RAPORT POLSKIEJ LEŚNEJ IZBY GOSPODARACZEJ

Transkrypt

1 RAPORT POLSKIEJ LEŚNEJ IZBY GOSPODARACZEJ z badania nadleśnictw na początku 2016 r. W lutym 2016 r. rozesłała do nadleśnictw w całej Polsce pisma z pytaniami o egzekwowanie umów z firmami leśnymi. Na pytania Izby odpowiedziało 376 nadleśnictw (87%) spośród wszystkich 430 jednostek. Część jednostek odpisała już po sporządzeniu tego raportu i nie została w nim uwzględniona. WYNIKI Na pytanie: Czy Nadleśnictwo weryfikuje spełnianie przez wykonawców warunku zatrudniania pracowników na umowy o pracę, w sytuacji, gdy wykonawca skorzystał z dodatkowych punktów za ten parametr w zamówieniach publicznych? TAK odpowiedziało 90% nadleśnictw NIE odpowiedziało 8% nadleśnictw Wykonawca nie korzystał z dodatkowych punktów za zatrudnianie pracowników 12% nadleśnictw Wśród nadleśnictw, które odpowiedziały NIE, były jednostki z: RDLP we Wrocławiu 5 nadleśnictw, Toruń, Poznań. Olsztyn, 4, Krosno 3, Lublin, Katowice, Białystok 2, Radom, Gdańsk 1. Na pytanie: Jeśli tak, to w jaki sposób dokonywana jest ta weryfikacja (zaświadczenia ZUS, okazywanie umów o pracę itp.)? UMOWY O PRACĘ wskazało 89% nadleśnictw ZAŚWIADCZENIA ZUS wskazało 12% nadleśnictw

2 INNE metody wskazało 10% Wśród nadleśnictw żądających zaświadczeń z ZUS dominowały te z RDLP w Szczecinie, a także z Olsztyna i Krosna. Na pytanie: Czy Nadleśnictwo dokonuje kontroli spełniania warunku zatrudniana na umowy o prace na gruncie, w lesie? Jeśli tak, to jak takie kontrole się odbywają, jak często, kto ich dokonuje itp.? TAK odpowiedziało 71% NIE odpowiedziało 19% KONTROLUJE LEŚNICZY podało 52% nadleśnictw KONTROLUJE INŻYNIER NADZORU podało 36% nadleśnictw Wśród nadleśnictw, które nie prowadzi kontroli na gruncie najwięcej było jednostek z RDLP w Katowicach 10, Krosno 9, Białystok 6, Wrocław, Olsztyn 5. Na pytanie: Czy i w jaki sposób następuje weryfikacja pracownika firmy leśnej, w sytuacji, gdy następuje zmiana osoby podanej przy podpisywanej umowie? DOKONYWANA JEST WERYFIKACJA odpowiedziało 87% nadleśnictw Co odpisali nadleśniczowie? Oto wybrane informacje z odpowiedzi nadleśnictw: Czy Nadleśnictwo weryfikuje spełnianie przez wykonawców warunku zatrudniania pracowników na umowy o pracę, w sytuacji, gdy wykonawca skorzystał z dodatkowych punktów za ten parametr w zamówieniach publicznych? 32 nadleśnictwa odpisały, że obowiązują u nich w 2016 roku umowy wieloletnie na usługi leśne, podpisane w poprzednich latach. W związku z tym w tych jednostkach nie organizowano przetargów na rok 2016 i nie było tam dodatkowych punktów za zatrudnianie

3 pracowników. Umowy te zwykle podpisane zostały na dwa lub trzy lata. Ale jest też kilka umów czteroletnich. Zdarzało się też, że pomimo, iż można było uzyskać dodatkowe punkty za zatrudnianie, żaden wykonawca nie skorzystał z tej możliwości. Nadleśnictwo Wymiarki poinformowało dodatkowo, że spełnienie warunków związanych z zatrudnianiem pracowników dotyczy również podwykonawców. Czy Nadleśnictwo weryfikuje spełnianie przez wykonawców warunku zatrudniania pracowników na umowy o pracę, w sytuacji, gdy wykonawca skorzystał z dodatkowych punktów za ten parametr w zamówieniach publicznych? Nadleśnictwo Bydgoszcz odpisało, że aby wyeliminować proceder zatrudniania pracowników tylko po to, by uzyskać dodatkowe punkty w przetargu, punktowano umowy o pracę obowiązujące nieprzerwanie od 1 czerwca 2015 roku. Jeśli tak, to w jaki sposób dokonywana jest ta weryfikacja (zaświadczenia ZUS, okazywanie umów o pracę itp.)? Większość nadleśnictw opierała się tu na oświadczeniu wykonawcy. Firma przedstawia w nadleśnictwie wykaz pracowników, podając też często uprawnienia tych pracowników. Większość nadleśnictw żąda także przedłożenia przez wykonawcę dokumentów. Te dokumenty to najczęściej umowy o pracę. Tylko 12% nadleśnictw sprawdza tez zaświadczenia z ZUS. W Nadleśnictwie Kaliska wykonawca przedstawia listę osób, które otrzymują następnie specjalny identyfikator. Identyfikatory stosuje też Nadleśnictwo Kartuzy. Wykonawca musi też przedłożyć uprawnienia drwali. W Nadleśnictwie Myszyniec weryfikacja odbywa się na podstawie protokołu kontroli stanowisk pracy. W Nadleśnictwie Grójec nie proszono o umowy o pracę, gdyż jak napisano, byłoby to nakłanianie do łamania przepisów o ochronie danych osobowych. W Nadleśnictwie Siewierz weryfikuje się umowy, ale nie koniecznie muszą to być umowy o prace w rozumieniu kodeksu pracy.

4 Nadleśnictwo Kłobuck odbiera od wykonawców oświadczenia z imieniem, nazwiskiem, datą podpisania umowy o pracę oraz informacją, na jakim stanowisku zatrudniony jest pracownik. Kilka nadleśnictw z terenu RDLP w Pile odpisało, że wykonuje okresowe kontrole wewnętrzne. Czy Nadleśnictwo dokonuje kontroli spełniania warunku zatrudniana na umowy o prace na gruncie, w lesie? Jeśli tak, to jak takie kontrole się odbywają, jak często, kto ich dokonuje itp.? Wiele nadleśnictw, które odpowiadało na to pytanie, nie przeprowadzała jeszcze (do połowy marca) żadnych kontroli, ale je planuje. Niektóre (np. Waliły) zamierza robić to raz na kwartał. Inne robią je wyrywkowo. Nadleśnictwo Szczebra napisało, że kontrole przez leśniczych są wykonywane na bieżąco, a inżynier nadzoru przeprowadza kontrole wyrywkowo, raz na kwartał. Przypomniało też, że podobnie jak w wielu innych nadleśnictwach, kara za naruszenie warunków umowy dotyczących warunków zatrudnienia wynosi 5000 zł. Przynajmniej raz na kwartał kontrole przeprowadza też Nadleśnictwo Stare Jabłonki. W Nadleśnictwie Augustów kontrolowane są osoby z listy podanej przez wykonawcę, ale nie sprawdza się sposobu ich zatrudnienia. W Nadleśnictwie Białowieża kopie umów zamawiający przedstawia na wezwanie nadleśnictwa. W Nadleśnictwie Myszyniec kontrole wykonywane są każdorazowo przed rozpoczęciem prac. Nadleśnictwo Krościenko napisało, że odbywały się kontrole PIP, ale o ich czasie i częstotliwości nadleśnictwo nie jest poinformowane. W Nadleśnictwie Krościenko leśniczowie wykonują kontrolę na bieżąco, a inżynier nadzoru wyrywkowo. W Nadleśnictwie Kolumna kontrole zazwyczaj są przeprowadzane w przypadku pojawienia się nowego pracownika. W Nadleśnictwie Łąck odbywa się weryfikacja osób z listą przez leśniczego, a raz do roku dobrowolny audyt sprawdzający pilarzy.

5 W Nadleśnictwie Antonin kontrole są przeprowadzana kilka razy w tygodniu, w Jarocinie kilkanaście razy w roku. W Nadleśnictwie Złotoryja kontrole są na bieżąco w trakcie nadzorowania prac, planuje się też wprowadzenie obowiązku przedstawiania przez wykonawcę umów co kwartał. Wiele nadleśnictw wskazało, że wykonuje kontrole gdy istnieje podejrzenie o nielegalności zatrudnienia. Nadleśnictwo Wielbark wskazało, że pracownicy nadleśnictwa mają prawo kontrolować, ale nie jest to czynność obowiązkowa. W Nadleśnictwie Korpele zastępca nadleśniczego lub specjalista BHP okresowo kontrolują osoby w celu weryfikacji z listą zgłoszonych. W Nadleśnictwie Ciechanów gdy Służba terenowa stwierdzi obecność niezgłoszonych osób wykonawca musi zweryfikować listę. W Nadleśnictwie Parciaki kontrole przeprowadzają pracownicy Służby Leśnej, a co najmniej dwa razy w roku także komisje z nadleśnictwa. W Nadleśnictwie Bartoszyce kontroluje się wówczas, gdy w lesie pojawia się nowa osoba. Nadleśnictwo Pińczów dokonuje kontroli przy okazji kontroli poprawności ścinki, 2 3 razy w roku. W Nadleśnictwie Skarżysko (i wielu innych) uprawnienia do kontroli zuli mają tez strażnicy leśni. W Nadleśnictwie Tuchola (i innych) także specjalista BHP. W Nadleśnictwie Różanna kontrole są prowadzone każdorazowo, gdy leśniczy jest na powierzchni. W Nadleśnictwie Solec Kujawski w kontrolach przeprowadzanych maksymalnie 2 razy w roku uczestniczy też zastępca nadleśniczego. W Nadleśnictwie Sulechów kontrole wyglądają tak: leśniczy na bieżąco, inżynier i zastępca wyrywkowo, pracownicy wskazani przez nadleśniczego niezapowiedzianie raz, dwa razy w roku. W Nadleśnictwie Zielona Góra audyty są wykonywane co trzy miesiące, a w Babimoście raz w miesiącu. W Siewierzu pracownicy nadleśnictwa robią wywiad: czy dana osoba jest pracownikiem wykonawcy czy podwykonawcy oraz czy posiada uprawnienia.

6 W Lublińcu zatrudnienie na bieżąco kontrolują pracownicy Służby Leśnej na podstawie identyfikatorów wydanych pracownikom ze zgłoszonej przez wykonawców listy, w przypadku braku identyfikatora zul musi wyjaśnić to nadleśnictwu. Nadleśnictwo Wisła zwróciło uwagę na fakt, że pracownicy nadleśnictwa dobrze znają pracowników zuli. W Parczewie kontrole są raz na kwartał lub doraźnie na wniosek leśniczego czy podleśniczego. W Gościeradowie w drugim kwartale planowana jest kontrola polegająca na przedstawieniu przez wykonawcę dokumentu RMUA. W Złotowie kontrole odbywają się ok. 8 razy w kwartale. W Trzciance każde leśnictwo jest kontrolowane co najmniej raz w miesiącu. W Jastrowie, Mirosławcu, Płytnicy (i kilku innych jednostkach) raz na kwartał kontrole przeprowadza komisja z nadleśnictwa, a na bieżąco wykonują ja pracownicy Służby Leśnej. Nadleśnictwo Potrzebowice odpowiedziało, że zamawiający może wymagać do wykonawcy oświadczenia o spełnianiu warunków zatrudnienia oraz może wnioskować do PIP o kontrolę, bo sam jest do tego uprawniony. Także Nadleśnictwo Węgliniec wskazało, ż enie ma podstaw do kontroli pracowników zuli. W Bogdańcu kontrole odbywają się przy okazji kontroli terenowych kierownictwa N-ctwa, Straży Leśnej, Inżyniera Nadzoru oraz Specjalistów SL. Dodatkowo leśniczowie oraz podleśniczowie kontroluję ludzi przed wpuszczeniem ich na powierzchnie. W Skwierzynie i Smolarzu (i w wielu innych jednostkach) zazwyczaj kontrola jest przeprowadzana z chwilą pojawienia się nowego pracownika. Czy i w jaki sposób następuje weryfikacja pracownika firmy leśnej, w sytuacji, gdy następuje zmiana osoby podanej przy podpisywanej umowie? W Nadleśnictwie Rajgród weryfikacja pracownika firmy leśnej nie ujętego w ofercie przetargowej następuje na podstawie wniosku o dopuszczenie pracownika nie ujętego w ofercie przetargowej składanego do nadleśniczego oraz na podstawie oświadczenia wykonawcy, które brzmi: Oświadczam, że osoba, która będzie uczestniczyć w wykonywaniu Usług z zakresu gospodarki leśnej posiada wymagane uprawnienia, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień.

7 Niemal wszystkie nadleśnictwa odpisywały, że w przypadku zatrudnienia nowych osób wykonawca ma obowiązek informować i przedstawić dokumenty wymagane w SIWZ w zależności od charakteru prawnego wiążącego wykonawcę z pracownikiem. W Ujsołach nadleśnictwo sprawdza uprawnienia, badania oraz ubezpieczenie zdrowotne i społeczne nowego pracownika. W Bytnicy na etapie podpisania umowy nie wymagane jest podania konkretnych pracowników. Na koniec jeszcze ciekawostka: Nadleśnictwo Taczanów odpisało, ze nie poda informacji o które pytała Izba, gdyż nie jest to informacja publiczna. Raport został opracowany na podstawie materiałów Polskiej Leśnej Izby Gospodarczej. Zdaniem PLIG Zdaniem Polskiej Leśnej Izby Gospodarczej drogą do poprawy sytuacji na rynku usług leśnych jest wyeliminowanie z rynku firm, które zatrudniają pracowników na czarno, opierają się wyłącznie na pracy podwykonawców, nie wypełniają zapisów umów z nadleśnictwami czy nie pracują w zgodnie z przepisami prawa i nie przestrzegają zasad bhp. Firmy takie, robiąc oszczędności na kosztach pracy i bezpieczeństwie swoich pracowników są w stanie zaniżać stawki na przetargach. Prowadzi to do systematycznego zaniżania stawek na usługi leśne i ograniczenia możliwości rozwoju dla firm uczciwych, chcących inwestować w ludzi i sprzęt. Receptą na poprawę tej sytuacji, zdaniem PLIG, jest dokładne egzekwowanie zapisów umów z zulami przez nadleśnictwa. Przymykanie oka przez nadleśnictwa na pracę na czarno, na nieterminowe czy nieprawidłowe wykonanie zadań, na zlecanie podwykonawcom prac, które zgodnie z umową miały być realizowane własną kadrą pozwala nierzetelnym przedsiębiorstwom na utrzymanie się na rynku. Jak czytamy w komunikacie PLIG, nadleśnictwa powinny dokładnie egzekwować zapisy umów z zulami tak, by nie pozwalać na takie praktyki i by stopniowo eliminować z branży firmy nierzetelne.

8 Lasy Państwowe w przetargach na prace leśne w roku 2016 chciały promować firmy leśne zatrudniające pracowników na umowy o pracę. Zwykle za to dostać można było 20 punktów w przetargu. To dobry krok. Ale aby był skuteczny, wymóg zatrudniania na umowę o prace musi być stale monitorowany. Jeśli firma tylko zadeklaruje zatrudnianie na umowy o pracę a potem i tak będzie miała pracowników na czarno, i nadleśnictwo tego nie skontroluje, nie będzie żadnego pozytywnego efektu. PLIG zdaje sobie oczywiście sprawę, że nikt nie lubi być kontrolowany. Jednak jedyną realną możliwością poprawy sytuacji na rynku usług leśnych, zahamowania ekspansji firm teczkowych i trendu zaniżania stawek są właśnie kontrole prowadzone na gruncie. Kontrole, co do których i tak leśniczy czy inni pracownicy nadleśnictwa są zobowiązani, a dotychczas zwykle ich nie prowadzili. Dlatego PLIG prosił przedsiębiorców leśnych o wyrozumiałość. Zdarzyć się bowiem może, że kontrole leśniczych mogą też utrudnić życie uczciwie pracującym firmom. Być może przy okazji wykryte zostaną jakieś inne drobne uchybienia, które mogą być nieprzyjemne dla przedsiębiorcy leśnego. Jednak zdaniem PLIG wszyscy powinni zacisnąć zęby i poddać się kontrolom po to, by za kilka lat móc pracować już na rynku usług leśnych, na którym obowiązywać będą realne stawki, pozwalające na zgodne z prawem prowadzenie firm i na ich rozwój.