Streszczenie: Przedmioty i metody:
|
|
- Radosław Wiśniewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Temat: Deportacja Tytuł projektu: Pociągi ku śmierci Miejsce/land: Hanower/Dolna Saksonia Instytucja: Zespół Roboczy Uczniów Chrześcijańskich Autor: Andreas Kraus Wiek: od 14 lat Streszczenie: Zespół Roboczy Uczniów Chrześcijańskich w Hanowerze pracuje od 1973 r. za pomocą gry symulacyjnej nad rolą Deutsche Reichsbahn w deportacji do obozów koncentracyjnych. W centrum uwagi znajduje się ówczesna procedura administracyjna, "przełożona" na obecną biurokrację kolejową. Młodzi ludzie stwarzają podobne sytuacje, jakie przeżywali wtedy pracownicy Reichsbahn. Przedmioty i metody: - tydzień projektowy - gra symulacyjna - zmiana perspektywy - analizowanie filmu - ustalanie współczesnych odniesień do historii - przygotowanie wyjazdu do miejsca pamięci Sprawozdanie z realizacji projektu: To może się stać, wszędzie. Primo Levi, Straceni i uratowani Scenariusz Proszę sobie wyobrazić, że są państwo zatrudnieni w dużym urzędzie, że jest to praca w jakimś biurze. Załóżmy po prostu, że pracują państwo na kolei. Państwa zadanie polega na układaniu rozkładów jazdy, a może na planowaniu i wyposażaniu wagonów kolejowych dla podróżnych. Cieszą się państwo, że mają tę pracę; czasy są wystarczająco ciężkie, wielu ludzi jest bezrobotnych, systemem polityczno-społecznym wstrząsają kryzysy. Określiliby państwo siebie jako zupełnie normalnych, przeciętnych ludzi, którzy mają pracę i rodzinę. Dostają państwo od przełożonego polecenie służbowe, żeby opracować specjalne rozkłady jazdy dla pociągów, które z pewnych, nieznanych państwu powodów, kursują tylko nocą. Pociągi te są elementem programu rządowego, o którym czytali już państwo także w gazetach. Rząd postanowił przesiedlić przede wszystkim bezrobotnych cudzoziemców ze słabej gospodarczo północy kraju na silny gospodarczo południowy zachód i tam stworzyć
2 nowe miejsca pracy. Państwa przełożony podkreśla, że projekt jest pilny i priorytetowy i z powodów finansowych, jak wszystko w tych czasach, musi być wykonany możliwie jak najszybciej i jak najbardziej oszczędnie. Jeśli odpowiadaliby państwo nie za rozkłady jazdy, ale za wyposażenie wagonów, również byliby państwo włączeni w ten projekt i musieli projektować specjalne wagony zapewniające miejsce 50 przesiedleńcom. Czy byłby jakiś powód, żeby odmówić wykonania tej pracy lub zagrozić zwolnieniem? Nie byłoby najmniejszego? Kiedy wyciągnęliby państwo takie konsekwencje i ponieśli ryzyko utraty miejsca pracy z wszelkimi następstwami dla siebie i swoich rodzin? Gdyby się dowiedzieli, że w jednym wagonie przesiedla się nie 50, lecz 150 osób? Że są wśród nich także dzieci i starcy? Ale przecież państwo nie odpowiadają za zapełnienie wagonów, państwo układają tylko rozkład jazdy lub wyposażają wagony! Czy zareagowaliby państwo na wiadomość, że podczas tych transportów ludzie doznają szkód? Albo że miejsce przeznaczenia transportów z dużym prawdopodobieństwem, jak przypadkiem udaje wam się dowiedzieć, jest skażone radioaktywnie, a więc że przesiedleńcy są wysyłani na pewną śmierć? Nikt nie maczałby w tym palców, każdy by odmówił, takie jest pierwsze państwa przypuszczenie. Z historii (i współczesności) wiemy jednak, niestety, że bywa inaczej ten fikcyjny scenariusz miał za podstawę porównywalną rzeczywistość historyczną. Deutsche Reichsbahn model historyczny W miejscu pamięci Yad Vashem w Jerozolimie, ale także w amerykańskim United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, do najbardziej imponujących eksponatów należy wagon kolejowy. To jeden z najbardziej znaczących symboli holocaustu. Istotnie, wymordowanie milionów Żydów i nie-żydów w obozach zagłady byłoby niemożliwe bez transportów kolejowych na skalę masową. Ofiary przewożono na miejsce przeznaczenia niekiedy setki kilometrów. Kolej, jedna z największych firm usługowych i organizacji biurokratycznych w Rzeszy Niemieckiej, wypełniała swoją misję deportacyjną absolutnie niezawodnie, ale i bez cienia wątpliwości moralnych. Jak wiadomo ze źródeł historycznych, które tak skrupulatnie zbadał Raul Hilberg, żaden pracownik lub urzędnik nie odmówił wykonywania pracy z uwagi na skrupuły natury moralnej wobec pociągów specjalnych do Auschwitz. Pod tym względem wagon w Yad Vashem jest symbolem nie tylko cierpień ofiar, ale także przestępstw natury biurokratycznej, wynikających z podziału pracy,
3 indyferentyzmu moralnego i efektywności systemu oraz odpowiadającej temu mentalności sprawców. Pomysł wykorzystania historycznego wzoru Deutsche Reichsbahn w grze symulacyjnej powstał w 1973 roku, a więc na długo przed ukazaniem się pracy Hilberga w przekładzie niemieckim. Członkowie Zespołu Roboczego Uczniów Chrześcijańskich (ACS, Arbeitsgemeinschaft Christlicher Schüler) z Hanoweru, przygotowując podróż studyjną z młodymi dorosłymi do miejsca pamięci Auschwitz, obejrzeli kilka filmów. Kiedy oglądali Noc i mgłę Alaina Resnais, rzuciły im się w oczy sceny deportacji za pomocą transportu kolejowego. Ich rozumowanie było następujące: jeżeli dziś można by postawić ludzi w podobnych sytuacjach, w jakich znajdowali się w przeszłości pracownicy kolei, to pytanie o warunki, w których możliwy był holocaust, nie byłoby już tylko abstrakcyjnie historyczne. Także słynny eksperyment Milgrama, eksperyment w więzieniu Stanford czy dopiero później napisana książka dla młodzieży Die Welle (Fala) były autorom pomysłu zupełnie nieznane. Wymyślili więc grę symulacyjną, odtwarzającą deportację cudzoziemców z północnej części Niemiec na skażony radioaktywnie obszar na południowym zachodzie to decydująca sytuacja, którą opisaliśmy na wstępie. I podobnie jak w Trzeciej Rzeszy, dostępne informacje o scenariuszu nie zostały wyraźnie wypowiedziane, ale w zasadzie każdy, jeśli tylko potrafi używać mózgu, jest w stanie poskładać informacje cząstkowe i wyrobić sobie obraz całości. Każdy z uczestników gry otrzymuje rolę i zostaje członkiem fikcyjnej śmiercionośnej biurokracji. I jak kolejarze w przeszłości, wszyscy stają wobec pytania, czy zdają sobie sprawę z tego, co robią, i czy przeciwstawiają się temu nieludzkiemu systemowi. Tematem w tej grze nie są zatem antysemityzm, rasizm czy ksenofobia jako intencjonalne motywy działania, ale apatia moralna i indyferencja poznawcza w stosunku do własnego postępowania. Gra symulacyjna nie może, rzecz jasna, kopiować rzeczywistości historycznej, ale stwarza własną, zainscenizowaną rzeczywistość. Pewne cechy charakterystyczne inscenizacji są przy tym porównywalne z oryginałem, a inne nie. Z powodów dydaktycznych i pragmatycznych redukuje się liczbę ról i stopień zbiurokratyzowania w stosunku do kompleksowej organizacji historycznego przedsiębiorstwa Deutsche Reichsbahn. Cel i sens fikcyjnej deportacji też zostają oczywiście zmodernizowane, tzn. odniesione do teraźniejszości.
4 Struktura gry i materiały do gry Gra dzieli się na trzy dyrekcje kolei: Północną, Centralną i Południową. Każda z nich składa się z dyrektora, kierownika działu rozkładów jazdy, kierownika działu zaopatrzenia oraz kierownika komórki wyposażenia wagonów. Do każdej dyrekcji przydzielone są dwa przedsiębiorstwa: dostawca żywności oraz kierownik sprzedaży w firmie Karosseriebau Universal. Dwaj inspektorzy, jeden w Dyrekcji Północnej i jeden w Dyrekcji Południowej, spełniają funkcję kontrolną na początku i na końcu deportacji. Lekarz pracujący na miejscu przeznaczenia musi pisać medyczne raporty o stanie przesiedleńców, opracowywać statystyki i ordynować lekarstwa. Kierownictwo całej gry sprawuje Ministerstwo Popierania Przedsiębiorczości czyli członkowie grona pedagogicznego (zob. Dokumenty). Liczba uczestników gry powinna wynosić od 8 do 28 osób, w każdym przypadku da się ją przeprowadzić przez odpowiednią zmianę ról. Kierownictwo gry powinno się składać z trzech do sześciu osób w zależności od liczby uczestników. Każdy uczestnik otrzymuje cały szereg materiałów do gry, przede wszystkim opis ogólnych reguł gry. W myśl owych zasad komunikacja może się odbywać wyłącznie w formie pisemnej na przygotowanych formularzach (zob. Dokumenty), nie wolno także opuszczać miejsca pracy. Poza tym uczestnicy otrzymują gazetkę zatytułowaną Globus. W zamieszczonych w niej artykułach opisuje się społeczne, gospodarcze i polityczne tło, na którym działa biurokracja kolejowa. Po trzecie uczestnicy dostają dokładny opis każdej roli i zadań, jakie mają spełniać. Każda rola obejmuje zestaw specjalnych predyspozycji wymaganych w danym zawodzie, jak np. gotowość do współpracy, talent organizacyjny, chęć wybicia się. Każdy z opisów zawiera też mniej lub bardziej ukryte wskazówki co do problematyczności tej pracy. I tak np. pociągi mogą jeździć tylko w nocy, nie wolno nikomu opowiadać o transportach, a miejsca pracy lekarza i inspektora Dyrekcji Południowej znajdują się w bunkrach chroniących przed promieniowaniem.
5 Najważniejsze formularze to karta pociągu i potwierdzenie zaopatrzenia (zob. Dokumenty). Reprezentują one w grze pociągi służące do transportu. Wszystkie komunikaty na piśmie przekazują listonosze członkowie grona pedagogicznego, którzy w ten sposób mają zapewnioną kontrolę nad przebiegiem gry. Typowy przebieg gry Gra stosowana jest głównie w pracy edukacyjnej poza szkołą, jako integralna część dwu- lub trzydniowych seminariów. Czas potrzebny na grę i jej omówienie wynosi co najmniej sześć godzin zegarowych. Sama gra trwa ok. dwóch i pół godziny, pokazywany na koniec film Noc i mgła 40 minut, a dyskusja w grupie na temat oceny gry i filmu dwie do trzech godzin. W pracy oświatowej ACS grę wykorzystuje się, jak już wspomniano, do wzbudzenia motywacji, a tym samym w celu przygotowania na wizytę w dawnym obozie koncentracyjnym. Można jej również użyć do innych celów dydaktycznych, należy jednak zaplanować dość czasu na omówienie. W przypadku uczestników chodzi przeważnie o młodych dorosłych między 15. a 20. rokiem życia, ale w grze brali też udział starsi studenci i nauczyciele. Uczestnikom nie podaje się oczywiście, jaki jest prawdziwy cel gry. Na ogół zgłosili się oni na seminarium o Trzeciej Rzeszy lub o holocauście i oczekują informacji historycznych, a nie tego, że sami będą odgrywać główną rolę. Na początku seminarium mówi się uczestnikom, że pierwszym punktem programu jest gra i że każdy dostanie zaraz niezbędne informacje na piśmie. Najpierw jednak ogłasza się bardzo wyraźnie najważniejsze reguły gry. Pierwsza: Rób to, za co w swoim mniemaniu możesz wziąć odpowiedzialność!, druga: Rób to, co w Twoim mniemaniu odpowiada rzeczywistości! Pierwsza zasada porusza kwestię odpowiedzialności za siebie i wolności moralnej, druga podkreśla powagę gry i jej odniesienie do rzeczywistości. Po tym krótkim wstępie przydziela się role i odprowadza uczestników na przygotowane dla nich miejsca pracy. Należy przy tym zwrócić uwagę na to, żeby w jednym pomieszczeniu
6 siedzieli tylko ci uczestnicy, którzy w trakcie gry nie komunikują się bezpośrednio ze sobą. Nikt nie powinien orientować się w strukturze całej gry, gdyż anonimowość i podział pracy to dwa ważne elementy tej symulacji. Po wczytaniu się w reguły, na co przeznaczono około 20 minut, gra rozpoczyna się od wypisania przez ministerstwo pierwszych kart pociągu i potwierdzeń zaopatrzenia. Zadanie zespołu pedagogicznego podczas gry polega na stwarzaniu moralnych i poznawczych konfliktów na horyzoncie świadomości pojedynczych uczestników w celu wywołania decyzji natury moralnej. Należy jednak uwzględniać przy tym, że ostatni krok musi być zastrzeżony dla uczestników na adekwatne zachowania moralno-polityczne. Ważnym środkiem zaostrzenia konfliktu jest naturalnie sukcesywne pogarszanie się warunków deportacji fikcyjnych przesiedleńców. W trakcie gry opór ogranicza się do różnych form indywidualnej odmowy wykonania pracy, na co zespół pedagogiczny może reagować w różny sposób. Uczestnikom gry prawie nigdy nie udaje się zahamować fikcyjnej deportacji en bloc. Mimo przyznanej na początku moralnej autonomii zachowań warunki sytuacyjne oddziałują podczas gry tak skutecznie na psychikę uczestników, że przeważająca większość dostosowuje się bez żadnych problemów. O tyle więc potwierdzają się w dużej mierze empiryczne wyniki eksperymentu Milgrama. Gra dobiega końca, kiedy odpowiednio duża liczba pociągów przejdzie przez hierarchię kolejową przy udziale wszystkich uczestników. Dyskusja na temat oceny Po przerwie wyświetla się uczestnikom film Noc i mgła, który konfrontuje ich z historycznym modelem gry. Późniejsza dyskusja w grupie ma spełnić trzy funkcje w odniesieniu do możliwości wynikających z treści gry: - Po pierwsze należy omówić strukturę gry symulacyjnej, przebieg zdarzeń i treść różnych ról krótko mówiąc: wyjaśnić płaszczyznę opisową. - Następny krok to przedyskutowanie mechanizmów, które stymulują dostosowanie. Zalicza się do nich przykładowo podział pracy, hierarchię, gotowość do posłuszeństwa, stres,
7 przymus objęcia jakiejś roli, biurokratyczną abstrakcyjność zdarzeń, brak bezpośredniej komunikacji, selektywne odbieranie informacji, pozorną legalność przesiedleń itd. - Trzecia funkcja polega na wyjaśnieniu warunków koniecznych do skutecznego oporu, a tym samym moralnego postępowania; wynikają one z odwrócenia warunków dostosowania. Dla powodzenia dyskusji ważne jest, żeby uczestnicy nie mieli poczucia zasiadania na ławie oskarżonych. Naturalnie kwestia porównywalności aktualnego zachowania w trakcie gry symulacyjnej i historycznej sytuacji podczas deportacji do obozów zagłady to jeden z najważniejszych, sięgających głębiej punktów dyskusji, poruszony wszak za sprawą obejrzanego filmu. Także tutaj zespół pedagogiczny musi wyraźnie zaznaczyć, że nie chodzi o zwyczajne odbicie rzeczywistości, ale o to, by zrozumieć zachowanie ludzi, którzy w określonych warunkach brali udział w działaniach przestępczych. Doświadczenia, ryzyka, zalecenia W wypadku konfrontacji z możliwymi skutkami własnego działania chodzi niewątpliwie o obrazę miłości własnej. Nie wszyscy uczestnicy i nie wszystkie grupy potrafią zachować niezależność sądu i dystans. Należy się liczyć z reakcjami obronnymi. Zespół pedagogiczny, decydując się na grę, podejmuje więc duże ryzyko i powinien to sobie uświadomić na etapie planowania. W tej grze pojawia się także problem pedagogicznej manipulacji. Członkowie zespołu pedagogicznego muszą się koniecznie wykazać dużą zdolnością wczuwania się w przeżycia uczniów i umieć stopniować reakcje. W codziennej świadomości historyczno-politycznej istnieją na ogół wyjątkowo naiwne i sprowadzające wszystko do jednej przyczyny wzorce wyjaśnień: esesmani byli sadystami; wszyscy Niemcy byli antysemitami; tylko Hitler był odpowiedzialny i uwiódł Niemców swą propagandą; nikt nie mógł nic wiedzieć o ludobójstwie Żydów; wszyscy bojownicy ruchu oporu byli bohaterami itd. W tego typu świadomości historia jest ciągiem pojedynczych zdarzeń. Przeszłość i teraźniejszość występują osobno. Przeprowadzona symulacja przełamuje te schematy wyjaśnień. Na pierwszym planie pojawiają się struktury i procesy, przeszłość i teraźniejszość nie są już oddzielone od siebie, ludzkie postępowanie da się analizować i interpretować, odpowiedzialność za własne czyny staje się fundamentalną kategorią. Bardzo często można stwierdzić, że uczestnicy
8 uświadamiają sobie ważność uzyskanych w trakcie gry doświadczeń; najczęstsza motywacja po zakończeniu gry polega na dzieleniu się tym doświadczeniem, a także na konfrontowaniu innych z tą grą. Ważne jest utrzymanie motywacji uczestników i dalsza praca. Wtedy gry symulacyjne są cenną metodą inicjowania takiego nauczania, które porusza niepokojące pytania, w radykalny sposób narzucone przez holocaust. Kontakt: Arbeitsgemeinschaft Christliche Schüler Andreas Kraus Am Steinbruch 12 D Hannover Tel.:/Fax: +49 (0) 5 11/ Bibliografia: Z. Bauman : Nowoczesność i Zagłada. Warszawa H. Lichtenstein : Mit der Reichsbahn in den Tod [Koleją Rzeszy na śmierć]. Köln M.R. Marrus : Holocaust. Historiografia. Warszawa Glosariusz: Antysemityzm: Termin określający wrogość do Żydów, który przyjął się w latach 70. XIX wieku. Jako produkt mieszczańskiego społeczeństwa przemysłowego antysemityzm wynika przeważnie z pobudek politycznych, gospodarczych i rasistowskich. Zwraca się przeciwko Żydom jako etnicznej i kulturalnej mniejszości w Europie. Występującą od czasów starożytnych wrogość do Żydów z pobudek religijnych określa się jako antyjudaizm. Auschwitz (Oświęcim): Największy nazistowski obóz koncentracyjny, obóz pracy i zagłady w okupowanej Polsce podczas II wojny światowej, położony na zachód od Krakowa przy ujściu rzeki Soły do Wisły. Zbudowany przez SS w 1940 r., w latach obóz koncentracyjny Auschwitz rozbudowano i przekształcono w obóz zagłady. Składał się z trzech obozów głównych: AI - obóz macierzysty, AII Birkenau, obóz zagłady, AIII - Monowitz (Monowice), obóz pracy zakładów I.G. Farben, nazywany też BUNA. Do kompleksu obozowego Auschwitz należało wiele podobozów. Deportacja: Przymusowe przesiedlenie Żydów i Romów z ich własnych mieszkań najpierw do specjalnych pomieszczeń, domów i miejskich obozów, w Europie Wschodniej do gett, obozów koncentracyjnych, obozów pracy i karnych oraz ośrodków zagłady. Deportacje określano jako wysiedlenia lub ewakuacje, żeby zamaskować właściwy cel, czyli zamiar wymordowania deportowanych. KZ (kacet): Obóz koncentracyjny (nazistowski skrót: KL). Obozy koncentracyjne były zakładane po 1933 r. w celu eliminowania przeciwników politycznych, zastraszania ludności oraz izolacji i eksterminacji niepożądanych mniejszości społecznych, etnicznych i religijnych,
9 a także jeńców wojennych. Z racji podporządkowania SS obozy były wyłączone spod jurysdykcji sądów powszechnych. Śmierć milionów osób wskutek niedostatecznego wyżywienia i prymitywnych warunków bytowania, pracy przymusowej, chorób i znęcania się była zamierzona. Do 1945 r. pod władzą nazistów znajdowało się tysiące obozów, podobozów i komand pracy. SS (esesman): Skrót od Schutzstaffel (drużyna ochronna), założone w 1925 roku jako gwardia przyboczna Hitlera. Od 1929 pod kierownictwem Himmlera ewolucja w kierunku jednostki elitarnej NSDAP. Po pozbawieniu wpływów SA w 1934 samodzielna organizacja wewnątrz partii, krok po kroku połączenie z policją państwową. SS odpowiadało za zabezpieczenie władzy w polityce wewnętrznej, inspekcję i ochronę obozów koncentracyjnych przez uzbrojone formacje Totenkopfu. Po 1939 SS odgrywało decydującą rolę w polityce podbojów i eksterminacji. Kolor mundurów był czarny, znakiem rozpoznawczym podwójne S w formie runicznej oraz trupia czaszka (Totenkopf). United States Holocaust Memorial Museum (USHMM): Narodowe Miejsce Pamięci Holocaustu w Waszyngtonie, D.C., dla upamiętnienia sześciu milionów Żydów i milionów nieżydowskich ofiar zbrodni nazistowskich. Muzeum zostało otwarte wiosną Stała ekspozycja, wystawy gościnne, centrum badawcze, biblioteka, archiwum i wydział pedagogiczny służą dokumentacji, interpretacji oraz szerzeniu wiedzy o dziejach Holocaustu. Yad Vashem: Hebrajskie znaczenie: "Pomnik i imię" (według Izajasza 56,1). Centralne narodowe miejsce pamięci męczenników Szoah (hebr. katastrofa, pojęcie oznaczające holocaust) i bohaterów ruchu oporu w Izraelu. Założone w 1953 roku pod Wzgórzem Herzla w Jerozolimie jako zespół architektoniczno-krajobrazowy z pomnikami, muzeami i instytutami badawczymi. Miejsce dorocznych państwowych uroczystości pamiątkowych w Jom Haszoah (Dzień Katastrofy). Centrum Badawcze i Oświatowe Historii Holocaustu.
ZADANIE 3. Dział III. Małe ojczyzny i wspólne państwo. Prawidłowe odpowiedzi zaznaczono w tekście przez podkreślenie.
ZADANIE 3 Dział III. Małe ojczyzny i wspólne państwo Prawidłowe odpowiedzi zaznaczono w tekście przez podkreślenie. 1. Samorząd gminny przywrócono w Polsce w roku: a) 1989 b) 1990 c) 1998 d) 1999. 2. W
Bardziej szczegółowoAuschwitz historia, pamięć i edukacja Nauczanie o Holokauście w autentycznym miejscu pamięci
DZIEŃ PIERWSZY Auschwitz historia, pamięć i edukacja Nauczanie o Holokauście w autentycznym miejscu pamięci Europejskie seminarium dla nauczycieli Kraków Auschwitz-Birkenau 7-13 października 2007 Niedziela,
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR LXXV/848/10 RADY MIASTA OŚWIĘCIM. z dnia 27 października 2010 r.
UCHWAŁA NR LXXV/848/10 RADY MIASTA OŚWIĘCIM z dnia 27 października 2010 r. w sprawie organizacji na terenie miasta Oświęcim obchodów świąt narodowych oraz innych rocznic i świąt. Na podstawie art. 18 ust.
Bardziej szczegółowoCzas Cele Temat Metody Materiały
Aleksandra Kalisz, Instytut Historii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Konspekt dnia studyjnego w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau "Dyskryminacja, prześladowanie,
Bardziej szczegółowoMATERIAŁ 4. Serbowie wypędzeni z niepodległego państwa chorwackiego, które było satelickim państwem nazistowskich Niemiec.
MATERIAŁ 4 Podczas II wojny światowej miliony ludzi padły ofiarą masowej eksterminacji, deportacji, śmierci głodowej, pracy przymusowej, obozów koncentracyjnych i bombardowań. Uchodźcy i wypędzeni Serbowie
Bardziej szczegółowoI Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Lubelszczyźnie
I Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Lubelszczyźnie 27-28, 30-31 stycznia, 1 lutego 2019 r. Pod patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego Jarosława Stawiarskiego 27, 30-31
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum OKUPACJA NIEMIECKA ZIEM POLSKICH
Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum OKUPACJA NIEMIECKA ZIEM POLSKICH Wykorzystanie programu multimedialnego Historia Świata i Polski 1914-1948, Wojny światowe mgr Maria Kosterkiewicz Gimnazjum nr 12
Bardziej szczegółowomusimy zatem wiedzieć policzyć dokładnie zawołać po imieniu opatrzyć na drogę Zbigniew Herbert
IDEA Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego służy pogłębieniu refleksji nad polskim doświadczeniem konfrontacji z dwoma totalitaryzmami nazistowskim i komunistycznym. Został powołany
Bardziej szczegółowoZACHOWAĆ PAMIĘĆ OBOZY PRACY PRZYMUSOWEJ NA TERENIE SZCZECINA W OKRESIE II WOJNY ŚWIATOWEJ
ŚCIEŻKA EDUKACYJNO - HISTORYCZNA PRZYGOTOWANA PRZEZ UCZNIÓW KL. I LA XI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI W SZCZECINIE ZACHOWAĆ PAMIĘĆ OBOZY PRACY PRZYMUSOWEJ NA TERENIE SZCZECINA W
Bardziej szczegółowoWizyta w Miejscach Pamięci II wojny światowej jako wyzwanie i szansa dla projektów wymiany polsko-niemieckiej
Wizyta w Miejscach Pamięci II wojny światowej jako wyzwanie i szansa dla projektów wymiany polsko-niemieckiej Seminarium metodyczne dla animatorów wymian polsko-niemieckich Oświęcim, 10 14 grudnia 2013
Bardziej szczegółowoPraca w narodowosocjalistycznych gettach
Praca w narodowosocjalistycznych gettach Deutsches Historisches Institut & Żydowski Instytut Historyczny Termin: 3 i 4 grudnia 2010 r. Ofiarą narodowosocjalistycznej polityki ekspansji i eksterminacji
Bardziej szczegółowoMałgorzata Grabowska Katarzyna Panius Łukasz Kępski Malte Mansholt. Potulice jedno miejsce, dwie pamięci. Przewodnik po Miejscu Pamięci Potulice
Małgorzata Grabowska Katarzyna Panius Łukasz Kępski Malte Mansholt Potulice jedno miejsce, dwie pamięci Przewodnik po Miejscu Pamięci Potulice Oldenburg Toruń 2009 1. Hitlerowski kompleks obozowy Potulice
Bardziej szczegółowoFundacja Pro Memoria Problemy współczesności
Problemy współczesności Obecnie przeżywamy okres, w którym ludzkość znalazła się w stadium dotychczas nieznanych, wielkich problemów cywilizacyjnych. Jesteśmy świadkami nagromadzenia się przeróżnych trudności,
Bardziej szczegółowoStreszczenie: Przedmioty i metody:
Temat: Obozy koncentracyjne Tytuł projektu: Praca nad historią lokalną w miejscu pamięci Breitenau Miejsce/land: Guxhagen/Hesja Instytucja: Miejsce Pamięci Breitenau Autor: Gunnar Richter Wiek: od 14 lat
Bardziej szczegółowoScenariusz warsztatów dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych
Scenariusz warsztatów dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Czas trwania: 90 minut Grupa docelowa: uczniowie szkół ponadgimnazjalnych (15-30 osób) Scenariusz warsztatów realizowany jest w oparciu o projekcję
Bardziej szczegółowoRÓŻNE ASPEKTY HISTORII KL AUSCHWITZ ARCHITEKTURA ZBRODNI SEMINARIUM AKADEMICKIE MIĘDZYNARODOWE CENTRUM EDUKACJI O AUSCHWITZ I HOLOKAUŚCIE PROGRAM
P a ń s t w o w e M u z e u m Auschwitz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau ul. Więźniów Oświęcimia 20, 32-603 Oświęcim www.auschwitz.org Birkenau S t a t e M u s e u m RÓŻNE ASPEKTY HISTORII KL AUSCHWITZ
Bardziej szczegółowoHOLOCAUST SIEDLECKICH ŻYDÓW
HOLOCAUST SIEDLECKICH ŻYDÓW Żydzi osiedlili się w Siedlcach w połowie XVI wieku. Początkowo zajmowali się karczmarstwem, a później także rzemiosłami i kupiectwem. W roku 1794 została wybudowana żydowska
Bardziej szczegółowoCZEGO NIE MOGLIŚMY WYKRZYCZEĆ ŚWIATU
DZIAŁANIA EDUKACYJNE WOKÓŁ WYSTAWY STAŁEJ CZEGO NIE MOGLIŚMY WYKRZYCZEĆ ŚWIATU WWW.ONEGSZABAT.ORG WWW.JHI.PL DZIAŁANIA EDUKACYJNE WOKÓŁ WYSTAWY STAŁEJ 1. CZĘŚĆ Oprowadzanie po wystawie Czego nie mogliśmy
Bardziej szczegółowoTemat: Jasnowłosa prowincja film o wygnanych Wielkopolanach
Temat: Jasnowłosa prowincja film o wygnanych Wielkopolanach 1. Przeczytaj podaną niżej definicję, następnie spróbuj odpowiedzieć, jaki cel ma współtworzony przez Jacka Kubiaka film Złotowłosa prowincja.
Bardziej szczegółowoKroki prowadzące do zorganizowanego ludobójstwa:
Holocaust Holocaust Holocaust, (całopalenie - termin angielski, pochodzący z kościelnej łaciny holocaustum, z gr. holo-kautóo - spalam ofiarę w całości), spolszczenie: Holokaust określenie stosowane do
Bardziej szczegółowoREGULAMIN STUDENCKICH PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH studia uzupełniające II stopnia kierunek studiów: Pedagogika
REGULAMIN STUDENCKICH PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH studia uzupełniające II stopnia kierunek studiów: Pedagogika specjalność: Wychowanie przedszkolne i nauczanie początkowe I. Cel praktyk Praktyki studenckie
Bardziej szczegółowoNajczęściej zadawane pytania (FAQ)
Najczęściej zadawane pytania (FAQ) Czy Miejsce Pamięci jest autentycznym miejscem historycznym? Czy Hitler i Himmer brali udział w Konferencji w Wannsee? Czy na Konferencji w Wannsee zapadła uchwała dotycząca
Bardziej szczegółowoMuzeum Auschwitz-Birkenau
Muzeum Auschwitz-Birkenau W kwietniu 1940 roku na rozkaz naczelnego dowódcy SS Heinricha Himlera rozpoczęto budowę obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu - Zasolu, przy wykorzystaniu istniejących tam już
Bardziej szczegółowoPROPONOWANE MODUŁY SZKOLENIOWE - TEMATYKA. przedstawienie się;
I DZIEŃ COACHING ZESPOŁU PROPONOWANE MODUŁY SZKOLENIOWE - TEMATYKA MODUŁ TEMATYKA ZAJĘĆ przedstawienie się; SESJA WSTĘPNA przedstawienie celów i programu szkoleniowego; analiza SWOT moja rola w organizacji
Bardziej szczegółowo70. rocznica zakończenia II Wojny Światowej
70. rocznica zakończenia II Wojny Światowej, 11/05/2015 13:45, autor: Redakcja Bielawa Podobnie jak w całym kraju, tak i w Bielawie, 8 maja odbyły się obchody upamiętniające 70. rocznicę zakończenia II
Bardziej szczegółowo1. Ideały i problemy bohaterów moich lektur
1. Ideały i problemy bohaterów moich lektur Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna mit o Dedalu i Ikarze, zna treść utworu A. Kamińskiego Kamienie na szaniec, zna treść utworu S. Żeromskiego
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Warszawa, dnia 21 lutego 2013 r. Pozycja 8 ZARZĄDZENIE
DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Warszawa, dnia 21 lutego 2013 r. Pozycja 8 ZARZĄDZENIE MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO 1) z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie nadania
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI. Klasa: V a Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciel: mgr Małgorzata Borowska. Temat lekcji: Wielkie religie średniowiecza.
SCENARIUSZ LEKCJI Klasa: V a Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciel: mgr Małgorzata Borowska Temat lekcji: Wielkie religie średniowiecza. Cele lekcji: Na lekcji uczniowie: poznają przyczyny i skutki
Bardziej szczegółowoStreszczenie: Przedmioty i metody:
Temat: Obozy koncentracyjne Tytuł projektu: Od nazwiska do numeru Miejsce/land: Stuhr/Dolna Saksonia Szkoła: Kooperacyjna Szkoła Zbiorcza w Stuhr Nauczycielka: Ilse Henneberg Wiek: od 16 lat Streszczenie:
Bardziej szczegółowoStatut Szkolnego Klubu Europejskiego EuroStars40
Statut Szkolnego Klubu Europejskiego EuroStars40 R o z d z i a ł 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE Art. 1 1. Szkolny Klub Europejski działa przy Szkole Podstawowej Nr 40 im. kpt. ż. w. K. O. Borchardta w Gdyni 2.
Bardziej szczegółowoDlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi?
Prezentacja Ośrodka Informacji ONZ Dlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi? Slajd 1: strona tytułowa Slajd 2: Cele Zrównoważonego Rozwoju Trochę historii: Cofnijmy się do roku 2000,
Bardziej szczegółowoSOCJOLOGIA ORGANIZACJI. Dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka
SOCJOLOGIA ORGANIZACJI Dr Jagoda Mrzygłocka- Chojnacka 1 SOCJOLOGIA ORGANIZACJI Współczesne społeczeństwo jest społeczeństwem organizacji formalnych, czyli dużymi grupami wtórnymi utworzonymi z myślą o
Bardziej szczegółowoZawód z przyszłością: PRAWNIK. kl. II B
Zawód z przyszłością: PRAWNIK Wykonanie: Patrycja Gliwka kl. II B Szkoła szkołą, ale co dalej? W życiu każdego młodego człowieka, przychodzi nagle moment, w którym podświadomie zadajemy sobie pytanie:
Bardziej szczegółowo1. Powiem otwarcie Jestem zły analiza utworu Sławomira Mrożka Szuler
1. Powiem otwarcie Jestem zły analiza utworu Sławomira Mrożka Szuler Uczeń: Uczeń: a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości zna tekst S. Mrożka Szuler, rozumie znaczenie słowa szuler, rozumie emocje doznawane
Bardziej szczegółowoKontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów
Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego z perspektywy Ministerstwa Finansów Monika Kos, radca ministra Departament Polityki Wydatkowej Warszawa, 13 stycznia 2015 r. Program prezentacji
Bardziej szczegółowoAgencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Joanna Skonieczna
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej Joanna Skonieczna Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) Rozporządzenie Rady (WE) nr 168/2007 z dnia
Bardziej szczegółowoInstytut Pamięci Narodowej
Instytut Pamięci Narodowej Źródło: http://ipn.gov.pl/pl/dla-mediow/komunikaty/11021,komunikat-o-podjeciu-sledztwa-w-sprawie-obozu-zaglady-kl-ausch witz-birkenau.html Wygenerowano: Środa, 4 stycznia 2017,
Bardziej szczegółowoAnkieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.
Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.
Bardziej szczegółowoDzień Judaizmu w Chmielniku. Dzień Judaizmu w Chmielniku stycznia 2018
Dzień Judaizmu w Chmielniku 1 16 stycznia 2018 Dzień Judaizmu w Chmielniku Pokój! Pokój dalekim i bliskim! to hasło tegorocznego Dnia Judaizmu. W Ośrodku Tekst pochodzi ze strony www.sejmik-kielce.pl Dzień
Bardziej szczegółowo21 sposobów przeciwdziałania mowie nienawiści. Prezentacja podręcznika Rady Europy Zakładki. 23 kwietnia 2015 r.
21 sposobów przeciwdziałania mowie nienawiści. Prezentacja podręcznika Rady Europy Zakładki 23 kwietnia 2015 r. Mowa nienawiści Definicja, przyczyny, skutki, skala zjawiska Wiktor Soral Centrum Badań nad
Bardziej szczegółowo1 Symbolika Auschwitz na tle sporów wokół muzeum Łukasz Razowski
1 2 Spis treści Wstęp 6 Rozdział I: Historia sporów o symbole religijne w byłym obozie Auschwitz 14 1.1. Kalendarium sporów wokół byłego obozu Auschwitz-Birkenau 14 1.2. Wizyta papieża Jana Pawła II w
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 247 wwarszawie klasy IV-VIII. Zasady ogólne
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO Szkoła Podstawowa nr 247 wwarszawie klasy IV-VIII Zasady ogólne 1. Od uczniów będą wymagane różne formy aktywności na lekcji odpowiedzi ustne, prace
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe TERAPIA PEDAGOGICZNA W ZAKRESIE REWALIDACJI DZIECI
Bardziej szczegółowoSYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Zajęcia terenowe - kontakt ze sprawcą przemocy domowej. Moduł 106: Diagnoza i terapia osób, które doznały interpersonalnej traumy w dzieciństwie
Bardziej szczegółowoSposoby prezentacji problemów w statystyce
S t r o n a 1 Dr Anna Rybak Instytut Informatyki Uniwersytet w Białymstoku Sposoby prezentacji problemów w statystyce Wprowadzenie W artykule zostaną zaprezentowane podstawowe zagadnienia z zakresu statystyki
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo. Niedostateczny
Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Niedostateczny - Nie zna pojęć: faszyzm, zimna wojna, stan wojenny, demokracja. - Nie potrafi wymienić
Bardziej szczegółowoAstrid Heeper, Michael Schmidt. Jak planować, prowadzić i finalizować negocjacje
Astrid Heeper, Michael Schmidt Negocjacje Jak planować, prowadzić i finalizować negocjacje Astrid Heeper, Michael Schmidt Negocjacje Jak planować, prowadzić i finalizować negocjacje Wydano na licencji
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PTRZEDMIOTU: HISTORIA I KULTURA NIEMIEC
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PTRZEDMIOTU: HISTORIA I KULTURA NIEMIEC W KLASIE V SZKOŁY PODSTAWOWEJ Nauczyciel: mgr inż. Magdalena Chuć FORMY SPRAWDZANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW ORAZ SPOSÓB ICH
Bardziej szczegółowoPrzewodnik dla instruktora dotyczący raka skóry. (Informacje o narzędziach) POZNAJ NAJNOWSZE INFORMACJE NA TEMAT BADAŃ NAD ZDROWIEM FINANSOWANIE:
POZNAJ NAJNOWSZE INFORMACJE NA TEMAT BADAŃ NAD ZDROWIEM Przewodnik dla instruktora dotyczący raka skóry (Informacje o narzędziach) AUTORZY FINANSOWANIE: Spis treści I. Wprowadzenie... 3 II. Narzędzia...
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe Biologia Nazwisko i imię Słuchacza ww. studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoGeneza holocaustu. Przygotowywanie Żydów do wywozu do obozu zagłady
1 Geneza holocaustu W ramach Szkoły Dialogu nauczyciele z ZS-P w Dobrej znacznie wybiegają ponad podstawę programową i próbują uczniom przybliżyć dramat narodu żydowskiego podczas II wojny światowej. Szeroko
Bardziej szczegółowoŁódź Muzeum Tradycji Niepodległościowych Oddział Radogoszcz
Łódź Muzeum Tradycji Niepodległościowych Oddział Radogoszcz Historia Muzeum mieści się w dawnej fabryce Samuela Abbego u zbiegu ulic Sowińskiego i Zgierskiej. W okresie okupacji niemieckiej znajdowało
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo
Wymagania edukacyjne dla uczniów klasy VI na poszczególne oceny z przedmiotu: Historia i społeczeństwo Dopuszczający -Posługuje się następującymi pojęciami: rewolucja przemysłowa, romantyzm, pozytywizm,
Bardziej szczegółowoAKCJA SPOŁECZNO-EDUKACYJNA ŻONKILE 19 IV 1943 ROCZNICA POWSTANIA W GETCIE WARSZAWSKIM
19 IV 1943 ROCZNICA POWSTANIA W GETCIE WARSZAWSKIM GETTO WARSZAWSKIE I POWSTANIE W GETCIE WARSZAWSKIM Utworzenie getta: W 1940 r. Niemcy ogrodzili murem część centrum Warszawy i stłoczyli tam prawie pół
Bardziej szczegółowoPrzedszkole Nr 30 - Śródmieście
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Przedszkole Nr 30 - Śródmieście raport za rok: 2016 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoMark Leather & Fiona Nicholls
I Międzynarodowa Konferencja EDUKACJA - INNOWACJA Mark Leather & Fiona Nicholls Więcej niż działanie: wykorzystanie poczucia miejsca w celu wzbogacenia doświadczeń studentów związanych ze sportami ekstremalnymi
Bardziej szczegółowoOpracował: Rafał Górniak Gra symulacyjna Budujemy wiatraki
Gra symulacyjna Budujemy wiatraki Cele gry - poznanie interesów różnych grup społecznych, których dotyczy budowa farmy wiatrowej - poznanie/ lepsze zrozumienie zalet i wad elektrowni wiatrowych - rozwój
Bardziej szczegółowoHistorisch-technisches Informationszentrum.
1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało
Bardziej szczegółowoUczestnicy VII Międzynarodowej Szkoły Letniej Nauczanie o Holokauście Uniwersytet Jagielloński, 2-8 lipca 2012
Uczestnicy VII Międzynarodowej Szkoły Letniej Nauczanie o Holokauście Uniwersytet Jagielloński, 2-8 lipca 2012 Wykłady i warsztaty, Zamek w Przegorzałach Fot. 1 Fot. 2 Praca podczas warsztatów. Fot. 3
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DO SPECJALNOŚCI: Bezpieczeństwo publiczne Absolwent specjalności bezpieczeństwo publiczne będzie posiadać wiedze z dziedziny ochrony infrastruktury krytycznej oraz ludności w Polsce,
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe WCZESNE NAUCZANIE JĘZYKA ANGIELSKIEGO Nazwisko i
Bardziej szczegółowoZadania psychologa w szkole
Zadania psychologa w szkole Pracę psychologa w szkole określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Według aktualnych przepisów do obowiązków psychologa zatrudnionego w szkole należy: 1) prowadzenie
Bardziej szczegółowoEdukacja dla bezpieczeństwa. Przedmiotowy system oceniania
Edukacja dla bezpieczeństwa Przedmiotowy system oceniania 1.Ocenianiu podlegają: wiedza i umiejętności ucznia, wymienione niżej obszary aktywności ucznia, dodatkowe prace wykonane, zlecone przez nauczyciela.
Bardziej szczegółowoProcedura Systemu Zarządzania Jakością wg PN-EN ISO 9001:2009 Kontrola zarządcza w jednostkach organizacyjnych Gminy Wólka poziom II
Strona 1 z 5 Opracował Sprawdził Zatwierdził Ewa Flis Halina Gąsior Pełnomocnik ds. SZJ Ewa Flis Wójt Gminy Edwin Gortat 25.10.2011r.... 25.10.2011r.... 25.10.211r.... 25.10.2011r.... data podpis data
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów
RAPORT OCENA KONTROLI ZARZĄDCZEJ Szkoła Podstawowa nr 336 im. Janka Bytnara Rudego - Ursynów raport za rok: 2015 Strona 1 z 12 I. WSTĘP: Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi
Bardziej szczegółowoPROJEKT EDUKACYJNY "Krokus" w GM16
Projekt gimnazjalny Krokus ocalić od zapomnienia jest elementem międzynarodowego przedsięwzięcia Irlandzkiego Towarzystwa Edukacji o Holokauście i Muzeum śydowskiego Galicja w Krakowie, które przekazują
Bardziej szczegółowodokonać ustalenia kategorii zdarzenia/ryzyka, wg. podziału określonego w kolumnie G arkusza.
Instrukcja wypełniania Karty Oceny Ryzyka w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego oraz w Wojewódzkich Samorządowych Jednostkach Organizacyjnych Krok 1 - Ustalanie katalogu celów i zadań/obszarów
Bardziej szczegółowoTemat: Czym jest dojrzałość? na marginesie filmu Pierwsza miłość w reż. Krzysztofa Kieślowskiego Opracowała: Joanna Zabłocka-Skorek, Doktorantka Uniwersytetu Jagiellońskiego Etap edukacyjny: szkoła ponadgimnazjalna
Bardziej szczegółowoUprawnienie do świadczenia substytucyjnego nie będzie przysługiwać osobom, które dopuściły się czynów godzących w niepodległość i suwerenność
UZASADNIENIE W 2009 roku przypada 70 rocznica wybuchu II wojny światowej. Ta najkrwawsza z wojen szczególnie dotknęła obywateli Rzeczypospolitej, którzy doznali wyjątkowych cierpień od obu totalitaryzmów
Bardziej szczegółowoWykładowcy IX Międzynarodowej Szkoły Letniej Nauczanie o Holokauście Centrum Badań Holokaustu, Uniwersytet Jagielloński Kraków 1-7 lipca 2014
Wykładowcy IX Międzynarodowej Szkoły Letniej Nauczanie o Holokauście Centrum Badań Holokaustu, Uniwersytet Jagielloński Kraków 1-7 lipca 2014 Album wykonała: Ewelina Malik Pan prof. dr hab. Zdzisław Mach
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA NA LEKCJACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO Rok szkolny 2018 / 2019
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA NA LEKCJACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO Rok szkolny 2018 / 2019 Opracowany w oparciu o Wewnętrzne Zasady Oceniania Szkoły Podstawowej w Ratowicach Anna Bala zswilhelm Przedmiotowy
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU EKONOMIA W PRAKTYCE
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z PRZEDMIOTU EKONOMIA W PRAKTYCE Beata Biedrzycka Przedmiotowe zasady oceniania z przedmiotu został opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z 30.IV.2007
Bardziej szczegółowoKontrola zarządcza w szkołach i placówkach oświatowych. Ewa Halska, Andrzej Jasiński, OSKKO
Kontrola zarządcza w szkołach i placówkach oświatowych. Ewa Halska, Andrzej Jasiński, OSKKO Istotną kwestią podjętą w w Ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157 poz. 1240) jest
Bardziej szczegółowoStreszczenie: Przedmioty i metody:
Temat: Opera dziecięca Brundibár Tytuł projektu: Do Izraela z Brundibárem Miejsce/land: Schwerin/Meklemburgia-Pomorze Przednie Instytucja: Szkoła Muzyczna im. Johanna Wilhelma Hertla Autor: Volker Ahmels
Bardziej szczegółowoDostarczenie uczniom wiedzy na temat kultury żydowskiej Przekazanie wiedzy na temat Holocaustu
Dostarczenie uczniom wiedzy na temat kultury żydowskiej Przekazanie wiedzy na temat Holocaustu Uczestniczyliśmy w dodatkowych zajęciach na temat historii i kultury Żydów. Wzięliśmy udział w obchodach Międzynarodowego
Bardziej szczegółowoSKĄD DOBRO, A SKĄD ZŁO?
SKĄD DOBRO, A SKĄD ZŁO? autor: Grzegorz Siwor Słowa klucze relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej różne postawy Polaków wobec ratowania Żydów ukrywanie się Żydów Zagłada stygmatyzacja i upokarzanie
Bardziej szczegółowoZGŁOSZENIE PRAKTYKI*
Załącznik 1 WYŻSZA SZKOŁA HUMANITAS CENTRUM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH I SZKOLEŃ ul. Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec ZGŁOSZENIE PRAKTYKI* studia podyplomowe WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA Nazwisko i imię
Bardziej szczegółowoOrganizacja informacji
Organizacja informacji 64 CZYTANIE ARTYKUŁU Z GAZETY To zadanie ma nauczyć jak: wybierać tematy i rozpoznawać słowa kluczowe; analizować tekst, aby go zrozumieć i pamiętać; przygotowywać sprawozdanie;
Bardziej szczegółowoStruktura narodowościowa ludności Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz wschodnich obszarów Niemiec w latach 1931-1939
Spis treści str. 10 str. 12.12 str. 20 sir. 21 Wprowadzenie Wstęp Struktura narodowościowa ludności Polski, Wolnego Miasta Gdańska oraz wschodnich obszarów Niemiec w latach 1931-1939 Struktura narodowościowa
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowoTERAZ RÓWNIEŻ NAUCZYCIELE MOGĄ ZAKŁADAĆ NIEBIESKIE KARTY
TERAZ RÓWNIEŻ NAUCZYCIELE MOGĄ ZAKŁADAĆ NIEBIESKIE KARTY Od 18 października 2011r. obowiązek założenia Niebieskiej Karty" mają m.in. szkoły, gdy podejmą uzasadnione podejrzenia o stosowaniu wobec ucznia
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO w GIMNAZJUM Nr 1 im. J. I. Kraszewskiego w Jelnicy w roku szkolnym 2016/2017
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ROSYJSKIEGO w GIMNAZJUM Nr 1 im. J. I. Kraszewskiego w Jelnicy w roku szkolnym 2016/2017 Program realizowany według podręcznika "Progulka" w ciągu 3 lat w następującym
Bardziej szczegółowoBóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI
UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY INSTYTUT PEDAGOGIKI ŁUCJA JAROCH MOTYWY WYBORU ZAWODU PRZEZ UCZNIÓW KLAS III GIMNAZJALNYCH Z RÓŻNYCH ŚRODOWISK SPOŁECZNYCH Praca magisterska napisana pod kierunkiem
Bardziej szczegółowoOPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Nazwa kierunku studiów: ADMINISTRACJA Poziom kształcenia: studia I stopnia profil kształcenia: praktyczny SYMBOLE EFEKTÓW DLA KIERUNKU ADMINISTR ACJA OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ODNIESIENIE EFEKTÓW
Bardziej szczegółowoFILM - BANK (A2 / B1)
FILM - BANK (A2 / B1) Pierre i Maria: Dzień dobry Pani! Pracownik: Dzień dobry! W czym mogę pomóc? Pierre: Jesteśmy zainteresowani założeniem konta w Państwa banku. Pochodzimy z Francji, ale teraz mieszkamy
Bardziej szczegółowoWarunki techniczne: wiek uczestników szkoła ponadpodstawowa, szkoła ponadgimnazjalna, miejsce zajęć szkoła, czas trwania zajęć 90 minut.
Scenariusz zajęć Temat: Spotkanie z Innym. Tolerancja Cele: uświadomienie uczniom obecności w społeczeństwie osób z problemami komunikacyjnymi, nabycie umiejętności posługiwania się metodami komunikacji
Bardziej szczegółowoJanusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, ps. Stary Doktor lub pan doktor (ur. 22 lipca 1878 w Warszawie, zm. około 6 sierpnia 1942 w komorze
Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, ps. Stary Doktor lub pan doktor (ur. 22 lipca 1878 w Warszawie, zm. około 6 sierpnia 1942 w komorze gazowej obozu zagłady w Treblince) polski pedagog, publicysta,
Bardziej szczegółowoznać podstawowe procesy technologiczne, mające wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa.
PROGRAM STUDIÓW KIERUNEK BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE Studia stacjonarne pierwszego stopnia Opis studiów Absolwenci Wydziału Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego są przygotowani do wykonywania funkcji doradczych,
Bardziej szczegółowoZasady kontroli zarządczej w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie
Zasady kontroli zarządczej w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie 1. Kontrola zarządcza w Zespole Szkolno - Przedszkolnym nr 8 w Warszawie, zwanym dalej zespołem, to ogół działań podejmowanych
Bardziej szczegółowoWYŻSZA SZKOŁA BEZPIECZEŃSTWA z siedzibą w Poznaniu
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA DO SPECJALNOŚCI: Bezpieczeństwo publiczne specjalizacja policyjna Absolwent specjalności bezpieczeństwo publiczne specjalizacja policyjna będzie posiadać wiedze z dziedziny ochrony
Bardziej szczegółowoBiałystok, 15 maja 2012 r.
Białystok, 15 maja 2012 r. W jaki sposób pisać komentarze do prac pisemnych uczniów, aby motywowały do dalszej pracy? OPRAC. Urszula Roman OCENIANIE jest to proces służący uzyskaniu i interpretacji danych
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. E. F. Szczepanika w Suwałkach
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. E. F. Szczepanika w Suwałkach Regulamin praktyki pedagogicznej słuchaczy studiów podyplomowych w zakresie przygotowania pedagogicznego. Wymiar, zasady i forma odbywania
Bardziej szczegółowoOCENA PRACOWNICZA 3 NAJCZĘSTSZE BŁĘDY
OCENA PRACOWNICZA 3 NAJCZĘSTSZE BŁĘDY WPROWADZENIE Przez lata fakt, że każda szanująca się organizacja powinna posiadać system ocen okresowych, przyjmowany był za pewnik. Jeszcze do niedawna każdy HR menadżer
Bardziej szczegółowoWOLONTARIAT IDEA ASPEKTY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE. Projekt finansowany ze środków Programu Rządowego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich
FUNDACJA HOSPICYJNA I KRAJOWY DUSZPASTERZ HOSPICJÓW 80-208 Gdańsk TEL./FAX 058 345 90 60 www.hospicja.pl ul. Chodowieckiego 10 info@hospicja.pl WOLONTARIAT IDEA ASPEKTY EKONOMICZNE I SPOŁECZNE Projekt
Bardziej szczegółowoMINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO. Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Poz. 44. z dnia 29 czerwca 2018 r.
DZIENNIK URZĘDOWY MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO Warszawa, dnia 29 czerwca 2018 r. Poz. 44 Z A R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A K U L T U R Y I D Z I E D Z I C T WA N A R O D O W E G O 1) z
Bardziej szczegółowoPROGRAM I PRZEBIEG PRAKTYKI ZAWODOWEJ
Załącznik nr 3 do Zarządzenia Nr 34b/2013 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie w sprawie wprowadzenia Regulaminu Praktyki Zawodowej wraz z załącznikami na kierunku: wychowanie fizyczne
Bardziej szczegółowoUSTALENIE SYSTEMU WYNAGRODZEŃ
USTALENIE SYSTEMU WYNAGRODZEŃ Administracja systemu wynagrodzeń jest ważnym elementem prowadzenia biznesu. Gdy mamy działający formalny system płac, pomaga to w kontrolowaniu kosztów personelu, podnosi
Bardziej szczegółowoHISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI. Imię:... Nazwisko:... Data:...
HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA VI Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Połącz pojęcia z ich wyjaśnieniami (0-5p.) ententa obóz polityczny mający na celu uzdrowienie państwa polskiego plebiscyt
Bardziej szczegółowoStanisław Juszczyk "Technologia informacyjna w polskiej szkole. Stan i zadania", Bronisław Siemieniecki, Toruń, 2002 : [recenzja] Chowanna 1,
Stanisław Juszczyk "Technologia informacyjna w polskiej szkole. Stan i zadania", Bronisław Siemieniecki, Toruń, 2002 : [recenzja] Chowanna 1, 207-210 2003 Chowanna Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice
Bardziej szczegółowo