWYM Prace Naukowe Instytutu aszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 58 Politechniki Wrocławskiej Nr 58 Studia i ateriały Nr 25 2005 napęd elektryczny, sterowanie częstotliwościowe, silniki reluktancyjne,

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO

Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO Laboratorium Elektromechaniczne Systemy Napędowe Ćwiczenie BADANIE AUTONOMICZNEGO GENERATORA INDUKCYJNEGO Instrukcja Opracował: Dr hab. inż. Krzysztof Pieńkowski, prof. PWr Wrocław, listopad 2014 r. Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy Laboratorium Podstaw Elektroniki i Miernictwa Ćwiczenie nr 17 WZMACNIACZ OPERACYJNY A. Cel ćwiczenia. - Przedstawienie właściwości wzmacniacza operacyjnego -

Bardziej szczegółowo

Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie

Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie LABORATORIUM ZASILANIE URZĄDZEŃ ELETRONICZNYCH Badanie dławikowej przetwornicy podwyŝszającej napięcie Opracował: Tomasz Miłosławski Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Budowa, parametry i zasada działania

Bardziej szczegółowo

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Wykład 6 Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych: konwertery prąd-napięcie i napięcie-prąd, źródła prądowe i napięciowe, przesuwnik fazowy Konwerter prąd-napięcie

Bardziej szczegółowo

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie

Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie Temat: Wzmacniacze operacyjne wprowadzenie.wzmacniacz operacyjny schemat. Charakterystyka wzmacniacza operacyjnego 3. Podstawowe właściwości wzmacniacza operacyjnego bardzo dużym wzmocnieniem napięciowym

Bardziej szczegółowo

Wykład nr 1 Podstawowe pojęcia automatyki

Wykład nr 1 Podstawowe pojęcia automatyki Wykład nr 1 Podstawowe pojęcia automatyki Podstawowe definicje i określenia wykorzystywane w automatyce Omówienie podstawowych elementów w układzie automatycznej regulacji Omówienie podstawowych działów

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Badanie aktuatora elektrohydraulicznego. Sterowanie Napędów Maszyn i Robotów Przemysłowych - laboratorium. Instrukcja laboratoryjna

Ćwiczenie 1. Badanie aktuatora elektrohydraulicznego. Sterowanie Napędów Maszyn i Robotów Przemysłowych - laboratorium. Instrukcja laboratoryjna Sterowanie Napędów Maszyn i Robotów Przemysłowych - laboratorium Ćwiczenie 1 Badanie aktuatora elektrohydraulicznego Instrukcja laboratoryjna Opracował : mgr inż. Arkadiusz Winnicki Warszawa 2010 Badanie

Bardziej szczegółowo

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki

Podstawy Automatyki. Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki Wykład 6 - Miejsce i rola regulatora w układzie regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Regulacja zadajnik regulator sygnał sterujący (sterowanie) zespół wykonawczy przetwornik pomiarowy

Bardziej szczegółowo

Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii

Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii Elektroniczne Systemy Przetwarzania Energii Zagadnienia ogólne Przedmiot dotyczy zagadnień Energoelektroniki - dyscypliny na pograniczu Elektrotechniki i Elektroniki. Elektrotechnika zajmuje się: przetwarzaniem

Bardziej szczegółowo

Przetworniki cyfrowo analogowe oraz analogowo - cyfrowe

Przetworniki cyfrowo analogowe oraz analogowo - cyfrowe Przetworniki cyfrowo analogowe oraz analogowo - cyfrowe Przetworniki cyfrowo / analogowe W cyfrowych systemach pomiarowych często zachodzi konieczność zmiany sygnału cyfrowego na analogowy, np. w celu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO ORAZ SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI I ROZRUCHEM BEZPOŚREDNIM - BADANIA EKSPERYMENTALNE

PORÓWNANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO ORAZ SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI I ROZRUCHEM BEZPOŚREDNIM - BADANIA EKSPERYMENTALNE Zeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 77/27 277 Tomasz Zawilak, Ludwik Antal Politechnika Wrocławska, Wrocław PORÓWNANIE SILNIKA INDUKCYJNEGO ORAZ SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI I ROZRUCHEM BEZPOŚREDNIM

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Zasada regulacji prędkości kątowej silnika pierścieniowego z tranzystorowym modulatorem rezystancji w obwodzie wirnika

ĆWICZENIE Zasada regulacji prędkości kątowej silnika pierścieniowego z tranzystorowym modulatorem rezystancji w obwodzie wirnika ĆWICZENIE 3 REGULCJ PREDKOŚCI SILNIK SYNCHRONICZNEGO PIERŚCIENIOWEGO Program ćwiczenia 3a.1. Wprowadzenie 3a.1. Zasada regulacji prędkości kątowej silnika pierścieniowego z tranzystorowym modulatorem rezystancji

Bardziej szczegółowo

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Dr inż. Adam Klimowicz konsultacje: wtorek, 9:15 12:00 czwartek, 9:15 10:00 pok. 132 aklim@wi.pb.edu.pl Literatura Łakomy M. Zabrodzki J. : Liniowe układy scalone

Bardziej szczegółowo

Silnik obcowzbudny zasilany z nawrotnego prostownika sterowanego

Silnik obcowzbudny zasilany z nawrotnego prostownika sterowanego Ćwiczenie 5 Silnik obcowzbudny zasilany z nawrotnego prostownika sterowanego 5.1. Program ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze strukturą układu pomiarowego i budową prostownika mostkowego.. Pomiary charakterystyk

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu zakłóceń sygnałów wejściowych regulatorów typu PI w układzie sterowania polowo-zorientowanego z silnikiem indukcyjnym

Badanie wpływu zakłóceń sygnałów wejściowych regulatorów typu PI w układzie sterowania polowo-zorientowanego z silnikiem indukcyjnym dr inż. WIKTOR HUDY dr hab. inż. KAZIMIERZ JARACZ Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Badanie wpływu zakłóceń sygnałów wejściowych regulatorów typu PI w układzie sterowania polowo-zorientowanego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie - 8. Generatory

Ćwiczenie - 8. Generatory 1 U U 2 LABOATOIUM ELEKTONIKI Ćwiczenie - 8 Generatory Spis treści 1 el ćwiczenia 1 2 Podstawy teoretyczne 2 2.1 Wiadomości ogólne.................................. 2 3 Przebieg ćwiczenia 3 3.1 Badanie

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE SKOSU STOJANA W JEDNOFAZOWYM SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI

ZASTOSOWANIE SKOSU STOJANA W JEDNOFAZOWYM SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI Maszyny Elektryczne - Zeszyty Problemowe Nr 3/2016 (111) 29 Maciej Gwoździewicz, Mariusz Mikołajczak Politechnika Wrocławska, Wrocław ZASTOSOWANIE SKOSU STOJANA W JEDNOFAZOWYM SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z

Bardziej szczegółowo

Układ kaskadowy silnika indukcyjnego pierścieniowego na stały moment

Układ kaskadowy silnika indukcyjnego pierścieniowego na stały moment Ćwiczenie 15 Układ kaskadowy silnika indukcyjnego pierścieniowego na stały moment 15.1. Program ćwiczenia 1. Zapoznanie się z budową i działaniem układu napędowego kaskady zaworowej stałego momentu. 2.

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki http://www.ipbm.simr.pw.edu.pl/ Teoria maszyn i podstawy automatyki semestr zimowy 206/207

Bardziej szczegółowo

Analiza właściwości filtrów dolnoprzepustowych

Analiza właściwości filtrów dolnoprzepustowych Ćwiczenie Analiza właściwości filtrów dolnoprzepustowych Program ćwiczenia. Zapoznanie się z przykładową strukturą filtra dolnoprzepustowego (DP) rzędu i jego parametrami.. Analiza widma sygnału prostokątnego.

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ OPERACYJNY

LABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ OPERACYJNY ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM ELEKTRONIKI INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 8 WZMACNIACZ OPERACYJNY DO

Bardziej szczegółowo

Próby ruchowe dźwigu osobowego

Próby ruchowe dźwigu osobowego INSTYTUT KONSTRUKCJI MASZYN KIERUNEK: TRANSPORT PRZEDMIOT: SYSTEMY I URZĄDZENIA TRANSPORTU BLISKIEGO Laboratorium Próby ruchowe dźwigu osobowego Functional research of hydraulic elevators Cel i zakres

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL

PL B1. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL BUP 10/16. JAROSŁAW GUZIŃSKI, Gdańsk, PL PATRYK STRANKOWSKI, Kościerzyna, PL PL 226485 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226485 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409952 (51) Int.Cl. H02J 3/01 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: EEL s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: EEL s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Elektronika przemysłowa Rok akademicki: 2013/2014 Kod: EEL-1-513-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Elektrotechnika Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia. Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych

Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia. Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych Zakres wymaganych wiadomości do testów z przedmiotu Metrologia Ćwiczenie 1 Wprowadzenie do obsługi multimetrów analogowych i cyfrowych budowa i zasada działania przyrządów analogowych magnetoelektrycznych

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 07/10. ZDZISŁAW NAWROCKI, Wrocław, PL DANIEL DUSZA, Inowrocław, PL

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 07/10. ZDZISŁAW NAWROCKI, Wrocław, PL DANIEL DUSZA, Inowrocław, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213448 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 386136 (51) Int.Cl. H03H 11/16 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 23.09.2008

Bardziej szczegółowo