GOSPODARKA ENERGETYCZNA, WODNA I ŚCIEKOWA; CZĘŚĆ MIKROBIOLOGICZNA. Ćwiczenie 2
|
|
- Mieczysław Nawrocki
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 GOSPODARKA ENERGETYCZNA, WODNA I ŚCIEKOWA; CZĘŚĆ MIKROBIOLOGICZNA Ćwiczenie 2 Sinice (Cyanobacteria, Schizophyta) to gromada mikroorganizmów dawniej uważanych za glony. Obecnie zaliczane są one do królestwa Procaryota. Wśród sinic spotykane są zarówno formy jednokomórkowe, jak i kolonijne (luźne komórki połączone wspólną śluzową otoczką) oraz mające postać nici. Jako organizmy prokariotyczne zamiast wyodrębnionego jądra posiadają nukleoid. W odróżnieniu od bakterii zdolne są do przeprowadzania tlenowej fotosyntezy. Zawierają chlorofil a i niekiedy barwniki fikobilinowe (fikocyjaninę i allofikocyjaninę) oraz fikoerytrynę. Charakterystyczne niebieskie zabarwienie sinic wynika z połączenia barw chlorofilu i fikocyjaniny. Sinice rozmnażają się wegetatywnie przez podział. Cechą charakterystyczną wielu z nich jest posiadanie wakuoli gazowych umożliwiających im przemieszczanie się w toni wodnej do miejsc o lepszym naświetleniu, sprzyjającym fotosyntezie. Niektóre np. z rodzaju Anabaena zdolne są do wiązania azotu atmosferycznego. Sinice dzięki oporności na ekstremalne warunki środowiskowe są wszechobecne. Mogą być przyczyną zakwitów występujących w jeziorach i innych środowiskach wodnych. Sinice zmieniają barwę wody oraz psują jej cechy organoleptyczne. Niektóre wydzielają toksyczne metabolity. Poza niekorzystnym działaniem (zakwity, toksyny sinicowe) sinice mają również wpływ pozytywny. Wykorzystuje się je do wzbogacenia gleby w związki azotowe, np. wprowadzone do uprawy ryżu zwiększają plon o ok. 20 %. Rys. 1 Sinice z rodzaju Oscillatoria Rys. 2 Sinice z rodzaju Anabaena Glony (Algae) to najprostsze, samożywne organizmy roślinne. Występują w wodach słodkich i morskich, rzadziej na lądzie. Są ważnymi producentami materii organicznej. Występują w postaci pojedynczych komórek, częściej jednak tworzą różnego kształtu plechy (nici, kule, płytki lub nieregularne, wielowarstwowe skupiska). 1
2 Skład jakościowy i ilościowy glonów zmienia się bardzo istotnie w zależności od zawartości soli mineralnych oraz charakteru substancji stanowiących główne zanieczyszczenie zbiornika wodnego. Glony dzielimy na następujące gromady: Chlorophyta zielenice (rys. 3, 4). Zawierają chlorofil a i b, celulozową ścianę komórkową, produkują skrobię jako materiał zapasowy. Mają zróżnicowaną budowę. Obok form jednokomórkowych istnieją również wielokomórkowe, najczęściej nitkowate. Komórki mogą być ruchliwe (wówczas zaopatrzone są w wici) lub nieruchliwe. Posiadają chromatofory różnego kształtu, zabarwione na zielono. Obok chlorofili zawierają karoten i kilka różnych ksantofili. Rys. 3. Chlorella vulgaris Rys.4. Netrium digitus Chrysophyta, złotowiciowce, obejmuje m.in. okrzemki (rys. 5). Glony te występują w wodach słonych i słodkich, osadach dennych i glebie. Zawierają chlorofil a i c, karotenoidy, głównie fukoksantynę dzięki której mają złotobrunatną barwę. Ich ściana komórkowa zbudowana jest z pektyny wysycanej uwodnioną krzemionką. Klasyfikacja okrzemek (Bacillariophyceae) opiera się na kształcie i ornamentacji krzemionkowych skorupek. W związku z tym okrzemki dzielimy na dwie podklasy Pennatae i Centricae. U Pennatae ornamentacja jest pierzasta, a u Centricae zwykle promienista lub nieregularna. Okrzemki stanowią bardzo liczną grupę glonów. Są wskaźnikami wód czystych. Rys. 5. Okrzemki z rodzaju Navicula i Diatoma 2
3 Euglenophyta eugleniny (rys. 6). Mają zazwyczaj kształt wydłużony, owalny, wrzecionowaty lub spiralny. Ich komórki zaopatrzone są w wici umożliwiające poruszanie się w wodzie (ruch postępowy połączony jest zwykle z rotacją komórki wokół osi podłużnej) lub poruszają się pełzając po podłożu. Komórki otoczone są miękką osłonką, zwaną peryplastem lub też grubą ścianą. Chromatofory (najczęściej barwy zielonej) zawierają chlorofil oraz karoteny i ksantofile. W komórce występuje dobrze widoczne jądro komórkowe oraz plamka oczna tzw. stigma, która jest czuła na bodźce świetlne. Komórki euglenin tworzą cysty, czyli formy przetrwalne, umożliwiające im przetrwanie niekorzystnych warunków. Eugleniny rozwijają się głównie w wodach słodkich, szczególnie tych o dużej zawartości związków organicznych. Rys. 6. Euglena viridis Pyrrophyta tobołki. Występują przeważnie pojedynczo. Komórki otacza celulozowa ściana komórkowa, niektóre są jednak jej pozbawione. Przeważnie mają dwie wici, za pomocą których poruszają się. W protoplazmie występuje duże wyraźnie wyosobnione jądro komórkowe i żółtozielone lub żółtobrunatne chromatofory. Glony należące do tej gromady żyją w wodach słodkich, słonawych i morskich. Przedstawicielem form występujących w jeziorach jest bruzdnica Ceratium hirundinella (rys. 7), masowo pojawiająca się w niektórych okresach roku. Rys. 7.Ceratium hirundinella Charakterystyczne dla wód morskich są pozostałe dwie gromady glonów: Rhodophyta krasnorosty Phaeophyta brunatnice Pierwotniaki żyją we wszystkich rodzajach wód począwszy od małych deszczowych kałuż, a kończąc na wodach śródlądowych, a nawet morskich. Odżywiają 3
4 się heterotroficznie pobierając związki organiczne rozpuszczone w wodzie w postaci stałej, a także pożerają komórki bakterii. Najliczniej występują w wodach zanieczyszczonych, wchodzą również w skład osadu czynnego. Gdy stopień zanieczyszczenia jest bardzo wysoki, w wodach dominują bezbarwne wiciowce. Natomiast, gdy stopień zanieczyszczenia jest niezbyt duży znaczną przewagę zdobywają orzęski, i to zarówno wolno pływające (np. pantofelek), jak i osiadłe (np. Vorticella, czyli wirczyk). Pierwotniaki dzielimy na cztery gromady: Flagellata wiciowce. Poruszają się za pomocą długich wici. Odżywiają heterotroficznie i występują w wodach zanieczyszczonych lub w źle pracującym osadzie czynnym. Wiciowce żyją pojedynczo lub w koloniach. Są wśród nich formy pasożytnicze. Przykładem może być pasożyt człowieka Giardia lamblia oraz Trypansoma gambiense wiciowiec przenoszony na człowieka przez muchę Tse-tse, wywołujący śpiączkę afrykańską. Rhizopoda korzenionóżki (ameby). Poruszają się za pomocą plazmatycznych wyrostków tzw. nibynóżek, które służą także do pobierania pokarmu. Część korzenionóżek ma nieustalony, zmienny kształt ciała, inne natomiast mają kształt stały, ponieważ posiadają wewnętrzny szkielet lub też otoczone są zewnętrzną skorupką (np. promienice). Niektóre ameby prowadzą pasożytniczy tryb życia (np. Entamoeba histolytica). Choroby wywołane przez ameby ameboza (Entamoeba histolytica), pełzakowate zapalenie opon mózgowych i mózgu (Acanthamoeba castellani, Naegleria gruberi). Ciliata orzęski (rys. 8). Większość przedstawicieli prowadzi wolny, ruchliwy tryb życia, inne rodzaje są pełzające lub osiadłe przyczepione do podłoża. Żywią się bakteriami i glonami oraz związkami organicznymi. Niektóre są pasożytami zwierząt i człowieka, jak np. Balantidium coli wywołujący czerwonkę balantydiową. Sporozoa sporowce. Do tej gromady należą wyłącznie formy pasożytnicze, których przedstawicielem jest zarodziec malarii Plasmodium malariae. Pasożyty atakują czerwone ciałka krwi. Przenosicielem zarodźca jest komar widliszek. 4
5 Rys. 8. Pierwotniaki orzęsek z rodzaju Paramecium Eutrofizacja proces wzbogacania zbiorników wodnych w substancje pokarmowe, głównie w związki azotu i fosforu. Zachodzi naturalnie lub pod wpływem czynników antropogenicznych (spływ ścieków i nawozów mineralnych). Biocenoza to zespół organizmów zamieszkujących określone środowisko. Biocenozę rozwijającą się w masie wody i unoszącą się w niej w postaci żywej zawiesiny nazywamy planktonem. Plankton dzielimy na fitoplankton (plankton roślinny), zooplankton (plankton zwierzęcy) i bakterioplankton (plankton bakteryjny). Rozmieszczenie planktonu w wodach bieżących jest mniej więcej równomierne. Natomiast w jeziorach stwierdza się pionowe rozmieszczenie, zwłaszcza fitoplanktonu. Plankton zwierzęcy, odżywiający się głównie bakteriami, skupia się niezależnie od światła wszędzie tam, gdzie występuje dużo komórek bakterii. Bakterioplankton, w skład którego wchodzą przede wszystkim heterotrofy zasiedla te strefy, które bogate są w związki organiczne. Poza planktonem, w środowisku wodnym występują innego rodzaju zgrupowania żyjące na powierzchni wody, w warstwie graniczącej z powietrzem. Jest to neuston. W strefie przybrzeżnej, mikroorganizmy tworzą charakterystyczny zespół poroślowy zwany perfitonem. Na perfiton składają się przede wszystkim glony osadzające się w postaci delikatnej błony na podwodnych roślinach i przedmiotach 5
6 martwych. Strefa denna zamieszkana jest przez zespół zwany bentosem. Jest on pozbawiony roślin, które z powodu braku światła nie znajdują w tej strefie warunków do życia. Strefa ta charakteryzuje się bogactwem związków organicznych, to z kolei sprzyja rozwojowi bakterii i innych heterotrofów. Samooczyszczanie wód płynących Znaczenie tlenu w procesie samooczyszczania wód Mineralizacja materii organicznej jest procesem tlenowym. Tlen spełnia rolę akceptora wodoru podczas utleniania substratów organicznych, zredukowanych form azotu, siarki itp. Mineralizację można podzielić na dwie fazy. W pierwszej następuje hydrolityczny rozkład związków wielkocząsteczkowych oraz ich utlenienie z wydzieleniem dwutlenku węgla i wody. W przypadku białek powstaje również amoniak. Faza ta określana jest mianem właściwego rozkładu związków organicznych. Drugi etap obejmuje utlenianie mineralnych produktów biodegradacji, np. utlenianie amoniaku do azotanów (III) i dalej do azotanów (V). Wyznaczony doświadczalnie czas potrzebny do realizacji obu faz mineralizacji wynosi średnio 20 dni. Największa ilość tlenu pobrana jest w ciągu pierwszych pięciu dni, ponieważ większość substratów podatnych na biodegradację zostaje w tym czasie utleniona. Następnie szybkość wykorzystania tlenu maleje. Ilość tlenu, która w określonym czasie zostaje zużyta przez drobnoustroje na mineralizację, nosi nazwę biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT) i wyrażona jest w mg O 2 /l. Około 50 % zanieczyszczeń utlenianych jest przez mikroorganizmy ciągu trzech pierwszych dób. Przyjmuje się czas pięciu dób jako reprezentatywny do wyznaczenia charakterystyki biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT 5 ). Poza stężeniem związków organicznych, wpływ na wartość BZT ma rodzaj i aktywność drobnoustrojów. Jeśli np. badana woda jest sterylna lub liczba bakterii niewielka, wówczas procesy biochemicznego rozkładu mimo wystarczającej ilości wolnego tlenu i bogactwa substratów nie będą zachodziły lub ich intensywność będzie bardzo niewielka. Takie skutki w warunkach naturalnych wywołane są najczęściej obecnością związków toksycznych, które działają niekorzystnie na aktywność enzymatyczną bakterii. W takich warunkach, zmieniona wartość BZT nie odzwierciedla rzeczywistego stopnia zanieczyszczenia wody. 6
7 Wobec wpływu także innych czynników (np. rodzaju i stanu skupienia materii organicznej, obecności odpowiednich źródeł azotu i fosforu dla bakterii) na szybkość reakcji utleniania, należy BZT uważać za ważny, lecz nie jedyny wskaźnik zanieczyszczenia. Strefy saprobowe Strefy saprobowe to strefy o różnym stopniu zanieczyszczenia organicznego. W poszczególnych strefach skład biocenoz jest inny i dopasowany do istniejących warunków. Spotyka się w nich wskaźnikowe gatunki drobnoustrojów, które zaadoptowały się do istniejących warunków i wyraźnie dominują nad innymi gatunkami. Zgodnie z systemem Kolokwitza i Marssona wyróżnia się następujące strefy saprobowe: polisaprobową α-mezosaprobową β-mezosaprobową oligosaprobową Strefa polisaoprobowa to strefa największego zanieczyszczenia. Woda jest mętna, o barwie brudnoszarej i o nieprzyjemnym zapachu. Bardzo duże stężenie związków organicznych zapewnia rozwój mikroflorze heterotroficznej. Na cele biodegradacji pobierany jest bardzo intensywnie tlen. Wysokie zapotrzebowanie tlenu powoduje ostry deficyt tlenowy, a czasem nawet całkowite wyczerpanie tego gazu z wody. W warunkach beztlenowych tworzą się gazy: siarkowodór, amoniak, wolny azot i inne. W biocenozie dominuje bakteria Zooglea ramigera oraz nitkowata bakteria Sphaerotilus natans. Jeśli obecny jest siarkowodór, wówczas występują liczne bakterie siarkowe, zwłaszcza z rodzaju Beggiatoa, Thiothrix. Liczne są również gatunki pierwotniaków z rodzaju Colpidium, Lionotusm, Metopus. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych jest olbrzymia i wynosi od miliona do kilku milionów komórek w 1 ml wody. Strefa α-mezosaprobowa to miejsce rzeki, w którym następuje dalszy, bardzo intensywny rozkład związków organicznych, czego dowodem jest m.in. wysokie BZT 5. Tlenu jest jednak wystarczająco dużo na pokrycie pełnego zapotrzebowania. Biologicznymi wskaźnikami strefy α-mezosaprobowej jest w dalszym ciągu Sphaerotilus natans, Beggiatoa alba, Zooglea ramigera. Oprócz tego występuje często masowo 7
8 grzyb ściekowy Leptomitus lacteus. W strefie występują niektóre gatunki sinic jak np.: Anabaena affinis czy Oscillatoria limosa. Mogą występować nieliczne okrzemki. W niektórych rodzajach wód występują glony należące do Euglenophyta. Wśród nich szczególnie często i masowo występuje gatunek Euglena viridis. Pojawiają się sporadycznie niektóre zielenice. Licznie reprezentowane są również pierwotniaki. Wiele gatunków ma dla tej strefy charakter wskaźników np.: Anthophysa vegetans, Carchesium polypinum, Stentor coerulens. W biocenozie zwraca uwagę większe zróżnicowanie gatunków niż miało to miejsce w strefie polisaprobowej. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych jest nadal wysoka i wynosi setki tysięcy komórek/ml. Strefa β-mezosaprobowa. Woda jest przezroczysta, o normalnej barwie lub też intensywnie zielona od bujnie rozwijających się glonów. Jest to strefa kończącej się mineralizacji związków organicznych. Zachodzą w niej procesy nitryfikacji. BZT 5 ulega wyraźnemu obniżeniu. Warunki tlenowe są dobre, gdyż ilości pobieranego tlenu na mineralizację wydatnie się zmniejsza w stosunku do dwóch pierwszych stref. W składzie biocenozy wzrasta udział autotrofów. Brak masowych skupień Sphaerotilus natans i Leptomitus lacteus. Z sinic występują takie gatunki jak: Anabaena flos aquae, Aphanizonmenon flos aquae. Bardzo licznie występują różne gatunki okrzemek i zielenic. Zmniejsza się udział pierwotniaków. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych jest rzędu dziesiątek tysięcy komórek/ml. Strefa oligosaoprobowa to odcinek rzeki, w którym kończy się wpływ wprowadzanego zanieczyszczenia. Woda jest przezroczysta, pozbawiona zapachu i bardzo dobrze natleniona, BZT 5 -niskie. Strefa jest zasiedlona przez bakterie chemosyntetyzujące, głównie bakterie nitryfikacyjne oraz żelaziste. W biocenozie występują nieliczne sinice, natomiast dominują różnorodne gatunki okrzemek i zielenic. Pierwotniaki występują sporadycznie. Ogólna liczba bakterii heterotroficznych jest mała i wynosi około komórek na 1 ml wody. 8
Ćwiczenie 5 I. Charakterystyka mikroorganizmów wodnych
Gospodarka energetyczna, wodna i ściekowa IV rok studiów, studia niestacjonarne Ćwiczenie 5 I. Charakterystyka mikroorganizmów wodnych W środowisku wodnym znaleźć można prawie wszystkich przedstawicieli
Bardziej szczegółowoTemat: Glony przedstawiciele trzech królestw.
Temat: Glony przedstawiciele trzech królestw. Glony to grupa ekologiczna, do której należą niespokrewnieni ze sobą przedstawiciele trzech królestw: bakterii, protistów i roślin. Łączy je środowisko życia,
Bardziej szczegółowoBiologiczne oczyszczanie wody i ścieków
Gospodarka energetyczna, wodna i ściekowa Biologiczne oczyszczanie wody i ścieków Biologiczne oczyszczanie ścieków zachodzi w: komorach napowietrzania z osadem czynnym, na złożach biologicznych, glebie
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoI. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki.
I. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki. Zaznacz prawidłową definicję komórki. A. jednostka budulcowa tylko bakterii i pierwotniaków B. podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna wszystkich organizmów
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa 9 ROZDZIAŁ I
Spis treści Przedmowa 9 ROZDZIAŁ I Wybrane zagadnienia z ekologii 11 1.1. Charakterystyka poziomów organizacji biosfery 14 1.1.1. Gatunek 14 1.1.2. Populacja 14 1.1.2.1. Zagęszczenie populacji 15 1.1.2.2.
Bardziej szczegółowoBAKTERIE I WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE
BAKTERIE I WIRUSY. ORGANIZMY BEZTKANKOWE 1. Do chorób wirusowych zalicza się: a) grypę,malarię, AIDS; b) anginę, różyczkę, odrę; c) żółtaczkę, ospę wietrzną, grypę; d) czerwonkę, anginę, grypę. 2. Hubiak
Bardziej szczegółowoKomórka organizmy beztkankowe
Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać
Bardziej szczegółowoTemat: Gąbki i parzydełkowce.
Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę
Bardziej szczegółowoI. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika
Koszty i wykaz badań wykonywanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Stawka podstawowa wynosi 40,41 zł. 2. Wyliczenie kosztów usługi następuje w sposób następujący: koszt usługi
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoBiologia środowiska PRACA ZBIOROWA POD KIERUNKIEM: prof. Anny Grabińskiej-Łoniewskiej prof. Marii Łebkowskiej
Biologia środowiska PRACA ZBIOROWA POD KIERUNKIEM: prof. Anny Grabińskiej-Łoniewskiej prof. Marii Łebkowskiej Prezentowany podręcznik akademicki w przejrzysty i dokładny sposób opisuje wybrane zagadnienia
Bardziej szczegółowoSINICE POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W GDAŃSKU UL. WAŁOWA 27; GDAŃSK GDAŃSK, DNIA 21 CZERWCA 2017R.
SINICE POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W GDAŃSKU UL. WAŁOWA 27; 80-858 GDAŃSK GDAŃSK, DNIA 21 CZERWCA 2017R. wiele gatunków produkuje toksyny SINICE - CYJANOBAKTERIE należą do bakterii i są
Bardziej szczegółowoII BUDOWA I FUNKCJONOWANIE BAKTERII, PROTISTÓW, GRZYBÓW I WIRUSÓW
II BUDOWA I FUNKCJONOWANIE BAKTERII, PROTISTÓW, GRZYBÓW I WIRUSÓW Zadanie 1. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz literę P; jeśli fałszywe, wpisz literę F. Wśród bakterii są organizmy samożywne i cudzożywne.
Bardziej szczegółowoCharakterystyka królestwa Protista
Metadane scenariusza Charakterystyka królestwa Protista 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - zna cechy wspólne wszystkich organizmów należących do protista, - wymienia grupy organizmów należące do protista,
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE I LIKWIDACJA SKUTKÓW MORSKICH KATASTROF EKOLOGICZNYCH. Wykład 2: Zakwity glonów
ZAPOBIEGANIE I LIKWIDACJA SKUTKÓW MORSKICH KATASTROF EKOLOGICZNYCH Wykład 2: Zakwity glonów Program Spływ nawozów (nutrientów) do mórz i oceanów. Zakwity glonów. Regionalne konsekwencje wydzielania z wody
Bardziej szczegółowoMateriały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia
Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowo4. Ekspresja informacji genetycznej Transkrypcja Translacja Kod genetyczny Geny i regulacja ich ekspresji...
Spis treści 1. Skład chemiczny organizmów... 11 1.1. Woda... 11 4 1.2. Cukry... 13 1.3. Tłuszczowce... 16 1.4. Białka... 19 1.5. Kwasy nukleinowe... 23 1.6. Trifosforany nukleozydów... 27 1.7. Dinukleotydy...
Bardziej szczegółowoŻywność w łańcuchu troficznym człowieka
Żywność w łańcuchu troficznym człowieka Łańcuch troficzny jest to szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda poprzednia jest podstawą pożywienia dla następnej. ELEMENTY ŁAŃCUCHA TROFICZNEGO
Bardziej szczegółowoNatalia Żebrecka, Opiekun projektu Pani Agata Hołody
Życie w kropli wody Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2015/2016 Natalia Żebrecka,
Bardziej szczegółowoDrogi Gimnazjalisto!!!
Drogi Gimnazjalisto!!! Witamy Cię w szkolnym etapie Gminnego Konkursu Biologicznego Życie w kropli wody. 12 marzec 2008 r Masz przed sobą test składający się z 26 zadań testowych. Czas na rozwiązanie testu
Bardziej szczegółowoDział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ. Dlaczego. WODA kwitnie? Grupa wiekowa: szkoła podstawowa gimnazjum. P A K I E T E D U K A C Y J N Y P R O J E K T U EKOROB (www.ekorob.
SCENARIUSZ 5 Dlaczego WODA kwitnie? Grupa wiekowa: szkoła podstawowa gimnazjum 2 SCENARIUSZ 5 P A K I E T E D U K A C Y J N Y P R O J E K T U EKOROB (www.ekorob.pl) Pakiet edukacyjny powstał w ramach projektu
Bardziej szczegółowoRegnum Protista pierwotniaki
Regnum Protista pierwotniaki Królestwo Protista obejmuje auto- i heterotroficzne organizmy o budowie w zasadzie jednokomórkowej, choć istnieją pierwotniaki tworzące kolonie lub wielokomórkowe, ale pozbawione
Bardziej szczegółowoZadania dla I klasy gimnazjum BIOLOGIA
Część I zadania zamknięte (0-1) Zadania dla I klasy gimnazjum BIOLOGIA 1. Najmniejszą jednostką budującą organizm, która może samodzielnie żyć jest a. narząd b. tkanka c. organella d. komórka 2. Zaznacz
Bardziej szczegółowoWPŁYW WYBRANYCH KOAGULANTÓW GLINOWYCH I ŻELAZOWYCH NA DOMINUJĄCE BAKTERIE NITKOWATE
WPŁYW WYBRANYCH KOAGULANTÓW GLINOWYCH I ŻELAZOWYCH NA DOMINUJĄCE BAKTERIE NITKOWATE Autorzy: Monika Bazeli Pracownia Biologiczna BIOM pila.biom@wp.pl 1. WSTĘP Bakterie nitkowate znane były już w latach
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp.
ĆWICZENIE NR 3 BADANIE MIKROBIOLOGICZNEGO UTLENIENIA AMONIAKU DO AZOTYNÓW ZA POMOCĄ BAKTERII NITROSOMONAS sp. Uwaga: Ze względu na laboratoryjny charakter zajęć oraz kontakt z materiałem biologicznym,
Bardziej szczegółowoWanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa. IBPRS Oddział Cukrownictwa Łódź, czerwiec 2013r.
Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa Łódź, 25-26 czerwiec 2013r. 1 Badania fizyko-chemiczne wód i ścieków wykonywane są w różnych celach i w zależności
Bardziej szczegółowoTemat: Czym zajmuje się ekologia?
Temat: Czym zajmuje się ekologia? Z czym kojarzy Ci się pojęcie ekologia? Termin ekologia pochodzi z języka greckiego i utworzono go z dwóch wyrazów: oikos oznacza dom, środowisko lub miejsce życia; lógos
Bardziej szczegółowoDATA... IMIĘ I NAZWISKO... klasa... I. TEST WYBRANE EKOSYSTEMY: LAS, POLE, JEZIORO.
DATA... IMIĘ I NAZWISKO... klasa... I. TEST WYBRANE EKOSYSTEMY: LAS, POLE, JEZIORO. INSTRUKCJA: Test składa się z 24 pytań. W każdym pytaniu podano cztery odpowiedzi: a, b, c, d, z których tylko jedna
Bardziej szczegółowoISBN
1 2 Recenzent wydania pierwszego: dr hab. RYSZARD GOŁDYN, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poszczególne ćwiczenia napisali: dr MICHAŁ MICHAŁKIEWICZ wprowadzenie, ćwiczenia 4, 6-12 mgr MAŁGORZATA
Bardziej szczegółowoEco-Tabs. Nowa technologia w bioremediacji silnie zeutrofizowanych zbiorników wodnych
TM Eco-Tabs Nowa technologia w bioremediacji silnie zeutrofizowanych zbiorników wodnych Prof. dr hab. Ryszard J. Chróst Zakład Ekologii Mikroorganizmów UW Przyczyny i skutki eutrofizacji wód podlegające
Bardziej szczegółowoautor: Agnieszka Wyremblewska PROTISTY
autor: Agnieszka Wyremblewska PROTISTY Protisty są to proste organizmy eukariotyczne wyodrębnione z królestw zwierząt, roślin i grzybów. Jest to grupa parafiletyczna, protisty pochodzą od jednego wspólnego
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie 1. Przeczytaj opisy zakresu badań (I-IV) i przyporządkuj je odpowiednim dziedzinom biologii z zestawu A-E. Zakres badań: I Nazywa, opisuje i klasyfikuje organizmy. II Bada
Bardziej szczegółowoPrekursory wczesnej identyfikacji kondycji osadu czynnego jako działania proekologiczne w oczyszczalni ścieków JSW KOKS S.A.
Prekursory wczesnej identyfikacji kondycji osadu czynnego jako działania proekologiczne w oczyszczalni ścieków JSW KOKS S.A. Wpatrz się głęboko, głęboko w przyrodę, a wtedy wszystko lepiej zrozumiesz (Albert
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)
Bardziej szczegółowodopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Omawia zasady
Wymagania edukacyjne z przyrody klasa IV b dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Dział 1: Poznajemy najbliższe otoczenie Uczeń wymienia źródła informacji o przyrodzie. Zna zasady bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoMIEJSKIE KONKURSY PRZEDMIOTOWE PRZYRODA ROK SZKOLNY 2008/2009 EDYCJA IV. Woda w przyrodzie
MIEJKIE KOKURY PRZEDMIOTOWE PRZYROD ROK ZKOLY 28/29 EDYCJ IV Woda w przyrodzie. Uważnie przeczytaj pytania i zastanów się nad odpowiedzią 2. taraj się pisać czytelnie 3. Masz 6 minut na odpowiedzi, wykorzystaj
Bardziej szczegółowoZrównoważona rekultywacja - czyli ekologiczne podejście do rekultywacji jezior
Zrównoważona rekultywacja - czyli ekologiczne podejście do rekultywacji jezior prof. dr hab. Ryszard Gołdyn Zakład Ochrony Wód, Wydział Biologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu RevitaLife 2018
Bardziej szczegółowoEkologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
Ekologia Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków Ryszard Laskowski www.cyfronet.edu.pl/~uxlaskow 1/35 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków
Bardziej szczegółowoProbiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt
.pl Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki w żywieniu zwierząt Autor: dr inż. Barbara Król Data: 2 stycznia 2016 W ostatnich latach obserwuje się wzmożone zainteresowanie probiotykami i prebiotykami zarówno
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoZadanie 1. (2 p.) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwę elementu komórki roślinnej pełniącego podaną funkcję.
Zadanie 1. (2 p.) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwę elementu komórki roślinnej pełniącego podaną funkcję. Uwalnianie energii z pokarmu Magazynowanie wody i zbędnych substancji Kierowanie czynnościami życiowymi
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoZakład Technologii Wody, Ścieków i Odpadów
Zakład Technologii Wody, Ścieków i Odpadów Katedra Inżynierii Sanitarnej. Wydział Budownictwa i Architektury Semestr zimowy 2017/18 harmonogram zajęć przedmiotów z formą zajęć laboratoryjnych Chemia Budowlana
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1/31 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz
Bardziej szczegółowoRekultywacja obszarów wodnych w regionie za pomocą innowacyjnej technologii REZONATORA WODNEGO EOS 2000
Rekultywacja obszarów wodnych w regionie za pomocą innowacyjnej technologii REZONATORA WODNEGO EOS 2000 Rezonator Wodny EOS 2000 przywraca w naturalny sposób ekologiczną równowagę zbiorników wodnych bez
Bardziej szczegółowoRola normalizacji w ochronie wód. Jeremi Naumczyk Marzec, 2018
Rola normalizacji w ochronie wód Jeremi Naumczyk Marzec, 2018 Cel normalizacji Opracowywanie i publikowanie norm dotyczących procedur badania wód Procedury podane w normach są w przepisach prawnych (rozporządzenia
Bardziej szczegółowoPrzeciętna oczyszczalnia ścieków składa się z reguły z części mechanicznej, biologicznej i części dotyczącej przeróbki osadu.
Realizacja od początku lat 90-tych polityki ekologicznej państwa, zaostrzanie wymagań proekologicznych wobec podmiotów korzystających ze środowiska, wdrażanie - w ramach restrukturyzacji i modernizacji
Bardziej szczegółowoEkologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii
biogeochemia Ryszard Laskowski 1 Biogeochemia Lata 1940. Hutchinson i współpracownicy. Biogeochemia bada drogi przepływu pierwiastków chemicznych pomiędzy poszczególnymi składnikami ekosystemu oraz wymiany
Bardziej szczegółowoSKUTKI SUSZY W GLEBIE
SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy
Bardziej szczegółowoCukry właściwości i funkcje
Cukry właściwości i funkcje Miejsce cukrów wśród innych składników chemicznych Cukry Z cukrem mamy do czynienia bardzo często - kiedy sięgamy po białe kryształy z cukiernicy. Większość z nas nie uświadamia
Bardziej szczegółowoPROTISTA P R O T I S T A R O Ś L I N O P O D O B N E GLONY
PROTISTA P R O T I S T A R O Ś L I N O P O D O B N E GLONY GLONY - algi - organizmy samożywne, eukariotyczne, plechowe (= beztkankowe, niezróżnicowane na korzenie, łodygi i liście). Nie posiadają kutykuli
Bardziej szczegółowoPOZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: Joanna Stawarz i Marian Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ ocena
Bardziej szczegółowoTemat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii w klasie I
Wymagania edukacyjne z biologii w klasie I Nr i temat lekcji Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność biologii 2. Źródła wiedzy biologicznej 3. Obserwacje 4. Klasyfikacja 5. Oznaczanie wymienia
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska II stopnia (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. Lidia Dąbek, prof. PŚk.
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoModel fizykochemiczny i biologiczny
Model fizykochemiczny i biologiczny dr Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoBadanie stanu. fizyko-chemicznymi
PUBLICZNE GIMNAZJUM im. Bp Jana Chrapka w Jastrzębi Badanie stanu czystości wód metodami fizyko-chemicznymi Woda jest jedną z podstawowych substancji potrzebnych do życia. Dzięki jej badaniu dowiedziałem
Bardziej szczegółowoNr zad. Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi
Nr zad. KLUCZ ODPOWIEDZI konkurs biologiczny ETAP SZKOLNY Max punktów 1. 3 pkt. A. Wpływ niedoboru pierwiastków/ N, P, K na wzrost/ rozwój tytoniu w kulturze wodnej. Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi
Bardziej szczegółowoOstateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:
WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.
Bardziej szczegółowo1.8. Funkcje biologiczne wody wynikają z jej właściwości fizycznych i chemicznych. Oceń
1 1.8. Funkcje biologiczne wody wynikają z jej właściwości fizycznych i chemicznych. Oceń każdą podaną w tabeli informację, wybierając Prawdę, jeśli jest ona prawdziwa, lub, jeśli jest fałszywa. 1) Ilość
Bardziej szczegółowoHodowlą nazywamy masę drobnoustrojów wyrosłych na podłożu o dowolnej konsystencji.
Wzrost mikroorganizmów rozumieć można jako: 1. Wzrost masy i rozmiarów pojedynczego osobnika, tj. komórki 2. Wzrost biomasy i liczebności komórek w środowisku, tj. wzrost liczebności populacji Hodowlą
Bardziej szczegółowoSkąd bierze się woda w kranie?
Skąd bierze się woda w kranie? Stacje uzdatniania wody pobierają wodę z rzek, aby następnie dostarczyć do naszych domów. Woda wcześniej trafia do stawów infiltracyjnych z których przesiąka do studni. W
Bardziej szczegółowoBRAK PRZYDATNOSCI A WARUNKOWA PRZYDATNŚĆ WPS
BRAK PRZYDATNOSCI A WARUNKOWA PRZYDATNŚĆ WPS BRAK PRZYDATNOŚCI A WARUNKOWA PRZYDATNOŚĆ Należy rozróżnić dwa obszary zapewnienia bezpieczeństwa jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi: normy
Bardziej szczegółowogrupa a Człowiek i środowisko
grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową
Bardziej szczegółowoPigments in water column and sediments of fjords
Grant: GAME - Dojrzewanie Ekosystemu Morskiego Arktyki Pracownia Biochemii Morza Zakładu Chemii i Biochemii Morza Zespół realizujący: prof. dr hab. Alicja Kosakowska dr Maria Łotocka mgr Jolanta Lewandowska
Bardziej szczegółowo3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.
3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można
Bardziej szczegółowoRóżnorodność życia na Ziemi
Różnorodność życia na Ziemi dr Joanna Piątkowska-Małecka Cechy istoty żywej Autoreplikacja zdolność do reprodukcji (samoodtwarzania) Autoregulacja zdolność do podtrzymywania wewnętrznych reakcji chemicznych
Bardziej szczegółowoG C C A T C A T C C T T A C C
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoMonitoring morskich wód przybrzeżnych i zbiorników wodnych w Gminie Gdańsk w roku 2011
Monitoring morskich wód przybrzeżnych i zbiorników wodnych w Gminie Gdańsk w roku 2011 MORSKIE WODY PRZYBRZEŻNE Monitoring morskich wód przybrzeżnych 2011 r. realizowany był w ramach nadzoru nad jakością
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia (klasa piąta)
Przedmiot: Biologia (klasa piąta) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy piątej szkoły
Bardziej szczegółowoBiologiczne oczyszczanie ścieków
Biologiczne oczyszczanie ścieków Ściek woda nie nadająca się do użycia do tego samego celu Rodzaje ścieków komunalne, przemysłowe, rolnicze Zużycie wody na jednego mieszkańca l/dobę cele przemysłowe 4700
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 1a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta Dział I Powitanie biologii 1. Historia i współczesność
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Biologii dla uczniów gimnazjum woj. śląskiego w roku szkolnym 2013/2014. Rozwiązania zadań i schemat punktowania
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Biologii dla uczniów gimnazjum woj. śląskiego w roku szkolnym 2013/2014 Rozwiązania zadań i schemat punktowania Zadanie 1. D Zadanie 2. Opis Królestwo Przedstawiciele
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Mikroorganizmy środowisk wodnych. Microorganisms of the aquatic environments. Kod Punktacja ECTS* 2
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Mikroorganizmy środowisk wodnych Microorganisms of the aquatic environments Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Grzegorz Migdałek Zespół
Bardziej szczegółowoMasowe występowanie koguciego ogona na plantacji Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu Objawy koguciego ogona niedługo po posadzeniu
Koguci ogon Jedną z chorób tytoniu, z którą niekiedy spotykają się plantatorzy tytoniu, a często nie potrafią powiązać obserwowanych objawów z konkretną przyczyną jest koguci ogon. Koguci ogon można czasem
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
Bardziej szczegółowoUczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: określa przedmiot źródła
Bardziej szczegółowoKonkurs Biologiczny etap szkolny
Konkurs Biologiczny etap szkolny KARTA ODPOWIEDZI Nr Max Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 3 pkt. 2. są pasożytami; 3. można je zniszczyć wysoką temperaturą; 4. rozmnażają się; 7. ulegają
Bardziej szczegółowoWirusy i bakterie. Barbara Lewicka
Wirusy i bakterie Barbara Lewicka Budowa wirusa HIV a) glikoproteina 120, b) glikoproteina 41, c) lipidowa osłonka zewnętrzna, d) białkowa osłonka rdzenia, e) proteaza, f) kapsyd, g) RNA, h) odwrotna
Bardziej szczegółowoocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki.
PSO Biologia klasa I Nr i temat lekcji Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział I Powitanie biologii 1. Historia
Bardziej szczegółowoWybrane normy związane z kwestią wody (opr. E. Polatowska)
Wybrane normy związane z kwestią wody (opr. E. Polatowska) Numer normy pełny Tytuł w języku polskim Abstrakt w języku polskim PN-EN ISO 9308-3:2002 wersja PN-EN ISO 10870:2012 wersja PN-EN ISO 15587-1:2005
Bardziej szczegółowoEkologia wód śródlądowych - W. Lampert, U. Sommer. Spis treści
Ekologia wód śródlądowych - W. Lampert, U. Sommer Spis treści Od tłumacza Przedmowa do pierwszego wydania Przedmowa do drugiego wydania Od Autorów do wydania polskiego 1.Ekologia i ewolucja 1.1.Dobór naturalny
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku Zaopatrzenie ludności w wodę W 2010 roku Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Olecku objęła nadzorem 17 urządzeń służących do zaopatrzenia
Bardziej szczegółowoWODA I OGIEŃ. Prezentacja Mileny Oziemczuk
WODA I OGIEŃ Prezentacja Mileny Oziemczuk Ogień Ogień - suma obserwowalnych zjawisk towarzyszących na ogół fizykochemicznemu procesowi spalania,, a przede wszystkim: emisja promieniowania widzialnego -światła
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VA szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VC szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VB szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoZadanie 3. (0 2) Rysunek przedstawia głowę ryby. Wskazany strzałką narząd to... Narząd ten odpowiada za proces...
Egzamin część I Zadanie 1. (0 1) Krokodyla przedstawionego można opisać następująco: A. wąż, zmiennocieplny, drapieżca, jajorodny B. gad, stałocieplny, wody ciepłe C. drapieżca, gad, zmiennocieplny, jajorodny
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I PÓŁROCZE wskazuje biologię jako określa przedmiot naukę o
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY 2017/18
KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY 2017/18 Nr zad. Max ilość punktów 1. 4 pkt ROŚLINA wytwarzanie zarodników Mech płonnik + Pióropusznik strusi Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi wykształcanie
Bardziej szczegółowo