elektronicznych fizyki
|
|
- Witold Tomaszewski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 O eksperymentach elektronicznych fizyki czastek czyli o elektronicznej generacji, rejestracji i analizie oddziaływań wysokich energii M. Turała Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Kraków M. Turała CERN, 1 Kwiecień
2 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty y on-line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
3 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty y elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty on line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
4 Krótka historia fizyki cząstek i detektorów (z technologią w tle) Liczniki scyntylacc. Komora Wilsona do 1964 Tranzystor Komory pęcherzyk. Układy scalone Komory iskrowe Eksperyment elektroniczny Komory prop. i dryfowe Paskowe detektory Si Komputer PC Lampy elektron. Promien. Czerenk. Liczniki. Proporc. Komputer Emulsje Licznik Geigera po 1964
5 Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Obserwując ślady cząstek promieniowania kosmicznego zarejestrowane przez komorę mgłową Carl Anderson odkrył w r antymaterię w postaci antyelektronu, nazwanego później pozytonem. Komora Wilsona (mgłowa) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
6 Aby uwierzyć trzeba zobaczyć 6
7 Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Oddziaływania w komorze pęcherzykowej M. Turała CERN, 1 Kwiecień
8 Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Oddziaływanie ciężkich jonów zarejestrowane w komorze streamerowej M. Turała CERN, 1 Kwiecień
9 Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Oddziaływanie ł i pp widziane i przez detektor centralny ATLASa M. Turała CERN, 1 Kwiecień
10 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty y elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty on line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
11 Dlaczego energia jest ważna? Im wyższa energia, tym krótsza długość fali Wyższa energia pozwala na zobaczenie szczegółów high energy low Ant s eye in electron microscope z wykładu P. Oddone 11
12 Dlaczego energia jest ważna? Duża energia oznacza również dużą masę; a więc możemy wrócić do początków Wszechświata! E = mc 2 z wykładu P. Oddone 12
13 Historia Wszechświata z wykładu P. Oddone 13
14 Dlaczego energia jest ważna? Prawdopodobieństwo zajścia nowych, ciekawych ciekawych zjawisk rośnie z energią Interesujące nas przypadki zdarzają się b. rzadko: prawdopodobieństwo ich pojawienia się jest na poziomie wszystkich oddziaływań (to tylko jeden ciekawy przypadek na 10 miliardów trywialnych y zdarzeń!!) -> poszukiwanie igły na ogromnym polu siana 14
15 Promieniowanie kosmiczne źródłem cząstek wysokich energii Promieniowanie kosmiczne i LHC 1 przypadek ha - 2 rok -1 przy LHC 10 9 przypadków/s! 1 przypadek km - 2 rok -1 Atlas 15
16 W kierunku wysokich energii Pierwszy cyklotron 80 kev (1929, E. Lawrence) Baterie ev Kineskop 15 kev Tevatron w Fermilab 2 TeV M. Turała CERN, 1 Kwiecień
17 W kierunku wysokich energii W przypadku zderzeń dwóch identycznych wiązek energia w środku masy jest sumą ich energii, podczas gdy przy bombardowaniu nieruchomej tarczy tarczy (cząstki) tylko jej część może zostać wykorzystana do tworzenia nowych cząstek (zjawisk) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
18 Rozwój akceleratorów w świecie 18
19 Akcelerator LHC w CERN Large Hadron Collider CMS CERN European Organisation for Nuclear Reseach LHCb Atlas Alice M. Turała CERN, 1 Kwiecień
20 Dlaczego LHC w CERN Udany program pp-bar na akceleratorze SPS w CERN w latach 80-tych doświadczenie ś d i w skomplikowanej analizie i przypadków proton-antyproton i odkrycie bozonów W, Z Co można zmierzyć przy zderzeniach protonów wysokich energii pomysły dla LHC (w tunelu LEP!) i SSC Aktywny program przygotowawczy R&D detektory i akcelerator Organizowanie i się zespołów dla współpracy ATLAS, CMS, ALICE, LHCb, TOTEM Zatwierdzenie programu LHC (1994) Michal Turala CERN, 1 Kwiecień
21 Detektory elektroniczne cząstek aby zobaczyć zobaczyć to co niewidzialne Detektory torów (dla pomiar wierzchołków w oddziaływań,,pędów i topologii) hodoskopy scyntylacyjne komory iskrowe z odczytem cyfrowym paskowe i mozaikowe detektory krzemowe aby komory proporcjonalne i dryfowe nie komory zmieniać projekcji czasowej oryginalnych Detektory dla identyfikacji cząstek (określenia ich ó masy) liczniki do pomiaru czasu przelotu liczniki udział Czerenkowa w pierwotnym promieniowania przejścia Kalorymetry oddziaływaniu (dla pomiaru energii cząstek) elektromagnetyczne (e, γ) hadronowe (π, K, p) Detektory (poza kalorymetrami) winny być jak najlżejsze, aby parametrów cząstek biorących M. Turała CERN, 1 Kwiecień
22 Detektory wierzchołek pierwotny wierzchołki wtórne wierzchołek pierwotny Graficzne odwzorowanie oddziaływań M. Turała CERN, 1 Kwiecień
23 Detektory gazowe z wykładu L. Ropelewskiego M. Turała CERN, 1 Kwiecień
24 Detektory krzemowe kondensatory ca μm Krzemowy detektor paskowy izolator SiO 2 ~ par e-h 300μm Paski co 75 μm wg. A. Peisert Moduł detektora krzemowego eksperymentu ATLAS; w sumie wykorzystuje się ponad 4000 takich Zaprojektowana modułów, zawierających w Polsce! ok. 6 milionów Elektronika pasków! odczytu VLSI Połączenie detektora z elektroniką M. Turała CERN, 1 Kwiecień
25 Spektrometry cząstek Transverse slice through CMS detector Click on a particle type to visualise that particle in CMS Press escape to exit 25
26 Spektrometry cząstek Electromagnetic Calorimeter Hadron Calorimeter Muon Spectrometer Inner Tracker Magnet Return flux 26
27 Pierwsze esksperymenty on-line Eksperyment rozpraszania elastycznego grupy S. Lindenbauma w BNL (1962) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
28 Pierwsze esksperymenty on-line Początek lat 60-tych XX w. Komputer Merlin Aparatura pomiarowa z głównymi autorami (S. Ozaki, S. Lindenbaum) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
29 Pierwsze eksperymenty on-line Pierwszy eksperyment z komputerem on-line w CERN; grupa Magliča (1963) 29
30 Pierwsze eksperymenty on-line Pierwsze eksperymenty elektroniczne z udziałem krakowskich fizyków i inżynierów miały miejsce w ZIBJ Dubna i IFWE Sierpuchow na przełomie lat tych XX wieku; w eksperymentach brali również udział fizycy y amerykańscy y W eksperymentach elastycznego rozpraszania π-e oraz π-p wykorzystano komory iskrowe i proporcjonalne, z odczytem cyfrowym, połączone on-line do komputera HP2116 o parametrach - procesor 16 bitów, 1 MHz - pamięć operacyjna 32 k, 32 bity - dysk 300 kbitów - dostęp do pamięci i(dma) - pamięć bębnowa i taśmowa M. Turała CERN, 1 Kwiecień
31 Możliwości Eksperymenty elektroniczne - nowe możliwości i niebezpieczeństwa - Rejestracja informacji w postaci cyfrowej dane są gotowe do dalszej obróbki w trakcie przebiegu eksperymentu (w czasie rzeczywistym, -Możliwą jest preselekcja przypadków w czasie rzeczywistym, co pozwala na wyróżnienie i rejestrację tylko interesujących oddziaływań, -Użycie komputerów w eksperymentach pozwala na sterowanie i monitorowanie bardzo złożonej aparatury, - Wstępna analiza danych pozwala na sprawdzanie jakości danych w trakcie eksperymentu Niebezpieczeństwa -Preselekcja przypadków prowadzi do nieodwracalnej utraty informacji o części oddziaływań, w tym i tych mogących zawierać nową fizykę, - Preselekcja przypadków może prowadzić do odrzucania części informacji o interesujących nas zdarzeniach, co wymaga wprowadzania poprawek (należy znać wydajność preselekcji). M. Turała CERN, 1 Kwiecień
32 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty y elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty on line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
33 Eksperymenty LHC w CERN ATLAS Uczestnik projektu (dla ustalenia skali ) CMS LHC b ALICE M. Turała CERN, 1 Kwiecień
34 Eksperymenty LHC w CERN Problem doświadczalny Poszukiwanie bardzo rzadkich zjawisk: prawdopodobieństwo ich pojawienia się jest na poziomie wszystkich oddziaływań (jeden ciekawy przypadek na 10 miliardów trywialnych zdarzeń!) -> poszukiwanie igły na ogromnym polu siana oddziaływania protonów, które są złożone, przy bardzo wysokich energiach daje skomplikowane obrazy oddziaływań -> analiza jest trudna 34
35 Eksperyment ATLAS ATLAS w zestawieniu z 5 piętrowym budynkiem nr. 40 CERN 35
36 Eksperyment ATLAS - toroidy Stan we wrześniu 2005 W listopadzie 2006 prąd ą w magnesach osiągnął ą nominalną ą wartość 20.5 ka za pierwsza próbą.. 36
37 Eksperyment ATLAS instalacja Detektora Centralnego Maj 2007 Bardzo istotny wkład naszych inżynierów i techników przy instalacji serwisów 37
38 Eksperyment ATLAS - kalorymetry Strona A spektrometru ATLAS z wsunietymi kalorymetrami do przodu (EM napełniony LAr) 38
39 Eksperyment ATLAS komory mionowe Komory mionowe do przodu w trakcie instalacji Komory mionowe części centralnej w trakcie instalacji Październik aździernik gotowe w 99% 39
40 Eksperyment ATLAS Stan aktualny 40
41 Eksperyment ATLAS hala sterowania i monitorowania Hala jest gotowa i wykorzystywana przy integracji detektorów i w trakcie naświetlań kalibracyjnych z wykorzystanie promieniowania kosmicznego Dane z takich naświetlań rejestrowane są przez elementy finalnego systemu wstępnej selekcji jiii rejestracji jidanych. 41
42 Eksperyment ATLAS panel informacyjny Informacje bieżące. Stan gotowości ś poszczególnych systemów Wszystkie wydarzenia i harmonogramy dostępne w indico 42
43 Eksperyment ATLAS pulpit sterowania rejestracją danych Część systemu DAQ rejestrująca ją dane rzeczywistego detektora 60 godzin stabilnej pracy przy częstości zdarzeń L1 10 khz i DAQ 500 Hz 43
44 Eksperyment ATLAS Przypadek mionu kosmicznego wyselekcjonowany przez tryger kalorymetryczny (Tiles Calorimeter) 44
45 Rozmiary kolaboracji w funkcji czasu (odkryć) Albrecht Wagner, Krakow 15 Oct
46 Collaboration Board (Chair: C. Oram Deputy: K. Jon-And) ATLAS Plenary Meeting Resources Review Board Spokesperson ATLAS Organization (P. Jenni Group October 2007 CB Chair Advisory Deputies: F. Gianotti and S. Stapnes) Technical Coordinator (M. Nessi) Resources Coordinator (M. Nordberg) Executive Board Inner Detector (L. Rossi, K. Einsweiler P. Wells, F. Dittus) Tile Calorimeter (B. Stanek) Magnet System (H. ten Kate) Electronics Coordination (P. Farthouat) Trigger Coordination (N. Ellis) Data Prep. Coordination (C. Guyot) Additional Members (T. Kobayashi, M. Tuts, A. Zaitsev) LAr Calorimeter Muon Instrum. Computing Trigger/DAQ Commissioning/ Coordination Physics (H. Oberlack, (G. Mikenberg, ( C. Bee, D. Fournier, F. Taylor, Run Coordinator (D. Barberis, Coordination L. Mapelli) J. Parsons) 22nd October 2007 S. Palestini) (G. Mornacchi) D. Quarrie) (K. Jakobs) 46
47 Eksperyment ATLAS Wednesday May 30, :30 / Technical Co-ordination / Installation / ID Installation/3162-R-D01 09:30 / Upgrades for High Luminosity / Workshops / Upgrade of MDT electronics for SLHC/ 09:30 / Technical Co-ordination / Installation / Calo Installation/3162-R-D01 10:00 / Tile Calorimeter / Online DAQ Tools / Online DAQ Tools/40-4C-01 10:30 / Operation / Operation/Run Coordination / Weekly Meeting / 10:30 / Commissioning / M3 week readiness review/ 12:00 / Trigger & Data Acquisition & DCS / LVL1 Trigger System / Lvl1 Coordination Group/ 14:00 / Trigger & Data Acquisition & DCS / TDAQ Steering Group and Institute Board / 14:30 / Inner Detector / PIXEL subsystem / Pixel DAQ Design/ A 14:30 / Trigger & Data Acquisition & DCS / LVL1 Trigger System / 15:00 / Tile Calorimeter / miscellaneous / Tilecal Pion Taskforce/to be confirmed 15:00 / Trigger & Data Acquisition & DCS / DAQ and High-Level Trigger / TIDB2 Tutorial/ 15:00 / Trigger & Data Acquisition & DCS / Trigger Algorithms, Performance and Menus / 15:15 / Computing / Database / NO Offline database meeting today./ 15:30 /Physics/Exotics/CSC VB Scattering/ 16:00 / Physics / SUSY / SUSY CSC-08 GMSB meeting/ 16:00 / Inner Detector / PIXEL subsystem / Pixel Operation Task Force/ :00 / Upgrades for High Luminosity / Working Groups and R&D projects / 16:30 /Physics/Higgs/10th phone-meeting on the H-->4l CSC note / 17:00 / Liquid Argon Calorimeter / Commissioning Phase 3 / BA/EC P3C Meetings / 17:00 /Physics/JetEtMiss/JetRec phone conference/phone conference only! 47
48 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty y elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty on line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
49 Eksperymenty LHC w CERN Główne wyzwania bardzo silne promieniowanie (odporność radiacyjna) złożone przypadki ( granulacja detektorów) bardzo rzadkie zjawiska (wstępna selekcja) ogromne objętości danych (zapis i gromadzenie) światowy dostęp do danych (sieć komputerowa) duże, rozproszone kolaboracje (koordynacja) długo trwające eksperymenty (dokumentacja) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
50 Preselekcja danych w czasie rzeczywistym Wiele różnych procesów fizycznych - kilka poziomów filtracji - wysoka wydajność dla ciekawych przypadków -całkowity współczynnik redukcji około ł 10 6 (10 7 ) Ograniczenie ze względu na koszt dysków i taśm - rocznie PB y informacji M. Turała CERN, 1 Kwiecień
51 Komputing LHC Natężenie danych dla oddziaływań p-p Typowe parametry Nominalna częstość przyp./s Częstość rejestracji j ~100 przypadków/s (270 przypadków/s) Rozmiar przypadku Czas naświetlania Objętość surowych danych Dane Monte Carlo ~1 M Byte ów/przypadek (2 M Byte ów/przypadek) ~ 10 7 s/ rok ~ 2 Peta Byte y/rok/eksperyment ~ 1-2 Peta Byte/rok/eksperyment Już obecnie eksperymenty BaBar, Belle, CDF, DO dostarczają po 1 TB/dzień
52 Wielo-stopniowy model analizy danych Na podstawie modelu projektu MONARC (Models of Networked Analysis at Regional Centres for LHC Experiments) M. Turała CERN, 1 Kwiecień
53 Nowy model komputingu LHC ( cloud ) Uni x Lab m Physics Department Desktop Tier3 γ Lab a Tier2 Lab b USA Brookhaven USA FermiLab The LHC Computing Facility Italy Tier 1 NL CERN Tier0 Germany UK France Tier1 Lab x Lab c Uni n β α Uni y Uni b M. Turała CERN, 1 Kwiecień
54 Współpraca LCG z projektem UE EGEE zasoby komputerowe kwiecień 2005 Kraje dostarczające zasoby komputerowe Kraje planujące dołączenie do EGEE/LCG In EGEE-0 (LCG-2): Ö > 100 sites Ö > cpu Ö ~ 5 PB storage Z udziałem trzech polskich instytucji - ACK Cyfronet Kraków - ICM Warszawa - PCSS Poznań Polska finansuje infrastrukturę EGEE pomaga w obsłudze From F. Gagliardi at HP-CAST 54
55 Polska infrastruktura WLCG GDAŃSK KOSZALIN OLSZTYN BASNET 34 Mb/s Tier1 FZK Karlsruhe GÉANT Gb/s SZCZECIN Gorzów POZNAŃ Tier2 PCSS Poznań ZIELONA GÓRA BYDGOSZCZ ŁÓDŹ TORUŃ HEP VLAN 1 Gb/s BIAŁYSTOK Tier2 ICM Warszawa WARSZAWA PIONIER S FIBERS 2 x 10 Gb/s 10 Gb/s (1 lambda) CBDF 10 Gb/s WROCŁAW HEP VLAN 1 Gb/s CZĘSTOCHOWA OPOLE KATOWICE RADOM KIELCE Tier2 ACK Cyfronet Kraków Bielsko-Biała KRAKÓW PUŁAWY LUBLIN RZESZÓW 1Gb/s MAN CESNET, SANET 55
56 Polska infrastruktura WLCG Tier2: ACK Cyfronet ICM PSNC Trzy centra komputerowe uczestniczą w tworzeniu polskiego Tier2 (jako część polskiego EGEE ROC) ACC Cyfronet Cracow ~200 procesorów Pentium, dyski ~10 TB połączenie do PSNC via 1 Gbs HEP VLAN ICM Warszawa ~270 procesorów AMD-64, dyski ~19 TB połączenie do PSNC via 1 Gbs HEP VLAN PSNC Poznań ~270 procesorów AMD-64 i IA-64, 3 TB połączenie do GEANT i DFN 10 Gbs W strukturze WLCG polski Tier2 jest połączony do Tier1 w FZK Karlsruhe Tier3 w instytutach FWE Krakowa i Warszawy Cracow-CYFRONET Poznan-PSNC Warsaw-ICM Dla koordynacji w r stworzono sieć ć naukową POLTIER 56
57 Polska infrastruktura WLCG Tier2: ACK Cyfronet ICM PSNC Ze sprawozdania WLCG za styczeń 2008 PL Polskie ośrodki wykazują dobre przygotowanie, stabilność i wydajność obliczeń 57
58 Zarys wystąpienia Oddziaływania cząstek - Odkrycia naukowe i rozwój techniki - Czy nie wystarczy nam sama teoria? - Aby uwierzyć trzeba zobaczyć Eksperymenty y elektroniczne -Motywacja - Akceleratory i detektory - Pierwsze eksperymenty on line... Duże eksperymenty (w CERN) -ATLAS Komputery dla fizyki - Grid komputerowy Podsumowanie M. Turała CERN, 1 Kwiecień
59 Podsumowanie Fizyka nie skończyła ń ł się z końcem ń XX wieku przed nami wiele fundamentalnych pytań. Poszukiwania i badania nieznanych zjawisk wymagają dużych, skomplikowanych urządzeń ń badawczych. Wiek XX dostarczył nowych narzędzi, elektroniki i komputerów, dzięki którym stało się możliwym konstruowanie bardzo złożonych detektorów. Eksperymenty elektroniczne, z komputerami on-line pozwalają na sterowanie i monitorowanie spektrometrów zawierających miliony kanałów pomiarowych. Budowa tych złożonych obiektów, akceleratorów i detektorów, wymaga współpracy finansowej i technicznej wielu państw doświadczenia ubiegłych lat pokazują iż taka współpraca prowadzi do sukcesów. Nowe wyzwania stawia analiza danych staje się ona możliwą w skali globalnej dzięki rozwojowi sieci komputerowych. Polski udział jest niezbyt wielki, ale znaczący. M. Turała CERN, 1 Kwiecień
60 W przygotowaniu tej prezentacji korzystałem ł z różnych wystąpień i opracowań kolegów fizyków i inżynierówż i M. Turała CERN, 1 Kwiecień
61 Dziękuję za uwagę M. Turała CERN, 1 Kwiecień
Światowy Grid komputerowy LHC Michał Turała IFJ PAN/ ACK Cyfronet AGH, Kraków
Światowy Grid komputerowy LHC Michał Turała IFJ PAN/ ACK Cyfronet AGH, Kraków 2009-01-13 1 CERN - eksperymenty LHC ATLAS Uczestnik projektu (dla ustalenia skali ) CMS LHCb ALICE Eksperyment ATLAS Ludzie!
Bardziej szczegółowoJak znaleźć igłę w stogu siana
Jak znaleźć igłę w stogu siana Rola obliczeń komputerowych w eksperymentach fizyki wysokich energii Piotr Golonka CERN EN/ICE-SCD Plan Co jest igłą a co stogiem siana... między teorią a doświadczeniem
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 1 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 2.12. 2009 Współczesne eksperymenty-wprowadzenie Detektory Akceleratory Zderzacze LHC Mapa drogowa Tevatron-
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 25.11.2011
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 25.11.2011 Współczesne eksperymenty Wprowadzenie Akceleratory Zderzacze Detektory LHC Mapa drogowa Współczesne
Bardziej szczegółowoPolityka wspierania prac naukowych i wdrożeniowych w obszarze informatyki jako element budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce
i wdrożeniowych w obszarze informatyki jako element budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce Kazimierz Wiatr Światowy Zjazd Inżynierów Polskich Warszawa Politechnika Warszawska 8 września 2010 r. Kazimierz
Bardziej szczegółowoi IFJ PAN w Krakowie S. Gadomski, "CERN i komputery",
CERN i komputery dr hab. Szymon Gadomski Uniwersytet Genewski i IFJ PAN w Krakowie S. Gadomski, "CERN i komputery", 22.05.2007 1 Komputery w CERN - WWW i GRID 1. Historia WWW (wynalazek CERN) na czym polegał
Bardziej szczegółowoWyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe
Wyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe Uniwersytet Warszawski - Wydział Fizyki opiekun: dr Artur Kalinowski 1 Plan prezentacji Eksperyment CMS Układ wyzwalania Metoda
Bardziej szczegółowoPolacy i Polska w technologiach detektorów w CERN-ie. L. Zwalinski CERN EP/DT December 16 th 2016
Polacy i Polska w technologiach detektorów w CERN-ie L. Zwalinski CERN EP/DT December 16 th 2016 1 Eksperymenty LHC technologie detektorów LHCb ATLAS CMS ALICE * Neutrino platform * CLIC Polskie zespoły
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wykład 2: prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 2: Detekcja Czastek 27 lutego 2008 p.1/36 Wprowadzenie Istota obserwacji w świecie czastek
Bardziej szczegółowoJak działają detektory. Julia Hoffman
Jak działają detektory Julia Hoffman wielki Hadronowy zderzacz Wiązka to pociąg ok. 2800 wagonów - paczek protonowych Każdy wagon wiezie ok.100 mln protonów Energia chemiczna: 80 kg TNT lub 16 kg czekolady
Bardziej szczegółowoWitamy w CERN. 2014-02-24 Marek Kowalski
Witamy w CERN Co to jest CERN? CERN European Organization for Nuclear Research oryg. fr Conseil Europeén pour la Recherche Nucléaire Słowo nuclear (Jadrowy) czysto historyczne. W czasie, gdy zakładano
Bardziej szczegółowoJak znaleźć igłę w stogu siana
Jak znaleźć igłę w stogu siana Rola obliczeń komputerowych w eksperymentach fizyki wysokich energii Krzysztof Korcyl na bazie wykładu Piotra Golonki CERN EN/ICE-SCD Użytkowanie i kopiowanie dozwolone na
Bardziej szczegółowoPoszukiwania bozonu Higgsa w rozpadzie na dwa leptony τ w eksperymencie CMS
Poszukiwania bozonu Higgsa w rozpadzie na dwa leptony τ w eksperymencie CMS Artur Kalinowski Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 7 grudnia 2012 DETEKTOR CMS DETEKTOR CMS Masa całkowita : 14
Bardziej szczegółowoEksperyment ALICE i plazma kwarkowo-gluonowa
Eksperyment ALICE i plazma kwarkowo-gluonowa CERN i LHC Jezioro Genewskie Lotnisko w Genewie tunel LHC (długość 27 km, ok.100m pod powierzchnią ziemi) CERN/Meyrin Gdzie to jest? ok. 100m Tu!!! LHC w schematycznym
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych
Wykład III Metody doświadczalne fizyki cząstek elementarnych I Źródła cząstek elementarnych Elektrony, protony i neutrony tworzą otaczającą nas materię. Aby eksperymentować z elektronami wystarczy zjonizować
Bardziej szczegółowoWszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Detekcja cząstek
Wszechświat Cząstek Elementarnych dla Humanistów Aleksander Filip Żarnecki Wykład ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego 24 października 2017 A.F.Żarnecki WCE Wykład 4 24 października
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia technik doświadczalnych FWE
Wybrane zagadnienia technik doświadczalnych FWE Co nas interesuje? Składniki materii, ich oddziaływania, rozpady... Co mierzymy? Ładunek, energię, pęd, masę (prędkość), topologię,... Jak mierzymy? Poprzez
Bardziej szczegółowoWitamy w CERNie. Bolesław Pietrzyk LAPP Annecy (F) Wykład przygotowany przez polskich fizyków w CERNie.
Witamy w CERNie Bolesław Pietrzyk LAPP Annecy (F) Wykład przygotowany przez polskich fizyków w CERNie bolek.pietrzyk@cern.ch 4 lipca 2012 Joe Incandela (CMS) Fabiola Gianotti (ATLAS) Première rencontre
Bardziej szczegółowoPoszukiwany: bozon Higgsa
Poszukiwany: bozon Higgsa Higgs widoczny w świetle kolajdera liniowego Fizyka Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych: TESLA & ZEUS Poszukiwane: czastki sypersymetryczne (SUSY) Fizyka Czastek i Oddziaływań
Bardziej szczegółowodr hab. Szymon Gadomski Uniwersytet Genewski i Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie S. Gadomski, "CERN i komputery", 19.04.
CERN i komputery dr hab. Szymon Gadomski Uniwersytet Genewski i Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie S. Gadomski, "CERN i komputery", 19.04.2007 1 Komputery w CERN - WWW i GRID 1. WWW - najbardziej
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe
Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Spotkanie 3 Porównanie modeli rozpraszania do pomiarów na Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC i przyszłość fizyki cząstek Rafał Staszewski Maciej Trzebiński
Bardziej szczegółowoJak działają detektory. Julia Hoffman# Southern Methodist University# Instytut Problemów Jądrowych
Jak działają detektory Julia Hoffman# Southern Methodist University# Instytut Problemów Jądrowych LHC# Wiązka to pociąg ok. 2800 paczek protonowych Każda paczka składa się. z ok. 100 mln protonów 160km/h
Bardziej szczegółowoPromieniowanie kosmiczne składa się głównie z protonów, z niewielką. domieszką cięższych jąder. Przechodząc przez atmosferę cząstki
Odkrycie hiperjąder Hiperjądra to struktury jądrowe w skład których, poza protonami I neutronami, wchodzą hiperony. Odkrycie hiperjąder miało miejsce w 1952 roku, 60 lat temu, w Warszawie. Wówczas nie
Bardziej szczegółowoZakład Eksperymentu ATLAS (NZ14)
Zakład Eksperymentu ATLAS (NZ14) Kierownik Zakładu: dr hab. prof. IFJ PAN Adam Trzupek Zadanie statutowe: Temat 1, zadanie 6: Eksperyment ATLAS na akceleratorze LHC w CERN Badania oddziaływań proton-proton
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 9: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek
Wszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek Wykład Ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki U.W. prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych, Instytut Fizyki Doświadczalnej A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoZakłady Naukowe Oddziału Fizyki i Astrofizyki Cząstek w Instytucie Fizyki Jądrowej
Zakłady Naukowe Oddziału Fizyki i Astrofizyki Cząstek w Instytucie Fizyki Jądrowej Oddziaływań Leptonów (NZ11) Struktury Hadronów (NZ12) Liniowego zderzacza (NZ13) Eksperymentu ATLAS (NZ14) Promieniowania
Bardziej szczegółowoW Stanach Zjednoczonych jest to popularne określenie sieci elektrycznej
Grid komputerowy dla nauki Michał Turała IFJ PAN/ ACK Cyfronet AGH, Kraków 2011-02-28 1 Grid komputerowy Plan referatu Europejskie projekty gridowe PL-Grid i EGI Światowy Grid komputerowy LHC Perspektywy
Bardziej szczegółowoMarek Kowalski
Jak zbudować eksperyment ALICE? (A Large Ion Collider Experiment) Jeszcze raz diagram fazowy Interesuje nas ten obszar Trzeba rozpędzić dwa ciężkie jądra (Pb) i zderzyć je ze sobą Zderzenie powinno być
Bardziej szczegółowoWszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 2
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 2 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Jak badamy cząstki elementarne? 2010/11(z) Ewolucja Wszech'swiata czas,energia,temperatura Detekcja cząstek
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 8: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład
Bardziej szczegółowoZespół Zakładów Fizyki Jądrowej
gluons Zespół Zakładów Fizyki Jądrowej Zakład Fizyki Hadronów Zakład Doświadczalnej Fizyki Cząstek i jej Zastosowań Zakład Teorii Układów Jądrowych QCD Zakład Fizyki Hadronów Badanie struktury hadronów,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA Wydział: BMiZ Kierunek: MiBM / KMiU Prowadzący: dr hab. Tomasz Stręk Przygotował: Adrian Norek Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Chłodzenie największego na świecie magnesu w CERN
Bardziej szczegółowoFizyka do przodu: AFP, ALFA Janusz Chwastowski
Fizyka do przodu: AFP, ALFA Janusz Chwastowski Zespół: E. Banaś, J. Olszowska, J. Knapik (doktorantka), S. Czekierda (licencjat, magistrantka, UJ), Z. Hajduk, K. Korcyl, G. Obrzud (licencjat UJ), R. Staszewski,
Bardziej szczegółowo1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7.
Weronika Biela 1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7. Obliczenie przekroju czynnego 8. Porównanie
Bardziej szczegółowoCompact Muon Solenoid
Compact Muon Solenoid (po co i jak) Piotr Traczyk CERN Compact ATLAS CMS 2 Muon Detektor CMS był projektowany pod kątem optymalnej detekcji mionów Miony stanowią stosunkowo czysty sygnał Pojawiają się
Bardziej szczegółowoMasterClass-międzynarodowy program zajęć dla uczniów szkół średnich
MasterClass-międzynarodowy program zajęć dla uczniów szkół średnich Zakład Fizyki Jądrowej na Wydziale Fizyki: Pracownia Zderzeń Ciężkich Jonów 25.06.2013 MasterClass MasterClass ALICE MasterClass jest
Bardziej szczegółowoAkceleratory Cząstek
M. Trzebiński Akceleratory cząstek 1/30 Akceleratory Cząstek Maciej Trzebiński Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauki Praktyki studenckie na LHC IFJ PAN, 23 sierpnia 2016 Obserwacje w makroświecie
Bardziej szczegółowoEpiphany Wykład II: wprowadzenie
Epiphany 2008 LEP, 2: opady deszczu LHC This morning I visited the place where the street-cleaners dump the rubbish. My God, it was beautiful - Van Gogh 20 krajów europejskich należy do CERN Kraje
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych
Wykład IV Metody doświadczalne fizyki cząstek elementarnych II Detektory cząstek elementarnych Cząstki naładowane elektrycznie, powodujące wzbudzenie lub jonizację atomów i cząsteczek, podlegają bezpośredniej
Bardziej szczegółowoJak działają detektory. Julia Hoffman
Jak działają detektory Julia Hoffman wielki Hadronowy zderzacz Wiązka to pociąg ok. 2800 wagonów - paczek protonowych Każdy wagon wiezie ok.100 mln protonów Energia chemiczna: 80 kg TNT lub 16 kg czekolady
Bardziej szczegółowoOddziaływania elektrosłabe
Oddziaływania elektrosłabe X ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Fizyka elektrosłaba na LEPie Liczba pokoleń. Bardzo precyzyjne pomiary. Obserwacja przypadków. Uniwersalność leptonów. Mieszanie kwarków. Macierz
Bardziej szczegółowoPolska w CERN. Kurs dla polskich nauczycieli w CERN 21-25 maja 2007. Jan Paweł Nassalski Instytut Problemów Jądrowych im.
Polska w CERN Kurs dla polskich nauczycieli w CERN 21-25 maja 2007 Jan Paweł Nassalski Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana CERN, 21.V.2007 J. Nassalski 1 Droga Polski do CERN 1959 r. profesorowie
Bardziej szczegółowoObserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV
Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Eksperyment CMS, CERN 4 lipca 2012 Streszczenie Na wspólnym seminarium w CERN i na konferencji ICHEP 2012 [1] odbywającej się w Melbourne, naukowcy pracujący przy
Bardziej szczegółowoMetamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23
Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS
Bardziej szczegółowoMasterclasses: Warsztaty z fizyki cząstek. Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Masterclasses: Warsztaty z fizyki cząstek Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych What is a Particle Physics Masterclass? As in a masterclass in the arts,
Bardziej szczegółowoOddziaływania podstawowe
Oddziaływania podstawowe grawitacyjne silne elektromagnetyczne słabe 1 Uwięzienie kwarków (quark confinement). Przykład działania mechanizmu uwięzienia: Próba oderwania kwarka d od neutronu (trzy kwarki
Bardziej szczegółowoEDUKACYJNE ZASOBY CERN
EDUKACYJNE ZASOBY CERN Prezentację przygotowały: Bożena Kania, Gimnazjum nr 9 w Lublinie Ewa Pilorz, Gimnazjum nr 15 w Lublinie Joanna Russa-Resztak, IX Liceum Ogólnokształcące w Lublinie po szkoleniu
Bardziej szczegółowoWSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK. Julia Hoffman (NCU)
WSTĘP DO FIZYKI CZĄSTEK Julia Hoffman (NCU) WSTĘP DO WSTĘPU W wykładzie zostały bardzo ogólnie przedstawione tylko niektóre zagadnienia z zakresu fizyki cząstek elementarnych. Sugestie, pytania, uwagi:
Bardziej szczegółowoNIEWIDZIALNE DO DETEKCJI CZĄSTEK. czyli. Z Hajduk Z. Hajduk IFJ PAN KRAKÓW
JAK WIDZIMY TO NIEWIDZIALNE czyli WPROWADZENIE DO DETEKCJI CZĄSTEK Z Hajduk Z. Hajduk IFJ PAN KRAKÓW Referencje Niniejszy wykład korzysta z materiałów i danych zawartych w : oraz CERN Summer Student Lectures
Bardziej szczegółowoKurs dla nauczycieli fizyki - Cząstki elementarne w CERN pod Genewą.
Kurs dla nauczycieli fizyki - Cząstki elementarne w CERN pod Genewą. Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN (European Organization for Nuclear Research) pod Genewą i Centralny Ośrodek Doskonalenia
Bardziej szczegółowoElementy fizyki czastek elementarnych
Źródła czastek Elementy fizyki czastek elementarnych Wykład II Naturalne źródła czastek Źródła promieniotwórcze Promieniowanie kosmiczne Akceleratory czastek Akceleratory elektrostatyczne, liniowe i kołowe
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 7: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład
Bardziej szczegółowoDetektory cząstek. Procesy użyteczne do rejestracji cząstek Techniki detekcyjne Detektory Przykłady użycia różnych technik detekcyjnych.
Detektory cząstek Procesy użyteczne do rejestracji cząstek Techniki detekcyjne Detektory Przykłady użycia różnych technik detekcyjnych Eksperymenty D. Kiełczewska, wykład 3 1 Przechodzenie cząstek naładowanych
Bardziej szczegółowoALFA Absolute Luminosity For ATLAS
ALFA Absolute Luminosity For ATLAS Krzysztof Korcyl Detektory dedykowane: pomiarowi absolutnej świetlności maszyny poprzez elastyczne rozpraszanie pp dla małych wartości t, kalibracja innych luminometrów
Bardziej szczegółowoPlan. Motywacja fizyczna. Program badań. Akcelerator LHC. Detektor LHCb. Opis wybranych systemów
Eksperyment LHCb Plan Motywacja fizyczna Program badań Akcelerator LHC Detektor LHCb Opis wybranych systemów Łamanie symetrii CP Parzystość CP jednoczesne wykonanie operacji sprzężenia ładunkowego C i
Bardziej szczegółowoTheory Polish (Poland)
Q3-1 Wielki Zderzacz Hadronów (10 points) Przeczytaj Ogólne instrukcje znajdujące się w osobnej kopercie zanim zaczniesz rozwiązywać to zadanie. W tym zadaniu będą rozpatrywane zagadnienia fizyczne zachodzące
Bardziej szczegółowo2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424
2008/2009 seweryn.kowalski@us.edu.pl Seweryn Kowalski IVp IF pok.424 Plan wykładu Wstęp, podstawowe jednostki fizyki jądrowej, Własności jądra atomowego, Metody wyznaczania własności jądra atomowego, Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoPIONIER: Polski Internet Optyczny - stan aktualny i plany rozwoju
PIONIER: Polski Internet Optyczny - stan aktualny i plany rozwoju prof. dr hab. inż. Marian Noga Przewodniczący Rady Konsorcjum PIONIER dr inż. Maciej Stroiński Wiceprzewodniczący Rady Konsorcjum PIONIER
Bardziej szczegółowoCERN - pierwsze globalne laboratorium. Magdalena Kowalska CERN, PH-Dept.
CERN - pierwsze globalne laboratorium Magdalena Kowalska CERN, PH-Dept. Menu Co to jest właściwie CERN? Kilku CERN-owskich Noblistów Co badamy? Obecne przyspieszacze Przykłady eksperymentów: cząstki elementarne
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja cząstek
Określenie masy i ładunku cząstek Pomiar prędkości przy znanym pędzie e/ µ/ π/ K/ p czas przelotu (TOF) straty na jonizację de/dx Promieniowanie Czerenkowa (C) Promieniowanie przejścia (TR) Różnice w charakterze
Bardziej szczegółowoFizyka do przodu w zderzeniach proton-proton
Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton Leszek Adamczyk (KOiDC WFiIS AGH) Seminarium WFiIS March 9, 2018 Fizyka do przodu w oddziaływaniach proton-proton Fizyka do przodu: procesy dla których obszar
Bardziej szczegółowoLHC: program fizyczny
LHC: program fizyczny Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 2 Program fizyczny LHC Model Standardowy i Cząstka Higgsa Poza Model Standardowy:
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wszechświat czastek elementarnych Wykład 6: prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład 6: 27 marca 2013 p.1/43
Bardziej szczegółowoSylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych
Sylwa czyli silva rerum na temat fizyki cz astek elementarnych Barbara Badełek Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Uppsalski Nauczyciele fizyki w CERN 20 26 maja 2007 B. Badełek (Warsaw and Uppsala) Silva
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja przypadków w ND280
Klasyfikacja przypadków w ND280 Arkadiusz Trawiński Warszawa, 20 maja 2008 pod opieką: prof Danuta Kiełczewska prof Ewa Rondio 1 Abstrakt Celem analizy symulacji jest bliższe zapoznanie się z możliwymi
Bardziej szczegółowoDLACZEGO BUDUJEMY AKCELERATORY?
FIZYKA WYSOKICH ENERGII W EDUKACJI SZKOLNEJ Puławy, 29.02.2008r. DLACZEGO BUDUJEMY AKCELERATORY? Dominika Domaciuk I. Wprowadzenie Na świecie jest 17390 akceleratorów! (2002r). Różne zastosowania I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 7 Detekcja cząstek
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 7 Detekcja cząstek Detekcja cząstek rejestracja identyfikacja kinematyka Zjawiska towarzyszące przechodzeniu cząstek przez materię jonizacja scyntylacje zjawiska w półprzewodnikach
Bardziej szczegółowoPierwsze dwa lata LHC
Pierwsze dwa lata LHC Barbara Wosiek Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego, Polskiej Akademii Nauk Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków barbara.wosiek@ifj.edu.pl 2011-10-21 B. Wosiek, Sem.
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siłyprzypomnienie Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoOptymalizacja kryteriów selekcji dla rozpadu Λ+c pμ+μza pomocą wielowymiarowej analizy danych
Optymalizacja kryteriów selekcji dla rozpadu Λ+c pμ+μza pomocą wielowymiarowej analizy danych Maciej Kościelski Jakub Malczewski opiekunowie prof. dr hab. Mariusz Witek mgr inż. Małgorzata Pikies LHCb
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych
Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość
Bardziej szczegółowor. akad. 2008/2009 V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC
V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC 1 V.1 WYNIKI LEP 2 e + e - Z 0 Calkowity przekroj czynny 3 4 r. akad. 2008/2009 s Q N 3 4 s M s N Q I M 12 s ) M (s s s 2 f C 2 Z C f f
Bardziej szczegółowoKurs dla polskich nauczycieli w CERN 16-20 kwietnia 2007
Polska w CERN Kurs dla polskich nauczycieli w CERN 16-20 kwietnia 2007 Jan Paweł Nassalski Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana CERN, 16.IV.2007 J. Nassalski 1 Droga Polski do CERN 1959 r.
Bardziej szczegółowoPo co nam CERN? Po co nam LHC? Piotr Traczyk
Po co nam CERN? Po co nam LHC? Piotr Traczyk Sympozjum IPJ Plan 1)Wstęp Po co nam LHC? 2)Eksperymenty w CERNie w których bierzemy udział COMPASS LHCb ALICE CMS 3)Podsumowanie 2 Po co nam LHC? Po co kopać
Bardziej szczegółowoCel. Pomiar wierzchołków oddziaływań. Badanie topologii przypadków. Pomiar pędów (ładunku) Pomoc w identyfikacji cząstek (e, µ, γ)
Pomiar torów w cząstek Cel Pomiar wierzchołków oddziaływań pomiar czasów życia preselekcja oddziaływań wybranej klasy Badanie topologii przypadków krotności rozkłady kątowe Jety Pomiar pędów (ładunku)
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek
Wszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek Wykład Ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki U.W. prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych, Instytut Fizyki Doświadczalnej A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoTomasz Szumlak WFiIS AGH 03/03/2017, Kraków
Oddziaływanie Promieniowania Jonizującego z Materią Tomasz Szumlak WFiIS AGH 03/03/2017, Kraków Labs Prowadzący Tomasz Szumlak, D11, p. 111 Konsultacje Do uzgodnienia??? szumlak@agh.edu.pl Opis przedmiotu
Bardziej szczegółowoSystem wyzwalania i filtracji w eksperymencie ATLAS na LHC
System wyzwalania i filtracji w eksperymencie ATLAS na LHC Tomasz Bołd, AGH Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek 1 Plan Przedstawienie problemu Historia Podstawowe
Bardziej szczegółowoMaria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe 4.IV.2012
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8sem.letni.2011-12 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siły Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoPomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu
J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie
Bardziej szczegółowoModel Standardowy budowy Wszechświata
Model Standardowy budowy Wszechświata 1) Jakie są podstawowe cegiełki, z których zbudowany jest Wszechświat? 2) Czy znamy prawa rządzące Wszechświatem? 3) W jaki sposób zdobywamy wiedzę o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoth- Zakład Zastosowań Metod Obliczeniowych (ZZMO)
Zakład Zastosowań Metod Obliczeniowych (ZZMO) - prof. dr hab. Wiesław Płaczek - prof. dr hab. Elżbieta Richter-Wąs - prof. dr hab. Wojciech Słomiński - prof. dr hab. Jerzy Szwed (Kierownik Zakładu) - dr
Bardziej szczegółowoCząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Cząstki i siły tworzące nasz wszechświat Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan Wstęp Klasyfikacja cząstek elementarnych Model Standardowy 2 Wstęp 3 Jednostki, konwencje Prędkość światła c ~ 3 x 10 8 m/s Stała
Bardziej szczegółowoLHC i po co nam On. Piotr Traczyk CERN
LHC i po co nam On Piotr Traczyk CERN LHC: po co nam On Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 5 Program fizyczny LHC 6 Program fizyczny LHC
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XVIII: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia nieelastyczne Zderzenia elastyczne - czastki
Bardziej szczegółowoProgramowanie dla Wielkiego Zderzacza Hadronów
Programowanie dla Wielkiego Zderzacza Hadronów Wojciech Broniowski Instytut Fizyki Jądrowej PAN Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Universytet Pedagogiczny, 30.11.01 WB (IFJ PAN & UJK) Programowanie
Bardziej szczegółowoJak to działa: poszukiwanie bozonu Higgsa w eksperymencie CMS. Tomasz Früboes
Plan wystąpienia: 1.Wprowadzenie 2.Jak szukamy Higgsa na przykładzie kanału H ZZ 4l? 3.Poszukiwanie bozonu Higgsa w kanale ττ μτjet 4.Właściwości nowej cząstki Częste skróty: LHC Large Hadron Collider
Bardziej szczegółowoCzego oczekujemy od LHC? Piotr Traczyk. IPJ Warszawa
Czego oczekujemy od LHC? Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan 1)Dwa słowa o LHC 2)Eksperymenty i program fizyczny 3)Kilka wybranych tematów - szczegółowo 2 LHC Large Hadron Collider UWAGA! Start jeszcze w tym
Bardziej szczegółowoWszystko, co kiedykolwiek chcieliście wiedzieć o CERNie i o fizyce cząstek
Wszystko, co kiedykolwiek chcieliście wiedzieć o CERNie i o fizyce cząstek i jeszcze kilka, których nie chcieliście wiedzieć, ale i tak się dowiecie mgr inż. Małgorzata Janik - majanik@cern.ch mgr inż.
Bardziej szczegółowoDetektory w fizyce cząstek
4 Detektory w fizyce cząstek Krzysztof Fiałkowski Instytut Fizyki UJ Kiedy czytamy o nowych odkryciach z dziedziny fizyki cząstek, rzadko zastanawiamy się nad szczegółami doświadczeń, które doprowadziły
Bardziej szczegółowoCzego już dowiedzieliśmy się dzięki Wielkiemu Zderzaczowi Hadronów LHC
Czego już dowiedzieliśmy się dzięki Wielkiemu Zderzaczowi Hadronów LHC Jan Królikowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Współpraca Compact Muon Solenoid (CMS) przy LHC 1 20 krajów członkowskich
Bardziej szczegółowoDobre miejsce do życia
Dobre miejsce do życia (w %) Gdynia 96,5 Zielona Góra 95,9 Toruń 95,9 Wrocław 95,5 Poznań 95,2 Rzeszów 94,8 Kraków 92,8 Białystok 9,9 Gliwice 9,2 Gdańsk 89,7 Olsztyn 89,1 Koszalin 88,3 Gorzów Wielkopolski
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski
Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak
Bardziej szczegółowoModel Standardowy budowy Wszechświata
Model Standardowy budowy Wszechświata 1) Jakie są podstawowe cegiełki, z których zbudowany jest Wszechświat? 2) Czy znamy prawa rządzące Wszechświatem? 3) W jaki sposób zdobywamy wiedzę o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoLEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania. w niskich i wysokich energiach. Zbigniew Wąs
LEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania w niskich i wysokich energiach Zbigniew Wąs Podziękowania: A. Kaczmarska, E. Richter-Wąs (Atlas); A. Bożek (Belle); T. Przedziński, P. Golonka (IT); R. Decker,
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek
Wszechświat czastek elementarnych Detekcja czastek Wykład Ogólnouniwersytecki Wydział Fizyki U.W. prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych, Instytut Fizyki Doświadczalnej A.F.Żarnecki
Bardziej szczegółowoCenniki. Taryfa opłat dla linii Warszawa - Gda sk. Warszawa - Ostróda 45
Warszawa - Gda sk Warszawa - Gdańsk 61 Warszawa - Ostróda 45 Ostróda - Gdańsk 42 od 1 zł do 60 zł, w zależności od daty zakupu biletu na stronie internetowej lub Warszawa - Bydgoszcz Warszawa - Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoStanisław Rejowski Dyrektor Działu Produkcji Serwerów ACTION S.A. Polskie serwery w służbie nauki
Stanisław Rejowski Dyrektor Działu Produkcji Serwerów ACTION S.A. Polskie serwery w służbie nauki Kompleksowa oferta. Doświadczenie w budowie gotowych rozwiązań. ACTION S.A. uznany producent 4-te miejsce
Bardziej szczegółowo