EkoTechProdukt Newsletter

Transkrypt

1 EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 8, marzec 2011 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: Ocena jakości i właściwości prozdrowotnych owoców otrzymanych w ramach projektu EkoTechProdukt Pakiet Badawczy PB7 popularyzacja Projektu Zespółredakcyjny Ocena jakości i właściwości prozdrowotnych owoców Wśród pakietów wyodrębnionych w ramach projektu pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych znajduje się pakiet badawczy (PB7) poświęcony ocenie jakości i łaściwości prozdrowotnych owoców otrzymanych metodami ekologicznymi. W jego ramach sąrealizowane trzy zadania badawcze: 7.1. Ocena jakości i trwałości przechowalniczej owoców pochodzących z upraw ekologicznych Zawartośćskładników prozdrowotnych w owocach i ich zmiany podczas przechowywania Bezpieczeństwo spożycia owoców objętych projektem. Jak wskazują tytuły zadań badawczych celem prowadzonych badań jest ocena szeroko rozumianej jakości owoców produkowanych metodami ekologicznymi. Tłem w doświadczeniu są owoce pochodzące z plantacji i sadów prowadzonych zgodnie z zasadami integrowanej produkcji (IP). Zgodnie z założeniami projektu badaniami objęto trzy gatunki roślin sadowniczych: jabłoń(odmiany Topaz i Ariwa Fot. 1 i 2), wiśnia (odmiany Debreceni Bötermö i Sabina), truskawka (odmiany Elsanta i Honeoye). Fot. 1. Jabłka odmiany Topaz (D. Kruczyńska) Fot. 2. Jabłka odmiany Ariwa (D. Kruczyńska) Realizacja wyodrębnionych w pakiecie zadańbadawczych pozwoli na identyfikacjęróżnic jakościowych owoców, wynikających z zastosowanej technologii uprawy, i posłuży między innymi do opracowania strategii zagospodarowania owoców wytworzonych metodami ekologicznymi. Istotnym elementem zagospodarowania owoców jest ocena ich trwałości przechowalniczej oraz występowania chorób przechowalniczych. Ponadto ważnym czynnikiem oceny trwałości jest analiza zawartości związków mineralnych w owocach. W badaniach szczególny nacisk jest położony na oznaczenie zawartości związków powszechnie uznanych za prozdrowotne w owocach wyprodukowanych metodami ekologicznymi, czyli

2 2 polifenoli, w tym barwników antocyjanowych mających wpływ na cechy jakościowe i wartośćbiologiczną owoców (kwasy fenolowe, flawonoidy); związków mających istotne znaczenie z żywieniowego punktu widzenia: cukrów prostych, sacharozy oraz kwasu askorbinowego (witaminy C). Poza oceną jakości i wartości prozdrowotnej owoców pozyskanych w ramach projektu jest oceniane bezpieczeństwo ich spożycia na podstawie analizy pozostałości środków ochrony roślin i zawartości metali ciężkich oraz azotanów i azotynów. Określenie pozostałości ma przede wszystkim na celu potwierdzenie stosowanej technologii uprawy, ponieważ jak powszechnie wiadomo w ekologicznej produkcji nie są dopuszczone syntetyczne środki ochrony. Na podstawie uzyskanych wyników nie stwierdzono wyraźnego wpływu technologii produkcji na jakość i dojrzałośćowoców. Zmiany ocenianych cech w odstępie czasu między kolejnymi zbiorami były podobne w jabłkach pochodzących z produkcji ekologicznej oraz z IP. Zaobserwowano jednak tendencję wyższej zawartości związków polifenolowych w owocach pochodzących z upraw ekologicznych. W sezonie 2010 kontynuowano badania mające na celu porównanie owoców pochodzących z obu ocenianych technologii uprawy. Do badań włączono również truskawki z trzech plantacji prowadzonych zgodnie z zasadami produkcji ekologicznej (owoce wyprodukowane w ramach pakietu badawczego PB5). Analizowano wpływ zabiegów zastosowanych na plantacjach (10 kombinacji doświadczalnych obejmujących nawożenie i ochronę) na ich jakość i trwałośćw symulowanym obrocie towarowym. Wyniki wstępnych badań wskazująna silny wpływ lokalizacji plantacji i terminu zbioru na jakość owoców. Zaobserwowano również pewne tendencje związane z wpływem zastosowanych preparatów na cechy jakościowe truskawek, ale dotychczasowe wyniki nie pozwalająna wyciągnięcie ogólnych wniosków. Fot. 3. Przygotowywanie jednolitej partii zmielonych truskawek do badańmedycznych (J. Markowski) Badania w ramach pakietu PB7 rozpoczęto w sezonie Ich głównym celem była ocena zróżnicowania cech jakościowych, trwałości przechowalniczej i zawartości składników prozdrowotnych oraz bezpieczeństwa spożycia owoców pochodzących z obu technologii. Niestety w sezonie 2009 nie udało siępozyskaćowoców truskawek z ekologicznej uprawy, dlatego porównano cechy jakościowe owoców z dwóch plantacji prowadzonych metodami konwencjonalnymi. W przypadku wiśni odmiany Debreceni Bötermö oraz jabłek odmian Topaz i Ariwa owoce zebrano zarówno z sadów ekologicznych, jak i prowadzonych metodąip. Zgodnie z założeniami projektu w celu zaobserwowania zmian cech jakościowych owoców w czasie dojrzewania każdy gatunek/odmianęzbierano przynajmniej dwa. Wyniki prowadzonych badań zaprezentowano w 2010 roku podczas LIII Ogólnopolskiej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych: Ochrona upraw sadowniczych w świetle nowych wymogów UE. (25-26 lutego 2010 r. w Ossie), 2 nd International Conference Effect of Pre- and Post-harvest Factors on Health Promoting Components and Quality of Horticultural Commodities (24-25 maja 2010 r. w Skierniewicach) oraz na XLVI Ogólnopolskiej Naukowej Konferencji Sadowniczej Nauka Praktyce" (29-30 września 2010 r. w Skierniewicach). Fot. 4. Porcje jednostkowe po 500 g przygotowane i przechowywane w -25 C (J. Markowski)

3 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 8 marzec M a r k o w s k i J., M i e s z c z a k o w s k a -Frąc M., R u t k o w s k i K.P., M a t u l s k a A., W a w r z y ńc z a k A., R o z p a r a E The quality of Debreceni Bötermö cherries grown under organic or integrated conditions. Book of Abstracts 2nd International Conference Effect of Pre- and Post-harvest Factors on Health Promoting Components and Quality of Horticultural Commodities. May 24-25, 2010 r., Skierniewice, Poland: 43. M a t u l s k a A., M a r k o w s k i J., M i e s z c z a k o w s k a -F r ąc M., W a w r z y ńc z a k A., R u t k o w s k i K.P The influence of production system (organic and integrated) and orchard location on quality of Topaz apples. Book of Abstracts 2nd International Conference Effect of Pre- and Post-harvest Factors on Health Promoting Components and Quality of Horticultural Commodities. May 24-25, 2010, Skierniewice, Poland: 42. M i s z c z a k A., P o p i ńs k a W., R u t k o w s k i K.P., R o z p a r a E Content of calcium, nitrates and pesticides residues in apples and sour cherries grown in organic and integrated fruit production orchards. Book of Abstracts 2nd International Conference Effect of Preand Post-harvest Factors on Health Promoting Components and Quality of Horticultural Commodities. May 24-25, 2010, Skierniewice, Poland: 44. R u t k o w s k i K.P., M a r k o w s k i J., M i s z c z a k A., M a t u l s k a A., W a w r z y ńc z a k A., K r u c z y ńs k a D.E Porównanie jakości owoców pochodzących z certyfikowanych sadów ekologicznych oraz prowadzonych metodami integrowanej produkcji. Mat. XLVI Ogólnopol. Nauk. Konf. Sadow. "Nauka Praktyce" Skierniewice września 2010 r. Referaty: M a t u l s k a A., M a r k o w s k i J., M i e s z c z a k o w s k a -F r ąc M., W a w r z y ńc z a k A., K r u c z y ńs k a D.E., R u t k o w s k i K.P Jakość jabłek odmiany Ariwa w zależności od technologii uprawy (ekologiczna i IP) oraz lokalizacji sadu. Mat. XLVI Ogólnopol. Nauk. Konf. Sadow. "Nauka Praktyce" Skierniewice września 2010 r. Postery: P o p i ńs k a W., K o r c M., K o w a l c z y k H., R u t k o w s k i K.P., M i s z c z a k A Zawartość azotanów i azotynów w owocach różnych gatunków. Mat. LIII Ogólnopol. Konf. Ochrony Roślin Sadow. Ochrona upraw sadowniczych w świetle nowych wymogów UE. Ossa, lutego 2010 r.: Fot. 5. Etapy przygotowywania próbek do badańnad alergennościątruskawek (J. Markowski) Bardzo istotną aktywnością w ramach PB7 jest przygotowywanie owoców do badań medycznych prowadzonych w ramach pakietu PB8 (zespoły kierowane przez prof. dr. hab. n. med. Dariusza Nowaka i prof. dr hab. n. farm. DarięOrszulak-Michalak z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi konsorcjanta w projekcie). W 2010 roku na potrzeby oceny wpływu spożywania truskawek (odmiany Honeoye) wytworzonych metodami ekologicznymi na kondycję zdrowotną konsumentów przygotowano około 1200 kg owoców (po ok. 600 kg z technologii IP i z plantacji prowadzonych zgodnie z zasadami produkcji ekologicznej). Truskawki po zbiorze były myte i wstępnie osuszane, a następnie mrożone i przechowywane w warunkach mroźni (-25 C) do czasu rozpoczęcia badań medycznych. W tygodniu bezpośrednio poprzedzającym badania owoce rozdrabniano w stanie zamrożenia. W celu ujednolicenia partii jednorazowo rozdrabniano około 35 kg truskawek i mieszano w specjalnie przygotowanym naczyniu (Fot. 3). Tak rozdrobnione owoce rozważano dokładnie po 500 g i pakowano (około 2400 porcji jednostkowych) Fot. 4. Również w 2010 roku na potrzeby badań nad alergennością owoców przygotowano jednolite partie truskawek odmian Elsanta i Honeoye z uprawy ekologicznej oraz integrowanej. Badania sąprowadzone na modelu zwierzęcym (śwince morskiej) w ramach PB8 na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. W celu przygotowania materiału o odpowiedniej granulacji, owoce w stanie zamrożenia były rozdrabniane dwustopniowo, a następnie pakowane (Fot. 5). Wyniki badań medycznych będą przedstawione w jednym z kolejnych numerów Newslettera. dr Krzysztof P. Rutkowski, dr Jarosław Markowski, dr Artur Miszczak, mgr inż. Aneta Matulska Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

4 4 EKO JAKOŚĆROKU 2010 Kapituła Programu przyznała tytuł JAKOŚĆ ROKU 2010 dla Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka w kategorii: ekologia za Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych oraz przyznała prawo do bezterminowego i swobodnego posługiwania się logotypem EKO JAKOŚĆROKU Dyplom EKO JAKOŚĆROKU 2010 zostałwręczony przez organizatorów na ręce prof. dr hab. Edwarda Żurawicza p.o. za-cy Dyrektora ds. naukowobadawczych w zakresie sadownictwa Instytutu Ogrodnictwa, podczas uroczystej Gali Finałowej V edycji Programu JAKOŚĆ ROKU 2010, która odbyła się 10 marca w hotelu Arsenal Palace w Chorzowie. Przekazanie dyplomu kierownikowi projektu EkoTechProdukt Pani dr Lidii Sas-Paszt nastąpiło 23 marca 2011 r. w Skierniewicach, podczas otwarcia Ogólnopolskiej Konferencji Truskawkowej. Dyplom wręczyłpan prof. dr hab. Franciszek Adamicki Kierownik Instytutu Ogrodnictwa. TytułJAKOŚĆROKU przyznawany jest w kategoriach: produkt, usługa, innowacja i ekologia. Dyplomy i statuetki, podczas uroczystej Gali Finałowej, odebrali przedstawiciele blisko 170 przedsiębiorstw i instytutów badawczych z całej Polski. Konkurs program JAKOŚĆ ROKU powstał5 lat temu i jest największym w Polsce konkursem projakościowym. Pomysłodawcą i organizatorem jest katowicka Agencja Kreatywna Public PR, wydawca Biznes Raportu, ukazującego się w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz dodatku Economy Life w Rzeczpospolitej. Za merytoryczną stronę przedsięwzięcia odpowiada Polskie Centrum Badań i Certyfikacji SA, najstarsza instytucja państwowa zajmująca sięw naszym kraju kwestiami związanymi z jakością.

5 5 Z Życia Projektu W pierwszym kwartale 2011 roku projekt badawczy EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roś lin sadowniczych uczestniczyłw szeregu krajowych targach i konferencjach sadowniczych na których prezentowano i popularyzowano zał oż enia oraz wyniki uzyskane w ramach realizacji zadańbadawczych tego projektu. XVI Ogólnopolskie Spotkanie Sadowników w Grójcu Grójec, 29 stycznia 2011 r. Targi Sadownictwa i Warzywnictwa Warszawa, 5-6 stycznia, 2011 r. LIV Ogólnopolska Konferencja Ochrony Roślin Sadowniczych Centrum Konferencyjne w Ossie, lutego 2011 r. VII Międzynarodowe Targi Agrotechniki Sadowniczej Warszawa, stycznia 2011 r. Ogólnopolska Konferencja Truskawkowa Skierniewice, 23 marca 2011 r.

6 6 Szkolenie w ramach dział alności Projektu EkoTechProdukt Upowszechnianie wyników i dobrych praktyk w zakresie ekologicznej produkcji owoców i materiał u szkół karskiego. W dniu 23 marca 2011 r. w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach odbył o się szkolenie uczestniczył a grupa 50 studentów i w którym pracowników naukowych z Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie. Uczestnicy szkolenia wysł uchali wykł adów prowadzonych przez pracowników naukowych realizują cych projekt EkoTechProdukt oraz zapoznali się z doś wiadczeniami prowadzonymi w kompleksie szklarniowym i w Pracowni Rizosfery IO. Fotografie autorstwa Ryszard Sabuda. Program szkolenia 1. Poprawa efektywnoś ci ekologicznej produkcji owoców 2. Pokaz i materiał u szkół karskiego trzech najważ niejszych, pod badanych na roś linach sadowniczych w ramach projektu innowacyjnych ś rodków proekologicznych wzglę dem gospodarczym, w Polsce wybranych gatunków 'EkoTechProdukt" prof. dr hab. Zygmunt S. Grzyb i mgr roś lin sadowniczych (jabł oń, wiś nia i truskawka) Wojciech Piotrowski realizowana w ramach projektu EkoTechProdukt 3. Efekty dr Lidia Sas-Paszt ekologicznych stosowanych w produkcji szkół karskiej dział ania innowacyjnych produktów

7 drzewek jabł oni i wiś ni Zygmunt S. Grzyb i mgr 7 7. Zwiedzanie Pracowni Rizosfery IO, prezentacja badań Wojciech Piotrowski prowadzonych w pracowni mgr PawełTrzciński 4. Zakł adanie i prowadzenie doś wiadczeńw rizoboksach 8. w celu okreś lenia wpł ywu biopreparatów organicznych sadowniczych dr Elż bieta Rozpara stosowanych w ekologicznej uprawie na wzrost i rozwój systemu korzeniowego oraz częś ci nadziemnej jabł oni dr Mirosł aw Sitarek problemy ekologicznej uprawy roś lin 9. Projekt EkoTechProdukt - szansą na zwię kszenie produkcji ekologicznych owoców w Polsce dr Elż bieta Rozpara 5. Badanie wzrostu i rozwoju systemu korzeniowego truskawek oraz cał ych roś lin traktowanych róż nymi biostymulatorami Gł ówne ekologicznymi w warunkach szklarniowych w rizoboksach dr Mirosł aw Sitarek 6. Mikroorganizmy wspomagające wzrost i planowanie roś lin mgr Paweł Trzciński 10. Zachowanie dawnych odmian drzew owocowych mgr Grzegorz Hodun 11. Wizyta w Sadzie Pomologicznym IO, zwiedzanie kolekcji drzew owocowych, pokaz szczepienia mgr Grzegorz Hodun Kalendarium najbliższych wydarzeń III Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL Kielce, kwietnia 2011 Warsztaty Ekologiczne w Sadzie Doś wiadczalnym w Nowym Dworze Parceli Nowy Dwór-Parcela, 16 czerwca 2011 r. DzieńOtwartych Drzwi w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Dąbrowicach ZD Dąbrowice, 2 czerwca 2011 r. Jubileuszowa XL Sesja Naukowa Komitetu Nauk o Żywności Polskiej Akademii Nauk "Tradycja i nowoczesnoś ćw żywnoś ci i żywieniu" Warszawa, 30 czerwca - 1 lipca 2011 r. Wszystkim Czytelnikom i Współ pracownikom Radosnych Ś wi ą t Wielkanocnych ż yczy Kierownictwo projektu EkoTechProdukt

8 8 Kontakt Kierownik projektu: dr Lidia Sas-Paszt, tel.: , Koordynator projektu: dr Eligio Malusa, Biuro projektu: mgr Agnieszka Peł ka, tel , mgr Barbara Klimczyk, tel , Działpromocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: , Barbara.Michalczuk@insad.pl Egzemplarz bezpł atny współ finansowany przez UnięEuropejskąze ś rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Dział ania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddział anie