MAKROEKONOMIA II K A T A R Z Y N A Ś L E D Z I E W S K A

Transkrypt

1 MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

2 WYKŁAD III INWESTYCJE Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

3 INWESTYCJE Dlaczego inwestycje są ważne? Inwestycje zmieniają się gwałtownie w cyklu koniunkturalnym, więc musimy zrozumieć inwestycje by zrozumieć cykle koniunkturalne Inwestycje odgrywają kluczową rolę w rozwoju gospodarczym Co determinuje inwestycje? Skąd firmy wiedzą ile inwestować?

4 UDZIAŁ INWESTYCJI W PKB, WYBRANE GRUPY PAŃSTW,

5 INWESTYCJE tworzenie kapitału krajowego brutto gross domestic capital formation Krańcowa produktywność kapitału marginal productivity of capital miara nachylenia wykresu funkcji produkcji

6 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyśpieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

7 ZASADA PRZYŚPIESZENIA ACCELERATOR PRONCIPLE Zgodnie z hipotezą akceleratora firmy utrzymują stały stosunek zasobu kapitału do oczekiwanej wartości sprzedaży e Kt = αy t Inwestycje netto są równe różnicy między posiadanym a pożądanym zasobem kapitału I N t = K t Kt 1 Jeśli przedsiębiorstwa inwestują by zrównoważyć posiadany poziom kapitału z optymalnym wzrost PKB I N t = Kt Kt 1 = α Y zasób kapitału na koniec okresu t-1;

8 ZASADA PRZYŚPIESZENIA Przyrostom inwestycji towarzyszy przyspieszenie wzrostu produkcji

9 ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY INWESTYCJAMI W % PKB (PRAWA OŚ) A OPÓŹNIONĄ STOPĄ WZROSTU PKB (LEWA OŚ) W JAPONII Przyrostom inwestycji towarzyszy przyspieszenie wzrostu produkcji lagged real GDP growth

10 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

11 KOSZT UŻYTKOWANIA KAPITAŁU Określony poziom produkcji można osiągnąć utrzymując stały poziom pracy i zmieniając nakłady kapitału Optymalny stosunek kapitału do pracy zależy od ceny obu czynników Cena wynajmu kapitału uc (user cost) koszt użytkowania dodatkowej jednostki kapitału przez 1 okres.

12 KOSZT UŻYTKOWANIA KAPITAŁU Koszt użytkowania kapitału (koszt krańcowy) stopa amortyzacji oczekiwany poziom realnej stopy procentowej koszt rzeczywisty odsetek + amortyzacja - realna cena kapitału - oczekiwana realna stopa procentowa - stopa amortyzacji

13 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

14 POŻĄDANY POZIOM KAPITAŁU wielkość kapitału, która umożliwia firmom osiągnąć największy spodziewany zysk zależy od kosztów i korzyści z dodatkowego kapitału inwestycja staje się kapitałem zakładowym z opóźnieniem korzyścią z inwestycji przyszły krańcowy produkt kapitału (MPK )

15 GRAFICZNE WYZNACZENIE POŻĄDANEGO ZASOBU KAPITAŁU Krańcowa produktywność kapitału

16 Produkcja, y 1+r koszt inwestycji f(k) Optymalny zasób kapitału Krańcowa produktywność kapitału = kosztowi krańcowemu kapitału

17 GRAFICZNE WYZNACZENIE POŻĄDANEGO ZASOBU KAPITAŁU Krańcowa produktywność kapitału Wzrastają zyski jeśli wzrost K Krańcowe korzyści > krańcowe koszty Spadają zyski jeśli spadek K Krańcowe korzyści < krańcowe koszty

18 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

19 ZMIANY W POŻĄDANYM POZIOMIE KAPITAŁU Czynniki, które przesuwają krzywą Zmiany kosztu obsługi kapitału Zmiany realnej stopy procentowej stopy amortyzacji ceny kapitału technologiczne

20 Produkcja, y 1+r koszt inwestycji f(k) Postęp technologiczny

21 ZMIANY W POŻĄDANYM POZIOMIE KAPITAŁU Krańcowa produktywność kapitału Spadek stopy procentowej

22 ZMIANY W POŻĄDANYM POZIOMIE KAPITAŁU Podatki/polityka fiskalna Jeśli podatki zwrot z kapitału wynosi 1 Firma wybiera pożądany zasób kapitału, tak by: =! " Skorygowana o podatki cena kapitału Wzrost podnosi koszt skorygowanego podatku użytkownika i zmniejsza pożądany poziom kapitału

23 ZMIANY W POŻĄDANYM POZIOMIE KAPITAŁU Krańcowa produktywność kapitału Wprowadzenie podatków 1

24 ZMIANY W POŻĄDANYM POZIOMIE KAPITAŁU Podatki W rzeczywistości, komplikacje odnośnie skorygowanej o podatki Założyliśmy, że w firmie były opodatkowane przychody W rzeczywistości, zyski, nie przychody, są opodatkowane Zatem odpisy amortyzacyjne zmniejszają podatek odprowadzany przez firmy, ponieważ zmniejszają zyski Inwestycyjne ulgi podatkowe - obniżenie podatków przy nowych inwestycjach firm

25 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

26 INWESTYCJE A WSPÓŁCZYNNIK q TOBINA Inwestycje a giełda Teoria q Tobina zrywa z rozdziałem procesu ustalania pożądanego zasobu kapitału od procesu dopasowania aktualnego poziomu kapitału do pożądanego. Atrakcyjność projektu inwestycyjnego zależy od wyceny wartości nowego kapitału przez rynek giełdowy porównywanej z kosztem zakupu nowego wyposażenia kapitałowego

27 INWESTYCJE A WSPÓŁCZYNNIK q TOBINA Akcje przedsiębiorstw obecnych na publicznym rynku Tytuły własności Stanowią roszczenia do obecnych i przyszłych zysków przedsiębiorstw Najlepsze rynkowe oszacowanie wartości obecnych i przyszłych zysków

28 INWESTYCJE A WSPÓŁCZYNNIK q TOBINA Koszt odtworzenia zainstalowanego kapitału Cena dóbr kapitałowych, które składają się na produkcyjne aktywa przedsiębiorstw tworzących gospodarkę

29 INWESTYCJE A WSPÓŁCZYNNIK q TOBINA Ilościowa miara giełdowej wyceny wartości nowego kapitału względem kosztu zakupu q = gieldowa wartosc firmy koszt zakupu kapitalu = V p K K

30 INWESTYCJE A WSPÓŁCZYNNIK q TOBINA Inwestycje motywacja do inwestowania zanika niedowartościowanie akcji firmy opłaca się inwestować przewartościowanie akcji firmy 0 q Tobina wyprzedawanie urządzeń produkcyjnych po koszcie ich odtworzenia jest zyskowne 1 kapitał zainstalowany w istniejącym przedsiębiorstwie jest wart więcej niż wyniósłby koszt nabycia nowego kapitału

31 ZALEŻNOŚĆ MIĘDZYQTOBINAA STOPĄ INWESTYCJI (STOSUNKIEM I/K) W USA

32 WSKAŹNIK Q, USA, Źródło:

33 WSKAŹNIK Q, WYBRANE KRAJE Źródło:

34 OD POŻĄDANEGO ZASOBU KAPITAŁU DO INWESTYCJI Inwestycje netto = inwestycje brutto amortyzacja K t+1 K t = I t - dk t I t = K t+1 K t + dk t I t inwestycje brutto w okresie t K t zasoby kapitału na początku okresu t Jeżeli firmy mogą zmienić swoje zapasy kapitałowe w jednym okresie pożądany zasób kapitału (K*) = K t+1 więc I t = K* K t + dk t

35 UDZIAŁ INWESTYCJI NETTO I BRUTTO W PKB, USA, LATA

36 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

37 OD POŻĄDANEGO ZASOBU KAPITAŁU DO INWESTYCJI Zatem inwestycje mają dwie części Pożądany przyrost netto kapitału akcyjnego w ciągu roku (K* K t ) Inwestycje konieczne do zastąpienia zamortyzowanego kapitału (dk t ) Opóźnienia a inwestycje Tylko część kapitału może być wdrożona łatwo Osiągnięcie pożądanego kapitału - rozłożone na kilka lat

38 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

39 INWESTYCJE W GOSPODARCE POLSKIEJ, r/r W I kw r. spadek inwestycji w gospodarce spowolnił. Roczna dynamika nakładów brutto wyniosła -2,0% r/r wobec -4,1% r/r w IV kw r. Źródło: Szacunki NBP.

40 INWESTYCJE W GOSPODARCE POLSKIEJ Przyczyny spadku inwestycji w gospodarce istotne wyhamowanie inwestycji przedsiębiorstw silne obniżenie inwestycji mieszkaniowych Przyczyny spadku inwestycji mieszkaniowych zakończenie rządowego programu dopłat Rodzina na swoim przy przesunięciu rozpoczęcia programu Mieszkanie dla Młodych na 2014 r. pogarszająca się sytuacja ekonomiczna gospodarstw domowych Przyczyny spadku inwestycji sektora finansów publicznych kontynuacja procesu ograniczania deficytu sektora finansów publicznych

41 INWESTYCJE W GOSPODARCE Wskaźnik nowych inwestycji (odsetek przedsiębiorstw planujących rozpocząć nowe inwestycje w perspektywie kwartału) Przedsiębiorstwa przewidują utrzymanie się aktywności inwestycyjnej na niskim poziomie pomimo wzrostu optymizmu firm w tym obszarze Źródło: Szacunki NBP.

42 INWESTYCJE W GOSPODARCE POLSKIEJ Przyczyny niskiej skłonność firm do inwestowania niepewność co do przyszłej koniunktury gospodarczej niekorzystne prognozy popytu i produkcji Relatywnie mniejsze znaczenie dla przedsiębiorstw miały problemy z pozyskaniem finansowania. pomimo pewnego zaostrzenia warunków udzielania kredytów przez banki wyjaśnienie: niska skala planowanych inwestycji umożliwiającą ich finansowane z dostępnych środków własnych

43 STOPA REFERENCYJNA NBP, STOPA WIBOR 1M Obliczenia NBP na podstawie danych Bloomberg

44 WYKŁAD II KONSUMPCJA Inwestycje Zasada przyspieszenia Koszt użytkowania kapitału Pożądany poziom kapitału Zmiany w pożądanym poziomie kapitału Inwestycje a współczynnik q Tobina Od pożądanego zasobu kapitału do inwestycji Inwestycje w gospodarce polskiej Równowaga na rynku dóbr i usług

45 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I USŁUG Poprzez realna stopę procentową dostosowania na rynku dóbr i usług Y = C d + I d + G S d = Y C d G, S d = I d

46 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I USŁUG realna stopa procentowa S I pożądane inwestycje pożądane oszczędności

47 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I USŁUG S realna stopa procentowa S Spadek pożądanego poziomu oszczędności I pożądane inwestycje pożądane oszczędności

48 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I USŁUG realna stopa procentowa S Wzrost pożądanego poziomu inwestycji I I pożądane inwestycje pożądane oszczędności

49 RÓWNOWAGA NA RYNKU DÓBR I USŁUG W gospodarce otwartej Y = C d + I d + G +NX S d - I d = CA

50 BILANS OBROTÓW BIEŻĄCYCH, OSZCZĘDNOŚCI, INWESTYCJE I DEFICYT/NADWYŻKA BUDŻETOWA W RELACJI DO PKB, W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH, w% Austria Niemcy Belgia Francja Źródło: Opracowanie własne na podstawie WEO

51 BILANS OBROTÓW BIEŻĄCYCH, OSZCZĘDNOŚCI, INWESTYCJE I DEFICYT/NADWYŻKA BUDŻETOWA W RELACJI DO PKB, W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH,, W % Portugalia Grecja Irlandia Hiszpania Źródło: Opracowanie własne na podstawie WEO