EkoTechProdukt Newsletter

Transkrypt

1 EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 21, czerwiec 2014 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: Biostymulatory w ekologicznej uprawie truskawek Międzynarodowa Naukowa Konferencja Ekologiczna Zespół redakcyjny Biostymulatory w ekologicznej uprawie truskawek Fot. 1. Rośliny truskawki traktowane preparatem Humus UP. Fot. 2. Rośliny truskawki traktowane preparatem Vinassa. W ostatnich latach w Polsce i na świecie obserwuje się intensywny rozwój rolnictwa ekologicznego, którego celem jest produkcja plonów wysokiej jakości oraz zdrowej żywności, przy zachowaniu równowagi biologicznej ekosystemów. Dlatego też istnieje niezbędna potrzeba opracowania lub udoskonalenia zarówno ekologicznych produktów, jak i innowacyjnych technologii produkcji roślin sadowniczych. W intensywnej produkcji owoców dla uzyskania zadowalających plonów konieczne jest stosowanie odpowiednio wysokiego nawożenia, a także środków ochrony roślin. Alternatywne w takich uprawach są naturalne produkty nazywane bionawozami, biopreparatami lub biostymulatorami wzrostu, które w połączeniu z aplikacją mikroorganizmów wpływają na zwiększenie żyzności gleby, różnorodności biologicznej, a także na podniesienie odporności roślin na patogeny i szkodniki. Grupę takich innowacyjnych produktów stanowią bionawozy i biostymulatory, których efektywność badana jest w ramach projektu badawczorozwojowego realizowanego przez Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach, pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin

2 2 sadowniczych (akronim EkoTechProdukt), finansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Program Innowacyjna Gospodarka , Poddziałanie PO IG). W rolnictwie ekologicznym istnieje bowiem duże zainteresowanie tego typu produktami i technologiami, zapewniającymi wysoką zdrowotność plonów, optymalne zaopatrzenie roślin w składniki pokarmowe oraz zwiększenie naturalnej żyzności gleby. W ramach tego projektu prowadzone są badania nad efektywnością biologiczną wybranych bionawozów w uprawie truskawek, a także w szkółkach roślin sadowniczych oraz w ekologicznych sadach jabłoniowych i wiśniowych. Na skalę półprodukcyjną wykorzystywane są w formie stałej, płynnej następujące biopreparaty oraz środki zawierające mikroorganizmy: Humus UP (powstały z aktywności życiowej dżdżownic kalifornijskich, hodowanych na oborniku zwierząt karmionych produktami rolnymi pochodzącymi z gospodarstw ekologicznych), Humus Active + Aktywit PM (Humus Active produkt pochodzący z wydalin dżdżownic kalifornijskich, żywionych obornikiem ekologicznym zawierającym bogatą populację pożytecznych mikroorganizmów; Aktywit PM produkt na bazie melasy), Bio Feed Amin (ekstrakt aminokwasów roślinnych), Bio Feed Quality (ekstrakt z alg morskich zawierający kwasy huminowe i fulwowe), Vinassa (odpad powstały przy produkcji drożdży piekarniczych). Każdy z nich stosowany jest w formie opryskiwania roślin lub gleby. Stosowane są także produkty Micosat F i Micosat F WP, w skład których wchodzą grzyby mikoryzowe Glomus mosseae i G. intraradices oraz pożyteczne szczepy bakterii Pseudomonas fluorescens i Bacillus subtilis. Efektywność działania tych biopreparatów porównywana była z wpływem na rośliny nawożenia obornikiem granulowanym Fertigo oraz standardowego nawożenia mineralnego NPK. Kontrolę zerową stanowiły rośliny nienawożone. W ocenie polowej W doświadczeniach polowych badano wpływ działania biopreparatów na wzrost, wielkość i jakość plonowania dwóch odmian truskawki Elsanta i Honeoye. Doświadczenia prowadzono w latach w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Dąbrowicach oraz w gospodarstwach ekologicznych położonych w pobliżu Skierniewic. Materiał badawczy stanowiły EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec 2014 sadzonki zielne truskawki odmian Elsanta i Honeoye. Doświadczenie prowadzono w układzie bloków losowych, w czterech powtórzeniach. Powtórzenie stanowiło poletko o powierzchni 12,5 m 2, na którym rosło 50 roślin truskawki w rozstawie 0,25 x 1 m. Bioprodukty doglebowe i nawożenie NPK stosowano corocznie wiosną po rozpoczęciu wegetacji roślin. Preparaty dolistne aplikowano w dwóch terminach pierwszy raz, kiedy rośliny uzyskały wysokość około 15 cm, i drugi raz po upływie miesiąca od pierwszego opryskiwania. Z trzyletnich badań wynika, że zastosowanie preparatu Vinassa, obornika, BF Amin oraz biopreparatów Humus UP (Fot. 1), Humus Active + Aktywit PM miało korzystny wpływ wielkość plonu i masę owoców oraz poprawę zielonej barwy liści roślin truskawki, w porównaniu z roślinami kontrolnymi. Najlepszym plonowaniem i największą masą owoców charakteryzowały się rośliny truskawki odmiany Elsanta opryskiwane dolistnie preparatem Vinassa w dwóch różnych obiektach doświadczalnych (Fot. 2). Po zastosowaniu mineralnego nawożenia NPK i obornika uzyskano mniejszy plon owoców truskawki niż z roślin traktowanych preparatem Vinassa. Rośliny odmiany Honeoye potraktowane preparatem BF Amin wydały najwyższy plon (Fot. 3). Zaobserwowano także pozytywne działanie preparatów humusowych na wzrost i plonowanie truskawek. Aplikacja obornika, preparatów Micosat, Humus Active + Aktywit PM (Fot. 4), BF Quality, BF Amin i Vinassa wpłynęła na zwiększenie stopnia frekwencji mikoryzowej w korzeniach truskawek, w porównaniu z kontrolą NPK, a traktowanie roślin preparatami Humus Active + Aktywit PM, BF Quality i BF Amin istotnie zwiększyło formowanie spor grzybów mikoryzowych w rizosferze truskawek (Tabela 1). Wiosna 2010 roku była stosunkowo mokra. W jednej z lokalizacji doświadczenia uzyskano bardzo dużą liczbę owoców porażonych szarą pleśnią. Zastosowanie preparatu Vinassa w znacznym stopniu ograniczało liczbę porażonych owoców. Zalecenia Wyniki trzyletnich badań polowych wykazały pozytywny wpływ nawożenia preparatami Vinassa, BF Amin, Humus UP, Humus Active + Aktywit PM na wielkość i jakość plonowania dwóch odmian truskawki, a także młodych drzew wiśni oraz jabłoni. Nawozowe i ochronne działanie

3 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec preparatu Vinassa i innych bionawozów w uprawie roślin sadowniczych może przyczynić się do wprowadzenia ich na rynek jako produktów organicznych poprawiających wzrost i plonowanie roślin. Wpływ pozostałych biopreparatów był mniej wyraźny i wykazywały one dużą zmienność w działaniu. Bardzo ważnymi czynnikami w reakcji roślin na zastosowane nawożenie były także odmiana, lokalizacja doświadczeń, przedplon oraz zasobność gleby w składniki mineralne. W każdym roku są inne warunki atmosferyczne i to także należy brać pod uwagę w ocenie efektywności wpływu bionawozów na wzrost i plonowanie roślin. Czy będą nowe bionawozy? W Pracowni Rizosfery Zakładu Agrotechniki Instytutu Ogrodnictwa prowadzone są badania nad opracowaniem nowych biopreparatów oraz nad technologiami aplikacji inokulów bakteryjno-mikoryzowych w ogrodnictwie. Uzyskane wyniki wykazały korzystny wpływ aplikacji bionawozów i mikoryzacji roślin na wzrost i plonowanie truskawek oraz innych gatunków sadowniczych, a także na ich lepszą adaptację do stresów środowiskowych, w tym suszy. W warunkach suszy zaobserwowano lepszą przeżywalność roślin sadowniczych traktowanych bionawozami niż roślin kontrolnych (nawożonych tylko NPK). Wyniki te wskazują, iż nawożenie bionawozami jest skuteczną i ekonomicznie opłacalną technologią przy ograniczonym (do 30%) nawożeniu NPK. Symbio Bank W ramach projektu EkoTechProdukt utworzono Symbio Bank, który jest kolekcją symbiotycznych bakterii i arbuskularnych grzybów mikoryzowych (AMF) naturalnie zasiedlających korzenie roślin sadowniczych. SYMBIO BANK jest innowacyjną, pierwszą w Polsce kolekcją rodzimych mikroorganizmów glebowych. Innowacyjność kolekcji polega na zgromadzeniu dużej liczby szczepów i gatunków pożytecznych mikroorganizmów oraz ich bogatej bioróżnorodności i szerokim spektrum korzystnego działania. W zasobach Symbio Banku zgromadzono ponad 50 tysięcy spor grzybów AMF, 22 gatunki tych grzybów w kulturach korzeni babki lancetowatej oraz 1350 szczepów pożytecznych bakterii glebowych. Pożyteczne mikroorganizmy glebowe identyfikowane są metodami klasycznymi, biochemicznymi i molekularnymi. Techniki biologii molekularnej umożliwiają identyfikację szczepów i gatunków mikroorganizmów w próbkach gleby i roślin oraz w nowoopracowanych bionawozach i biopreparatach komercyjnych. Mikroorganizmy zgromadzone w SYMBIO BANK-u stymulują aktywność procesów zachodzących w rizosferze oraz wzrost i plonowanie roślin sadowniczych. Konsorcja bakteryjno-mikoryzowe opracowane na bazie zasobów SYMBIO BANK-u posłużyły do mikrobiologicznego wzbogacenia bionawozów, biostymulatorów i środków ochrony roślin stosowanych w uprawach ogrodniczych. Opracowane konsorcja pożytecznych mikroorganizmów oraz preparaty wzbogacone mikrobiologicznie są już stosowane w Instytucie Ogrodnictwa oraz u prywatnych producentów owoców i szkółkarzy. Aplikacje te umożliwiły opracowanie zrównoważonych metod nawożenia roślin, co przyczyni się do ochrony środowiska naturalnego i zdrowia człowieka. Zwiększy to jakość produkowanych plonów oraz dochodowość i konkurencyjność firm sektora produkcji ogrodniczej w Polsce. Opracowane biopreparaty i konsorcja bakteryjnomikoryzowe (na bazie zasobów Symbio Banku) oraz metody ich aplikacji są wdrażane do praktyki ogrodniczej w Polsce, w celu ich zastosowania na glebach ubogich w składniki mineralne, na terenach uprawnych objętych suszą, a także na glebach zdegradowanych. Instytut Ogrodnictwa posiada ekspertyzę, zaplecze naukowe oraz liczne zasoby pożytecznych mikroorganizmów, niezbędne dla rozwoju zrównoważonych technologii produkcji roślin oraz poprawy żyzności gleby. Badania nad wpływem biostymulatorów na wzrost i plonowanie oraz ochronę roślin truskawki i innych gatunków roślin sadowniczych będą kontynuowane w warunkach polowych, a także w warunkach szklarniowych. Warto wiedzieć, że bionawozy wzbogacone mikrobiologicznie mogą być stosowane w integrowanej, konwencjonalnej i ekologicznej produkcji roślin ogrodniczych.

4 4 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec 2014 Tabela 1. Stopień frekwencji mikoryzowej i liczba spor w korzeniach dwóch odmian truskawki doświadczenie polowe (Sad Doświadczalny, Dąbrowice) Kombinacja Frekwencja mikoryzowa (%) Liczba spor w korzeniach (szt.) Elsanta Honeoye Elsanta Honeoye Kontrola zerowa Kontrola NPK Obornik Micosat Humus UP Humus Active + Aktywit PM BF Quality BF Amin Vinassa Fot. 3. Rośliny truskawki traktowane preparatem Bio Feed Amin. Fot. 4. Rośliny truskawki traktowane preparatami Humus Active i Aktywit PM. Dr hab. Lidia Sas-Paszt, prof. IO, mgr inż. Mateusz Frąc, mgr Michał Przybył Instytut Ogrodnictwa

5 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec Z Życia Projektu W drugim kwartale 2014 roku projekt badawczo-rozwojowy EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych uczestniczył w wielu międzynarodowych i krajowych imprezach, na których prezentowano i popularyzowano założenia projektu.. VI Warsztaty w Ekologicznym Sadzie Doświadczalnym Nowy Dwór Parcela maja 2014 r. Konferencja sadownicza "Polskie jabłka wobec wyzwań globalnego rynku. Szanse i aktualne zagrożenia" Warszawa, 28 maja 2014 r. Letnie wykłady w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach w ramach Dnia Otwartych Drzwi Instytutu Ogrodnictwa, Oddział Sadownictwa Sad Doświadczalny w Dąbrowicach 24 czerwca 2014 r Kalendarium najbliższych wydarzeń Letnie wykłady na Polach Doświadczalnych Upraw Warzywnych w ramach Dnia Otwartych Drzwi Instytutu Ogrodnictwa, Oddział Warzywnictwa Pola Doświadczalne 24 lipca 2014 r. Ogólnopolskie Dożynki Jasnogórskie XXIII Krajowa Wystawa Rolnicza w Częstochowie XV Dni Europejskiej Kultury Ludowej Częstochowa, 6-7 września 2014 r.

6 6 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec 2014 XVI Dni Ogrodnika Targi Międzynarodowe Gołuchów k. Kalisza, września 2014 r. XXXVII Skierniewickie Święto Kwiatów Owoców i Warzyw XVI Targi Ogrodniczo-Rolnych Skierniewice, września 2014 r. Międzynarodowa Naukowa Konferencja Ekologiczna pt. Innowacyjne technologie w ekologicznej produkcji ogrodniczej Skierniewice, października 2014 ORGANIZATOR KONFERENCJI Instytut Ogrodnictwa Pracownia Rizosfery Zakład Upowszechniania Nauki ul. Pomologiczna Skierniewice MIEJSCE KONFERENCJI Instytut Ogrodnictwa ul. Pomologiczna Skierniewice TEMATYKA KONFERENCJI: Konferencja jest organizowana w ramach projektu badawczego pt. "Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej produkcji owoców" współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Działanie 1.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, numer umowy UDA-POIG / Rolnictwo ekologiczne jest uważane za metodę produkcji, która spełnia zarówno potrzeby praktyk rolniczych przyjaznych dla środowiska i produkcji zdrowej żywności, zgodnie z polityką UE. Rosnące zainteresowanie produkcją i konsumpcją ekologicznych owoców i warzyw w całej UE, w tym w Polsce, sprzyja również badaniom nowych technologii, które mogą wspierać wymagania producentów ogrodniczych oraz producentów środków produkcji rolnej. Konferencja ma na celu przyczynienie się do rozpowszechnienia najnowszych wyników badań naukowych na temat ekologicznej upraw roślin ogrodniczych wśród naukowców i doradców, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych metod, produktów i technologii.

7 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec GŁÓWNE ZAGADNIENIA KONFERENCJI: uprawa gleby, nawożenie i nawadnianie, ochrona roślin, metody produkcji, jakość owoców, ocena bezpieczeństwa produktów ekologicznych, ekonomika i rynek, odmianoznawstwo, wpływ na środowisko naturalne. WAŻNE TERMINY Zgłoszenia uczestnictwa w konferencji z krótkim abstraktem (formularz w załączeniu) należy nadsyłać do dnia r. na adres sekretarza konferencji ( Katarzyna.Bisko@inhort.pl). Tekst zgłoszonego referatu (rozszerzonych streszczeń lub prace do opublikowania) należy przesłać em do dnia: r. na adres sekretarza konferencji. PREZENTACJE Program obejmuje prezentacje ustne oraz postery. Prezentacje ustne Planowane są dwa rodzaje prezentacji: Zaproszeni prelegenci: 25minut na prezentację + 5 minut na dyskusję Doniesienia: 12 minut na prezentację + 3 minuty na dyskusję Prezentacje plakatowe Postery prezentowane będą podczas sesji plakatowej. Autorzy najbardziej interesujących posterów mogą zostać zaproszeni przez organizatorów do ich krótkiej ustnej prezentacji (5 minut, maksymalnie 6 slajdów), w każdej sesji. MATERIAŁY KONFERENCYJNE Rozszerzone abstrakty zostaną opublikowane w materiałach konferencyjnych. Prezentacje i postery mają równy status i będą mogły być publikowane w czasopiśmie Journal of Horticultural Research lub w Zeszytach Naukowych Instytutu Ogrodnictwa, zgodnie z zasadami redakcji.

8 8 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 21 czerwiec 2014 Kontakt Kierownik projektu: dr hab. Lidia Sas Paszt, prof. IO, tel.: , Koordynator projektu: dr hab. Eligio Malusa, Biuro projektu: mgr Agnieszka Pełka, tel , mgr Barbara Klimczyk, tel , Dział promocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: , barbara.michalczuk@inhort.pl Opracowanie redakcyjne, webmaster mgr Jadwiga Łyś, tel , jadwiga.lys@inhort.pl Egzemplarz bezpłatny współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Działania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie