Racjonalizacja wydatków na oświatę

Transkrypt

1 Racjonalizacja wydatków na oświatę Autorzy: Maciej Krzemiński Cezary Walta Jolanta Filant Olga Zajączkowska Zatwierdził: Andrzej Nowakowski Akceptował: Roman Siemiątkowski Konsultacja: Marek Bębenista

2 I. Opis wyzwania Miasto Płock w liczbach Przyczyny wprowadzenia innowacji Stan pierwotny

3 I. Opis wyzwania Miasto Płock w liczbach Miasto Płock prowadzi: 26 przedszkoli; 16 szkół podstawowych (w tym ogólnokształcącą szkołę muzyczną I stopnia); 11 gimnazjów; 6 liceów ogólnokształcących; 5 zespołów szkół zawodowych; 3 placówki kształcenia specjalnego; 2 placówki wychowania pozaszkolnego (MDK, HZPiT Dzieci Płocka ); 2 poradnie psychologiczno-pedagogiczne; 2 internaty oraz bursę; 1 centrum kształcenia ustawicznego. Liczba uczniów w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez Miasto Płock (dane z SIO wrzesień 2012 i 2013) 2013 r r Miasto Płock na wydatki oświatowe (łącznie z majątkowymi) przeznaczyło 2013 r ,12 zł r ,65 zł. w tym na wydatki bieżące 2013 r ,72 zł r ,72 zł. Subwencja oświatowa 2013 r ,- zł r ,- zł.

4 I. Opis wyzwania Miasto Płock w liczbach Liczba uczniów będąca podstawą do naliczenia subwencji - stan na 30 września w szkołach prowadzonych przez miasto w szkołach prowadzonych przez inne podmioty

5 I. Opis wyzwania Przyczyny wprowadzenia innowacji Na podjęcie działań mających na celu racjonalizację wydatków oświatowych w dużym znaczeniu miały wpływ: Wysokie koszty prowadzenia oświaty. Brak relacji między wysokimi wydatkami na oświatę a efektami (np. wynikami egzaminów zewnętrznych). Powszechnie odczuwany niedostatek środków finansowych na tzw. wydatki rzeczowe, w tym zakupy wyposażenia, pomocy naukowych, drobne remonty itp. Utrzymywanie wysokiego zatrudnienia mimo spadku zadań. Od roku 2003 do roku 2012 liczba uczniów spadła o 1/3, a zatrudnienie pozostało na jednakowym poziomie. Ustalanie poziomu zatrudnienia i wysokości środków dla poszczególnych jednostek oświaty w oderwaniu od zadań: wskaźnikiem roku ubiegłego lub w drodze negocjacji. Występowanie pomiędzy szkołami znacznych rozbieżności w dostępie do środków finansowych oraz w poziomie zatrudnienia nie powiązanych z zadaniami. Brak stabilnych zasad regulujących relacje dyrektora z organem prowadzącym. Brak stabilnych zasad utrudniających lub uniemożliwiających budowanie strategii i planów rozwoju szkoły lub placówki.

6 I. Opis wyzwania Przyczyny wprowadzenia innowacji Małe zainteresowanie dyrektora finansami swojej jednostki. Jest to skutek jego ograniczonego wpływu, zwłaszcza w zakresie: przygotowania i realizacji planu finansowego; przeznaczenia zaoszczędzonych lub niewykorzystanych środków finansowych. Brak centralnego zarządzania danymi płockich placówek oświatowych oraz nowoczesnych narzędzi do ich weryfikacji. Powielanie danych w różnych systemach komputerowych i dokumentach skutkujące częstymi rozbieżnościami oraz niekompletnością informacji, tak na poziomie Urzędu Miasta jak i pojedynczej placówki. Brak dostępu do aktualnych i wiarygodnych danych utrudnia podejmowanie racjonalnych decyzji, wydłuża procedury. Brak lub niedostatek zachęt i korzyści dla szkoły/placówki za racjonalne, oszczędne dysponowanie środkami finansowymi. Bywało tak, że szkoła, która oszczędnie gospodarowała finansami była za to karana ograniczeniem środków w roku następnym, a szkoła wydająca niefrasobliwie środki ze swojego planu finansowego była nagradzana zwiększeniem planu finansowego w roku bieżącym i kolejnych latach.

7 I. Opis wyzwania Stan pierwotny

8 Kwota subwencji oświatowej Liczba etatów nauczycieli w placówkach oświatowych Wydatki budżetu miasta na utrzymanie oświaty I. Opis wyzwania Stan pierwotny Subwencja, wydatki budżetu miasta, liczba uczniów, liczba etatów w stosunku do roku 2004 Liczba uczniów bez przedszkoli dane z SIO stan na 30 września Liczba etatów administracji i obsługi w placówkach oświatowych

9 I. Opis wyzwania Stan pierwotny Finansowanie oświaty w latach Kwota otrzymanej subwencji oświatowej Wydatki budżetu miasta na oświatę

10 I. Opis wyzwania Stan pierwotny Środki własne miasta jako % wydatków oświaty na tle wybranych miast na prawach powiatu województwa mazowieckiego Warszawa Ostrołęka Płock Radom Siedlce 60% ROK % ROK % ROK % 50% 50% 40% 40% 40% 30% 20% 54,48% 29,64% 39,18% 27,70% 28,40% 30% 20% 52,17% 30,78% 38,89% 30,74% 31,70% 30% 20% 50,34% 30,64% 41,27% 34,09% 31,68% 10% 10% 10% 0% 0% 0%

11 II. Podjęte działania Cel podjętych działań Zarządzenia Prezydenta Miasta Płocka Wsparcie informatyczne

12 II. Podjęte działania Cel podjętych działań Cele podjętych działań: Racjonalizacja wydatków na oświatę oraz ograniczenie a w przyszłości odwrócenie tendencji wzrostowej utrzymującej się bez należytego merytorycznego uzasadnienia od kilku lat. Włączenie dyrektorów oraz całych społeczności szkół i placówek do aktywnej działalności na rzecz racjonalnego wydatkowania środków finansowych. Zlikwidowanie nadmiernego zatrudnienia utrzymującego się na stałym poziomie lub nieznacznie rosnącego, mimo wyraźnego spadku zadań oświaty, wynikającego przede wszystkim z postępującego niżu demograficznego. Ponadto często wysokie nakłady na oświatę nie przekładały się na wyniki egzaminów zewnętrznych.

13 II. Podjęte działania Zarządzenia Prezydenta Miasta Płocka Aby uzyskać zamierzony efekt, tj. zracjonalizować wydatki ponoszone na płocką oświatę wprowadzono w roku 2012 cztery zarządzenia Prezydenta Miasta Płocka w sprawie: 1) ustalenia norm liczebności oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock, 2) określenia wskaźników organizacji oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek, 3) określenia sposobu ustalenia liczby etatów pracowników administracji i obsługi w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek, 4) określenia sposobu kalkulacji kwot na roczne wydatki bieżące przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock.

14 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie ustalenia norm liczebności oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock Zajęcia edukacyjne są prowadzone w oddziałach ogólnodostępnych o liczebności: 1) w przedszkolach od 23 do 25 uczniów, 2) w klasach I-III szkół podstawowych z wyjątkiem ogólnokształcącej szkoły muzycznej - od 22 do 25 uczniów, przy czym górna granica liczebności oddziałów klas II i III w roku szkolnym 2014/2015 oraz klas III w roku szkolnym 2015/2016 wynosi 30 (dotyczy 2 oddziałów). 3) w klasach IV-VI szkół podstawowych z wyjątkiem ogólnokształcącej szkoły muzycznej - od 22 do 28 uczniów, 4) w ogólnokształcącej szkole muzycznej od 16 do 24, 5) w gimnazjach od 24 do 28 uczniów, 6) w liceach ogólnokształcących - od 26 do 30 uczniów, 7) w technikach - od 26 do 30 uczniów, 8) w zasadniczych szkołach zawodowych - od 26 do 30 uczniów, 9) w szkołach dla dorosłych wszystkich typów od 26 do 36 uczniów.

15 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia wskaźników organizacji oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek Limit zatrudnienia nauczycieli do kalkulacji środków na wynagrodzenia ustala się stosując standardy: 1) dydaktyki w formie wskaźników godzin w pensum 18 przypadających na ucznia określonych dla rodzaju oddziału, poziomu nauczania i typu szkoły, 2) liczby godzin wsparcia (m. in. biblioteka, świetlica, logopeda, psycholog, pedagog) obliczanych jako funkcje liczby uczniów określonego poziomu nauczania w określonym rodzaju i typie szkoły lub placówki. Poziom zatrudnienia nauczycieli ustala dyrektor biorąc pod uwagę: 1) przepisy prawa oświatowego (w tym prawa miejscowego), 2) faktyczne potrzeby, 3) środki planu finansowego.

16 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia wskaźników organizacji oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek Szkoła podstawa klasa VI oddział ogólnodostępny 40,0 liczba godzin podstawy programowej 38,5 38,5 38,5 38,5 38,5 38,5 36,0 34,5 34,5 32,0 30,5 30,5 30,5 30,5 31,5 31,5 31,5 28, liczebność oddziału wskaźnik 1,4 1,2 1,4318 1,3696 1,3125 1,3800 1,3269 1,4259 1,3750 1,3276 1,2833 1,2419 1, liczebność oddziału

17 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia wskaźników organizacji oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek Szkoła podstawa klasa VI oddział sportowy 52,0 liczba godzin podstawy programowej 50,5 50,5 50,5 50,5 50,5 50,5 44,0 36,0 36,5 36,5 36,5 36,5 37,5 37,5 37,5 40,5 40,5 28, liczebność oddziału wskaźnik 2,0 1,5 1,7045 1,6304 1,5625 1,6200 1,5577 1,8704 1,8036 1,7414 1,6833 1,6290 1,5781 1, liczebność oddziału

18 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia wskaźników organizacji oddziałów w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock do celów kalkulacji planów finansowych tych jednostek Gimnazjum klasa I oddział ogólnodostępny 40,0 36,0 32,0 28,0 liczba godzin podstawy programowej 31,5 32,5 32,5 32,5 32,5 32,5 32,5 37,5 37,5 41,5 41,5 41,5 41,5 41,5 41, liczebność oddziału wskaźnik 2,0 1,5 1,3542 1,5000 1,4423 1,5370 1,4821 1,4310 1,3833 1,3387 1,2969 1, liczebność oddziału

19 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia sposobu ustalenia liczby etatów pracowników administracji i obsługi w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez M.Płock do celów kalkulacji planów finansowych Limit zatrudnienia pracowników administracji i obsługi do kalkulacji środków na wynagrodzenia oblicza się w zależności od: 1) normatywnego zatrudnienia nauczycieli (jako głównego parametru obrazującego rozmiar zadań merytorycznych), 2) rodzaju i typu szkoły lub placówki oraz struktury oddziałów, 3) rodzaju rozmiaru zadań realizowanych przez szkoły lub placówki (obsługa Orlików, asystenci nauczyciela w kl. I szkół podstawowych, obsługa stołówek szkolnych itp.), 4) powierzchni użytkowej budynków i gruntu oddanych szkole lub placówce w zarząd. Poziom zatrudnienia pracowników administracji i obsługi ustala dyrektor biorąc pod uwagę: 1) przepisy prawa oświatowego (w tym prawa miejscowego), 2) faktyczne potrzeby, 3) środki planu finansowego.

20 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia sposobu kalkulacji kwot na roczne wydatki bieżące przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock Kwotę pierwotnego planu finansowego szkoły lub placówki ustala się jako sumę wydatków na: 1) limitowane zatrudnienie nauczycieli z uwzględnieniem struktury rozkładu stopni awansu zawodowego oraz należnych składników wynagrodzenia nauczycieli w określonym typie i rodzaju szkoły lub placówki, 2) zatrudnienie pracowników administracji i obsługi obliczane jako iloczyn limitu zatrudnienia i średniego rocznego kosztu utrzymania etatu w mieście, 3) wydatki pozapłacowe tzw. rzeczówka obliczana jako 8% sumy preliminowanych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli i pracowników administracji i obsługi, 4) dodatkowe zadania zlecone przez samorząd według faktycznych kosztów.

21 II. Podjęte działania Zarządzenie w sprawie określenia sposobu kalkulacji kwot na roczne wydatki bieżące przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych prowadzonych przez Miasto Płock Wydatki nieperiodyczne lub losowe każdej szkoły lub placówki finansowane są z rezerwy utworzonej w budżecie miasta z przeznaczeniem na: 1) zwiększenia zadań jednostki oświaty związanego z organizacją nowego roku szkolnego skutkującego zwiększeniem kosztów, 2) organizacji nauczania indywidualnego, 3) redukcji zatrudnienia spowodowanego stosowaniem norm i przepisów ustanowionych przez organ prowadzący lub ogólnie obowiązujących (odprawy i inne świadczenia dla zwalnianych pracowników), o ile te dodatkowe wydatki przewyższają w roku budżetowym oszczędności związane z redukcją zatrudnienia, 4) wypłaty nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych, 5) wypłaty zasiłków na zagospodarowanie nauczycieli, 6) wypłaty wynagrodzeń nauczycieli przebywających na urlopach dla poratowania zdrowia, 7) wypłaty wynagrodzeń nauczycieli przeniesionych w stan nieczynny, 8) wypłaty nagród przyznanych pracownikom jednostki przez Prezydenta Miasta Płocka, 9) wypłaty nagród przyznanych przez dyrektora szkoły za wyniki sprawdzianów, egzaminów, matur i egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe, 10) wypłaty innych odpraw, odszkodowań i ekwiwalentów wynikających z przepisów, o ile te wypłaty generują dodatkowe koszty, 11) awarii instalacji i urządzeń oraz innych zdarzeń losowych przekraczających 0,2% pierwotnej kwoty planu finansowego, przy czym z rezerwy pokrywana jest różnica poniesionych kosztów i kwoty 0,2% pierwotnej kwoty planu finansowego, 12) przekazania jednostkom oświaty nowych zadań do realizacji.

22 II. Podjęte działania Wsparcie informatyczne Zmiany wprowadzone opisanymi zarządzeniami uzyskały szerokie wsparcie informatyczne: Jednym z elementów tego wsparcia jest elektroniczny arkusz kalkulujący budżety oraz normatywny poziom zatrudnienia płockich placówek oświatowych zgodnie z zarządzeniami tzw. kalkulator budżetu. Dyrektor mając możliwość wariantowego planowania organizacji szkoły może sprawdzić jak poszczególne warianty (np. podziału na oddziały uczniów przyjętych do szkoły) przekładają się na poziom finansowania i zatrudnienia.

23 II. Podjęte działania Wsparcie informatyczne Kolejnym narzędziem wsparcia informatycznego nowego sposobu zarządzania i finansowania płockiej oświaty jest system centralnego zarządzania danymi oświaty, tak na poziomie Urzędu Miasta jak i pojedynczej placówki,zwany Płocką Platformą e-oświata. Główne zadania realizowane przy użyciu Płockiej Platformy e-oświata w sposób online: Nabór do przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych. Ewidencja dzieci/uczniów w tym dzieci/uczniów placówek dotowanych. Pełne wsparcie w realizacji obowiązków (rocznego przygotowania przedszkolnego, szkolnego oraz nauki). Arkusz organizacyjny. Ewidencja pracowników oświaty do celów naliczenia budżetu. Przygotowanie projektów planów finansowych. Ewidencja czasu pobytu dzieci w przedszkolach oraz prowadzenie magazynu żywności. Analiza i raportowanie danych platformy e-oświata. Rozliczenie szkół i placówek dotowanych. Opcjonalnie elektroniczny dziennik, przygotowanie harmonogramu pracy nauczycieli (plan lekcji ).

24 II. Podjęte działania Wsparcie informatyczne Na uwagę zasługuje również innowacyjny na skalę krajową sposób prezentacji danych dotyczących płockiej oświaty dla internautów poprzez Płocki Portal Oświatowy dostępny pod adresem ppo.zjoplock.pl

25 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny Skutki kadrowe Efekty organizacyjne i finansowe Uzyskane korzyści - podsumowanie

26 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny

27 Kwota subwencji oświatowej z dotacją przedszkolną Liczba etatów nauczycieli w placówkach oświatowych Wydatki budżetu miasta na utrzymanie oświaty III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny Liczba uczniów bez przedszkoli dane z SIO stan na 30 września Liczba etatów administracji i obsługi w placówkach oświatowych

28 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny

29 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny Finansowanie oświaty w latach (bez przedszkoli) Kwota otrzymanej subwencji oświatowej Wydatki budżetu miasta na oświatę

30 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny Środki własne miasta jako % wydatków oświaty 40% 41,27% 41,37% 40,83% 40,60% 38,87% 30%

31 ROK 2009 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Stan aktualny Środki własne miasta jako % wydatków oświaty ROK % ROK % 40% 30% 20% 50,34% 30,64% 41,27% 31,68% 34,09% 10% 0% 60% ROK % ROK % ROK % 50% 50% 40% 40% 40% 30% 20% 49,50% 32,85% 41,37% 32,55% 36,27% 30% 20% 48,28% 34,40% 40,83% 32,61% 33,64% 30% 20% 40,60% 10% 10% 10% 0% 0% 0%

32 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Skutki kadrowe Skutki kadrowe 1. Nauczyciele liczba nauczycieli (osób) zatrudnionych w płockich szkołach zmniejszyła się o 35 osób z 2435 (według stanu z 30 września 2012 r.) do 2400 (według stanu z 30 września 2013 r.), przy czym ubyło 7 osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze (często zatrudnionych w dwóch lub większej liczbie szkół) oraz 28 osób zatrudnionych w pełnym wymiarze; liczba etatów zmalała o 30,68, co stanowi 1,4% ogółu zatrudnionych ( ,27, ,59); redukcja zatrudnienia dotknęła szkoły (gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne), w których obserwuje się ubytek liczby uczniów związany z niżem demograficznym i innymi czynnikami. W naszej ocenie zmiany w strukturze zatrudnienia nauczycieli są korzystne. Ubyło nauczycieli posiadających uprawnienia emerytalne, zmniejszyła się liczba godzin ponadwymiarowych. Sprowokowany nowymi zasadami nieco większy niż zwykle ruch kadrowy daje szansę na znalezienie pracy przez młodych nauczycieli, którzy stanowią dość liczną grupę bezrobotnych. 2. Pracownicy administracji i obsługi Faktyczne zatrudnienie pracowników administracji i obsługi według stanu z 31 maja 2013 r. jest o około 2,5 etatu niższe niż rok wcześniej, a porównując 1 stycznia 2014 r. z 31 maja 2012 roku odnotować należy wzrost zatrudnienia o 9,59 etatu. Wzrost ten ma związek z zatrudnieniem w roku 2013 asystentów nauczycieli w klasach I szkół podstawowych oraz zatrudnieniem w oświacie pracowników obsługi Orlików.

33 Efekty organizacyjne III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Efekty organizacyjne i finansowe Średnia liczebność oddziału w szkołach zwiększyła się w roku 2014 w stosunku do roku 2012 o 0,9 z 22,2 do 23,1 Średnia liczebności oddziałów w szkołach podstawowych jest w dalszym ciągu stosunkowo niska i daleko jej do liczby 30. Tylko to niewielkie podwyższenie liczebności obniżyło wydatki oświaty o ponad 2%. Wyeliminowano też nieuzasadnione podziały oddziałów na grupy na niektórych zajęciach. Środki tak wygenerowane mogą służyć realizacji pilnych potrzeb oświaty. Efekty finansowe Powstrzymano znaczny coroczny wzrost wydatków oświaty z mln do 6-9 mln zł i niezależnie od tego wygenerowano dodatkowe środki, które przeznaczono na: zakupy wyposażenia, sprzętu i pomocy naukowych oraz remonty; zwiększenie liczby stypendystów stypendiów miejskich i szkolnych (ustawowych); podwyżki wynagrodzeń wdrożone w latach 2013 i 2014 dla nauczycieli (podwyższono dodatek motywacyjny z 10 do 12% wynagrodzenia zasadniczego) oraz pracowników administracji i obsługi o średnio na etat 225zł; sfinansowanie ze środków oświaty utrzymania 5 Orlików z łączną 13 osobową obsługą; zatrudnienie 42 asystentów nauczyciela w klasach I szkół podstawowych; sfinansowania zajęć dodatkowych w przedszkolach, opłacanych wcześniej przez rodziców; zwiększenie liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym do 91% dzieci w wieku przedszkolnym (zatrudnienie personelu do nowotworzonych oddziałów, utrzymanie nowych obiektów).

34 III. Pozytywne skutki wprowadzenia innowacji Uzyskane korzyści podsumowanie Uzyskane korzyści podsumowanie Zatrudnienie zostało dostosowane do faktycznych potrzeb poszczególnych jednostek. Zwiększenie środków na wydatki rzeczowe, w tym zakup pomocy naukowych i wyposażenia. Racjonalnie i sprawiedliwie rozdzielane środki finansowe pomiędzy poszczególne placówki. Powstrzymano nadmierny wzrost kosztów oświaty bez merytorycznego uzasadnienia. Przyjęcie zasady pieniądz idzie za uczniem wzmocniło mechanizmy mobilizujące placówki do podejmowania inicjatyw zmierzających do poprawy wyników kształcenia oraz wizerunku szkoły lub przedszkola w środowisku. Zwiększone kompetencje dyrektora spowodowały, że decyzje i inicjatywy zwiększające efektywność pracy placówki są podejmowane szybciej, elastyczniej, stosownie do pojawiających się potrzeb i nowych okoliczności. Zwiększenie zainteresowania dyrektorów finansami swoich jednostek, co przełożyło się na poprawę jakości i rzetelności przygotowywania planów finansowych oraz sprawozdawczości przekazywanej w systemie informacji oświatowej. Dostrzegalna jest już po dwóch latach poprawa wyników egzaminów zewnętrznych. Scentralizowanie danych w jednym systemie informatycznym znacznie poprawiło zarządzanie płocką oświatą tak na szczeblu Dyrektora placówki jak i organu prowadzącego.

35 Dziękuję za uwagę