Nazwa modułu kształcenia Dzieje sztuki antycznej i bizantyńskiej I Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Historii Sztuki

Transkrypt

1 Nazwa modułu kształcenia Dzieje sztuki antycznej i bizantyńskiej I Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Historii Sztuki moduł Kod modułu IHS-I-03 Polski Efekty kształcenia dla modułu WIEDZA kształcenia K_W02 zna i rozumie terminologię historii sztuki K_W04 ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki K_W05 ma podstawową wiedzę o dziedzinach i dyscyplinach naukowych powiązanych z historią sztuki K_W06 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie historii sztuki K_W09 ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń UMIEJĘTNOŚCI K_U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów K_U04 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla studiowanej dyscypliny w zakresie nauk humanistycznych w typowych sytuacjach profesjonalnych K_U05 potrafi rozpoznać różne rodzaje dzieł sztuki oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym KOMPETENCJE SPOŁECZNE K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie K_K02 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role K_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i wszechświata Typ modułu kształcenia Obowiązkowy (obowiązkowy/fakultatywny) Rok studiów I Semestr 1-2 Imię i nazwisko osoby/osób Dr hab. Małgorzata Smorąg-Różycka, dr Sławomir prowadzących moduł Skrzyniarz, mgr Ewa Śnieżewska/lub osoby wyznaczone przez Dyrekcję IHS, w ramach posiadanych możliwości Imię i nazwisko osoby/osób egzaminującej/egzaminujących bądź udzielającej zaliczenia, w przypadku gdy nie jest to osoba prowadząca dany moduł Wymagania wstępne i dodatkowe kadrowych Instytutu Dr hab. Małgorzata Smorąg-Różycka, dr Sławomir Skrzyniarz, mgr Ewa Śnieżewska/lub osoby wyznaczone przez Dyrekcję IHS, w ramach posiadanych możliwości kadrowych Instytutu Wykłady, lektorat Brak

2 Liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i studentów, gdy w danym module przewidziane są takie zajęcia Liczba punktów ECTS przypisana modułowi Bilans punktów ECTS Stosowane metody dydaktyczne Metody sprawdzania i oceny efektów kształcenia uzyskanych przez studentów Forma i warunki zaliczenia modułu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia, a także forma i warunki zaliczenia poszczególnych zajęć wchodzących w zakres danego modułu Treści modułu kształcenia Wykłady 120 godzin, lektorat 120 godzin; wykłady i konwersatoria do wyboru za 4 pkt. 21 Historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej (obowiązkowy wykład na zaliczenie) 3 pkt Historia sztuki starożytnej Grecji i Rzymu (obowiązkowy wykład z egzaminem) 7 pkt Język łaciński (lektorat z egzaminem) 7 pkt Konwersatoria i wykłady z oferty dydaktycznej Instytutu Historii Sztuki i Wydziału 4 pkt Wykłady bogato ilustrowane zdjęciami, z wykorzystaniem zasobów biblioteki IHS UJ, bibliotek cyfrowych i intermediów, konsultacje; lektorat Egzaminy z Historii sztuki starożytnej Grecji i Rzymu oraz zaliczenie z wykładu Historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej, sprawdzające opanowanie podstawowych informacji z zakresu sztuki starożytnej, wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej. Egzamin i zaliczenie mają formę pisemną i ustną; należy w nich prawidłowo rozpoznać wybrane dzieła sztuki, określić ich datowania oraz powiązać z najważniejszymi zjawiskami z zakresu sztuki starożytnej, wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej. Kolokwia oraz egzamin końcowy z języka łacińskiego. Aktywne uczestnictwo we wszystkich zajęciach. Zdanie trzech egzaminów z Historii sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej, Historii sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, oraz Języka łacińskiego. Student ma obowiązek przeczytać całą literaturę przedmiotu podaną przez wykładowców. Zadaniem modułu jest wykształcenie w studentach umiejętności badania tradycji antycznych w sztuce Europy łacińskiej od upadku Cesarstwa Rzymskiego do czasów współczesnych. Zajęcia mają dać podstawową wiedzę na temat sztuki klasycznej i trwania rozwiązań klasycznych w Bizancjum, a także oddziaływania tej tradycji na Europę łacińską szczególnie w okresie średniowiecza. Studenci poznają główne zagadnienia sztuki starożytnej i bizantyńskiej analizując język klasycznych form na przykładach konkretnych dzieł sztuki, uczą się także analizy treści dzieł sztuki antycznej i bizantyńskie. Omawia się znaczenie języka łacińskiego i badań filologicznych w genezie historii sztuki, rolę badań epigraficznych etc. Analizuje się na konkretnych przykładach słownictwo stosowane w opisach dzieł sztuki i rozbudowuje umiejętności studentów w zakresie etymologii Moduł obejmuje następujące przedmioty: 1. Historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej (obowiązkowy wykład z egzaminem)

3 Wykaz literatury podstawowej i zaliczenia danego modułu Metody i kryteria oceniania Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk, w przypadku, gdy program kształcenia przewiduje praktyki 2. Historia sztuki starożytnej Grecji i Rzymu (obowiązkowy wykład z egzaminem) 3. Język łaciński (lektorat z egzaminem) 4. Konwersatoria i wykłady z oferty dydaktycznej Instytutu Historii Sztuki i Wydziału Określone w tabelach poszczególnych przedmiotów Określone w tabelach poszczególnych przedmiotów Program modułu kształcenia nie przewiduje praktyk zawodowych Tabele przedmiotów Nazwa przedmiotu Historia sztuki starożytnej Grecji i Rzymu (obowiązkowy wykład z egzaminem) Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Historii Sztuki przedmiot Nazwa i kod przedmiotu w module Dzieje sztuki antycznej i bizantyńskiej IHS-I Polski Typ przedmiotu Obowiązkowy (w ramach modułu) Imię i nazwisko osoby/osób Dr Sławomir Skrzyniarz prowadzących przedmiot Wykład Wymagania wstępne i dodatkowe Brak Liczba godzin zajęć dydaktycznych 60 Stosowane metody dydaktyczne Wykład informacyjny; wykład konwersatoryjny; prezentacja multimedialna Sposób zaliczenia przedmiotu egzamin ustny Forma i warunki zaliczenia, metody Rozpoznanie prezentowanego na ilustracji dzieła sztuki oraz i kryteria oceniania omówienie związanej z nim problematyki artystycznej w zakresie, w którym problematyka ta jest ujmowana w podstawowej literaturze przedmiotu. Oprócz rozpoznania i właściwego scharakteryzowania związanych z danym dziełem zagadnień historyczno-artystycznych, oceniana jest także umiejętność posługiwania się właściwą terminologią oraz wiedza na temat historyczno-kulturowego kontekstu danego zjawiska artystycznego (znajomość podstawowych faktów z zakresu topografii, historii, religii, filozofii i kultury literackiej świata starożytnego). Student ma obowiązek przeczytać całą literaturę przedmiotu podaną przez wykładowcę Opis przedmiotu Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z najważniejszymi (reprezentatywnymi dla danego czasu, środowiska lub procesu historyczno-artystycznego) dziełami sztuki egejskiej, greckiej i rzymskiej ich omówienie w porządku chronologicznym, skorelowanym z najważniejszymi wydarzeniami w historii politycznej, jak też z kluczowymi zjawiskami z zakresu kultury i religii. Wykaz literatury podstawowej i Literatura podstawowa: - B. Rutkowski, Sztuka egejska, Warszawa 1987;

4 zaliczenia danego przedmiotu - E. Papuci-Władyka, Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa- Kraków 2001; - A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu (od epoki królów do schyłku Republiki), Warszawa 1975; - A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu epoki Cesarstwa, Warszawa 1980; Literatura uzupełniająca: - R. Bianchi Bandinelli, Archeologia klasyczna jako historia sztuki, tłum. W. Dobrowolski, Warszawa K. Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1987 (wyd. VIII) - K. Michałowski, Jak Grecy tworzyli sztukę, Warszawa M. Nowicka, Z dziejów malarstwa greckiego i rzymskiego, Warszawa J. A. Ostrowski, Słownik artystów starożytności, Katowice 2006 (wyd. II) - J. A. Ostrowski, Starożytni Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków W. Tatarkiewicz, Historia estetyki, t. 1: Estetyka starożytna, Wrocław-Kraków A. Twardecki, Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa T. Wujewski, Symbolika architektury greckiej, Poznań P. Zanker, August i potęga obrazów, tłum. L. Olszewski, Poznań 1999 Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Nazwa i kod przedmiotu w module Typ przedmiotu Imię i nazwisko osoby/osób prowadzących przedmiot Historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej (obowiązkowy wykład z egzaminem) Instytut Historii Sztuki Dzieje sztuki starożytnej, wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej IHS-I Polski Obowiązkowy (w ramach modułu) Dr hab. Małgorzata Smorąg-Różycka Wykład

5 Wymagania wstępne i dodatkowe Brak Liczba godzin zajęć dydaktycznych 60 Stosowane metody dydaktyczne Wykład informacyjny; wykład konwersatoryjny; prezentacja multimedialna Sposób zaliczenia przedmiotu Egzamin pisemny i ustny Forma i warunki zaliczenia, metody Egzamin obejmuje część pisemną, której zadaniem jest i kryteria oceniania sprawdzenie znajomości materiału; należy rozpoznać i zadatować konkretne dzieła sztuki, a także powiązać jen z najważniejszymi zjawiskami w sztuce wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej. Cześć ustna sprawdza znajomość szerokich zjawisk artystycznych, umiejętność analizy dzieł sztuki i interpretacji ich programów ikonograficznych. Student ma obowiązek zapoznać się dogłębnie z literaturą przedmiotu podaną przez wykładowcę. Opis przedmiotu Zagadnienia Antyczne podłoże sztuki wczesnochrześcijańskiej w architekturze (typ bazyliki; budowli centralnej), rzeźbie (monumentalnej, sarkofagowej) i malarstwie; funkcja ideowa malarstwa katakumbowego; dwa zasięgi kulturowe: zachodni rzymski i wschodni bizantyński. Sztuka bizantyńska w kolejnych epokach: okres początkowy (od Konstantyna Wielkiego do Justyniana); ikonoklazm; średniobizantyński (tzw. renesans macedoński, epoka Komnenów); Cesarstwo Łacińskie; epoka Paleologów; rola tradycji antycznej; ekspansja sztuki bizantyńskiej na kraje słowiańskie (Bałkany, Serbia, Ruś) i na Zachód (Sycylia XII w., Wenecja). Sztuka staroruska: Ruś Kijowska; odrębności regionalne (szkoły halicka, nowogrodzka, włodzimiersko-suzdalska, moskiewska); wielcy twórcy: Teofan Grek, Andrzej Rublow; okres centralizacji państwa moskiewskiego. Przenikanie sztuki bizantyńsko-ruskiej na obszar Polski. Wykaz literatury podstawowej i zaliczenia danego modułu Epoka pobizantyńska (po upadku Konstantynopola w 1453 r.); szkoły regionalne; tradycjonalizm a okcydentalizacja w architekturze; typ cerkwi tradycyjnej, grupa tzw. pomnikowa w malarstwie (Dionizy, Szymon Uszakow) Sztuka wczesnochrześcijańska - R. Krautheimer, Early Christian and Byzantine Architecture, Harmondsworth 1975 * - T. F. Mathews, The Early Churches of Constantinople: Architecture and Liturgy, University Park 1971 * - A. Grabar, L'Age d'or de Justinien, Paris A. Grabar, Christian Iconography: Studies of its Origins, Princeton 1968 * - E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988

6 - M. Nowicka, Antyczna książka ilustrowana, Wrocław 1979 * Sztuka bizantyńska - C. Mango, Historia Bizancjum, tłum. H. Dąbrowska, Gdańsk Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red. O. Jurewicz, Warszawa Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, przedm. T. Stępień, Kraków 1997 * - W. Tatarkiewicz, Estetyka Pseudo-Dionizego i Estetyka bizantyńska, w: Tatarkiewicz, Historia estetyki, t. II: Estetyka średniowieczna, Wrocław-Warszawa 1960, s , * - A. Różycka Bryzek, Przeciw stereotypom myślenia o sztuce bizantyńskiej, "Znak" 466, 1994, s ; oraz Wstęp do Homilii X Focjusza, tamże, s. 57 * - W.N. Łazariew, Istorija wizantijskoj żywopisi, wyd. II, Moskwa 1986; wyd. włoskie V. Lazarev, Storia della pittura bizantina, Torino 1977 * - Bizancjum i kraje chrześcijaństwa wschodniego, w: Wielka historia świata, t. 4: Kształtowanie średniowiecza, red. M. Salamon, Warszawa 2005, s K. Weitzmann, Geistige Grundlagen und Wesen der Makedonischen Renaissance, Cologne/Opladen 1963 [wersja ang.: The Macedonian Renaissance, w: K. Weitzmann, Studies in Classical and Byzantine Manuscript Illumination, Chicago- London 1971, s ] * - The Glory of Byzantium. Art and Culture of the Middle Byzantine Era A.D , red. Helen C. Evans, William D. Wixom [katalog wystawy w Metropolitan Museum of Art], New York 1997 * - Byzantium. Faith and Power ( ), red. Helen C. Evans [katalog wystawy w Metropolitan Museum of Art], New York 1997 * - A. Cutler, The Hand of the Master: Craftsmanship, Ivory, and Society in Byzantium (9 th-11 th Centuries), Princeton O. Demus, Byzantine Mosaic Decoration. Aspects of Monumental Art in Byzantium, London 1948 * - O. Demus, The Mosaics of S. Marco in Venice, t. 1-4, London - Chicago E. Kitzinger, The Mosaics of Monreale, Palermo The Kahriye Djami, t. 1-3, t. 4: red. P.A. Underwood,

7 Princeton A. Cutler, J.-M. Spieser, Byzance médievale , Paris 1996 * - C. Rodley, Byzantine Art and Architecture. An introduction, Cambridge M. Chatzidakis, Ikonostas, w: Reallexikon zur byzantinischen Kunst, t. III, Stuttgart 1972, szp W. Molè, Sztuka Słowian południowych, Wrocław-Warszawa A. Różycka Bryzek, Bizantyńskie malarstwo ikonowe, "Rocznik Muzeów Województwa Rzeszowskiego", I, 1968; nadb. w bibl. IHS UJ * - Ch. Walter, Sztuka i obrządek Kościoła Bizantyńskiego, tłum. K. Malcharek, Warszawa 1992 * Sztuka staroruska - W. N. Łazariew, Drewnierusskije mozaiki i frieski, Moskwa A. I. Komiecz, Driewnierusskoje zodczestwo konca X - naczała XII wieka. Wizantijskoje nasliedije i stanowlienije samojostojatielnoj tradicii, Moskwa W. Molè, Sztuka rosyjska do roku 1914, Wrocław - Kraków 1955 * - A. Różycka Bryzek, Bizantyńsko-ruskie malowidła ścienne w kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu, SDW, III, 1968, s * - A. Różycka Bryzek, Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zamku lubelskiego, Warszawa 1983 * - A. Różycka Bryzek, Freski bizantyńsko-ruskie fundacji Jagiełły w kaplicy zamku lubelskiego, Lublin A. Różycka Bryzek, Malowidła ścienne bizantyńsko-ruskie, w: Malarstwo gotyckie w Polsce, t. 1, red. A.S. Labuda, K. Secomska, Warszawa 2004 (Dzieje sztuki polskiej, t. II/3), s R. Biskupski, Ikony w zbiorach polskich, Warszawa 1991 * - M. Smorąg Różycka, Kościół wschodni i jego sztuka na ziemiach Rzeczypospolitej, w: Cerkiew wielka tajemnica. Sztuka cerkiewna od XI wieku do 1917 ze zbiorów polskich. Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Gniezno 2001, s Sztuka średniowiecznego Wschodu i Zachodu. Osiągnięcia i

8 perspektywy poznawcze, red. M. Smorąg-Różycka, Kraków 2002 (Ars vetus et nova IV) Uwaga: ważniejsze pozycje wyróżniono gwiazdką * Nazwa przedmiotu Język łaciński (lektorat z egzaminem) Nazwa jednostki prowadzącej Jagiellońskie Centrum Językowe przedmiot Nazwa i kod przedmiotu w module Język łaciński (kod JCJ) Łaciński Typ przedmiotu Obowiązkowy (w ramach modułu) Imię i nazwisko osoby/osób Mgr Ewa Śnieżewska prowadzących przedmiot Lektorat Wymagania wstępne i dodatkowe Brak Liczba godzin zajęć dydaktycznych 120 Stosowane metody dydaktyczne Ćwiczenia angażujące studentów, lektura i tłumaczenie tekstów połączone z analizą słownictwa i konstrukcji gramatycznych Sposób zaliczenia przedmiotu Egzamin pisemny i ustny Forma i warunki zaliczenia, metody Uczestnictwo i aktywność w zajęciach, kolokwia sprawdzające i kryteria oceniania wiedzę cząstkową, egzamin końcowy sprawdzający znajomość języka łacińskiego szczególnie w zakresie stosowanym w historii sztuki. Opis przedmiotu Zadaniem ćwiczeń jest wyrobienie w studentach umiejętności czytania ze zrozumieniem i analizowania tekstów źródłowych potrzebnych w praktyce historyka sztuki. Omawia się znaczenie języka łacińskiego i badań filologicznych w genezie historii sztuki, rolę badań epigraficznych etc. Analizuje się konkretne i specyficzne przypadki gramatyczne i słownictwo stosowane np. w średniowiecznych dokumentach, albo nowożytnej epigrafice Wykaz literatury podstawowej i zaliczenia danego modułu Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Nazwa i kod przedmiotu w module Typ przedmiotu Imię i nazwisko osoby/osób prowadzących przedmiot Wymagania wstępne i dodatkowe Literatura podawana jest przez prowadzącą na bieżąco w trakcie kolejnych zajęć. Konwersatoria i wykłady z oferty dydaktycznej Instytutu Historii Sztuki i Wydziału Instytut Historii Sztuki Wykłady i konwersatoria Brak Liczba godzin zajęć dydaktycznych 60 Stosowane metody dydaktyczne Dzieje sztuki antycznej i bizantyńskiej Polski Obowiązkowy w ramach modułu (wybór wykładów z oferty Instytutu dowolny) Wykłady bogato ilustrowane slajdami, uzupełnione dyskusją, opartą na lekturze, wskazanej przez wykładowców, konsultacje

9 Sposób zaliczenia przedmiotu Forma i warunki zaliczenia, metody i kryteria oceniania Opis przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i zaliczenia danego modułu Zaliczenie Zaliczenie na podstawie testów kompetencyjnych, w terminie wyznaczonym przez prowadzącego - po omówieniu całego przewidzianego w programie zajęć materiału. Testy obejmują wyłącznie materiał omawiany i analizowany w trakcie konwersatoriów. W przypadku usprawiedliwionej absencji zajęcia można zaliczyć w toku konsultacji z prowadzącym Problematyka historii sztuki antycznej i bizantyńskiej jest tak obszerna, że nie sposób przedstawić odpowiednio wnikliwie jej wielu ważnych zagadnień w trakcie wykładów kursowych. W Instytucie Historii Sztuki zagadnienia te są więc prezentowane w formie monograficznych konwersatoriów, w trakcie których studenci powinni uzyskać nie tylko rzeczową wiedzę, ale także znajomość metod stosowanych w najnowszych badaniach historyczno-artystycznych. Prowadzący w trakcie zajęć omawiają wybrany okres w dziejach sztuki średniowiecznej i nowożytnej, twórczość jednego, lub grupy kluczowych artystów, albo wybrane zagadnienie o znaczeniu kluczowym dla badań nad sztuką dawną, posługując się przy tym najnowszą literaturą przedmiotu i odwołując do najnowszych tendencji metodologicznych. Istotnym walorem zajęć jest równowaga pomiędzy aspektem syntetycznym i analitycznym, co ma na celu zarówno zarysowanie obrazu szerokich zjawisk w historiografii artystycznej, jak szczegółową prezentację istotnych dzieł sztuki, motywów ikonograficznych, zagadnień biografistyki, aspektów fundatorskich, a także zagadnień społecznego odbioru sztuki. Tematy konwersatoriów zmieniają się w każdym roku (to samo zagadnienie może wrócić najwcześniej po trzech latach). Wymiar tych zajęć jest wyższy niż 240 godz., co umożliwia studentom dokonanie wyboru. Tematy i opis konwersatoriów są podawane przed rozpoczęciem roku akademickiego Literatura jest dobierana do problematyki poszczególnych konwersatoriów