Rysunek. Układ limfatyczny.

Transkrypt

1 Poniższa informacja dotyczy rodzaju chłoniaka nieziarniczego, zwanego chłoniakiem tarczycy. Niekiedy w gruczole tarczycy może rozwinąć się chłoniak ziarniczy, który należy do innego typu chłoniaków. Chłoniak nieziarniczy Chłoniak nieziarniczy jest nowotworem układu chłonnego, który jest częścią systemu odpornościowego organizmu, wspomagającego zwalczanie infekcji. Wskład układu chłonnego wchodzą: szpik kostny, grasica, śledziona i węzły chłonne. Węzły chłonne połączone są siecią drobnych naczyń limfatycznych, zawierających chłonkę. Rysunek. Układ limfatyczny. Węzły chłonne występują w całym organizmie. Limfa przepływająca przez węzły chłonne zbiera i filtruje substancje szkodliwe i nieprzydatne. np. bakterie, wirusy, uszkodzone komórki i komórki nowotworowe. Limfa zawiera komórki zwane limfocytami, które są odmianą krwinek białych, wspomagających organizm w walce z zakażeniami i chorobami. Limfocyty powstają w szpiku czyli tam, gdzie wszystkie komórki krwi. Znane są dwie zasadnicze odmiany limfocytów; limfocyty B i limfocyty T. Limfocyty B dojrzewają w szpiku kostnym, podczas gdy limfocyty T, w grasicy za mostkiem. Dojrzale limfocyty B i T wspomagają organizm w jego walce zzakażeniami.

2 Przyczyną chłoniaka jest niekontrolowany rozrost limfocytów komórek T lub B. Chłoniak tarczycy pojawia się w wyniku rozrostu limfocytów B. Gruczoł tarczycy Tarczyca to mały gruczoł w przedniej części szyi, poniżej krtani. Składa się zdwóch płatów. Należy do sieci gruczołów, które razem tworzą system wydzielania dokrewnego. System ten jest odpowiedzialny za wytwarzanie hormonów regulujących różne czynności życiowe. Rysunek. Umiejscowienie tarczycy. Tarczyca jest czasem nazywana gruczołem aktywności (activity gland), ponieważ produkuje dwa główne hormony tyroksynę (T4) oraz trójjodotyroninę (T3), które regulują prawidłowy metabolizm. Do prawidłowego funkcjonowania, czyli produkcji tyroksyny, tarczyca potrzebuje jodu. Znajduje się on w soli kuchennej, rybach oraz nabiale. Rodzaje chłoniaków tarczycy Występuje wiele typów chłoniaków nieziarniczych. Większość z nich zaczyna rosnąć w układzie limfatycznym. Niekiedy jednak chłoniak może rozwijać się wnarządach lub tkankach umiejscowionych poza układem limfatycznym. Jest to wówczas chłoniak pozawęzłowy. Chłoniak tarczycy należy do rzadkiej odmiany chłoniaka pozawęzłowego. Jest wiele odmian chłoniaków nieziarniczych, które wywierają wpływ na funkcjonowanie gruczołu

3 tarczycy. Są to: chłoniak rozlany z dużych komórek B chłoniak typu MALT (pozawęzłowy chłoniak strefy brzeżnej systemu MALT). Inne, rzadsze odmiany chłoniaków (w tym na przykład chłoniak grudkowy) mogą mieć poczatek wtarczycy. Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na temat pozostałych typów chłoniaków opisanych na naszej stronie internetowej. Objawy choroby Na ogół w tarczycy pojawia się guzek, czasami obrzęk w dolnej partii szyi. Powoduje to chrypkę, utrudnia oddychanie i przełykanie. Niekiedy chłoniak tarczycy pojawia się w następstwie choroby Hashimoto, czyli przewlekłego zapalenia tarczycy. Chłoniak tarczycy może czasami rozprzestrzeniać się do pobliskich węzłów chłonnych. Chłoniak typu MALT może obejmować obszar żołądka lub jelit (przewód pokarmowy). Natomiast nieczęsto zdarza się, żeby chłoniak tarczycy rozprzestrzenił się do szpiku kostnego (gdzie powstają komórki krwi). Rozpoznanie Czasami trudno postawić prawidłowe rozpoznanie. Przed postawieniem ostatecznej diagnozy należy wykonać szereg specjalistycznych badań diagnostycznych. Badanie ultrasonograficzne Fale dźwiękowe pozwalają stworzyć obraz wnętrza szyi oraz tarczycy. Pacjentowi spoczywającemu wygodnie w pozycji leżącej lekarz nakłada na szyję niewielką ilość specjalnego żelu, następnie, po badanym obszarze przesuwa sondę przypominającą mikrofon, która wytwarza fale dźwiękowe. Fale te są następnie przetwarzane komputerowo, i z uzyskanego obrazu wynika, czy mamy do czynienia z litym guzem, czy tylko z torbielą wypełnioną płynem. Cienkoigłowa biopsja aspiracyjna W fałd na szyi delikatnie wprowadza się niewielką igłę. Czasami wykorzystuje się USG (badanie ultrasonograficzne), aby upewnić się, że igła zostanie wprowadzona dokładnie tam gdzie trzeba. Następnie lekarz pobiera próbkę komórek, które zostaną zbadane pod mikroskopem na obecność komórek chłoniaka. Biopsja chirurgiczna otwarta Ostateczne rozpoznanie opiera się na wyniku biopsji. Biopsja to niewielki zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu fragmentu (gruczołu) tarczycy. Następnie komórki z pobranej tkanki badane są pod mikroskopem na obecność komórek chłoniaka. Biopsja może także służyć pobraniu do zbadania tkanek z innych obszarów ciała. Stopniowanie Pozwala ustalić zasięg choroby czy chłoniak zlokalizowany jest tylko wtarczycy, czy rozprzestrzenił się do innych obszarów. Dodatkowe badania takie jak badania krwi, badania obrazowe, biopsje szpiku kostnego dostarczają dodatkowych informacji na temat typu chłoniaka oraz stopnia jego rozprzestrzenienia w organizmie. Pozwala to zdecydować onajbardziej korzystnym dla danego pacjenta sposobie leczenia.

4 Chłoniak tarczycy może rozprzestrzenić się do węzłów chłonnych oraz szpiku kostnego, lecz zdarza się to stosunkowo rzadko. Stopniowanie pozwala umiejscowić chorobę. Stopniowanie Ze względów praktycznych, chłoniaki nieziarnicze podzielono na dwie grupy: niskiego oraz wysokiego stopnia złośliwości. Chłoniaki tarczycy mogą należeć do każdej z tych kategorii w zależności od tego, jakiej są odmiany. Chłoniaki typu MALT są zazwyczaj niskiego stopnia i rosną powoli, natomiast chłoniaki rozlane zdużych komórek B są stopnia wysokiego i rosną szybko. Zdarza się, że chłoniaki niskiego stopnia przekształcają się w chłoniaki wysokiego stopnia. Leczenie Leczenie zastosowane w Państwa przypadku zależy od stopnia złośliwości rozpoznanego chłoniaka niskiego czy wysokiego stopnia, oraz od tego, czy umiejscowiony jest tylko w obszarze tarczycy. Radioterapia W wyniku stosowania radioterapii (bardzo silne promieniowanie) zniszczeniu ulegają komórki nowotworowe, przy maksymalnym oszczędzaniu komórek zdrowych. Lekarz powie, jak długo będziecie Państwo poddawani radioterapii. Leczenie wykonuje się na oddziale radioterapii, w dni powszednie, z przerwą na sobotę i niedzielę. Chłoniak niskiego stopnia złośliwości Jeśli chłoniak występuje tylko w obrębie tarczycy, radioterapia może być jedyną formą leczenia. Chłoniak wysokiego stopnia złośliwości Radioterapię stosuje się dopiero po zakończeniu chemioterapii. Chemioterapia Chemioterapia polega na podawaniu pacjentowi leków przeciwnowotworowych (tzw. cytostatyków), w celu zniszczenia komórek nowotworowych. Leki można podawać w postaci kroplówki, zastrzyku lub tabletek. Może także zostać podana kombinacja różnych leków, tzw. chemioterapia skojarzona. Jest ona często stosowana w połączeniu z przeciwciałem monoklonalnym (Mabthera ). Chłoniaki niskiego stopnia złośliwości Jeśli chłoniak rozprzestrzenił się poza obszar tarczycy lub wystąpił nawrót choroby, po serii pierwszego leczenia zazwyczaj stosowana jest chemioterapia. Można podawać lek o nazwie chlorambucil lub schemat chemioterapeutyczny CVP (zawierający leki: cyklofosfamid, winkrystyna, prednizolon). Czasami można włączyć do leczenia przeciwciało monoklonalne zwane rytuksymab. Taki schemat chemioterapeutyczny oznaczony będzie literami R-CVP. Chłoniak wysokiego stopnia złośliwości Chemioterapia jest zasadniczą metodą leczenia w przypadku chłoniaka wysokiego stopnia złośliwości. Ponieważ ten rodzaj chłoniaków rozwija się bardzo szybko, chemioterapia jest zazwyczaj leczeniem pierwszego rzutu, włączanym bezpośrednio po rozpoznaniu choroby. Jeśli chłoniak zlokalizowany jest tylko w obrębie tarczycy, zastosowana będzie krótka seria chemioterapii

5 (3-4 cykle). Jeśli natomiast choroba rozprzestrzeniła się poza obręb tarczycy, należy liczyć się z możliwością 6-8 cykli chemioterapii. Najczęściej stosowanym schematem chemioterapeutycznym jest R-CHOP, na który składają się leki takie jak: winkrystyna, cyklofosfamid, doksorubicyna oraz prednizolon (steryd) w połączeniu z przeciwciałem monoklonalnym (rytuksymab). Przeciwciała monoklonalne Przeciwciała monoklonalne to leki, które rozpoznają określone białka na powierzchni komórek nowotworowych, wiążą się z nimi i niszczą je. Stymulują naturalne mechanizmy obronne organizmu do niszczenia komórek nowotworowych. W przebiegu leczenia zarówno chłoniaków niskiego jak i wysokiego stopnia, często stosuje się przeciwciało monoklonalne o nazwie rytuksymab (lek znany również pod nazwą MabThera ). Może być stosowany w skojarzeniu zchemioterapią. Sterydy Sterydy można włączyć do programu leczenia po to, by wspomóc chemioterapię ijeszcze skuteczniej niszczyć nieprawidłowe limfocyty. Pomagają one także wzapobieganiu nudnościom i wymiotom. Zabiegi operacyjne Zabieg usunięcia całej tarczycy stosuje się rzadko, czasami w przypadku chłoniaków niskiego stopnia złośliwości. Hormonalna terapia zastępcza tarczycy Czasami po radioterapii lub zabiegu operacyjnym tarczycy pacjentowi trzeba włączyć hormonalną terapię zastępczą, ponieważ aktywność gruczołu spada iprodukcja hormonów maleje. Hormonalna terapia zastępcza polega na zażywaniu tabletek zawierających hormony, które w normalnych warunkach produkuje zdrowa tarczyca. Udział w badaniach klinicznych Stale poszukuje się nowych sposobów leczenia chłoniaka tarczycy. Lekarz może zaproponować Państwu udział w badaniu klinicznym, którego celem jest porównanie nowej metody leczniczej z najlepszą z dotychczas stosowanych metod standardowych. Zanim przystąpicie Państwo do badań klinicznych, musicie uzyskać pełne informacje na ten temat od lekarza prowadzącego i wyrazić świadomą zgodę na przystąpienie do projektu. Zanim rozpoczną się badania kliniczne, program badań musi być zatwierdzony przez Komisję Bioetyczną. W każdej chwili, nawet w trakcie badań klinicznych, możecie Państwo zrezygnować z udziału w programie. Otrzymacie wówczas najlepsze leczenie standardowe. Emocje Pacjenci w różny sposób radzą sobie z chorobą i własnymi emocjami. Warto pamiętać, że bardzo pomocna może być szczera rozmowa z osobą z rodziny, bliskim przyjacielem lub lekarzem czy pielęgniarką.

6 Ostatnia aktualizacja: r. Następna planowana aktualizacja: 2013 r. Macmillan Cancer Support [2010]. Niniejsza publikacja oparta jest na informacji opublikowanej na stronie przez Macmillan Cancer Support, 89 Albert Embankment, London SE1 7UQ, United Kingdom. Macmillan nie ponosi odpowiedzialności za dokładność niniejszego tłumaczenia, ani za kontekst, w jakim treści te się ukazują. Pełną odpowiedzialność za tłumaczenie ponosi Instytut Hematologii i Transfuzjologii, ul. Indiry Gandhi 14, Warszawa, Polska. Powered by TCPDF (