Można stosować w połączeniu z chemioterapią, dla poprawienia skuteczności jej działania.

Transkrypt

1 Zespół lekarzy różnych specjalności uczestniczy w planowaniu leczenia. W przebiegu leczenia chłoniaków nieziarniczych stosuje się szereg metod, do których należą: chemioterapia, radioterapia oraz terapia przeciwciałem monoklonalnym. W przebiegu leczenia można stosować jeden rodzaj terapii lub kilka metod jednocześnie. Planując optymalny schemat indywidualnego leczenia specjaliści uwzględniają następujące czynniki: Rodzaj chłoniaka Stadium zaawansowania choroby Które części ciała są zajęte Ogólny stan zdrowia Wiek pacjenta Rodzaje leczenia Aktywna obserwacja Niektóre typy chłoniaków nieziarniczych rozwijają się bardzo powoli i przez dłuższy czas nie dają żadnych niepokojących objawów. Z tego względu rozpoczęcie leczenia nie zawsze jest konieczne. Trzeba jednak zgłaszać się do lekarza na regularne wizyty kontrolne, a leczenie zostanie rozpoczęte dopiero wówczas, gdy pojawią się objawy choroby. Jest to metoda tzw. aktywnej obserwacji. Chemioterapia Najczęściej stosowana metoda leczenia chłoniaków nieziarniczych. Terapia sterydami Można stosować w połączeniu z chemioterapią, dla poprawienia skuteczności jej działania. Terapia przeciwciałem monoklonalnym Często stosowana równolegle z chemioterapią, a czasami podawana po zakończeniu chemioterapii. Przeciwciała monoklonalne wyszukują komórki nowotworowe i niszczą je, przy czym nie uszkadzają zdrowych komórek. Radioterapia Czasami stosowana po zakończeniu chemioterapii w leczeniu powiększonych węzłów chłonnych lub powiększonej śledziony. Jeśli rozpoznano u Państwa łagodną odmianę chłoniaka (zajęta tylko jedna grupa węzłów chłonnych), zastosowanie radioterapii może wystarczyć. Przeszczepienie komórek macierzystych Metoda rzadziej stosowana, głównie w przypadku nawrotu chłoniaka. Przeszczepienie komórek macierzystych bywa skuteczne, gdy inne metody leczenia (np. standardowa chemioterapia) zawiodą. Jest

2 to metoda intensywna, dlatego można ją stosować tylko w przypadku pacjentów, którzy są w stanie uporać się ze skutkami ubocznymi. Zabiegi operacyjne Metoda rzadko stosowana, ponieważ na ogół potrzebne jest leczenie oddziałujące równocześnie na kilka obszarów ciała (np. chemioterapia). Interwencja chirurgiczna ma sens tylko wtedy, gdy chłoniak zlokalizowany jest tylko w jednym obszarze, np. w przypadku rzadkiego typu chłoniaka strefy brzeżnej śledziony. Można wówczas rozważyć usunięcie śledziony. Inne metody leczenia W przebiegu leczenia chłoniaka łagodnego czasami stosuje się antybiotyki, np. w leczeniu chłoniaka typu MALT. Planowanie leczenia W szpitalu, zespół specjalistów przedstawi Państwu propozycje dotyczące optymalnego sposobu leczenia. W skład takiego zespołu wielodyscyplinarnego mogą wchodzić: Specjalista od chorób nowotworowych z doświadczeniem w leczeniu chłoniaków. Może to być hematolog (specjalista od chorób krwi) lub onkolog (specjalista od nowotworów) Radiolog (specjalista od badań obrazowych i rentgenowskich) Patolog (rozpoznaje nowotwór na podstawie badań mikroskopowych) Specjalista od przeszczepiania komórek macierzystych W skład takiego zespołu wielodyscyplinarnego mogą chodzić także: wykwalifikowana pielęgniarka, dietetyk, fizjoterapeuta oraz psycholog. Chłoniak łagodny czy agresywny Jednym z najważniejszych czynników decydujących o wyborze metody leczenia jest rodzaj chłoniaka łagodny bądź agresywny. Jeśli nie macie Państwo pewności co do rodzaju rozpoznanego chłoniaka, należy spytać lekarza. Znając dokładne rozpoznanie można zwrócić się do specjalisty po dalsze informacje. Chłoniak z komórek płaszcza jest rodzajem chłoniaka na pograniczu łagodnego i agresywnego. Ten typ chłoniaka najczęściej traktowany jest jak chłoniak agresywny i odpowiednio leczony. Leczenie łagodnych chłoniaków nieziarniczych Chłoniaki łagodne we wczesnym stadium W chwili rozpoznania u jednej osoby na pięć choroba występuje we wczesnym stadium i jest zlokalizowana w jednym obszarze. Najczęściej stosuje się radioterapię węzłów chłonnych zajętych przez chorobę. Na ogół leczenie jest skuteczne. Jeśli nastąpi nawrót chłoniaka, można zastosować chemioterapię, która pozwoli kontrolować chorobę latami. Chłoniaki łagodne w zaawansowanym stadium U większości pacjentów w chwili rozpoznania chłoniak nieziarniczy występuje w stopniu zaawansowanym (3-4 stadium). Ponieważ łagodne chłoniaki zazwyczaj rozwijają się powoli, często nie

3 trzeba rozpoczynać leczenia natychmiast po rozpoznaniu. Jeśli nie ma niepokojących objawów, lekarz może stwierdzić, że zamiast rozpoczynać leczenie wystarczą regularne wizyty kontrolne. Procedura taka nazywa się aktywną obserwacją. Pozwala pacjentowi uniknąć dyskomfortu związanego z leczeniem oraz skutkami ubocznymi do momentu, kiedy leczenie okaże się naprawdę konieczne. Oznacza to, również, że lekarz trzyma w rezerwie leczenie, które będzie można rozpocząć, gdy choroba zacznie stanowić problem. Jeśli lekarz zdecyduje, że leczenie jest potrzebne, najprawdopodobniej zleci chemioterapię jako jedyny sposób leczenia lub w skojarzeniu z podawaniem przeciwciała monoklonalnego. Skutkuje to na ogół skurczeniem chłoniaka i ustąpieniem objawów (remisja). Po uzyskaniu remisji niekiedy kontynuuje się leczenie przeciwciałem monoklonalnym. Jest to tzw. leczenie podtrzymujące. Po okresie remisji (który może trwać nawet kilka lat), chłoniak powraca. Po zastosowaniu kolejnego leczenia chłoniak ponownie się cofa i znowu jest okres remisji. W ten sposób nowotwór jest pod kontrolą nawet przez dziesiątki lat, przy zachowaniu dobrej jakości życia. Przekształcanie chłoniaków łagodnych w agresywne Chłoniaki łagodne czasami przybierają postać bardziej agresywną. Dotyczy to jednej na trzy osoby z rozpoznaniem łagodnego chłoniaka nieziarniczego. Taka postać chłoniaka wymaga leczenia takiego, jak postać agresywna. Leczenie agresywnych chłoniaków nieziarniczych Chłoniak agresywny zazwyczaj rozrasta się szybko i wymaga leczenia natychmiast po rozpoznaniu. Celem leczenia jest całkowite usunięcie nowotworu (remisja całkowita) i w wielu przypadkach pacjent zostaje wyleczony. Najczęściej stosowaną metodą leczenia jest chemioterapia podawana dożylnie. Chemioterapię często podaje się w połączeniu z przeciwciałem monoklonalnym. Leczenie zazwyczaj odbywa się w trybie ambulatoryjnym. W wyniku stosowania chemioterapii w krótkim czasie może dojść do obkurczenia guza. Przy wysokim ryzyku nawrotu choroby, lekarz może zlecić bardziej intensywne leczenie. Czasami po zakończeniu chemioterapii stosuje się radioterapię; szczególnie, gdy nowotwór zlokalizowany jest w jednym obszarze ciała lub jeśli przed chemioterapią węzły chłonne były znacznie powiększone. Niektóre odmiany chłoniaków agresywnych mogą rozprzestrzeniać się do mózgu. Jeśli stwierdzono obecność chłoniaka w mózgu lub istnieje ryzyko, że może nastąpić rozrost chłoniaka do mózgu, lekarz może zastosować dodatkowe leczenie. Do takich dodatkowych sposobów leczenia należy podawanie cytostatyków dokanałowo bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego lub dotętniczo do guza w mózgu. Wiele osób z rozpoznaniem chłoniaka agresywnego udaje się wyleczyć, u innych nowotwór powraca. W takim przypadku stosuje się dalsze leczenie i doprowadza do kolejnej remisji. Niektórym pacjentom proponuje się leczenie bardziej intensywne niż za pierwszym razem. Terapia może obejmować wysokodawkowaną chemioterapię z przeszczepieniem komórek macierzystych. Przeszczepienie własnych komórek macierzystych pacjenta nazywamy przeszczepem autologicznym, a

4 komórek macierzystych pochodzących od innego dawcy nazywamy przeszczepem allogenicznym. Leczenie dzieci U dzieci z rozpoznaniem chłoniaka nieziarniczego nowotwór prawie zawsze ma postać agresywną. Stosuje się najczęściej wysokodawkowaną (intensywną) chemioterapię. Konieczna może być radioterapia. W trakcie intensywnej chemioterapii dzieci najprawdopodobniej nie będą mogły uczęszczać do szkoły. Mogą martwić się, czy będą w stanie nadrobić zaległości. Należy wyciszać ich obawy i udzielać wsparcia. Warto zaproponować nauczycielom lub wychowawcom dziecka, aby zorganizowali przekazywanie prac do domu. W szpitalu także istnieją możliwości kontynuowania nauki. Decyzje dotyczące leczenia Jeśli lekarz zaproponuje Państwu leczenie, które ma duże szanse powodzenia i doprowadzenia do remisji choroby, wówczas podjęcie decyzji o rozpoczęciu leczenia nie jest trudne. Jeśli natomiast wiadomo, że szanse na skuteczne leczenie są mniejsze, decyzja taka może być znacznie trudniejsza. Warto omówić z lekarzem prowadzącym wszystkie dostępne w Państwa przypadku opcje leczenia. Jeśli nie zdecydujecie się Państwo na podjęcie leczenia, możecie skorzystać z opieki paliatywnej, która pomoże kontrolować objawy choroby. Niektóre typy chłoniaków rozwijają się powoli, toteż lekarz może zaproponować odroczenie leczenia do chwili, gdy choroba zacznie wywoływać odczuwalne objawy. Badania kliniczne wykazały, że odroczenie leczenia nie stanowi ryzyka dla pacjenta. Wiele osób cieszy się z decyzji odroczenia leczenia, u innych decyzja taka wzbudza niepokój. Warto omówić wszystkie wątpliwości z lekarzem, który powinien wziąć pod uwagę Państwa zdanie. Jeśli w przypadku rozpoznanego nowotworu i stopnia jego zaawansowania istnieje możliwość zastosowania kilku równie skutecznych sposobów leczenia, lekarz może poprosić Państwa o wybór jednej z opcji. Nie jest to decyzja łatwa. Warto zdobyć jak najwięcej informacji na temat proponowanych metod, stosowanych leków oraz ich działań ubocznych. Ułatwia to podjęcie decyzji. Należy wyjaśniać z lekarzem wszelkie wątpliwości. Warto omówić zalety i ewentualne skutki uboczne każdej oferowanej opcji. Korzyści i skutki uboczne leczenia Leczenie stosuje się z różnych powodów i dla każdego pacjenta potencjalne korzyści wynikające z zastosowanego leczenia mogą być inne. Skutki uboczne w większości przypadków zazwyczaj można skutecznie kontrolować. Chłoniaki łagodne na ogół dobrze reagują na chemioterapię i radioterapię. U wielu pacjentów chłoniaka można kontrolować przez wiele lat przy zachowaniu dobrej jakości życia. Nie leczone chłoniaki agresywne zazwyczaj rosną szybko i rozprzestrzeniają się, ale wiele przypadków można wyleczyć. Jeśli chłoniak nie reaguje na leczenie lub następuje nawrót choroby, warto spróbować innego rodzaju leczenia, który może okazać się bardziej skuteczny. Pozwoli to wyleczyć pacjenta lub kontrolować

5 chorobę poprzez łagodzenie objawów oraz polepszenie jakości życia. Zdarza się jednak, że nowotwór nie reaguje na leczenie, a pacjent boleśnie odczuwa skutki uboczne. Druga opinia Przy doborze optymalnej metody leczenia wielodyscyplinarny zespół lekarzy kieruje się krajowymi międzynarodowymi wytycznymi. Niezależnie od tego, możecie Państwo odczuwać potrzebę zasięgnięcia innej opinii. Możecie poprosić o skierowanie do innego specjalisty. Czasami pacjenci obawiają się, że lekarz prowadzący poczuje się urażony tym, że jego pacjent ma wątpliwości i chce zasięgnąć opinii innego specjalisty. Nie należy się tym przejmować; sami lekarze często odbywają konsultacje z kolegami po fachu, aby wybrać najlepsze opcje lecznicze. Oczekiwanie na opinię drugiego specjalisty może opóźnić rozpoczęcie leczenia, dlatego trzeba być przekonanym, że na taką drugą opinię warto czekać i, że wniesie ona coś nowego. Udając się na wizytę z zamiarem zasięgnięcia drugiej opinii warto zadbać o to, aby towarzyszył Państwu ktoś z rodziny lub przyjaciel. Warto również przygotować listę pytań, do lekarza, która obejmie wszystkie wątpliwe kwestie. Zgoda pacjenta Przed rozpoczęciem leczenia lekarz poinformuje Państwa o celu terapii i możliwych skutkach ubocznych. Poprosi Państwa o wyrażenie pisemnej zgody na leczenie w szpitalu. Przed podpisaniem zgody powinniście Państwo uzyskać wyczerpujące informacje na temat: Rodzaju oraz zasięgu leczenia Korzyści leczenia oraz skutków ubocznych Ryzyka i skutków ubocznych Innych opcji leczenia W razie jakichkolwiek wątpliwości należy prosić personel szpitala o dokładne wyjaśnienia. Procedura leczenia nowotworu jest niezwykle skomplikowana, dlatego nikogo nie powinno dziwić, że pacjent oczekuje wyjaśnień. warto mieć przy sobie kogoś z rodziny lub przyjaciela i przygotować listę pytań, zawierających wszystkie kwestii budzących wątpliwości. Czasami pacjenci odnoszą wrażenie, że personel szpitala nie ma czasu na rozmowę z nimi, tym niemniej uzyskanie odpowiedzi na dręczące pytania ma niezwykle istotne znaczenie. Zawsze można poprosić o czas do namysłu w kwestii wyboru sposobu leczenia. Pacjent ma także prawo odmówić leczenia. Personel szpitala wyjaśni wówczas, jakie mogą być tego konsekwencje. O swojej decyzji powinniście Państwo powiadomić lekarza lub pielęgniarkę, tak, aby informacja znalazła się w Państwa dokumentacji medycznej. Podanie przyczyny odmowy leczenia nie jest konieczne, ale może pomóc lekarzowi zrozumieć decyzję pacjenta. Pozwoli to wyjaśnić wątpliwości i udzielić cennych rad. Ostatnia aktualizacja: Następna planowana aktualizacja: 2014 Macmillan Cancer Support [2010]. Niniejsza publikacja oparta jest na informacji opublikowanej na stronie przez Macmillan Cancer Support, 89 Albert Embankment, London SE1 7UQ, United Kingdom. Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za dokładność niniejszego tłumaczenia, ani za kontekst, w jakim treści te się ukazują. Pełną odpowiedzialność za tłumaczenie ponosi Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. Indiry Gandhi 14, Warszawa, Polska.

6

7 Powered by TCPDF (