Wytyczne dla władz lokalnych na temat inwestycji w zakresie termomodernizacji PORADNIK
|
|
- Lidia Nowak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WIELKOPOLSKA AGENCJA ZARZĄDZANIA ENERGIĄ SP. Z O.O. Wytyczne dla władz lokalnych na temat inwestycji w zakresie termomodernizacji PORADNIK Maciej Kołowski, Jadwiga Twardowska, Stefan Pawlak październik.2011 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską (w ramach Programu Inteligentna Energia Europa)
2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Termomodernizacja budynków w wybranych przepisach Podstawowe pojęcia związane z termomodernizacją Termomodernizacja w praktyce... 8 Zabiegi termomodernizacyjne... 9 Usprawnienia systemu wentylacji Zwiększenie sprawności instalacji grzewczej Modernizacja instalacji c.w.u Źródła finansowania termomodernizacji Literatura:
3 1. Wprowadzenie Konsekwencją niedostatecznej izolacyjności termicznej budynków jest ich wysokie zapotrzebowanie na energię do ogrzewania. Dotyczy to szczególnie obiektów zbudowanych wiele lat temu, gdy obowiązujące przepisy dopuszczały rozwiązania które dzisiaj nie spełniałyby obowiązujących norm związanych z ciepłochłonnością budynków. Oferta i różnorodność dostępnych obecnie technologii budowlanych pozwala na budowanie obiektów cechujących się znacznie niższymi kosztami eksploatacji. Uzyskanie korzystniejszych parametrów w przypadku budynków już eksploatowanych może zapewnić ich odpowiednia termomodernizacja. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków mówi, że państwa członkowskie UE zapewnią, iż po 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością, będą budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Ponadto do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki mają być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Perspektywa wdrożenia tych zapisów do prawodawstwa krajowego powoduje, że kwestia odpowiedniej izolacyjności termicznej musi być uwzględniana przy podejmowaniu wszelkich decyzji o nowych inwestycjach budowlanych zwłaszcza w sektorze publicznym od zaraz. Ma to również związek z koniecznością zapewnienia użytkownikom budynków niezbędnego czasu do nabycia umiejętności takiego gospodarowania strumieniami energii w budynku, aby ich bilans energetyczny był możliwie najkorzystniejszy. Budowa budynku energooszczędnego lub termomodernizacja budynku istniejącego skutkować będzie mniejszym zużyciem energii, a zatem niższymi kosztami jego utrzymania, wyższym komfortem cieplnym a także pożądanym mikroklimatem pomieszczeń. Budynek taki będzie także posiadał wyższą wartością rynkową. Z obniżoną energochłonnością wiąże się jednocześnie mniejsze zanieczyszczenie środowiska będące następstwem zużycia mniejszej ilości paliw, oszczędność zasobów naturalnych oraz mniejsze uzależnienie od importu paliw. Opracowanie poradnika adresowanego do jednostek samorządu lokalnego miało na celu przybliżenie zagadnienia termomodernizacji budynków publicznych oraz przedstawienie praktycznych wskazówek, których wdrożenie powinno przyczynić się do poprawy parametrów cieplnych budynków, prowadzących do zmniejszenia zapotrzebowania na energię i obniżenia kosztów ich utrzymania. 3
4 2. Termomodernizacja budynków w wybranych przepisach Dyrektywa Rady 93/76/EWG z dnia 13 września 1993 r. dotycząca ograniczenia emisji CO 2 poprzez poprawienie efektywności energetycznej zakładała, że Państwa Członkowskie będą realizowały ten cel m.in. poprzez realizację programów certyfikacji energetycznej budynków lub izolację termiczną nowych budynków. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów w zakresie termomodernizacji określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych. Premia termomodernizacyjna przysługuje m.in. właścicielom lub zarządcom budynków mieszkalnych, zbiorowego zamieszkania, jak też budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, realizującym przedsięwzięcia termomodernizacyjne z wykorzystaniem kredytu. Zasady finansowania termomodernizacji opisane zostały w rozdziale 5. Źródła finansowania termomodernizacji niniejszego Poradnika. Ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej określa zadania dla jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej. W myśl ustawy jednostka stosuje co najmniej dwa z przedstawionych środków poprawy efektywności energetycznej: 1) umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej; 2) nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji; 3) wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd albo ich modernizacja; 4) nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów; 5) sporządzenie audytu energetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych budynków w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235), o powierzchni użytkowej powyżej 500 m 2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą. Zgodnie z Art. 63. ustawy Prawo budowlane, w przypadku opracowania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku o powierzchni użytkowej przekraczającej 1000 m 2, który jest zajmowany przez organy administracji publicznej lub w którym świadczone są usługi znacznej liczbie osób, świadectwo charakterystyki energetycznej powinno być umieszczone w widocznym miejscu w budynku. 4
5 3. Podstawowe pojęcia związane z termomodernizacją Według ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów przedsięwzięcie termomodernizacyjne to: a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w za kresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków, c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a, d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. Termomodernizacja to działania, które umożliwiają zmniejszenie zużycia energii i obniżenie kosztów użytkowania budynku, a mianowicie (Panek, Robakiewicz 2008): ocieplenie ścian, dachów i stropodachów oraz stropów nad nieogrzewanymi piwnicami i podłóg na gruncie; wymiana lub remont okien i drzwi zewnętrznych; modernizacja lub wymiana źródła ciepła (lokalnej kotłowni lub węzła ciepłowniczego) oraz instalowanie automatyki sterującej; modernizacja lub wymiana instalacji grzewczej budynku; modernizacja lub wymiana systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową i zainstalowanie urządzeń zmniejszających zużycie wody; usprawnienie systemu wentylacji; ewentualne wprowadzenie urządzeń wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych. Termomodernizacja obejmuje na ogół równocześnie zmiany budowlane (głównie dodatkowe izolowanie termiczne - ocieplenie) i zmiany w systemie ogrzewania, podnosząc jego sprawność i zmniejszając niepotrzebne straty [5]. 5
6 Oprócz zabiegów czysto technicznych, termomodernizacja powinna uwzględniać aspekty środowiskowe i społeczne, które mogą przynieść korzyści takie jak: podwyższenie standardu technicznego i obniżenie kosztów eksploatacji, konserwację budynku, podwyższenie standardu użytkowego uzyskanie lepszego mikroklimatu dla całego obiektu, stworzenie obiektu o wyższych walorach estetycznych, zmniejszenie emisji szkodliwych substancji do środowiska (np. dwutlenku węgla) wynikające z mniejszego zapotrzebowania na ciepło, lepsze wykorzystanie terenu, wody i zmniejszenie strumienia odpadów poprzez wprowadzenie odpowiednich rozwiązań technicznych i organizacyjnych, podwyższenie wartości rynkowej budynku, polepszenie ogólnego postrzegania użytkowników, jako dbających o środowisko. Budynki publiczne przeważnie składają się z wielu pomieszczeń o różnym przeznaczeniu i cechach, dlatego wymagają podejścia indywidualnego, dlatego ich modernizację należy przeprowadzać w sposób indywidualny. W takich budynkach znaczące oszczędności można osiągnąć poprzez właściwie sterowanie układami wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania czy też oświetlenia, dostosowując działanie tych systemów do rzeczywistych potrzeb. Zabiegi termomodernizacyjne dotyczące struktury budowlanej powinno się przeprowadzać jednocześnie z racjonalizacją systemu ogrzewania. Tylko wtedy można osiągnąć znaczący efekt oszczędnościowy. Termomodernizację najlepiej wykonywać jednocześnie z remontem elewacji i pokrycia dachu, np. w ramach remontu kapitalnego. Połączenie tych zadań znacznie obniży koszty (Skoczkowski, Mazurkiewicz, 2002). Materiały do izolacji cieplnej najczęściej stosowanymi materiałami stosowanymi w termomodernizacji budynków są styropian i wełna mineralna. Styropian zazwyczaj wytwarzany jest z polistyrenu, który poprzez jego spienianie pozwala na uzyskanie dużej objętości materiału, w którego porach znajduje się zamknięte powietrze stanowiące warstwę izolacji termicznej. Płyty styropianowe charakteryzują się dobrymi parametrami mechanicznymi i odpornością na działanie wilgoci. Wełna mineralna jest stosowana w formie płyt lub mat. Może być produkowana z surowców mineralnych wytapianych w wysokiej temperaturze (wełna kamienna) lub z piasku i szklanej stłuczki (wełna szklana). Jest materiałem trwałym, odpornym na zawilgocenie, izolującym akustycznie. Może posiadać różny poziom izolacyjności termicznej, ściśliwości i wytrzymałości. Współczynnik przenikania ciepła (symbol U, podawany w jednostkach W/m 2 x K) jest miarą strat ciepła przez element konstrukcyjny budynku, pozwala na obliczenie ciepła przenikającego przez przegrodę. Jego wielkość jest zależna od współczynnika przewodności ciepła (λ, wyrażany 6
7 w W/m x K) oraz całkowitej grubości warstwy materiału(ów). Im niższa wartość współczynnika U, tym lepsza izolacyjność przegrody. Mianem budynku energooszczędnego (nowo zbudowanego bądź po termomodernizacji) określa się obiekt, który zużywa o 25-50% mniej niż zużywa budynek spełniający wymagania obowiązujących przepisów. Oznacza to że na cele ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody powinien on zużywać nie więcej niż kwh/m 2 /rok [6]. Dopuszczone przepisami zużycie energii na ogrzewanie [kwh/m 2 ] powierzchni użytkowej w budynkach mieszkalnych zbudowanych w Polsce w kolejnych latach przedstawiało się następująco: do roku 1985: kwh/m 2, kwh/m 2 (lata ), kwh/m 2 (od roku 1998). Wg aktualnych wymagań w Niemczech wartość ta wynosi od kwh/m 2, a w Szwecji kwh/m 2. Aby w budynku osiągnąć parametry budynku energooszczędnego, należy uwzględnić określone rozwiązania budowlane, spośród których najważniejsze to [6]: usytuowanie obiektu uwzględniające rzeźbę terenu, nasłonecznienie i kierunki wiatrów, maksymalnie zwarta forma budynku, z buforowymi strefami ciepła oraz dużymi oknami od trony południowej, bardzo dobrze izolowane przegrody zewnętrzne (ściany oraz dach lub stropodach), szczelne, z minimalną ilością mostków termicznych, okna i drzwi zewnętrzne o wysokiej szczelności i izolacyjności termicznej, stosowanie okiennic (nocna izolacja), konstrukcja budynku zapewniające wyeliminowanie większości mostków termicznych, specjalna konstrukcja balkonów, max ograniczająca mostki termiczne, automatycznie regulowana wentylacja z odzyskiem ciepła, stosowanie systemu grzewczego oraz systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę o wysokiej sprawności, ewentualne wykorzystanie kolektorów słonecznych, dobra realizacja budowy, zgodna z projektem. 7
8 4. Termomodernizacja w praktyce Jednym z najprostszych i zarazem skutecznych sposobów ograniczenia strat ciepła w budynku jest poprawa jego izolacji ( ocieplenie ) tj. dodanie nowej bądź zwiększenie istniejącej warstwy ocieplenia przy zastosowaniu materiałów o możliwie najmniejszym współczynniku przenikania ciepła (wełna mineralna, styropian) oraz ulepszenie stolarki okiennej i drzwiowej. Uzyskany efekt zależy przede wszystkim od właściwości i jakości użytych materiałów. Straty ciepła wynikające z jego przenikania przez stolarkę zewnętrzną, zwłaszcza w starszych budynkach, mogą stanowić do 30% energii niezbędnej do utrzymania stałej temperatury wewnątrz pomieszczeń. Uszczelnienie, zastosowanie żaluzji, osłon lub okiennic, a także wymiana okien i drzwi oraz modyfikacje prowadzące do zmniejszenia powierzchni okiennej to zabiegi pozwalające ograniczyć te straty. Dodatkowo powinno się oddzielić pomieszczenia ogrzewane o stosunkowo wysokiej temperaturze od pomieszczeń o niższej temperaturze jak np.: garaż czy piwnica. Prawidłowo wykonane podczas prac termomodernizacyjnych zmiany w budynku i systemie jego ogrzewania umożliwią zmniejszenie zużycia energii cieplnej i obniżenie kosztów użytkowania. Efekty zrealizowanych przedsięwzięć są różne dla poszczególnych przypadków. Biorąc pod uwagę dane z wielu realizacji można określić przeciętne wartości uzyskiwanych efektów, poprzez określenie stopnia obniżenia zużycia ciepła w stosunku do stanu przed modernizacją: ocieplenie zewnętrznych przegród budowlanych 15-25% wymiana stolarki zewnętrznej 10-15% poprawa sprawności węzła cieplnego i zainstalowanie urządzeń sterujących 5-15% modernizacja instalacji grzewczej 10-25% Etapy prowadzenia inwestycji termomodernizacyjnej: 1. Audyt energetyczny Jest to opracowanie zawierające techniczno-ekonomiczną ocenę budynku z punku widzenia zużycia energii (cechy energetyczne budynku) oraz opis zmian i ulepszeń, które należałoby wykonać w celu zmniejszenia zużycia energii i obniżenia kosztów eksploatacji. W audycie przedstawia się kilka wariantów termomodernizacyjnych wraz z oceną ich efektywności pod względem obniżenia zapotrzebowania na energię. Na końcu dokonuje się zestawienia wszystkich wariantów i wybiera się najbardziej korzystny - efektywny energetycznie i ekonomicznie. Dokument ten jest niezbędny dla właściciela budynku w celu określenia zasadności inwestycji termomodernizacyjnej, bankowi udzielającemu kredytu dla udokumentowania efektywności ekonomicznej przedsięwzięcia oraz Bankowi Gospodarstwa Krajowego, dla którego audyt energetyczny stanowi podstawę przyznania premii termomodernizacyjnej. 8
9 Audyt energetyczny jest dokumentem decyzyjnym potrzebnym właścicielowi obiektu do podjęcia decyzji o rozpoczęciu modernizacji. Audyt nie stanowi dokumentacji technicznej, nie jest podstawą dla realizacji robót, ale stanowi ważne założenie do projektu modernizacji budynku. Audyt Energetyczny (wg Ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów) to opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego. Prawidłowo przeprowadzony audyt określa, czy wprowadzenie zmian i ulepszeń przyniesie korzyści, a także przedstawia warianty tych zmian i ocenia je pod względem ekonomicznym. Szczegółowy zakres audytu energetycznego budynku został opisany w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz. U. 43, poz. 346). 2. Projekt budowlany Zabiegi termomodernizacyjne należy przeprowadzać na podstawie projektu budowlanego. Dokument ten powinien zawierać szczegółowy opis wraz z rodzajem zastosowanych materiałów, z powołaniem się na właściwą Polską Normę lub Aprobatę Techniczną. Prowadzone inwestycje powinny także odpowiadać warunkom technicznym zawartym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. 3. Wykonanie robót Przeprowadzać je powinny wykwalifikowane firmy mające odpowiednie uprawnienia, zgodnie z projektem technicznym i pozwoleniem na budowę (lub zgłoszeniem). Wykonawca zobowiązany jest przedłożyć inwestorowi odpowiednie certyfikaty lub deklaracje zgodności wyrobów z aprobatą techniczną. Zabiegi termomodernizacyjne Aby zmniejszyć straty ciepła z budynku zazwyczaj najlepiej zacząć od modernizacji jego skorupy tj. ocieplenia ścian zewnętrznych. Polega to na dodaniu dodatkowej warstwy z materiału o wysokich właściwościach izolacyjnych takich jak: styropian czy wełna mineralna. Miarą izolacji ścian jest współczynnik przenikania ciepła U (W/m²K), im mniejszy współczynnik przenikania tym lepsza izolacja i mniejsza strata ciepła. Współczynnik U podobnie jak opór cieplny służy do charakteryzowania właściwości termoizolacyjnych 9
10 poszczególnych elementów budynku. Wartość współczynnika U zależy od rodzaju zastosowanych materiałów i ich grubości, a także od warunków w pomieszczeniu i kierunku przepływu ciepła. Wartość współczynnika U wyraża ilość ciepła, jaka przepłynie w czasie jednej sekundy przez jednostkową powierzchnię przegrody budowlanej (1m 2 ), przy różnicy temperatur powietrza po obydwu stronach równej 1K (1 o C). Ocieplenie przegród zewnętrznych jest jedną z najbardziej skutecznych i prostych metod. Dzięki temu: tworzy się równomierną izolację na całej powierzchni przegrody i najbardziej skutecznie eliminuje tzw. mostki cieplne, zwiększa się stateczność cieplną ściany (ogrzana ściana jest akumulatorem ciepła), usuwane są nieszczelności ściany i tworzy się nową, estetyczną elewację budynku. Ryc. 1. Drogi ucieczki ciepła z budynku Usprawnienia systemu wentylacji Prawidłowe funkcjonowanie systemu wentylacji jest niezbędne zarówno dla komfortu użytkowników, jak i dla zapewnienia właściwej jakości pomieszczeń, tj. niedoprowadzenia do ich zawilgocenia. Najpowszechniejszą i zarazem najprostszą metodą wymiany powietrza jest naturalna wentylacja grawitacyjna. W tym systemie dopływ świeżego powietrza jest zapewniony poprzez nieszczelności w stolarce oraz okresowo przez jej otwieranie. Usuwanie zużytego powietrza odbywa się za pośrednictwem systemu pionowych kanałów wentylacyjnych. Wadą systemu wentylacji grawitacyjnej jest jej uzależnienie od warunków pogodowych, a tym samym niemożność dostosowania jej do aktualnych potrzeb użytkowników oraz brak kontroli nad strumieniem powietrza wychodzącego. Skutkiem tego jest niewystarczająca lub nadmierna wymiana powietrza powodująca zwiększone zużycie energii. Dobrym rozwiązaniem zapewniającym kontrolowany przepływ powietrza jest zastosowanie okien posiadających nawiewniki powietrza. Są to regulowane otwory w ramie okiennej automatycznie zwiększające dopływ powietrza w momencie wzrostu zapotrzebowania na nie. 10
11 Inną metodą może być zainstalowanie wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła (z rekuperatorem). Przed podjęciem decyzji dotyczącej sposobu ograniczenia zużycia energii w systemach wentylacji i klimatyzacji należy wziąć pod uwagę następujące działania: ograniczenie emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, zysków ciepła, a także wilgoci w pomieszczeniu, stosowanie urządzeń miejscowych w celu usuwania zanieczyszczeń i odzysku ciepła bezpośrednio w miejscu powstawania, stosowanie systemów ze zmiennym strumieniem powietrza, pozwalających dostosowywać intensywność wentylacji do potrzeb i zmiennego obciążenia cieplnego, poprawę efektywności wykorzystania powietrza świeżego poprzez doprowadzanie go możliwie blisko strefy przebywania ludzi, stosowanie racjonalnych prędkości przepływu powietrza w przewodach, stosowanie urządzeń o wysokiej sprawności, stosowanie zaawansowanej automatyki zapewniającej elastyczną pracę instalacji wentylacji i klimatyzacji oraz jej prawidłową współpracę z innymi instalacjami. Zwiększenie sprawności instalacji grzewczej Największy udział (około 70%) całkowitego zużycia energii na potrzeby użytkowania budynku stanowią koszty ogrzewania pomieszczeń, na które wpływ ma rodzaj, stan oraz wyposażenie instalacji grzewczej. ogrzewanie 71,2% podgrzewanie wody 15,1% gotowanie posiłków 6,6% wyposażenie elektryczne 4,5% oświetlenie 2,3% Ryc. 2. Zużycie energii w gospodarstwach domowych wg kierunków użytkowania (dane GUS) Modernizacja instalacji grzewczej budynku mająca na celu zwiększenie jej sprawności powinna być przeprowadzona kompleksowo i obejmować zarówno węzeł ciepłowniczy, kotłownię, jak i wszystkie elementy systemu grzewczego. 11
12 Do prac modernizacyjnych zaliczyć należy następujące działania: uszczelnienie instalacji, usunięcie osadów dla przywrócenia pełnej drożności rurociągów, hermetyzację systemu poprzez zastosowanie naczyń zbiorczych zamkniętych, likwidację centralnej sieci odpowietrzającej i zbiorników odpowietrzających oraz zastosowanie indywidualnych odpowietrzników na tzw. pionach, zainstalowanie obiegu pompowego, ograniczenie strat ciepła poprzez izolację rur w pomieszczeniach nieogrzewanych, instalację zaworów termostatycznych, dostosowanie instalacji do zmniejszonego zapotrzebowania na ciepło po ociepleniu budynku. Modyfikacje w obrębie węzła ciepłowniczego również powinny mieć na względzie usprawnienie jego funkcjonowania. Przede wszystkim pamiętać należy o zainstalowaniu urządzeń do automatycznej regulacji systemu grzewczego. Modernizacja kotłowni zazwyczaj polega na wymianie starego kotła na wysokosprawny kocioł nowszej generacji. Przy okazji wprowadzanych zmian należy rozpatrzyć również zasadność wprowadzenia systemu grzewczego innego typu np. ogrzewania podłogowego. Modernizacja instalacji c.w.u. Obniżenie kosztów zużycia wody i energii potrzebnej do jej ogrzania uzyskać można m.in. poprzez uszczelnienie i izolację termiczną przewodów, a także zainstalowanie układu pompowego i regulatorów ciśnienia na przyłączu wodociągowym. Wymiana armatury, wprowadzenie urządzeń ułatwiających oszczędzanie wody (np. perlatory, termostaty, zawory zamykające przepływ wody w niezakręconych kranach) powodują zmniejszenie zużycia wody, a co za tym idzie, opłat. Termomodernizacja - krok po kroku 1. Przeprowadzenie audytu energetycznego 2. Wybór banku 3. Złożenie wniosku o kredyt 4. Oczekiwanie na decyzję Banku Gospodarstwa Krajowego 5. Decyzja o przyznaniu (bądź nieprzyznaniu) kredytu 6. Rozpoczęcie zabiegów termomodernizacyjnych 7. Wydanie oświadczenia przez inspektora budowlanego o zgodności projektu i audytu z przeprowadzonymi pracami 8. Otrzymanie premii termomodernizacyjnej 12
13 5. Źródła finansowania termomodernizacji Fundusz Termomodernizacyjny funkcjonujący od roku 1998 uważany jest za najtrwalsze narzędzie wspierania efektywności energetycznej w budownictwie, jakie polska administracja państwowa wdrożyła w ramach realizacji swej Polityki Energetycznej [Wiszniewski, 2011]. Ilość projektów zrealizowanych od początku działania programu przekroczyła 20 tysięcy, na łączną kwotę ponad 1,1 mld zł. Od 1999 r. do marca 2009 r. Fundusz funkcjonował w Banku Gospodarstwa Krajowego pod nazwą Fundusz Termomodernizacji. Od marca 2009 r. nosi nazwę Fundusz Termomodernizacji i Remontów. Pomimo dużego zainteresowania programem i wydatkowanymi dotychczas środkami finansowymi, w systemie nie przewidziano działań związanych z określeniem efektu energetycznego. Szacunki dotyczące oszczędności energii za okres r. wyniosły 3,3 mln MWh a skumulowana redukcja emisji CO 2 za ww. okres 1,28 mln t. Finansowe wsparcie na termomodernizację budynków W Polsce przedsięwzięcia termomodernizacyjne wspierane są finansowo przez państwo już od ponad 10 lat. Obecnie zasady tej pomocy określa ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów, która weszła w życie z dniem 19 marca 2009 r. Ustawa wprowadza nowy instrument wsparcia - premię termomodernizacyjną dla inwestorów realizujących tego typu remonty. Inną możliwością sfinansowania działań temomomodernizacyjnych są środki oferowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, który oferuje korzystne pożyczki w ramach programów priorytetowych ogłaszanych co roku. Aktualnie możliwość dofinansowania w tym zakresie zawiera Program Priorytetowy 5. Ochrona klimatu i atmosfery: Część 1) 5.3 System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej (w tym zmiany wyposażenia obiektów w urządzenia o najwyższych, uzasadnionych ekonomicznie standardach efektywności energetycznej związanych bezpośrednio z prowadzoną termomodernizacją obiektów, w szczególności: a) ocieplenie obiektu, b) wymiana okien, c) wymiana drzwi zewnętrznych, d) przebudowa systemów grzewczych (wraz z wymianą źródła ciepła), e) wymiana systemów wentylacji i klimatyzacji, f) przygotowanie dokumentacji technicznej dla przedsięwzięcia, g) zastosowanie systemów zarządzania energią w budynkach, h) wykorzystanie technologii odnawialnych źródeł energii. 13
14 Minimalna wartość projektu to 10 mln zł, możliwe dofinansowanie to 30% dotacji oraz pożyczka w wysokości 60% kosztów kwalifikowanych projektu. Okres kredytowania do 15 lat, z karencją do 18 miesięcy od daty zakończenia inwestycji. Część 5) Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych. Forma dofinansowania to dotacja w wysokości do 100% kosztów kwalifikowanych. Beneficjenci tego działania to: Polska Akademia Nauk oraz utworzone przez nią instytuty naukowe, państwowe instytucje kultury, instytucje gospodarki budżetowej, komendy powiatowe i miejskie państwowej straży pożarnej. Na poziomie regionalnym istnieje możliwość dofinansowania inwestycji termomodernizacyjnych w oparciu o środki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Program Priorytetowy Ochrona Powietrza zawiera m.in. wdrażanie kompleksowych programów w zakresie oszczędności energii. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie: Finansowanie tego typu przedsięwzięć możliwe jest poprzez różnego typu kredyty Banku Ochrony Środowiska. Wsparcie w tym zakresie oferują kredyty termomodernizacyjne i remontowe, które są udzielane zgodnie z ustawą o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz. U. Nr 223, poz z dnia 18 grudnia 2008 r.), związane z możliwością uzyskania premii termomodernizacyjnej, remontowej i kompensacyjnej. Podstawową korzyścią kredytów termomodernizacyjnych i remontowych jest możliwość uzyskania pomocy finansowej dla inwestorów realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne, remontowe oraz remonty budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Pomoc ta zwana odpowiednio: premią termomodernizacyjną, premią remontową, premią kompensacyjną, stanowi źródło spłaty części kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia lub remontu. Przedmiot kredytowania są: 1. przedsięwzięcia termomodernizacyjne, tj. przedsięwzięcia, których przedmiotem jest: dotyczące: ulepszenie prowadzące do zmniejszenia zapotrzebowania na energię zużywaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach, ulepszenie powodujące zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych i lokalnych źródłach ciepła, wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją źródła lokalnego, całkowita lub częściowa zamiana źródła energii na odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji; 14
15 budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania, budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, lokalnych sieci ciepłowniczych, lokalnych źródeł ciepła; prowadzące do: a) dla budynków: zmniejszenia rocznego zapotrzebowania na energię o co najmniej: - 10% - gdy modernizowany jest wyłącznie system grzewczy, - 15% - gdy po 1984r. przeprowadzono modernizację systemu grzewczego, - 25% - w pozostałych budynkach, b) dla sieci i źródeł ciepła: zmniejszenia rocznych strat energii co najmniej o 25%, zmniejszenia rocznych kosztów pozyskania ciepła w związku z likwidacją źródła i podłączeniem do sieci lokalnej co najmniej o 20%, zamiany źródła energii na źródło odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji; 2. przedsięwzięcia remontowe, tj. przedsięwzięcia związane z termomodernizacją, których przedmiotem jest: remont, wymiana okien lub remont balkonów, przebudowa, w wyniku której następuje ulepszenie budynku, wyposażenie w instalacje i urządzenia wymagane dla budynków mieszkalnych oddawanych do użytkowania; dotyczące: budynków mieszkalnych wielorodzinnych (mających więcej niż dwa lokale mieszkalne), których użytkowanie rozpoczęto przed 14 sierpnia 1961 r. prowadzące do zmniejszenia rocznego zapotrzebowania na energię zużywaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej o co najmniej o 10% 3. remonty budynków jednorodzinnych - jedynie przy ubieganiu się o premię kompensacyjną. 15
16 Podmiotami uprawnionymi do ubiegania się o kredyt na: 1. na przedsięwzięcie termomodernizacyjne - właściciele lub zarządcy budynku, lokalnej sieci ciepłowniczej lub lokalnego źródła ciepła, z wyłączeniem jednostek budżetowych i zakładów budżetowych, 2. na przedsięwzięcie remontowe - osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe z większościowym udziałem osób fizycznych, spółdzielnie mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, 3. na remonty - osoby fizyczne, uprawnione do ubiegania się o premię kompensacyjną. Rodzaje premii: 1. termomodernizacyjna dla kredytów na przedsięwzięcia termomodernizacyjne wynosi 20% wykorzystanej kwoty kredytu, jednak nie więcej niż: 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, 2. remontowa dla kredytów na przedsięwzięcia remontowe 20% wykorzystanej kwoty kredytu jednak nie więcej niż 15% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia, Wysokość premii ulega zmniejszeniu jeżeli w budynku znajdują się lokale inne niż mieszkalne (proporcjonalnie do udziału powierzchni użytkowej lokali mieszkalnych w powierzchni użytkowej wszystkich lokali w budynku). 3. kompensacyjna dla kredytów na przedsięwzięcia remontowe (budynki wielorodzinne) i remonty (budynki jednorodzinne): Premia przysługuje osobie fizycznej, która w dniu 25 kwietnia 2005 r. była właścicielem lub spadkobiercą właściciela, bądź po tej dacie została spadkobiercą właściciela budynku mieszkalnego, w którym był co najmniej jeden lokal kwaterunkowy. W przypadku zamiaru realizacji przedsięwzięcia lub remontu w całości z innych środków niż kredyt, w związku z którym przyznana została premia termomodernizacyjna lub premia remontowa, inwestor składa wniosek o przyznanie premii kompensacyjnej bezpośrednio do BGK. Warunki kredytowania Kredyty na realizację przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych oraz remontów udzielane są na warunkach standardowo obowiązujących w BOŚ S.A. dla kredytów inwestycyjnych. Prowizja dla BGK - 0,6% premii. Szczegółowe informacji na stronie Spośród kredytów dedykowanych określonym działaniom najważniejszy jest Kredyt Energooszczędny, przeznaczony na kredytowanie inwestycji prowadzących do ograniczenia zużycia energii elektrycznej, a w tym: wymiana i/lub modernizacja, w tym rozbudowa, oświetlenia ulicznego, 16
17 wymiana i/lub modernizacja oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego obiektów użyteczności publicznej, przemysłowych, usługowych itp., wymiana przemysłowych silników elektrycznych, wymiana i/lub modernizacja dźwigów, w tym dźwigów osobowych w budynkach mieszkalnych, modernizacja technologii na mniej energochłonną, wykorzystanie energooszczędnych wyrobów i urządzeń w nowych instalacjach, oraz inne przedsięwzięcia służące oszczędności energii elektrycznej. Warunki kredytowania dla samorządów to max 100% kosztu inwestycji z możliwością refundacji kosztów audytu energetycznego, dla pozostałych kredytobiorców do 80% kosztów inwestycji. Okres kredytowania do 10 lat z możliwością uzyskania karencji w spłacie kapitału. Finansowanie przedsięwzięć temomodernizacyjnych jest możliwe również w ramach innych kredytów dostępnych w Banku Ochrony Środowiska. Kredyt EKOodnowa dla Firm (ze środków Banku KfW) to długoterminowe finansowanie przeznaczone na realizowanie przez Klienta przedsięwzięć mających na celu zwiększenie wartości jego majątku trwałego poprzez realizację inwestycji przyjaznych środowisku, w tym m.in. na termomodernizację obiektów usługowych i przemysłowych, a także inne projekty inwestycyjne o charakterze proekologicznym. Kredyt inwestycyjny z linii NIB (Nordic Investment Bank) to długoterminowe finansowanie przeznaczone na realizowanie przez Klienta przedsięwzięć mających na celu poprawę środowiska naturalnego w Polsce w trzech strategicznych sektorach związanych z ochroną powietrza atmosferycznego, ochroną wód i gospodarką wodną oraz gospodarką odpadami. Wśród przedmiotów kredytowania są m.in. termomodernizacja, remont istniejących budynków, o ile przyczyni się do redukcji emisji do powietrza i poprawi efektywność energetyczną budynku. Więcej informacji na stronie na stronie Bank Gospodarstwa Krajowego, podobnie jak Bank Ochrony Środowiska, oferuje wsparcie finansowe w zakresie kredytów termo modernizacyjnych i remontowych, które są udzielane zgodnie z ustawą o wspieraniu termomodernizacji i remontów z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz. U. Nr 223, poz z dnia 18 grudnia 2008 r.), związane z możliwością uzyskania premii termomodernizacyjnej, remontowej i kompensacyjnej. Premia termomodernizacyjna udzielana jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów (FTiR). O jej przyznanie mogą ubiegać się zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, m. in.: właściciele domów jednorodzinnych, spółdzielnie mieszkaniowe oraz wspólnoty mieszkaniowe. Warunkiem otrzymania premii jest zaciągnięcie kredytu w banku komercyjnym na pokrycie kosztów realizacji inwestycji termomodernizacyjnej, 17
18 a także wykazanie przez wnioskodawcę, na podstawie przeprowadzonego audytu energetycznego, realnych oszczędności energii, które zapewni przedsięwzięcie. Premia termomodernizacyjna stanowi maksymalnie 20% kwoty kredytu przyznanego inwestorowi na działania termomodernizacyjne, ale nie może wynosić więcej niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia. Dodatkowym ograniczeniem jest fakt, iż wysokość premii nie może przekraczać wartości dwuletnich, przewidywanych w audycie, oszczędności kosztów energii. Warunkiem otrzymania premii termo modernizacyjnej jest wykazanie, na podstawie przeprowadzonego wcześniej audytu energetycznego, że termomodernizacja budynku spowoduje jedną z poniższych korzyści: zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię do ogrzewania budynków i podgrzewania wody użytkowej: w budynkach, w których modernizuje się wyłącznie system grzewczy - o co najmniej 10%, w budynkach, w których po 1984 r. przeprowadzono modernizację systemu grzewczego - o co najmniej 15%, w pozostałych budynkach - o co najmniej 25%; zmniejszenie rocznych strat energii w sieciach ciepłowniczych i zasilających je lokalnych źródłach ciepła, o co najmniej 25%; zmniejszenie rocznych kosztów pozyskania ciepła w wyniku likwidacji lokalnego źródła ciepła i przyłączenia budynku do źródła scentralizowanego - o co najmniej 20%; zamianę źródła energii na źródło odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji - w tym przypadku bez wymaganego minimalnego limitu osiągniętych efektów. Szczegółowe informacje na stronie Źródłem wsparcia finansowego na inwestycje termomodernizacyjne w obecnej perspektywie finansowej są dotacje z funduszy europejskich zapisane w programach operacyjnych. W krajowym programie operacyjnym, Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko środki na ten cel zapisane zostało w działaniu 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. Aktualnie nie planuje się naboru wniosków w tym działaniu z powodu wyczerpania alokacji środków. Środki na tego typu inwestycje zapisane zostały w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym w działaniu 3.2 Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku. Niestety, podobnie jak w programie krajowym, środki na tego typu inwestycje zostały również wyczerpane. 18
19 Ponieważ Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie fundusze co roku przyjmują Programy Priorytetowe, należy śledzić na bieżąco informacje ukazujące się na stronach internetowych tych instytucji. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Istotną informacją dla potencjalnych beneficjentów jest fakt, iż w większości przypadków dokumentem niezbędnym do ubiegania się o środki finansowe jest audyt energetyczny /czasem wystarczy uproszczony/ lub studium wykonalności, który pozwoli na szczegółową ocenę wniosku. 19
20 Literatura: [1] Wiszniewski A Oszacowanie efektów energetycznych i ograniczenia emisji w wyniku realizacji projektów dofinansowanych z Funduszu Termomodernizacji. Energia i Budynek Nr 09 (52) 2011 s [2] Kołowski M Zarządzanie energią i środowiskiem w wybranych obiektach uczelni - na przykładzie największych kubaturowo obiektów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. [3] Robakiewicz M Termomodernizacja-budynków i systemów grzewczych. Warszawa [4] Panek A., Robakiewicz M. i inni 2008 Termomodernizacja i unowocześnianie budynków użyteczności publicznej Poznań [5] Skoczkowski T., Mazurkiewicz M Promowanie zrównoważonej polityki energetycznej. Krajowa Agencja Poszanowania Energii, Warszawa [6] Dom Energooszczędny. Zeszyt 12. Program edukacyjno-promocyjny Dom przyjazny. Wyd. Narodowa Agencja Poszanowania Energii. [7] Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. nr 223 poz. 1459) [8] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz. U. nr 43 poz. 346). 20
Termomodernizacja budynków i potencjalne źródła finansowania
WIELKOPOLSKA AGENCJA ZARZĄDZANIA ENERGIĄ SP. Z O.O. Termomodernizacja budynków i potencjalne źródła finansowania Autorzy: Jadwiga Twardowska, Justyna Turek-Plewa, Maciej Kołowski 2011-01-17 Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoZakres działań do ekspertyzy: "Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w latach 2015-2020". Mirosław Kimla. Kielce, styczeń 2015r.
Zestawienie wszystkich możliwych źródeł pozyskania zewnętrznych środków finansowych na projekty przewidziane w Planie gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Lublin 2014 2020, wraz z warunkami ich pozyskania
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna w budownictwie oferta finansowa
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Efektywność energetyczna w budownictwie oferta finansowa Warszawa, 09.02.2018r. Poddziałanie
Bardziej szczegółowoCertyfikaty energetyczne - zmiany w Prawie budowlanym
BAZA LOKALOWA 12 Certyfikaty energetyczne - zmiany w Prawie budowlanym W dniu 15 października 2009 weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo budowlane. Do ustawy bazowej z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z
Bardziej szczegółowobudownictwa energooszczędnego
Kredyty bankowe w finansowaniu budownictwa energooszczędnego Grażyna Kasprzak ekspert ds. inżynierii środowiska Finansowanie inwestycji kredyty dedykowane Kredyty preferencyjne w ramach systemów wsparcia
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny podstawą dobrej termomodernizacji budynków Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych
Audyt energetyczny podstawą dobrej termomodernizacji budynków Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych mgr inż. Krzysztof Szczotka www.agh.e du.pl BUDOWNICTWO
Bardziej szczegółowoBank Ochrony Środowiska S.A. Wspieranie przedsięwzięć BANK OCHRONY ŚRODOWISKA S.A.
Bank Ochrony Środowiska S.A. Wspieranie przedsięwzięć termomodernizacyjnych BANK OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. Sopot 2007 BOŚ S.A. możliwości finansowania projektów dotyczących energii Gdańsk, lipiec 2009r.
Bardziej szczegółowoWarszawa, 30 listopada 2017 r.
Instrumenty finansowania termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych oferowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego Fundusz Termomodernizacji i Remontów, Inicjatywa Jessica
Bardziej szczegółowoSZCZYRK, Czerwiec 2015 www.w f o s i g w. k a t o w i c e. p l
Wdrażanie Działania 1.7 PO IiŚ na lata 2014-2020 -Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie konurbacji śląsko dąbrowskiej SZCZYRK, Czerwiec 2015 www.w f o s i g w. k a t o w i c e. p l Program Operacyjny
Bardziej szczegółowoListach przedsięwzięć priorytetowych
Instrumenty finansowania wzrostu efektywności energetycznej w programach NFOŚiGW i WFOŚiGW Dr inż. Marek Mielczarek Prezes Zarządu WFOŚiGW we Wrocławiu Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Bardziej szczegółowoTabela nr 1. Ocena ilościowa efektów działań termomodernizacyjnych
TERMOMODERNIZACJA Termomodernizacja - ma na celu zmniejszenie kosztów ponoszonych na ogrzewanie budynku. Obejmuje ona usprawnienia w strukturze budowlanej oraz w systemie grzewczym. Opłacalne są jednak
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ, REMONTOWEJ I KOMPENSACYJNEJ
BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO REGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ, REMONTOWEJ I KOMPENSACYJNEJ ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU TERMOMODERNIZACJI I REMONTÓW Warszawa, kwiecień 2011
Bardziej szczegółowoPropozycje wymagań technicznych oraz zmian prawnych
Wymagania techniczne i możliwości wsparcia dla termomodernizowanych budynków Centrum Zielna Warszawa, 8 czerwca 2016 Propozycje wymagań technicznych oraz zmian prawnych Szymon Firląg Buildings Performance
Bardziej szczegółowoPROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA PROGRAMY OGRANICZANIA NISKIEJ EMISJI. Możliwości finansowania
PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA PROGRAMY OGRANICZANIA NISKIEJ EMISJI Możliwości finansowania Opracował: Mgr inż. Jerzy Piszczek Mgr inż. Arkadiusz Osicki Mgr inż. Piotr Kukla
Bardziej szczegółowoProgram priorytetowy Czyste Powietrze. projekt realizowany we współpracy Ministerstwa Środowiska i partnerów
Program priorytetowy Czyste Powietrze projekt realizowany we współpracy Ministerstwa Środowiska i partnerów WARUNKI TECHNICZNE/FINANSOWE PROGRAMU Program priorytetowy Czyste Powietrze Środki NFOŚiGW Środki
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ, REMONTOWEJ I KOMPENSACYJNEJ
Załącznik do uchwały nr 186/2010/DFM/PRO Zarządu BGK z dnia 8 czerwca 2010 r. BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO REGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ, REMONTOWEJ I KOMPENSACYJNEJ
Bardziej szczegółowoDOFINANSOWANIE ZADAŃ ZWIĄZANYCH OCHRONY ŚRODOWISKA Z EFEKTYWNOŚCIĄ ENERGETYCZNĄ Z UWZGLĘDNIENIEM OZE ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU
DOFINANSOWANIE ZADAŃ ZWIĄZANYCH Z EFEKTYWNOŚCIĄ ENERGETYCZNĄ Z UWZGLĘDNIENIEM OZE ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH W 2016 ROKU KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ
Bardziej szczegółowoSPOTKANIE INFORMACYJNE. Rewitalizacja oraz termomodernizacja wielorodzinnych budynków mieszkalnych na obszarze gminy Wałbrzych r.
SPOTKANIE INFORMACYJNE Rewitalizacja oraz termomodernizacja wielorodzinnych budynków mieszkalnych na obszarze gminy Wałbrzych 29.01.2016 r. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Środki pomocowe Regionalnego Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoLINIE KREDYTOWE BOŚ S.A.
Kredyt termomodernizacyjny z premią z Banku Gospodarstwa Krajowego Przedsięwzięcie termomodernizacyjne to: Ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię dostarczaną
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny klucz do optymalnej termomodernizacji budynków. Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych
Audyt energetyczny klucz do optymalnej termomodernizacji budynków Źródła finansowania przedsięwzięć termomodernizacyjnych i ekoenergetycznych Krzysztof Szczotka PRZEDSIĘWZIĘCIA DLA POPRAWY EFEKTYWNOŚCI
Bardziej szczegółowoPROGRAMY WSPRACIA REALIZACJI ZADAŃ TERMOMODERNIZACYJNYCH I REMONTOWYCH
PROGRAMY WSPRACIA REALIZACJI ZADAŃ TERMOMODERNIZACYJNYCH I REMONTOWYCH System wspierania termomodernizacji i remontów Fundacja Poszanowania Energii uczestniczyła w tworzeniu systemu wspierania przedsięwzięć
Bardziej szczegółowoOŚ PRIORYTETOWA III RPO WO GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE
OŚ PRIORYTETOWA III RPO WO 2014-2020 GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie Poddziałanie III Gospodarka niskoemisyjna 3.2 Efektywność energetyczna 3.2.1 Efektywność
Bardziej szczegółowoBudownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska. Anna Woroszyńska
Budownictwo pasywne i jego wpływ na ochronę środowiska Anna Woroszyńska Dyrektywa o charakterystyce energetycznej budynków 2010/31/UE CEL: zmniejszenie energochłonności mieszkalnictwa i obiektów budowlanych
Bardziej szczegółowoFinansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r.
Finansowanie efektywności energetycznej w budynkach z funduszy europejskich w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 Katowice, 11 czerwca 2015 r. Dokument określający strategię interwencji funduszy europejskich
Bardziej szczegółowoMożliwości obniżania kosztów eksploatacji budynków w świetle wchodzącej w życie dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
Możliwości obniżania kosztów eksploatacji budynków w świetle wchodzącej w życie dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Zmiany cen surowców 2007 Survey of energy sources Alternatywne
Bardziej szczegółowoOŚ PRIORYTETOWA III RPO WO GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE
Załącznik do Uchwały Nr 33/2015 KM RPO WO 2014-2020 z dnia 26 listopada 2015 r. OŚ PRIORYTETOWA III RPO WO 2014-2020 GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa III Gospodarka
Bardziej szczegółowoOŚ PRIORYTETOWA III RPO WO GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE
Załącznik do Uchwały Nr 90/2016 KM RPO WO 2014-2020 OŚ PRIORYTETOWA III RPO WO 2014-2020 GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa Działanie Poddziałanie III Gospodarka
Bardziej szczegółowoPROGRAM CZYSTE POWIETRZE
Jasno, czysto, bezpiecznie nowoczesne oświetlenie ulic i czysty transport PROGRAM CZYSTE POWIETRZE Zielona Góra, 3.10.2018 Doradztwo energetyczne w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Bardziej szczegółowoNARODOWY FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ
Załącznik nr 1.1. Załącznik nr 13 do Regulaminu Konkursu nr 1 /POIiŚ/ 9.3/ 2008 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 RAMOWY KATALOG KOSZTÓW/WYDATKÓW KWALIFIKOWANYCH Priorytet IX. Infrastruktura
Bardziej szczegółowoKredyty bankowe a finansowanie energooszczędnych budynków
Grażyna Kasprzak ekspert ds. inżynierii środowiska Bank Ochrony Środowiska S.A. Kredyty bankowe a finansowanie energooszczędnych budynków IV Forum Budownictwa Energooszczędnego i Pasywnego BUDMA, Poznań,
Bardziej szczegółowoMożliwości wsparcia inwestorów planujących przedsięwzięcia energetyczne przez Bank Ochrony Środowiska S.A. Płock, 11 czerwca 2012r.
Możliwości wsparcia inwestorów planujących przedsięwzięcia energetyczne przez Bank Ochrony Środowiska S.A. Płock, 11 czerwca 2012r. Bank Ochrony Środowiska S.A. Jesteśmy Bankiem polskim. Mamy doświadczenie
Bardziej szczegółowoMateriał porównawczy do ustawy z dnia 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. (druk nr 808)
BIURO LEGISLACYJNE/ Materiał porównawczy Materiał porównawczy do ustawy z dnia 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów (druk nr 808) USTAWA z dnia 21 listopada 2008 r.
Bardziej szczegółowoPortal Budownictwa Pasywnego dom pasywny bydynki pasywne domy USTAWA
o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych Art. 1. Ustawa określa: 1) zasady wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych mających na celu: a) zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do budynków
Bardziej szczegółowoOŚ PRIORYTETOWA III RPO WO GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE
OŚ PRIORYTETOWA III RPO WO 2014-2020 GOSPODARKA NISKOEMISYJNA KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE Oś priorytetowa III Gospodarka niskoemisyjna Działanie 3.2 Efektywność energetyczna Poddziałanie 3.2.2 Efektywność
Bardziej szczegółowoOpis przedmiotu zamówienia
OAK.SS.2621/76/16 Załącznik nr 1 do Zaproszenia do składania ofert Opis przedmiotu zamówienia Opis przedmiotu zamówienia Przedmiotem zamówienia jest wykonanie wzoru audytu energetycznego stanowiącego obligatoryjny
Bardziej szczegółowoAUDYT ENERGETYCZNY podstawa efektywnego projektu. Praktyczne doświadczenia
AUDYT ENERGETYCZNY podstawa efektywnego projektu. Praktyczne doświadczenia mgr inż. Arkadiusz Osicki Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii e-mail: office@fewe.pl Katowice 29.09.2009 Definicja
Bardziej szczegółowoPremia termomodernizacyjna ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów
Premia termomodernizacyjna ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów Tomasz Makowski Specjalista Bank Gospodarstwa Krajowego Kraków, dnia 6 lutego 2015 r. Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Gospodarstwa
Bardziej szczegółowoUSTAWA O WSPIERANIU PRZEDSIĘWZIĘĆ TERMOMODERNIZACYJNYCH
USTAWA O WSPIERANIU PRZEDSIĘWZIĘĆ TERMOMODERNIZACYJNYCH USTAWA z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. (Dz.U. Nr 162, poz 1121) wraz z zmianami wg Ustawy z dnia 21
Bardziej szczegółowoSPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA BARBARA ul. Wiejska 8, 41-503 Chorzów REGULAMIN
1 SPÓŁDZIELNIA MIESZKANIOWA BARBARA ul. Wiejska 8, 41-503 Chorzów REGULAMIN określający zasady przeprowadzania i rozliczania przedsięwzięć termomodernizacji budynków oraz przedsięwzięć remontowych związanych
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 18 grudnia 1998 r.
(Dz. U. Nr 162, poz. 1121) USTAWA z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. (Zmiany: Dz. U. z 2000 r. Nr 48, poz. 550; z 2001 r. Nr 76, poz. 808 i Nr 154, poz. 1800; z
Bardziej szczegółowodla efektywnego wykorzystania energii w budownictwie
NFOŚiGW - programy wsparcia dla efektywnego wykorzystania energii w budownictwie Leszek Katkowski Doradca Departament Ochrony Klimatu Wydział Efektywności Energetycznej w Budownictwie Warszawa, 19.11.2013
Bardziej szczegółowoRzeszów, 4 grudnia 2013r.
Rzeszów, 4 grudnia 2013r. W Polsce funkcjonuje 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NFOŚiGW oraz wojewódzkie fundusze łączy wspólny
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych
Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych Opracowano na podstawie: Dz.U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1121, z 2000 r. Nr 48, poz. 550, z 2001 r.
Bardziej szczegółowoWsparcie miast przez. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Barbara Koszułap Zastępca Prezesa Zarządu. Warszawa, 9 maja 2013 r.
Wsparcie miast przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Barbara Koszułap Zastępca Prezesa Zarządu Warszawa, 9 maja 2013 r. Programy priorytetowe skierowane do samorządów SYSTEM ZIELONYCH
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego we wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych
Doświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego we wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych Tomasz Makowski Specjalista Warszawa, 22 kwietnia 2015 r. Z BGK przyszłość zaczyna się dziś Misją
Bardziej szczegółowoDofinansowanie zadań z zakresu efektywności energetycznej ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Katowice, czerwiec 2016 r.
Dofinansowanie zadań z zakresu efektywności energetycznej ze środków WFOŚiGW w Katowicach Katowice, czerwiec 2016 r. Wojewódzki Fundusz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia.. 2007 r. o wspieraniu remontów i termomodernizacji 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne. Art. 1
USTAWA z dnia.. 2007 r. o wspieraniu remontów i termomodernizacji 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1 Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Remontów i Termomodernizacji części kosztów
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRIORYTETOWY
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 20/212/2016 Rady Nadzorczej WFOŚiGW w Poznaniu z dnia 28 października 2016 r. PROGRAM PRIORYTETOWY TERMOMODERNIZACJA BUDYNKÓW MIESZKALNYCH JEDNORODZINNYCH TERMO - 2017 1. Cel
Bardziej szczegółowoInstrumenty finansowania wzrostu efektywności energetycznej w programach NFOŚiGW i WFOŚiGW
Instrumenty finansowania wzrostu efektywności energetycznej w programach NFOŚiGW i WFOŚiGW Dr inż. Marek Mielczarek Prezes Zarządu WFOŚiGW we Wrocławiu Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK
Załącznik do uchwały nr 108 /2009/DWRR/PRO Zarządu BGK z dnia 17 marca 2009 r. BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO REGULAMIN PRZYZNAWANIA I WYPŁACANIA PRZEZ BGK PREMII TERMOMODERNIZACYJNEJ, REMONTOWEJ I KOMPENSACYJNEJ
Bardziej szczegółowoDoświadczenia NFOŚiGW we wdrażaniu projektów efektywności energetycznej. Warszawa, 18 grudnia 2012r.
Doświadczenia NFOŚiGW we wdrażaniu projektów efektywności energetycznej. Warszawa, 18 grudnia 2012r. Źródła pochodzenia środków w portfelu NFOŚiGW środki statutowe NFOŚiGW środki pochodzące z opłat zastępczych
Bardziej szczegółowoU S T A W A. Rozdział 1. Przepisy ogólne
Projekt U S T A W A z dnia o wspieraniu remontów i termomodernizacji 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1.Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Remontów i Termomodernizacji części kosztów
Bardziej szczegółowoINFORMATOR O ZASADACH UDZIELANIA PREMII. termomodernizacyjnej remontowej kompensacyjnej
INFORMATOR O ZASADACH UDZIELANIA PREMII termomodernizacyjnej remontowej kompensacyjnej 3 Spis treści 4 Wstęp 6 Premia termomodernizacyjna 13 Premia remontowa 20 Premia kompensacyjna 30 Banki współpracujące
Bardziej szczegółowoProgram Priorytetowy Czyste Powietrze
Program Priorytetowy Czyste Powietrze Prezentuje: Małgorzata Mrugała Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska Kraków, 2018 r. Cel programu Poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie
Bardziej szczegółowoPODDZIAŁANIE WSPIERANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ W SEKTORZE MIESZKANIOWYM POIIŚ
PODDZIAŁANIE 1.3.2. WSPIERANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ W SEKTORZE MIESZKANIOWYM POIIŚ 2014 2020 KONKURS NR POIS.01.03.02-IW.03-00-003/17 KOSZTY KWALIFIKOWALNE PODSTAWOWE WYMAGANIA zgodność z audytem
Bardziej szczegółowoFundusz Termomodernizacji i Remontów
Bogusław Białowąs Zastępca Dyrektora Departamentu Usług Agencyjnych BGK Warszawa, 27 listopada 2012 roku Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Gospodarstwa Krajowego, utworzony w 1924 r., jest jedynym polskim
Bardziej szczegółowoSpis treści. 4. WYMIANA POWIETRZA W BUDYNKACH Współczynnik przenoszenia ciepła przez wentylację 65
Audyt energetyczny na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynków : praca zbiorowa. T. 2, Zagadnienia fizyki budowli, audyt energetyczny, audyt remontowy, świadectwa charakterystyki energetycznej
Bardziej szczegółowoIX KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE kwietnia 2018 r. Znaczenie termomodernizacji wobec zmian klimatu przykłady
IX KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE 16-17 kwietnia 2018 r. Znaczenie termomodernizacji wobec zmian klimatu przykłady Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Poznaniu Projekt został zrealizowany
Bardziej szczegółowoANEKS DO AUDYTU ENERGETYCZNEGO. Szkoła Podstawowa im. Gen. S. Maczka
''Poprawa efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej w Gminie Miechów'' Szkoła Podstawowa im. Gen. S. Maczka w Pojałowicach ANEKS DO AUDYTU ENERGETYCZNEGO Szkoła Podstawowa im. Gen. S.
Bardziej szczegółowoPROGRAMY PRIORYTETOWE DLA WPÓLNOT MIESZKANIOWYCH ORAZ OSÓB FIZYCZNYCH
DLA WPÓLNOT MIESZKANIOWYCH ORAZ OSÓB FIZYCZNYCH Program priorytetowy dla osób fizycznych - dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na realizację zadań dotyczących termomodernizacji
Bardziej szczegółowo5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. inż. Jacek Zimny. mgr inż. Piotr Michalak
Audyt i certyfikat energetyczny w budownictwie na przykładzie analizy budynku użyteczności publicznej Prof. dr hab. inż. Jacek Zimny AGH Kraków, Wydział IMiR mgr inż. Piotr Michalak AGH Kraków, Wydział
Bardziej szczegółowoOCHRONA ATMOSFERY. WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r.
OCHRONA ATMOSFERY WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WFOŚiGW W ZIELONEJ GÓRZE NA 2016 ROK KOMPONENT OCHRONA ATMOSFERY Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.
Bardziej szczegółowo1. KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WFOŚiGW w KIELCACH
1. KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘWZIĘĆ FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW WFOŚiGW w KIELCACH 1. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH DO DOFINANSOWANIA PRZEZ WFOŚiGW w KIELCACH w 2016 ROKU 2. ZASADY UDZIELANIA I UMARZANIA
Bardziej szczegółowoObieg środków Audyt finansowych energetyczny w ramach POIiŚ
Obieg środków Audyt finansowych energetyczny w ramach POIiŚ Podtytuł prezentacji 14 kwietnia 2016 r. Szkolenie dla beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie w ramach POIiŚ 2014 2020 Poddziałania
Bardziej szczegółowoAudyt energetyczny Zmiana mocy zamówionej. Łukasz Polakowski
Audyt energetyczny Zmiana mocy zamówionej Łukasz Polakowski Audyt energetyczny Definicja audytu Audyt energetyczny, to analiza głównych ścieżek przepływu energii w celu znalezienia możliwości poprawy ich
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE
EUROPEJSKIE SŁONECZNE DNI ENERGIA SŁOŃCA FOTOWOLTAIKA TECHNOLOGIE, OPŁACALNOSĆ, REALIZACJE Uwarunkowania prawne wspierania instalacji fotowoltaicznych ze środków UE w latach 2014-2020 Wojewódzki Fundusz
Bardziej szczegółowoFinansowe instrumenty wsparcia efektywności energetycznej budynków
Warszawa, 24 listopada 2015 r. BANK OCHRONY ŚRODOWISKA S.A. Iwetta Markiewicz Finansowe instrumenty wsparcia efektywności energetycznej budynków Efektywność energetyczna budynków w Polsce i w Niemczech
Bardziej szczegółowoRegulamin Termomodernizacji w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej "Wiarus" w Żurawicy
Regulamin Termomodernizacji w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej "Wiarus" w Żurawicy Rozdział I Podstawa Prawna Niniejszy regulamin opracowano z uwzględnieniem postanowień zawartych w: 1 1. ustawie z dnia
Bardziej szczegółowoNakłady finansowe i korzyści wynikające z budowy różnych budynków energooszczędnych w POLSCE
Nakłady finansowe i korzyści wynikające z budowy różnych budynków energooszczędnych w POLSCE dr inż. Arkadiusz Węglarz Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Bardziej szczegółowoU S T A W A. o wspieraniu termomodernizacji i remontów 1) Rozdział 1. Przepisy ogólne
P R O J E K T druk sejmowy nr 321 U S T A W A z dnia o wspieraniu termomodernizacji i remontów 1) Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji
Bardziej szczegółowoMożliwości dofinansowania działań termomodernizacyjnych
Możliwości dofinansowania działań termomodernizacyjnych Marcin Łojek Kierownik Projektu Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cités 31-016 Kraków, ul. Sławkowska 17 tel./faks: +48 12 429 17 93 e-mail:
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna szansą na modernizację i rozwój polskiej gospodarki
Efektywność energetyczna szansą na modernizację i rozwój polskiej gospodarki Efektywność energetyczna w budownictwie a wdrażanie dyrektyw Tomasz Gałązka Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 13 października 2015 r. Poz. 1606 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU 1) z dnia 3 września 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
Bardziej szczegółowoMoŜliwości dofinansowania. kolektory słoneczne, pompy ciepła, biomasa, itp.
MoŜliwości dofinansowania OZE kolektory słoneczne, pompy ciepła, biomasa, itp. Źródła finansowania: Środki krajowe: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) Wojewódzkie Fundusze
Bardziej szczegółowoAudyt termomodernizacyjny i remontowy w procesie projektowym budynków zabytkowych
Audyt termomodernizacyjny i remontowy w procesie projektowym budynków zabytkowych Krzysztof Szymański Wrocław, 27.10.2016 r. Audyt energetyczny: określa optymalne parametry techniczne ulepszeń termomodernizacyjnych,
Bardziej szczegółowoWarszawa, luty 2016 r.
Załącznik nr 1 Nazwa i adres Zamawiającego: KOMENDA STOŁECZNA POLICJI ul. Nowolipie 2 00 150 Warszawa OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Nazwa przedmiotu zamówienia Opracowanie audytów energetycznych dla budynków
Bardziej szczegółowoDOFINANSOWANIE ZADAŃ ZWIĄZANYCH OCHRONY ŚRODOWISKA Z EFEKTYWNOŚCIĄ ENERGETYCZNĄ Z UWZGLĘDNIENIEM OZE ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU
DOFINANSOWANIE ZADAŃ ZWIĄZANYCH Z EFEKTYWNOŚCIĄ ENERGETYCZNĄ Z UWZGLĘDNIENIEM OZE ZE ŚRODKÓW WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W KIELCACH W 2017 ROKU Możliwości dofinansowania
Bardziej szczegółowoFinansowanie przedsięwzięć oszczędzających energię oferta BGK. Tomaszowice, 15 16 maja 2008 r.
Finansowanie przedsięwzięć oszczędzających energię oferta BGK Tomaszowice, 15 16 maja 2008 r. Instrumenty finansowe BGK wspierające przedsięwzięcia oszczędzające energię Fundusz Termomodernizacji Fundusz
Bardziej szczegółowoZAINWESTUJ W EKOLOGIĘ! TO SIĘ OPŁACA
ZAINWESTUJ W EKOLOGIĘ! TO SIĘ OPŁACA Dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu termomodernizacji, efektywności energetycznej i OZE w sektorze mieszkaniowym Zespół ds. Funduszy UE i Doradców Energetycznych
Bardziej szczegółowoInstrumenty wsparcia ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów
Instrumenty wsparcia ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów Bogusław Białowąs Zastępca Dyrektora Departamentu Usług Agencyjnych Bank Gospodarstwa Krajowego Poznań, 29 stycznia 2016 r. Podstawy
Bardziej szczegółowoMożliwość wsparcia ze środków zewnętrznych (w tym unijnych) inwestycji z obszaru efektywności energetycznej
Możliwość wsparcia ze środków zewnętrznych (w tym unijnych) inwestycji z obszaru efektywności energetycznej ALEKSANDRA MALARZ DYREKTOR DEPARTAMENTU FUNDUSZY EUROPEJSKICH W MINISTERSTWIE ŚRODOWISKA Warszawa,
Bardziej szczegółowo2. Izolacja termiczna wełną mineralną ISOVER
2. Izolacja termiczna wełną mineralną ISOVER wstęp Każdy właściciel chciałby uniknąć strat ciepła związanych z ogrzewaniem budynku w porze zimowej. Nie wystarczy tylko zaizolować dach czy też ściany, ale
Bardziej szczegółowoDofinansowanie termomodernizacji budynków ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Katowice, czerwiec 2016 r.
Dofinansowanie termomodernizacji budynków ze środków WFOŚiGW w Katowicach Katowice, czerwiec 2016 r. Wojewódzki Fundusz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach został utworzony
Bardziej szczegółowoTermomodernizacja budynków szansą na poprawę efektywności energetycznej. Anna Woroszyńska
Termomodernizacja budynków szansą na poprawę efektywności energetycznej Anna Woroszyńska 35 40 % energii zużywają budynki mieszkalne, z czego 80 % związane jest z ogrzewaniem mieszkań i przygotowaniem
Bardziej szczegółowoPoprawa efektywności energetycznej i ekonomicznej na przykładzie zakładu metalurgicznego
Poprawa efektywności energetycznej i ekonomicznej na przykładzie zakładu metalurgicznego Krzysztof Szymański k.szymanski@cieplej.pl Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska Dane geometryczne budynku Użytkowa
Bardziej szczegółowobudynków mieszkalnych
Finansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych Paweł Ołubek BANK DnB NORD mistrzem Polski w termomodernizacji 1998-2007! Bank Koszt inwestycji w Kwota kredytu w Premia w mln zł Wnioski w mln PLN
Bardziej szczegółowoProgram Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Bardziej szczegółowoI Kongres Ekologii Powietrza. Kielce, r.
I Kongres Ekologii Powietrza Kielce, 28.02.2019r. Podejmowane działania na rzecz poprawy jakości powietrza: 1. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej. 2. Montaż instalacji odnawialnych źródeł
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego we wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych
Doświadczenia Banku Gospodarstwa Krajowego we wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych Tomasz Makowski Specjalista Bank Gospodarstwa Krajowego Warszawa, 25 kwietnia 2017 r. Z BGK przyszłość
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ I ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ OFERTA BOŚ S.A. Włodzimierz RoŜnowski Bank Ochrony Środowiska S.A.
FINANSOWANIE EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ I ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ OFERTA BOŚ S.A. Włodzimierz RoŜnowski Bank Ochrony Środowiska S.A. STRUKTURA NAKŁADÓW NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA 2008r. fundusze ekologiczne 16,6%
Bardziej szczegółowoPytania kontrolne dotyczące zakresu świadectw charakterystyki energetycznej
Pytania kontrolne dotyczące zakresu świadectw charakterystyki energetycznej Czy potrafisz wyznaczyć wskaźniki EP, EK i EU? wyznaczyć roczne zapotrzebowanie na użytkową, końcową oraz nieodnawialną energię
Bardziej szczegółowoFundusze Europejskie Piotr Puczek Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wrocław, r.
Fundusze Europejskie 2014-2020 Piotr Puczek Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wrocław, 04.03.2015 r. 1 RPO WD 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 2
Bardziej szczegółowoANEKS NR 2 DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
ANEKS NR 2 DO PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY PIŃCZÓW PIŃCZÓW, 2018r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pińczów (zwany dalej PGN), przyjęty został Uchwałą Nr XXV/209/2016 Rady Miejskiej
Bardziej szczegółowoDofinansowanie zadań ze środków WFOŚiGW w Katowicach. Katowice, 2014 rok
Dofinansowanie zadań ze środków WFOŚiGW w Katowicach Katowice, 2014 rok Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach został utworzony w czerwcu 1993 roku jako instrument regionalnej
Bardziej szczegółowoDofinansowanie inwestycji ze środków WFOŚiGW w Katowicach skierowanych dla sektora ciepłowniczego. Listopad, 2017 r.
Dofinansowanie inwestycji ze środków WFOŚiGW w Katowicach skierowanych dla sektora ciepłowniczego Listopad, 2017 r. Wojewódzki Fundusz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
Bardziej szczegółowoOcieplanie ścian - zgłoszenie czy pozwolenie na budowę?
Ocieplanie ścian - zgłoszenie czy pozwolenie na budowę? Termomodernizacja domu pozwala zmniejszyć koszty ogrzewania domu, poprawić komfort mieszkalny, a także uzyskać wyższą wartość domu, jeżeli zdecydujemy
Bardziej szczegółowoElementy do wykorzystania w założeniach i planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz
Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Elementy do wykorzystania w założeniach i planach zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i gaz GMINA KRZĘCIN POWIAT CHOSZCZEŃSKI WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE
Bardziej szczegółowoBank Ochrony Środowiska S.A. jako instytucja wspierająca inwestycje środowiskowe
UNIA EUROPEJSKA FUNDUSZ SPÓJNOŚCI EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Bank Ochrony Środowiska S.A. jako instytucja wspierająca inwestycje środowiskowe 24 listopada 2010 r. Bank Ochrony Środowiska Krzysztof
Bardziej szczegółowo2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
ZARZĄDZENIE Nr 1541/2017 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 20.06.2017 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa zmieniającej uchwałę Nr CXXI/1918/14
Bardziej szczegółowo