Standardy interoperacyjności technicznej w systemach medycznych

Transkrypt

1 Standardy interoperacyjności technicznej w systemach medycznych Paweł Masiarz Pawel.masiarz@poczta.fm 22 listopad 2016

2 Interoperacyjność Zdolność różnych podmiotów oraz używanych przez nie systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych do współdziałania na rzecz osiągnięcia wzajemnie korzystnych i uzgodnionych celów, z uwzględnieniem współdzielenia informacji i wiedzy przez wspierane przez nie procesy biznesowe realizowane za pomocą wymiany danych za pośrednictwem wykorzystywanych przez te podmioty systemów teleinformatycznych; Ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne listopad 2016

3 Szpitalny system informacyjny LIS Laboratorium RIS/PACS Radiologia PIS Aptek HIS System szpitalny EIS Endoskopia System dziedzinowy System dziedzinowy 8 listopad 2016

4 Szpitalny system informacyjny RIS/PACS Radiologa HIS System szpitalny EIS Endoskopia 8 listopad 2016

5 Szpitalny system informacyjny Podmiot A Podmiot B RIS/PACS Radiologa HIS System szpitalny HIS EISSystem szpitalny Endoskopia 8 listopad 2016

6 Health Level Seven (HL7) Standard elektronicznej wymiany informacji w środowiskach medycznych. Opracowany przez organizację o tej samej nazwie, powstałą w 1987 roku Głównym celem standardu jest zapewnienie właściwej komunikacji między systemami medycznymi listopad 2016

7 HL7 v2 messaging Health Level Seven (HL7) MSH^~\& AcmeHIS StJohn ADT StJohn ADT^ A04 MSGID P 2.4EVN A04 PID Jones^John M 123 West St.^^Denver^CO^80020^USA PV1 O OP^PAREG^ 2342^Jones^Bob OP AL ^Penicillin Produces hives~rash~lossof appetite 22 listopad 2016

8 Health Level Seven (HL7) CDA Clinical Document Architecture <section> <code code="8716-3" codesystem=" " codesystemname="loinc"/> <title>pomiar temperatury</title> <text>temperatura wynosi 36.9 C</text> <entry> <observation classcode="obs" moodcode="evn"> <code code=" " codesystem=" " codesystemname="snomed CT" displayname="body temperature"/> <statuscode code="completed"/> <effectivetime value=" "/> <value xsi:type="pq" value="36.9" unit="cel"/> </observation> </entry> </section> 22 listopad 2016

9 Elektroniczna Dokumentacja Medyczna Źródło: listopad 2016

10 DICOM DICOM - Digital Imaging and Communications in Medicine Standard na potrzeby interpretacji i wymiany danych medycznych reprezentujących obrazy diagnostyczne 8 listopad 2016

11 Idea profilu IHE XDS.b Źródło: uu2rwaaaaj:_axfr9adtf0c 22 listopad 2016

12 OpenEHR openehr jest jedną z prób odpowiedzi na zagadnienie niezwykle powszechne w świecie informatyki medycznej: w jaki sposób połączyć dwa systemy informatyczne, tak aby zminimalizować koszty integracji i jednocześnie zachować pełne znaczenie informacji przechowywanych i przetwarzanych po obu stronach. Dziękuję za udostępnienie dalszej części prezentacji Krzysztofowi Kulesza, ambasadorowi OpenEHR w Polsce 22 listopad 2016

13 Czym jest openehr? openehr jest międzynarodowym standardem zapisywania danych medycznych w bazach danych (modelem danych) Rozwój standardu jest koordynowany przez fundację University College of London, Wielka Brytania openehr definiuje metodologię tworzenia szczegółowych modeli danych (dla konkretnych schorzeń czy obserwacji) szczegółowe modele tworzone są przez społeczność międzynarodową (lekarzy) i udostępniane do wykorzystania nieodpłatnie openehr to nie open source - wymaga narzędzi, które mogą być płatne (wielu dostawców na świecie)

14 Po co powstał openehr? Standard powstał jako odpowiedź na zjawisko vendor-lock czyli uzależnienia podmiotów przetwarzających dane medyczne od producenta oprogramowania Opisuje sposób przechowywania (model danych) i dostępu do danych (język zapytań) przez co systemy informatyczne mogą być rozwijane przez różnych dostawców oprogramowania Przeciwdziała sytuacji - kup za 1 zł, płać za rozbudowę 1 mln zł Gwarantuje możliwość reużywalność danych w projektach naukowych (przeciwdziała wydziałowym bazom danych)

15 openehr a inne standardy openehr uzupełnia inne rodziny standardów w medycynie: HL7 CDA (dokumenty) i IHE (procesy informatyczne) Nawet standardowe dokumenty (HL7) i procesy (IHE) nie pozwalają na dowolną rozbudowę systemu przez wielu dostawców - nie da się zbudować kompletnego systemu informatycznego w oparciu o dokumenty openehr daje bazdę danych do której mapujemy struktury ze standardowych dokumentów i język zapytań pozwalający na analizę, wizualizację i modyfikację danych.

16 Podstawowe cechy standardu Standaryzacja danych, nie aplikacji - aplikacje mogą być zamawiane u wielu dostawców, współpracują ze standardowymi danymi, więc aplikacje można wymieniać i zastępować (postmodern EHR) Oddzielenie domeny technicznej od merytorycznej - modele danych definiują lekarze, informatycy tylko tworzą aplikacje zgodnie z wymaganiami Zachowanie znaczenia w trakcie całego procesu klinicznego - te same modele na każdym etapie procesu leczenia Przechowanie kontekstu klinicznego - dane w medycynie pozbawione kontekstu tracą wartość, dlatego potrzebne jest przechowywanie maksymalnego zestawy danych Modele danych tworzone są przez międzynarodową społeczność - aplikacje tworzone w Polsce mogą być sprzedawane za granicami kraju i odwrotnie Depersonalizacja danych medycznych

17 Zarys architektury

18 Zawartość Technologia Lekarze i eksperci kliniczni Wiedza domeny Producenci oprogramowania Wiedza techniczna

19 Podstawowe klocki standardu Archetypy

20 Dostosowanie archetypów do sytuacji Wzorce (templates)

21 Zarządzanie wiedzą przez społeczność

22 Główne korzyści Umożliwienie rozbudowy systemów przez różnych twórców oprogramowania Rozbudowa rynku małych aplikacji, miejsce dla małych firm Reużywanie danych i struktur danych wytworzonych w poszczególnych projektach (szczególnie naukowych) Uniknięcie kosztów migracji danych przy zmianie systemu Łatwe wydobywanie danych (także samodzielnie przez lekarzy i naukowców) Łatwa wymiana danych klinicznych z zachowaniem znaczenia i kontekstu Zaangażowanie środowiska medycznego w gromadzenie danych

23 Główne słabości Trudne dostosowanie istniejących aplikacji (aplikacje muszą być tworzone w oparciu o standard) Opór wiodących producentów oprogramowania medycznego (niezgodne z modelem biznesowym) Wymaga większego zaangażowania personelu medycznego Nie zawiera danych administracyjnych

24 Główne zastosowania w kontekście Polski Centralne systemy gromadzące dane medyczne - rejestry przedmiotowe, systemy do planowania profilaktyki (SIMP NFZ), systemy wnioskowania o zdrowiu populacji - zabezpieczenie systemów przez dyktatem producentów oprogramowania Systemy regionalne (i centralne) budujące rekord zdrowotny pacjenta (np. na podstawie dokumentów) - łatwość wykorzystania danych przez różnych producentów aplikacji, łatwość interpretacji danych Systemy gromadzące dane w projektach naukowych (otwarte, anonimowe dane) - ponowne wykorzystywanie danych gromadzonych w różnych projektach naukowych (nawet gromadzonych przez różne ośrodki badawcze) Systemy biobanków

25 Porządane działania Uruchomienie i utrzymywanie Clinical Knowledge Manger dla Polski - wymiana i koordynacja opracowywania modeli szczegółowych Polonizacja istniejących archetypów - tłumaczenie, weryfikacja zasadności w polskich warunkach Projekty pilotażowe - rejestry przedmiotowe(?) Rekomendacje(?) dla projektów regionalnych i naukowych - zwiększenie efektywności wydatkowanych środków

26 Świat przechodzi w kierunku openehr CIMI Group, led by Stan Huff, IMH Cambio Healthcare Canada Health Infoway Santé Canada CDISC miasto Moskwa EN Association GE Healthcare HL7 Intermountain Healthcare Kaiser Permanente Słowenia e-zdrowie Mayo Clinic MoH Holdings Singapore National Institutes of Health (USA) NHS Connecting for Health Ocean Informatics openehr Foundation Results4Care SMART South Korea Yonsei University Veterans Health Administration Brazylia e-zdrowie