Rola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu

Transkrypt

1 Rola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu

2 Agenda Nowa rzeczywistość energetyczna- Pierwsze kroki w kierunku zliberalizowanego Rynku Gazu.. i co dalej? Analogie w procesach rozwoju / ewolucji Rynku Energii Elektrycznej i Gazu w Polsce Systemy IT ich rola w procesie skutecznego, efektywnego działania Uczestników na obu Rynkach Pytanie do referatu

3 Liberalizacja Rynku Gazu w Polsce to już fakt, czy jeszcze przyszłość? Raczkowanie czy może pierwsze udane kroki? Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych założenia do nowelizacji Ułatwienie nowym podmiotom wejścia na rynek gazu, umożliwienie handlu gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci, bilansowanie handlowe. Rozerwanie fizycznych punktów wejścia i wyjścia tzn. umożliwienie transportu gazu od fizycznych punktów wejścia do punktu wirtualnego i od punktu wirtualnego do fizycznych punktów wyjścia. Implementacja tzw. III Pakietu Energetycznego wynikającego z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/73/WE i Rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady nr 713/2009 oraz 715/2009. Ogólne przesłanie - uproszczenie zasad korzystania z systemu gazowego dla Uczestników Rynku Działania URE - cykliczny monitoring Rynku Gazu został wdrożony przez Prezesa URE (raport z wydane decyzje dla 13 przedsiębiorstw energetycznych o zwolnieniu z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf na sprzedaż paliw gazowych do przedsiębiorstw obrotu, na koniec marca 2013 r. 102 podmioty posiadały koncesję na obrót paliwami gazowymi, natomiast 28 podmiotów miało zawarte umowy przesyłowe z OGP Gaz System SA, w ramach których mogły prowadzić obrót hurtowy w punkcie wirtualnym. w pierwszym kwartale 2013 r. obrót gazem wysokometanowym na rynku OTC wyniósł GWh. jest małe ALE znacząca część obrotu hurtowego odbywała się nadal w fizycznych punktach sieci i obejmowała dostawy do spółek, które posiadają własne sieci dystrybucyjne.

4 Liberalizacja Rynku Gazu w Polsce to już fakt, czy jeszcze przyszłość? Raczkowanie czy może pierwsze udane kroki? Otwarcie Rynku Gazu na parkiecie Towarowej Giełdy Energii powiewa optymizmem W pierwszym kwartale 2013 r. całkowity wolumen wszystkich transakcji zawartych na rynku gazu wyniósł MWh, z czego na rynku spot (RDNg - Rynek Dnia Następnego gazu) MWh, natomiast na rynku terminowym (RTTg - Rynek Terminowy Towarowy gazu) MWh. Łącznie zawarto 142 transakcje, w tym 119 na RDNg, a 23 na RTTg. Duże zmiany zaobserwowano w marcu br. - łączny wolumen wyniósł MWh w porównaniu do MWh w lutym br. Rys. Informacja prasowa TGE Rynek gazu - podsumowanie pierwszego kwartału 2013 r. na Towarowej Giełdzie Energii; Warszawa 4 kwietnia 2013

5 Rynek Energii na TGE też startował powoli a dziś Pierwsze lata działania Giełdy Energii to bardzo znikome obroty (poniżej 1 %), mała płynność, niewielkie wahania cen Dziś. Obroty energią na poszczególnych rynkach TGE robi wrażenie. napewno pomogło wprowadzenie obliga giełdowego, ale nie tylko..

6 Liberalizacja Rynku Gazu w Polsce to już fakt, czy jeszcze przyszłość? Początkowe fazy rozwoju Rynku Gazu w krajach UE też były trudne a chyba się udało Stary model rynku gazu w UE Obecny model rynku gazu w UE Źródło: opracowanie własne

7 System Wspólnego, Europejskiego, konkurencyjnego Rynku Gazu ziemnego w Unii Europejskiej Polska jest na tzw. wyizolowanym rynku gazu ziemnego poza wspólnym Systemem UE W każdym europejskim hubie powstały giełdy (rynek), na których handluje się gazem ziemnym i usługami transportowymi (zdolności ) Cel: stworzenie w Polsce prawdziwych hubów i integracja z systemem europejskim

8 PRZYKŁADY NA INNYCH RYNKACH- FRANCJA Model rynku francuskiego GRT gaz: Całkowita długość sieci przesyłowej km (w tym krajowej km) 25 stacji kompresorowych Ciśnienia: bar Przesył: 688,4 TWh Sprzedaż: 313 TWh Inwestycje: mln EURO (w tym 167 mln EURO rozwój sieci 3 strefy rynkowe PEG (Północ, Południe i TIGF) W każdej strefie 1 wirtualny punkt handlu Giełda gazu rozpoczęła działalność od 11/2008

9 PRZYKŁADY NA INNYCH RYNKACH- NIEMCY Model rynku niemieckiego wg European Regulatory Affairs Open Grid Europe: 2 rodzaje gazu ziemnego: H-Gas (wysokokaloryczny) i L-Gas (niskokaloryczny) Huby dla: H-Gas: Gaspool i NCG L-Gas: Aequamus Od 2006 do 2011 ilość stref rynkowych zmalała od 19 do 3, w 2012 do 2 1 wirtualny punkt handlu Od 1/08/2011 rozpoczęła działalność wspólna niemiecka platforma zamawiania mocy X Trade Wniosek łączenie stref zapewnia wzrost możliwości handlu

10 Analogie - sukces na obu rynkach zależy od skuteczności usług IT Działanie wszystkich przedsiębiorstw energetycznych w pełni uwarunkowane jest poprawnym działaniem systemów IT Energetyka może funkcjonować bez węgla i gazu a nie może istnieć bez usług IT Potrzeby Uczestników Rynku Energii i Gazu: Skuteczne prowadzenie handlu EE, PM, CO2 i oczywiście paliwem gazowym Zarządzanie kontraktami, grafikowanie, bilansowanie i realizacja planów Zgłoszenia do OSP dokumentów ZUSE, nominacje do OSP, OSM komunikaty edig@s Odczyty danych licznikowych i rozliczenia zarówno energii jak i gazu (dual fuel) CRM i billing ERP i zarządzanie całością przedsiębiorstwa energetycznego

11 Zgłaszanie nominacji gazowych - Gas Communication Control Wygodna przeznaczona do równoległej pracy wielu użytkowników, łatwa w obsłudze internetowa aplikacja, która pozwala na kontrolę, konwersję i zarządzanie wymianą wiadomości Edig@s. Wspiera procesy dopasowania, bilansowania, nominacji, itp. Pozwala na wysyłanie, odbieranie, przeglądanie i tworzenie wiadomości edig@s (automatyczne i ręczne), tworzenie i monitorowanie dowolnej liczby połączeń z innymi komunikatorami edig@s, integrację własnych systemów, które muszą wysyłać i odbierać wiadomości Edig@s. Umożliwia również przegląd historycznych działań na poszczególnych komunikatach, import nowych komunikatów i wiadomości np. z pliku i ręczne generowanie nowych.

12 Kawerny Gazowe Podziemne magazyny gazu - czynnik istotny w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw paliwa gazowego oraz szansa do zwiększenia swojej konkurencyjności dla Graczy na Rynku Gazu gaz można magazynować zapewnienie większej elastyczności dostaw w kontraktach, czyli zapewnienie możliwości składowania i pobierania w miarę potrzeb paliwa gazowego z podziemnych magazynów (kawern) w procesach dynamicznie realizowanych operacji zatłaczania / wytłaczania gazu. magazyny gazu urządzone w kawernach solnych mogą wykonywać wiele cykli zatłaczania i odbioru w ciągu roku. Mają też stosunkowo wysoki poziom bezpieczeństwa pod względem szczelności [1] [1]

13 Systemy do Zarzadzania Magazynami Gazu Storage Management System Wychodząc z założenia, że uwolnienie rynku gazu spowoduje pojawienie się na nim większej niż obecnie liczby nowych podmiotów, do grupy procesów biznesowych, które będą musiały być właściwie od zaraz, skutecznie i efektywnie wspierane przez dedykowane oprogramowanie i usługi IT zaliczyć należy: zarządzanie kontraktami gazowymi, bilansowanie handlowe, pozyskiwanie danych pomiarowo rozliczeniowych i cały proces rozliczeniowy z tym związany. Kompleksowy system o takiej charakterystyce funkcjonalnej, został z powodzeniem wdrożony dla niemieckiego koncernu Trianel i Statoil, w obszarze wsparcia komercyjnej działalności magazynów gazu Storage Management System (SMS).

14 Systemy do obsługi handlu na rynkach towarowych w Domach Maklerskich - LUXtrade W Polsce kluczową rolę animatorów obrotu gazem z punktu widzenia aktualnie obowiązujących regulacji prawnych na Rynku Gazu odgrywają obecnie oczywiście Domy Maklerskie (DM) i Towarowe Domy Maklerskie (TDM) Do ich efektywnej obsługi służy dedykowany, kompleksowy System Informatyczny składający się z takich funkcjonalnych modułów jak: Moduł zarządzania kontraktami pomiędzy uczestnikami rynku energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych i emisji CO2, wspomagający sprawną obsługę procesów ewidencji i zarządzania kontraktami oraz rozliczenia zawartych transakcji, Zintegrowany z modułem zarządzania kontraktami interfejs internetowy wspomagający handel bieżący na dostępnych rynkach TGE, umożliwiający komunikację bezpośrednią między kontrahentami (Klient DM). Moduł optymalizacji długoterminowej portfela kontraktów wspierający procesy zarządzania portfelem kontraktów

15 Pytanie do referatu Autorzy analizują zmiany, jakie zachodzą, bądź w najbliższej przyszłości zajdą na polskim rynku gazu ziemnego, znajdując szereg zbieżności z przekształceniami, które zachodziły w sektorze elektroenergetycznym. Akcentując podobieństwa między sektorami gazu i energii elektrycznej, pominięty został fakt istotnie różnicujący istnienie silnie dominującego przedsiębiorstwa w obszarze obrotu gazem. Czy i w jaki sposób ten fakt powinien być uwzględniony przy projektowaniu nowej rzeczywistości rynkowej dla gazu? Warto zauważyć, ze patrząc dziś na rynek energii elektrycznej patrzymy przez pryzmat zmian, które nastąpiły po roku 2006 i powstanie 4 dominujących podmiotów (PGE, TAURON, Enea, Energa). Jeśli cofnąć się do początku zmian rynkowych (początek lat 90-tych) trafimy na całkowicie monopolistyczną strukturę (ówczesne PSE), gdzie w jednej (nie tylko dominującej, a całkowicie monopolistycznej) strukturze mieliśmy zarówno wytwarzanie, dystrybucję jak i przesył. Dopiero kolejne kroki- jak rozdzielenie funkcji obrotu i przesyłu, a następnie przekazanie działań rynkowych do poziomu elektrowni i zakładów energetycznych (najpierw rozproszonych, a potem skonsolidowanych jak obecnie) utworzyło wolny rynek. Analogicznie i na rynku gazu. Pierwszym krokiem było wydzielenie z PGNiG, Operatora Systemu Przesyłowego (OSP), Operatora Systemów Magazynowych (OSM), kolejnym właśnie teraz to powolne pojawianie się nowych podmiotów (oprócz silnie dominującego) i taki jest właśnie poprawny kierunek zmian na rynku gazu.

16 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Prezentacja przygotowana przez: Urszula Kwiatkowska Transition Technologies SA, Uniwersytet Warszawski Arkadiusz Piłat Transition Technologies SA Konrad Świrski Transition Technologies SA, Politechnika Warszawska