Pola magnetyczne w medycynie

Transkrypt

1 Wolnozmienne pola magnetyczne coraz szerzej stosowane są w profilaktyce i terapii wielu schorzeń nękających człowieka. Viofor JPS System aparat do magnetostymulacji i magnetoterapii - to sukces polskiej myśli naukowej i technicznej. Od chwili, gdy Maxwell wyjaśnił istotę działania pola elektromagnetycznego, zarówno naukowcy, jak i lekarze badają jego oddziaływanie na organizmy żywe. Dotyczy to wykorzystania możliwości terapeutycznych i profilaktycznych tego pola, a także oceny jego negatywnego oddziaływania na organizm ludzki. W ostatnich latach nastąpiła wręcz eksplozja badań nad leczniczym wykorzystaniem wolnozmiennych pól magnetycznych. Nie wszystkie są już dostatecznie udokumentowane, ale w niektórych dziedzinach doświadczalnie zostało w pełni potwierdzone ich korzystne działanie, np. w leczeniu osteoporozy, złamań, choroby zwyrodnieniowej oraz stanów zapalnych stawów, chorób układu nerwowego, w tym migren i naczynioruchowych bólów głowy. Dołączenie magnetoterapii i magnetostymulacji do klasycznego leczenia daje bardzo dobre efekty, aczkolwiek należy tu zachować daleko idącą ostrożność, gdyż nie we wszystkich jednostkach chorobowych ich korzystne działanie zostało w pełni potwierdzone doświadczalnie, np. w chorobach nowotworowych czy krążeniowych. Pola magnetyczne w medycynie Zastosowanie zmiennych pól magnetycznych w medycynie mieści się w ramach specjalizacji medycznej określanej jako medycyna fizykalna mówi prof. Aleksander Sieroń, kierownik jedynej w Polsce kliniki medycyny fizykalnej (Katedra i Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych i Medycyny Fizykalnej Śląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu). Pola magnetyczne stosowane w magnetoterapii, mają częstotliwość mniejszą od 100 Hz i indukcję magnetyczną rzędu 0,1 mt do 20 mt. Indukcje te są 2 3 rzędy większe od indukcji magnetycznej pola ziemskiego, która wynosi 30 do 70 μt. W zależności od parametrów fizycznych tych pól rozróżnia się: magnetoterapię i magnetostymulację. Pola magnetyczne stosowane w magnetostymulacji mają zwykle większą częstotliwość przebiegu podstawowego, która mieści się w przedziale od kilku do 3000 Hz. Wartości indukcji magnetycznej wynoszą od 1 pt do 100 μt. W licznych badaniach udowodniono korzystny wpływ magnetoterapii na przyspieszenie procesu tworzenia się zrostu kostnego. Nie eliminuje się gipsu, ale nosi się go co najmniej o 2/3 krócej. W wyniku ekspozycji złamanej kończyny w zmiennym polu magnetycznym uzyskano skrócenie czasu tworzenia zrostu kostnego od 70 87% - podkreśla prof. Sieroń.. Terapię zmiennym polem magnetycznym 1 / 6

2 stosowano z sukcesem w leczeniu powikłań endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W licznych pracach obserwowano korzystny hamujący wpływ zmiennego pola magnetycznego na procesy mineralizacji kości u chorych z osteoporozą. Wykazano nawet, że użycie zmiennego pola magnetycznego zapobiega dalszej utracie tkanki kostnej u unieruchomionych chorych z osteoporozą o różnej etiologii. Prof. Oleg Iwanowicz Efanow, kierownik Katedry Fizjoterapii (Państwowy Uniwersytet Medyczno-Stomatologiczny, Moskwa) podkreśla, że zmienny pod względem amplitudy i częstotliwości charakter pola magnetycznego prowadzi do zmiany procesów elektrycznych w komórkach oraz reakcji jonowych w płynach ustrojowych, jak również tworzy warunki do ich normalizacji i wzmacnia mechanizmy adaptacyjne organizmu. Choroby układu nerwowego uważane są za schorzenia cywilizacyjne, a jedną z przyczyn ich powstawania jest stres. W ostatnich latach zachorowania tego rodzaju przejawiają zdecydowaną tendencję wzrostową oraz atakują coraz młodsze osoby. Sprzyjają temu także kataklizmy socjalne oraz negatywne emocje związane z warunkami bytowymi. - Uwzględniając powyższe, zbadaliśmy wpływ słabych pól magnetycznych na najbardziej rozpowszechnione schorzenia układu nerwowego mówi Profesor. - Chorzy subiektywnie odnotowywali zmniejs zenie lub ustąpienie bólu głowy, nadpobudliwości, psychicznego i fizycznego zmęczenia, poprawę snu, wzrost aktywności życiowej, poprawę nastroju i chęci pracy. Obiektywnie następowała normalizacja ciśnienia tętniczego, krwioobiegu kapilarnego, adekwatności reakcji pacjentów w sferze psychoemocjonalnej na bodźce zewnętrzne. Odległe wyniki w ciągu 3 miesięcy po zakończeniu cyklu terapeutycznego wykazały stabilność efektu leczniczego wśród 83% chorych, co pozwala polecać stosowanie terapii bezlekowej aparatem Viofor JPS w leczeniu schorzeń układu nerwowego. Prof. Maria B. Pecyna (Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie) i Piotr Murawski (Zakład Informatyki Medycznej Centralnego Szpitala Klinicznego WAM w Warszawie) zajmują się badaniem, czy wolnozmiennymi polami magnetycznymi stosowanymi metodą magnetostymulacji można wywołać korzystny dla organizmu ludzkiego stan relaksu. 2 / 6

3 Wiadomo, że u osób odczuwających stan relaksu daje się zaobserwować podwyższoną aktywność mózgu w zakresie rytmu fal alfa i niską aktywność w zakresie rytmów fal theta. Dlatego też stosunek wartości amplitud rytmów tych fal przyjęło się uważać za wskaźnik zrelaksowanego organizmu. Naturalnym wydaje się więc pytanie dotyczące sposobu zwiększenia wartości tego wskaźnika i w konsekwencji osiągnięcia pełniejszego odprężenia fizycznego i psychicznego przy zastosowaniu zmiennych pól magnetycznych generowanych przez Viofor JPS. Rezultaty przeprowadzonych badań magnetoencefalograficznych wydają się zachęcające na tyle, aby inaczej podejść do stosowanych metod. Warto jeszcze wspomnieć, że w wielu badaniach klinicznych potwierdzono hipotensyjne działanie zmiennego pola magnetycznego, co daje możliwość wykorzystania tej metody w leczeniu nadciśnienia tętniczego, przynajmniej jako metody wspomagającej leczenie farmakologiczne. W przypadku nadciśnienia chwiejnego trwały efekt hipotensyjny pojawiał się już po zabiegach, natomiast u chorych z utrwalonym nadciśnieniem oraz nadciśnieniem nerkopochodnym efekt ten występował później i był słabiej wyrażony. U pacjentów poddanych magnetoterapii można było zmniejszyć dawki i liczbę stosowanych uprzednio leków hipotensyjnych podkreśla prof. Sieroń. Na uwagę zasługuje zastosowanie magnetostymulacji u chorych na chorobę Parkinsona, gdyż przyniosła ona poprawę nie tylko w zakresie czynności motorycznej, ale także w zakresie innych aspektów choroby, takich jak: nastrój, sen, funkcje poznawcze oraz czynność układu autonomicznego. Dalsze badania wykazały u tych chorych poprawę czynności wzrokowej, węchowej, poprawę płynności mowy, złagodzenie objawów mikrografii. Obszarem, w którym wykazano dużą skuteczność magnetostymulacji są zespoły bólowe o różnej etiologii. Uzyskano ustąpienie, zmniejszenie nasilenia lub rzadsze nawroty dolegliwości bólowych, poprawę zakresu ruchu bolesnych stawów lub niedowładnych kończyn, ustąpienie lub zmniejszenie się nasilenia odczuwanego drętwienia, ustąpienie obrzęków, krwiaków itp., poprawę czucia w niedowładnych kończynach. To nie panaceum, więc... 3 / 6

4 Na podstawie danych literaturowych na temat wpływu słabych pól magnetycznych na organizm ludzki oraz własnych doświadczeń klinicznych mówi prof. Sieroń wydaje się, że na obecnym etapie wiedzy można zaproponować następujące wskazania do stosowania metody magnetostymulacji : - zespoły bólowe układu ruchu o tle zwyrodnieniowym, zapalnym i pourazowym, - schorzenia neurologiczne, zwłaszcza choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane, stany po udarach mózgu i migreny, - trudno gojące się rany i owrzodzenia oraz zaburzenia krążenia obwodowego, - przewlekły stres i zespoły nerwicowe. Istnieją jednak konkretne przeciwwskazania do stosowania zmiennych pól magnetycznych jako metody terapeutycznej. Dotyczy to: ciąży, choroby nowotworowej, czynnej gruźlicy płuc, młodzieńczej cukrzycy, krwawienia z przewodu pokarmowego, ciężkich infekcji pochodzenia wirusowego, bakteryjnego i grzybiczego, obecności elektronicznych i metalowych implantów. Z badań na zwierzętach wynika także możliwość wpływu pola magnetycznego na dynamikę wydzielania żółci oraz skład żółci, zwłaszcza na stosunek kwasów żółciowych do cholesterolu i wzajemne stosunki pomiędzy kwasami żółciowymi o różnym stopniu hydroksylacji. Sukces polskiej myśli Prof. Feliks Jaroszyk (Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu) podkreśla, że urządzenie Viofor JPS to sukces polskiej myśli naukowej i technicznej. Firma produkująca to urządzenie - Med and Life - od kilku lat zajmuje się w Polsce promowaniem idei magnetostymulacji. Uruchomiono programy badawcze zarówno w zakresie nauk podstawowych, jak również klinicznych dotyczące oddziaływania zmiennych pól magnetycznych na organizmy żywe. Autorzy nowej metody magnetostymulacji - prof. prof. Feliks Jaroszyk, Janusz Paluszak, Aleksander Sieroń 4 / 6

5 reprezentują nauki podstawowe i kliniczne. Prof. Jaroszyk opracował podstawowe charakterystyki czasowe sygnałów elektrycznych i ich kombinacje w oparciu o zjawiska biofizyczne występujące podczas oddziaływania wolnozmiennych pól magnetycznych z materią żywą. Prof. Paluszak przeprowadził wszechstronną analizę zaprojektowanych sygnałów JPS z punktu widzenia ich oddziaływania na poziomie biochemiczno-fizjologicznym w żywym organizmie. Prof. Sieroń podał sposoby aplikacji sygnałów JPS oraz dokonał szerokiej analizy klinicznych aspektów ich oddziaływania na żywy organizm człowieka. Projekt i konstrukcje aparatury generującej sygnały według metody JPS wykonał zespół pod kierunkiem mgr. inż. Waldemara Deki. Pola elektromagnetyczne w zakresie częstotliwości Hz (czyli najniższe) noszą nazwę ELF (Extremaly Low Frequency). Fale elektromagnetyczne w tym zakresie częstotliwości nie powodują ani zjawiska jonizacji, ani zjawiska wzbudzenia. Dla pól z zakresu ELF wygodnie jest rozpatrywać oddzielnie oddziaływania pola elektrycznego i pola magnetycznego. Zmienne pola magnetyczne - w przeciwieństwie do zmiennych pól elektrycznych - charakteryzują się niskim współczynnikiem tłumienia przy oddziaływaniu z obiektami biologicznymi. Z tego powodu pola magnetyczne znajdują zastosowania medyczne (magnetoterapia, magnetostymulacja). W magnetoterapii indukcja pola magnetycznego jest około tysiąc razy większa od indukcji pola magnetycznego stosowanego w magnetostymulacji. Biologiczne działanie zmiennego pola magnetycznego jest następstwem trzech podstawowych efektów oznaczonych odpowiednio numerami: elektrodynamicznego oddziaływania tego pola na prądy jonowe w organizmie jonowego rezonansu cyklotronowego kationów i anionów płynu ustrojowego organizmu magnetomechanicznego oddziaływania pola magnetycznego na cząstki z niekompensowanymi spinami magnetycznymi. Należy pamiętać, że płyny ustrojowe tzn. krew, limfa i płyn międzykomórkowy w znaczeniu elektrycznym stanowią tzw. przewodniki drugiego rodzaju o jonowym charakterze przewodnictwa elektrycznego. 5 / 6

6 Istota nowego systemu VIOFOR JPS sprowadza się do optymalnych wyborów dwóch różnych typów sygnałów elektrycznych (tym samym i magnetycznych) oraz ich wzajemnych kombinacji w celu wykorzystania wspomnianych wcześniej trzech podstawowych mechanizmów absorpcji zmiennego pola magnetycznego przez materię żywych organizmów. Mechanizmy: elektrodynamiczny, magnetomechaniczny oraz jonowy rezonans cyklotronowy związane są z oddziaływaniem na struktury ciekłokrystaliczne, będące składnikiem wielu błon i organelli komórkowych, powodując zmiany przepuszczalności kanałów jonowych dla wielu pierwiastków w postaci zjonizowanej. Następuje wówczas zmiana w rozmieszczeniu jonów w przestrzeni zewnątrz- i wewnątrzkomórkowych. W konsekwencji wywołuje to zmiany różnic potencjałów spoczynkowych zarówno w obrębie błon organelli, jak również błon komórkowych żywych układów biologicznych. W systemie VIOFOR JPS podczas aplikacji spełniony jest warunek równoczesnego funkcjonowania trzech mechanizmów oddziaływania zmiennego pola magnetycznego na żywy organizm. Powoduje to zwiększony transport jonowy w błonach komórkowych i organelli w stosunku do dotychczas znanych metod magnetostymulacji. Justyna Hofman-Wiśniewska 6 / 6