Demografia rodziny szlacheckiej w świetle najnowszych badań genealogicznych
|
|
- Sylwia Gajewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 S T U D I A Przeszłość Demograficzna Polski 30, 2011 Piotr Guzowski Białystok Demografia rodziny szlacheckiej w świetle najnowszych badań genealogicznych Demograficzne spojrzenie na dzieje rodziny szlacheckiej pojawiło się dosyć wcześnie, dotyczyło wszak raczej czasów wczesnonowożytnych. Próby oszacowania wielkości rodziny podejmowali się już wydawcy źródeł dziejowych: Adolf Pawiński i Aleksander Jabłonowski, ale służyły one do obliczenia stanu ludności poszczególnych dzielnic Polski 1. Zdawano sobie sprawę, że wszystkie podstawowe gatunki źródeł umożliwiające dokładniejsze badanie problemów związanych z demografią rodziny jak: metryki chrztów, ślubów i zgonów, księgi status animarum, rejestry pogłównego czy spisy ludności pojawiły się dopiero w XVII i XVIII wieku i w związku z tym nie widziano szans na statystyczne spojrzenie na rodzinę w okresie wcześniejszym. Tuż przed drugą wojną światową braki źródłowe w tej materii starało się obejść dwóch badaczy, wykorzystujących jako podstawę obliczeń dane zaczerpnięte z herbarzy. Najpierw Tadeusz Furtak analizował informacje zawarte w Złotej księdze szlachty polskiej Teodora Żychlińskiego pod kątem takich zagadnień jak: przeciętny wiek zmarłych, wiek zawarcia pierwszego związku małżeńskiego, liczba związków małżeńskich w życiu, bezdzietność w związkach małżeńskich czy liczba dzieci w związkach posiadających potomstwo 2. Następnie Egon Vielrose opublikował artykuł polemiczny, w którym użył wiadomości genealogicznych znajdujących się w pracach Kaspra Niesieckiego Herby i familie rycerskie i Stanisława K. Kossakowskiego Monografi e hi- 1 Adolf Pawiński, Wstęp, [w:] tenże, Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 1. Wielkopolska, Warszawa 1883 (= Źródła Dziejowe 12), s ; Aleksander Jabłonowski, Wstęp, [w:] Polska XVI wieku pod względem geografi czno-statystycznym, t. 6. Podlasie, cz. 3, Warszawa 1910 (= Źródła Dziejowe 17), s. 76 n. 2 Tadeusz Furtak, Kilka zagadnień z demografii historycznej szlachty polskiej, Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 4, 1937, s
2 8 Piotr Guzowski storyczno-genealogiczne 3. Obaj autorzy zestawili jednak minimalną ilość danych późnośredniowiecznych, nienadających się do analizy statystycznej, a źródła ich informacji nie zawsze spełniały kryteria naukowe 4. Po wielu latach tematykę demografii rodziny średniowiecznej, w tym wypadku nie tylko szlacheckiej, podjął Jan Tyszkiewicz. Punktem wyjścia jego rozważań była opinia Ireny Gieysztorowej i Włodzimierza Dworzaczka, że spośród źródeł pisanych tylko księgi ziemskie i grodzkie mogą posłużyć jako źródła danych demograficznych. Zdaniem Tyszkiewicza nie są to jednak źródła doskonałe i wystarczające do przeprowadzenia badań, gdyż: dają jedynie orientację genealogiczną, w zakresie pokrewieństw i powinowactw, określona rodzina jawi się w krzywym zwierciadle przypadkowych aktów prawnych. Dane o urodzeniu, małżeństwie, długości życia, liczbie dzieci są zupełnie wyrywkowe 5. W jego opinii jedynym źródłem informacji demograficznych dotyczących ludności średniowiecznej może być wykopaliskowy materiał paleoantropologiczny, analizowany metodami paleodemograficznymi, jakimi posługuje się antropologia fizyczna i genetyka. Na podstawie wyników badań cmentarzysk autor ten uznał, że w społeczeństwie średniowiecznym przewaga płci męskiej wśród noworodków utrzymywała się także w kolejnych etapach cyklu życia i taka sytuacja: miałaby pozytywne skutki demograficzne a w konsekwencji kulturowe, produkcyjne i polityczne, dawałaby dynamizm rozwojowy społeczeństwu 6. W dalszej części swojego tekstu, odwołując się do wyników badań dotyczących miast nowożytnych i genealogii dynastycznej, sformułował pewne demograficzne założenia modelowej średniowiecznej rodziny z elity feudalnej: dziewczęta dojrzewały po 14. roku życia, zamężne były od 16. roku życia; kobieta mogła rodzić od 15. do 45. roku życia; przerwy między porodami wahały się od 18 do 36 miesięcy (przeciętnie 2,5 roku); współżyjąc przez cały okres płodności kobiety ( rok życia) tak zwane małżeństwo kompletne mogło spłodzić 15 żywych dzieci, z których rzadko połowa, a najczęściej trzecia część (pięcioro) dożywała wieku dojrzałego; kobiety przeciętnie żyły 35 lat, a więc małżeństwa, przy trwaniu rozrodu 3 Egon Vielrose, Przyczynek do demografi i szlachty polskiej, Przegląd Statystyczny 1, Warszawa 1938, s Zob. surową ocenę Ireny Gieysztorowej, Niebezpieczeństwa metodyczne polskich badań metrykalnych XVII XVIII wieku, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 19, 1971, s Jan Tyszkiewicz, Człowiek i przyroda w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1983, s Jest to rozwinięta wersja fragmentów pracy Człowiek w środowisku geografi cznym Polski średniowiecznej. Związki i uwarunkowania przyrodniczo-kulturowe, Warszawa 1981, s J. Tyszkiewicz, Człowiek i przyroda [5], s. 169.
3 Demografia rodziny szlacheckiej 9 20 lat miały zapewne 9 żywych urodzeń i wtedy być może udawało im się wychować czwórkę dzieci do lat ; biorąc jednak pod uwagę zarazy, wojny, dużą wymieralność kobiet w okresie rozrodczym, bezpłodność oraz fakt, że małżeństwa trwające 20 lat nie stanowiły większości założenia te należy uznać jedynie za zbliżone do prawdy 8. odsetek małżeństw bezdzietnych lub małodzietnych wynosił 25% 9. Większość teoretycznych założeń Jana Tyszkiewicza przyjęła Alicja Szymczakowa w artykule Stan badań nad rodziną szlachecką późnego średniowiecza, wspierając je przykładami pochodzącymi z genealogicznych monografii rodów, których znacznie przybyło w ciągu ostatnich 20 lat, stanowiąc swego rodzaju fenomen w polskiej mediewistyce 10. Autorka próbowała uporządkować i zsyntetyzować informacje pochodzące z tych prac pod kątem demograficznym. W kwestii struktury płci przychyliła się do sądu Tyszkiewicza, konstatując niepokojące zjawisko ogromnego niedoboru kobiet 11. Zwróciła też uwagę na wielkość rodziny szlacheckiej podsumowując, że średnio w pokoleniu w rodzinach możnowładczych mamy 6,82 osoby; w rodzinach urzędniczych 7,41 osoby; w rodzinach nieurzędniczych 5,4 osoby 12. Wyniki swoich obliczeń opatrzyła jednak zastrzeżeniem: Oczywiście, powyższe zestawienia ilustrują bardziej efekty dociekliwości historyków niż rzeczywisty skład rodziny szlacheckiej 13. Zaprezentowane przez Alicję Szymczakową interesujące podsumowanie badań dotyczących rodziny szlacheckiej pokazuje możliwości, jakie daje analiza prac genealogicznych. Wskazuje też na różnice między historykiem genealogiem a historykiem demografem w sposobie patrzenia na problemy demograficzne. Dlatego też zarówno ujęcie statystyczne, jak i użyta przez autorkę terminologia powinny ulec modyfikacji. Artykuł niniejszy jest więc próbą przeprowadzenia podstawowej analizy demograficznej polskiej rodziny szlacheckiej w późnym średniowieczny na podstawie materiału dostarczonego przez najnowsze prace genealogiczne. 7 Tamże, s. 171 n. 8 Tamże, s Tamże, s Alicja Szymczakowa, Stan badań nad rodziną szlachecką późnego średniowiecza, [w:] Genealogia stan i perspektywy badań nad społeczeństwem Polski średniowiecznej na tle porównawczym, red. Jan Pakulski i Jan Wroniszewski, Toruń 2003, s Tamże, s Tamże. 13 Tamże.
4 10 Piotr Guzowski Źródła i jakość danych Chyba żadna inna dziedzina mediewistyki polskiej nie może się poszczycić tak dużym wzrostem publikacji w ostatnich latach jak genealogia. Oprócz monografii książkowych, powstaje wiele artykułów monograficznych publikowanych na łamach Rocznika Polskiego Towarzystwa Heraldycznego czy Genealogii, jak też w ramach różnego rodzaju wydawnictw pokonferencyjnych, zwłaszcza organizowanych przez przedstawicieli toruńskiej szkoły genealogicznej. Nie bez znaczenia są też w tym kontekście postępujące prace nad kolejnymi tomami znakomitego Słownika historyczno-geografi cznego ziem polskich w średniowieczu, stanowiącego nieocenioną pomoc w studiach nie tylko nad stosunkami własnościowymi, ale również relacjami rodzinnymi szlachty w późnym średniowieczu. Podstawę źródłową tych wszystkich badań stanowią przede wszystkim księgi ziemskie zachowane od przełomu XIV i XV wieku, a także nieco młodsze księgi sądów grodzkich. Niestety, prace genealogiczne charakteryzują się pewną specyfiką, która sprawia wrażenie hermetyczności i często utrudnia wykorzystanie osiągniętych przez genealogów wyników badań w innych dziedzinach nauki historycznej. W związku z tym, że badacze dziejów poszczególnych rodów starają się umieszczać swoich bohaterów w pewnym kontekście politycznym, zwracając uwagę na sprawowanie urzędów i udział w wydarzeniach ogólnopaństwowych, genealogia znakomicie sprawdza się jako nauka pomocnicza historii politycznej. Nieco gorzej rzecz się ma w związkach genealogii z historią społeczną i gospodarczą. Wydaje się, że przedstawiciele tego nurtu historiografii nie potrafią lub nie chcą wykorzystywać gromadzonych, w wyniku typowo średniowiecznej, benedyktyńskiej pracy nad zwykle wciąż pozostającymi w rękopisie księgami sądowymi, informacji do analizy zagadnień wykraczających poza tradycyjne badania genealogiczne, heraldyczne i prozopograficzne. Z kolei mediewiści innych specjalności nie są w stanie uzyskać z prac genealogów wiedzy, którą oni dysponują. Wielu trudności nastręczają też monografie genealogiczne historykowi, chcącemu wykorzystać je w badaniach demograficznych. Problemy wynikają przede wszystkim z różnicy patrzenia na dzieje społeczne. Genealodzy w swoich studiach posługują się koncepcją rodu, podczas gdy demografa interesuje rodzina. Ma to swoje konsekwencje. Prace genealogiczne dostarczają danych głównie na temat małżeństw i dzieci męskich przedstawicieli rodu, ignorując w zasadzie potomstwo córek i sióstr. Jak trafnie to określił Marek Cetwiński: Popularność badań genealogicznych wynika z wiary w siłę związków krwi, które są jakoby czynnikiem determinującym tworzenie struktur społecznych 14, 14 Marek Cetwiński, Jak pisać rozprawy genealogiczne?, [w:] Rody na Śląsku, Rusi Czerwonej i w Małopolsce: średniowiecze i czasy nowożytne, red. Wioletta Zawistowska i Anna Pobóg- -Lenartowicz, Rzeszów 2010, s. 17.
5 Demografia rodziny szlacheckiej 11 co, niestety, wiąże się z niedocenianiem znaczenia relacji wynikających z powinowactwa, niedających się wytłumaczyć tylko specyfiką zachowanego materiału z epoki. Owocuje to zdawkowym podawaniem przez genealogów informacji o partnerkach życiowych przedstawicieli opisywanych rodów. Podczas gdy mężczyźni charakteryzowani są na podstawie wszystkich dostępnych informacji źródłowych, kobiety uzyskują tylko lakoniczne zwroty typu: w źródłach występuje nader sporadycznie czy niewiele da się napisać o żonie poświadczonej w latach, opatrzone przypisem do źródła lub często nawet bez tego odwołania. Dzieje się tak mimo długiej już tradycji zajmowania się kobietami ze stanu szlacheckiego w aspekcie prawnym i społecznym 15, w której szczególne miejsce zajmuje znakomite opracowanie rodziny szlacheckiej, pióra Marii Koczerskiej. Już ponad trzydzieści lat temu wskazała ona na podstawowe znaczenie rodziny nuklearnej, złożonej z małżonków i ich dzieci, w życiu społeczeństwa późnośredniowiecznego 16. W późniejszych latach autorka ta także dowodziła, że: Waga związków powinowactwa była równa tej, jaką przykładano do więzi pokrewieństwa 17, oraz dodawała: Na pytanie, jaka jest cecha swoista polskiej rodziny w średniowieczu i u progu czasów nowożytności proponowałabym odpowiedzieć, że jest to równość w obrębie rodzeństwa, a ściślej równość braci i sióstr w swoim gronie 18. Dlatego w wypadku późnego średniowiecza, dla którego dysponujemy bardzo ograniczonym zasobem źródeł, w dodatku dosyć lakonicznych, jak zapisy w księgach ziemskich i grodzkich, istotne jest, rzecz jasna, wykorzystanie każdej potencjalnej informacji. Z punktu widzenia demografii historycznej (i innych specjalności) ważne są nie tylko dane dotyczące mężczyzn, ale też kobiet, choć ze względu na stosunki społeczne późnego średniowiecza, zdominowane przez mężczyzn, nie możemy oczekiwać występowania równowagi płci w źródłach 15 Bogdan Lesiński, Stanowisko kobiety w polskim prawie ziemskim do połowy XV w., Wrocław 1956; Stanisław Roman, Stanowisko majątkowe wdowy w średniowiecznym prawie polskim, Czasopismo Prawno-Historyczne 5, 1953, s ; Witold Brzeziński, Wdowieństwo i powtórne zamążpójście kobiet wśród możniejszej szlachty polskiej późnego średniowiecza, Roczniki Historyczne 75, 2009, s ; tenże, Polska rodzina szlachecka w kręgu krewnych matrylateralnych i powinowatych w późnym średniowieczu. Wybrane zagadnienia, [w:] Człowiek w średniowieczu. Między biologią a historią, red. Alicja Szymczakowa, Łódź 2009, s Maria Koczerska, Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza, Warszawa Maria Koczerska, Uwagi o terminologii pokrewieństwa i powinowactwa w polskich źródłach historycznych, [w:] Genealogia problemy metodyczne w badaniach nad polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym, red. Jacek Hertel, Toruń 1982, s Maria Koczerska, Geneza, znaczenie i program dalszych badań nad kobietą i rodziną w średniowieczu i nowożytności, [w:] Kobieta i rodzina średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Zenon Hubert Nowak i Andrzej Radzimiński, Toruń 1998, s. 10.
Demografia rodziny szlacheckiej w świetle najnowszych badań genealogicznych
S T U D I A Przeszłość Demograficzna Polski 30, 2011 Piotr Guzowski Białystok Demografia rodziny szlacheckiej w świetle najnowszych badań genealogicznych Demograficzne spojrzenie na dzieje rodziny szlacheckiej
Bardziej szczegółowoZnaki i skróty stosowane w Przeszłości Demograficznej Polski
Znaki i skróty stosowane w Przeszłości Demograficznej Polski * urodzenie * chrzest oo ślub o o rozwód zgon pochówek płeć męska płeć żeńska l. b. liczba bezwzględna l. p. liczba porównawcza zjawisko nie
Bardziej szczegółowoI ŹRÓDŁA DO PRZYGOTOWANIA I TWORZENIA DRZEWA GENEALOGICZNEGO 1. PODSTAWOWE POJĘCIA. genealogia (genea pokolenie; logos nauka);
I ŹRÓDŁA DO PRZYGOTOWANIA I TWORZENIA DRZEWA GENEALOGICZNEGO 1. PODSTAWOWE POJĘCIA genealogia (genea pokolenie; logos nauka); genealog; drzewo genealogiczne. 2. POLSKIE TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE strona
Bardziej szczegółowoGenealogia w pigułce. Warsztaty z budowania drzewa genealogicznego
Genealogia w pigułce Warsztaty z budowania drzewa genealogicznego GENEALOGIA Jedna z nauk pomocniczych historii, zajmująca się badaniem więzi rodzinnych między ludźmi na bazie zachodzącego między nimi
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE SYSTEMEM OCHRONY ZDROWIA Autor: Violetta Korporowicz, Wstęp
ZARZĄDZANIE SYSTEMEM OCHRONY ZDROWIA Autor: Violetta Korporowicz, Wstęp Problematyka książki ma odzwierciedlenie w tematyce programu dydaktycznego Studiów. Ponieważ program obejmuje wiele dziedzin nauki,
Bardziej szczegółowoMAX WEBER zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk
OBIEKTYWIZM W NAUCE MAX WEBER 1864 1920 zainteresowania: socjologia, ekonomia polityczna, prawo, teoria polityki, historia gospodarcza, religioznawstwo, metodologia nauk społecznych uosobienie socjologii
Bardziej szczegółowoHistoria. (na podstawie Wikipedii) Strona 1
Historia (na podstawie Wikipedii) Strona 1 Spis treści 1 Wstęp...3 2 Periodyzacja...3 3 Nauki pomocnicze historii...3 3.A Archeologia...3 3.B Archiwistyka i archiwoznawstwo...4 3.C Chronologia...4 3.D
Bardziej szczegółowoSzlaki handlowe w średniowieczu między Wisłą a Pilicą
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Szlaki handlowe w średniowieczu między Wisłą a Pilicą zestawienie bibliograficzne w wyborze Wybór i opracowanie Marta Boszczyk Kielce 2013 Korekta Bożena Lewandowska
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Kultura i społeczeństwo wieków średnich 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Anthropology of the middle
Bardziej szczegółowoTadeusz Ferenc Prezydent Miasta Rzeszowa. Marek Cierpiał-Wolan Dyrektor Urzędu Statystycznego w Rzeszowie. Urząd Miasta Rzeszowa
Urząd Miasta Rzeszowa Urząd Statystyczny w Rzeszowie Tadeusz Ferenc Prezydent Miasta Rzeszowa Marek Cierpiał-Wolan Dyrektor Urzędu Statystycznego w Rzeszowie 2 185000 182749 180000 175000 170000 165000
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU Historia. Studia niestacjonarne I stopnień (licencjat) Rok I, semestr 2. Społeczeństwo i gospodarka średniowiecza. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Historia. Studia niestacjonarne I stopnień (licencjat) Rok I, semestr 2 Nazwa Nazwa w j. ang. Społeczeństwo i gospodarka średniowiecza. Medieval society and economy. Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA III wątek tematyczny: Kobieta, mężczyzna, rodzina
Wymagania edukacyjne HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO KLASA III wątek tematyczny: Kobieta, mężczyzna, rodzina Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: aby uzyskać kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi
Bardziej szczegółowoWielodzietność we współczesnej Polsce
Demografia i Gerontologia Społeczna Biuletyn Informacyjny 0, Nr Piotr Szukalski Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki pies@uni.lodz.pl Wielodzietność we współczesnej Polsce Prosta zastępowalność tj. sytuacja,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Skróty i oznaczenia Przedmowa...19
Skróty i oznaczenia...13 Przedmowa...19 I. Polska w średniowieczu (wieki XI XV)...25 1. Wprowadzenie...25 2. Prehistoria...26 3. Średniowiecze...27 4. Uniwersytety...29 5. Matematyka w Europie przed 1400
Bardziej szczegółowoWspółpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego
WYŻSZA SZKOŁA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH W ŁODZI WYDZIAŁ STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I DYPLOMACJI Michał Adamski Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego Praca doktorska napisana pod kierunkiem
Bardziej szczegółowoHistoria. Specjalność nauczycielska Studia niestacjonarne 2. stopnia
Historia. Specjalność nauczycielska Studia niestacjonarne 2. stopnia ECTS Liczba godzin egz./zal. I rok II rok razem w. ćw. razem w. ćw. s. 1 s. 2 s. 3 s. 4 I. Przedmioty kształcenia ogólnego 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWybór pomiędzy kohabitacją a małżeństwem - wpływ na relacje młodego pokolenia z rodzicami. Anna Baranowska-Rataj
Przemiany rodziny w Polsce z perspektywy demografa II Kongres Demograficzny Warszawa, 16.10.2012 Wybór pomiędzy kohabitacją a małżeństwem - wpływ na relacje młodego pokolenia z rodzicami. Anna Baranowska-Rataj
Bardziej szczegółowoJęzyk wykładowy polski
Nazwa przedmiotu ŚRODOWISKO NATURALNE W UJĘCIU HISTORYCZNYM Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Historyczno-Pedagogiczny/ Instytut Historii Kod ECTS Studia kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja
Bardziej szczegółowoSeminarium doktorskie Zarządzanie zasobami ludzkimi dylematy i wyzwania
Karta przedmiotu Nazwa przedmiotu: Stopień studiów: Doktoranckie Zakres wyboru przedmiotu: Seminarium doktorskie Zarządzanie zasobami ludzkimi dylematy i wyzwania Tryb studiów: stacjonarne Obowiązkowy
Bardziej szczegółowoKobiety w zachodniopomorskim - aspekt demograficzny
Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Kobiety w zachodniopomorskim - aspekt demograficzny Szczecin 2012 Obserwatorium Integracji Społecznej, Projekt
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji
Bardziej szczegółowoWydział Prawa i Administracji KARTA OPISU PRZEDMIOTU Powszechna historia prawa
Wydział Prawa i Administracji KARTA OPISU PRZEDMIOTU Powszechna historia prawa Nazwa przedmiotu Powszechna historia prawa Klasyfikacja ISCED 0421 Prawo Kierunek studiów prawo Języki wykładowe Polski Poziom
Bardziej szczegółowo1. Przemiany religijne i polityczne w Europie od średniowiecza do. a. Historia polityczna, kultura polityczna i ideologia wczesnego
PROGRAM BADAŃ INSTYTUTU HISTORII IM. TADEUSZA MANTEUFFLA PAN NA LATA 2017-2020 (zaktualizowane 17.11.2016) I. Zakłady naukowo-badawcze 1. Przemiany religijne i polityczne w Europie od średniowiecza do
Bardziej szczegółowoUrbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Biologii i Nauk o Ziemi Instytut Geografii Jadwiga Biegańska Urbanizacja obszarów wiejskich w Polsce na przełomie XX i XXI wieku Praca doktorska wykonana
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów
Bardziej szczegółowoWydział Prawa i Administracji KARTA OPISU PRZEDMIOTU Powszechna historia prawa
Wydział Prawa i Administracji KARTA OPISU PRZEDMIOTU Powszechna historia prawa Nazwa przedmiotu Powszechna historia prawa Klasyfikacja ISCED 0421 Prawo Kierunek studiów prawo Języki wykładowe Polski Poziom
Bardziej szczegółowoEuropejska Inicjatywa Obywatelska. w obronie Małżeństwa i Rodziny. Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska
Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie Małżeństwa i Rodziny I. Proponowany wniosek do Komisji Europejskiej Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie
Bardziej szczegółowoZmiany demograficzne w świetle wyników prognozy ludności Polski do 2050 r.
Zmiany demograficzne w świetle wyników prognozy ludności Polski do 2050 r. "Wpływ zmian demograficznych na stan finansów publicznych Seminarium SGH Małgorzata Waligórska Główny Urząd Statystyczny Warszawa,
Bardziej szczegółowoks. Edward Wasilewski Chrzest Wszczepienie w Mistyczne Ciało Chrystusa
ks. Edward Wasilewski Chrzest Wszczepienie w Mistyczne Ciało Chrystusa Gniezno 2016 Recenzja wydawnicza Ks. prof. dr hab. Bogdan Czyżewski UAM w Poznaniu Skład Jan Słowiński Korekta Dorota Gołda Projekt
Bardziej szczegółowoProgram Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów na lata 2016/2017
Program Ogólnopolskiej Olimpiady Historycznej Gimnazjalistów na lata 2016/2017 Olimpiada Historyczna Gimnazjalistów ma charakter zawodów indywidualnych realizowanych zgodnie z regulaminem i terminarzem
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu/modułu Dziecko w rodzinie i społeczeństwie 2. Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Dziecko w rodzinie i społeczeństwie 3. Jednostka
Bardziej szczegółowoZmiany w liczbie ludności w Polsce w latach
Zmiany w liczbie ludności w Polsce w latach 1946-2010 Tabela 1 Stan w dniu 31 XII Ludność w tys. Zmiany przyrost, ubytek w okresie tendencje w tys. w % 1946 23 640 - - - - 1966 31 811 1946-1966 rosnąca
Bardziej szczegółowoTeorie płodności. Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018
Teorie płodności Agata Górny Demografia Warszawa, 30 listopada 2018 Podział teorii według dyscypliny Teorie: biologiczne socjologiczne ekonomiczne psychologiczne Biologiczne teorie płodności. zajmują się
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA STUDIÓW PIERWSZEGO STOPNIA (LICENCJACKICH) NA KIERUNKU: HISTORIA
Załącznik nr 2 do Uchwały nr 21/2012 Senatu UPJPII z dnia 21 maja 2012 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA STUDIÓW PIERWSZEGO STOPNIA (LICENCJACKICH) NA KIERUNKU: HISTORIA Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia
Bardziej szczegółowoPROPONOWANA PROBLEMATYKA SEMINARIUM MAGISTERSKIEGO NA KIERUNKU NAUKI O RODZINIE W ROKU AKADEMICKIM 2016/2017
PROPONOWANA PROBLEMATYKA SEMINARIUM MAGISTERSKIEGO NA KIERUNKU NAUKI O RODZINIE W ROKU AKADEMICKIM 2016/2017 Imię i nazwisko: Ks. dr hab. prof. UR Andrzej Garbarz Zakład/Katedra: Katedra Nauk o Rodzinie
Bardziej szczegółowoOcena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny
Dr Krzysztof Szwarc Ocena sytuacji demograficznej Gdańska ze szczególnym uwzględnieniem jednostki pomocniczej Wrzeszcz Górny Gdańsk 2011 Po transformacji gospodarczej nastąpiły w Polsce diametralne zmiany
Bardziej szczegółowoKierunek: Historia Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia
Załącznik nr 14 do Uchwały Nr 71/2014 Senatu UKSW z dnia 29 maja 2014 r. Załącznik nr 16 do Uchwały Nr 26/2012 Senatu UKSW z dnia 22 marca 2012 r. Kierunek: Historia Dokumentacja dotycząca opisu efektów
Bardziej szczegółowoDr Barbara Klassa Zakład Metodologii Historii i Historii Historiografii Instytut Historii Uniwersytet Gdański
Dr Barbara Klassa Zakład Metodologii Historii i Historii Historiografii Instytut Historii Uniwersytet Gdański 1. Przedmiot: Historia historiografii Rok: IV Semestr: VII Studia: stacjonarne 2. Ilość godzin:
Bardziej szczegółowoHERBERT MARSHALL McLUHAN (1911-1980). Determinizm technologiczny. (zestawienie bibliograficzne w wyborze).
Jaworzno, 26.03.2015 HERBERT MARSHALL McLUHAN (1911-1980). Determinizm technologiczny. (zestawienie bibliograficzne w wyborze). Teksty H. M. McLuhan a 1. McLUHAN, Marshall. Galaktyka Gutenberga / Marshall
Bardziej szczegółowoKomu ma służyć wznowienie monografii Barbary Skargi o pozytywizmie?
Komu ma służyć wznowienie monografii Barbary Skargi o pozytywizmie? B. Skarga, Ortodoksja i rewizja w pozytywizmie francuskim, M. Pańków (red.), ser. Dzieła zebrane Barbary Skargi, t. 3, Wydawnictwo Naukowe
Bardziej szczegółowoANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli
Bardziej szczegółowoPLAN BADAŃ NA LATA (ZARYS)
PLAN BADAŃ INSTYTUTU HISTORII IM. TADEUSZA MANTEUFFLA POLSKIEJ AKADEMII NAUK NA LATA 2014-2016 (ZARYS) I. Prace naukowo-dokumentacyjne 1. Biografistyka Badania teoretyczne i prace dokumentacyjno-edytorskie
Bardziej szczegółowoWpływ posiadania dzieci na poczucie szczęścia. Anna Baranowska-Rataj & Anna Matysiak Instytut Statystyki i Demografii SGH
Wpływ posiadania dzieci na poczucie szczęścia. Anna Baranowska-Rataj & Anna Matysiak Instytut Statystyki i Demografii Konferencja Społeczna granica wzrostu gospodarczego. Przyczynek do ekonomii szczęścia.
Bardziej szczegółowoOblicza geografii 3 Program nauczania geografii w zakresie rozszerzonym dla
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ Z GEOGRAFII 1. PODSTAWY PRAWNE: Wewnątrzszkolny System Oceniania I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Gorzowie Wlkp. Rozporządzenie Ministra Edukacji
Bardziej szczegółowoCELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W
CELEM NAPISANIA PRACY MAGISTERSKIEJ JEST WYKAZANIE, ŻE STUDENT: 1. POTRAFI POSŁUGIWAĆ SIĘ NABYTĄ WIEDZĄ 2.ROZSZERZYŁ SWOJĄ WIEDZĘ O OPISYWANYM W PRACY ZAGADNIENIU 3.DOSTRZEGA PRAWIDŁOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
Bardziej szczegółowoBiałystok wzbogacił się o kolejne zasoby archiwalne
Białystok wzbogacił się o kolejne zasoby archiwalne Na ręce Wicemarszałka Województwa Podlaskiego Macieja Żywno naczelny dyrektor archiwów państwowych Władysław Stępniak przekazał kolejną partię kopii
Bardziej szczegółowoKonkursy Przedmiotowe w roku szkolnym 2017/2018
PROGRAM MERYTORYCZNY KONKURSU HISTORYCZNEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I. CELE KONKURSU kształcenie umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy historycznej; rozbudzanie ciekawości
Bardziej szczegółowoZakład Historii Sztuki, Filozofii i Sportu Katedra Edukacji Artystycznej
Rok studiów/semestr; I, sem. 1 i 2 Cel zajęć 1. Wprowadzenie podstawowej terminologii z zakresu teorii sztuki Zapoznanie z literaturą ogólną przedmiotu 4. Zrozumienie znaczenia teorii sztuki w interpretacji
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2014 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: 29.05.2015 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15, 22 464 23 12 faks
Bardziej szczegółowoLeszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI
Leszek Jerzy Jasiński PODATKÓW RUCH MIĘDZY REGIONAMI Finanse publiczne można rozpatrywać z różnych punktów widzenia. Dosyć rzadko analizuje się, w jaki sposób strumienie dochodów powstających w poszczególnych
Bardziej szczegółowoHistoria. Specjalność nauczycielska Studia stacjonarne 2. stopnia
Historia. Specjalność nauczycielska Studia stacjonarne 2. stopnia Lp. Przedmiot ECTS Liczba godzin egz./zal. I rok II rok razem w. ćw. razem w. ćw. s. 1 s. 2 s. 3 s. 4 I. Przedmioty kształcenia ogólnego
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii
SYLABUS Rzeszów, 1 październik 2014 r. Nazwa przedmiotu Społeczeństwo obywatelskie Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Socjologiczno-Historyczny Katedra Politologii Kod przedmiotu MK_45 Studia
Bardziej szczegółowoLiczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30. niestacjonarne: Wykłady: 18
Karta przedmiotu Wydział: Finansów Kierunek: Prawo I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Język prowadzenia przedmiotu Profil przedmiotu Kategoria przedmiotu Typ studiów Historia gospodarcza polski
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW HISTORIA NA STUDIACH DRUGIEGO STOPNIA O PROFILU OGÓLNOAKADEMICKIM
Załącznik do uchwały nr 37/2017 Senatu UPJPII z dnia 24 kwietnia 2017 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW HISTORIA NA STUDIACH DRUGIEGO STOPNIA O PROFILU OGÓLNOAKADEMICKIM Umiejscowienie kierunku
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: STUDIA I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA
Bardziej szczegółowoPROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA 214-25 DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Niniejsza informacja została opracowana na podstawie prognozy ludności na lata 214 25 dla województw (w podziale na część miejską
Bardziej szczegółowoActa Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI/2015 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 426. DOI:
RECENZJE OMÓWIENIA Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXI/2015 Nauki Humanistyczno-Społeczne Zeszyt 426 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/aunc_ped.2015.010 Tomasz Różański Wydział Nauk Pedagogicznych
Bardziej szczegółowoKod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Prof. dr hab. Jerzy Rajman Zespół dydaktyczny
KARTA KURSU Kierunek: HISTORIA Studia stacjonarne I stopnia (licencjat) Rok I, semestr 1 Nazwa Nazwa w j. ang. Wykład monograficzny- Elita możnowładcza w Polsce I-II w. i jej fundacje klasztorne Monographic
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY PIN INSTYTUTU ŚLĄSKIEGO W OPOLU na 2016 rok
Plan pracy Przyjęty na posiedzeniu Rady Naukowej PIN-Instytutu w Opolu w dniu 24 czerwca 2015 roku PLAN PRACY PIN INSTYTUTU ŚLĄSKIEGO W OPOLU na 2016 rok A. PLAN ZADANIOWO-FINANSOWY W CZĘŚCI ZADAŃ BADAWCZYCH
Bardziej szczegółowoMUZEUM POCZĄTKÓW PAŃSTWA POLSKIEGO W GNIEŹNIE. Gniezno 2015
4 MUZEUM POCZĄTKÓW PAŃSTWA POLSKIEGO W GNIEŹNIE Gniezno 2015 Biblioteka Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, vol. 7 Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie i Autorzy, 2015 Redaktor wydawnictw
Bardziej szczegółowoHistoria (Archiwistyka i Zarządzanie Dokumentacją; Dokumentalistyka; Regionalistyka) Studia niestacjonarne 2. stopnia (zaoczne)
Historia (Archiwistyka i Zarządzanie Dokumentacją; Dokumentalistyka; Regionalistyka) Studia niestacjonarne 2. stopnia (zaoczne) ECTS Liczba godzin egz./zal. I rok II rok razem w. ćw. razem w. ćw. s. 1
Bardziej szczegółowoSeminarium dyplomowe pisanie pracy: uwagi ogólne
Seminarium dyplomowe pisanie pracy: uwagi ogólne Dr Grzegorz Koloch Zakład Wspomagania i Analizy Decyzji Instytut Ekonometrii, Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Typowy układ
Bardziej szczegółowoPrzedmiot ECTS Liczba godzin egz./zal. I rok II rok III rok razem w. ćw. razem w. ćw. s. 1 s. 2 s. 3 s. 4 s. 5
Historia (Archiwistyka i Zarządzanie Dokumentacją; Dokumentalistyka konserwatorska) Studia niestacjonarne 2. stopnia (zaoczne dla niehistoryków; 5-semestralne) Lp. Przedmiot ECTS Liczba godzin egz./zal.
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA ZDROWOTNA PROBLEMY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE
TURYSTYKA ZDROWOTNA PROBLEMY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE WYŻSZA SZKOŁA TURYSTYKI I JĘZYKÓW OBCYCH W WARSZAWIE TURYSTYKA ZDROWOTNA PROBLEMY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE redakcja naukowa danuta czekaj Warszawa 2018
Bardziej szczegółowoW odpowiedzi na artykuł Ihara Szauczuka Wyższa humanistyczna edukacja na Białorusi w okresie międzywojennym: szkic historyczny
Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej Rok 14 (2016) Zeszyt 1 Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej (Yearbook of the Institute of East-Central Europe) Szczegóły publikacji oraz instrukcje
Bardziej szczegółowo6. Rozwijanie umiejętności pracy z różnorodnymi źródłami historycznymi.
Przedmiotowy Regulamin XVI Wojewódzkiego Konkursu z Historii dla uczniów klas trzecich gimnazjów oraz klas trzecich oddziałów gimnazjalnych prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wydział Socjologiczno-Historyczny
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Wstęp do badań politologicznych
Bardziej szczegółowoPrognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku
Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku Stanisława Górecka Robert Szmytkie Samorządowa Jednostka Organizacyjna Województwa Dolnośląskiego 1 UWAGI WSTĘPNE Prognoza została
Bardziej szczegółowoWŁADCY CZECH I WĘGIER GENEALOGIA
GENEALOGIA 1 Pamięci Marii Krystyny Habsburg 2 GENEALOGIA PRZEMYSŁAW JAWORSKI 2012 3 4 ZAMIAST WSTĘPU Książka ta przedstawia genealogię władców panujących w sąsiadujących ze sobą królestwach Czech i Węgier,
Bardziej szczegółowoStudia stacjonarne 2 stopień
Studia stacjonarne 2 stopień I r. 1 semestr 2017/2018 Historia specjalność zawodowa : archiwistyka i zarządzanie dokumentacją, dokumentalistyka konserwatorska, regionalistyka. Historia specjalność zawodowa
Bardziej szczegółowoEFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów
Bardziej szczegółowoPlan konsultacji dla studentów studiów niestacjonarnych eksternistycznych pierwszego stopnia w roku akademickim
Plan konsultacji dla studentów studiów niestacjonarnych eksternistycznych pierwszego stopnia w roku akademickim 2016-2017 HISTORIA OGÓLNA Rok Semestr Nazwa przedmiotu 1 Ilość konsultacji Egzamin w semestrze
Bardziej szczegółowoAnna Czyrska ŚMIERĆ MIŁOŚCI, CZYLI (ANTY) PORADNIK O TYM, DLACZEGO BOIMY SIĘ KOCHAĆ
Anna Czyrska ŚMIERĆ MIŁOŚCI, CZYLI (ANTY) PORADNIK O TYM, DLACZEGO BOIMY SIĘ KOCHAĆ Spis treści Wstęp 1. Małżeństwo jako dramat, czyli dlaczego współczesny świat nazywa ciebie singlem 2. Dlaczego nie potrafisz
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do socjologii. Barbara Szacka. Spis treści
Wprowadzenie do socjologii Barbara Szacka Spis treści CZĘŚĆ PIERWSZA. PROLEGOMENA Rozdział I. CHARAKTER SOCJOLOGII I HISTORYCZNE WARUNKI JEJ POWSTANIA 1. Przedsocjologiczna wiedza o społeczeństwie Przedsocjologiczna
Bardziej szczegółowoModel generyczny prognozujący zapotrzebowanie na usługi edukacyjne w jednostkach samorządu terytorialnego. Warszawa-Poznań, 18 grudnia 2012
Model generyczny prognozujący zapotrzebowanie na usługi edukacyjne w jednostkach samorządu terytorialnego Warszawa-Poznań, 18 grudnia 2012 Budowa modelu Agenda Wprowadzenie do problematyki modelowania
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: WYMIARY I RODZAJE WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE, STUDIA STACJONARNE 3. POZIOM STUDIÓW: STUDIA I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoRozwody w Polsce w ujęciu regionalnym
Demografia i Gerontologia Społeczna Biuletyn Informacyjny 2013, Nr 4 Piotr Szukalski Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki pies@uni.lodz.pl Rozwody w Polsce w ujęciu regionalnym Fakt, iż ostatnie lata
Bardziej szczegółowoMetody analizy demograficznej
Metody analizy demograficznej Przedmiot analizy demograficznej Stan w danym momencie lub okresie, np. roku (można więc oceniać natężenie określonego procesu, strukturę lub korelację cech badanej populacji)
Bardziej szczegółowoRola organizacji społecznych w kształtowaniu jakości życia mieszkańców Lublina
Opracowanie: Andrzej Juros, Arkadiusz Biały Rola organizacji społecznych w kształtowaniu jakości życia mieszkańców Lublina W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. z 1990 r.
Bardziej szczegółowoPolacy i Rosjanie wobec wyzwań swoich czasów
Piotr Koprowski Polacy i Rosjanie wobec wyzwań swoich czasów (XIX-XX w.) Szkice historyczno-filozoficzne Piotr Koprowski Polacy i Rosjanie wobec wyzwań swoich czasów (XIX-XX w.) Szkice historyczno-filozoficzne
Bardziej szczegółowoReligioznawstwo - studia I stopnia
Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr 68/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Religioznawstwo - studia I stopnia Dokumentacja dotyczaca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Religioznawstwo
Bardziej szczegółowoWstęp do pisania i redagowania tekstów naukowych
Wstęp do pisania i redagowania tekstów naukowych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Wstęp do pisania i redagowania tekstów naukowych Kod przedmiotu 09.0-WH-FiPlP-PKP-RTN-L-S14_pNadGenDURJ5
Bardziej szczegółowoSTAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2007 ROKU
STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W 2007 ROKU STAN I STRUKTURA LUDNOŚCI W końcu 2007 r. liczba ludności województwa świętokrzyskiego wyniosła 1275,6 tys. osób, co odpowiadało
Bardziej szczegółowoTURYSTYKA ZDROWOTNA W POLSCE I W EUROPIE
Wyższa Szkoła Turystyki i Języków Obcych w Warszawie zaprasza na Konferencję Naukową TURYSTYKA ZDROWOTNA W POLSCE I W EUROPIE Termin Konferencji: 23 czerwca 2017 roku Miejsce Konferencji: Wyższa Szkoła
Bardziej szczegółowoPrognozy demograficzne
Trzeci Lubelski Konkurs Statystyczno-Demograficzny z okazji Dnia Statystyki Polskiej Prognozy demograficzne Demografia Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego Urząd Statystyczny w Lublinie
Bardziej szczegółowoInformacje o przedmiocie
Informacje o przedmiocie Wykładowca i prowadzący laboratoria komputerowe: dr Marek Sobolewski Strona internetowa: www.msobolew.sd.prz.edu.pl Wykład 15 godz., Laboratorium 15 godz. Forma zaliczenia: pisemna
Bardziej szczegółowoKryteria wyboru operatorów usług telefonicznych przez abonentów w Polsce
Roman Nierebiński Opisano czynniki, wpływające na wybór operatora usług telefonii stacjonarnej i komórkowej. Wskazano najczęściej wybieranych operatorów telefonicznych oraz podano motywy wyboru. telekomunikacja,
Bardziej szczegółowoArchiwum Panstwowe w Siedlcach. Archiwum Państwowe w Siedlcach organizuje konkurs plastyczny. Drzewo genealogiczne mojej rodziny
KONKURS PLASTYCZNY Archiwum Państwowe w Siedlcach organizuje konkurs plastyczny Drzewo genealogiczne mojej rodziny Konkurs przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz
Bardziej szczegółowoŹródła danych i informacji
Źródła danych i informacji Metodyka pracy naukowej Tomasz Poskrobko Źródło pochodzenia danych Dane Pierwotne Wtórne Rodzaje publikacji recenzowane Monografie naukowe Artykuły naukowe Podręczniki, skrypty
Bardziej szczegółowoRecenzja opracowania M. Bryxa. pt: Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie.
C:\DOKUMENTY\RECENZJE\Recenzja M. Bryxa rynek.doc Recenzja opracowania M. Bryxa pt : Rynek nieruchomości. System i funkcjonowanie. Rynek nieruchomości jest w Polsce stosunkowo nowym, lecz wzbudzającym
Bardziej szczegółowoPrzedmioty specjalizacji zawodowej (do wyboru jedna z dwóch specjalizacji - zob. zał )
Historia (Archiwistyka i Zarządzanie Dokumentacją; Dokumentalistyka konserwatorska) Studia niestacjonarne 2. stopnia (zaoczne dla niehistoryków; 5-semestralne) ECTS Liczba godzin egz./zal. I rok II rok
Bardziej szczegółowoLuka płacowa, czyli co zrobić żeby kobiety nie zarabiały mniej?
Luka płacowa, czyli co zrobić żeby kobiety nie zarabiały mniej? Jak mierzyć lukę płacową? Warszawa, 26 marca 2014 r. Obowiązujące prawo - Konstytucja Artykuł 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU. Film współczesny. 03.45/s,1,V. Wydział Humanistyczny. Instytut Filologii Polskiej. kulturoznawstwo. studia pierwszego stopnia
OPIS PRZEDMIOTU Nazwa Kod Film współczesny 03.45/s,1,V Wydział Wydział Humanistyczny Instytut/Katedra Instytut Filologii Polskiej Kierunek kulturoznawstwo Specjalizacja/specjalność filmoznawczo-teatrologiczna
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZYRODA 2017/2018
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZYRODA 2017/2018 Wiesława Polanin Przedmiotowy System Oceniania /przyroda / PSO polega na rozpoznaniu przez nauczyciela poziomu postępów w opanowywaniu przez ucznia wiadomości
Bardziej szczegółowoWokół pojęcia rodziny
Wokół pojęcia rodziny Marta Pietrycha (studentka WZPiNoS KUL Stalowa Wola) Słowa kluczowe: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, socjologia, psychologia, pedagogika, instytucja, mikrogrupa, grupa społeczna,
Bardziej szczegółowoI. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia
Bardziej szczegółowoSIGMA KWADRAT CZWARTY LUBELSKI KONKURS STATYSTYCZNO-DEMOGRAFICZNY
SIGMA KWADRAT CZWARTY LUBELSKI KONKURS STATYSTYCZNO-DEMOGRAFICZNY Statystyka i demografia Struktury ludności według cech demograficznych społeczno zawodowych Mieczysław Kowerski PROJEKT DOFINANSOWANY ZE
Bardziej szczegółowoJerzy Topolski Teoretyczne problemy wiedzy historycznej. Antologia tekstów
Antologia tekstów Jerzego Topolskiego Teoretyczne problemy wiedzy historycznej przygotowana została przede wszystkim z myślą o studentach i doktorantach. Zawiera ona prace napisane przystępnym językiem
Bardziej szczegółowo